Herdenkingskrant 2014

februari 2014de Herdenkingskrant Kom naar de Dokwerker!Op dinsdag 25 februari 2014 herden-ken wij bij de Dokwerker in Amster-dam weer de Februaristaking 1941. De bijeenkomst begint om 16.45 uur. Directeur Marjan Schwegman van het NIOD zal kort spreken. Actrice/columniste Funda Müjde draagt gedichten voor.Het defilé begint om 17.00 uur. Ieder kan bij de Dokwerker een bloemstuk of bloemen leggen. De bloemstukken kunnen vanaf 12.00 uur worden bezorgd in de Mozes en Aäronkerk aan het aangrenzende Waterlooplein en daar tot 17.00 uur worden afgehaald. In de kerk is weer een foto-expositie te zien van de razzia’s op 22 en 23 februari 1941, die de directe aanleiding vormden voor de Februaristaking.

Voor mensen die slecht ter been zijn wordt een tent geplaatst met zitplaatsen. Vooraf aanmelden of een toegangsbewijs is daarvoor niet nodig. Daarnaast is er een vak voor genodigden. Er is een doventolk aanwezig.Zoals gebruikelijk wordt de herden-king in Amsterdam en een aantal omringende gemeenten onder de aandacht gebracht via affiches. De theatermakers van Barbaren en Co brengen in de periode van 9 tot 27 februari weer een aantal opvoeringen van de theatrale vertelling STAAKT… Voor nadere informatie en voor het bestellen van materiaal (kranten, affiches) kunt u eveneens via ons e-mailadres, schriftelijk of telefonisch contact met ons opnemen.

De tekst van de oproepHet comité Herdenking Februari-staking 1941 en het Gemeente-bestuur van Amsterdam hebben voor de herdenking op dinsdag 25 februari gezamenlijk een oproep uitgegeven. De tekst van die oproep is als volgt:

Een unieke daad van solidariteit met de vervolgde Joodse bevolking. Zo staat wereldwijd de staking bekend die in februari 1941 uitbrak in Amster - dam, de Zaanstreek, Hilversum, Utrecht, Haarlem, Velsen en Weesp. Vele tienduizenden burgers deden eraan mee. De ‘Februaristaking’ kon het uitmoorden door de nazi’s van ruim 100.000 Joodse Nederlanders niet voorkomen. Wel werd deze actie een inspiratiebron voor verzet en voor medemenselijkheid. Na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog is er gelukkig veel veranderd. Discriminatie vanwege ras of afkomst, godsdienst, (politieke) levensovertuiging, geslacht en seksu ele geaardheid is in Nederland verboden. Bijna alle landen hebben de Verklaring van de rechten van de mens ondertekend. Maar met de naleving van die mensenrechten is het in veel landen nog droevig gesteld. Dagelijks worden mensen onderdrukt, gemar-teld en vermoord. In Nederland steken antisemitisme en vreemdelingenhaat af en toe de kop op. Er is dan ook geen reden om achterover te leunen. Actief burgerschap blijft hard nodig.Op dinsdag 25 februari 2014 komen wij in Amsterdam op het Jonas Daniël Meijerplein bijeen om de Februari-staking te herdenken en de stakers te eren. Wij roepen iedereen op aan die herdenking en aan het defilé langs het monument de Dokwerker deel te nemen.Comité Herdenking Februaristaking 1941Gemeentebestuur van Amsterdam

Herdenkde Februaristaking25.02.2014 AmsterdamJonas Daniël MeijerpleinAanvang 16.45 uur www.februaristaking.nl

A1-februari.indd 1 21-01-14 09:22

Gebruik het affiche!Het affiche voor dit jaar is ontworpen door Joost Overbeek van ontwerpbu-reau Overburen. “Een veel eervollere klus dan een affiche voor dit of een boekje voor dat project. Dit affiche gaat ergens over”, zegt Joost Overbeek er zelf over.Het affiche zal de komende weken op diverse plekken in het straatbeeld in Amsterdam te zien zijn, maar ook in

de Zaanstreek, Amstelveen, Aalsmeer, Alkmaar, Bloemendaal, Diemen, Haarlem, Haarlemmermeer, Heem-stede, Purmerend en Velsen/IJmui-den.Het affiche is ook in deze krant te vinden. Door het bijvoorbeeld voor het raam te hangen kunt u eraan bijdragen de herdenking onder de aandacht te brengen.

Leerlingen van het Hyperion Lyceum legden bij de herdenking vorig jaar allen een bloem bij de Dokwerker. (Foto: Hans Mooren)

Opvoering in unieke ambiance

Terugkeer STAAKT…in remise LekstraatIn de avond van maandag 24 februari wordt de theatrale vertelling STAAKT… opnieuw opgevoerd in de tramremise aan de Amsterdamse Lekstraat. Het wordt een sfeervolle ambiance, met een decor van verlichte tramstellen. STAAKT… geeft in woord, beeld en met muziek een hedendaags perspectief op het hoe en waarom van de Februaristaking. De jonge theatermakers van Barbaren & Co tonen het collectieve verzet uit het Amsterdam van februari 1941, met situaties uit het dagelijks leven die ook heden tot nadenken stem-men. Het theaterstuk is op verzoek van het Comité Herdenking Februari-staking 1941 in 2011 gemaakt. De première in de theaterzaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam was meteen een groot succes. Zodanig zelfs dat STAAKT... in februari 2012 op een aan tal scholen werd ge- speeld én in de tramremise aan de Lekstraat, een van de plekken waar de Februaristaking begon. Sindsdien wordt STAAKT… jaarlijks opgevoerd. De samenstelling van Barbaren & Co kan soms wat variëren. In 2013 werd

de groep gevormd door Jaïr Stran-ders, Thomas Spijkerman, Martijn de Rijk, Saar Vandenberghe en Arjen de Bock. Martijn de Rijk en Saar Vanden-berghe hebben dit jaar in de periode rond de herdenking andere verplich-tingen. Zij worden vervangen door de pas van de Amsterdamse Toneel-school & Kleinkunstacademie afgestu- deerden Sander Plukaard en Yara Alink. De opvoering in 2012 was vooral voor personeelsleden van het GVB. Achter de acteurs waren vier verlichte oude tramstellen opgesteld, die in optocht door Amsterdam waren aan- gevoerd vanuit het trammuseum aan de Havenstraat. Dit jaar wordt de opvoering voor het eerst weer gegeven in de tramremise, ook nu opnieuw met volledige medewerking van het GVB. De voorstelling is deze keer echter voor iedereen bij te wonen, uiteraard zo lang er plaats is.Maandag 24 februari STAAKT… in tramremise Lekstraat. Aanvang 20.00 uur; inloop vanaf 19.30 uur.Bestellen kaarten: [email protected]; of tel. 020-5287129 Meer informatie: www.februaristaking.nl

Thomas Spijkerman, Martijn de Rijk, Jaïr Stranders en Saar Vandenberghe met STAAKT… in de tramremise in 2012. (Foto: Barbaren & Co)

STAAKT… ook op scholen en in het stadhuisSTAAKT... komt ook op scholen. Zo zijn er vier opvoeringen op het Sint Nicolaas Lyceum in Amsterdam (op 17 en 20 februari), één op het Montessori Lyceum en één op het IJburg College (op 5 maart). Verder wordt een compilatie van STAAKT... gebracht op de herdenkingsbijeenkomst dinsdag-middag 25 februari in de Boekman-zaal van het Amsterdamse stadhuis.STAAKT... wordt mede mogelijk gemaakt door het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg, www.vfonds.nl) met middelen uit de Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en Lotto. Uw deelname aan deze loterijen wordt daarom van harte aanbevolen. Andere sponsors zijn de Stichting Centrum voor Propaganda voor Eenheid in de Vakbeweging, de Stichting uitgeverij en boekhandel Pegasus en Stichting Democratie en Media.

2 • februari 2014 de herdenkingskrant

Mart ten Wolde deed als 15-jarige jongen mee aan de Februaristaking

‘Opeens hoorde ik knallen’Zoals hij sinds een halfjaar gewend was, fietste de 15-jarige Mart ten Wolde op woensdag 26 februari 1941 naar machinefabriek Duyvis in Koog aan de Zaan en ging om zeven uur aan de slag. Maar dat veran-derde omstreeks negen uur.“Er kwam toen een aantal mensen van de Zaanse scheepsbouw bij ons aan de poort. Zij vertelden dat er in Amsterdam de dag ervoor een staking was begonnen tegen de verschrikkelijke dingen die de Joden werden aangedaan. Zij hadden zich bij die staking aangesloten en vroegen ons dat ook te doen. Onze personeelsvertegenwoordigers hadden het snel bekeken; wij gingen meedoen.”“Er werd gezegd dat we naar huis konden gaan en de volgende ochtend weer terug moesten komen. Dan zouden we horen wat er verder ging gebeuren. Nou, niet werken dat vond ik natuurlijk wel aantrekkelijk. Maar ik ben niet naar huis gegaan. Ik ging met die groep van de scheepsbouw langs andere bedrijven om ze daar ook op te roepen mee te staken. De stoet werd steeds langer.”“Nu was het in die tijd zo: als er in de Zaanstreek iets aan de hand was ging iedereen naar de Dam in Zaandam. Dat gebeurde toen ook. Op de Dam was het – het was inmiddels aan het eind van de ochtend – hartstikke druk. Tot de Grüne Polizei – een soort militaire politie van de Duitsers – verscheen. Ik stond op de hoek van de Ge-dempte Gracht toen ik knallen hoorde. Die lui bleken in de lucht te zijn gaan schieten om de menigte uiteen te drijven. Een van die kogels is afgeketst en heeft de slagersjon-gen die in de winkel achter het hakblok stond dodelijk getroffen.” Vanwege het schieten stoof de menigte uiteen. Mart ten Wolde vond het ook te gevaarlijk worden. Hij ging naar huis, ook om z´n moeder gerust te stellen. De

