Het alcoholslot: mogelijkheden voor preventie en hulpverlening

Dr. Peter Silverans, BIVV

2

Hét alcoholslot bestaat niet

׀ Wel een grote diversiteit (en kwaliteit) van (adem)alcohol-detectoren die toegang tot bepaalde plaatsen of functies kunnen afsluiten

׀ Perspectief BIVV = verkeersveiligheid => alcoholslot ter preventie van rijden onder invloed׀ Alcoholsloten die het starten van een motorvoertuig

verhinderen׀ Pilootproject 2004-2006: "Alcolock implementation in

Europe: A qualitative field trial1"

(1) Project supported by the European Commission's Directorate-General for Energy and Transport (Grant SUB-B27020B-E3-ALCOLOCK-2003-S07.26578) - The commission is not responsible for the views of the authors - Cf. Silverans et al (2006). Alcolock implementation in the European Union. Retrieved 07-11-2011 from http://ec.europa.eu/transport/road_safety/projects/doc/alcolock.pdf

3

Basistechnologie

׀ Detectie van alcohol:׀ Meestal: ademalcohol, cf. ademtest politie

׀ Soms: alcohol in omgevingslucht׀ Zelden: transdermaal

4

Niet alleen IN auto's toegepast

http://www.mhf.se/files/Alcolock_News_1-08.pdf http://www.mhf.se/files/Alcolock_news_1-07_print.pdf

5

Alcohol ignition interlock

BAIID: Breath Alcohol Ignition Interlock Device

"Startonderbrekend ademalcoholslot"

Onderdelen:- ademanalysetoestel

- startonderbreker

- computer - datarecorder

Bron: http://www.trafficinjuryresearch.com/interlock/interlock_about.cfm

6

Gebruik

Starten van de wagen:- alcoholslot starten

- ademtest

- start indien BAC < limiet

Tijdens het rijden:- mogelijkheid programmeren hertests

- "startonderbreking" => wagen zal nooit stilvallen tijdens het rijden

- consequenties hertests:+ programmeerbaar

+ superviseerbaar

7

Nogmaals: het alcoholslot bestaat niet

Praktisch gezien zeer grote diversiteit op alle vlakken:׀ technische standaarden׀ standaarden voor providers en monitoring agencies׀ wetgevend kader׀ praktische implementatie

=> in functie van de doelstellingen van het alcoholslot alle parameters evalueren׀ als strafmaatregel => strikte standaarden׀ andere toepassingen => op maat kiezen

8

Enkele voorbeelden

http://www.mhf.se/files/Alcolock_news_1-07_print.pdf

9

... en nog voorbeelden

http://www.mhf.se/files/Alcolock_News_1-09_PRINT.pdf

10

Types van toepassingen

Als straf en/of rehabilitatiemaatregel:= "secundaire preventie" => preventie van recidiven

voor rijden onder invloed van alcohol

in België: Wet van 12 juli 2009 tot wijziging van WVW, wat het invoeren van het alcoholslot betreft

=> cf. infra

Als hulpmiddel ter primaire preventie:bv. installatie in schoolbussen, vrachtwagens,

bedrijfswagens ...

bv. in het kader van behandeling of begeleiding van alcoholafhankelijke patiënten ...

11

Effectiviteit als straf׀ Hoofddoelstelling: preventie van risicogedrag

׀ Interlock programs should be viewed primarily as a form of incapacitation, rather than punishment or rehabilitation. As a form of incapacitation, interlock programs are expected to prevent instances of DWI offences while participants are enrolled in the program. This perspective helps manage expectations regarding success and enhances the acceptance of the program.

