Groenekan, 1 oktober 2009 - BS Health...om aan te geven dat de vleugels van een vlinder in Brazilië...

BS HealthConsultancy

Farmacieketen in transitieAnalyse van het krachtenveld

Groenekan, 1 oktober 2009

Het vlindereffect

Het vlindereffect speelt een belangrijke rol binnen de chaostheorie. Het draait er om

dat kleine zaken binnen bepaalde gevoelige systemen grote gevolgen kunnen hebben.

De naam is gebaseerd op een metafoor die in 1961 werd gebruikt door Edward Lorenz

om aan te geven dat de vleugels van een vlinder in Brazilië maanden later een

tornado in Texas zouden kunnen veroorzaken.

2 Presentatie Farmacieketen in transitie tbv congres Apotheekhoudende huisartsen – 1 oktober 2009 BS Health Consultancy

tornado in Texas zouden kunnen veroorzaken.

Filmpje

Het preferentiebeleid van zorgverzekeraars is de katalysator voor een nieuwe ordening in de geneesmiddelenmarkt

Omeprazol

Simvastatine

Alendroninezuur

Paroxetine

Omzetmutatie per werkzame stof van geneesmiddelen binnen het preferentiebeleid op jaarbasis, per 1 juni 2008

-67,9

-43,7

-27,3

-20,7

Zorgverzekeraars die het preferentiebeleid uitvoeren

*


-350-300-250-200-150-100-500

Omzetmutatie in miljoenen euro’s

Paroxetine

Amlodipine

Pravastatine

Enalapril

Citalopram

Tamsulosine

Overige

Totaal

-20,7

-18,3

-18,2

-15,7

-10,9

-9,7

-115,1

-347,5

Bron: Stichting Farmaceutische kengetallen; analyse BS Health Consultancy

* Met uitzondering van de labels IZA-gemeenten en Cares

De rol van de zorgverzekeraar is sinds 2006 veranderd; van een admini-stratie-declaratiegeoriënteerde organisatie naar diverse (nieuwe) rollen

Kwaliteitsbewaker Kwaliteitsbewaker

Verzekeraarsrol

(polissen, premies, schade-lastbeheer)

Verzekeraarsrol

(polissen, premies, schade-lastbeheer)

Regisseursrol Regisseursrol


Kwaliteitsbewaker (zorgverlening)

Kwaliteitsbewaker (zorgverlening)

Zorgbemiddelaarsrol

(richting vraagzijde)

Zorgbemiddelaarsrol

(richting vraagzijde)

Zorginkoop- /Leveranciersrol

(richting aanbodzijde)

Zorginkoop- /Leveranciersrol

(richting aanbodzijde)

Regisseursrol (t.b.v. de overheid)Regisseursrol (t.b.v. de overheid)

Hoe deze transitie

in te vullen?

Anno 2009 hebben de vier grootste zorgverzekeraars 90% van de verzekerdenmarkt in handen

Marktverhoudingen Nederlandse markt voor zorgverzekeringen (2009)

Achmea-AgisUVIT

nichespeler of overnamekandidaat vier partijen van grote omvang


Relatief marktaandeel(marktleider = 1)

1,0X0,8X0,6X0,4X0,2X0,0X

Achmea-AgisUVITCZ-Delta LloydMenzis-Azivo

De Friesland

DSW

ONVZ-PNO

Zorg & zekerheid

Fortis ASR

Salland

= 1,5 miljoen verzekerden

Bron: BS Health Consultancy

20

25

30

Verhoudingen zullen voorlopig zo blijven door lage mobiliteit op de zorgverzekeringsmarkt; de laatste jaren is dit nog geen 5%

(Verwachte) ontwikkeling van de mobiliteit zorgverzekerden in procenten 2001-2011

In p

roce

nte

n


0

5

10

15

20

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Bron: BS Health Consultancy

Anno 2009 zijn er tussen zorgverzekeraars relatief weinig verschillen in prijs en klanttevredenheid

