- 1 -

Open Data / Apps wedstrijd

Handleiding

Copyright: Deze handleiding is gepubliceerd met de volgende licentie:

Naamsvermelding-GelijkDelen

(Meer informatie: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl)

Versie: 1.0.1

- 2 -

“Apps for Democracy produced more savings for the

D.C. Government than any other initiative.“

Vivek Kundra, voormalig CTO van Washington, DC.

- 3 -

Inhoudsopgave

Voorwoord ........................................................................................................................................... 4

Gebruiken, delen en verbeteren ......................................................................................................... 5

Basiscomponenten van de wedstrijd .................................................................................................. 6

Component 1: Opzet wedstrijd ....................................................................................................... 6

Component 2: Bouwen website .................................................................................................... 12

Component 3: Marketing richting ontwikkelaars ........................................................................... 12

Component 4: Werven juryleden .................................................................................................. 14

Component 5: Tussentijdse beoordeling ...................................................................................... 14

Component 6: Publiek publiceren applicaties............................................................................... 14

Component 7: Openbare stemronde voor publieksprijs ............................................................... 14

Component 8: Eindbeoordeling & Prijsuitreiking .......................................................................... 15

Component 9: Marketing van de wedstrijdresultaten ................................................................... 15

Hulp nodig? ....................................................................................................................................... 16

- 4 -

Voorwoord

Open Data staat meer en meer in de belangstelling van overheidsorganisaties. Er lijken grote kansen

te liggen voor innovaties en economische activiteiten door het zonder rechten en (hoge) kosten

beschikbaar stellen van publieke overheidsinformatie.

Om de innovaties en economische toepassing van de open data te versnellen, organiseren veel

overheidsorganisaties in het buitenland zogenaamde Apps for – wedstrijden. Doelstelling van deze

wedstrijden is om programmeurs aan te moedigen met de Open Data te innoveren en zinvolle

toepassingen te bouwen.

De moeder van alle Apps for – wedstrijden is Apps for Democracy1, een wedstrijd georganiseerd door

Washington D.C. Door het beschikbaar stellen van Open Data en een prijzenpot van $50.000 zijn er

ter waarde van $2.500.000 aan applicaties ontwikkeld. Een enorm succes, dat ook bij andere

wedstrijden herhaald is.

De bedenker van deze eerste wedstrijd, Chris Corbett van Istrategylabs, heeft een handleiding

geschreven voor andere overheidsorganisaties2. Wij hebben onze handleiding gebasseerd op deze

handleiding en bedanken daarom Chris en Washington D.C. voor het delen van hun ervaringen.

Nederlandse situatie

De handleiding is geschreven voor Nederlandse overheidsorganisaties, voor wedstrijden in Nederland.

We hebben daarbij geen onderscheid gemaakt naar het type organisaties, omdat naar onze mening

dit het karakter en de uitvoering van de wedstrijden niet verandert.

M.F.Borman A.E. Van Campen

Sr Business Consultant Logica Sr. Business Consultant Logica

1Zie: http://www.appsfordemocracy.com

2Zie: http://bit.ly/app4all

- 5 -

Gebruiken, delen en verbeteren

Gebruiken

Iedereen is vrij dit document te gebruiken bij het organiseren van Apps for – wedstrijden. Het is een

handleiding, geen uitgewerkt projectplan. Iedere organisatie werkt anders, heeft andere ambities en

beschikt over andere middelen. Daarom willen we met dit document vooral een leidraad bieden van

zaken waaraan u zeker aandacht moet geven.

Vanzelfsprekend verdient de organisatie van een Apps for – wedstrijd een degelijker voorbereiding

dan alleen het lezen van dit document.

Delen

U bent vrij om dit document te delen en te verspreiden. Ook mag u de inhoud gebruiken in eigen

documenten onder de volgende voorwaarden:

1. U vermeldt dit document als bron.

2. De documenten die u maakt, deelt u op uw beurt met anderen onder dezelfde voorwaarden.

Deze licentie is ook bekend onder de naam CC-by-SA. Voor meer informatie surft u naar:

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl

Verbeteren

Vanzelfsprekend staan we open voor alle aanvullingen en verbeteringen op deze handleiding. Dat

kunt u op twee manieren doen.