volgende ochtend ging hij weer naar Duyvis waar aanvankelijk de stemming was om door te staken. Ten Wolde herinnert zich hoe de chef, een Amsterdammer, stond te bidden en smeken om alsjeblieft weer te gaan werken omdat hij represailles van de Duitsers vreesde. Die chef wist toen al dat er in Amsterdam een aantal doden en gewonden was gevallen. Het gedrag van de chef was voor de 15-jarige Mart heel ontluisterend. “Die man was normaal zo hautain en overheer-send. Je keek tegen hem op.”Mart ten Wolde noemt zichzelf uitdrukkelijk een meedoener, geen initiatiefnemer. Maar wat wil je ook van een jongen van 15 jaar. Het beroep van metaalbewerker had hij gekozen na een tip van de vriend van zijn zuster.“Dat is een mooi vak, had hij me gezegd. Dus ik ging na de lagere school naar de ambachtsschool, al had ik nog nooit een machine van dichtbij gezien. De ambachtsschool duurde toen twee jaar. Daarna ging

je werken en soms nog in de avonduren lessen volgen. Van dat laatste is bij mij niet zo veel terecht gekomen. Vlak nadat de Duitse bezetting in mei 1940 was begon-nen, heb ik m’n diploma gehaald. En daarna ben ik in dienst gekomen bij Duyvis. Daar had ik mazzel aan, het was toen voor jongens niet gemak-kelijk om aan de slag te komen. Ik was een broekie. Ik moest draaier worden en werd in het begin aan de oudste machine gezet. Je moest nog een hoop leren. Oudere collega’s moesten je wegwijs maken. Maar je moest niet te veel vragen, want vaak werkten ze op tarief. Alle tijd die ze aan jou moesten beste-den, kostte ze dan geld. Je begon ’s morgens om zeven uur tot vijf uur ’s middags, met natuurlijk wat koffie- en eetpauzes. Op zaterdag werkte je van zeven tot één uur.”

“De oorlogstijd telde voor mij dubbel zwaar”, aldus Mart ten Wolde. “Door de bezetting en de oorlogsomstandigheden had je het

sowieso zwaar. Daar kwam nog bij dat ik de ‘man in huis’ was. Mijn vader leefde niet meer en ik moest m’n moeder bijstaan. Maar ik had de mazzel dat ik in 1941 een leuk grietje tegenkwam op de ijsbaan. Die vriendschap heeft me de oorlog door geholpen en de rest van m’n leven, want we zijn nog steeds gelukkig getrouwd.”In de oorlogstijd kwamen de Duitsers bij Duyvis regelmatig controleren. “Een keer kwam er zo’n controleur op de fiets. Hij bleef lang binnen. Zijn fiets had rubber banden. De mijne had wielen met een stuk slang in de velg. Toen heb ik snel de voorwielen verwisseld. Het achterwiel heb ik laten zitten, dat duurde me te lang. Gelukkig ben ik niet gesnapt. Eigenlijk was dat mijn grootste verzetsdaad.”

Volop gestaaktIn de Zaanstreek werd volop meegedaan aan de Februari-staking. Alleen werd daar gestaakt op 26 en 27 februari, omdat pas laat op 25 februari het bericht doorkwam dat in Amsterdam massaal het werk was neergelegd. De Zaanstreek was toen nog een industrie-gebied met zeer veel bedrijven. Bij ongeveer 200 bedrijven, maar ook bij winkels en kantoren is door naar schatting 16.000 mensen het werk gestaakt.De Duitsers waren zo ontstemd over de massaliteit en de felheid van de acties dat Zaandam naast Amsterdam en Hilversum een boete werd opgelegd. Zaandam moest een half miljoen gulden betalen, voor die tijd een enorm bedrag. Verscheidene mensen werden bij de samenkomst op de Dam in Zaandam en daarna opgepakt.

Mart ten Wolde (foto: Harry Homma)

Verzetsmuseum Junior: unieke experience

Verzetsmuseum Junior is het eerste kindermuseum over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In deze uitbreiding van het Verzetsmuseum Amsterdam, speciaal gebouwd voor kinderen vanaf 9 jaar, staan vier vertellers centraal: Eva, Jan, Nelly en Henk. Hoe zag hun leven er tijdens de bezetting uit? Wat maakten ze mee? Welke keuzes, problemen en dilemma’s kwamen er door onvrijheid, vervol-ging en schaarste op hen af? Bij binnenkomst worden bezoekers eerst in een tijdmachine naar een andere tijd geflitst. Ze stappen uit op

een plein ergens in bezet Nederland. Daar kunnen ze in vier huizen ontdekken wat Eva, Jan, Nelly en Henk hebben beleefd. Eva was Joods, Jan had ouders in het verzet, Nelly was een leidster van de Jeugdstorm van de NSB en Henk kwam uit een gezin dat zich aanpaste aan de omstandigheden.De waargebeurde verhalen van de hoofdpersonen worden deels verteld door middel van animaties. Deze zijn als bewegende collages opgebouwd uit oud fotomateriaal, foto’s van authentieke objecten, historische filmbeelden en tekeningen. Ze sluiten

daardoor prachtig aan bij de ruimte-lijke vormgeving van de tentoonstel-ling.

WereldwijdVerzetsmuseum Junior gaat niet alléén over kinderen in Nederland. Eén van de spannendste onderdelen is het restant van een neergestort vliegtuig. Het staat symbool voor het vanuit bezet Nederland onbereikbare buitenland. In de cockpit kunnen jonge bezoekers over de wereld vliegen en landen bij kinderen in Nederlands-Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen.

In de verhalen wordt duidelijk dat de Indische kinderen zwaar te lijden hadden onder de Japanse bezetting. In de koloniën in de West brachten de Amerikaanse soldaten (die de olie- en aluminiumindustrie kwamen beschermen) juist vertier. Het illustreert dat kinderen van over de hele wereld op uiteenlopende manieren te maken kregen met de oorlog. Een aparte presentatie brengt dat in beeld aan de hand van kinderverhalen uit China, Marokko, Canada, Australië, Duitsland, Oekra-ine, de Verenigde Staten, Groot-Brit-tannië, Japan en Rusland.

Tegen inlevering van deze pagina bij de kassa van het museum tussen 22 en 27 februari 2014 betalen lezers slechts € 15,00 (normaal € 20,-) voor een familieticket (min. 1, max. 2 volwassenen plus min. 1, max. 3 kinderen jonger dan 15 jaar; max. 1 ticket per pagina).

Verzetsmuseum Junior: Plantage Kerklaan 61 1018 CX Amsterdam Open: dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur en zaterdag t/m maandag 11.00-17.00 uur.www.verzetsmuseum.org

De vier ‘voorbeeld-kinderen’ en hun woonomgeving

(Foto: Verzetsmuseum Amsterdam)

Bijeenkomst in de Stopera om 15.00 uurIn de Boekmanzaal van het Amster-damse stadhuis wordt op dinsdag 25 februari een herdenkingsbijeenkomst gehouden, georganiseerd door een comité van leden van ambtenaren-bond Abvakabo FNV. De bijeenkomst begint om 15.00 uur; de zaal is open vanaf 14.30 uur. Bestuurster Mariëtte Patijn van vakcentrale FNV zal er spreken, evenals SP-kamerlid Sadet Kara- bulut. Leden van theatergroep Barba- ren & Co brengen een compilatie van de theatrale vertelling STAAKT... Max van den Berg, een van de oprichters van het Verzetsmuseum Amsterdam, legt daarna in de Putsgang een krans bij de plaquette die daar is geplaatst ter herinnering aan de rol die het over- heidspersoneel speelde bij de Febru- aristaking. Daarna sluiten de deelne-mers zich aan bij de herdenking en het aansluitende defilé bij de Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein. Diver- se groepen van het gemeenteperso-neel zullen daar bloemstukken leggen.

Herdenking inZaandam metvertoning filmTraditiegetrouw wordt de Februarista-king in Zaandam herdacht op 26 februari. De deelnemers komen vanaf 9.30 uur bijeen in het Zaantheater. Om 10.00 uur wordt bij het monumentje op de Wilhelminabrug een minuut stilte gehouden waarna bloemstukken en bloemen worden gelegd. Op een aansluitende bijeenkomst in de foyer van het Zaantheater zal burgemeester Paul Möhlmann van Oost- zaan een toespraak houden. Vervol-gens wordt een korte film van Stich- ting Monumenten Spreken vertoond over Roosje Drilsma, een Joods meisje uit Zaandam die met haar familie in Auschwitz is vergast. In de film komen mevrouw Melk, die als meisje met Roosje speelde, en klasgenoten Leen Amons, Barbara Vollman en Klaas Kan aan het woord. Er zijn ook opnamen gemaakt bij de Joodse begraafplaats aan de Westzanerdijk. Met een infor- mele ontmoeting in de foyer wordt de herdenking afgesloten.

de herdenkingskrant februari 2014 • 3

NIOD-directeur Marjan Schwegman spreekt bij herdenking

‘Het was een legendarisch moment’Speciale aandacht voor ‘de vechtende vrouw’Professor dr. Marjan Schwegman is in de Wieringermeer geboren in 1951. Ze studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna was ze jaren werkzaam als (universitair hoofd)docent bij univer-siteiten in Leiden, Amsterdam (UvA), Maastricht en Utrecht. In Utrecht was zij van 1997 tot 2007 Bijzonder Hoogleraar Vrouwenge-schiedenis. Sinds 2007 bezet zij er de leerstoel Politiek en Cultuur in de lange twintigste eeuw. Het onderzoek van Marjan Schwegman beweegt zich op het terrein van �gender, oorlog en natievorming�, met speciale aandacht voor het thema van de �vechtende vrouw�. Zo publiceerde ze een studie over de rol van

vrouwen in het Nederlandse verzet en doet ze momenteel onderzoek naar vrouwelijke bandieten in Zuid-Italië. Heldendom is een ander thema dat vaak opduikt in het werk van Schwegman. Ze kiest vaak een biografische invalshoek. Aan de Italiaanse schrijfster Gualberta Beccari en de pedagoge Maria Montessori wijdde ze een complete biografie.Van 2003 tot 2007 was Marjan Schwegman directeur van het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome. In 2007 werd ze directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. In 2010 fuseerde het NIOD met het in 2002 opgerichte Centrum voor Holo-caust- en Genocidestudies.

