Het Europees Hof van Justitie en de Belgische Handelsvestigingenwet.Het arrest C-400/08 van 24 maart...
18
Click here to load reader
Transcript of Het Europees Hof van Justitie en de Belgische Handelsvestigingenwet.Het arrest C-400/08 van 24 maart...
20 mei 2011
Dirk Van Heuven
Het Europees Hof van Justitie en de
Belgische Handelsvestigingenwet.
Het arrest C-400/08 van 24 maart 2011
/ 2
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 3
Federale wet nr. 7/1996
Definitie “Winkelbedrijf”
Inschrijven vergunningsplicht (minstens vanaf 2.500 m²)
Federale criterium: belang van “passende commerciële voorzieningen” en
“de commerciële structuur “van het gebied waarin een winkelbedrijf wordt
gevestigd
Advies Tribunal de Defensa de la Competencia
Kan aangevuld worden door regio’s
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 4
Catalaanse wet nr. 18/2005: referentiekader
Grote en middelgrote winkelbedrijven
Inwonersaantal gemeenten
Specifiek regime voor welbepaalde assortimenten
Vestiging in centrum gemeente
Uitzonderingen
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 5
Catalaanse wet nr. 18/2005
Vergunningsplicht
Opening, bepaalde uitbreidingen, assortimentswijziging, ...
Getrapt regime
Middelgrote winkelbedrijven: gemeentelijke vergunning
Grote winkelbedrijven: vergunning “Generaliteit van Catalonië”
Afwegingscriteria bij vergunningsaanvraag
Overeenstemming ruimtelijke plannen, veiligheid, integratie stedelijke
omgeving, mobiliteit en parking, ligging binnen bebouwde kom,
conformiteit gemeentelijk plan voor detailhandel, recht van consument,
Stilzwijgende weigering
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 6
Catalaanse wet nr. 18/2005
Rapport over “vestigingsdichtheid”
Vestigingsdichtheid = “gewicht van een onderneming of groep van
ondernemingen, uitgedrukt in marktaandeel, op haar relevante markt”
Negatief bindend
Voor grote winkelbedrijven: rapport gemeenteraad, unaniem, negatief bindend
Comisión de Equipamientos Comerciales (Commissie voor commerciële voorzieningen)
7 van de 22 leden: vertegenwoordigers handelssector
“Taks” bij aanvraag vergunning / aanvraag rapport over vestigingsdichtheid
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 7
Speciaal regime hypermarkten
Definitie hypermarkt
Verbod hypermarkten waar voor 2009 overaanbod werd verwacht
Beperkingen op uitgaven die worden gedaan in hypermarkten
Wat voorafging …
DE CONTEXT VAN DE ZAAK
/ 8
De inbreukprocedure
Europese Commissie / Koninkrijk Spanje
Inbreuk op artikel (toenmalig) 43 EG – verdrag
Dus niet: Dienstenrichtlijn
Denemarken ondersteunt in procedure de Spaanse argumentatie
Basisstelling van het Hof: beperking vrijheid van vestiging
Maar: gerechtvaardigde beperking?
