Het nationalisme -...
27
Het nationalisme p. 32-43
Transcript of Het nationalisme -...
Het nationalismep. 32-43
Instap/ActualiteitKoppen reportage: Vlaams-nationalisme is weer hip (03/03/2011)
Vlaams-nationalisme is weer hip
postnationalisme? nationale staten verliezen bevoegdheden aan
supranationale instellingen vb. EU
a.Welke kenmerken zijn typisch voor een volk?taal
godsdienst
gewoonten/tradities/cultuur
gemeenschappelijk verleden/geschiedenis
bron 4 en 5
➔nationalisme: groep mensen die sterk het gevoel hebben samen te horen
en wensen een eigen staat te hebben
a.Welke kenmerken zijn typisch voor een volk?‘ingebeelde gemeenschap’ Anderson: een
nationale identiteit scheppen door te
verwijzen naar een ver verleden, symbolen,
rituelen,....
historische romans, schilderijen, toneel
vb. H. Conscience: heroïsche perceptie van de
Guldensporenslag in de 19de eeuw
abstract nationalisme tastbaar maken door:
zangfeest, jeugdbeweging, vlaggen, ...
nationale imagebuilding door natiestaten in 19de eeuw1. een nationaal verleden: bewijsmateriaal
voor de noodzaak van nieuwe
natiestaat: historische romans, toneel,
schilderijen, onderwijzen van de
nationale geschiedenis
2. een nationale publieke ruimte :
straatnamen, pleinen, monumenten
3. een symbolische publieke ruimte: vlag,
volkslied, nationale feestdag,
postzegels,...
de septemberdagen 1830: heroïsche episode uit de Belgische geschiedenis evoceren
a.Welke kenmerken zijn typisch voor een volk?
b. Wat is het verschil tussen een volk en een staat?volk = natie = groep mensen met dezelfde taal, tradities, geschiedenis
staat = het volk heeft een officiële, internationale erkenning gekregen van
haar autonomie en leeft op haar grondgebied met duidelijke grenzen
onder een soeverein gezag
Schema bron 19
c. Soorten nationalisme en gradatiesnatiestaat-nationalisme, civiel of
staatsnationalisme
iedereen binnen de grenzen van een land
maakt deel uit van de natie
open vorm
geen doorslaggevende rol voor etniciteit, ras
of religie
Engeland, Frankrijk, Spanje, Zweden
etnisch nationalisme, etnonationalisme,
volksnationalisme
doorslaggevende rol van etnische afkomst,
gemeenschappelijke taal en geloof
c. Soorten nationalisme en gradatiesmiddelpuntvliedend middelpuntzoekend
c. Soorten nationalisme en gradatiesmiddelpuntvliedend
wanneer een bepaalde groep zich losmaakt
van een andere groep via overleg of strijd
vb: het Zuiden scheurt zich af van het VKN en
roept in 1830 de onafhankelijkheid uit
vb: Tsjechië en Slovakije worden 2 autonome
staten na wederzijds overleg in 1991
vb: bepaalde Catalanen streven naar een
afscheuring van Spanje vandaag
middelpuntzoekend
een volk verspreid over de landsgrenzen van
verschillende staten streeft naar éénmaking
vb: Duitse éénmaking o.l.v. Bismarck
vb: Frankrijk, Engeland
vb: het streven van de Koerden naar een
eigen staat
c. Soorten nationalisme en gradaties patriottisme racisme, volkerenmoord
relatie opkomst nationalisme en moderniteitmilitaire concurrentie
groot staatsinkomen
economische groei
algemene geletterdheid en vlotte communicatie
beleid bevordert onderwijs en gemeenschappelijke taal
ontstaan gemeenschapsgevoel
eisen een eigen natiestaat
etnische ontmenging na WO II 1944-1945 het verdrijven van miljoenen etnische Duitsers uit niet-Duitse
landen zoals Rusland, Hongarije, Polen, Joegoslavië enzovoort.
Joden verlaten midden-en Oost Europa en trekken naar de VSA of Israël
500 000 etnische Oekraïners verlaten Polen en trekken naar Oekraïne
het uiteenvallen van Joegoslavië
voordelen etnische ontmenging internationale en harmonie stabiliteit
grote interne solidariteit : vergemakkelijkt
inkomensherverdelingprogramma’s (sociale zekerheid)
ontvangende land wordt beloond met ‘know how’ van nieuwkomers
falen van de multiculturele samenleving?discriminatie
falend beleid van Europese regeringen
etnische eilanden
beperkte aanpassing van migranten aan de nieuwe cultuur en economie
moslimmigranten plooien terug op eigen identiteit op religieuze basis
➔heropleving etnonationalisme (zie artikel ‘de terugkeer van de spoken’)
d. Ontstaan nationalisme eind 18de-begin 19de EFR + Napoleon:
Franse leger: bevrijder - bezetter: o.i.v. buitenlandse bezetter groeit de interne
cohesie
congres van Wenen: negeren van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren
ook hier groeit interne cohesie o.i.v. buitenlandse onderdrukker
Kaart p. 358 vs p. 361
Het bestuurlijk regime democratie
dictatuur
monarchie
republiek
Kim Jong-Il met veel hysterie begraven 10 dingen die verboden zijn in Noord-Korea
staatsstructuur nationale staat
unitaire staat/eenheidsstaat: natie bestaat uit één grondgebied waarop één
homogene bevolking woont die één officiële taal spreekt en door één
centraal gezag bestuurd wordt.
federale staat/bondsstaat: natie bestaat uit een grondgebied met een
heterogene bevolking. In deze staat krijgen deelstaten veel
bevoegdheden. De deelstaten blijven aan elkaar verbonden
(gefedereerd) door een sterk overkoepelde (federaal) bestuur. vb:
België
confederale staat/statenbond: er is geen sprake meer van één echte natie;
verschillende onafhankelijke naties leggen in een verdrag vast dat ze een
e. Verruimde inhoud natie/nationalisme19de eeuw: nationalisme als emanciperende en vredelievende kracht
2de helft 19de eeuw: nationalisme evolueert in agressieve en racistische
richting=> imperialisme
20 ste eeuw: illustratie van de uitwassen van etnonationalisme
vandaag: naast politiek en culturele ook socio-economische elementen:
een nieuwe drager van waarden en een gemeenschappelijke ideologie in
een seculariserende maatschappij (natie wordt dan een groep met
dezelde belangen)
Postnationalisme: EU
Reflectiehet nationalisme als positieve kracht
het nationalisme als negatieve kracht
het nationalisme als abstract begrip
het nationalisme als nieuwe religie in een geseculariseerde samenleving
gesloten etnisch nationalisme leidt tot meer armoede, isolement, haat,
oorlog, xenofobie voor de ander, terugplooien op de eigen groep?
in de 19de eeuw bouwen nieuwe natiestaten een nationale identiteit op
(nationaal verleden, nationale publieke ruimte en symbolische publieke
ruimte creëren)
Reflectiein de 19de eeuw bouwen nieuwe
natiestaten een nationale
identiteit op (nationaal
verleden, nationale publieke
ruimte en symbolische publieke
ruimte creëren)
Europa in 1815 en vandaag de dag
Staat vs taal
Enkele uitspraken om over na te denken...‘De revival van wijk kermissen is te verklaren door de toenemende
globalisering’
‘Natiestaten leiden tot internationale harmonie en interne solidariteit’
‘Enkel de leerlingen uit het centrum van Londerzeel mogen lid zijn van de
leerlingenraad.’
‘Nationalisme is een neurotische afwijking van de moderne samenleving, het
collectieve equivalent van infantilisme en bovendien ongeneeslijk’
