Welkom in Hanzestad Harderwijk

Harderwijk had in de Middeleeuwen een middenpositie in de Duitse Hanze. Harderwijk is al voor 1285 actief in de Hanze. Nu, in de 21e eeuw, zijn de sporen van deze tijd nog altijd zichtbaar. Sommige gebouwen van toen staan er nog. Maar of gebouwen nu wel of niet behouden zijn gebleven; de geschie­denis blijft! Daar waar u vandaag wandelt, hebben eeuwen geleden mensen gelopen die een rol speelden in de Hanze.

Hoe werkt hetAan deze Hanzewandelroute is een app gekoppeld. De App TourToDo kunt u downloaden op ieder willekeurig moment dat u wifi tot uw beschikking hebt. Vul Code HarderwijkNL in. Daarna is verbinding met internet niet meer nodig. Met de app ter ondersteuning van deze routekaart wordt de geschiedenis van de Hanze verteld door iemand die het allemaal zelf heeft meegemaakt...Hebt u geen mobiele telefoon waarmee u apps kunt down­loaden? Geen nood, u kunt de wandeling ook zonder app maken. We wensen u een aangename dag in de mooie Hanzestad Harderwijk.

Ter informatie: op zondag zijn veel van de plekken die worden genoemd in de Hanzewandelroute gesloten.

Willkommen in der Hansestadt Harderwijk

Harderwijk nahm im Mittelalter in der deutschen Hanse eine bedeutende, wenn auch nicht zentrale Position ein: Die Stadt war in erster Linie vor 1285 in der Hanse aktiv. Heute, im 21. Jahrhundert, sind die Spuren dieser vergangenen Blütezeit immer noch sichtbar. Nach wie vor prägen einige der damals erbauten Häuser das Stadtbild. Aber ob Gebäude die Jahrhun­derte überdauern oder nicht – die Geschichte bleibt! Dort, wo Sie heute spazieren gehen, waren viele Jahrhunderte vor Ihnen Menschen unterwegs, die für die Hanse von Bedeutung waren.

Wie funktioniert es?Zu dieser Hansewanderroute wurde eine App entwickelt. Sowohl die App „TourToDo“ als auch die Route können Sie downloaden, wann immer Sie Zugriff auf eine Internetverbin­dung haben. Geben Sie einfach den Code HarderwijkDE ein. Haben Sie die App und die Routenbeschreibung einmal her­untergeladen, benötigen Sie keine Internetverbindung mehr.Die Kombination von App und Wanderkarte ermöglicht es Ihnen, sich auf Ihrer Hansewanderung von Zeitzeugen begleiten zu lassen ...Sie verfügen nicht über ein Smartphone, mit dem Sie die App herunterladen könnten? Kein Problem: Sie können die Wan­derung auch ohne App genießen. Wir wünschen Ihnen einen schönen Tag in der Hansestadt Harderwijk.

Anmerkung: Sonntags sind viele der hier genannten Sehenswür-digkeiten geschlossen.

In deze serie zijn ook verschenen:Hanzestad HattemHanzestad ElburgDe meeste Hanzesteden lagen in Duitsland, maar ook in Nederland sloten steden zich aan bij de Duitse Hanze. Niet alleen Harderwijk, maar ook Hattem en Elburg waren lid van dit samenwer-kingsverbond van steden.De drie Veluwse Hanzesteden zijn pittoreske steden met vele monumenten, smalle steegjes, stadsmuren en schitterende torens die al een functie hadden in de tijd van de Hanze. Zo is in Hattem de Dijkpoort te zien, indertijd een belangrijke stadspoort. Verder vindt u hier een bijzon-der mooie molen. Belangrijk beeldmerk voor Elburg is de Vischpoort. Deze toren deed dienst als verdedigingstoren. Ook het museum, gevestigd in een prachtig klooster, is een bezoek waard. Tot ziens in Hattem en Elburg!

www.develuwe.nl

In dieser Reihe sind ebenfalls erschienen:Hansestadt HattemHansestadt Elburg

Die meisten Hansestädte lagen in Deutschland, aber auch in den Niederlanden schlossen sich zahlreiche Städte der deutschen Hanse an. Nicht nur Harderwijk, sondern auch Hattem und Elburg waren Mitglieder dieses Städtebundes.Die drei Hansestädte in der Veluwe sind pittoreske Orte mit zahlreichen historischen Sehens-würdigkeiten, schmalen Gassen, wehrhaften Stadtmauern und imposanten Türmen, die in der Hansezeit eine wichtige Funktion einnahmen. So sind in Hattem das damals bedeutende Stadttor „Dijkpoort“ und eine besonders schöne Mühle zu bewundern. Das Wahrzeichen Elburgs ist das Stadttor „Vischpoort“ – eingelassen in einen Turm, der seinerzeit als Verteidigungsturm diente. Auch das in einem wunderschönen Kloster angesiedelte Museum ist einen Besuch wert. Auf Wiedersehen – „tot ziens“ – in Hattem und Elburg!

