~

~g

s~~

~

~ ~ s~!

~ ffi r-

!

~

,;,

m ~ gG ~~~

111

~ ~r-...~!ll

~

Eindexamenteksten MVT

Een handleiding

Instructies voor het lezen en begrijpen van CITO examenteksten en het beantwoordenvan de vragen.Stap-voor-stap instructies:

1. Lees de titel (+ ondertitel), eventuele introductieregels, kijk naar de plaatjes + hetonderschrift en eventuele voetnoten.

2. Zoek onbekende woorden uit de titel meteen op!

3. Vorm je een beeld van waar de tekst over zal gaan.

4. Lees vervolgens niet eerst de hele tekst, dit kost teveel tijd. Ga meteen naar de eerstevraag. Lees goed! Onderstreep de woorden waar de vraag over gaat in de tekst. Als hetom meer dan 1 regel gaat, zet dan een streepje voor de regels. Dit helpt je teconcentreren op het stuk tekst waar het om gaat.

5. Lees dan de tekst vanaf de vorige vraag tot en met het stuk van de nieuwe vraag. Leesdus ook tussenliggende alinea's, zelfs als daar geen vraag over.gesteld wordt. Als ernamelijk geen vraag over een alinea gesteld wordt, wees dan op je hoede! Dit is eentypisch cito-trucje. Die alinea is wel belangrijk!

6. Let op signaalwoorden en dubbele punten.Deze woorden geven het verband aan tussen (delen van) zinnen en tussen alinea's. Zegeven belangrijke informatie over de opbouw van een tekst oftekstgedeelte; het zijnrichtingaanwijzers. Zo kunnen signaalwoorden een opsomming aankondigen (firstly,lastly , moreover), of duidelijk maken dat er sprake is van een voorbeeld (e.g. (=exempli gratia), for example, etc.), of een verklaring (because, as, for etc.).

Dit geldt ook voor de Franse (ainsi, mais, parce que) en Duitse (weil, aber, z.B.)signaalwoorden. Bij het beantwoorden van vragen bij een examentekst zijn dezewoorden een belangrijk hulpmiddel. Je moet ze dus gewoon leren!!

Dubbele punten: hierna komt vaak het antwoord!

7. Ga terug naar de vraag en bekijk per antwoord of je die woorden ofhet idee/gevoel datin dat antwoord verwoord wordt, uit de tekst kunt halen. Zo niet, streep dan hetantwoord door en ga naar het volgende antwoord.

8. Als je zo alle antwoorden bent afgegaan, houd je vaak 2 antwoorden over: het goedeen het bijna goede. Lees de vraag en eventueel de tekst nog eens goed door. Hoe meerwoorden kloppen, hoe beter. Als de vraag is 'wat is de kern van de alinea' en er is 1zin over geld en er zijn 3 zinnen over ruzie in het gezin, dan is 'gezinsproblemen'beter dan 'financile zorgen'.

1

9. Ga zo n voor n de vragen af Probeer steeds de grote lijn van het artikel in degaten te houden en de mening van de schrijver inje hoofd te houden, zodat je geentegenstrijdige antwoorden geeft.

10. Zodra je merkt dat een (type) tekst erg moeilijk is, kun je die beter eerst overslaan. Jekunt beter de makkelijkere teksten rustig en goed gedaan hebben en die punten dusbinnenhalen. Als je dan nog tijd hebt, doe je de moeilijke tekst.

11. Vergeet niet om aan het eind bij meerkeuze vragen die je hebt overgeslagen in iedergeval iets in te vullen.

2

Stappenplan bij ABCD-teksten

1. Kijk naar de titel, de plaatjes, de introductie. Waar gaat de tekst over? Wat islzijn degrote lijn/lijnen van de tekst?

2. Lees de vraag.a. Als de vraag over een alinea gaat markeer je die alinea in de tekst. Dan moet je

het antwoord in die alinea zien te vinden.b. Als de vraag over een zin gaat onderstreep je die. Vaak is het een zin die je niet

kunt begrijpen. Dat doet het CITO om te kijken of je in staat bent om de restvan de alinea te begrijpen. Dus je moet een beetje raden ofhet antwoord uit decontext afleiden.