Gemiddelde prijs en waardering dienstverlening per zorgverzekeraar

10,0

9,0

V1 - V11 = zorgver-zekeraar 1 t/m 11

Wa

ard

eri

ng

se

rvic

e 2

00

8 V1


Bron: NIVEL; analyse BS Health Consultancy

1.2001.1501.1001.0501.000950900

8,0

7,0

6,0

Gemiddelde prijs basisverzekering 2009 (incl. collectiviteitskorting)

Wa

ard

eri

ng

se

rvic

e 2

00

8

V2

V3

V4

V5V6

V7V8

V9V10V11

Tegen deze achtergrond zullen zorgverzekeraars meer accent gaan leggen op de zorginkoop

On

de

rsc

he

ide

nd

ve

rmo

ge

n /

re

nd

em

en

t

goede zorginkoop

innovatieve zorginkoop

• Vernieuwing aanbod

op doelgroepniveau


Marktontwikkeling

On

de

rsc

he

ide

nd

ve

rmo

ge

n /

re

nd

em

en

t

prijs

service

• Collectieve

kortingen

• Administratieve

afhandeling

• Bereikbaarheid

•Klantenservice

•‘Huisartsenlijn’

• Goede algemene

prijs/kwaliteit

verhouding

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Maar ook, omdat zorginkoop een kritische succesfactor is; circa 94% van de bedrijfskosten beslaan zorgkosten (schadelast)

Premies & bijdragen

100

Procentueel*Omvang in miljoenen €

31.100

Globale opbouw winst- en verliesrekening zorgverzekeraars in Nederland (2007)


Beheerskosten en overig

Zorgkosten

Bedrijfskosten

Technisch resultaat

100

94

6

0Procentueel*

Procentueel*

Procentueel*

Procentueel*

+

--34

31.134

29.412

1.722

Omvang in miljoenen €




* Ten opzichte van bedrijfskostenBron: Vektis; analyse BS Health Consultancy

Circa 20% van de verzekerden (met name ouderen en chronisch zieken) genereren 85% van deze zorgkosten

80

100

Pro

ce

ntu

ee

l a

an

de

el in

de

to

tale

zo

rgu

itg

ave

n

100% van de verzekerden



Aandeel zorguitgaven van verzekerdenpopulatie

72 100


Bron: Vektis; analyse BS Health Consultancy

0 0 0 1 12

4

7

0

20

40

60

1e 10% 2e 10% 3e 10% 4e 10% 5e 10% 6e 10% 7e 10% 8e 10% 9e 10% 10e 10% =Totaal

Pro

ce

ntu

ee

l a

an

de

el in

de

to

tale

zo

rgu

itg

ave

n

Klassen van 10% van het totaal aantal verzekerden

13

Deze ‘groep van 20%’ bestaat vooral uit ouderen en chronisch zieken

Snelst stijgende ziekte/aandoeningen tot 2025 en kosten op jaarbasis

80%

60%

Longkanker

Prostaatkanker

Dikkedarm- en endeldarmkankerCoronaire

To

en

am

e z

iek

te/a

an

do

en

ing

20

05

-20

25


800.000600.000400.000200.0000

40%

20%

0%

Dementie

Beroerte

Gezichtsstoornissen

Dikkedarm- en endeldarmkankerCoronaire

hartziektenHartfalen

DiabetesCOPD Artrose

Osteoporose

= omvang kosten aandoening: € 3000,-

Aantal mensen met ziekte/aandoening

To

en

am

e z

iek

te/a

an

do

en

ing

20

05

Bron: RIVM; Ministerie van VWS; Analyse BS Health Consultancy

Gevolg: transitie zorginkoopafdeling: van oriëntatie op verstrekking /product naar doelgroepgericht en ketenregie

±1 fte zorginkoper op 30.000 verzekerden

Per inkoper wordt € 60 miljoen ingekocht!

Zorginkoop

Huidige structuur zorginkoop Toekomstige structuur zorginkoop

Zorginkoop

Ratio aantal zorginkopers per verzekerde


Inkoop

Ziekenhuis-

zorg

Inkoop

Farmacie

Inkoop

Huisartsen-

zorg

Inkoop

hulpmidde-

len

Zorginkoop

Inkoop

Diabetes-

zorg

Inkoop

COPD

zorg

Inkoop

Reuma

zorg

….

