grijpertrends: de servobelofte Duurzaam garnalen vissen met vision ...

VISION & ROBOTICS

jaaRgaNg 6 | NummeR 2 | apRIl 2014

grijpertrends: de servobelofte

Duurzaam garnalen vissen met vision

Internet of Things eist degelijke beveiliging

Kansengrijpen

Inclusief Dossier

Lassen

02WWW.FANUC.EU

Stand 26Kom ons bezoeken op

+32 15 20 71 57 | [email protected]

De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.

The colour of automation

11-12 juni 2014

MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58

03

ColofonVision & Robotics is hét vakblad over automatise-

ringsoplossingen voor de maak-, agro-en foodindustrie

door specialisten in robotica en visionsystemen.

jaaRgaNg 6 | NummeR 2 | apRIl 2014

Vision & Robotics verschijnt zes maal per jaar. Toezending

geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.

uITgeVeR

Jos Raaphorst, FenceWorks BV

T: 06 34 73 54 24, E: [email protected]

Robbert Hoeffnagel, FenceWorks BV


ReDaCTIe

Liam van Koert, The Text Factory

Ab Muilwijk, FenceWorks


ReDaCTIeRaaD

Pieter Jonker, TU Eindhoven en TU Delft

Jaap van de Loosdrecht, Computer Vision Lab, NHL

Martin van der Have, RAB en ABB

Fred Bokhorst, RAB en Ferdar

Bas Wondergem, DVC

Hans Lenos, lenosonline.info

Wim Hoeks, NTS groep

VORmgeVINg

Laura Willemsen, Grafisch ontwerp

DRuK

Grafia Media Groep

pOSTaDReS ReDaCTIe

Beatrixstraat 2, 2712 CK Zoetermeer

E: [email protected]

aBONNemeNTeN

[email protected]

T: 079 - 500 05 59

aDVeRTeNTIe-explOITaTIe

Mike de Jong

T: 06 - 10 82 59 93

E: [email protected]

aaN D IT NummeR weRKTeN mee

Bart Driessen, Bert Stap,

Frans van der Geest, Teus Molenaar

Column

“Tegenwoordig hebben we al deze

technologische vooruitgang. Maar

waarom werkt het dan de helft

van de tijd niet?” Het is de default

uitspraak van mijn vrouw als de

dingen met computer, telefoon of

huishoudelijk apparaat niet zo

werken zoals gedacht. Vaak volgt van mijn zijde een vurige monoloog

over de toenemende complexiteit van technologie en breng ik in dat

hoewel fabrikanten de naam ‘plug & play’ wel degelijk eer aan probe-

ren te doen, dit de gebruiker niet van zijn verantwoordelijkheid ont-

slaat de handleiding te lezen en te volgen. Na de monoloog volgt

meestal een moment van stilte en reflectie. Ik realiseer me dat ik

geen broodje aap stond te verkopen, maar er wellicht ook andere

motieven waren voor mijn betoog? Natuurlijk mag niemand die niet

snapt hoe het werkt in een generaliserende uitspraak die mooie tech-

nologische pareltjes de schuld geven van zijn (of haar) eigen onkunde.

Technologie kan zichzelf niet verdedigen dus neem ik het in al mijn

nobelheid maar voor haar op. Of ligt het toch iets genuanceerder en

zou het feit dat ik in huiselijke kring verantwoordelijk was voor de

aanschaf van systeem A van merk B en van type C er iets mee te

maken hebben? Maakte ik de uitspraak daarmee tot verkapte kritische

noot ten aanzien van mijn eigen technologische vermogen de juiste

keuze te maken? Nog een moment van reflectie later, besluit ik de

waarheid in het midden neer te leggen. Wat mijn vrouw natuurlijk

probeerde te zeggen is dat het wel vreemd is dat ze op haar telefoon

zelf een andere netwerkprovider moet selecteren – dit na eerst door

diverse menu’s doorworsteld te zijn – voordat ze in het buitenland kan

bellen. De belfunctie, vroeger een belangrijke functie van een tele-

foon zoals u zich wellicht herinnert, is of niet geavanceerd genoeg zelf

een nieuwe operator te vinden en hier verbinding mee te maken, of

(wat ik waarschijnlijker acht) wil de gebruiker als default de keuze

geven zelf zijn nieuwe provider te kiezen. Wellicht uit kostenoverwe-

gingen? “Maar waarom wordt roaming dan niet standaard uitgezet als

je de grens over gaat?”werpt mijn vrouw tegen. “Ook uit kostenover-

wegingen?” Op dit moment schiet ook mijn logica te kort en kan ik

haar niet anders dan gelijk geven. “Het idee achter plug & play is ge-

weldig”, antwoord ik. “En default settings voor de gemiddelde gebrui-

ker ook. Er is dus maar een conclusie mogelijk: wij zijn maar een raar

en alles behalve gemiddeld stel met z’n tweeën.”

Default

WWW.FANUC.EU

Stand 26Kom ons bezoeken op

+32 15 20 71 57 | [email protected]

De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.

The colour of automation

11-12 juni 2014

MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58

lIam VaN KOeRT

In dit nummer

Grijpertrends: geen revolutie maar evolutie 08

Twee werelden, één gezamenlijk doel 12

Duurzaam garnalen vissen met vision 14

‘Vision hoeft niet ingewikkeld te zijn’ 18

Internet of Things eist degelijke beveiliging 28

Geheim van smid bewaard in dongle 32

Meer capaciteit, hogere betrouwbaarheid en

veiligheid bij bagageafhandeling 34

Rubrieken

Redactioneel 03

Colofon 03

Nieuws 06

Dossier Lassen 21

Branche Bulletin 30

Productnieuws 40

Inhoud 05

14

08

18

april 2014 | VISION & ROBOTICS

Nieuws06

Het project moet leiden tot een robot die zich

stabiel en flexibel kan bewegen over oneffen

terrein. Denk hierbij aan buitenaardse planeten,

waar het landschap doorgaans zeer onherberg-

zaam is. De onderzoekers achter Charlie stellen

dat een robot op twee benen hiervoor geschik-

ter is dan een robot op bijvoorbeeld wielen of

rupsbanden. De benen stellen de robot namelijk

in staat op gerichte punten kracht te zetten, wat

het behouden van evenwicht vereenvoudigt.

Charlie is uitgerust met een flexibele ‘iStruct’-

wervelkolom. Deze kan in zes verschillende rich-

tingen bewegen, wat de robotaap zeer flexibel

maakt. De wervelkolom is gebaseerd op die van

de mens en die van de chimpansee. Vervolgens

hebben de onderzoekers de wijze waarop bot-

ten, spieren en pezen samenwerken rond deze

wervelkolom geanalyseerd en vertaald naar een

technisch systeem. Ook de voet is in grote mate

op de mens en chimpansee gebaseerd. Het on-

derbeen van de robot is uitgerust met een ac-

tieve enkel en een adaptieve sensorvoet, waar-

door de voet van de robot op vergelijkbare wijze

als die van de mens kan bewegen. Deze voet

zorgt ervoor dat Charlie goede grip kan krijgen

op moeilijk terrein en stevig overeind kan staan.

eeN NIeuwe ROBOT VaN heT ROBOTICS INNOVaTION CeNTeR VaN heT DeuTSChe FOR-

SChuNgSzeNTRum FüR KüNSTlIChe INTellIgeNz (DFKI) IS IN STaaT TIjDeNS heT BalaNCe-

ReN SChOmmelINgeN Op Te VaNgeN eN Te COmpeNSeReN. De ROBOT KaN hIeRDOOR OOK

ONDeR mOeIlIjKe OmSTaNDIgheDeN zIjN eVeNwIChT BehOuDeN. De ROBOT heeT ChaRlIe

eN IS geBaSeeRD Op zOwel De meNS alS ChImpaNSee.

Robotische aap compenseert schommelingen

De nieuwe ARTruck is een modeltruck en kan met behulp van een augmented reality-databril wor-

den bestuurd. Een modelvoertuig dat door hetzelfde team wordt ontwikkeld is in staat dit voertuig

autonoom te volgen. De modeltruck is ontwikkeld door de faculteit elektrotechniek van de West-

sächsische Hochschule Zwickau (WHZ). Met behulp van een camera in de cabine van de truck kan

de bestuurder via de databril meekijken. De bestuurder heeft dus een vergelijkbaar beeld als in

een echte vrachtwagen. De modeltruck is uitgerust met supercondensatoren in plaats van batte-

rijen. Deze kunnen in een aanzienlijk kortere tijd worden

opgeladen dan standaard batterijen en hebben daarnaast

een langere levensduur. Tegelijkertijd werkt de faculteit

ook aan een modelvoertuig dat in staat is autonoom de

modeltruck te volgen. De modelwagen is uitgerust met

allerlei sensoren die de positie van de modeltruck nauw-

keurig in beeld brengen, waardoor dezelfde route gevolgd

kan worden.