www.dieveluwe.de

gutscheinGratis Getränkin der Bar Brasserie (mit Terrasse) De Boterlap

Wenn Sie ein Mittag­ oder Abendessen bestel­len und diesen Gutschein vorlegen, geht ein Getränk dazu aufs Haus. Tel. +31 (0)341 ­ 429660, www.deboterlap.nl

c

a

b

e

d

gutscheinGratis Portion Sahnebei ‘t BoerinnekeSahnige Milch, die besten Zutaten und Leiden­schaft für Gefrorenes. Daraus bereitet ’t Boerin­neke Eis zu, nach dem Sie sich die Finger lecken werden. Gegen Vorlage dieses Gutscheins erhal­ten Sie zu einem Eisbecher kostenlos eine Portion Sahne. Für echte Schlemmer! www.boerinnekeharderwijk.nl

gutscheinGratis Likörbei Veluvia

Gegen Vorlage dieses Gutscheins erhalten Sie gratis einen Hellingproef-Likör. Stoßen Sie mit einem leckeren Likör auf die Hansestadt Harderwijk an. Prost!Tel. +31 (0)341 ­ 701468, www.veluvia.nl

gutscheinGratis Senfbei ‘t Melkhuisje

Gegen Vorlage dieses Gutscheins bekommen Sie bei ‘t Melkhuisje, dem Fachgeschäft für Produkte vom Bauernhof, beim Kauf von 500 g Käse nach Wahl gratis ein Töpfchen Senf dazu.

gutscheinGratis Rosinenbrötchenin De Ouderwetse BakkerijDer „Zeebeer“ (Seebär) ist ein köstliches, traditio­nell gebackenes süßes Mehrkorn­Früchtebrot, das sie auch als Kuchen essen können: mit Aprikosen, gehobelten Mandeln, Hasel­ und Walnüssen sowie Zucker. Gegen Vorlage dieses Gutscheins erhalten Sie einen „Krentebol“ (Rosinenbrötchen) gratis, wenn Sie einen Zeebeer kaufen. www.ouderwetsebakkerij.nl

MET KORTINGSBONNEN VOOR HANZEPRODucTEN EN LEKKERNIjEN!MIT RABATTGuTScHEINEN FüR HANSEPRODuKTE uND DELIKATESSEN!

Harderwijk

Word al wandelend wijzer over wat er speelde in Harderwijk ten tijde van de Duitse Hanze. Download de gratis app TourToDo, vul dan de code HarderwijkNL in en u krijgt op moderne wijze informatie van een historische figuur.Erfahren Sie auf diesem Hanse-Spaziergang jede Menge darüber, was sich in Harderwijk zur Blütezeit des deutschen Hanseverbundes abspielte. Wer sich darüber hinaus die supermoderne gratis App TourToDo herunterlädt und den code HarderwijkDE eingebt, lernt die Stadt anhand der Zeit-zeugenberichte einer besonderen historischen Figur kennen.

2017

Internationale

Hanzedagen

in Kampen

Gratis

DuuR: ± 1,5 uuR DAuER: ± 1,5 STuNDE

HanzewandelrouteHansewanderweg

ON

TWER

P /

GES

TALT

uN

G:

