Groepsprocessen en Groupware

• (Samen)Werken in Groepen

• Groepsprocessen

• Communicatie

• Sociale interactie

• Coordinatie

• Cooperatie

• Leren en kennis delen

• Activity Theory

(Samen)Werken in Groepen

Hoe ‘groep’ zijn we hier eigenlijk?

• Wederzijdse afhankelijkheid in doelen en taakuitvoering

• Intensiteit interactie

• Duur interactie

• Formeel lidmaatschap

• Omvang

Standaard Adressering Permanent Context Thematisch Tele-presence

Email + 1/1;1/n + - - -

Mailinglijst + 1/n;n/n + - (+) +/- -

BBS - n/n + (-) + + +

Chat - 1/1;n/n - (+) +/- +/- +

MUD/MOO - n/n - (+) +/- +/- ++

Swaak,Mulder e.a.(2000)

Team - community

Afstemming groep - groupware

Team Community

Resources Task-relatedOn Demand

Task-exceeding At Supply

Access Work or study group (+ tutor)

(Semi-)Public

Tools Task-related Related to identity-building and social activities

Goal Setting Convergent goal setting Divergent goal setting

Conceptual Boundaries

Collaborative space(s) strictly confined by work group and task Temporally bounded conversation

Collaborative space(s) roughly confined by network and common interestsOn going conversation

Samenwerken in Groepen: Effectiviteit

Wanneer is teamwerk volgens jou effectief?

Effectiviteit van teams volgens Input - Process – Output modellen:

• een goed product

• een goed functionerende groep

• individuele beloning

Wat is er nodig om teamwerk effectief te maken?

Volgens IPO – modellen:

• Voorwaarden:

• Omgeving: management, autonomie, erkenning, training

• Groep: heldere gemeenschappelijke doelen en taken, samenstelling, leiderschap, motivatie, gedeelde waarde en kennis

• Middelen: goed afgestemde materiële ondersteuning

• Processen:

• Taakactiviteiten: gemotiveerde taakinspanning, adequate strategieën, goede coördinatie, delen van informatie

• Groepsactivteiten: goede communicatie, betrokkenheid

Bruikbaarheid IPO-modellen bij implementatie Groupware kan zijn:

• Voorwaarden:

• Omgeving: ondersteuning management?

• Groep: cultuur, attitude, vaardigheden, structuur?

• Middelen: infrastructuur, ondersteuning(sorganisatie)?

• Processen:

• Taken: goede match in type activiteiten, media, snelheid, kwaliteit?

• Groepsactiviteiten: goede en flexible ondersteuning groepsprocessen, bij invoering aandacht voor creëren motivatie, betrokkenheid, samen leren

problemen taakomgevingexterne stimuli

interpersoonlijke problemen

individuele productiviteit-----------------meerwaarde samenwerking

groeps

produc-

tiviteit

taakbeloning

interpersoonlijke

beloning

taakgedrag

relationeel gedrag

bron problemen groepsactiviteiten output beloning

IPO-model voor evalueren van beslissen in groepen

identify

objectives

eventsassessment

situation

identify

alternatives

assessment

consequenceschoice

information base

Vergelijk bijvoorbeeld met beslissingsmodel in Functionele Theorie:

1. friendly (3%)

2. dramatizes (6%)

3. agree (11%)

4. gives suggestion (5%)

5. gives opinion (19%)

6. gives information (25%)

7. asks for information (5%)

8. asks for opinion (3%)

9. asks for suggestion (1%)

10. disagree (4%)

11. shows tension (5%)

12. unfriendly (3%)

Problems:

• communication

• evaluation

• control

• decision

• tension reduction

• reintegration

Bales (1950, 1970,1979)

dominant - submissive

(upward -downward)

instrumental - emotional

forward - backward

friendly - unfriendly

(positive - negative)

Role Emergence Theory UPF, BalesRoles:

• task leader

• social-emotional leader

• central negative

• tension releaser

• information provider

Samenwerken in Groepen: Evolutie

Time Interaction Performance Theory

Functions

Modes

Production Member support

Well being

I

Inception Assignment

Member particpation choice

Group interaction choice

II

Problem Solving

Technical Problem Solving

Position/ Status attainments

Role network definition

III

Conflict Resolution

Policy Conflict resolution

Contribution/payoffs relations

Power/ Payoff distribution

IV

Execution Performance Participation Interaction

Groepsprocessen: Communicatie

Gemedieerde communicatie heeft specifieke mogelijkheden en beperkingen t.a.v coordinatie proces en inhoud van communicatie, bij het opbouwen van Common Ground.

Grounding karakteristieken van media maken bepaalde grounding mechanismen namelijk (on)mogelijk:

• bevestiging• relevante volgende beurt• aandacht• wijzen• letterlijk herhalen of spellen

I Coordinatie proces en inhoud

1.A: Well, that young gentleman from the parkB: Joe Joe Wright you mean?...(laughs)A: yes (laughs) yesB: God, I only saw him twice before

2.A: How would you describe the color of this flowerB: You mean this one A: MmB: It’s off yellow

II

Aan: DekDak BV, t.a.v. de heer J. JansenStraatweg 12, 1212 AA Utrecht

Utrecht, 12 september 2002Ref.: CM0902

Geachte heer Jansen,n.a.v. uw rekening van 31 augustus j.l. deel ik u hierbij mede dat ik het genoemde bedrag van € 1750,- niet zal voldoen, totdat de reparatie naar van het dak van ons pand te Middenweg 25, Utrecht, behoren is uitgevoerd.Reeds een week geleden hebben wij u schriftelijk medegedeeld dat de dakpannen opnieuw zijn gaan schuiven waardoor er lekkage is ontstaan. (ref. CM0901).Wij rekenen erop dat u binnen een week de afgesproken werkzaamheden (zie de offerte van 15 juli 2002) alsnog naar behoren uitvoert. Indien u niet aan deze eis voldoet zullen wij in overleg met onze juridische afdeling de reparatie op uw kosten door een ander bedrijf laten uitvoeren, en tevens alle schade die ontstaat als gevolg van de lekkage op u verhalen.