Nieuwe truck volgt voorganger autonoom

Nieuws

De robot Cubestormer 3 heeft een

Rubiks kubus in slechts 3,24 secon-

den opgelost. Hierbij verbleekt het

vorige record van 5,27 seconden,

dat werd gevestigd door zijn voor-

ganger Cubestormer 2.

De Cubestormer 3 is een robot die

specifiek is ontwikkeld om een

Rubiks kubus in een zo’n kort mo-

gelijke tijd op te lossen. De robot

is gebouwd van Lego en voorzien

van een Galaxy S4. Deze smart-

phone analyseert via zijn camera

de verschillende blokjes op de ku-

bus en probeert de puzzel zo snel

mogelijk op te lossen. Vervolgens

stuurt de smartphone instructies

door naar de Cubestormer 3.

De robot is ontwikkeld door de

Britse techneuten David Gilday en

Mike Dobson die zich al lange tijd

met dit soort robots bezighouden.

De Cubestormer 3 is dan ook al-

weer de derde generatie van de

Cubestormer-robots. Ook de voor-

gaande presteerde goed. Het vori-

ge record voor het oplossen van de

Rubiks kubus stond op naam van

de voorloper Cubestormer 2.

07Nieuws

KuKa laat wereldkampioen Timo Boll tafeltennissen tegen een robotKUKA vierde op 11 maart de opening van zijn nieuwe productiefaciliteit voor ro-

bots in het Chinese Shanghai. KUKA’s nieuwe ambassadeur Timo Boll, meervoudig

Europees en Wereldkampioen tafeltennis, was bij de opening aanwezig. Tijdens

de opening ging een film in première waarin te zien is hoe Boll een wedstrijd

tafeltennis speelt tegen een robot. 350 medewerkers gaan in de nieuwe produc-

tiefaciliteit 3.000 tot 5.000 robots per jaar produceren. KUKA specialiseert zich in

industriële robots en automatiseringssystemen voor diverse industrieën, van de

auto tot de voedingsindustrie. Het Duitse bedrijf heeft 25 dochterondernemingen

verspreid over verschillende landen en is wereldwijd actief. De opening van de

nieuwe productiefaciliteit is een belangrijke stap voor KUKA, en werd daarom uit-

gebreid gevoerd. De aanwezigheid van Timo Boll speelde hierbij een belangrijke

rol. Bol neemt het in de film die tijdens de opening voor het eerst werd vertoond

op tegen de KUKA KR 6 R900 sixx, ook wel KR AGILUS genoemd.

Robot lost Rubiks kubus op in 3,24 seconden

De Amerikaanse zwaardschede is een in zee levend tweekleppig week-

dier. Het dier beschikt over een langwerpige schelp met zeer scherpe

randen, die wat weg hebben van een zwaard. De Amerikaanse zwaard-

schede is in staat zich in zeer korte tijd zeer goed in te graven, wat het

moeilijk maakt de weekdieren te vangen. Onderzoekers hebben deze

eigenschap als inspiratie genomen voor een nieuwe robot: de RoboClam.

De RoboClam kan razendsnel graven en hanteert hiervoor exact dezelfde

methode als de Amerikaanse zwaardschede. Door het gedrag van het

weekdier nauwkeurig te bestuderen ontdekte de wetenschappers dat de

zwaardschede zand vloeibaar maakt.

Dit doet het weekdier door zijn lichaam aan te spannen en water aan te

zuigen. Hierdoor ontstaat een soort vacuüm dat ervoor zorgt dat het zand

onstabiel wordt en in beweging komt. Door deze truc wordt het zand

gemengd met water, wat het voor het weekdier aanzienlijk eenvoudiger

maakt het zand opzij te schuiven en zich een weg door het zand te banen.

Op basis van deze informatie hebben de onderzoekers de RoboClam ont-

wikkeld, die dus net als de Amerikaanse zwaardschede zand vloeibaar

maakt en hierdoor sneller weg kan werken. Het prototype werkt volgens

de onderzoekers naar verwachting en is in staat aanzienlijk sneller te

graven dan iedere andere commerciële graafoplossing. De RoboClam kan

graafwerkzaamheden dan ook aanzienlijk versnellen.

De RoboClam kan onder andere worden ingezet voor het ingraven van

intercontinentale fiber-optische kabels. Dit werk wordt op dit moment

ook al uitgevoerd met robots, maar deze hebben doorgaans te weinig

energie beschikbaar om zich goed aan de grond te kunnen verankeren.

De robots worden hierdoor eenvoudig door de stroming weggespoeld,

wat veel tijd kost. De RoboClam zou met zijn efficiënte manier van graven

uitkomst kunnen bieden.

Robot op basis van amerikaanse zwaardschede kan zeer efficiënt graven

08

IN eeN TIjD waaR ROBOTS meeR eN meeR Op meNSeN lIjKeN, zOu je DeNKeN DaT gRIjpeRS STeeDS meeR

weg heBBeN VaN eeN meNSeNhaND. eN hOewel eR VaN DeRgelIjKe TOT De VeRBeelDINg SpReKeNDe

geNOeg VOORBeelDeN Te VINDeN zIjN, IS De RealITeIT TOCh waT mINDeR FuTuRISTISCh. heT OVeRgROTe

Deel VaN gRIjpeRS IN De INDuSTRIe IS NOg STeeDS geBaSeeRD Op BepROeFDe pRINCIpeS. BeTeKeNT DIT

DaT eR helemaal geeN TReNDS Te BeSpeuReN zIjN IN De ‘eChTe’ weRelD?

grijpertrends: geen revolutie maar evolutie

08 grijpertechnologie

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

meelIFTeN Op TeChNOlOgISChe ONTwIKKelINgeN

“Een goede grijper doet precies wat hij moet doen. Zo efficiënt moge-

lijk, tegen zo laag mogelijke kosten”, valt grijperspecialist Jeroen van den

Heuvel met een redelijk open deur in huis. De mede-eigenaar van ZVS

Techniek is al vele jaren actief in het succesvol adviseren van een zeer

divers klantenbestand over wat de beste grijper is voor hun toepassing.

In die jaren is een ding nog steeds niet veranderd: geen enkele applicatie

is dezelfde. En hoewel een enkele ervaren klant precies weet wat hij wil

en ook nodig heeft, loont het in de meeste gevallen de moeite eerst een

stapje terug te doen en een aantal belangrijke vragen te stellen: welk

product moet de grijper precies vastpakken, wat voor functie moet hij

vervullen en wat zijn de randvoorwaarden? Van den Heuvel: “We hebben

letterlijk honderden verschillende standaard grijpers in ons assortiment

en allemaal hebben ze hun eigen voor- en nadelen. Alleen wanneer we

alles goed in kaart hebben gebracht kunnen we een passend advies ge-

ven. Dingen die ik standaard vraag hebben bijvoorbeeld betrekking op

de eigenschappen van het te grijpen product. Welke vorm en afmeting

heeft deze, wat is de te grijpen massa, heb ik met een ruw, glad of poreus

onderdeel te maken, wat is de elasticiteit en is het product kwetsbaar? Is

er bovendien sprake van productvariaties en hoe groot zijn deze? Ook be-

langrijk om te weten is wat de functie is die de grijper moet vervullen. Is

dit puur een pick en place verhaal, of vinden er ook bewerkingen plaats?

Ook zaken als de te behalen cyclustijd en voor ogen staande levensduur

spelen hier een rol. En tot slot zijn er de omgevingsfactoren. Is er bijvoor-

beeld perslucht aanwezig? Wordt de grijper te werk gesteld in een clean-

room of juist een stoffige omgeving, blootgesteld aan hoge temperaturen

of zijn er eisen die betrekking hebben op hygiëne en voedselveiligheid?

Als er op al deze vragen een antwoord is kunnen we aan de slag. Door

de grote hoeveelheid grijpers waar we een beroep op kunnen doen,

kunnen we in veruit de meeste gevallen uit de voeten met standaard

componenten. Hierbij is het ook mogelijk standaard componenten als

zwenkeenheden, wisselaars of lineair modules toe te passen. Op deze

manier krijgt de klant een oplossing op maat, zonder dat er de hoofdprijs

van een klantspecifiek ontwerp voor hoeft te worden betaald.”