Bu

RO 2

8, L

EON

IE N

ENN

IE T

EKST

EN: L

Au

RA V

AN

DER

LIN

DE

DO

NKE

RSTR

AAT

KERKSTEEG

MARKT

BRUGGESTRAAT

BRUGGESTRAAT

HOOGSTRAATJODENKERKSTEEG G

ROLS

TEEG

VISC

HM

ARK

T

VISCHMARKT

GROTE POORTSTRAAT

GROTE HAVERSTRAATVULDERSBRINK

WALTORENSTRAAT

BLEEK

SCHEE

PSSIN

GEL

HAVENKA

DE

NO

NN

ENST

RAAT

KAAT

SBA

AN

KEIZERSTRAAT

GRO

TE O

OST

ERW

IJCK

ZOU

TKEE

TSTR

AAT

HAV

END

AM

HAVENDAM HAVENDIJK

INGENIEUR LELYKADE

INGENIEUR LELYKADE

HAVENDIJK

ZUIDERZEE ROUTE

MO

LEN

STRA

AT

KERK

STRA

AT

RABB

ISTR

AAT

BON

GER

DST

EEG

VIJH

ESTR

AAT

KERKPLEIN

ISRAELSTRAAT

CATHARIJNESTEEG

BROUWERSTEEG

PLANTAGESM

EEPOO

RTSTRAATPLANTAGE

WESTEINDE

WESTEINDE

KRUITHUISWETHOUDER JANSENLAAN

WETH

OU

DER JA

NSEN

LAA

N

WEI

DEM

EEST

ERLA

AN

BLOKH

UIS

BLOKHUISSTEEG

BURGTSTRAAT

MUNTSTEEG

DONKERSTRAAT

DOELENSTRAAT

ACADEMIESTRAAT

DOELENSTRAAT

VITRINGASINGEL

VITRINGASINGEL

LUTTEKEPOORTSTRAAT

TOUWBAAN

HO

UTK

AM

P

FRIESEGRACHT

TUIN

STRA

AT

FRIESEGRACHT

HO

GEPAD

FRISIALAAN

STATION

SLAAN

AGNIETENLAAN

PROVENIERSLAAN

GOOSENSK

AMP

SELHORSTW

EGSYPEL

SYPEL

SYPEL

BADWEG

SOPHIALAAN

PRINS MAURITSLAAN

PRINS MAURITSLAAN

GELREW

EG

HERTOG REINOUDLAANWILHELMINALAAN

PARKWEG

PARKW

EGCOUPERUSLAAN

VERKEERSWEG

VERK

EERS

WEG

JOHANNITERLAAN

LAN

DW

EG

ENKWEG

HANDELSWEG

VERKEERSWEG

ENKWEGKAMPWEG

HOGEWEG

BLEEK

TOLSTRAAT

BURG

EMEE

STER

KEMPERSSTRAAT

VOGELSTRAAT

ZEESTRAAT

BURGEMEESTER DE M

EESTERSTRAAT

ZEESTRAAT

HOLZSTRAAT ZEILMAKERSPAD

FLEVOW

EG

KNARDIJK

KNARDIJK

OOSTEINDE

NEW

TON

WEG

HEN

DRIC

STEVINSTRA

AT

LAAN 1940 1945

WOUTER VAN DAMSTRAAT

STA

DSD

ENN

ENW

EG

HIERDENSEWEGHIERDENSEWEG

SCHRASSERTSTRAAT

GROENTJESWEG

FLEVOWEG

FLEVOW

EG

COUPERUSLAAN

J.P. HEIJELAAN

QUERIDOSTRAAT

P.C. BOUTENSLAANALBERDINGK THIJMLAAN

JAC. PERKSTRA

AT

COUPERUSLAAN

COUPERUSLAAN

HEIJERMANSSTRAAT

MU

LTATULISTRA

AT

VAN SCHENDELSTRAATM

ARTINUS N

IJHOFFSTRAAT

SIMON VESTDIJK

STRAAT

VONDELLAAN

VONDELLAAN

HANEKAMP

GA

NZE

KAM

P

WA

LSTE

IN

WALSTEIN

GEI

TEKA

MP

VONDELLAAN

VONDELLAAND

E GEN

ESTETSTRAAT

TOLLEN

SSTRAAT

BILDERD

IJKSTRAAT

ALBERD

ING

K THIJM

LAA

N

HO

LDIJKSTRA

AT

VAN

LOO

YSTRAAT

MANDENMAKERSTRAAT

INDUSTRIEW

EG

LANGEKAMP

LANGEKAMP

BROEKLAAN

BOOMKAMP

KORTEKAMP

WEZENKAMP

ELSWEG ELSWEG

KORTEKA

MP

TABAKSWEG

KROMMEKAMP

KROMMEKAMP

JAN

NEV

ROU

KAM

P

KROM

MEKAM

P

KROMMEKAMP

KROMM

EKAMP

MIN

NEKAM

P

DOORNEKAMP

WALSEKAMPW

EVERSKAMP

TABA

KSW

EG

LANGEKAMP

KNARDIJK

KNARDIJK

VONDELPARK

VONDELLAAN

OLTMANSSTRAAT

P.C. HOOFTPLEIN

VALERIUSLAAN MA

RNIXSTRA

AT

ERASM

USSTRA

AT

KAREL DOORMANLAAN

CORT VAN DER LINDENLAAN

VAN HALLAAN

HEINSIUSLAAN

NASSAULAAN