U kunt uw opmerkingen plaatsen in de LinkedIn-groep Open Data Nederland3. Binnen deze groep

discussiëren diverse mensen over allerlei onderwerpen die raken aan Open Data, Apps-for

wedstrijden, etc. De resultaten van deze discussie verwerken wij in nieuwe versies van dit document.

3Zie: http://www.linkedin.com/groups?mostPopular=&gid=3112848

- 6 -

Basiscomponenten van de wedstrijd

De moeder van alle Apps for – wedstijden, www.appsfordemocracy.org, is georganiseerd in slechts

zes dagen nadat het idee was geboren. Dat zal niet voor alle Apps for – wedstijden zo gelden.

Wel zijn er voor alle wedstrijden basiscomponenten te herkennen. Als organisator van de wedstrijd

moet u op één of andere wijze invulling geven aan deze basiscomponenten.

De componenten zijn:

1. Opzet wedstijd (data, prijzen, jury, tijdlijn).

2. Bouwen website.

3. Marketing richting ontwikkelaars.

4. Werven juryleden.

5. Tussentijdse beoordeling.

6. Publiek publiceren applicaties.

7. Openbare stemronde voor publieksprijs.

8. Eindbeoordeling en prijstuitreiking.

9. Marketing van de wedstrijdresultaten.

We lichten ieder component voor u toe.

Component 1: Opzet wedstrijd

Het vaststellen van de opzet van de wedstrijd is de basis van de wedstrijd. Het is belangrijk deze

opzet zo simpel mogelijk te houden. Apps for – wedstrijden zijn een versterking van de transparantie

van de overheid, onder meer door het gebruik van Open Data.

Het is daarom van belang ook de opzet van de wedstrijd zo transparant mogelijk te houden. Dit doet u

door de basis simpel en eenvoudig te houden.

- 7 -

Bij het vaststellen van de opzet van uw wedstrijd moet u uitspraken doen over de volgende

onderwerpen.

1. Te gebruiken databronnen.

2. Spelregels

3. Verdeling prijzen

4. Registratie & Indienen applicatie(s)

5. Beoordelingscriteria & Jury

6. Tijdlijn

Te gebruiken databronnen

Afhankelijk van de ambitie van uw wedstrijd moet u definiëren welke databronnen de deelnemers

minimaal moeten gebruiken.

U wilt: Ontwikkelaars moeten:

dat beter en meer gebruik wordt

gemaakt van door u beheerde

databronnen.

minimaal één van uw eigen databronnen gebruiken.

meer en betere (web)applicaties voor

uw doelgroep.

minimaal gebruik maken van één Open Data bron.

Als u wilt stimuleren dat ontwikkelaars meer en beter profiteren van door u aangeboden Open Data,

dan moet u in de spelregels opnemen dat zij minimaal één van uw eigen bronnen gebruiken. Zo

stimuleert u het gebruik van uw data en krijgt u feedback over de kwaliteit ervan.

Heeft u bijvoorbeeld eigen datasets geregistreerd in de nationale Open Data Catalogus of heeft u een

eigen Open Data Catalogus Portal ingericht, dan kunt u op deze wijze uw datasets op een positieve

manier onder de aandacht brengen van ontwikkelaars.

Wilt u stimuleren dat uw doelgroep meer en betere (web)applicaties krijgt, waardoor zij bijvoorbeeld

betere dienstverlening krijgen, dan moet u een selectie maken van Open Databronnen die relevant

(kunnen) zijn voor uw doelgroep.

- 8 -

Wilt u bijvoorbeeld (web)applicaties ontvangen, waarmee uw doelgroep eenvoudig een reis kan

plannen met auto, fiets of openbaar vervoer, inclusief actuele reistijden, dan selecteert u databronnen

die actuele verkeersgegevens, actuele openbaarvervoersgegevens, fietsroutes, etc. bieden. Deze

bronnen hoeven niet persé door u beheerd en ontsloten te worden!

