Het ludieke Modernisme in België (1955-1963)

HET LUDIEKE MODERNISME IN BELGIËEXPO 23.12.09 > 25.04.2010

Futuristisch & Universeelsinds 1958

PERSDOSSIER

Persdossier - Het ludieke modernisme in België 02

HET LUDIEKE MODERNISME IN BELGIË

TENTOONSTELLING IN HET ATOMIUM VAN 23 DECEMBER 2009 TOT 25 APRIL 2010

PERSDOSSIER

We zullen ons de jaren na de oorlog vooral blijven herinneren als een optimistische periode die resoluut voor de vooruitgang koos en de toekomst vol vertrouwen tegemoet zag. Die sfeer straalde ook af op de architectuur en het design en deed zelfs een nieuwe stijl ontstaan: het ludieke modernisme, met zijn heel speelse vormen en frisse kleuren. In België is deze stijl beter bekend als “Robbedoes stijl” of “Stijl 58” met referentie aan het jaar van zijn inwijding op de Expo 58.

In het Atomium, het gebouw bij uitstek van de magie van de fi fties, zal de tentoonstelling Het ludieke modernisme in België in een verfi jnd en sober decor de taal van het ludieke modernisme illustreren aan de hand van originele stukken uit privécollecties in dialoog met archiefbeelden. Vormen als de V, zigzag, boemerang, sterren, … tonen de vindingrijkheid van de Belgische designers uit die tijd en de verbazingwekkende formele samenhang die architectuur, design en toegepaste kunst toen verenigde.

Vindingrijk, sprankelend, gedurfd, kleurrijk… het design van de jaren 1950 blijft een van de grote inspiratiebronnen van de hedendaagse beeldende kunstenaars. Deze tentoonstelling gaat op zoek naar de oorspronkelijke vormen die nog altijd ons dagelijkse leven bepalen. Een ontdekkingstocht, zowel voor de liefhebbers van het genre als voor wie ideeën voor zijn binnenhuisinrichting zoekt ...

Kiosk van Glasal-platen, Brussel, 1964 (Eternit archief).


We zullen ons de jaren na de oorlog vooral blijven herinneren als een optimistische periode die resoluut voor de vooruitgang koos en de toekomst vol vertrouwen tegemoet zag. Die sfeer straalde ook af op de architectuur en het design en deed zelfs een nieuwe stijl ontstaan: het ludieke moder-nisme, met zijn heel speelse vormen en frisse kleuren.

Deze trend kenmerkte vooral de jaren 1950 en vroege jaren 1960. Nadien raakte hij geleidelijk in verval, tot hij uiteindelijk naar de categorie van de slechte smaak werd verbannen. Maar sinds enkele jaren kan hij op eerherstel rekenen en herontdekken we eindelijk de vindingrijkheid van deze gedurfde, bruisende stijl.

Deze tentoonstelling – de eerste die aan het ludieke modernisme is gewijd – toont hoofdzakelijk Belgische werken. De meeste ervan dateren uit de periode 1953-1963, de jaren waarin deze trend zijn grootste populariteit genoot. Er worden ook enkele buitenlandse tentoongesteld; ze illustreren dat het ludieke modernisme zich in zowat de hele wereld verspreidde.

Eerst verkent de tentoonstelling de periode zelf, op zoek naar de oorsprong van deze vrolijke, rumoerige moderniteit. Nadien kan de bezoeker kennis-maken met het volledig eigen vormenrepertoire van het ludieke modernisme.

Het decor ontvouwt zich als een reusachtig boek waarvan de inhoud in een van de bollen van het Atomium rond dwarrelt. Op strak gespannen wit lycra, als op grote zwevende bladen, prijken originele stukken uit privécollecties die het publiek zelden te zien krijgt. Schemerlamp, fauteuil, salontafel, … allemaal illustreren ze, in dialoog met archiefbeelden, de taal van het ludieke modernisme in een verfi jnd en sober decor. Vormen als de V, zigzag, boemerang, atoom of ster herinneren de bezoeker aan de vindingrijkheid van de Belgische designers uit die tijd en aan de verbazingwekkende formele samenhang die architectuur, design en toegepaste kunst toen verenigde.

