handboekjeexcursie antwerpen 3 september 2010

Een initiatief van:

Harro Wieringa Landschapsarchitect

harro.wieringa@dsv.rotterdam.nl

06-17510865

plein06 stedelijk ontwerpbureau

schiekade 830

postbus 299 3000 aG rotterdam

info@plein06.nl

010-4665795

06-14532577 (robbert jan)

06-48955185 (koen)

In samenwerking met:

AG stadsplanning antwerpen

3

AAnleidinG

antwerpen kent verschillende voorbeeldige

gebiedstransformaties waarbij industrieel erfgoed,

kwalitatieve openbare ruimte, visionaire ontwikkelaars,

creatieve herbestemming, slimme stedenbouw, een

integraal proces, moderne architectuur en een doordacht

onderhoud/beheersplan hand in hand lijken te gaan.

de drie projecten die we gaan bezoeken zijn:

- Park Spoor noord

(transformatie spooremplacement)

- ‘t eilandje (museum aan de stroom)

(transformatie havengebied)

- Antwerpen CS en omgeving

(transformatie stationsgebied)

we bezoeken deze projecten met een gemengde groep. het

doel hiervan is om van elkaars disciplines (ontwikkelaars,

ontewerpers en beheerders) en organisaties (particuliere

bureaus en gemeenten van verschillende grootte) te leren

en wijzer te worden.

we willen je een dag aanbieden die begeleid wordt door de

verantwoordelijke projectleiders van de aG stadsplanning

antwerpen. deze mensen kunnen ons alles vertellen over

het vertrekpunt, het proces en de uitwerking van deze

projecten.

1

2

3

Parkspoor noordCargo Zomerbar

Het eilandjeFelixArchief

Centraal Station Fietshaven, Astridplein

Historische BinnenstadAntwerpen

Schelde

4

Centraal Station en omgeving

Centraal Station Fietshaven, Astridplein

5

dAGProGrAmmA

Verzamelen bij Fietshaven Centraal Station Antwerpen, Fietshaven is gelegen bij metro- en fietstoegang van het Centraal Station onder het Astridplein.

Op de fiets naar Park Spoor Noord

Ontvangst met koffie en gebak in koffie/ lunchbar Cargo in Park Spoor Noord.

Toelichting en rondleiding Park Spoor Noord onder begeleiding van projectleider Sofie Schoeters, AG Stadsplanning Antwerpen.

Verzorgde lunch in Cargo zomerbar.

Presentatie en rondwandeling ‘t Eilandje gegeven door projectleider Leo Verbeke, AG Stadsplanning Antwerpen. Start Felix stadsarchief.

Toelichting en Rondleiding Station CS en omgeving projectleider Jeroen Pasmans, AG Stadsplanning Antwerpen

Afsluitende borrel bij het Centraal StationGrand Café Paon Royal, Koningin Astridplein 25

10.05

10.15

10.30

11.00

12.45

14.00

16.00

17.30

7

AntWerPen

de stad antwerpen heeft zich door de eeuwen heen sterk

ontwikkeld als handelsstad. deze handel kon tot stand

komen door de logistieke mogelijkheden die antwerpen

kon bieden. al vroeg lag de stad op een goede strategische

plek in het water- en wegennet waar later de trein nog eens

aan werd toegevoegd. de handel maakte van antwerpen

een rijke stad wat terug is te zien in haar architectuur.

echter door de tijd heen ontstond schaalvergroting in de

handel. het logistieke netwerk had daarom meer capaciteit

en ruimte nodig. deze ruimte lag steeds verder buiten het

centrum van antwerpen. dit leidde tot transformatie van

deze verouderde logistieke gebieden.

wij nemen jullie dan ook graag mee naar drie grootste

gebiedstransformaties waar antwerpen de laatste jaren

plannen voor heeft ontwikkeld.

“het park komt werkelijk tegemoet aan de

nood aan open, groene ruimte op deze plek

in de stad waar dankzij een goed ontwerp

dagelijks goed gebruik van gemaakt wordt.”

“de afstemming van het park zelf op de

omliggende straten had verkeerstechnisch

vlotter voorzien kunnen worden.”