Sectortrends

Volgens Van den Heuvel zijn de trends en marktontwikkelingen in grij-

perland vooral een direct gevolg van trends die in een specifieke sector

spelen. “Als je naar de grijpermarkt kijkt dan merk je duidelijk dat de

automotive behoorlijk is aangetrokken. Wij doen erg veel in deze sector,

aangezien we in de Benelux de exclusieve distributeur zijn van het Duitse

Sommer Automatic - dat overigens Zimmer gaat heten - en dat in de

automobielindustrie zeer veel wordt toegepast. Ook merken we in onze

aanvragen dat de food nog steeds in de lift zit.” Voor wat betreft het soort

toepassingen noemt Van den Heuvel in het bijzonder de robotica. “Een

grijper zit natuurlijk in tal van machines, maar het lijkt alsof de mensen

niet meer zo bang zijn een beroep op robots te doen. Prijzen van robots

dalen en ze zijn natuurlijk ideaal voor kleine series en steeds gemak-

kelijker te bedienen. We krijgen dan ook steeds vaker aanvragen voor

robotapplicaties vanuit bijvoorbeeld de verspaningswereld, waar robots

de handling van de werkstukken en de tools verzorgen. Maar ook in

zware omgevingen waar bijvoorbeeld heel veel stof is of juist een hoge of

zeer lage temperatuur wint de robot – en daarmee ook onze grijpers - aan

terrein. Een robot kan op plekken werken waar een mens dat niet kan.

Bovendien kan je hem goed beschermen met een hoes, iets wat voor

complete machines toch een wat lastiger verhaal is.”

Meeliften

Naast sectorspecifieke ontwikkelingen profiteren de grijpers net als elk

ander systeem van de voortschrijdende inzichten en mijlpalen in de tech-

niek in het algemeen. Deze continue verbetering, die eigenlijk meer een

evolutionair proces is dan een revolutie, is volgens Van den Heuvel niet

zo spannend. “Een grijper heeft een levenscyclus die vergelijkbaar is met

een auto. Het duurt wel een aantal jaren voordat grijperfabrikanten met

hun nieuwe modellen uitkomen. Hierbij wordt dan uiteraard gebruikge-

maakt van de laatste stand der techniek, zodat de grijpers als het ware

meeliften op de beschikbaarheid van hoogwaardigere materialen, pre-

ciezere vervaardigingstechnieken en nieuwe inzichten. In theorie levert

dit nauwkeurigere grijpers op die hogere cyclustijden aankunnen en een

een robot kan op plekken werken waar een mens dat niet kan

09grijpertechnologie

meelIFTeN Op TeChNOlOgISChe ONTwIKKelINgeN

99 procent van de grijpers is nog steeds pneumatisch.

Met aanvullende componenten als zwenkeenheden is er voor

elke toepassig wel een grijper.

010

NEW & ONLY AT STEMMER IMAGINGEUROPE-WIDE

Mitsubishi Electric CIS KD seriesContact Image Sensors

Optical inspection with Contact Image Sensors (CIS)

FAST AND PRECISE, FLAT AND WIDE!

Patented, tri-linear CMOS colour sensor

Integrated white LED illumination

3 scan formats: A3, A1, A0

Resolution: 600 dpi

Scan rates: 960 mm/s and 44 μs/line

Data output: 8- or 10-bit through up to 3 CameraLink Medium interfaces

Phone +31 575 798888www.stemmer-imaging.nl

The KD series CIS from Mitsubishi Electric offers new possibilities for machine vision. Perfect for applications where flat or nearly flat objects and materials need to be inspected quickly, with high resolution and optimum colour quality.

Application areas: Print inspection, flaw detection on textiles, inspection of anti-counterfeit features, foils, holograms and other web-like materials, inspection of PCBs, wafers, solar cells or safety features, inspection of glass, metal and much more...

Imaging is our passion.

langere levensduur hebben. Maar ook deze ‘algemene trends’ zijn maar

relatief. In de food worden vacuüm cups al jaren in en silicone uitgevoerd

en dat gaat echt niet zo maar veranderen. En voor wat de nauwkeurigheid

betreft: deze is dankzij de hoogwaardige geleidingen bij mechanische

grijpers al zeer hoog. Een orde hoger dan die van de robot, dus dit nog

verder opkrikken heeft voor de gebruikelijke toepassingen weinig zin.”

Servobelofte

In een tijd waarin de Duitse overheid rept over de vierde industriële revo-

lutie en The internet of Things een IP adres belooft te geven aan alles wat

los en vast zit, moet er toch ook op grijpergebied het een en ander staan

te gebeuren. Staan er dan helemaal geen grijperrevoluties op stapel? Van

den Heuvel: “Uiteindelijk geloof ik wel dat elektrisch de toekomst heeft.

We hebben een elektromagnetische grijper die vier slagen per seconde

doet en 30 miljoen slagen onderhoudsvrij kan worden ingezet. Als je dat

ding ziet, is het net een mitrailleur die afgaat. Ook zie je dat er met ser-

vogrijpers een hele hoop mooie dingen mogelijk zijn doordat hij vrij pro-

grammeerbaar is. Vooral in de grote slag toepassingen is servo interes-

sant omdat je precies kan regelen hoever de grijper open of dicht gaat en

wat de klemkracht is. Maar zo’n multifunctionele heeft natuurlijk ook een

prijskaartje en is bovendien groter met een grotere massa. Dus hoewel de

servobelofte, die al twintig jaar gelden werd gedaan, in de fabriek van de

toekomst echt wel zijn plek en zijn IP-adres zal hebben, is 99 procent van

de grijpers nu nog gewoon pneumatisch. En ik verwacht niet dat dat van

de ene op de andere dag zal veranderen.”

Grijpersmaken op een rij

Je kunt een product pakken middels vacuüm, magneet en klemmen.

Vacuüm wordt bij voorkeur gebruikt om vlakke producten op te handelen

(kunststof, metaal, karton). Magneet is uiteraard alleen toepasbaar bij

metalen producten. Klemmen is het meest gebruikte principe om produc-

ten te handelen. De keuze voor klemmen of vacuüm is afhankelijk van

de fysieke eigenschappen van het product. Voor klemmen bestaan er 3

smaken voor wat betreft de aandrijving. Dit kan hydraulisch, elektrisch

en pneumatisch. Met hydraulisch zijn er grotere krachten mogelijk en

dit principe is geschikt voor zware industriële omgevingen. Elektrisch is

schoon, er is geen luchtverbruik, en elektrisch is regelbaar. Pneumatisch

wordt het meest toegepast, is eenvoudig, en er is een grote keuzevrij-

heid. Klemmen kan ook worden onderverdeeld in de grijpertypen hoek-

grijpers en parallelgrijpers. De keuze tussen een hoekgrijper of parallelle

grijper is afhankelijk van beschikbare ruimte, proces, producteigenschap-

pen en de voorkeur.

010 grijpertechnologie

In de grijpervingers kan je veel slimmigheidjes kwijt.

De automotive - een sector waar Sommer Automatic

geen onbekende is - zit weer in de lift.

NEW & ONLY AT STEMMER IMAGINGEUROPE-WIDE

Mitsubishi Electric CIS KD seriesContact Image Sensors

Optical inspection with Contact Image Sensors (CIS)

FAST AND PRECISE, FLAT AND WIDE!

Patented, tri-linear CMOS colour sensor

Integrated white LED illumination

3 scan formats: A3, A1, A0

Resolution: 600 dpi

Scan rates: 960 mm/s and 44 μs/line

Data output: 8- or 10-bit through up to 3 CameraLink Medium interfaces

Phone +31 575 798888www.stemmer-imaging.nl

The KD series CIS from Mitsubishi Electric offers new possibilities for machine vision. Perfect for applications where flat or nearly flat objects and materials need to be inspected quickly, with high resolution and optimum colour quality.

Application areas: Print inspection, flaw detection on textiles, inspection of anti-counterfeit features, foils, holograms and other web-like materials, inspection of PCBs, wafers, solar cells or safety features, inspection of glass, metal and much more...

Imaging is our passion.