De toespraak bij de herdenking van de Februaristaking dit jaar wordt uitgesproken door Marjan Schweg-man, directeur van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genoci-destudies. Een ‘hele eer’ vindt ze het.“De Februaristaking in 1941 was immers een legendarisch moment, zowel in de Nederlandse geschiedenis als internationaal. Dat mensen tijdens de Duitse bezetting zo protesteerden tegen de vervolging van hun Joodse stadgenoten! Een onbaatzuchtig vertoon van solidariteit in een tijd dat dit heel hard werd afgestraft. Het is natuurlijk bijzonder triest dat uiteinde-lijk toch zoveel Joodse Nederlanders zijn vermoord. Maar op dat moment gaf de staking wellicht een gevoel van hoop. Zo’n verzetsdaad mag niet vergeten worden; verdient het om elk jaar te worden herdacht.”Professor Schwegman is geboren en opgegroeid in de Wieringermeer. “Mijn moeder kwam uit een groot gezin. Ik heb wel begrepen dat daar Joodse kinderen zijn ondergedoken geweest. Met al die kinderen viel dat niet gauw op. Mijn vader komt oorspronkelijk uit Rotterdam. Hij heeft daar het bombardement meege-maakt. Om te ontkomen aan verplich-te tewerkstelling in Duitsland is hij in de Wieringermeer ondergedoken. Zo hebben mijn ouders elkaar leren kennen.”“Mijn vader was veel met de Tweede Wereldoorlog bezig. Maar ik kan niet zeggen dat door zijn verhalen en de geschiedenis van mijn moeder mijn betrokkenheid bij de oorlog is ontstaan of mijn interesse in geschie-denis. Die dank ik aan een enthousi-aste leraar. Tot mijn specifieke studiekeuze kwam ik wel via mijn

vader. Hij handelde veel met Italiaanse bedrijven. We kwamen daardoor regelmatig in Italië. Het kostte mij weinig moeite de taal te leren. Zo ben ik de geschiedenis van het moderne Italië gaan bestuderen, met de Nederlandse geschiedenis er naast.”

Haar Italiaanse studie kwam haar van pas toen ze in 2003 directeur werd van het Koninklijk Nederlands Instituut

in Rome. Daar deed ze ook ervaring op in een managementfunctie. “Voor die tijd was ik meer individualistisch bezig. Nu moest ik meer andere mensen ondersteunen, helpen bij projecten bedenken en begeleiden. Dat heeft ook veel leuke kanten. Die ervaring nam ik in 2007 weer mee naar het NIOD.”“Het NIOD is zo’n ontzettend prettig instituut. Er werkt een hechte club

mensen. We zijn allemaal bezig met oorlog, geweld en ellende. Maar er is, misschien vreemd genoeg, toch een heel goede sfeer. Er werken hier niet alleen onderzoekers, maar ook mensen die goed de weg weten in allerlei archieven. We staan midden tussen de mensen. Steeds meer mensen komen hier informatie zoeken, onder meer over hun familie. Sommigen van hen schenken ook archiefmateriaal. Een medewerker heeft een complete dagtaak aan het helpen en begeleiden van potentiële schenkers. Dat is zeer bevredigend werk.”De fusie met het Centrum voor

Holocaust- en Genocidestudies ervaart Marjan Schwegman als een geweldige verrijking. “We werken nu onder meer samen met een instituut in Rwanda op het gebied van genocidestudies. Wij geven advies voor het bewaren en ontsluiten van archieven waarin de genociden zijn gedocumenteerd. Wij leren ook weer van hen. Zo doen ze hun onderzoek naar de massale moordpartijen die daar hebben plaatsgevonden vooral via interviews met betrokkenen. Wij komen zo heel dicht bij de beladen gebeurtenissen in dat land. Dat doet wel iets met je, hoor. Ik word er elke keer weer door getroffen.”

Joost Overbeek:

‘Dit affiche gaatergens over’Wie de website bekijkt van Overburen valt de grote hoeveelheid ontwerpen (bijna 200) op die dit bureau maakte voor allerlei campagnes, theatervoorstellingen, films, tv-series, covers van boeken en huisstijlen. Vooral in de culturele sector.Dat is geen toeval, aldus oprichter en eigenaar Joost Overbeek. “Natuurlijk moeten we geld verdienen, maar ik wil niet het gevoel hebben dat ik voortdurend spijkerbroeken moet verkopen of zo.”Joost Overbeek maakte dit jaar het affiche voor de herdenking van de Februaristaking. “Een veel eervollere klus dan een affiche voor dit of een boekje voor dat project. Dit affiche gaat ergens over. Het is mooi zo’n klus erbij te hebben.”“Ik heb gekozen voor de Dokwerker op een soort ijsvlakte. Het staat symbool voor wat er op dat plein gebeurd is in februari 1941: de razzia’s op Joden die de directe aanleiding waren voor de staking. Maar ook voor de dag waarop de staking wordt herdacht, middenin de winter, als het venijnig koud kan zijn.”Overbeek vond zijn inbreng bij het ontwerp erg groot. “Vaak krijg je eindeloos correcties. Bij dit affiche kreeg ik ook opmerkingen mee en aanmerkingen, maar kon ik toch vooral kijken hoe ik die zelf verwerkte. Dat was erg prettig.”Overbeek (geboren in 1966) groeide op in Arnhem en studeerde daar. Daarna woonde en werkte hij in Antwerpen en Amsterdam. Toen hij en zijn vrouw Karin kinderen kregen, zijn ze (weer) in Arnhem gaan wonen. Overburen is

eind 1992 door Joost Overbeek gesticht en in Amsterdam gevestigd. “De meeste opdracht-gevers in de creatieve sector zitten toch in Amsterdam en omgeving.” Overburen telt drie ontwerpers in vaste dienst, één medewerker voor het binnenhalen van klussen en een stagiaire. Overbeek vindt het onzin dat vaak gewichtig wordt gedaan over Dutch Design. “Ontwerpen is een hartstikke leuk vak en dat moeten we zo zien te houden.” Naast het ontwerpen mag hij graag boekjes schrijven (er zijn er twee uitgegeven) en columns uitspreken op bijeenkomsten. “Om met humor zaken van wereldbelang aan de orde te stellen en kleine verhalen groot te maken.”Meer informatie: www.overburen.nl

Professor dr. Marjan Schwegman (foto: Harry Homma)

Joost Overbeek (Foto: Hans Mooren)

Funda Müjde:

‘Al vele jarendeelneemster’Actrice/columniste Funda Müjde draagt bij de Dokwerker gedichten voor. Voor haar is de deelname aan de herdenking zeker geen debuut. “Ik was al vele jaren deelneemster.”Zeven jaar was Funda toen ze vanuit Turkije naar Nederland kwam. Haar vader was hier in 1965 begonnen als gastarbeider. “Mijn vader vond Nederland geweldig, was ook erg geïnteres-seerd in de Nederlandse geschiedenis. Wij leerden van hem al meteen wat de betekenis was van de twee minuten stilte op 4 mei en dat we dat in ere moesten houden. Maar ook via andere Turkse gastarbeiders ben ik goed ingewijd in Nederland. Zo kwam ik met de Februaristaking in contact via de Turkse arbeidersvereniging HTIB. Ik ben ook vele jaren bij de herdenking geweest. Alleen vanaf 2007 niet, omdat het heel moeilijk was.” In dat jaar raakte Funda tijdens een vakantie in Istanbul zwaar gewond toen de taxi waarin ze zat werd aangereden. Ze liep een dwarslaesie op en kwam in een rolstoel terecht. Met tomeloze energie probeert ze toch zo veel mogelijk activiteiten te ontplooien. Vrijwel dagelijks is ze bezig met revalidatie. Bovendien werkt ze aan een nieuwe theatervoorstelling. Funda Müjde (haar achternaam betekent ‘goed nieuws’) is bij het grote publiek bekend door haar hoofdrol in de film Julia’s geheim, maar ook van rollen in diverse tv-series, zoals Vrouwenvleugel en Goede Tijden Slechte Tijden. Ruim twaalf jaar schreef ze wekelijks een column in De Telegraaf. Op zaterdag 8 februari is ze de hoofdpersoon in het tv-programma De Wandeling (18.20 uur op

Nederland 2). “Het goede van de herdenking van de Februari staking vind ik dat het niet alleen gaat om het eren van de mensen die staakten tegen de Jodenvervolging en tegen antisemi-tisme, maar dat stelling wordt genomen tegen elke vorm van discriminatie.” Eind mei wil Funda vertrekken voor een fietstocht naar Turkije, een afstand van meer dan 4.000 kilometer. Binnen drie maanden wil ze Istanbul bereiken. Het ‘fietsen’ doet ze met haar handen op een speciale fiets van www.berkelbike.nl, de firma die ook voor reserve onderdelen zorgt. Maar haar benen kunnen meedraaien, zodat die ook worden getraind. Haar man Ron gaat mee. Voor de verzorging van Funda en de overnachtingen is er ook een camper bij. “De tocht heeft als thema gezond leven en is bedoeld voor een aantal goede doelen, ik ben dan ook nog op zoek naar mensen die dit willen steunen. Mijn aanleiding is dat in 1964 tussen Nederland en Turkije het verdrag is gesloten waardoor Turken in Nederland konden werken. Dat is nu dus precies 50 jaar geleden, de halve eeuw van mijn vader!”Meer informatie: www.fundam.nl.