3. "Pindakaasantwoorden" (= onzin-antwoorden) moet je meteen wegstrepen.

4. Leer de signaalwoorden (zie pag. 1 en de bijlagen!), zodat je op de vraag "Met welkwoord zou deze zin kunnen beginnen" twee zinnen logisch aan elkaar kunt koppelen(omdat, maar, dus etc.) en let op dubbele punten.

5. Als er een voorbeeld gevraagd wordt, let dan op woorden als "ainsi, so, for (instance),z.B (zum Beispiel), wie" of combinaties met illustr .. (illustrate, illustrer, illustriert) ofsummarize (Engels).

6. Let op bij 2 antwoorden die een complete tegenstelling vormen. Het goede antwoord isaltij d l van deze 2!

7. "Hoe vaak komt een woord voor?"a. Stel je voor dat het in de tekst 3 keer over "ruzie" gaat en n keer over "geld"

dan is de kans heel groot dat het goede antwoord "ruzie" is. 1 keer is nietgenoeg! Dit is ook een goede manier om de pindakaasantwoorden teherkennen!

b. Let op te sterke woorden en vraag je af: Was dit het onderwerp van mijn tekst?Voorbeelden van te sterke woorden zijn: altijd, nooit.

8. "Kiezen en door !"a. Ga niet te lang twijfelen over de volgorde waarin de antwoorden staan (die

staan simpelweg in alfabetische volgorde!)b. Het kan dus zijn dat je (puur toevallig) 5 keer achter elkaar antwoord B moet

aankruisen.c. Stel je voor dat je zeker weet dat 3 van de 4 antwoorden niet goed zijn, maar je

begrijpt de vierde niet, dan is het 4de antwoord het goede.

3

Stappen plan bij Achtergrondteksten

1. Een achtergrondtekst is vaak een (objectieve) nieuwstekst "Er ontplofte een bom, inAmsterdam-Zuid, rond 3 uur vannacht, ... ".

2. Zo'n tekst begint altijd met een duidelijke introductie van het onderwerp.

3. De 1ste vraag is bijna altij d : "Wat is de kern van de 1ste alinea?" Het goede antwoordvind je bij titel, introductie en plaatje (zo niet, dan in de eerste zin / alinea).

4. De 2de vraag is dan vaak: "Wat is de aanleiding voor het schrijven van deze tekst?"Het goede antwoord staat bijna altijd in de 2de alinea.

5. Dan krijg je meestal vragen over argumenten "voor en tegen". Let dan opcontrastwoorden en tegenargumenten ("het was heel leuk ... maar ... en toch ... ").

6. Let op signaalwoorden (zie pag. 1) en dubbele punten.

7. Onnodige informatie in dit soort teksten kun je gewoon doorstrepen. Denk aaninformatie over "experts / deskundigen" die hun mening mogen geven. Alle gegevensover waar zij vandaan komen, wat zij hebben gestudeerd, wat hun functie is, enz ...hoef je echt niet te begrijpen.

8. Als je een vraag krijgt zoals "Hoe illustreert de schrijver ... ?" moet je een voorbeeldnoemen. Voorbeelden in een tekst herken je o.a. aan naam, getallen, percentages,geografische aanduidingen, data, enz ...

9. Als je een gedeelte van een tekst moet samenvatten, gooi dan alle voorbeelden uit dealinea weg of geef het zo abstract mogelijk weer.