012 Integratie

2013 waS heT jaaR waaRIN YaSKawa eN VIpa elKaaR De lIeFDe VeRKlaaRDeN. waNT hOewel heT

geeN FuSIe, maaR eeN OVeRName BeTROF VaN eeN NIeT geRINge DuITSe auTOmaTISeeRDeR DOOR eeN

japaNSe gIgaNT, STaaN alle lIChTeN Op BlauwgROeN Om gezameNlIjK mOOIe DINgeN Te gaaN DOeN.

In slechts enkele maanden waren

de resultaten van de samenwer-

king al te zien. Want tijdens een ge-

zamenlijk evenement in Veldhoven

werd een tipje van de sluier opge-

licht. Dit kersverse huwelijk maakt

het mogelijk om robots recht-

streeks aan te sturen vanuit de PLC.

Tijdens de SPS / IPC Drives werd de

demonstratie nog eens dunnetjes

over gedaan.

Yaskawa dagen

Het is eind oktober 2013 als in de

Koningshof in Veldhoven een eve-

nement plaatsvindt dat iets weg

heeft van Nederlands enige echte

robotbeurs Vision, Robotics & Me-

chatronics. Het zijn de Yaskawa da-

gen. Tijdens dit evenement laat de

Nederlandse vertegenwoordiging

van het Japanse concern samen

met partners zien wat zij in huis

hebben. Want sinds de aankondi-

ging (alweer vier jaar geleden) dat

het beroemde robotmerk ‘Moto-

man’ zich meer zou gaan profileren

als onderdeel van het grote auto-

matiseringsgeheel - Yaskawa ver-

koopt meer motion controllers, ser-

vomotoren en frequentieregelaars

dan robots – is er veel veranderd. Zo

sprak men voortaan met één mond

van Total Automation Solutions en

werd het Duitse Vipa ‘ingelijfd’, dat

naast mooie PLC’s en HMI’s nog een

derde begerenswaardige technolo-

gie binnen de muren had: Profichip.

Profichip

Profichip was in 2013 nog een vol-

le dochteronderneming van Vipa

GmbH. Met dezelfde roerganger

Wolfgang Steel maakt het bedrijf

ASIC’s, ofwel Application-Specific

Integrated Circuits. Chips dus, voor

de industriële automatisering. Het

maken van deze speciale chips is

geen onverdienstelijke bezigheid.

Naast een uitgebreid aantal chips

voor profibustoepassingen, ontwik-

kelde het bedrijf de zogenaamde

SliceBus technologie. Hiermee

worden diverse combinaties van

bustechnologieën en toepassingen

(SNAP+ voor Remote I/O, of de

zelf in te richten SMC1000 Chipset)

mogelijk. Meest beroemd is echter

de ‘Speed7’ technologie, die naar

eigen zeggen de snelste CPU ter

wereld is voor PLC’s. Deze is ver-

krijgbaar als een ‘single board’ PLC,

een embedded PLC module is voor

de STEP 7 technologie van Siemens

– of als micro PLC – een enkele chip

die eveneens native STEP7 onder-

steunt.

Kwestie van tijd

Hoewel er over de precieze plannen

meer gezwegen dan gezegd is, ligt

de reden voor het binnenhalen van

de Profichiptechnologie door Yas-

kawa redelijk voor de hand. Want

hoewel Yaskawa zelf ook control-

lers bouwt, beschikt het Japanse

bedrijf nu over de mogelijkheid

om deze controllers een ‘eigen

hoogwaardig brein’ te geven. Het

is waarschijnlijk dus een kwestie

van tijd voordat de eerste geïnte-

greerde Yaskawa producten op de

markt zullen verschijnen.

Robot koppelen aan PLC

Even afgezien van de deltarobots

die steeds vaker voor pick & place

toepassingen worden ingezet, lig- Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

Twee werelden, één gezamenlijk doel

OVeR heT SameNgaaN VaN Twee BeDRIjVeN eN De geVOlgeN VOOR ROBOT eN plC

013013Integratie

OVeR heT SameNgaaN VaN Twee BeDRIjVeN eN De geVOlgeN VOOR ROBOT eN plC

gen de werelden van de ‘articu-

lated’ robotbesturing en de PLC

mijlenver uit elkaar. De besturing

van een robot is numeriek en heeft

zijn historie in het synchroon ‘in 3D’

aansturen van meerdere assen, iets

waar de PLC niet zo goed in is. Wat

dat betreft heeft de besturing van

dergelijke robots meer weg van

de eveneens numerieke besturin-

gen van meerassige bewerkings-

machines. Wel worden PLC’s in de

meeste gevallen als bovenliggende

‘master’ ingezet, al heeft Yaskawa

robotbesturingen in haar portfolio

die moeiteloos tot 72 assen aanstu-

ren, zodat naast meerdere robots

ook de periferie kan worden mee-

genomen.

MOTOsync

Maar omdat de periferie meer om-

vat dan alleen assen en de PLC toch

graag de baas blijft, komen Yas-

kawa en Vipa nu met wat nieuws:

MOTOsync. Waarschijnlijk als een

eerbetoon aan het rijke Motoman

verleden, kan dankzij MOTOsync de

robot nu in ‘real-time’ vanuit de PLC

worden aangestuurd. De robot con-

troller blijft verantwoordelijk voor

het 3D aansturen van 6 assen, zo-

dat de PLC programmeur de nood-

zaak tot een onvertoond 3D inzicht

blijft bespaard. De aansturing van

de grijper en oppak- en aflegposi-

ties worden door de PLC berekend.

Dit geldt ook voor de aansturing

van andere automatiseringson-

derdelen, zoals transportbanden,

trilvullers, of bijvoorbeeld het vei-

ligheidssysteem.

Kennis en herkenning

Ervaren robotprogrammeurs lig-

gen niet voor het oprapen. Maar

door de MOTOsync aanpak, waarbij

het programmeren van robots nu

ook naar het PLC-domein ontsloten

wordt, kunnen veel meer bedrijven

profiteren van de voordelen die het

automatiseren met robots voor een

groot aantal toepassingen heeft.

Ook voor de operator is er een be-

langrijk voordeel. De bediening kan

nu eveneens via de HMI van de

PLC verlopen, een onderdeel waar

vooral ook Vipa haar sporen heeft

verdiend. Hierdoor verandert er

voor de operator zo weinig moge-

lijk voor wat betreft de bediening.

Dubbele integratie

Tot slot een paar woorden over de

integratie van de bedrijfsactivi-

teiten van Yaskawa en Vipa. Want

wat heeft deze prille liefde in de

toekomst nog meer in petto? Hoe-

wel de laatste handtekeningen nog

moeten worden gezet, is de bood-

schap duidelijk: integrale oplossin-

gen aanbieden met drie divisies.

Concreet betekent dit dat Yaskawa

naast haar divisie Robotics en di-

visie Drives & Motion nu ook een

divisie PLC/HMI systemen rijker

is. Laatstgenoemde zal uiteraard

door Vipa worden ingevuld, dat

voorlopig nog gewoon zelfstandig

in de markt zal blijven opereren.

Wel zal het Total Automation Solu-

tions plaatje steeds verder worden

uitgewerkt. De drie divisies zijn al-

les behalve eilanden. Dat is goed

nieuws voor wat betreft de markt

en bestaande klanten van beide

bedrijven. Want als robot/PLC in-

tegratie met MOTOsync slechts een

tipje van de sluier was, dan staan

ons nog leuke dingen te wachten.

De boodschap is duidelijk: integrale oplossingenaanbieden met drie divisies

014 Vision

mODeRNe BeSTuRINgSTeChNIeK KaN eNORm BIjDRageN aaN DuuRzameR geBRuIK VaN NaTuuRlIjKe

ReSOuRCeS. eeN mOOI VOORBeelD DaaRVaN IS eeN NIeuwe gaRNaleNSORTeeRmaChINe; eeNTje DIe NIeT

alleeN gaRNaleN Op gROOTTe SORTeeRT, maaR OOK BIjVaNgST VaN KRaBBeTjeS eN jONge VISjeS heel

SNel TeRugVOeRT NaaR zee. De TeChNOlOgIe hIeRaChTeR BeSTaaT uIT eeN geSlaagDe COmBINaTIe VaN

Twee VISIONCameRa'S eN eeN BaChmaNN m1-plC. DOOR Deze INNOVaTIe ONTSTaaT eeN DuuRzame

gaRNaleNVISSeRIj; gOeD VOOR De TOTale VISSTaND éN De BeDRIjFSTaK.