MARIJKELAAN

MECKLENBURGLAAN

LINNAEUSLAAN

EIKENLAAN

BOSSCHALAAN

JULIANALAAN

IRENELAAN

JOHAN DE WITTLAAN

KORTEN

AERLA

AN

VAN

BRAKELLA

AN

VAN SPEYKLAAN

VAN

SPEYKLAA

N

PIET HEINLAAN

VAN

HEEM

SKERCKLA

AN

THO

RBEC

KELA

AN

THO

RBECKELA

AN

CEINTUURBAAN

CEINTUURBAAN

TROM

PLAAN

MELIS STOKELAAN

MELIS STOKELAAN

ADMIRAALSHOF

EVERTSENLAAN

MELIS STOKELAAN

JUSTU

S VAN

EFFENSTRA

AT

VAN

HA

RENSTRA

AT

BREDEROLAAN

ANNIE SALOMONSLAAN

AAGJE DEKENLAAN

AN

NE FRA

NKLA

AN

BETJ

E W

OLF

FLAA

N

BREDEROLAAN

ZUIDERZEE ROUTE

VAN SPEYKLAAN

PIET HEINLAAN

DE WITTENHANGEN

DE WITTENHANGEN

KAREL DOORMANLAAN

SPIEGH

ELSTRAAT

ROEM

ER VISSCHERSTRA

AT

REDERIJKERSSTRA

AT

DE CO

STASTRA

AT

VAN

LENN

EPSTRAAT

CREMERSTRA

AT

VAN MAERLANTLAANH.K. POOLSTRAAT

ZUIDERZEE ROUTE

GUIDO GEZELLELAAN

VERK

EERS

WEG

VERKEERSWEG

HOOFDWEG

PRINS FREDERIK HENDRIKLAAN

MECKLENBURGLAAN

MECKLENBURGLAAN

WIJ

GEN

LAA

N

OLM

ENLA

AN

VELDKAMP

DENNELNAAN

RANDWEG

RANDWEG

ENGELSERF

LIJS

TERB

ESLA

AN

PLAT

AA

NLA

AN

KAST

AN

JELA

AN

KRANENBURGLAAN

MIDDENLAAN

MID

DEN

LAA

N

SLIN

GER

LAA

NTJ

E

SLINGERBOS

BENELUXLAAN

KEN

NED

YLA

AN

WES

TEN

MEE

NW

EG

WES

TEN

MEE

NW

EGW

ESTE

NM

EEN

WEG

WESTENMEENWEG

VERKEERSWEG

VERKEERSWEG

VERKEERSWEG

EISE

NH

OW

ERLA

AN

TRU

MA

NLA

AN

CHU

RCH

ILLL

AA

N

DEVEN

TERWEG

DEVEN

TERWEG

BEEM

D

WESTEIN

DE

WELBURGLAAN

BAANWEG

HAV

ERLA

AN

BEEMD

VOORSTE WEI

WEEG

BREEMEEN

STATION

SLAA

N

ORA

NJE

LAA

NCL

ARENDALL

AAN

KRUITH

UIS

WESTEINDE

WESTEIN

DE

WESTEINDE

SINT JANSHOF

ST. JANSDAL

REVELMEEN

SKANORMEEN

VITTEPAD

NIJBORGMEEN

KUIFPAD

ZEILMEEN

TJALKMEEN

SCHIPPERSMEEN

SCHIP

PERSM

EEN

BOEG

MEE

N

ANKERMEEN

MAATMEEN

KAJUITM

EEN

VOLLENHOVENMEEN

HOORNMEEN

WIERIN

GEN

MEEN

HAN

ZEMEEN

EMD

ENM

EEN

STADSW

AL

MAR

SDIE

P

STADSW

AL

STA

DSW

AL

STA

DSW

AL

STADSW

AL

STADSWAL

KLAVERMEEN

RIETMEEN

RIETMEEN

SCHIPPERSM

EEN

STEDEN

MEEN

KUINREM

EEN

LUTTEKEPO

ORTSTRA

AT

SCH

OEN

MA

KERS

STRA

AT

HEE

RAA

LTSZ

STRA

AT

VLEE

SHO

UW

ERST

EEG

WOLLEWEVERSTRAAT

HO

ND

EGAT

STRA

AT

BREEWI J D

URKMEEN

HERMAN DE MANSTRAAT

KAPITTELSTRAAT

J.P. HEIJELAAN

ANNE FR

ANKL

AAN

DE RU

YTERLAAN

DE WITTENHAGEN

DEVEN

TERWEG

KIEVITMEEN

RIET

GO

RSM

EEN

SCHAPENHOEK

SCHA

RREL

ST

EEG

SCHIMMELSTRAAT

J.P. HEIJELAAN

BUSKEN HUETLAAN

STARINGSTRAAT

DU

IVEN

KAM

P

DU

IVENKA

MP

VELDWEG

DO

NKE

RSTR

AAT

KERKSTEEG

MARKT

BRUGGESTRAAT

BRUGGESTRAAT

HOOGSTRAATJODENKERKSTEEG G

ROLS

TEEG

VISC

HM

ARK

T

VISCHMARKT

GROTE POORTSTRAAT

GROTE HAVERSTRAATVULDERSBRINK

WALTORENSTRAAT

BLEEK

SCHEE

PSSIN

GEL

HAVENKA

DE

NO

NN

ENST

RAAT

KAAT

SBA

AN