4

Stappen plan bij Scan-teksten(= selectieflezen om bepaalde informatie in de tekst te vinden)

1. Kijk naar de titel, de plaatjes, de introductie. Wat is de GROTE LIJN van de tekst?

2. Lees de vraag goed (met andere woorden wat willen ze nou precies van je weten) enonderstreep de belangrijke woorden.

Voorbeeld: Geef van elk in tekst X vermeld boek aan of dit wel of niet positief wordtbeoordeeld. Noteer de titel, gevolgd door "wel"of"niet".- Lees (met de woorden positief en negatief in je achterhoofd) alleen de laatste zinvan iedere recensie, daaruit blijkt (zie boven) .- Let op signaalwoorden (zie pagina 1)- Als de laatste zin niet 'duidelijk' is, dan lees je de tekst en turfje hoe vaakpositieve/negatieve woorden of woorden die met positief/negatief overeenkomenworden gebruikt.- Als er meer positieve woorden dan negatieve woorden in de tekst voorkomen dan isde beoordeling positief

Voorbeeld: Citeer de eerste twee woorden van de zin ofhet zinsdeel waaruit blijkt .Let op dat je in je antwoord niet de hele zin overneemt.- Als je wordt gevraagd een zinsdeel te citeren, moet je een deel van de (meestal lange)ZIn overnemen.- Als je wordt gevraagd de zin te citeren, dan moet je de hele zin overnemen. Diebegint dus met een hoofdletter en eindigt met een punt.- Staat er tekstgedeelte citeren, dan weet je dat je meer dan n zin moet citeren.

Citeren doe je altijd in de vreemde taal!

3. Let op signaalwoorden (zie pag. 1) en dubbele punten.

4. Lees het vetgedrukte deel, de vetgedrukte woorden (ook in de tekst), 'tussenkopjes' enschuin gedrukte gedeelten van de tekst.Meestal vind je daar of (meteen) daarna het antwoord.

5. Geen tussenkopjes?Als een tekst geen tussenkopjes heeft lees dan de eerste regel van iedere alinea.

5

Stappenplan bij Gatenteksten

1. Wat is de Grote Lijn van de tekst (Orientatie vooraf)?Lees: TIP (Titel, Intro, Plaatje)

2. Lees tot de open plek + bij Frans 1 zin.+ bij Engels en Duits de rest van de alinea.

Het antwoord zit bijna altijd in de zin/nen) na de open plek.

3. Tegenstellingen/ verschillenBevat het antwoord tegenstellingen/verschillenA groot / beginB lente Let daarbij ook op ontkenningen!C .... ?D klein / eindDan zit daar meestal het antwoord bij.

4. Let op signaalwoorden (zie pag. 1) en dubbele punten.

5. Laat de Grote Lijn niet los !!!!Als je het antwoord niet weet, kies dan het antwoordalternatief dat met het onderwerpte maken heeft; stel jezelf de vraag of hetgeen in de antwoord alternatieven staatovereenkomt met het onderwerp van de tekst. M.a.w. past het door jou gekozenantwoord in de Grote Lijn.

6. Gebruik van een woordenboek.Voor het kiezen van het juiste antwoord is het essentieel om de betekenis van dewoorden in de zin met de open plek

+ bij Frans 1 zin (= volgende zin)+ bij Engels en Duits de rest van de alinea te weten, en

natuurlijk ook de betekenis van de antwoord alternatieven. Probeer eerst debetekenis(sen) uit het zinsverband op te maken. Als dit niet lukt is het zinvol omjewoordenboek te gebruiken. Als je de antwoorden in de antwoord alternatieven nietkent, moet je die opzoeken in een woordenboek.

TIP: Moeite met gatenteksten? Bewaar ze dan voor het laatst.

6

Tips

Een redenering die begint met "Ik denk dat ... " is fout.Er wordt niet gedacht, er wordt examen gemaakt.

Niemand zit op jouw mening te wachten.Een goed antwoord begint met: "In de tekst staat ... "

ALLES STAAT IN DE TEKST

LEER DE LIJSTEN MET SIGNAALWOORDEN urr JE HOOFD.

ZORG DAT JE DE MEEST VOORKOMENDE VRAGEN KENT.

CONCENTREER JE OP DAT WAT JE WL BEGRIJPT!

GEBRIDK JE WOORDENBOEK ALLEEN ALS HET ECHT NODIG IS.