Besturing voor visionsysteem in sorteermachine

DuuRzaam gaRNaleN VISSeN

is. Hierdoor kan de bijvangst levend overboord

worden gezet. En dan ook nog met een capaci-

teit van 300 kilo per uur.”

Oplossing met beeldverwerkingHoe werkt het? De garnalen worden door een

vacuümsysteem opgezogen en zo verenkeld op

een lopende band gelegd. De machine is door

Pliant uitgerust met twee IDS GigE-camera's.

Ondersteund door een effectieve belichting

maken deze camera's beelden van elk object

dat over de lopende band gaat. De door Pliant

ontwikkelde software voor de beeldverwerking

herkent alle goede garnalen en verdeelt deze

in drie verschillende maten. Via een Ethernet-

verbinding komt die beeldinformatie terecht bij

de Bachmann M1-PLC. De PLC bepaalt op welk

moment de garnaal in de verzamelbak komt.

Dat gebeurt door middel van korte luchtsto-

ten. De kleinste exemplaren vallen als eerste

in een verzamelbak waarna de volgende twee

maten in twee andere bakken terechtkomen.

Bijvangst wordt door het beeldverwerkings-

systeem genegeerd en blijft op de lopende

band liggen. De lopende band eindigt boven

een transportsysteem waarna de bijvangst di-

rect terug de zee in gaat.

De zorg om het behoud van onze planeet wordt

almaar dringender, maar tegelijk zijn er geluk-

kig steeds meer initiatieven van slimme ma-

chinebouwers die hier iets concreet aan doen.

Een daarvan is Melle de Boer, directeur van De

Boer RVS, die in het Friese Makkum nieuwe

machines ontwikkelt voor garnalenvissers.

Samen met Alex Heurkens, directeur van en-

gineeringsbureau Pliant uit Breda bedacht hij

het concept van de garnalensorteermachine op

basis van beeldherkenning. Waarom? Melle de

Boer: “Door de overbevissing en de schade aan

de natuurlijke biotoop komen er steeds meer

beperkingen voor de visserij. Steeds meer

visserijgronden worden tot verboden gebied

verklaard waardoor de visser alleen nog kan

kiezen tussen stoppen of nog verder de zee op

gaan. Het is duidelijk dat dit zo niet verder kan.

We kunnen er gewoon niet omheen: de visse-

rij heeft alleen nog toekomst als ze echt duur-

zaam gaat werken. Als machinebouwer kan ik

daar een bijdrage aan leveren. De garnalenvis-

serij is al jaren mijn werkterrein en ik ken die

sector door en door. Milieuorganisaties en over-

heidsinstanties dringen ook aan op de ontwik-

keling van duurzame technologie. Ook de Euro-

pese Unie ziet dat zo en heeft de ontwikkeling

van dit nieuwe sorteersysteem ondersteund.”

BijdrageWelke bijdrage levert de garnalensorteerma-

chine van De Boer? “Op dit moment werken

alle garnalenvissers nog met een ronddraaien-

de sorteertrommel. Het nadeel van deze tech-

niek is dat het grootste deel van de bijvangst

al dood is voordat die weer overboord wordt

gezet. Vanwege de schade aan de visstand zal

de staat over een paar jaar eisen dat de garna-

lenvissers alle bijvangst aan de wal zullen af-

voeren. Dit voorschrift geldt al voor de gewone

visserij vanaf 2016. Omdat bijvangst straks al-

leen maar verlies oplevert, wordt de visser op

die manier wel gedwongen zijn bijvangst dras-

tisch te reduceren. En dat kan met onze garna-

lensorteermachine. Deze werkt zo snel dat de

bijvangst niet langer dan 1 minuut aan boord

015Vision

teks

t: Ba

rt D

ries

sen

De Boer RVSDe Boer RVS in Makkum, Friesland, is gespe-

cialiseerd machinebouwer voor de garnalen-

visserij. Naast duurzaamheid focust dit bedrijf

op een hoge kwaliteit van het eindproduct.

www.deboerrvs.nl

016

Vision en besturingDe camera die wordt gebruikt is een 1.3 Me-

gapixel GigE UI-5240 RE. Deze camera is uit-

gevoerd in IP 67 vanwege de extreme om-

standigheden waarin zij wordt gebruikt. De

camera wordt door een encodersignaal via de

PLC getriggerd. De beelden worden vervolgens

doorgegeven aan een C# applicatie waar met

behulp van een Halcon-script de analyse plaats-

vindt. Afhankelijk van de bandsnelheid dient de

verwerkingstijd tussen de 10 en 20 beelden per

seconde te bedragen. Snellere verwerking is

mogelijk met snelle hardware. Een dere moge-

lijkheid is het algoritme te optimaliseren. Ook

de kwaliteit van de beelden dient optimaal te

zijn. Wanneer de beelden een te hoge resolutie

hebben levert dit teveel overhead op. En dat

verlengt de verwerkingstijd. Beelden met een

te geringe kwaliteit zullen daarentegen te wei-

nig detail bevatten wat weer afbreuk doet aan

de nauwkeurigheid.

De communicatie met de Bachmann M1 PLC

vindt plaats via M1Com.Net. Beeldanalyse

wordt afgehandeld in C# waar de objecten al

of niet een classificatie krijgen. De C# applicatie

geeft vervolgens weer door aan de PLC wat er

met de objecten (de garnalen) dient te gebeu-

ren. In de PLC heeft elk uitblaasstation een lijst

van objecten die voor haar bestemd zijn. Wan-

neer een object een bestemming heeft handelt

de PLC de aansturing van de hardware verder af.

waarom Bachmann?Alex Heurkens, directeur van Pliant: “Wij vinden

het heel belangrijk dat een bedrijf als Bach-

mann onze vragen serieus neemt en meedenkt

over oplossingen. Bachmann heeft goede spul-

len en ze reageren snel en flexibel op speciale

verzoeken. Bijvoorbeeld als het gaat om aan-

passingen van de besturing of extra aansluitin-

gen. Zo hebben ze ons voorzien van een com-

pacte PLC met ethernetsocket. De besturing in

deze applicatie wordt verzorgd door een M1

met een verwerkingssnelheid van 433 mhz. De

PLC kan deze taak gemakkelijk aan. Daarnaast

gebruiken we een nieuwe module, de DIO280;

een IO-module met 32 digitale en 32 analoge

uitgangen en 16 vrij configureerbare kanalen

met encoderingang. Het grote voordeel daar-

van is dat je geen extra encodermodules meer

nodig hebt en de aansluitingen allemaal ro-

buust zijn uitgevoerd. De besturingskast komt

straks in de machinekamer van het schip te

staan. Het bedienscherm monteren we op de

brug van het schip.”

“Wij vinden het heel belangrijk dat Bachmann

onze vragen serieus neemt en meedenkt over

oplossingen", aldus de directeur van Pliant.

ToekomstvisieHoe ziet de toekomst er uit voor de garnalen-

sorteermachine? Melle de Boer: “Ik ben zeer

positief over de toekomst. Tussen mei en juli

van dit jaar zullen we de machine in de praktijk

gaan testen. Daarna moet hij in de markt wor-

den geïntroduceerd. Zodra de machine perfect

werkt weet ik zeker dat we er in een jaar tijd

25 stuks van verkopen. De belangrijkste eisen

aan de machine zijn de betrouwbaarheid en de

eenvoud van de probleemoplossing. Ik weet

zeker dat we aan die eisen voldoen. In de loop

van dit jaar beschikken we ook over een eigen

garnalenkotter waarmee we onze machine op

zee kunnen demonstreren.”

pliantPliant, partner in technical solutions in Breda, is

actief in Agro & Food, Marine & Offshore, Recy-

ling en automotive met vision, machinebestu-

ring, applicatieontwikkeling en robotisering.

www.pliant.nu

Op de garnalenkotter van De Boer RVS in de haven van Makkum: Ronald Epskamp, manager Bachmann Benelux;

Alex Heurkens, directeur Pliant; Melle de Boer, directeur De Boer RVS

Visionsysteem met twee IDS GigE-camera's selecteert

goede garnalen in opbouw

Garnalensorteermachine scheidt in 1 minuut garnalen van bijvangst

Besturingskast met M1 PLC en DIO280 IO-module van

Bachmann tijdens montage

Vision

017

New exhibition sector: professional service robotics

New exhibition sector: professional service robotics

Connecting Global Competence

6th International Trade Fair for Automation and MechatronicsJune 3–6, 2014 | Messe München

www.automatica-munich.com

OPTIMIZE YOUR PRODUCTIONInformation: Van Ekeris Expo Service B.V. | HaarlemTel. +31 23 525 [email protected]