Waar beter konden we deze tentoonstelling organiseren dan in het Atomium, dat speciaal voor Wereldtentoonstelling van 1958 werd gebouwd? Deze ludieke constructie bij uitstek is nog steeds de getuige van een tijd waarin niets onmogelijk leek…

Mini-site van de tentoonstelling www.atomium.be/modernisme (online vanaf 17/12).


BOEMERANG

De boemerang werd de dynamische vorm bij uitstek. Zijn boogvorm werd niet alleen toegepast in salontafels en stoelprofi elen, maar ook in luifels en deurklinken.

VLUCHT

De moderne technieken maakten ook nieuwe waag-stukken mogelijk, zoals spectaculaire overstekken. In dezelfde trant ontwierpen ook de designers ranke, luchtige objecten.

• Fauteuil S6L, designer Alfred Hendrickx, 1956 (verzameling

Vakgroep Architectuur & Stedenbouw, Universiteit Gent,

foto Wim Van Nueten).

• Luifel van het Institut de Sociologie van de ULB, Johannalaan 44,

Brussel, arch. Robert Puttemans & ing. André Paduart, 1964

(La Technique des Travaux, nr. 1-2, 1969, p. 12).

• Villa Bayenga, av. des Ormes 1, Luik, arch. Maurice Pâque, 1957

(foto Paul Louis).

• Bosveldweg 31a, Ukkel, circa 1958.

• Tijdschriftomslag, Architecture, nr. 3, 1952.


KLEUREN

Bij een optimistische tijd hoort een kleurrijke archi-tectuur. De primaire kleuren – levendig blauw, rood en geel – brachten vrolijke toetsen in de architectuur en het meubilair aan.

DE ESTHETIEK VAN DE RUIMTE

De verovering van de ruimte voedde een verbeeldings-wereld waarin de ruimte en de toekomst centraal stonden. Raketten en vliegende schotels in allerlei vormen veroverden niet alleen de grafi sche kunsten maar ook design en architectuur.

• Lamp (verzameling Kurt Rigolle, foto David Marlé).

• Gipsen prototype van een Elipson luidspreker, designer Joseph Léon,

circa 1952 (verzameling Michael Marcy, foto David Marlé).

• Luchthaven Brussel Nationaal, Zaventem, arch. Maxime Brunfaut,

Georges Bontinck & Joseph Moutschen, ontworpen in 1954-1955,

gebouwd tussen 1956 en 1958 (Glasal Catalogus).

• Wandrek (verzameling Thierry Belenger, foto David Marlé).

• Vrijheidslaan 90, Sint-Jans-Molenbeek, arch. Julien Roggen, 1959.


DE CATALOGUS

Het ludieke modernisme in België is tevens een rijk geïllustreerde catalogus die als verlengstuk van de tentoonstelling fungeert. De luchtige, vrolijke lay-out is het werk van het grafi sch bureau Sign (Astrid Verdeyen). Dit vierkanten bewaarboekje is drietalig: Frans, Nederlands, Engels. Net als de tentoonstelling schetst deze catalogus vooreerst een beeld van de periode waarin deze stijl ontstond. Nadien wordt ingegaan op de artistieke context en komen een voor een de verschillende vormen uit het repertoire van het ludieke modernisme aan bod.

AUTEURS Caroline Berckmans, Pierre Bernard & Anne-Sophie Walazyc.VERTALING Erik Tack (Nederlands) & Ashraf Ibrahim (English).DESIGN [sign*] - www.designbysign.com, Astrid Verdeyen, Franck Sarfati.

PRIJS 15 euro.

Cover van de catalogus : auteuils S3 ontworpen in 1958 door designer Alfred Hendrickx, in de luchthaven Brussel

Nationaal te Zaventem, gebouwd tussen 1956 en 1958 door architecten Maxime Brunfaut, Georges Bontinck &

Joseph Moutschen (Sabena Archief).