Spelregels

Regels beperken de ruimte die deelnemers krijgen en zijn daarmee de vijand voor creativiteit en

innovatie. Vermijd daarom zo veel mogelijk het opstellen van regels.

Appsfordemocracy.org hanteerde één simpele regel: Gebruik minimaal één databron van Washington,

DC. Alle applicaties die hieraan voldeden werden toegelaten tot de wedstrijd. Dit resulteerde in een

groot aanbod van applicaties voor diverse platforms zoals Facebook, iPhone, Android, Web, etc.

Spelregels die u kunt opstellen zijn:

1. Gebruik minimaal één dataset uit de wedstrijdcatalogus

2. Uiterlijke inleverdatum applicaties

3. Condities waaronder applicaties moeten worden ingeleverd (denk bijvoorbeeld aan verplicht

formulier, contactgegevens, vrije herbruikbaarheid, URL waarop applicatie gevonden/gedownload kan

worden, etc.)

Publiceer een eigen wedstrijdcatalogus met datasets! Ongeacht uw ambitie is het belangrijk dat u een eigen wedstrijdcatalogus met datasets publiceert. Deze wedstrijdcatalogus bevat de datasets waarmee deelnemers minimaal aan de slag moeten.

- 9 -

Verdeling prijzen

Voor het vaststellen van de prijzenpot kunt u de volgende vuistregel hanteren:

Hoe meer spelregels u opstelt,

hoe minder prijzen u moet aanbieden, en

hoe hoger het prijzengeld moet zijn

Als u weinig tot geen voorwaarden stelt aan de applicaties die deelnemers mogen indienen, dan kunt

u het beste veel kleine prijzen beschikbaar stellen. Zo maken veel deelnemers kans op een prijs, wat

ontwikkelaars aanmoedigt een applicatie in te leveren. U ontvangt veel applicaties en daar is het u om

te doen.

Als u veel voorwaarden stelt aan de applicaties, zoals applicaties voor een specifiek platform, gebruik

maken van specifieke bronnen of een hoge mate van kwaliteit, dan kunt u het beste enkele grote

prijzen beschikbaar stellen. Zo stimuleert u dat deelnemers meer tijd en aandacht besteden aan de

inzendingen. Zeker als u de wedstrijd opdeelt in meerdere rondes, waarbij (overlevende) deelnemers

per ronde meer prijzengeld kunnen opstrijken, zorgt dit er voor dat u inzendingen van hoge kwaliteit

en conform uw voorwaarden krijgt.

Het is verstandig om uw prijzenpot te verdelen in verschillende segmenten. Zo kunt u bijvoorbeeld

onderscheid maken naar:

• eerste, tweede en derde plaats;

• eervolle vermeldingen;

Door voor veel eervolle vermeldingen te zorgen, met elk een laag prijzengeld, houdt u de drempel

laag om deel te nemen

• bedrijf of particulier;

Hiermee moedigt u particulieren aan ook mee te doen

• juryprijs en publieksprijs;

Door het publiek te laten stemmen betrekt u hen bij de wedstrijd en daarnaast zorgt u voor een viraal

effect omdat deelnemers het eigen netwerk uitnodigen op hun inzending te stemmen

Voorbeeld:

Appsfordemocracy.org had de volgende verdeling van de prijzenpot:

- 10 -

Prijs Aantal Particulier Bedrijf Totaal

Goud 2 $2.000 $2.000 $4.000

Zilver 6 $1.000 $1.000 $6.000

Brons 10 $500 $500 $5.000

Eervolle vermelding 40 $100 $100 $4.000

Publieksprijs 2 2 x $500

Totaal 60 $20.000

Registratie & Indienen applicaties

Dit hoeft niet complex te zijn. U kunt eenvoudig een eigen digitaal formulier (laten) maken waarmee

deelnemers hun inzending doen. Een dergelijk formulier kan de volgende velden bevatten:

• Voornaam

• Achternaam

• Particulier of Bedrijf

• Website / Blog

• Applicatienaam

• ApplicatieURL

• Beschrijving applicatie

• Feedback op wedstrijd

• Namen van andere teamleden

Beoordelingscriteria & Jury

Opnieuw geldt hier het advies, houd het simpel. Zorg ervoor dat het voor juryleden eenvoudig is om

de applicaties te beoordelen. Stel niet te veel criteria, want daarmee bent u al snel een beschrijving

aan het maken van de gewenste applicatie. De opzet van de wedstrijd is immers om te profiteren van

de creativiteit en innovatiekracht van de deelnemers!