140002 Aut14_Anz_AV_230x295_VisionRobotics_E.indd 1 08.01.14 14:52

018018 Vision

019019Vision

‘Vision hoeft niet ingewikkeld te zijn’

DaNKzIj paReTO NOg Veel gROeIKaNSeN IN lage eN mIDDeNSegmeNT

Dat vision als technologie al jaren in de lift zit

is geen geheim. Met een kleine dip in de crisis-

jaren groeit het aantal toepassingen en de bij-

behorende omzet gestaag. In Duitsland - een

van de kartrekkers als het gaat om machinevi-

sion - steeg de omzet in 2013 volgens de VDMA

met 5 procent naar 1,6 miljard euro. En hoewel

er voor de Benelux geen afzonderlijke cijfers

beschikbaar zijn, stelt de European Machine

Vision Association in haar onderzoek van 2012

dat er nergens in Europa een zo hoge dicht-

heid is van visioncompetenties - van productie

tot onderzoek in tal van sectoren - als in de

driehoek Eindhoven, Leuven, Antwerpen. Toch

is er in de Benelux nog een hoop werk aan de

winkel als het gaat om het voorlichten en en-

thousiasmeren van een grote groep bedrijven,

die met behulp van vision hun productiviteit

en kwaliteit een flinke boost zouden kunnen

geven.

VisionvoordelenEen van de grote voordelen van vision als ‘ogen

van de applicatie’ is dat de technologie zo ont-

zettend veelzijdig en daarmee flexibel is. Hij

kan worden ingezet als bewaker van de kwa-

liteit, als sorteerder op basis van kleur, grootte

of vorm, als positiebepaling voor handling ap-

plicaties (pick & place), of voor het bepalen van

afmetingen en volume, waaruit eventueel ook

een massa zou kunnen worden afgeleid. Het is

maar een kleine greep uit de gereedschapskist

die vision heet. En omdat ‘de ogen’ die de ap-

plicatie worden meegegeven niet alleen een

veel scherpere blik hebben dan de menselijke

variant, maar indien uitgerust met de juiste

beeldsensor ook nog eens een veel groter

spectrum kunnen waarnemen, lijken de mo-

gelijkheden onbegrensd. Tel

daarbij op dat veel van deze

toepassingen met dezelfde

hardware kunnen worden

gerealiseerd en dat aanpas-

singen aan bijvoorbeeld een

nieuw product voornamelijk een softwarema-

tige exercitie zijn en het wordt duidelijk dat vi-

sion flexibiliteitskampioen onder de sensoren

is, iets wat in een tijd met almaar kortere time-

to-market en kleinere productieruns best wel

aantrekkelijk is.

laag hangend fruit?Hoe komt het, gezien de hiervoor genoem-

de voordelen, dat vision niet massaal wordt

omarmd? Peter van der Bruggen, verkoop-

directeur van Vierpool heeft er een sterke me-

ning over. Deze heeft te maken met geld, maar

ook met het veel te ingewikkelde imago van

vision. “Ben je bekend met een verdeling vol-

gens Pareto?”, vraagt hij tijdens mijn bezoek

aan de vestiging in Maarsen. Even moet ik hem

het antwoord schuldig blijven, maar bij het

noemen van een 80-20 verhouding valt dan

toch het kwartje. “Wat je ziet is dat er altijd

veel aandacht is uitgegaan naar de bovenste

20 procent van de applicaties”, vervolgt hij.

“Hier zijn zondermeer sterke staaltjes vision

te bewonderen, maar ze kosten ook de nodige

centen: 80 procent van de het totale markt-

volume wordt daarin zo’n beetje omgezet.

eeN VISIONSYSTeem IS eeN COmplex SameNSpel TuSSeN lIChT, OpTIeKeN, SeNSORTeChNOlOgIe, BeelD-

VeRweRKINgSSOFTwaRe eN pROCeSBeSTuRINg. TOCh hOeFT VISION VOlgeNS peTeR VaN DeR BRuggeN

VaN VIeRpOOl helemaal NIeT INgewIKKelD Te zIjN. STeRKeR NOg: 80 pROCeNT VaN De TOepaSSINgeN IS

VOlgeNS hem geBaaT BIj eeN eeNVOuDIge aaNpaK. eN IN eeN TIjD waaRIN je heel waT meeR mega-

pIxelS, FRameS peR SeCONDe eN gIgaBYTeS VOOR eeN lageRe pRIjS KRIjgT, IS VOOR VISION De TIjD RIjp

De hIgh-eND TOp VaN De pIRamIDe Te VeRlaTeN eN zICh IN heT gROTeRe VOlume DOmeIN Te BegeVeN.

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

Vision is de flexibiliteitskampioen onder de sensoren

020

Bovendien zijn ze vaak complex, wat geza-

menlijk het beeld oproept dat vision duur en

ingewikkeld is. Dit wordt versterkt door de er-

varingen van enkele ‘early adaptors’ die veel

geld gespendeerd hebben aan een oplossing

met vision, die uiteindelijk toch niet bracht wat

ze er van verwachtten. De onderste 80 procent

van de piramide wordt hierdoor afgeschrikt,

wat helemaal niet zou hoeven. Je krijgt tegen-

woordig heel wat meer camera voor minder

geld dan 10 jaar geleden en er zijn steeds

meer oplossingen verkrijgbaar die ‘out of the

box’ gewoon goed werken.” Volgens Van der

Bruggen is het daarom belangrijk dat de vi-

sionbranche dit achterhaalde imago van zich

afschud en haar deuren opent voor het in tech-

nologisch opzicht lager hangende fruit. Wel zal

dit een verandering in verdienmodel met zich

meebrengen. “Net als in andere hightech toe-

passingen zijn de marges die visionbedrijven

in de top 20 procent van de piramide maken

veel groter. Wie zich ook in de lagere regio-

nen wil begeven, zal meer volume moeten

draaien. Maar gelukkig is ook het aantal po-

tentiële visiongebruikers per definitie vier keer

zo groot.”

SensorbenaderingVertrouwen komt te voet en gaat te paard. In de

negen jaar dat Vierpool visionproducten levert

bespeurt Van der Bruggen dat veel bedrijven

‘visionmoe’ zijn geworden, maar dat een veel

bredere benadering helpt machinebouwers en

eindgebruikers toch van de voordelen te laten

profiteren. “Omdat wij ons in veel bredere zin

met automatisering bezighouden, komen wij

vanuit een hele andere invalshoek bij de klant.

Deze heeft een probleem dat moet worden

opgelost en vision is een van de gereedschap-

pen waarmee dat zou kunnen. Maar wellicht is

een ander type sensor wel rendabeler en heb

je aan een eenvoudige fotocel wel genoeg.

Daarnaast is zelfredzaamheid voor ons belang-

rijk. Klanten moeten - na het opdoen van enige

basiskennis - zelf met vision kunnen werken,

zoals zij dat ook met hun andere sensoren

kunnen.” Volgens Van der Bruggen is dit geen

enkel probleem omdat het bedrijf zich niet

specifiek richt op high-end applicaties, maar op

toepassingen als het controleren van het lees-

baar zijn van houdbaarheidsdata op producten

of het kijken of gebakken koekjes wel heel zijn.

Geen ‘rocket sience’ dus, maar wel een flinke

doelgroep met een groot groeipotentieel.

80 procent portfolioOm het nog grotendeels onontgonnen gebied

aan de onderkant van de markt te bedienen

heeft Vierpool een belangrijke troef in handen

die ze graag aan een groter publiek laat zien.

Van der Bruggen: ”In 2012 heeft onze leveran-

cier Datalogic het Amerikaanse PPT Vision Inc.

overgenomen. Hierdoor is een zeer uitgebreid,

maar overzichtelijk visionportfolio ontstaan

waarmee momenteel tenminste 80 procent

van de markt bediend kan worden waarin wij

ons begeven.” Het visionaanbod van Vierpool

bestaat tegenwoordig uit diverse (smart)ca-

mera’s, beeldverwerkingsprocessoren, belich-

ting en een software suite met kant en klare

tools voor specifieke toepassingen.

geldboomTot slot vragen we Van der Bruggen of er nog

een speciale aanpak nodig is om als vision-

leverancier de markt vanuit de onderkant te

benaderen. Wederom komt Pareto om de hoek

kijken, dit keer voor wat betreft toegang tot de

‘geldboom’. “Veel potentiële gebruikers ma-

ken het zichzelf lastig door een vergelijkbare

hiërarchische denkfout. Ze ontdekken bijvoor-

beeld een probleem in de productie dat moet

worden opgelost. Het komt op het bordje van

de TD-man die naast het technische probleem

nog een ander probleem heeft. Omdat hij tot

de 80 procent van de piramide wordt gerekend

en niet tot de top 20 waarin zich bijvoorbeeld

R&D bevindt, wordt hij als kostenpost gezien.