KEIZERSTRAAT

GRO

TE O

OST

ERW

IJCK

ZOU

TKEE

TSTR

AAT

HAV

END

AM

HAVENDAM HAVENDIJK

INGENIEUR LELYKADE

INGENIEUR LELYKADE

HAVENDIJK

ZUIDERZEE ROUTE

MO

LEN

STRA

AT

KERK

STRA

AT

RABB

ISTR

AAT

BON

GER

DST

EEG

VIJH

ESTR

AAT

KERKPLEIN

ISRAELSTRAAT

CATHARIJNESTEEG

BROUWERSTEEG

PLANTAGESM

EEPOO

RTSTRAATPLANTAGE

WESTEINDE

WESTEINDE

KRUITHUISWETHOUDER JANSENLAAN

WETH

OU

DER JA

NSEN

LAA

N

WEI

DEM

EEST

ERLA

AN

BLOKH

UIS

BLOKHUISSTEEG

BURGTSTRAAT

MUNTSTEEG

DONKERSTRAAT

DOELENSTRAAT

ACADEMIESTRAAT

DOELENSTRAAT

VITRINGASINGEL

VITRINGASINGEL

LUTTEKEPOORTSTRAAT

TOUWBAAN

HO

UTK

AM

P

FRIESEGRACHT

TUIN

STRA

AT

FRIESEGRACHT

HO

GEPAD

FRISIALAAN

STATION

SLAAN

AGNIETENLAAN

PROVENIERSLAAN

GOOSENSK

AMP

SELHORSTW

EGSYPEL

SYPEL

SYPEL

BADWEG

SOPHIALAAN

PRINS MAURITSLAAN

PRINS MAURITSLAAN

GELREW

EG

HERTOG REINOUDLAANWILHELMINALAAN

PARKWEG

PARKW

EGCOUPERUSLAAN

VERKEERSWEG

VERK

EERS

WEG

JOHANNITERLAAN

LAN

DW

EG

ENKWEG

HANDELSWEG

VERKEERSWEG

ENKWEGKAMPWEG

HOGEWEG

BLEEK

TOLSTRAAT

BURG

EMEE

STER

KEMPERSSTRAAT

VOGELSTRAAT

ZEESTRAAT

BURGEMEESTER DE M

EESTERSTRAAT

ZEESTRAAT

HOLZSTRAAT ZEILMAKERSPAD

FLEVOW

EG

KNARDIJK

KNARDIJK

OOSTEINDE

NEW

TON

WEG

HEN

DRIC

STEVINSTRA

AT

LAAN 1940 1945

WOUTER VAN DAMSTRAAT

STA

DSD

ENN

ENW

EG

HIERDENSEWEGHIERDENSEWEG

SCHRASSERTSTRAAT

GROENTJESWEG

FLEVOWEG

FLEVOW

EG

COUPERUSLAAN

J.P. HEIJELAAN

QUERIDOSTRAAT

P.C. BOUTENSLAANALBERDINGK THIJMLAAN

JAC. PERKSTRA

AT

COUPERUSLAAN

COUPERUSLAAN

HEIJERMANSSTRAAT

MU

LTATULISTRA

AT

VAN SCHENDELSTRAATM

ARTINUS N

IJHOFFSTRAAT

SIMON VESTDIJK

STRAAT

VONDELLAAN

VONDELLAAN

HANEKAMP

GA

NZE

KAM

P

WA

LSTE

IN

WALSTEIN

GEI

TEKA

MP

VONDELLAAN

VONDELLAAND

E GEN

ESTETSTRAAT

TOLLEN

SSTRAAT

BILDERD

IJKSTRAAT

ALBERD

ING

K THIJM

LAA

N

HO

LDIJKSTRA

AT

VAN

LOO

YSTRAAT

MANDENMAKERSTRAAT

INDUSTRIEW

EG

LANGEKAMP

LANGEKAMP

BROEKLAAN

BOOMKAMP

KORTEKAMP

WEZENKAMP

ELSWEG ELSWEG

KORTEKA

MP

TABAKSWEG

KROMMEKAMP

KROMMEKAMP

JAN

NEV

ROU

KAM

P

KROM

MEKAM

P

KROMMEKAMP

KROMM

EKAMP

MIN

NEKAM

P

DOORNEKAMP

WALSEKAMPW

EVERSKAMP

TABA

KSW

EG

LANGEKAMP

KNARDIJK

KNARDIJK

VONDELPARK

VONDELLAAN

OLTMANSSTRAAT

P.C. HOOFTPLEIN

VALERIUSLAAN MA

RNIXSTRA

AT

ERASM

USSTRA

AT

KAREL DOORMANLAAN

CORT VAN DER LINDENLAAN

VAN HALLAAN

HEINSIUSLAAN

NASSAULAAN

MARIJKELAAN

MECKLENBURGLAAN

LINNAEUSLAAN

EIKENLAAN

BOSSCHALAAN

JULIANALAAN

IRENELAAN

JOHAN DE WITTLAAN

KORTEN

AERLA

AN

VAN

BRAKELLA

AN

VAN SPEYKLAAN

VAN

SPEYKLAA

N

PIET HEINLAAN

VAN

HEEM

SKERCKLA

AN

THO

RBEC

KELA

AN

THO

RBECKELA

AN

CEINTUURBAAN

CEINTUURBAAN

TROM

PLAAN

MELIS STOKELAAN

MELIS STOKELAAN

ADMIRAALSHOF

EVERTSENLAAN