Zorginkoop

� Meer ketenzorg

� Meer cure én care integraal

� Meer gebruik van zorgstandaarden

� Business case georiënteerde handelswijze

� Onderlinge en in-company samenwerking o.b.v.

doelgroepenbeleid: ‘klantketens’

Zorgverzekeraars zoeken naar nieuwe rollen om zorgaanbieders en verzekerden te sturen

Inkoper

Actief

Regisseur

na

ar

zo

rgin

ko

op

ma

rkt

?

Rollenmatrix van zorgverzekeraars


Zorgadviseur

Passief

Passief

Actief

Administrateur

Regisseur

naar de verzekeringsmarkt

na

ar

zo

rgin

ko

op

ma

rkt

Bron: Nyenrode Business Universiteit; analyse BS Health Consultancy

Zorgverzekeraars worden wel actiever richting verzekerden…

Mate van keuzeondersteuning door zorgverzekeraar

Passief Actief

Voorbeelden van keuzeondersteuning door zorgverzekeraars


Bron : CZ; Univé; Achmea; Menzis; analyse BS Health Consultancy

Vergelijkingswebsite ZorgbemiddelingKwijtschelden

verplicht eigen risico

Gericht

contracteren

… en ook steeds actiever richting zorgaanbieders

Medische

kwaliteit

Medische

kwaliteit

Medische kwaliteit

Voorbeelden van sturingsgebieden van zorgverzekeraars t.a.v. geleverde zorg


Bron : Tracey & Wiersema; analyse BS Health Consultancy

Prijs Service / klantgerichtheid

Prijs Service /

klantgerichtheid

PrijsService /

klantgerichtheid

Vertrekpunt voor de zorginkoopstrategie is de verdeling van zorgkosten naar verstrekkingen…

0%

1%

2%

2%

Ziekenhuiszorg en specialisten

Farmaceutische hulp

GGZ

Huisartsenhulp

Procentuele schadelast zorgverzekeraar naar verstrekking (2008)

7%

4%2%


Huisartsenhulp

Hulpmiddelen

Tandheelkundige hulp

Paramedische hulp

Ziekenvervoer

Kraamhulp en verloskundige hulp

Overig

53%

17%

12%

Bron: Vektis; analyse BS Health Consultancy

… in combinatie met (toenemende) risicodragendheid

€ 3,7 € 3,3

Vaste ziekenhuiskosten

Variabele ziekenhuiskosten

Kosten van B-DBC’s

Overige prestaties incl. extramurale farmacie

Nacalculatie vijf deelbudgetten zorgverzekeraars binnen de risicoverevening over 2009in miljarden euro’s

Nacalculatie

100%

40%

15%

0%


€ 9,3

€ 3,8

€ 11,5

Overige prestaties incl. extramurale farmacie

Kosten van de GGZ

0%

100%

Bron: Vektis; Min VWS; analyse BS Health Consultancy

Hoe zou u in onderstaande matrix de verstrekking ‘huisartsenzorg’ en ‘farmaceutische hulp’ uit de basisverzekering (ZVW), vanuit zorgverzekeraarsperspectief positioneren?

Hoog

Verstrekkingen ZVW

1. Farmaceutische hulp

2. Huisartsen

1

2


Toeleverrisico

Aandeel totale

zorgkosten

Laag

Laag Hoog

Ten aanzien van de strategische producten is de primaire zorginkoop-strategie met name gericht op het nastreven van partnerships

ZiekenhuiszorgA-segment

GGZ

Hoog

Strategische producten

Doel:

Creëren van planmatige

samenwerking en

wederzijdse

Hefboomproducten

Doel:

Maximaal gebruik maken

van competitiviteit in de

markt

Beleid:

Sterk beïnvloedbaar

Redelijk beïnvloedbaar Lastig beïnvloedbaar

Matig beïnvloedbaar

Inkoopportfoliomatrix van Kraljic toegepast naar verstrekkingen


Farmacie specialité

Farmaciegeneriek

HuisartsenMonczorg

Paramedisch

Geboortezorg

Hulpmiddelen

GGZ

Toeleverrisico

Aandeel totale

zorgkosten

Laag

Laag Hoog

Knelpuntproducten

Doel:

Veilig stellen toelevering

Beleid:

Creëren voorkeurspositie

bij leverancier

betrokkenheid

Beleid:

Partnership

Beleid:

Concurrentie benutten

Routineproducten

Doel:

Prijsconcurrentie

Beleid:

Met minder leveranciers

meer doen

ZiekenhuiszorgB-segment

Ambulancevervoer

Zittend

vervoer

De relaties tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders worden in de praktijk intensiever

Intensiteit van

Involveren

Integreren

Hoog

Partnershipgroeimodel (Rozemeijer)


Intensiteit van de relatie

Aantal leveranciers

Erkennen

Rationaliseren

Partnering

Hoog Gering

Laag

Erkennen: aanwijzen van zorgaanbieders voor verzekerden; Rationaliseren: op basis van grondige analyses komen tot een sterk gereduceerd aantal ‘best-in-class’ zorgaanbieders; Partnering: uitfilteren van de besten en stroomlijnen en verbeteren van de relatie

met deze ‘best-in-class’ zorgaanbieders; Involveren: vroegtijdig betrekken van zorgaanbieders bij de (gezamenlijke) ontwikkeling van nieuwe producten, dienstverlening en zorgprogramma’s; Integreren: het samengaan van de organisaties van de zorgaanbieder

en zorgverzekeraar

Ontwikkelingen leiden tot andere relaties binnen de farmacieketen

Patiënt

Zorgverzekeraar

ApotheekFarmaceutische

industrie Groothandel

€

Inkoopfunctie via apotheker en groothandel

Bijvoorbeeld� Vast bedrag per patiënt

� IDEA-model Achmea/Agis


Huisarts

Patiënt

Zorgverzekeraar

Huisarts

ApotheekGroothandel

€

‘Groothandel, apothekers buiten spel’ (nieuwe model)

� IDEA-model Achmea/Agis

Bijvoorbeeld� Aanbesteding (pref. beleid)

� Direct contract

Farmaceutische

industrie

Bron: IMS; analyse BS Health Consultancy

Herdefiniëring van het businessmodel is om meerdere redenen nood-zakelijk: balans in productenportfolio farmaceuten staat onder druk

16,0

14,215

20

Wa

ard

e a

flo

pe

nd

e p

ate

nte

n i

n $

mrd

als % farma-omzet

Farmaceutische ondernemingen die patenten verliezen in $ mrd en als % farma-omzettussen 2008 en 2012


11,010,1

7,6 7,36,4 6,0

4,13,2

2,7

0

5

10

15

Pfizer GSK Sanofi-Aventis

AstraZeneca

Merck & Co

Novartis Eli Lilly Bristol M.B.

John-son & J.

Wyeth Roche

Wa

ard

e a

flo

pe

nd

e p

ate

nte

n i

n $

36%

37%

39%34%

32%29% 36%

31%16% 17% 9%

Bron: Financieel Dagblad; analyse BS Health Consultancy

51

43

40 40 41

46

41

50

60

Niet lopen patenten af, ook is sprake van een minder gevulde ‘pijplijn’ met nieuwe geneesmiddelen, waarvan het verzilveren moeilijker wordt

Aantal nieuw moleculaire entiteiten voor het eerst geïntroduceerd wereldwijd (1990-2007)


36

40 40

36 37

32 31

2826

24

28

25

0

10

20

30

40

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Bron: Europese Commissie; analyse BS Health Consultancy

21

Aan de ziekenhuiszijde neemt het aantal zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) sterk toe. Vooral de planbare, electieve ziekenhuiszorg

Ontwikkeling aantal afgegeven vergunningen/ toelatingen ZBC-locaties*

23

23

23

Percentage ZBC’s* per specialisme (B-segment)

Oogheelkunde

Heelkunde

Dermatologie


31 34 35

49

86

130

158

175

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Bron: NZa; RIVM; analyse BS Health Consultancy* Per 1 januari 2006 worden ZBC’s Instelling voor medisch-specialistische zorg (IMSZ) genoemd