Dit in tegenstelling tot diezelfde R&D, waar

vergelijkbare uitgaven als investering worden

gezien en er wordt gesproken in termen van

return-on-investment. Juist hier moet je klan-

ten een handje helpen, zodat de ‘geldboom’

ook voor de onderkant bereikbaar wordt. Stel

vragen als: wat kost het als je het probleem

houdt? En keep it simple. Neem een goede

lens, goede verlichting, een goede camera en

kies indien nodig (dit geldt, hoe kan het ook

anders, voor zo’n 20 procent van onze projec-

ten) een goede integrator, dan is vision hele-

maal niet ingewikkeld.”

wie zich ook in de lagere regionen wil begeven, zal meer volume

moeten draaien

Vision

VISION & ROBOTICS

Dossier lassen

grote én kleine series lassen met de robot

Terugblik Techni-Show 2014

022

Alpha Robotica is specialist in het programmeren en

integreren van diverse PLC-, Robotica- en Vision

systemen. Met meer dan 20 jaar ervaring in robotica

en machinebesturingen zijn wij voor zowel

gebruikers als systeemintegrators de perfecte partner

om u van A tot Z te ondersteunen bij uw projecten.

+31 (0)172 41 95 [email protected]

Software en support voor industriële automatisering

Vision

PLC

Robotica

023

OFFlINe pROgRammeReN VaN laSROBOTS heeFT alS VOORDeel DaT laSpROCeSSeN BuITeN De laSCel

KuNNeN wORDeN gepROgRammeeRD. IN SameNweRKINg meT paNaSONIC ONTwIKKelDe laSROBOT-

INTegRaTOR ValK welDINg pROgRammeeR- eN SImulaTIeSOFTwaRe waaRmee NIeuwe laSpROgRam-

ma’S zONDeR STIlSTaND VaN De pRODuCTIe KuNNeN wORDeN gepROgRammeeRD.

grote én kleine series lassen met de robot

OFFlINe pROgRammeReN VeRhOOgT laSCapaCITeIT

Veel productieprocessen worden geautoma-

tiseerd met behulp van robots. Deze robots

bewegen en besturen bovendien werktuigen

doordat code door de robotbesturing in pro-

grammastappen wordt omgezet. Bij productie

in grote series zoals in de automobielindustrie

worden de verschillende programmastappen

bij de ingebruikname eenmalig voor de be-

oogde toepassing gedefinieerd. Deze stappen

blijven ongewijzigd tijdens de productiefase.

Met het oog op de trend naar vele productva-

rianten en kleine aantallen speelt de tijd die

wordt besteed aan de programmering van de

robot een steeds grotere rol bij de kostenef-

ficiëntie van de productieprocessen. Dat geldt

zeker wanneer de robot met de teach pendant

wordt geprogrammeerd en dus tijdens het pro-

grammeerproces niet productief kan worden

ingezet. Offline programmeren biedt in dit ge-

val uitkomst, omdat de productie hiermee niet

wordt onderbroken voor de programmering.

Hierdoor neemt de productiviteit van robotsy-

stemen toe. Een ander pluspunt is dat de inzet

van lasrobots niet langer beperkt hoeft te blij-

ven tot grote series.

programmeer- en simulatiesoftwareValk Welding uit Alblasserdam is gespeciali-

seerd in het automatiseren van lasprocessen en

bracht met DTPS (DeskTop Programming and

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

Dossier lassen

024

Simulation System) al in 1996 een software-

systeem op de markt waarmee lasprogram-

ma's op een aparte computer konden worden

gemaakt. Uniek was dat het hierbij ging om

'Panasonic-eigen' software met identieke pro-

grammering, zowel op de computer als op de

robot. Zo kon de programmering onafhankelijk

van de lasproductie worden voorbereid, waar-

door de inschakelduur van de lasrobot flink kon

worden vergroot.

Nieuwe generatieNu heeft Valk Welding in nauwe samenwerking

met de softwarespecialisten van Panasonic

Welding Systems in Japan de software verder

geoptimaliseerd. Centraal bij de ontwikkeling

hiervan stonden de wensen en suggesties die

gebruikers aan de Nederlandse systeeminte-

grator hadden voorgelegd. Met de nieuwste

generatie DTPS G2 kan elk werkstuk compleet

met lasmal en de volledige lasrobotinstalla-

tie in 3D met Solids worden geprogrammeerd

en weergegeven. Alle mogelijkheden van de

booglasrobot van Panasonic zijn in de software

geïntegreerd.

Kleine series binnen handbereikIn de afgelopen vijftien jaar is veel geïnves-

teerd in specifieke softwareoplossingen om

middelgrote, kleine en enkelstuksproductie

mogelijk te maken met de lasrobot. Valk Wel-

Dossier lassen

025

35-jarig lasrobot jubileumIn maart 1979 installeerde Valk Welding (destijds nog

Las Verkoop Maatschappij) haar eerste booglasrobot

bij de Nederlandse firma Kemi B.V. in Riethoven. De

firma Kemi schafte destijds de eerste Unimation 2005

booglasrobot aan voor het geautomatiseerd lassen van

steigerdelen en plaatstalen onderstellen voor Bewo

handzaagmachines. De lasrobot was een 5-assige hy-

draulische Unimation booglasrobot en was uitgerust

met 2 draaitafels, aangestuurd door elektromotoren

met ieder 8 mechanisch vergrendelde posities. De

lasrobot werd destijds geprogrammeerd met een ‘pro-

grammeerpistool’ in de vorm van de robot, die door

bediening van drukknoppen op deze voorgevormde

robot zijn positie aannam. Lineaire en circulaire inter-

polatie tussen geprogrammeerde punten, was destijds

nog niet ontwikkeld en alle programmering geschiedde

dan ook met behulp van een programmeerlint, waarbij

de maximale afstand van één Inch (25,4 mm) tussen

2 punten kon worden vastgelegd. De geheugencapaci-

teit van de robot was uitermate beperkt en door middel

van een extern geheugen, konden 8 keer 128 posities

in het geheugen van de robot worden opgeslagen. De

ontwikkeling van de lasrobots hebben wereldwijd een

enorme vlucht genomen, maar het is mede dankzij

deze pioniers, zoals de firma Kemi in de metaalverwer-

kende (toelever)industrie, dat de huidige robottechno-

logie zich zo sterk heeft ontwikkeld. Ook de firma Kemi

heeft in dezen niet stil gezeten en gebruikt inmiddels

een 3e generatie booglasrobot, dat in 2005 nog werd

geleverd.

ding speelde hierbij in op de trend in de markt

om meer productvariaties in kleine aantallen

aan te bieden. Van doorslaggevende betekenis

in deze ontwikkeling waren DTPS en parame-

trisch programmeren.

zonder correcties direct op de lasrobotOm het proces van het programmeren van va-

rianten binnen een productfamilie te automa-

tiseren, ontwikkelt Valk Welding ook klantspe-

cifieke Custom Made Robot Software (CMRS).

Hierdoor wordt ook enkelstuksproductie op

lasrobots rendabel. Fabrikanten met eigen

producten, zoals roosters, lateibalken, hekwer-

ken, trapliften (Thyssen Krupp), laadplatforms

(Dhollandia) en vorkheftrucks, en vele andere,

zetten CMRS reeds in voor enkelstuksproductie.