MELIS STOKELAAN

JUSTU

S VAN

EFFENSTRA

AT

VAN

HA

RENSTRA

AT

BREDEROLAAN

ANNIE SALOMONSLAAN

AAGJE DEKENLAAN

AN

NE FRA

NKLA

AN

BETJ

E W

OLF

FLAA

N

BREDEROLAAN

ZUIDERZEE ROUTE

VAN SPEYKLAAN

PIET HEINLAAN

DE WITTENHANGEN

DE WITTENHANGEN

KAREL DOORMANLAAN

SPIEGH

ELSTRAAT

ROEM

ER VISSCHERSTRA

AT

REDERIJKERSSTRA

AT

DE CO

STASTRA

AT

VAN

LENN

EPSTRAAT

CREMERSTRA

AT

VAN MAERLANTLAANH.K. POOLSTRAAT

ZUIDERZEE ROUTE

GUIDO GEZELLELAAN

VERK

EERS

WEG

VERKEERSWEG

HOOFDWEG

PRINS FREDERIK HENDRIKLAAN

MECKLENBURGLAAN

MECKLENBURGLAAN

WIJ

GEN

LAA

N

OLM

ENLA

AN

VELDKAMP

DENNELNAAN

RANDWEG

RANDWEG

ENGELSERF

LIJS

TERB

ESLA

AN

PLAT

AA

NLA

AN

KAST

AN

JELA

AN

KRANENBURGLAAN

MIDDENLAAN

MID

DEN

LAA

N

SLIN

GER

LAA

NTJ

E

SLINGERBOS

BENELUXLAAN

KEN

NED

YLA

AN

WES

TEN

MEE

NW

EG

WES

TEN

MEE

NW

EGW

ESTE

NM

EEN

WEG

WESTENMEENWEG

VERKEERSWEG

VERKEERSWEG

VERKEERSWEG

EISE

NH

OW

ERLA

AN

TRU

MA

NLA

AN

CHU

RCH

ILLL

AA

N

DEVEN

TERWEG

DEVEN

TERWEG

BEEM

D

WESTEIN

DE

WELBURGLAAN

BAANWEG

HAV

ERLA

AN

BEEMD

VOORSTE WEI

WEEG

BREEMEEN

STATION

SLAA

N

ORA

NJE

LAA

NCL

ARENDALL

AAN

KRUITH

UIS

WESTEINDE

WESTEIN

DE

WESTEINDE

SINT JANSHOF

ST. JANSDAL

REVELMEEN

SKANORMEEN

VITTEPAD

NIJBORGMEEN

KUIFPAD

ZEILMEEN

TJALKMEEN

SCHIPPERSMEEN

SCHIP

PERSM

EEN

BOEG

MEE

N

ANKERMEEN

MAATMEEN

KAJUITM

EEN

VOLLENHOVENMEEN

HOORNMEEN

WIERIN

GEN

MEEN

HAN

ZEMEEN

EMD

ENM

EEN

STADSW

AL

MAR

SDIE

P

STADSW

AL

STA

DSW

AL

STA

DSW

AL

STADSW

AL

STADSWAL

KLAVERMEEN

RIETMEEN

RIETMEEN

SCHIPPERSM

EEN

STEDEN

MEEN

KUINREM

EEN

LUTTEKEPO

ORTSTRA

AT

SCH

OEN

MA

KERS

STRA

AT

HEE

RAA

LTSZ

STRA

AT

VLEE

SHO

UW

ERST

EEG

WOLLEWEVERSTRAAT

HO

ND

EGAT

STRA

AT

BREEWI J D

URKMEEN

HERMAN DE MANSTRAAT

KAPITTELSTRAAT

J.P. HEIJELAAN

ANNE FR

ANKL

AAN

DE RU

YTERLAAN

DE WITTENHAGEN

DEVEN

TERWEG

KIEVITMEEN

RIET

GO

RSM

EEN

SCHAPENHOEK

SCHA

RREL

ST

EEG

SCHIMMELSTRAAT

J.P. HEIJELAAN

BUSKEN HUETLAAN

STARINGSTRAAT

DU

IVEN

KAM

P

DU

IVENKA

MP

VELDWEG

STRANDEILAND

2

5

A

D

BCE

F

I

G

3

a

c

b

H

ed

START

1

4

A Minderbroederklooster/HortusparkMinderbroeders zijn volgelingen van Franciscus van Assisi. De Minderbroeders vestigden zich waarschijnlijk rond 1290 in Harderwijk. Het huidige stadspark De Hortus was deels het terrein van de broeders. Das Franziskanerkloster und der Hortus-ParkDie in den Niederlanden häufig „Minderbrüder“ genannten Fran­ziskaner leben nach den Ordensregeln des heiligen Franziskus von Assisi. In Harderwijk siedelten sich die „Minderbroeders“ vermutlich um 1290 an. Teile des heutigen Stadtparks „De Hor­tus“ gehörten früher zum Klostergelände.