22

17

14

6

5

10

0 10 20 30 40

Procent

Plastische chirurgie

Orthopedie

KNO

Inwendige geneeskunde

Gynaecologie

Overig

De contractprijzen van ZBC’s zijn aanzienlijk lager, echter de omzet van ZBC’ s is nog klein in verhouding met de andere aanbieders

Verdeling totale kosten ziekenhuiszorg 2006

7%

1%

Pri

jsn

ive

au

20

06

Prijsniveau contractprijzen per type aanbieder 2006 in B-segment

Algemene ziekenhuizen

Academische ziekenhuizen

ZBC’s

Categorale en overige instellingen101,999,2

100

120


75%

17%

7%

Pri

jsn

ive

au

20

06

Academische ziekenhuizen

Algemene ziekenhuizen

ZBC’s

Bron: NZa; CVZ; analyse BS Health Consultancy

77,8

0

20

40

60

80

Naast de opzet van ZBC’s sluiten ziekenhuizen onderlinge samen-werkingsverbanden en inkoopcombinaties om kosten te reduceren en countervailing power te ontwikkelen

Regionale Inkoop Noord – Holland (RIN)

‘A-12’ hospitals


Federale Vereniging van topklinische ziekenhuizen

Elkerliek Ziekenhuis cooperate with Clinic Partner, a German buying agent for hospitals

Op zorginhoud specialiseren ziekenhuizen zich in toenemende mate en kiezen een eigen profiel

Specialisatie ziektebeelden

Het Nederlands Kanker Instituut –Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis heeft als doelstelling de

ziekte kanker te bestrijden dmv

patiëntenzorg, research en onderwijs

Een groep investeerders onder leiding

van Zernike Group steekt € 200 mln

Sint Maartenskliniek Ziekenhuis dat

volledig gespecialiseerd is in houding

en beweging.

Het Oogziekenhuis Rotterdam Zelfstandige oogziekenhuis en

fungeert als topzorginstituut voor

Centre of Excellence


Specialisatie op sector HavenziekenhuisAlgemeen ziekenhuis met een

specialisatie in Tropenziekten

van Zernike Group steekt € 200 mln

in een nieuw ziekenhuis in Boxmeer

voor kankerbehandeling

Rugkliniek Iprenburg is een

gespecialiseerde rugkliniek, met als

speciaal aandachtsgebied

de endoscopische herniachirurgie de

zogenaamde P.T.E.D.-techniek

Specialisatie op techniek

fungeert als topzorginstituut voor

oogheelkundige zorg.

Vitalys Bedrijvenkliniek Onafhankelijk centrum, ontstaan vanuit

de Alysis Zorggroep en werken hoofd-

zakelijk in opdracht van werkgevers,

bedrijfsartsen en casemanagers

Helende HellingenOrbis medisch en zorgconcern heeft

onder de naam Helende Hellingen een

(luxe) herstel- en vitaliteitsarrangement

Bron: websites; analyse BS Health Consultancy

Ook gedwongen door de ontwikkeling richting prestatie-beloning (pay-for-performance / P4P), omdat prestaties transparanter worden

Op 1 oktober 2008 is Menzis gestart met

TopZorg voor de operatieve behandeling van

vijf aandoeningen (borstkanker, staar,

spataderen, liesbreuk en meniscus).

De ziekenhuizen en ZBC’s zijn beoordeeld op

criteria ten aanzien van medische kwaliteit,

50

60

Sterftepercentage na beroerte in 2006 (hemorragisch CVA)Patiënten 65 jaar en ouder

Menzis Topzorg


criteria ten aanzien van medische kwaliteit,

snelheid van diagnostiek en behandeling en

informatievoorziening.

De ziekenhuizen met het TopZorg-predikaat zijn

‘voorkeurziekenhuis’ en genieten

prijsvoordelen.