FUTURISTISCH & UNIVERSEEL

Het Atomium, symbool van Brussel en België waar je niet omheen kunt, internationale toeristische trekpleister, unieke verwezenlijking in de geschiedenis van de architectuur en symbolische vestiging van de Wereld-tentoonstelling van Brussel (Expo 58), is vandaag de meest populaire attractie van de hoofdstad van Europa.

Het symboliseert een ijzerkristal dat 165 miljard keer is uitvergroot, verwijzing naar de macht van de atoomenergie die toen in volle ontwikkeling was en die men voor vreedzame doeleinden wilde gebruiken. Het Atomium wil nog steeds de ideeën over de toekomst en universaliteit gestalte geven. Het tentoonstellings-programma van het Atomium werd dan ook in functie van de gedachte van 1958 opgesteld: welke toekomst willen wij voor morgen? Ons geluk is afhankelijk van wat?

Vijf van de negen bollen zijn toegankelijk voor het publiek.

In één ervan is een permanente tentoonstelling gevestigd die gewijd is aan de Expo 58. Een andere bol is gereserveerd voor tijdelijke tentoonstellingen waarin wetenschap, vooruitgang en toekomst een rol spelen.

Het panorama in de bovenste bol biedt een onover-troffen uitzicht over Brussel. Bij helder weer, reikt het zicht tot Antwerpen.Het restaurant – eveneens in de bovenste bol – is elke dag open tot 23.00u.

’s Avonds geven de 2970 knipperende lichtjes een magisch en bovennatuurlijk aspect aan het 102 meter hoge gebouw.

EXPO 58 : DE TENTOONSTELLING (permanent)

De tentoonstelling dompelt u onder in deze prestigieuze en onvergetelijke gebeurtenis aan de hand van archief-materiaal, foto’s, video’s en verschillende maquettes.

Voor sommigen is het de gelegenheid bij uitstek om deze betoverende gebeurtenis te herontdekken; voor anderen, die niet vertrouwd zijn met Expo 58 en haar zoektocht naar vooruitgang en geluk, is de tentoon-stelling een kennismaking met de droom die nu nog steeds een magisch karakter aan het Atomium verleent.

TIJDELIJKE TENTOONSTELLINGEN

Het ludieke modernisme in België> 23.12.09 - 25.04.10De Expo 58 in miniatuur > 01.05.10 - 16.05.10Van hier en ginder het immigratieverhaal van België> 22.05.10 - 31.08.10Intersections. Belgian Design> 06.09.10 - 14.11.10

Het Atomium, ontworpen door André Waterkeyn, symboliseert een schaalmodel van een ijzerkristal dat 165 miljard keer is uitvergroot. De negen grote bollen, elk met een diameter van 18 meter, zijn onderling verbonden met 20 buizen en rusten op drie gigantische steunpijlers. De architecten André en Jean Polak waren verantwoordelijk voor de inrichting van de bollen.

Een bezoek aan alle toegankelijke bollen bestaat naast roltrappen en lift ook uit 80 treden naar boven en 167 treden naar beneden (in verschillende etappes weliswaar).

Met uitzondering van de bovenste bol, die bereikbaar is met de lift, is de rest van het Atomium moeilijk toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit en onmogelijk voor mensen in een rolstoel.


HET BEZOEK

TICKETS > ATOMIUM, Atomiumsquare, B-1020 Brussel> Vermijd aanschuiven aan de kassa: tickets zijn eveneens beschikbaar

in de Atomium Shop in het centrum > Stoofstraat 47 (in de nabijheid van de Grote Markt)

ATOMIUM / MINI-EUROPE

> Kombiticket beschikbaar vanaf de lente 2010

GROUPEN > Reservatie (minimum 2 weken op voorhand)

GELEID BEZOEK

> +32 (0)2 475 47 78 - [email protected]

AUDIOGIDS

RESTAURANT / PANORAMA

> 365 / 365 10.00 > 17.30 & 19.30 > 23.00> Reservatie gewenst - +32 (0) 496 10 58 58

SHOP Een selectie van design objecten, mode artikelen en unieke gadgets in de kleuren van het Atomium, leuke artikelen uit de fi fties of in functie van onze tijdelijke tentoonstellingen.