B Donkerstraat 26De Donkerstraat is vanouds de voornaamste straat van Harder­wijk. Het pand op nummer 26 dateert van omstreeks 1452 en overleefde de grote stadsbrand van 1503.Die Donkerstraat 26Seit jeher zählt die Donkerstraat zu den wichtigsten Straßen von Harderwijk. Das Gebäude mit der Nummer 26 stammt von etwa 1452 und überlebte den großen Stadtbrand im Jahre 1503.

C De Grote of Onze-Lieve-Vrouwe kerkDe oudste delen van de Grote Kerk stammen uit de veertiende eeuw. De kerk was in de tijd van de Hanze een soort sociaal ontmoetingscentrum. Het was een plek waar nieuwtjes werden uitgewisseld, bijvoorbeeld over de handel.Die „Grote Kerk“ oder LiebfrauenkircheDie ältesten Gebäudeteile der „Grote Kerk“ gehen auf das 14. Jahrhundert zurück. Die Kirche war in jener Zeit ein Ort der gesellschaftlichen Begegnung: Hier tauschte man Neuigkeiten, zum Beispiel über den Handel, aus.

D Stadsmuseum Harderwijkwww.stadsmuseum-harderwijk.nlIn het Stadsmuseum vindt u diverse elementen uit de rijke en veelzijdige geschiedenis van Harderwijk. Het museum is geopend van dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur en op zaterdag van 13.00 tot 16.00 uur. Op zon­ en feestdagen inciden­teel geopend.Das Stadtmuseum Harderwijkwww.stadsmuseum-harderwijk.nlIm Stadtmuseum finden Sie zahlreiche Ausstellungsgegenstände aus der reichen und vielgestaltigen Geschichte Harderwijks. Das Museum ist von dienstags bis freitags von 10:00 bis 17:00 uhr sowie samstags von 13:00 bis 16:00 uhr geöffnet. Zu bestimm­ten Anlässen öffnet das Museum auch an Sonn­ und Feiertagen.

Welkom in HarderwijkStart HanzewandelingHarderwijk kreeg in 1231 stadsrechten. Vanaf dat moment ontwikkelde de stad zich snel tot een vooraanstaande han­delsstad. Er ging heel wat geld van hand tot hand.Willkommen in HarderwijkStart des Hansewanderwegs Harderwijk wurden 1231 die Stadtrechte verliehen. Von da an entwickelte sich die Stadt in raschem Tempo zu einer bedeutenden Handelsstadt – viel Geld wechselte hier den Besitzer.

Smeepoortenbrink/SmeepoortDe Smeepoortenbrink was een marktplein waar van alles verhandeld werd door handelaren uit de omgeving. Zij kwa­men de stad binnen via de Smeepoort. „Smeepoortenbrink“ und „Smeepoort“Der „Smeepoortenbrink“ war ein Marktplatz, auf dem Händler aus der umgebung die unterschiedlichsten Waren verkauften. Sie betraten Harderwijk durch das „Smeepoort“ – das Stadttor, das auf den Marktplatz führte.

De Bruggestraat/Hooghe BruggepoortAan de Bruggestraat, vlak achter de Hooghe Bruggepoort, bevond zich het herbergkwartier. Toen in 1446 de Vrede van Harderwijk werd getekend, verbleven vertegenwoordigers van de diverse Hanzesteden in de herbergen. „Bruggestraat“ und „Hooghe Bruggepoort“An der Bruggestraat, gleich hinter dem Tor „Hooghe Bruggepoort“, befand sich das Herbergsviertel. Als 1446 der Frieden von Harderwijk unterzeichnet wurde, wohnten die Vertreter verschiedener Hansestädte in den dortigen Gasthäusern.

Uitzicht over de ZuiderzeeHarderwijk lag aan de Zuiderzee die in rechtstreekse verbin­ding stond met open zee. Zodoende kon handel worden ge­dreven met Hanzesteden in Scandinavië, Duitsland en Polen. Aussicht auf die „Zuiderzee”Harderwijk lag an der „Zuiderzee” und besaß damit eine direkte Verbindung zum offenen Meer. Das ermöglichte der Stadt den Handel mit Hansestädten in Skandinavien, Deutschland und Polen.

Vischmarkt en VischpoortOp de Vischmarkt werd ten tijde van de Hanze vooral koren, graan en vis verhandeld. Maar ook zout, haring en stokvis uit Scandinavië, pelzen en bont uit Novgorod en hout en graan uit Polen. „Vischmarkt“ und „Vischpoort“Auf dem Vischmarkt wurden in der Zeit der Hanse vor allem Korn und Fisch gehandelt. Aber auch Salz, Hering und Stockfisch aus Skandinavien, Felle und Pelze aus Nowgorod sowie Holz und Getreide aus Polen zählten zu den feilgebo­tenen Waren.