0

10

20

30

40

93 ziekenhuizenBron: Menzis; IGZ; analyse BS Health Consultancy

Anderzijds proberen ziekenhuizen meer de regierol te pakken, onder andere in de lokale farmacie

Poliklinische apotheken zijn zelfstandige

apotheken die gevestigd zijn in het

ziekenhuis en extramurale farmaceutische

zorg leveren. Verder biedt de poliklinische

apotheek (voorlichting bij) specialistische

Poliklinische apotheken

30

40

Cijfers aanwezigVerwachting NVZ en NVZA

Ontwikkeling aantal poliklinische apotheken


farmaceutisch zorg bij kanker,

nieraandoeningen en diabetes.

Verschillende ziekenhuizen kiezen er voor om

haar eigen ketenpartners op te zoeken en

daarin te investeren. Dit zijn met name

gezondheidscentra en in mindere mate

zelfstandige openbare apothekers.

0

10

20

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bron: NVZ; NVZA; DGV; Interviews; analyse BS Health Consultancy

Het krachtenveld van de (apotheekhoudende) huisartsenzorg verandert; meer nieuwkomers en groterte invloed zorgverzekeraar, patiënt

Redelijk Groot

Toekomst2009

Nieuwkomers

InternetapothekenPoliklinische apothekenZorggroepen

5-krachtenmodel Porter (apotheekhoudende) huisartsenzorg


Redelijk Klein

Toekomst2009

Klein

Toekomst2009

Klein

Redelijk

Toekomst2009

Groot

Toekomst

RedelijkKlein

2009

Leveranciers

Farmaceutische industrie en groothandel zijnzoekende naar huntoegevoegde waarde

Onderlinge rivaliteit

(AH) Huisartsen staan meer open voor nieuwe inschrij-vingen;

Toename dienstverlening met o.a. 1 ½ lijnzorg

Substituten

Verwijzing door bedrijfs-artsen nog beperkt

Afnemers

Meer invloed zorgverzeke-raars op voorschrijfgedrag en verwijsgedrag.

Toename mondige en kritische patiënten

Bron: analyse BS Health Consultancy

Voorgenomen beleid en ontwikkelingen brengen u in een sterke positie

Keten-DBC

(Beleids)ontwikkeling

Initiator van de keten

Unique Selling Point (USP)


Functionele bekostiging

Zorggroepen

Zorgservice

Substitutie 1e – 2e lijn

Patiëntrelatie

Hoofdaannemer / regievoerder

Apotheek & Zorg onder 1 dak

Aantrekkelijke partner zorgverz.

De toegenomen dynamiek biedt u de mogelijkheid als apotheekhoudende huisarts verschillende rollen te kiezen

Preferred provider / partner

Actief

Hoofdaannemer zorgketen-

programma’s

na

ar

zo

rgin

ko

op

ma

rkt

?

Rollenmatrix apotheekhoudende huisartsen

Voorbeelden t.a.v. zorgketenprogramma’s:

� Diabetes


partner

Zorgadviseur & coach goed

medicatiegebruik

Passief

Passief

Actief

Behandelaaren verstrekker

geneesmiddelen

programma’s

naar de zorgverleningsmarkt

na

ar

zo

rgin

ko

op

ma

rkt

� COPD

De apotheekhoudende huisarts is de winnaar van morgen!?

Waarbij de inzet van een zorginnovatievoucher u kan helpen om deze positie in

te nemen, door deze aan te vragen voor bijvoorbeeld:

� Uitwerking van plannen om samen met andere aanbieders een zorggroep

op te zetten, of

� Voor het laten uitzoeken van hoe de COPD-zorg anders georganiseerd

kan worden.


Voucher

kan worden.

� Etc.

Voor meer informatie

BS HealthConsultancy


Drs. Paul van den Broek MBA

Prinsesselaan 27 2015 BV HaarlemThe Netherlands

Mobiel: + 31 (0)6 - 53 65 7102E-mail: [email protected]: + 31 (0)84 - 747 19 94www.bshealth.nl

Groenekan, 1 oktober 2009 - BS Health...om aan te geven dat de vleugels van een vlinder in Brazilië...

Documents

Transcript of Groenekan, 1 oktober 2009 - BS Health...om aan te geven dat de vleugels van een vlinder in Brazilië...