Hoogachtend,E.B. Huisman, Apestaart BVMiddenweg 251111 AA Utrecht

III

Date: Thu, 12 Sep 2002 11:07:01 +0200 To: jjansen@snel.nlFrom: "E. B. Huisman " <apestaart@snel.nl> Subject: puinhoop

Jan,dit is onacceptabel. Als je niet deze week nog komt om de puinhoop die je hier hebt aangericht te herstellen gaat het je veel geld kosten. Eva

Analyseer of/hoe er in Groupware systemen en CMC oplossingen worden gezochtvoor het optimaliseren van 3 typen informatie die grounding ondersteunen:

• non-verbale informatie

• object informatie

• situationele informatie (awareness):

• activiteit• beschikbaarheid• voortgang• externe gebeurtenissen• achtergrond (perspectief)

Groepsprocessen: Sociale interactie

• Sociale interactie: vitaliteit, continuïteit, werklimaat

• Vertrouwen: voorspelbaarheid betrouwbaarheid verwachting

levert op: goed groepsklimaat, verlaging transactiekosten, in acht nemen van organisationele autoriteit

• Cohesie: aantrekkingskracht op basis van perceptie gemeenschappelijke kenmerken zelfcategorisatie, of sociale identiteit

• CMC: deindivuatie-effecten

Groepsprocessen: Cooperatie versus competitie

• vooral bij complexe taken doen cooperatieve teams het beter dan competitieve (Theory of Constructive Controversy)

• aanschaf van groupware op zich geen reden voor cooperatie!!!

• groupware kan soms competitie met zich mee brengen (teams op afstand)

• taakcircumplex (McGrath 1994): taken zijn meer of minder cooperatief van aard: denk aan taak – media match

Groepsprocessen: Coordinatie

Definitie:

afstemmen van afhankelijkheden in doelgerichte activiteiten m.b.t. allocatie, planning en integratie van taken van individuen of groepen

Taakafhankelijkheden brengen specifieke rolverdelingen met zich mee:

• pooled interdependance: min of meer op zich staande gelijkvormige taken

• sequential interdependance: input ene taak is output voor andere

• mutual interdependance (cooperatie): verschillende expertises, subtaken

• team interdependance (collaboratie): samen zonder rolverdeling aan complete taak

Stem gebruik van groupware systeem af op type afhankelijkheid!

Categoriën van coordinatiemechanismen en Groupwareondersteuning

Coordinatiemechanisme Groupware

supervisie communicatie, informatie, cooperatie, coordinatie

standaardisatie taken workflow, informatie

standaardisatie vaardigheden

communicatie, informatie (training)

standaardisatie output informatie, communicatie

overleg communicatie, cooperatie, coordinatie

standaardisatie normen en waarden

communicatie, informatie, cooperatie, coordinatie, sociale ontmoetingen (CSS)

Groepsprocessen: Leren en kennis delen

• Informatie -- Kennis

• Expliciete kennis -- Impliciete kennis

• Gestandaardiseerd leren – Gesitueerd leren

Welk systeem kies je?

Welke vorm van leren past bij invoering bepaald type groupware

in een bepaalde omgeving?

groepsprocessen

Communicatie• grounding – tool• info-type - tool

Evolutie• fase - tool

sociale interactie• cultuur – tool• sociabiliteit

cooperatie• taak – tool• cooperatie of

competitie

coordinatie• transactietypen• mechanisme - tool• rollen – tool

kennis delen• leervorm - tool

taak, omgevingeffectiviteit:• product• groep• individu

Evalutatie

Activity Theory

Menselijke activiteit is complex:

• Wordt gemedieerd door artefacten: taal, symbolen, tools:

• denken, handelen worden geëxternaliseerd in en gevormd door artefacten

• In de context van een collectief:

• doelen worden ontleend aan normen en waarden

• resultaat individu wordt gerealiseerd in resultaat collectief

• resultaten worden gerealiseerd in een taakverdeling

artefacts

subject object(ive)

rules community roles

actions

operationsoutcome

Activity

Dynamiek in activiteitensystemen:

Co-constructie nieuwe activiteit

Co-operatie nieuwe actie

Co-ordinatie operatie

doel

middelreflectie middel

reflectie doel

Commerciële ontwikkeling neuromagnometer (MEG)

BioMag Lab:facilitatie technicusontwikkeling verpleegkundigeonderwijs studenten

Low Temp Lab:fundamenteel onderzoek artsonderwijs onderzoekers

studenten

Neuromagontwerp en ontwikkeling technicicommercieel product commerciële staf

Ziekenhuisen

Klinisch onderzoek artsentoegankelijkegestandaardiseerderegistratie en arts-interpretatie onderzoekers

Netwerk Klant

?

?

?

Richtlijnen ontwerp en implementatie:

• Requirements zijn ‘emergent’

• Analyseer verstoringen, problemen: mogelijkheden tot ontwikkelingen

• Analyseer samenhang in een activteit: externalisatie

• Analyseer netwerken van activiteitensystemen op inconsistenties: mogelijkheden nieuwe samenwerking