Wat voorafging …
DE PROCEDURE VOOR HET HOF
/ 9
Commissie
Onwettige beperking om grote winkelbedrijven te verbieden buiten de
“geconsolideerde bebouwde kom” van beperkt aantal gemeenten
Onwettige beperking om verkoopoppervlakte in elk gebied en elke gemeente
te beperken
Spanje
Doelstelling ruimtelijke ordening en milieubescherming (lange autoritten)
Hof van Justitie
Regeling verantwoord voor bescherming ruimtelijke ordening en milieu
MAAR: beperkingen voor hypermarkt worden niet verantwoord dus schending
De “eerste grief” van de Europese Commissie
BEPERKING INZAKE LIGGING EN OMVANG
/ 10
1e onderdeel: het bestaan van de vergunningsplicht
Commissie: streeft enkel economische doelstelling na
Spanje: streeft bescherming van milieu, R.O. en consumenten na
Hof: vergunningsplicht is geen schending
Bescherming van milieu / R.O. vraagt preventieve controle
Maatregelen a posteriori zouden te laat komen
Vergelijk Dienstenrichtlijn
De “tweede grief” van de Europese Commissie
DE VERPLICHTE BEDRIJFSVERGUNNING
/ 11
2e onderdeel
De verplichting om bij afgifte van de vergunning rekening te houden met de
aanwezigheid van commerciële voorzieningen in het betrokken gebied en het
effect van een nieuwe vestiging op de commerciële structuur van dat gebied
3e onderdeel
De verplichting om in vergunningsprocedure een rapport over
vestigingsdichtheid te laten opstellen, dat bindend is wanneer het negatief is en
negatief moet zijn vanaf bepaalde numerieke waarde
Hof: schending: economische criteria, geen dwingende reden van algemeen belang
Vergelijk met: Dienstenrichtlijn, Handelsvestigingenwet
De “tweede grief” van de Europese Commissie
ECONOMISCHE CRITERIA
/ 12
4e onderdeel: verplichte niet-bindend advies van mededingingsautoriteit
Commissie: summiere argumentatie
Spanje: streeft bescherming van consumenten na
Hof: gelet op beperkte impact en op doelstellingen: geen schending
De “tweede grief” van de Europese Commissie
ADVIESVERPLICHTING (1)
/ 13
5e onderdeel: verplichte raadpleging en samenstelling van de Commissie voor
Commerciële Voorzieningen
Commissie voor Commerciële Voorzieningen brengt advies uit over
vergunningsaanvragen, over afbakening van gebieden waar
winkelbedrijven mogen worden geopend, …
Spanje: streeft bescherming van milieu, ruimtelijke ordening en consumenten na
Hof
Het instellien van Commissie die advies uitbrengt: geen schending
MAAR: samenstelling van de Commissie: schending
Vergelijk: Dienstenrichtlijn, Handelsvestigingenwet (NSECD), Raad van State
De “tweede grief” van de Europese Commissie
ADVIESVERPLICHTING (2)
/ 14
6e onderdeel: te onduidelijke criteria bij beoordeling vergunningsaanvraag
Commissie heeft geen probleem met de aard van de criteria, wel met de
onduidelijkheid ervan
Spanje:
“recht van de consument op een breed en gevarieerd aanbod wat de
kwaliteit, prijzen kenmerken van producten betreft” kan onvoldoende
duidelijk zijn
Andere criteria echter wel voldoende duidelijk
Hof
Voldoende duidelijke criteria om doelstelling te bereiken
Vergelijk: Dienstenrichtlijn, Handelsvestigingenwet
De “tweede grief” van de Europese Commissie
ONDUIDELIJKE CRITERIA
/ 15
1e onderdeel: de stilzwijgende afwijzing
Commissie: onevenredig streng. Stilzwijgende instemming was ook mogelijk.
Spanje: creëert rechtszekerheid en mogelijkheid tot beroep na termijn
Hof
Stilzwijgende afwijzing is niet kennelijk onredelijk
Creëert makkelijkere controle en handhaving voor autoriteiten in
doelstellingen van bescherming milieu, R.O. en consumenten
Vergelijk: Handelsvestigingenwet
De “derde grief” van de Europese Commissie
DE STILZWIJGENDE AFWIJZING
/ 16
2e onderdeel: de “taks” voor de behandeling van een vergunningsaanvraag
Commissie: weerhoudt marktdeelnemers ervan zich in Catalonië te vestigen
Spanje: voorspelbaar tarief, dat ongeveer 0,1% van de totale kosten van het
project bedraagt
Hof
Transparant tarief en gelijke behandeling marktdeelnemers
Geen schending
De “derde grief” van de Europese Commissie
“TAKS” VOOR BEHANDELING AANVRAAG
/ 17
Vergunningsstelsel voor handelsvestigingen
Doorstaat – in de Catalaanse vorm – de toets.
Criterium van impact op de bestaande handelszaken
Werd terecht opgeheven bij wetswijziging van 22 december 2009.
De huidige afwegingscriteria
Zijn ze voldoende duidelijk en pertinent?
Samenstelling NSECD
Problematisch!
Stilzwijgende vergunning
Delicater dan stilzwijgende weigering?
Territoriale beperkingen lijken mogelijk
Voor milieu, stedenbouw, consument (& stedelijk milieu)
Let wel: enkel toets aan verdrag, niet aan Dienstenrichtlijn
Een besluit
LESSEN VOOR BELGIË?
/ 18
referenties
Dirk Van Heuven
Cogels Osylei 61
2600 Antwerpen
t 03 270 33 50
www.publius.be
Bezoek ook de blog Handelsvestigingen: www.handelsvestigingen.info