Voorbeelden herken je aan: - naam- getallen- percentages- plaatsen (geografische)- data (+ onlangs, vorig jaar etc.)

Probeer ironie in teksten te herkennen. Is de schrijver cht zo bewonderend? Die lolligeuitsmijter aan het einde van de tekst, is die cht zo leuk? Welke woorden zijn gek?

Belangrijke thema's Kennis van land en volk, politiekLiteratuurInternet, web sitesMobiele telefonieAllochtonenMilieuHet koningshuis (vooral Eng.)Maak zelf een lijstje n.a.v. de oefenexamens!

En tot slot:Voor elke te verdienen punt heb je 3 minuten tijd;

voor een scantekst ca. 5 minuten.

7

VOEGWOORDEN en BIJWOORDEN

in. het

CENTRAAL SCHRIFTELIJK EINDEXAMEN ENGELS

De volgende woorden zijn belangrijk omdat ze de structuur van een tekstweergeven, het zijn richtingaanwijzers. Let goed op deze woorden bij het lezenvan de examenteksten en de bijhorende vragen. Zorg er voor dat je hunbetekenis kent.

Reden / Oorzaak

as sinds, daar, omdat As you weren't there, I left a message.

because omdat Because of his wife being there, I said nothing.l

tor Want We listened carefully, for he brought news of theaccident.

since omdat, immers She left her husband since he was cruel to her.

Tegenstelling

(al)though ofschoon, hoewel, maar toch We lost the game, (anthough we tried our best.

all the same toch, niettemin It was raining; all the same we went out.

besides behalve Besides you, no one writes to me.

but maar Tom went to the party, but his sister didn't.

by contrast Daarentegen Their old car had been small and slow, lrtcontrast their new one was big and fast.

despite / in spite ot Ondanks - Despite what others sav, I think he's a niceboy.- In spite of all his efforts, he failed.

even 50 toch, desondanks The book has many flaws. Even so, it's still ratheruseful.

even though ook al, hoewel He was happy, even though he didn't have anymoney.

however Echter Women do not mind losing a game. For men,however, it seems to matter a great deal.

in contrast to in tegenstelling tot In contrast to their system, ours seems quitemodern.

instead

nevertheless

in plaats (daar)van

(desal)niettemin

It wil! take days by car, 50 let's fly instead.

There was no news; nevertheless he wenton hoping.

nonetheless

on the contrary

niettemin, toch

juist niet, helemaal niet,integendeel

It's expensive, but we should buy it nonetheless.

on the other hand aan de andere kant

It doesn't seem ugly to me; on the contrary, Ithink it's beautiful.

We have three arguments in favour of yourproposal; on the other hand there are somedisadvantages as weil.

rather eerder dan, in plaats van Rather than lie to his wife, he told hereverything.

still niettemin, toch. He has treated me badly; still, I love himdearly.

whereas terwijl He earns a lot whereas his wife's income is ratherpoor.

vet niettemin, toch She was given a lot of money and W sherefused to do it.

Doel

in order to om te He said that in order to make her angry.

so that Opdat The meadow should be fenced, 50 that the sheepdon't get out.

to om te This is toa good to be true.

Voorwaarde

if (only) als, maar, indien, Next year he wil! go to Harvard, jf he graduatesth is year.

providedjproviding mits, op voorwaarde dat Iwil! agree to go, provided/providinq myexpenses are paid.

unless Tenzij You'lI fail in French unless you work harder.

Tijd

after

as

Nadat

terwijl, toen

After the train left, we went home.

Iwatched her as she combed her hair.

before Voordat He knocked loudly before entering the bed room.meanwhile ondertussen, tussen twee I went to college. Meanwhile my best friend got a

gebeurtenissen in well-paid job.

once zodra, toen eenmaal Once the sun had set, the temperature dropped.

since sinds, vanaf He left home in 1985 and has not been heard ofsince.

until, till Todat Please, wait until I call you.

while terwijl He feil asleep while studying hisgrammar book.