Points of Interest bonGratis consumptievan Bar Brasserie en Terras de Boterlap

Bij bestelling van een lunch of een diner krijgt u op vertoon van deze bon een consumptie van het huis. Tel. 0341 ­ 429660www.deboterlap.nl

bonGratis slagroombij ‘t BoerinnekeRomige melk, de beste ingrediënten en passie voor ijs. Daarmee maakt ’t Boerinneke ijs waar u bijna uw vingers bij opeet. Op vertoon van deze bon krijgt u, bij een beker ijs, de slag-room gratis. Dat wordt smullen! www.boerinnekeharderwijk.nl

bonc Gratis likeurtjebij Veluvia

Op vertoon van deze bon krijgt u gratis een Hellingproef likeur. Met een smakelijk borreltje proosten op Hanzestad Harderwijk. Proost!Tel. 0341 ­ 701468www.veluvia.nl

bonGratis mosterdbij ‘t Melkhuisje

Op vertoon van deze bon krijgt u bij ‘t Melk­huisje, specialist in boerenproducten, bij aankoop van 500 gram kaas naar keuze, een potje mosterd gratis.

bonGratis krentenbolvan De Ouderwetse Bakkerij

De Zeebeer is een ambachtelijk gebakken, meergranen cake­koek­brood rijk aan abrikozen, amandelschaafsel, hazel­ en walnoten en suiker. Op vertoon van deze bon krijgt u bij aankoop van een Zeebeer een krentenbol gratis. www.ouderwetsebakkerij.nl

a

b

e

d

1

2

3

4

5

E Het BlokhuisIn 1310 liet de Graaf van Gelre Reinoud I een blokhuis bouwen. Dit kasteel was het stadsverblijf van de graaf met de Vanghentoren als eigen toegangspoort. Das BlockhausIm Jahre 1310 ließ Graf Rainald I. von Geldern ein sogenanntes Blockhaus errichten, eine Stadtburg, in der er wohnte wenn er sich in Harderwijk aufhielt. Zu dieser Burg gehörte ein Turm, der sogenannte „Vanghentoren“, mit einem eigenen Zugangstor.

F Het FraterhuisOm het onderwijs in de stad een nieuwe impuls te geven ver­kocht het stadsbestuur van Harderwijk in 1441 een huis aan een aantal priesters, om daar een fraterhuis te stichten. Het Frater­huis heeft tot 1580 bestaan. Van 1586 tot 1832 was het gebouw in gebruik als pesthuis.Das Fraterhausum der Schulbildung in der Stadt einen neuen Impuls zu geben, verkaufte die Harderwijker Stadtverwaltung 1441 ein Haus an ei­nige Priester, die dort als „Brüder vom gemeinsamen Leben“ ein Fraterhaus mit einer Lateinschule gründeten. Das Haus bestand bis 1580. Von 1586 bis 1832 diente das Gebäude als Pesthaus.

G Haven van HarderwijkVanwege de geringe diepte van de Zuiderzee, gingen de grote koggeschepen een eindje verderop voor anker. De handel werd met kleine schepen naar de stad gebracht. Pas rond 1899 is deze waterweg zodanig verbreed en verdiept dat grote schepen binnen konden varen.Der Hafen von HarderwijkWegen der geringen Tiefe der Zuiderzee gingen die großen Koggen ein Stück vom ufer entfernt vor Anker. Die Handelswa­ren wurden dann mit kleinen Schiffen in die Stadt transportiert. Erst um 1899 wurde dieser Wasserweg soweit ausgegraben und verbreitert, dass große Schiffe in den Hafen einfahren konnten.

H Scheepswerf Veluviawww.veluvia.nlOp de scheepshelling, die is gesticht in 1768, werden schepen, met name vissersschepen, gerepareerd. Nu kunt u bij Veluvia een sloep huren, meevaren met de salonboot en beeldmateriaal bekijken van de helling in vroegere dagen. Die Schiffswerft Veluviawww.veluvia.nlIn der 1768 gegründeten Werft wurden Schiffe, insbesondere Fischereischiffe, repariert. Heute können Sie bei „Veluvia“ kleine Boote mieten, als Passagier an Bord eines Salonschiffs gehen und Bildmaterial betrachten, das die Werft in früheren Zeiten zeigt.

I HeeraaltszstraatDit is de oudst bekende straatnaam. De straat wordt in 1432 genoemd naar Heer Aaltsz, waarschijnlijk een pastoor of geeste­lijke van het Minderbroederklooster.Die Heeraaltszstraat„Heeraaltszstraat“ ist der älteste bekannte Straßenname Harderwijks. Die Straße wurde 1432 nach einem Herrn Aaltsz, wahrscheinlich einem Pastor oder Geistlichen aus dem Franzis­kanerkloster, benannt.

DE BOTERLAP, MARKT 5 START