Funda Müjde (Foto: Mariëlle Kolmschot)

Herd

enk

de Fe

brua

rista

king

25. 02

. 2014

Am

sterd

amJo

nas D

aniël

Meij

erple

inAa

nvan

g 16.4

5 uur

www

.febr

uaris

takin

g.nl

A1-fe

brua

ri.in

dd

121

-01-

14

09:2

2


Leerlingen Hyperion Lyceum deden vorig jaar mee aan de herdenking

‘Het zette je echt aan het denken’Het zal de trouwe bezoekers van de herdenking bij de Dokwerker vorig jaar zijn opgevallen: een groep jongeren die keurig bij het defilé aansloten en allen een roos legden. Het waren leerlingen van het Hyperion Lyceum, dat in 2011 is gesticht en sinds 2012 gevestigd is in een semipermanent gebouw aan de Tolhuisweg in Amsterdam-Noord, vlakbij filmmuseum Eye. Twee van die scholieren, Fenna Beemster en Josefien Aberson, zijn inmiddels leerling van de tweede klas vwo. We spraken met hen en met lerares oude talen Ingeborg Nietzman.Fenna Beemster: “De herdenking zette je echt aan het denken. Toen ik rond keek op het Jonas Daniël Meijerplein zag ik de beelden voor me. Omdat voor de Dokwerker al erg veel bloemen lagen, liepen we een stukje achter het standbeeld om daar onze bloemen neer te leggen. Daarna gingen we lekker rond de vuurkorf staan om een beetje op te warmen.”Josefien Aberson: “Er was een toespraak van de burgemeester van Amstelveen. Hij vertelde over het onrecht in de oorlog, maar ook over het onrecht van nu. Hij vroeg ons om

waakzaam te blijven. Er werden gedichten voorgedragen. Eén hiervan ging over een foto van de razzia die vooraf ging aan de staking. Om vijf uur gingen de klokken van de Mozes en Aäronkerk luiden en begon iedereen met het leggen van prach-tige kransen en bloemen.”Vooraf aan de herdenking werd STAAKT… opgevoerd op het Hyperion Lyceum. Ook dat maakte indruk. “Iedereen was stil. Nou, dat gebeurt niet gauw op school, hoor”, aldus Fenna. Ingeborg Nietzman vond het zelf een goede opvoering. “Er werd heel goed geluisterd.” Josefien raakte echter af en toe de draad een beetje kwijt. “De spelers gaven een stem aan verschillende mensen. Daardoor was het voor mij niet steeds duidelijk wie er nu precies aan het woord was.”Het Hyperion Lyceum behoort tot de scholengroep Voortgezet Onderwijs van Amsterdam, VOvA. De school is in 2011 gesticht om een bijdrage te leveren aan de vorming van een geheel nieuw soort vwo-onderwijs, met nieuwe overkoepelende vakken en het bieden van een oplossing voor het plaatsgebrek op vwo-scholen en

gymnasia in Amsterdam. Voor het schooljaar 2011-2012 werd gestart met twee klassen in het Bredero Lyceum in Noord. Inmiddels zijn er drie leerjaren van de onderbouw, met in totaal ruim 350 leerlingen.Het initiatief voor deelname aan de herdenking vorig jaar ging uit van docenten en schoolleiding, maar de deelname van de leerlingen was geheel vrijwillig, benadrukt docente

Ingeborg Nietzman. “Omdat we een heel jonge school zijn, moeten we nog tradities opbouwen. Aandacht schenken aan de Februaristaking leek ons in dat verband heel goed. Tenslotte hebben veel mensen uit deze omgeving aan die staking meegedaan. Voor de leerlingen is het een goede zaak zich dat te realiseren.”Josefien vindt het belangrijk dat de herdenking van de Februaristaking elk

jaar wordt gehouden. “Omdat wij ons leven nu te danken hebben aan het lef van onze ouders en vooral groot-ouders. Na de Tweede Wereldoorlog is er veel ten goede veranderd. Wij hebben het heel goed nu, maar dat kan natuurlijk veranderen.”Fenna vindt het ook goed dat er zo veel mensen naar de herdenking kwamen. “Het is een erg belangrijk onderwerp. Het verbaasde me dat zo’n niet ‘superbekende’ herdenking veel aandacht trekt en dat het er vol lag met bloemen. Als de verzetsmen-sen er niet waren geweest, hadden mijn opa en oma de oorlog misschien wel niet overleefd. En dan zouden mijn ouders niet geboren zijn. En ik ook niet.”Het is nog niet zeker of het Hyperion Lyceum dit jaar weer aan de herden-king meedoet. “De herdenking is nu tijdens de voorjaarsvakantie. Dat maakt het voor ons lastig om in georganiseerd verband deel te nemen”, aldus Ingeborg Nietzman. “Maar op welke dag de herdenking ook is, wie wil kan natuurlijk mee-doen.”Josefien: “Het lijkt mij heel leuk om weer te gaan.”

Fenna Beemster, Josefien Aberson en docente Ingeborg Nietzman. (Foto: Harry Homma)

Laatste keerin Mozes enAäronkerk?Bij de komende herdenking wordt waarschijnlijk voor de laatste keer gebruik gemaakt van de Mozes en Aäronkerk. Vanwege geldgebrek sluit de Stichting Mozeshuis op 2 maart definitief haar deuren. Dat betekent ook sluiting van de kerk en waarschijn-lijk ontslag voor alle personeelsleden. De Mozes en Aäronkerk is in de loop der jaren, vanwege haar geëngageer-de maatschappelijke en interreligieuze activiteiten, een begrip geworden in en buiten Amsterdam. Vele jaren ook al dient de kerk als plek voor het afleveren van kransen en bloemstukken voor de herdenking van de Februaristaking en als expositieruimte voor foto’s van de razzia’s in februari 1941. De kerk is daardoor ook een ontmoetingspunt voorafgaand aan de herdenking. De Stichting Mozeshuis behoort tot de maatschappelijk-culturele instellingen in Amsterdam waarvan sinds 2010 de subsidie van de gemeente stapsgewijs gehalveerd is. Ondanks diverse pogin- gen bleek het niet mogelijk op eigen kracht deze financiële tegenvaller op te vangen. Ook een reorganisatie in 2012 mocht niet baten. In het najaar van 2013 bleek dat er opnieuw gedwon-gen ontslagen zouden moeten volgen en dat verkoop van het pand van het Mozeshuis noodzakelijk werd om een faillissement te voorkomen. Een red- dende hand werd uitgestoken door de Minderbroeders Franciscanen. Zij koch- ten het pand van het Mozeshuis terug. Daardoor kon een faillissement worden voorkomen en kan er tot een reguliere ontbinding van de stichting worden overgegaan. Wat er na 2 maart met het Mozeshuis en de Mozes en Aäronkerk gaat gebeuren is ongewis. Het is niet uitgesloten dat het Comité Herdenking Februaristaking 1941 voor de herden-king in 2015 op zoek moet naar een andere plek voor het afleveren van kransen en bloemstukken. In de voor- bereiding van de herdenking volgend jaar zal daarover ongetwijfeld meer bekend worden.

Waarom was het al zo snel weer vergeten?Max van Weezel is sinds 1976 journalist voor het weekblad Vrij Nederland, de laatste jaren als politiek commentator, en presentator van de radioprogramma’s Met het oog op Morgen en Argos. Begin jaren zeventig was hij secretaris onderwijs van de Amsterdamse studentenvak-bond ASVA. Hij was voorzitter van het Haagse perscentrum Nieuws-poort. Al vele jaren behoort Max van Weezel tot de vaste ondersteuners van de herdenking van de Februaristaking. Op ons verzoek schreef hij voor deze Herdenkingskrant een persoonlijke bijdrage.