- 11 -

Mogelijke criteria zijn:

• Bruikbaarheid voor de doelgroep

Deze doelgroep kan door de deelnemer zijn benoemd bij het indienen van zijn applicatie, of door u zijn

bepaald in de spelregels.

• Potentieel van de applicatie

Kan de applicatie verder worden ontwikkeld? Kunnen andere organisaties of doelgroepen wellicht ook

profiteren van de applicatie?

• Gebruiksvriendelijkheid

Is de applicatie gebruiksvriendelijk? Kan de doelgroep zonder problemen de applicatie gebruiken?

• Originaliteit

Hoe origineel is de applicatie? Zijn er veel gelijksoortige andere applicaties ingediend?

Vanzelfsprekend geldt dat de jury applicaties die niet aan de spelregels voldoen niet in behandeling

neemt.

Bij selecteren van de juryleden moet u met twee aspecten rekening houden. Zorg ten eerste voor

voldoende gebruikerservaring binnen de jury. Het is lastig iPhone-applicaties te beoordelen als geen

enkel jurylid hiermee ervaring heeft.

Selecteer daarnaast juryleden die u kunnen helpen bij de marketing van de wedstrijd. Aansprekende

juryleden trekken meer deelnemers dan onbekende personen.

Tijdlijn

Zoals eerder vermeld, is Apps for Democracy binnen zes dagen na het idee gelanceerd. Ook u kunt

zo snel werken. Waarschijnlijker is het dat u wat meer tijd inruimt voor de wedstrijd. Als vuistregel kunt

u aanhouden dat de wedstrijd van aftrap tot afronding ongeveer vier maanden duurt.

- 12 -

Component 2: Bouwen website

Het is evident dat u een website nodig heeft voor marketing en promotie van de wedstrijd. De website

biedt deelnemers alle benodigde informatie over de spelregels, de verdeling van de prijzenpot, de

wijze van registreren en indienen van applicaties, beoordelingscriteria, juryleden en de tijdlijn. Kortom,

de website biedt deelnemers een transparant overzicht van de opzet van de wedstrijd.

Daarnaast biedt de website deelnemers eenvoudig toegang tot de datacatalogus en de mogelijkheid

feedback te geven op de aangeboden datasets. Veel communicatie tijdens de wedstrijd bestaat uit het

verduidelijken en verbeteren van de datasets. We komen hierop terug bij Component 3.

Tot slot geeft de website bezoekers een duidelijk overzicht van de deelnemende applicaties en een

eenvoudige en gecontroleerde mogelijkheid stemmen uit te brengen voor de publieksprijs.

Zorg dat uw website voldoende mogelijkheden biedt voor virale verspreiding van aangeboden

informatie. Concreet houdt dit in dat u de website nauw moet laten aansluiten op veel gebruikte

sociale netwerken, zoals Hyves en Twitter. Als u besluit zelf ook sociale netwerken in te zetten voor

promotie van en communicatie namens de wedstrijd, zorg dan voor een heldere Social Media

Strategie.

Tot slot kunt u overwegen de informatie van uw website aan te bieden in widgets, om het virale effect

verder te versterken. Widgets zijn kleine verplaatsbare stukjes websites. Bezoekers van de website

kunnen de widgets eenvoudig integreren op eigen websites of Hyves-profielen, om zo meer aandacht

te vestigen op bijvoorbeeld de eigen inzending en de mogelijkheid hierop te stemmen.