Gevolg/Conclusie

after all tenslotte, per slot van rekening After all, what does it matter?

all in all tenslotte, alles wel beschouwd AII in all, the concert was a great success.

altogether alles inbegrepen, alles wel The weather was bad and the food dreadful.beschouwd Altogether the holiday was a disaster.

as aresuit door, als gevolg van As a result of his drinking habit, he crashed hiscar.

as a consequence daardoor, met als gevolg I was unemployed last year, as a conseguence Idid not have a loft of money to spend.

consequently daarom, met als resultaat My car broke down and conseguently I was fartoo late.

for this reason om deze reden, hierdoor He finally acquired a company car; for this reasonhe sold his old one.

hence vandaar, daarom I feil off my bike yesterday - hence the bruises.

50 dus, daarom The manager was ilJ and 50 Iwent to his place.

50 that Zodat The door of the pub was open, 50 that peoplecould see what was happening inside.

therefore Daarom She feit sick; therefore we stayed at home.

thus - (al)dus, zodoende - He's the eldest son and thus heir to thethrone.

- op deze, die manier - Just calculate the area of the circle thusformed.

Uitbreiding

and en I walked away and then I realised what had justhappened.

besides bovendien, naast There will be five for us for dinner, besides Peter.

turthermore bovendien I don't like him; furthermore he smelIs.

In addition to being lazy, he's quite rude as well.in addition bovendien

moreover bovendien They knew the painting was a forgery. Moreover,they knew who had painted it.

bovendien He's dirty and what's more he stinks!what is more

Vergelijking

as weil as evenals He likes cooking as weil as dancing.

tor example bijvoorbeeld Sometimes people can do weird things, forexample when they don't feel weil.

bijvoorbeeldtor insta nee Several of his friends came; Mike for instance.

ook, op dezelfde manierIikewise The food was excellent, likewise the wine.

komt overeen metvolgensbereikenverklarenop neerkomentrachten te bewijzen, bewerenhoudingnaar voren brengenbewerenop neerkomenwelke conclusie kan er wordengetrokken uit?besluitentot welke conclusie komt hij?met betrekking totbeschouwenin aanmerking nemendonderscheid makenmeedelen, duidelijk maken(met een voorbeeld)verduidelijkenuitdrukken, duidelijk makenillustreren, toelichtensuggererennaar ... te oordelenbeschouwenbedoeld zijn om teschetsenwat is de kern vanwijzen opzich afvragenciterenverwijzen naarweergevenlijken op, weergevenmet betrekking totin welk opzichtdat hier gerecenseerd wordtdienen ertoe ombeweringbewerensuggereren, implicerensamenvattensamenvattenondersteunenopvattingbeschouwen

Veel voorkomende vraagstellingen in het CE Engels

which statement is in accordance with ...?according to the writerhow does the writer achieve this?how does the writer account for ....?what do his words amount to?what does the writer argue?what is the writer's attitude towards ...?why does the writer bring up?what does the writer claim?what do her words come down to?what can be concluded from ...?

i-

how does the writer conclude the article?what conclusion does he reach?what is said in connection with ...? thow does she consider the fact that?considering the whole texthow does the writer distinguish between...?what is ... meant to convey?how does the reviewer exemplify his point?

what is expressed in lines ...?what do lines ... iIIustrate?what does the writer imply?judging from lines ...7how does he look upon the fact?what are lines ... meant to il/ustrate?what problem does the writer outline?what point is made in Iines ....?what does the writer point out ...?what is the writer questioning?why does he quote?what does ... refer to?which paragraph reflects ...?how do the paragraphs resembie ...?what is said with regard to ....?in what respect does the writer agree with ...?the book under reviewher words serve to iIIustrate ...which of the fol/owing statements is true?what does the writer state about....?what does the writer suggest in Iines...which of the fol/owing sums up ...?how can paragraph .... be summarized?what is line ... meant to support?what view is expressed in ?how does the writer view ?