De grootste ruzie die ik als bestuurslid van de Amsterdamse studentenvak-bond ASVA meemaakte ging over de Februaristaking. Het was 1972 en sommigen binnen het bestuur vonden dat de oorlog toch wel heel erg lang geleden was. Er waren zoveel nieuwe oorlogen uitgebroken, zoals die in Vietnam. Bovendien vergde de democratisering van de universiteit al onze aandacht. Het was de eerste keer dat ik me ervan bewust werd dat ook binnen de studentenbeweging van die tijd een scheidslijn liep. Een grens tussen degenen voor wie de wereld pas na de bevrijding was ontstaan en anderen die zich lieten inspireren door het verzet in de jaren ’40-’45. Tot die laatste categorie behoorde ik.Samen met twee medebestuursleden eiste ik op hoge toon dat namens de studenten een krans bij de Dokwerker werd gelegd. De rest van het bestuur verweet ons dat we ons de les lieten lezen door de CPN, de toen nog bestaande communistische partij. Ik

slaagde er niet in uit te leggen dat dát niet mijn motief was. Uiteindelijk werden we overstemd. De krans namens de studenten kwam er overigens toch te liggen. Die heb ik geloof ik toen uit eigen zak betaald.Raar dat de Februariherdenking begin jaren zeventig, veel korter na de oorlog dan nu, zelfs in links-activisti-sche kring zo omstreden was. Persoon-lijk heb ik nooit een stap in Amsterdam kunnen zetten zonder aan de bezet-tingsjaren te denken. Zonder twijfel had dat met mijn Joodse afkomst te maken. Maar hoe kon het verleden van de hoofdstad iemand die in de jaren zeventig politicologie of sociologie

studeerde in hemelsnaam ontgaan?Het ASVA-kantoor lag aan de Weesperstraat, pal tegenover het monument dat de dankbaarheid van de gedecimeerde joodse gemeen-schap aan hun solidaire stadgenoten tot uitdrukking bracht. Vlak om de hoek stond de Portugese synagoge met op het plein daarvoor de Dokwer-ker. Even verderop was het Water-looplein waar in februari 1941 Joodse knokploegen de strijd waren aange-gaan met de WA. De bezetter reageerde met razzia’s die de aanleiding vormden tot de Februaris-taking. Waarom was die geschiedenis al weer zo snel vergeten?

Misschien ben ik te sentimenteel, maar ik kan Amsterdam nog steeds niet door andere ogen zien. Als ik op de redactie van Vrij Nederland zit te telefoneren, heb ik uitzicht op de brug waar in de oorlog een bord aankon-digde dat hier de Jodenbuurt begon. In Zuid, waar ik woon, is het al niet veel anders. Door de Beethovenstraat, waar ik ‘s ochtends koffie drink, liep de tram die de bijeengedreven Joden naar de Hollandsche Schouwburg vervoerde. Onze vaste groentewinkel in de Maasstraat ligt ongeveer op de plek waar in juni 1943 de grote razzia plaatsvond waaraan mijn moeder op het nippertje wist te ontsnappen. Om de hoek – in de Roerstraat – hebben we een paar jaar geleden Stolperstei-ne gelegd die aan haar gedeporteer-de broer en schoonzusje herinneren. De oorlog is in Amsterdam naar mijn gevoel overal. Vandaar dat ik al sinds mijn studententijd bijna elk jaar de Februariherdenking heb bijgewoond.In het defilé meelopen was in de jaren zeventig overigens geen sinecure. Het was koud (‘hadden ze de Februarista-king niet in juli kunnen organiseren?’, mopperden we vaak tegen elkaar) en het duurde uren voordat de delega-ties van havenarbeiders, bouwvakkers en employés van de gemeentereini-ging het standbeeld voorbij waren en je eindelijk jouw krans kon leggen. Amsterdam was nog een arbeiders-stad toen. Nu zijn het me iets te veel hoogwaardigheidsbekleders en bobo’s die op 25 februari bijeen komen. Maar het geeft voldoening dat nog steeds wordt stilgestaan bij de dag dat de Amsterdammers de bedreigde Joden te hulp snelden. Ik zal er bij de Dokwerker weer zijn.

Max van Weezel

Max van Weezel (Foto: Hans Mooren)

P

O

N

M

K

J

I

H

GR

L

F

E

D

C

B

A

de herdenkingskrant februari 2014 • 7

Brahim Abid, deelraadslid PvdA, A´dam-Zuid; Els Agtsteribbe, vz. st. Mozeshuis/Mozes&Aäronkerk, A’dam; S. v.d. Akker, A’dam; L.C. Albers, A’dam; bestuur Algemene Onderwijs-bond, Utrecht; Jeannette Algra, Kapelle; Gemeentebestuur Alkmaar; Gemeentebestuur Amstelveen; BSV Amsterdam Zuid; Amsterdams 4 en 5 mei comité; Het Amsterdams Lyceum; st. Amsterdams Steunpunt Wonen; Louis Andriessen, componist, A’dam; Annette Apon, filmregisseur, A’dam; Fons Arens, PvdA-raadslid Zaanstad; M. Arian, A’dam; S. Aronson-Gobitz, penningmeester Expoge, Hulst; T. Arwert-Star, docent HU Amersfoort; drs. E. Asscher, ex-lid Eerste Kamer VVD, A’dam; E. Ast-Boiten, Gronin-gen; H.C. Aukes, A’veen; Nederlands Auschwitz Comité, A’dam.

Ruud Baars, algemeen secretaris FNV Bouw; J.M. Baart, voorm. stadsarche-oloog v. Amsterdam; Kees Baart, vz. Vluchtelingenwerk Haarl’meer; M. Balk, Bilthoven; Marleen Barth, fractievoorzitter PvdA Eerste Kamer; S.A. Bazuin, ex-raadslid VIB, Muider-berg; Erica v. Beek, A’dam; M.H. v. Beek, Ouderkerk a/d Amstel; M. Beens-Jansen, Castricum; J.L.C. v. Beetem, Odijk; Fred Beijert, GL-ge-meenteraadslid, Purmerend; Marco Bentz v.d. Berg, Ter Apel; R. v.d. Berg en H. Langendijk, Zaandam; H. v.d. Berg, 2e generatie, Zutphen; Robert v.d. Berg, kaderlid ABVA/KABO FNV en J.A. v.d. Berg-van Rijswijk; Harry v.d. Berg, voorz. ANGSAW, A‘dam; S.C. v.d. Berg, Zaandam; Lily v.d. Bergh, cineaste/Vrouwen in het zwart, A‘dam; Nicolette Besemer, A‘dam; Chris Beuker, Haulerwijk; Johan v. Biemen, A‘dam; Erven H.J. Bindels, Haarlem; Gerard Blees, oud-vz 4 mei comité Koog/Zaandijk; Anet Bleich, columniste De Volkskrant; H. Blok, A‘veen; Jan Blok, vz. Comité Kamp Schoorl, Bergen; Alfred Blokhuizen, Spijkenisse; G. Blokker, ex-statenlid PvdA NH, Akersloot; Ariane Blokzijl en Frank van Houten, A‘dam; Aaldert Blokzijl, A‘dam; Bart Blokzijl, A‘dam; Dik de Boef, vz. COVVS, A‘dam; Anne de Boer, Bilthoven; Bert Boer, vz. Amnes ty Zaanstreek, Zaandam; A.G. Boesjes, A‘dam; W. Bok, Gro nin- gen; Saskia Bolten, burgemeester Steenbergen; C.G. Bon, ex-directeur Mozeshuis/Mozes en Aäronkerk, A‘dam; Jan de Boo, A‘dam; Flip Bool, Senior Onderz. & Collecties Neder-lands Fotomuseum, R‘dam; Lia Booneman-Dassas en E.P. Booneman, Zoetermeer; N. Borgman, Aalsmeer; Co Borsboom en Nel Borsboom-Hofman, A‘dam; dr. E. Borst-Eilers, oud-minister VWS, Bilthoven; C.F. Bos, A‘dam; Theo v. Boven, hoogleraar universiteit Maastricht; Conny Braam, schrijfster, IJmuiden; Bob Brakhoven, deelraadslid Leefbaar Noord, A‘dam; A. Bremer, Winsum; Lia v.d. Broek, A‘dam; G. Broeze en T. Broeze-Ale-man, Edam; John Brouwer de Koning, A‘dam; Cyrina Brouwer en Kees

Berkhout, Almere; Ina Brouwer, oud-Kamerlid CPN/GL, A‘dam; Marnix Bruggeman, SP-statenlid Noord-Holland; Herdenkingscomité Buchenwald, A‘dam; J.H.M. Budde, A‘veen; Peter Buijs, sociaal-genees-kundige, A‘veen; G.J. Buvelot en F.B. Buvelot-Luyting, A‘dam.

Remco Campert, dichter, A‘dam; Toon Capel, voorz. 55-plusgroep Purme-rend; Wijkcentrum Ceintuur, A‘dam; Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Slachtoffers, Haarlem; bestuur Christelijk Nationaal Vakverbond CNV, Utrecht; Antoon Claassen, fvz raadsfractie GroenLinks Wassenaar; Henk Clerx, A‘dam; Nieuwe Communisti-sche Partij Nederland, afdeling Twente; J.B.M. Crijns, docent VMBO, Sittard.

A.A.S. den Daas, raadslid D66, Hilversum; Nederlands Dachau Comité; st. Vriendenkring Oud- Dachauers, R‘dam; H.G. Dekkers, kaderlid FNV, Purmerend; M.L.M. Delahaij, SP-raadslid, Alkmaar; J. Devente-Wentzel, A‘dam; Gemeen-tebestuur Diemen; JanWillem Dieten, vakbondsbestuurder, Steenbergen; J. v. Dijk-Bording, secr. Comité Ravensbrück, Heerhugowaard; A.A. v. Dijk, Utrecht; T. Divendal-Klok, secr./penn. COVVS en R. Divendal, dir. handelsond., Haarlem; Maarten Divendal, burgemeester De Ronde Venen, Abcoude; Bert Docter, Zwolle; Eric v.d. Donk, acteur, Arnhem; P. v. Dorp, A‘dam; W. v. Driel en E. v. Driel-Borm, A‘dam; Marja v. Drunen-Stroek, A‘dam; Jan v. Duijn, A‘dam; A.G. Dumont, Nijmegen.

Wouter v. Eck, Nijmegen; Stichting Een Ander Joods Geluid, A‘dam; Barth v. Eeten, wethouder GroenLinks Lingewaard; L. v.d. Eijnde, Beek en Donk; Marius Ernsting en Ingrid Ernsting, A‘dam; D. Evers en S. Lamar, A‘dam; Bond Ex-geïntern. en Gerepatr. van Overzee.