Component 3: Marketing richting ontwikkelaars

Marketing richting ontwikkelaars betekent vooral maximale inspanning om sámen met hen een

community te realiseren. Deze samenwerking uit zich in een aantal aspecten:

1. Wees geen verkoper

Probeer geen technologie, licenties, etc. te verkopen aan de ontwikkelaars. Kondig de wedstrijd aan,

communiceer transparant over de spelregels en beantwoord de vragen. Ontwikkelaars zijn intelligente

mensen die op basis van weloverwogen redenen hebben gekozen voor een platform of

ontwikkelomgeving. Daarnaast hebben veel ontwikkelaars een afkeer van marketingpraatjes.

2. Organiseer enkele un-conferences

Organiseer diverse informele bijeenkomsten waar ontwikkelaars van elkaar en van u kunnen leren.

Tijdens deze bijeenkomsten kunt u de databronnen toelichten, mogelijke applicaties benoemen en

onderlinge samenwerking aanmoedigen.

- 13 -

3. Luister en reageer

Veel van de vragen van ontwikkelaars zullen de datasets betreffen. Enerzijds zijn dat vragen over de

inhoud van de datasets, anderzijds zijn het vragen over de wijze waarop het wordt aangeboden.

Probeer binnen maximaal 48uur te reageren op de vragen. Zo realiseert u een positieve buzz binnen

de ontwikkelaarscommunity, wat nieuwe ontwikkelaars aantrekt. Een mooi bijkomend effect is dat u

uzelf profileert als een luisterende en reagerende organisatie.

Focus bij de marketing richting ontwikkelaars vooral op de aspecten zelfontplooiing en publieke

waardering. Uw deelnemers zorgen voor diverse applicaties waar u profijt van heeft. Zorg er daarom

voor dat u deze waardering duidelijk laat blijken richting ontwikkelaars. Dit kan door een persoonlijk

bericht van het hoofd van de jury na inzending of een persoonlijke uitnodiging voor de prijsuitreiking.

Daarnaast moet u ervoor zorgen deze waardering ook publiekelijk te uiten. Zet applicaties, met

duidelijke verwijzing naar de deelnemers, in de etalage op andere websites. Organiseert u als

gemeente de wedstrijd, plaats de applicaties en deelnemers dan ook op de gemeentelijke website.

Zorg voor aandacht voor de applicaties in de pers. Wellicht kunt zelfs landelijke websites zoals

Ambtenaar20.nl of BinnenlandsBestuur.nl aandacht laten besteden aan de ingezonden applicaties.

Events voor ontwikkelaars

Reken op ongeveer vijf marketingevents voor ontwikkelaars. Deze events moeten ervoor zorgen dat

de ontwikkelaarscommunity betrokken raakt bij de wedstrijd.

Event Beschrijving

A Splashpagina met aankondiging wedstrijd en mogelijkheid voor inschrijven op nieuwsbrief.

Persberichten versturen en via social media de ontwikkelaarsgemeenschap inlichten.

B Lancering website, start wedstrijd en eerste unconference.

C Workshop/Code Jam op een ander congres/bijeenkomst. Door een Code Jam te organiseren

op een andere bijeenkomst (bijv. Hackdeoverheid) brengt u de wedstrijd opnieuw onder de

aandacht en stimuleert u samenwerking voor het otnwikkelen van applicaties.

D Organiseer een eigen Code Jam. Op deze laatste bijeenkomst kunnen mensen met elkaar

samenwerken om applicaties te maken. Ideaal voor ontwikkelaars met goede ideeën die op

aspecten vastlopen.

E Prijsuitreiking, de ideale gelegenheid ontwikkelaars in het zonnetje te zetten.

- 14 -

Component 4: Werven juryleden

Bij het werven van de juryleden kunt u het beste een mix nastreven van bestuurders van uw eigen

organisatie, potentiële investeerders, academici en aansprekende technologieleiders. Probeer een

aansprekende jury samen te stellen, die ook op eigen kracht nieuwe deelnemers aan de wedstrijd

kunnen aantrekken.