׀ Beirness & Simpson (2003), p. 8

׀ Nevendoelstelling: rehabilitatie / sensibilisatie׀ - combinatie met rehabilitatieprogramma's׀ - geen statistisch significant effect na verwijdering toestel =>

׀ hèt bewijs voor de effectiviteit ervan: ideale controleconditie׀ noodzaak van combinatie met andere maatregelen om op langere termijn effect te

hebben

׀ - MAAR: 40-95% reductie recidiven tijdens programma

12

Gebruik in EuropaNederland:

- wetgeving in voorbereiding

- kernidee: verplicht voor First offenders >1,3‰ and recidivists > 0,8‰

Frankrijk:

- pilootprojecten voor overtreders

- verplicht in schoolbussen voor nieuwe bussen vanaf 2010?

Zweden:

- overtreders: vrijwillige deelname van 1266 overtreders tsn 98 en 05

- commerciële toepassingen: 70000 voertuigen uitgerust met alcolock, vb. 53 per cent of all school transport vehicles are fitted with alcolocks

http://www.mhf.se/files/Alcolock_News_1-08.pdf

Finland:

- 350-tal overtreders per jaar

13

Gebruik internationaal

׀ Penetration of interlocks now about 10-15 % of DUI in USA

(Marques, 2009) http://www.bast.de/nn_789794/DE/Publikationen/Veranstaltungen/U4-Wegfahrsperren-2009/U4-marques,templateId=raw,property=publicationFile.pdf/U4-marques.pdf

׀ International inventory of interlock programs:"in North America, it is estimated that 160 000 people have an alcohol

interlock installed in their vehicle" (population 300 x 106)http://iiip.tirf.ca/about/around_world.php

׀ Canada: 11 000 devices in use at any given time (population 30 x 106) - http://www.tirf.ca/publications/publications_show.php?pub_id=239

14

België: K.B. 26/11/10

Zie art. 61quinquies WVW en K.B. 26/11/10 installatie alcoholslot en omkaderingsprogramma

1. Installatie alcoholslot

2. Betaling van kosten

3. Voldoen aan voorwaarden omkaderingsprogramma

15

Wettelijke bepalingen

Artikel 37/1 WVW: rechter kan geldigheid RB beperken tot voertuigen met alcoholslot bij veroordeling wegens:

art. 34,§2 WVW (≥0,8‰); art. 35 WVW (dronkenschap); art. 36 WVW (recidive).

Geldboete + verval (+ alcoholslot) 1 - 5j./ voorgoed (niet verlengbaar)

16

"Alcoholslotprogramma"

a) opleiding en begeleiding bij erkende omkaderingsinstelling (gesprekken, evaluaties, vorming)

b) rijbewijs met nationale code “112”

c) installatie alcoholslot

d) periodieke download registratie-eenheid door dienstencentrum

e) andere voorwaarden, o.a. niet omzeilen

Cf. Heeren, A. (2011). Het alcoholslot in België. Een uiteenzetting over de regelgeving. Politiejournaal, okt 2011, pp. 23-25

17

Technische specificaties

Cf. KB van 26/11/2010 betreffende de technische specificaties van de alcoholsloten bedoeld in artikel 61sexies van de wetvan 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer

=> zeer strikte technische standaarden

=> specifieke erkenningsprocedure

18

Omzeilen van het alcoholslot

׀ Aan een nuchtere voorbijganger vragen om ademtest af te leggen׀ hertest nog steeds positief of niet afgelegd׀ nuchtere passagier vereist׀ identificatie van de persoon die de test aflegt?

׀ foto-technologie beschikbaar, maar alleen als supervisie׀ momenteel nog niet mogelijk

׀ Een met lucht gevulde ballon of pomp gebruiken׀ wordt niet geaccepteerd door de meeste toestellen

׀ Het eenvoudigst: een andere wagen nemen׀ code 112 op het rijbewijs

19

Europees pilootproject

Alcolock implementation in Europe: A qualitative field trial׀ TØI Institute of Transport Economics, Norway ׀ University of Valladolid, Spain׀ Federal Highway Research Institute BASt, Germany׀ SWOV Institute for Road Safety Research, The Netherlands׀ Belgian Road Safety Institute (BIVV / IBSR), Belgium