S.J. Faber, Zoetermeer; Grimeursbe-drijf Face It, A‘dam; Z.H. Flier, R‘dam; Hoofdbestuur FNV Bondgenoten, Utrecht; bestuur FNV Bouw, afd. Amsterdam en vz J.C.A. Buis; Hoofdbestuur FNV Bouw, Woerden; Hoofdbestuur FNV, A‘dam; E.K. Fok-kema, A‘dam; Henk Fokkink, OCA-raadslid A‘veen; M.J. Fridman, gepens. lerares, A‘dam; Fe Fruitman-Sciarone, A‘dam.

L.C. Gazan-Dekker, Holten; St. Gedenkplaats Haaren 1940-1945; J. Geerligs, Papendrecht; W.J. v. Gelder, oud-lid Tweede Kamer, Utrecht; Kees Geljon, Hoorn; H.C. Gelok, Amerongen; B. Gils en P. Gils-Gnirrep, Haarlem; M.L.C. v. Gils, A‘dam; Henk Glimmerveen, journalist, oud-gemeenteraadslid CDA, Hilversum; Maria Glissenaar-Bierlaagh, Montfoort; J.D. Godfried, A‘dam; R.P. Gortworst, Zwolle; Piet Gortzak, burger, ZO-Beemster; A. Gouma-Bervoets, PvdA-raadslid Beverwijk; Cock de Gram, opleidings-kundige, Zaandam; A. Greven, verzetsdeelnemer, A‘dam; J. Grin en E.B. Hörchner, A‘dam; Berry Groen,

burgemeester Uithoorn; Louis Groen, PvdA-raadslid Zaanstad, Zaandam; Raadsfractie GroenLinks, Purmerend; Simone Groot en Ben IJpma, maatsch. werkenden, Heemskerk; mr. J.S.L. Gualtherie van Weezel, vz. Comm. Toezicht Terugkeer Vreemde-lingen, Brussel.

H. de Haan, Koog a.d. Zaan; H. Haan, Winschoten; Cox Habbema, A‘dam; G. Hack, Den Haag; J. Hafkamp, koerierster, Egm. a. Zee; H. Hagen en C. Hagen-Odijk, Houten; Renée Halma, juf met pensioen, A‘dam; L.A. Halvax, Almere; J.H. Hansen, A‘dam; Ineke v.d. Harst, Heiloo; Hans Haselager, vz. raadsfr. PvdA, Hilver-sum; Rick ten Have, A‘dam; J.W. Ha-verkort, senior-consultant, A‘foort; dr. Arnold Heertje, Naarden; Luuk Heijlman, Uithoorn; Hans van Heijnin- gen, alg. secretaris SP, A’dam; R. Hekstra, A’veen; R. v.d. Helm, Leiden; L. Helsloot, A’dam; J.C. Hen-driks, Houten; Kees Hin, filmmaker, A’dam; Coos Hoebe, 4-meicomité De Baarsjes, A’dam; Klaas Wybo v.d. Hoek, Grijpskerk; Jan Hoek, gemeen-teraadslid GL, A’dam; Annet v.d. Hoek, oud-Tweede-Kamerlid PvdA, Franeker; Bram Hoeksema en Jits Hoeksema-Westra, Purmerend; H.A. Hoekstra, A’dam; J. Hoekstra, A’dam; J. Hoekstra, A’dam z.o.; T. Hoekstra, Arnhem; J. van ‘t Hoen- derdaal-Hoff, Heerhugowaard; J.I.M. Hoffscholte, oud-burgemeester Aalsmeer; Herma Hofmeijer, A’dam; Sylvia Homma-Rienks, Almere; J. Homma, vz. Solidariteit Komitee Oud-West, A’dam; drs. B. de Hon, oud-burgemeester Diemen, Lelystad; Ewout v.d. Hoog, redacteur, A‘dam; G. Hoogenberg, oud-raadslid CPN/GL, Utrecht; Karel Hoogkamp, Castricum; Christa v. Houten, A’dam; Ferry Houterman, A’dam; G. Hulscher, R’dam; Kees Hulsman, vz. Vrienden Verzetsmuseum, A’dam; mr. A.C.J. Humalda-Blok, ex-statenlid VVD NH, Heemstede.

M. Idsinga, PvdA-deelraadslid Zuidoost, A’dam; Tinie IJisberg, best.lid A’dams 4/5 mei Comité; Joop IJisberg, uitgev. en boekh. Pegasus, A’dam; Maarten Israël, vz raadsfractie Democraten Diemen; Elli Izeboud, mens, A’dam.

Dirk de Jager, stadsdeelbest. West (GroenLinks), A’dam; Hanneke Jagersma, oud-burgemeester CPN, Drieborg; J. Janissen en F.C. Janissen-v.d. Berge, A’dam; Leo Jansen en Diny Jansen-Hutten, Lelystad; I.G. Jansen-Heder, De Wijk; Ynske Jansen, Groningen; J. Janssen, Leider-dorp; D.B. Jochems, Heerlen; Bert Jongert, raadslid GroenLinks, Oostzaan; Els Jonk, kleindochter verzetsstrijder, Leiden; F.C. Joosten, Eindhoven; M.E. Juffermans, A’dam.

G. v. Kaathoven, Beek en Donk; Th. Kalverboer, AOV-raadslid, Purmerend; P. Kaper en M.C. Kaper, Zaandam; J.A.G. Kassies, A’dam; Martin Kause en Chaja Kause-v. Ber-gen, familie betrokkenen, Castricum; Mirjam Kervers, secr. JONAG, Leiden; W.L. Ketting-Jager, vz. Etnische Raad

gem. Delfzijl, Farmsum; Vereniging Kinderen van Verzetsdeelnemers 1940-1945; T. Klaasen, oud-medewer-ker gemeentegiro, A‘dam; M. v. Klave-ren, Wijdewormer; Hans-Paul Klijns- ma, Groningen; Tineke v.d. Klinken-berg, adviseur/toezichthouder, A‘dam; B. de Kloe, Zaandam; prof. mr. dr. E.M. Kneppers-Heynert, VVD-lid Eerste Kamer, Sauwerd; Jopie Knotnerus-Ploeger, A‘dam; M.G.G.J. Koelink, Huizen; drs. J.A. Koetsier, oud-secr. Verzetmuseum A‘dam; G. Kogelman, Oldenzaal; Frank Köhler, A‘dam; W.L. Koning, rijksamb-tenaar, A‘dam; Land. Kontaktgroep Verzetsgepensioneerden 1940-1945; W.D.M. v.d. Kooij-Baard, Almere; drs. C.G. v.d. Kooij, geschied.didacticus en I. Sjouken, lerares, Roden; C. Kool, dochter Februaristaker, Almere; A.M.E. Koopmanschap, burgemeester Diemen; Diamantbewerkers Koperen Stelenfonds ‘Nieuwe Levenskracht’; Frits Koppers, kandidaat Partij voor de Ouderen; Arie Korringa, burger, Hoofddorp; A.E. Koster, Hellevoet-sluis; Tiny Kox, SP-lid Eerste Kamer, en I. Leyten, Tilburg; Frank Kraan, Den Haag; Lysbeth v.d. Kroon-Vooys, A‘dam; G.M.J. Kruft-Anneveld, A‘dam; J.P.M. Kuerten, Luxembourg; Martine v.d. Kuijp, gep.medew. Donemus, A’dam; G.J. Kuijper, Herdenk. comité Postbank, Huizen; E. Kuut en G.H.M. Kuut-v.d. Haar, A‘dam; Klaas Kwadijk en Elly Camstra, Purmerend; C.J.P. Kwadijk, Alkmaar.

Eberhard van der Laan, burgemeester Amsterdam; F.M. v.d. Laar, A‘dam; drs. C.A.G. Lagerwerf, cult. prehistori-cus en M.F.A. Lagerwerf, bld kunste-naar, Sellingen; R. Langendijk, Hoofd- dorp; J. Langstraat en K.T. Langstraat- v. Doorn, Apeldoorn; M.W.I. Lauran, Leersum; J.A.M. v.d. Lee, Hemmen; A.P.H. v.d. Leeuw, Papenhoven; R. de Leeuw, rustend kinderarts, A‘dam; Titia v. Leeuwen, fvz. GroenLinks staten NH, A‘dam; Susan Legêne, historicus, A‘dam; J.J.W.G. Lendfers, Den Bosch; H. Levie en C. Hodgkin, A‘dam; S.L. Liem, publicist, A‘dam; A.P.M. v. Liempt, Nieuwegein; M.C. Louw-Lalleman, Zoetermeer; mr. Th.O.J. Lucardie, best. Rekenka-mer Oost-Nederland, Heemskerk.

M. Maes-Polak, Amstelveen; F. Mal en Y. Mal-Spakman, Haarlem; M. de Man, R’dam; G. Marcuse-de Munnik, lerares, Zaandam; H.A. Markens, A’dam; R.J. Mauer, (D66) lid db stadsdeel Nieuw-West, A’dam; St. Vriendenkring Mauthausen, A’dam; A. Meester en H. Meester-Bethlehem, A’dam; ir. P.D. Meijer, Amsterdam/Rijswijk; Herman Meijer, lid GroenLinks, R’dam; Erik Meijer, oud-europarlementariër SP, Rotterdam; A.M. Meurs, auteur, A’dam; W. Mientjes-v. Althuis, A’dam; H. Milikowski-de Raat, vrouw i/h verzet ’40-’45, Laren; Marlou Min, Bodegra-ven; S. Minnema en C.W. Minnema-Appel, A’dam; E. Mol en M. Mol-Visch, Diemen; Rob v.d. Molen en Els v.d. Molen-Vooren, Heemskerk; Wim Molenaar, GL A’dam-Noord; I.C. Mo-lenkamp, A’dam; J.J.A. Mooij, Gronin- gen; Joop Morriën, journalist, en An Morriën-Hendriks, A’dam; Bob Morriën, oud-socialist, A’dam; Hans

v.d. Muijsenberg, Tilburg, ‘prima en steeds noodzakelijker’; Jan Muijtjens, GroenLinks Sittard-Geleen.