Hoewel het een wedstrijd met een technisch tintje is, is het zeer van belang ook leden in de jury te

hebben die nauwelijks technisch zijn. Juist zij kijken naar de bruikbaarheid, aantrekkelijkheid en

effectiviteit van een applicatie. Maar, zoals genoemd is het ook belangrijk dat zij vertrouwd zijn met

internet en applicaties 'snappen'.

Component 5: Tussentijdse beoordeling

Om de kwaliteit van de inzendingen en de betrokkenheid van de deelnemers te verhogen, kunt u de

jury al voor het verstrijken van de inzendingstermijn enkele malen bij elkaar roepen voor tussentijdse

beoordelingen.

Tijdens deze sessies worden de nieuwe applicaties besproken en feedback aan de deelnemers

opgesteld. Zij kunnen met de feedback aan de slag om zo een inzending van hogere kwaliteit op te

leveren.

Component 6: Publiek publiceren applicaties

De ingezonden applicaties kunnen na een controle door de organisatie geplaatst worden op de

website. Het plaatsen van de nieuwe applicaties op een website heeft een aantal voordelen:

• Bloggers en pers schrijven graag over nieuwe en creatieve applicaties.

• Andere ontwikkelaars zien wat reeds is ontwikkeld en:

• voorkomen zo dubbel werk, of

• kunnen een betere versie opleveren

• het publiek kan stemmen op de ingediende applicaties.

Component 7: Openbare stemronde voor publieksprijs

Nadat een applicatie door uw organisatie is gecontroleerd en gepubliceerd, kan het publiek hierop

stemmen. Dit kan het succes van uw wedstrijd sterk vergroten. Het blijkt dat deelnemers hun eigen

netwerken aanspreken om te zorgen dat hun applicatie veel stemmen trekt. U kunt dit aanmoedigen

door widgets beschikbaar te stellen, die deelnemers eenvoudig op andere websites of Hyves-pagina's

kunnen integreren.

- 15 -

Component 8: Eindbeoordeling & Prijsuitreiking

De eindbeoordeling van de applicaties vindt plaats aan de hand van de criteria die u bij de opzet van

de wedstrijd heeft geformuleerd.

Zorg ervoor dat bij de prijsuitreiking voldoende ruimte is om de winnaars te demonstreren. Goede

audiovisuele hulpmiddelen, maar ook mogelijk iPhones etc. zijn daarbij noodzakelijk.

Tijdens de prijsuitreiking kunt een Code Jam organiseren, waar ontwikkelaars de ingezonden

applicaties kunnen verbeteren of uitbreiden.

Component 9: Marketing van de wedstrijdresultaten

Tot slot, nadat u de prijzen heeft uitgereikt, is de periode aangebroken van het promoten van de

resultaten. Breng de winnende applicatie én deelnemers ruimschoots onder de aandacht via diverse

media zoals de website van de eigen organisatie, pers, bloggers en social media.

Besteed zeker vier weken aan het promoten van de resultaten. Uit ervaring blijkt dat veel bloggers de

prijswinnaars bespreken en individuele applicaties beoordelen. Goede momenten om de

doelstellingen van uw wedstrijd, de resultaten en de deelnemers nog eens onder de aandacht te

brengen.

- 16 -

Hulp nodig?

Overweegt u een Apps for – wedstrijd te organiseren? Steek dan eerst eens uw licht op in de

LinkedIn-groep Open Data Nederland4. Diverse mensen met kennis en ervaring op het terrein van

Open Data ondersteunen u graag in uw plannen.

Het organiseren van een Apps for – wedstrijd vraagt kennis van technologie, Open Data, organiseren,

communicatie en social media. Het speelveld waarin wij ons helemaal thuisvoelen.

Wij helpen u daarom graag bij:

• Organiseren van de wedstrijd

• Bouwen van de Open Data Catalogus

• Bouwen van de wedstrijdwebsite

• Opbouwen van de deelnemersscommunity

• Pers, media en communicatie

• Beoordelen applicaties

Martin Borman Annemarie van Campen

Martin.borman@logica.com Annemarie.van.campen@logica.com

4Zie: http://www.linkedin.com/groups?mostPopular=&gid=3112848