Toepasbaarheid alcolocks in een Europese context testen:׀ primaire preventie van rijden onder invloed

׀ professionele bestuurders (bus & vrachtwagenbestuurders)

׀ alcohol afhankelijke patiënten׀ secundaire preventie

׀ overtreders (eerste overtredingen en recidiven)

20

Design Europees pilootproject

Professionele trialsBuschauffeurs en hun passagiers

Noorwegen (n=30)

Spanje (n=30)

Vrachtwagenbestuurders (en hun klanten)Duitsland (n=34)

Niet-professionele trialsOvertreders

België (n=33)

Alcoholafhankelijke patiëntenBelgië (n=7)

Sterke overlap tussen beide groepen => analyse als één groep

21

Methode

12 maanden alcolock gebruiken

ervaringen van deelnemers en supervisoren regelmatig geënquêteerd:

׀ Praktisch: gebruik tijdens het rijden׀ Psychologisch׀ Sociaal: Reacties van derden zoals ervaren door gebruikers׀ Gedragsmatig: impact op rijden en rijden onder invloed

analyse van door alcoholsloten opgetekende data

22

ResultatenVeralgemeenbaarheid

׀ kleinschalig pilootproject: results te confirmeren door vervolgonderzoek

Praktische impact׀ globaal genomen positief geëvalueerd door deelnemers׀ aandachtspunt: technische problemen in eerste 6 maanden

Psychologische impact׀ positieve effecten m.b.t. zelfgerapporteerd gedrag en attitudes ׀ niet gereflecteerd in alcolock-data

Gedragsmatige impact׀ 275 pre-tests ≥ .5 g/l <=> 4 re-tests ≥ .5 g/l: duidelijke impact

Sociale impact׀ positief geëvalueerd door omgeving van gebruikers ׀ sommige gebruikers voelen zich gestigmatiseerd

23

Evaluatie vrijwillig gebruik alcoholslot door behandelende artsen

׀ Zeer kleine testgroep (n=7) - resultaten niet veralgemeenbaar

׀ Positief geëvalueerde elementen:׀ ondersteuning bij herval׀ sociale functies t.a.v. familieleden / vrienden׀ feedback m.b.t. drinkgedrag van patiënten

׀ Negatief geëvalueerde elementen:׀ kostprijs׀ supervisie alcolock-data interfereert met therapeutische relatie =>

kan contraproductief zijn

׀ Conclusie:׀ alcoholslot heeft op zich geen therapeutisch nut׀ individueel pro's en contra's afwegen׀ Harm-reduction perspectief

24

Alcoholslot als primaire preventie

׀ internationaal veel minder toegepast dan als secundaire preventie

׀ sterk stijgend gebruik:׀ verplicht voor specifieke doelgroepen in bepaalde

landen (cf. Frankrijk (schoolbussen), Zweden (voorwaarde openbare aanbestedingen), enz...

׀ element van kwaliteitsbewaking: door meer en meer bedrijven toegepast (vb. taxi‘s ...)

׀ noodzaak van een doordachte strategie:׀ véél meer dan alleen een toestel׀ noodzaak van een volledige preventiestrategie׀ kosten, privacy, marketing, supervisie ...

25

Alcoholslot in alle motorvoertuigen?

Neennegatief kosten-baten effect

gebruik is belastend en tijdrovend

nutteloos voor niet drinkende bestuurders

privacy issues

Op termijntheoretisch een mogelijkheid

Zweedse visie: aanbevolen

voorwaarden: "passief alcoholslot" => ademtest alleen indien alcohol in omgevingslucht bv. kostprijs drukken via massaproductie

26

Meer informatie

http://ec.europa.eu/transport/road_safety/projects/doc/alcolock.pdf

27

Meer informatie

http://admin.bivv.be/dispatch.wcs?uri=726533379&action=viewStream&language=fr

28

Meer informatie

http://iiip.tirf.ca/

Mail to: Peter.Silverans@bivv.be

29

Einde