Jan Nagel, fvz 50-PLUS in Eerste Kamer, Hilversum; Jan Nanne, Hoofddorp; St. Nationale Hannie Schaft Herdenking; st. Vriendenkring Oud-Natzweilers; J.R.A. Nawijn, burgemeester Hollands Kroon; E. v.h. Nederend-Bremer, A’dam; H. Neppé-rus, VVD-lid Tweede Kamer, Voorscho-ten; st. Vriendenkring Neuengamme; R. v. Nie-v. Akkeren, A‘dam; Auke v. Nie, A‘dam; W. Nieuwenhuyse-Sluys, Krommenie; R.F. de Nooijer, D66-raadslid Haarlemmermeer; Provincie-bestuur Noord-Holland; Sijbolt Noorda, ex-voorzitter Amsterdams 4 en 5 mei Comité, A‘dam; Saskia Noorman-den Uyl, oud-Tweede Kamerlid PvdA, Heemstede; A. Noor-man-Grave, Deventer; J.K. Norg, Harlingen.

C. Ockeloen, vz. PvdA-fractie Velsen, IJmuiden; Michiel Odijk, Utrecht; Mirjam Ohringer, verzetsdeelnemer, A‘dam; Bouwe Olij, oud-gemeente-raadslid PvdA, A‘dam; G. Olivier-Vonk, oud-verzetsdeelneemster, Leeuwar-den; G.G. Oly en A.M. Siersma, A’dam; M. Ooms, Teuge; A.Th.W. v.d. Oord, Oisterwijk; C. Oosterveld, Oude Pekela; N. Oosterwijk, A’dam; André v. Oostveen, stadsdeelraadslid GL Centrum, A’dam; Gemeentebe-stuur Oostzaan; Haio Oppenhuis de Jong, provinciesecr. NH; J. Ouds-hoorn, Doetinchem; mr. G.J.W. v. Oven, oud-Kamerlid PvdA, Oegst-geest; Frank Overmeer, ex-CDA-raadslid, Naarden.

A.H.P. Paes, Utrecht; A. v.d. Pal, cultuurgids, Haarlem; Koos Pelsser, Ned. Centrum voor Totale Toeganke-lijkheid, Spaarndam; E. Pentenga, PvdA-raadslid, Spaarndam; Gerda Phillipson, A’dam; Leo Platvoet, adviseur/auteur, A’dam; Greet Plekker en Luuk Plekker, Zaandam; D.A.M. Plompen, A’dam; L. v.d. Poel- Meijer, A’dam; J.M. Polak-Mesman, huisvrouw, A’dam; R.B. Polder, mate- riaalkundige, Gouda; Els Ponse, A’dam; F. le Poole, rechter/burger, Groningen; S. Poppe-Kesner en K. Poppe, Den Haag; Remi Poppe, ex-Tweede Kamerlid SP, Vlaardingen; Ruben Post, vz. PvdA-raadsfractie, Utrecht; D. Pratomo, oud-verzetsstrij-der/gevangene Dachau,‘t Zand; Peter Prins, Diemen; A.A. v. Puijvelde, Schiedam; Riet v. Putten, medew. Haagse Hogeschool, Leiden; Raads-fractie PvdA Almere.

H. Radema, Nieuw Vennep; R. Rade-maker en D. Heerze, Haarlem; st. Comité Vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück; Rinse Reeling Brouwer, predikant, A‘dam; Th.H. v. Reemst, A’dam; C. Regenboog-Stiphout, Utrecht; Bob Reinalda, politicoloog, Leur; Johan Remkes, commissaris van de koning in NH; Thijs Reuten, stadsdeelwethouder Amsterdam Oost; Peter Rienks, Almere; Jakop Rigter, hogeschooldocent en Ria Geijssen, A’dam; K. v. Rijn, PvdA-raadslid, en A. Vrijhoef, Almere; Bart J. Robbers, D66, A’dam; st. Rode

Onderstaande personen, organisaties en instellingen ondersteunen in 2014 de herdenking van de Februarista-king 1941:

S

X-YZW

U-V

T


Colofon

Deze krant is een uitgave van het Comité Herdenking Februari staking 1941.

Teksten: Harry Homma, Max van Weezel en Verzetsmuseum Amsterdam

Eindredactie en lay-out: Harry Homma

Druk: Dijkman Print, Diemen

Comité Herdenking Februari staking 1941

Joke Koningh (voorzitter), Harrie-Jan Metselaars (secreta-ris), Harry Homma (penning-meester)Leden: Marjan de Boo, Zeeger Ernsting, Fieke Flier, Roelof van der Kooi, Hans Mooren

Secretariaat: Tolhuisweg 2, 1031 CL Amsterdamtel. 020 5287129bankrekeningnummer: NL63INGB0002087005

Website: www.februaristaking.nl

© Dokwerker: Mari Andriessen Stichting c/o Pictoright Amster-dam

Morgen, R’dam; Kees Rodenburg, Amsterdam; Suzanne Rodrigues Pereira, contactpersoon st. Schaduw-kade, A’dam; J.C. Roest, Zuidoost-beemster; Marte Röling en A. Morriën, Uithuizen; I. Ronner, A’dam; Arjen Ronner, GroenLinks-raadslid, Oost-zaan; M. Roosjen en A. Roosjen-v.d. Meulen, Leeuwarden; A.C. Roset, Hoofddorp; Antoon v. Rosmalen, Den Bosch; Wilfred Rubens, Nijmegen; M. Rubinstein, A’dam; Jan Ruijter en Sylvia Deen, Wormer; J.J.W. de Ruijter, A‘veen; P. Rutten, Maastricht.

Stg Samenwerkend Verzet 1940-1945, Doorn; J. v. Santbrink, Den Haag; Ton Schaap en Annemarie Kroezen, Zutphen; D. Scharn, CDA-raadslid Purmerend; M. Schats, Bunde; B.C.A. Schilder, Lent; Hennie Schinkel-v. Veen en Joop Schinkel, Zwolle; Theodor Schokker, vz. BBK, en E. Schokker-Metz, A‘dam; Cobi Schoondergang-Horikx, vz. st. Vredeswetenschappen; G.J.J. v.d. Schot, Badhoevedorp; N. Schouten, Oss; Meino Schraal, CDA-statenlid NH, A‘dam; GertJan Slagter, Groningen; H. Slewe en R.S.M. Slewe-Rolf v.d. Baumen, Laren NH; R.F. Smid, A‘dam; IJ. Smit en H. Smit-Molleman, Zutphen; A.J. Smit, A‘dam; N.A.J. Smit, Haarlem; A. Smits, Haarlem; Sneevliet Herd. Comité, Spijkenisse; E. Snoey en S. Snoey-v. Witsen, Roosendaal; bestuur Socialistische Partij, Amers-foort; Nelly Soetens, vertaalster Spaans, R‘dam; Sibe Soutendijk en Carine Vlaar, A‘dam; Gemeenteraads-fractie SP, A‘dam; Reina Spier-v.d.

Woude, oud-raadslid VVD A‘dam; Spinoza Lyceum Amsterdam; Duco Stadig, oud-wethouder, A‘dam; Marja Stahli, Henry v Goch en Léon Stahli, A‘dam; Th. A. Steenkamer, Almere; W. Stefels en M. Stefels-Kesnar, Hoofddorp; G. Stengewis, gep. scheepsbouwer en M.H.C. Stengewis v.d. Kuyl, Purmerend; J.N. Stevens, fractievz. GL Wormerland; Tineke Stienstra, secr. 1mei-komitee, A‘dam; AnneLize v.d. Stoel, fractievz. VVD waterschap SGV; P. Stolk en J. Stolk-Elsinga, Groningen; J. Strengholt-Pier, Groningen; Frans Stroo, R‘dam; mr. W.J.C. Swildens-Rozendaal, oud- lid Tweede Kamer PvdA, Zuiderwou-de.

R. Tabak, Nijmegen; Hans Teengs Gerritsen, gemeenteambt. A‘dam; T.J. Teeuwen, Purmerend; C.P. v.d. Tempel, A‘dam; Boe Thio, A‘dam; Bertie v. Tongeren, muziekdocente, Uitgeest; René Tuijn, PvdA-raadslid Zaanstad; Anneke Tukker, A‘dam.