¤2 NLFR ITDE ESEN RU


PRAKTISCHE INFORMATIE

ATOMIUMAtomium, Atomiumsquare, B-1020 Brussel, www.atomium.be

OPENINGSURENAlle dagen open van 10u tot 18u (laatste toegang om 17u30). Uitzonderingen : - op 24 december en 31 december 2009 zal het Atomium uitzonderlijk

de deuren sluiten om 16u (sluiting kassa: 15u30).- op 25 december 2009 en 1 januari 2010 zal het Atomium openen

om 12u ipv 10u. TARIEVEN

VOOR EEN BEZOEK AAN DEZE TENTOONSTELLING, MOET ER NIET EXTRA BETAALD WORDEN – TOEGANG TOT

DEZE TENTOONSTELLING IS INBEGREPEN IN DE NORMALE TOEGANGSPRIJS VOOR EEN VOLLEDIG BEZOEK AAN

HET ATOMIUM (TOEGANG TOT PERMANENTE TENTOONSTELLING, TIJDELIJKE TENTOONSTELLING, CENTRALE BOL,

DE BOVENSTE BOL MET PANORAMA EN RESTAURANT).

Individuele tarieven - tot 3 januari 2010- Kinderen -6 jaar, autocarchauffeurs, personen met een mentale of

fysieke handicap en leden van de Club Atomium : gratis ;- Kinderen van 6 jaar tot 11 jaar : 2€ ; - Kinderen van 12 tot 18 jaar, studenten op vertoon van studentenkaart

en senioren (vanaf 65 jaar) : 6€ ; - Onderwijzend personeel op vertoon van lerarenkaart : 7€ ; - Volwassenen : 9€.Individuele tarieven - vanaf 4 januari 2010- Kinderen -6 jaar, autocarchauffeurs, personen met een mentale of


en senioren (vanaf 65 jaar) : 8€ ; - Onderwijzend personeel op vertoon van lerarenkaart : 9€ ; - Volwassenen : 11€.Groepstarieven (vanaf 20 personen) - tot 31 december 2010- Kinderen -6 jaar, autocarchauffeurs, personen met een mentale of


en senioren (vanaf 65 jaar) : 4€ ; - Onderwijzend personeel op vertoon van lerarenkaart : 5€ ; - Volwassenen : 7€.

GELEID BEZOEK - 70€/gids (maximum 25 personen).

Enkel op reservatie (min. 2 weken op voorhand).- Info & reservatie [email protected]

BEREIKBAARHEID- Met de auto : Ring van Brussel - afrit 8 “Wemmel”.

Volg richting “ATOMIUM”.- Met de trein : Rechtstreekse verbinding vanuit het Zuidstation

met metrolijn 6 “Koning Boudewijn”, halte metrostation “Heizel”.- Metro vanuit centrum Brussel (Metrostation “De Brouckère”) :

Overstappen in metrostation Beekkant (metrolijn 1) en metrolijn 6 “Koning Boudewijn” nemen, halte station “Heizel”.


PARTNERS VAN DE TENTOONSTELLING

COLOFON

ATOMIUM - PROJECTCOÖRDINATOR Arnaud Bozzini.

CURATOREN Caroline Berckmans, Pierre Bernard & Anne-Sophie Walazyc.DECORONTWERP EN GRAPHIC DESIGN Michel Bries - Mandragore scenography.VORMGEVING EN RESEARCH Thierry Belenger - Archives Design.BOUW Bureau d’études Denis.

PERSCONTACT

PICASO Caroline Berckmans, [email protected] - 0479/47.23.70 ATOMIUM Ilse De Braekeleer, [email protected] - 02/475.47.74

Het ludieke Modernisme in België (1955-1963)

Documents

Transcript of Het ludieke Modernisme in België (1955-1963)