9

PArkSPoor noord

park spoor noord is een uitgestrekt stedelijk landschapspark

met het accent op groen, licht, ruimte, ontspanning,

cultuur en sport. dit grote stadspark kwam tot stand na

het vertrek van de nationale maatschappij van de belgisch

spoorwegen. de behoefte vanuit de stad voor een dergelijk

park op deze plek was groot, vanwege alle extreem dicht

bebouwde omliggende wijken met relatief weinig groen.

de wijken kennen een multi-culturele bevolkingsopbouw

waarvan een behoorlijk percentage bewoners een relatief

lager inkomen kent. naast het realiseren van het gewenste

groen was de programmering dan ook een uitdaging. deze

moest laagdrempelig zijn maar wel kwaliteit uitstralen.

een deel van de programmering kon zijn plek krijgen in de

bestaande bebouwing. hiermee werd het cultuurhistorisch

erfgoed bewaard en kende de huisvesting van het

programma meteen karakter.

Periode: 2006 - 2008Sofie Schoeters, AG Stadsplanning Antwerpen

“de omvorming van een voormalige

stadshaven tot een bruisende stadswijk

aan het water, met functiemix en voor

verschillende doelgroepen.”

“de veelheid aan publieke ruimte maken wonen

aan het water vlakbij het centrum mogelijk.”

11

‘t eilandje is een stadsvernieuwingsproject voor de oude

stadshavens (stammende uit de 16de eeuw). door de

wegtrekkende industrie die zich verplaatste naar de

verderop gelegen grotere havens kwam het gebied vrij voor

nieuwe ontwikkelingen.

de ligging van het gebied dicht tegen het stadscentrum

en de goede ontsluiting rondom het gebied maakte deze

locatie tot één met groot potentieel. de ontwikkeling

voorziet in een mix van zowel wonen, werken als recreëren

waarin historisch erfgoed samengaat met moderne

architectuur. een grote rol is weggelegd voor openbare

ruimte die het bindmiddel is tussen de verschillende soorten

architectuur en tevens het platform is waar gebruikers en

bezoekers elkaar ontmoeten.

‘t eilAndjePeriode: 2005 - hedenLeo Verbeke, AG Stadsplanning Antwerpen

“de ombouw van het centraal

station was een technisch

huzarenstukje.”

“de ontwikkeling van kievit fase i heeft

ons ook geleerd om de tweede fase op een

andere manier te benaderen; zowel qua

participatie als ruimtelijk.”

Periode: 1998 - 2007Jeroen Pasmans, AG Stadsplanning Antwerpen

13

het centraal station van antwerpen kampte met een aantal

problemen. de perronoverkapping was hard aan vervanging

toe, er was een groot capaciteitsprobleem en het station

diende beter te worden aangesloten op het internationale

treinnetwerk.

een technisch huzarenstukje werd bedacht van een

meerlaags station. ondanks al deze niveaus (waarvan het

grootste deel onder de grond) werd het geheel zo dat

het zonlicht tot in het onderste niveau beleefbaar bleef.

naast de vernieuwing van het station werd ook meteen

nagedachte over de toevoer van het station. naast de

ontwikkelingen aan het station zelf werd daarom ook

nog eens een ondergrondse parkeerplaats/ fietsenstalling

aangelegd en het voorplein vernieuwd.

StAtion CS

15

ontwikkeling/Corporatie

sjoerdtje Giesen woonbron

marius heijn era contour

marlies mulder Ymere

willem peeters homburg

bas roon Fakton

david tuinzing concire

joost Versluijs era contour

ontwerp

dennis broos broos de bruijn architecten

koen de boo plein06

Vincent de bruijn broos de bruijn architecten

rachna deenstra ds&V

aviva joosting ds&V

jolanda schiffart gemeente Groningen

tim tutert plein06

robbert jan van der Veen plein06

harro wieringa ds&V

Beheer en realisatie

rob hogt projectleider openbare ruimte

Gerben kok gemeente eindhoven

Gert-jan Lith okra

marinus ponse ponse Groenadvies

deelnemerSlijSt