V. v. Uggelen, A‘dam; Sjoerd v.d. Veen en Dolly v.d. Veen-Brinkman, docen-ten, Roosendaal; Eelke v.d. Veen, ex-lid Tweede Kamer PvdA, Nieuwe-gein; W.J. ten Veen, Haarlem; Jacob Veenhuysen, Muiden; R. Veersma, Zaandam; Elske ter Veld, lid College van Raadskamers van de Pensioen- en Uitkeringsraad; Feikje v.d. Velde, A‘dam; Jan Veldhuijzen en Jannie Veldhuijzen, A‘dam; G. v. Veldhuizen, Tynaarlo; H.J. v.d. Ven-Jakobs, vz. L.K.G., Sevenum; J.M. Verbeek, A‘dam; Gerdi Verbeet, oud-voorzitter

Tweede Kamer; Verbond Belangen-behartiging Vervolgingsslachtoffers, A‘dam; E. Verduin, Ochten; drs. Wim Verest, raadslid GroenLinks Naarden; W. Verf en W. Veltman, Damwoude; Fenna Vergeer-Mudde, oud-Tweede Kamerlid SP, Leiden; A.A. Verheij, Februaristaker, A‘dam; Theo Verhorst, IJmuiden; Claire Verlinden, vz GroenLinks Hilversum; Addy Verschu-ren, fvz. raadsfractie CDA Zaanstad; A.J.C. Versteeg-Eussen, Heerlen; Walter Vervenne, VVD-raadslid, A‘veen; Contactcommissie Verzetsge-pensioneerden Noord-Holland Zuid; Antoinette Vietsch, oud-lid Tweede Kamer, Utrecht; A.L.C. Vis, A’dam; Conny Vis, Manifest, Harderwijk; Ronald v. Vlijmen, oud-statenlid GroenLinks Overijssel, Steenwijk; Michiel v.d. Voort, vz. Gayline, A’dam; Karin de Vré-IJisberg, Egmond a/d Hoef; Stichting Vrienden van de Historie van de Vakbeweging, Vleuten; J. de Vries-Nobel en M. de Vries, Utrecht; L.P. de Vries, A’dam; P.B. de Vries, vz. PMO-Haarlem; Lydeke Vroom, best. Drugspastoraat, A’dam.

Lodewijk de Waal, ex-voorzitter FNV; Klaas Waal, vz. st. Vrienden v.d. Boerensluis, Wormer; C.E. Wagenaar, A’dam; Kees Wagtendonk, secr. Ned. Palestinakomitee, A’veen; prof. dr. G. v.d. Wal, A’dam; R.J. Walraven, oud-wethouder CPN, A’dam; C. Walther en F.J. Koekkoek, Krom-menie; Simone Walvisch, A’dam; K.A. Warmenhoven, vz. Plantage Weesperbuurtver., A’dam; M.C.J. War-

merdam, Bunnik; J. Wassenaar-v.d. Hoek, Veldhoven; Aart Waterman, Castricum; Max v. Weezel, journalist, A’dam; M. Weisglas-Kaufmann, ‘ik was er bij’, Den Haag; H. v. Wel, Alkmaar; E.P. Wellenstein, tijdgenoot, Den Haag; Erik Wels, adj-direct. welzijnsin-stelling, en C. Buskermolen, Hoofd-dorp; Anton Westerlaken, Rotterdam; G. Wiechmann, lid VVD, A’dam; L. v. Wijk, Lelystad; R.F. v. Wijk, Roden; drs. J.C. de Wildt, Wijk aan Zee; Henny Willems, consulent artikel 1 Overijssel, Zwolle; M. Willems en C. Willems-Bierlaagh, A’dam; W. Willemse, Kommerzijl; drs. Guurtje Wink, lid ANBO, A’dam; Jan ter Wisscha, VVD-raadslid Zaanstad, Zaandam; Th. de Wit, griffier, Utrecht; J. de Wit, SP-lid Tweede Kamer, Heerlen; Thewis Wits, Groningen; Ben en Woosje Wasser, Ooy; Gemeente-bestuur Wormerland.

st. X min Y beweging, A’dam; Ayhan Yalin, ex-gemeenteraadslid PvdA, A’dam.

Zaans Verzet; Stedelijk 4 en 5 mei comité Zaanstad; Henk Zomer, beeldend kunstenaar, A’dam; J.L. v. Zwol, Broek in Waterland.

Jonas D. Meijer legde mede het fundament van onze GrondwetDat de Februaristaking wordt herdacht op het Jonas Daniël Meijerplein is niet zomaar. Op dit plein werden op 22 en 23 februari 1941 op beestachtige wijze 427 Joodse mannen bijeen gedreven. Bijna allen vonden ze al binnen een jaar de dood in concentratiekampen. Hun ‘misdaad’: ze waren Jood. De beruchte razzia was de directe aanleiding voor de Februaristaking.Maar het plein is om nog andere redenen bijzonder. Met de Portugees-Israëlitische synagoge en synagoges van de Hoogduitse Joodse gemeente (die nu het Joods Historisch Museum vormen) vormde het de centrale plek van de vroegere Jodenbuurt. En het is ook nog eens bijzonder vanwege de naamgever. Op 2 oktober 1873 kreeg het de naam die wij kennen: Jonas Daniël Meijerplein.

Jonas Daniël Meijer werd op 15 september 1780 in Arnhem geboren. Na de dood van zijn vader in 1790 trok hij met zijn moeder en broer en zus naar Amsterdam, waar opa

Benjamin Cohen (vader van moeder en koopman) aan de Nieuwe Heren-gracht woonde. Al op 3-jarige leeftijd kon Jonas lezen. Binnen enkele jaren leerde hij Frans, Engels en Latijn. Hebreeuws hoorde bij zijn normale opvoeding. Als tienjarige verliet hij de Latijnse school in Arnhem met een redevoering over kennis van de taal als oorsprong en bron van alle wetenschap. In Amsterdam bezocht Jonas het Atheneum Illustre (de universiteit) waar hij van 1793 tot 1796 rechten studeerde.In 1795 kwam ons land min of meer onder Frans bestuur. Dat leidde tot Nederland als eenheidsstaat en maakte een einde aan de achterstel-ling van Joodse inwoners. Voordien konden Joden hier weliswaar verblijven zonder angst voor vervol-ging, maar waren maatschappelijke posities en veel beroepen voor hen onmogelijk. Vlak na zijn afstuderen werd Jonas Daniël Meijer op 15 november 1796 als eerste Jood benoemd tot advocaat.Behalve met rechtsgeleerdheid hield

hij zich bezig met taal- en letterkunde, oudheidkunde en geschiedenis. Daarnaast wierp hij zich op economi-sche en sociale problemen. Zo rapporteerde hij in 1807 aan de toenmalige koning Lodewijk Napo-leon over de erbarmelijke omstandig-heden waarin veel Joden leefden.Na de Franse tijd in 1813 werd Meijer betrokken bij het formuleren van een Grondwet voor het naderende Koninkrijk der Nederlanden, met name voor het juridische gedeelte. De Grondwet werd op 29 maart 1814 bekrachtigd. Onder koning Willem I werd Meijer rechter. In 1817 nam hij echter ontslag. Deels uit onvrede over z’n beperkte kansen op promotie (de gelijkstelling van de Joden werd niet altijd nageleefd) en deels uit onge-noegen met het regeringsbeleid. Hij verbleef een aantal jaren in het Duitse Kleef, maar keerde daarna naar Nederland terug. Hier nam Jonas Daniël Meijer weer volop deel aan het maatschappelijk leven, tot hij op 6 december 1834 in Amsterdam overleed.

Door het Comité Herdenking Februaristaking 1941 is het lesmateri-aal ‘Verzet je!’ uitgegeven. Met één lespakket van slechts 29,95 euro kan aan een hele klas les worden gege-ven. De lessenserie geeft het thema van de Februaristaking in 1941 een actuele betekenis. Het lesmateriaal biedt de perfecte haakjes om de geschiedenis te koppelen aan sociaal emotionele vraagstukken van dit moment. Verzet je! brengt de Februaristaking en de aanleiding daartoe in verband met hedendaagse voorbeelden van onrecht en verzet. De Februaristaking in 1941 was een daad van verzet tegen intolerantie en tegen discriminatie van de joden. Het lesmateriaal is bestemd voor leerlin-gen van 10 tot 14 jaar. Jongeren van die leeftijd hebben in het algemeen een sterk rechtvaardigheidsgevoel.Het materiaal sluit goed aan bij een vak als geschiedenis of in een

projectweek (rond 24/25 februari of 4/5 mei). Maar Verzet je! bevat ook vakoverstijgend materiaal, bijvoor-beeld voor de vakken Taal/Neder-lands (argumenteren, verborgen taalgebruik), handenarbeid/tekenen (herdenkingsbeeld ontwerpen) of muziek (toepasselijk songs luisteren en erover praten of zelf een songtekst maken). Verzet je! bestaat uit een dvd, een kaartenset en een doekrant. Het lesmateriaal stimuleert leerlingen tot nadenken; te verwoorden wat ze zelf zouden doen.Het lesmateriaal: Dvd: ‘Daar hoeft het geen oorlog voor te zijn’ is een korte documentaire waarin het verhaal van de Februarista-king centraal staat, maar dat wordt doorsneden met voorbeelden van onrecht en solidariteit uit de leefwe-reld van jongeren. Leerlingen ontdekken wat de beweegredenen zijn van mensen om in verzet te komen. Toen en nu worden naast elkaar gezet.Kaartenset: tien kaarten met concrete voorbeelden van onrecht of verzet (5 sets). Leerlingen denken na en praten over wat ze vinden van de op de kaart geschetste situaties en bijbehorende vragen.Doekrant: met een stripverhaal over de Februaristaking, herkenbare voorbeelden van nu en gevarieerde opdrachten die individueel, klassikaal of in groepjes uitgevoerd kunnen worden.Het lesmateriaal Verzet je! is te bestellen via www.prima-online.nl/februaristaking.

Met ‘Verzet je!’ leren van de geschiedenis

Jonas Daniël Meijer

Deze lijst is vastgesteld op 20 januari 2014. De meest actuele lijst is te vinden op onze website, www.februaristaking.nl.

Herdenkingskrant 2014

Documents

Transcript of Herdenkingskrant 2014