Offline programma's moeten allereerst in de

praktijk worden gecontroleerd. Afwijkingen

in de posities moeten handmatig in het pro-

gramma worden gecorrigeerd, wat doorgaans

veel tijd kost. Uniek aan het DTPS-programma's

kunnen meestal zonder correcties op de lasro-

bots worden ingezet. Overige mogelijkheden

met offline programmeren met DTPS:

- volledige ondersteuning voor het importe-

ren van 2D- en 3D-CAD-bestanden

- krachtige tools voor het programmeren en

testen van opspansystemen

- actuele berekeningen van de cyclustijd

- converteren van bestaande programma's

naar nieuwe installaties of andere werksta-

tions

- 3D-simulatie met botsingsdetectie

- tools voor het plannen en beheren van de

lasproductie

- gegevensregistratie van het lasproces

- onbeperkte robotbesturing op verschillende

productie-installaties

- 100% opwaarts compatibel met alle gene-

raties controllers

- eenvoudig aan te passen aan de bestaande

robotprogramma's

automatisch programmeren met apgAPG (Automatic Path Generation) voor DTPS

is een door Valk Welding ontwikkelde toolkit

met opensourcesoftware, waarmee gebruikers

hun eigen robotsoftware kunnen creëren. APG

maakt gebruik van data uit ERP- en CAD-syste-

men, alsook uit Excel-tabellen om automatisch

complete programma's te genereren voor de

lasrobot. Deze programma's bevatten behalve

de positionering van de lastoorts, ook de juiste

toortshoek en de juiste lasparameters, zoals

stroomsterkte, spanning, pendel-, kratervul-

ling- en andere parameters. Met CMRS en APG

kunnen programma's worden gegenereerd die

volledig zijn gebaseerd op CAD-, ERP- of Excel-

data of op data uit andere systemen. CMRS en

APG zijn toolkits die Valk Welding ontwikkelt

voor gebruik als plug-in in DTPS.

Dossier lassen

026

Terugblik Techni-Show 2014

Gert Jan Braam, marktmanager

metaalindustrie bij organisator

VNU Exhibitions:“ Veel serieuze

gesprekken over concrete inves-

teringen op korte termijn hebben

geresulteerd in een opperbeste

stemming onder bezoekers en ex-

posanten en goede vooruitzichten

voor 2014.”

Kijkend naar de rapportcijfers en

het bezoekersaantal mag Techni-

Show 2014 zowel kwalitatief als

kwantitatief succesvol genoemd

worden. In totaal zijn 40.431 be-

zoekers naar de beurs gekomen.

39% van de bezoekers heeft één of

meer inhoudelijke activiteiten be-

zocht. Dat de wedstrijdvloer van de

Vakkanjers nog steeds erg geliefd

is, bleek wel uit het feit dat bijna

de helft van die 39% de Vakkanjers

heeft bezocht.

Feiten en cijfersDe interesse van de bezoekers

gaat vooral uit naar freesmachi-

nes (31%), draaimachines (30%),

gereedschappen (29%), werk-

plaatstechniek (28%) en bewer-

kingscentra (25%). Bijna 80% is

goed tot uitstekend tevreden met

het aanbod op de beurs. Meer dan

de helft is eind- of medebeslisser

als het gaat om het doen van in-

vesteringsaankopen. Meest voor-

komende functies van bezoekers

zijn directeur/algemeen manage-

ment, productiemedewerker en

engineer. Op de hoogte blijven

van nieuwe producten branche-

ontwikkelingen, contact onder-

houden met bestaande relaties en

gericht informatie verzamelen over

(technische) eigenschappen van

producten of diensten, zijn de drie

belangrijkste redenen voor een be-

zoek aan Techni-Show. Dit blijkt uit

het bezoekersonderzoek van VNU

Exhibitions.

OpeningOp 11 maart werd de beurs ge-

opend door Peter Bongaerts, Direc-

teur Beleid FME-CWM en Jos Klei-

boer, Directeur Beleid Koninklijke

Metaalunie samen met olympisch

snowboarder Nicolien Sauerbreij.

De aftrap vond plaats in de Vakkan-

jers Arena, waar 30 aanstormende

De pOSITIeVe TReND IN De maaK- eN TOeleVeRINDuSTRIe waS OOK Op De BeuRSVlOeR VaN TeChNI-ShOw

gOeD VOelBaaR. aNDRé gaalmaN, VOORzITTeR SeCTIe VImag VaN De FeDeRaTIe pRODuCTIe TeChNOlOgIe:

“heT VeRTROuweN IS TeRug. eR IS weeR leF IN De maRKT Om Te INVeSTeReN eN TeChNI-ShOw BeVeSTIgT

DIT BeelD.” 86% VaN De BezOeKeRS gaF De SFeeR eN BeleVINg Op De BeuRS eeN gOeD TOT uITSTeKeND.

BezOeKeRS BeOORDeelDeN TeChNI-ShOw DaN OOK meT eeN 7,5. expOSaNTeN gaVeN eeN 7,2 alS RappORT-

CIjFeR. VaKBeuRS TeChNI-ShOw VOND plaaTS VaN 11 TOT eN meT 14 maaRT IN De jaaRBeuRS IN uTReChT.

027Dossier lassen

techniektalenten van ROC’s en be-

drijven tijdens de beurs streden

om de Nederlandse titel. Het ging

hierbij om de nationale finales in

de wedstrijdvakken CNC-draaien,

CNC-frezen, Robotica, Mechatronica

en CAD-tekenen. De winnaars wor-

den bekendgemaakt tijdens een

prijsuitreiking op 21 maart. Meer

informatie is te vinden via www.

techniektalent.nu.

Overhandiging INg rapport aan Sg CampsDirect na de opening werd het door

ING en ESEF Techni-Show opgezette

Rapport ‘My Industrie 2014-2018‘

overhandigd aan Secretaris-Gene-

raal Economische Zaken Maarten

Camps. Aansluitend volgde een

paneldiscussie met maakindustrie-

ondernemers over de bevindingen

van ING. Uit het rapport blijkt dat

de productiegroei van de Neder-

landse maakindustrie de laatste

tien jaar groter is dan die van de

meeste Europese landen. In een

vergelijking tussen negen Euro-

pese landen neemt Nederland na

Oostenrijk en Duitsland de derde

plaats in. In 2014 zal de Nederland-

se maakindustrie naar verwachting

met 3% groeien. Extra investe-

ringen zullen de komende jaren

vooral gericht zijn op onderzoek &

ontwikkeling en verkoop.

In de prijzen Aan het einde van de eerste beurs-

dag zijn de Techni-Show Innovatie

Awards bekend gemaakt. Wila

heeft met het E2M-systeem voor

afkantpersen de Platina Techni-

Show Innovatie Award 2014 ge-

wonnen. De Gouden Award ging

naar Trumpf voor de Brightline

Fiberlaser. En de Zilveren Award is

gewonnen door Cellro met de Xce-

lerate robotcel. Er was ook een pu-

blieksprijs en aanmoedigingsprijs

te vergeven. Het publiek kon stem-

men via de website en koos de

Resato Flexzone als publiekswin-

naar. De aanmoedigingsprijs ging

naar Morris Solutions. Nevat won

met het ‘Plantenmelk’-systeem de

Made in Holland Award 2014. Lees

hier meer over alle winnaars.

Andere ingrediënten

Naast de bijna 400 exposanten

met hun producten en innovaties

waren andere ingrediënten van

Techni-Show 2014: een uitgebreid

lezingenprogramma; guided tours

plaatwerk & verspaning; NEVI In-

koopseminars; themaroutes over

small series manufacturing, robot-

technologie, lasertoepassingen,

24/7 productie, 3D printen en

additive manufacturing; KIVI NI-

RIA Seminars & Young Engineers;

lezingen 'Innovatie & Strategie',

'Plaatbewerking 2020: meer dan

automatiseren en robotica’ en 'On-

vermoede toepassingen van laser-

lassen in de maakindustrie' en een

3D-Printing Symposium.

Techni-Show 2016

De volgende editie van Techni-

Show vindt plaats in 2016. Bijna

80% van de bezoekers geeft nu al

aan van plan te zijn om editie 2016

te bezoeken.

Techni-Show is de grootste vak-

beurs voor industriële productie-

technieken, verwerking en bewer-

king van metalen, kunststoffen,

toebehoren en hulpmiddelen

binnen de Benelux. Net als voor-

gaande keren vond Techni-Show

gelijktijdig plaats met ESEF in de

Jaarbeurs in Utrecht. ESEF is de

vakbeurs op het gebied van toe-

leveren, uitbesteden, productont-

wikkeling en engineering. Meer

informatie over beide beurzen is te

vinden via www.esef.nl en www.

technishow.nl

Volop lasvoorbeeldenMeer toevoegmateriaal in dezelfde tijd aanbrengen geeft een hoger

rendement. Normaal gesproken is voor het dubbeldraads lassen een

hoger vermogen vereist waarbij veel warmte wordt ingebracht. Dit

leidt vervolgens tot krimpscheuren. Dat het beter kan toonde Rolan

Robotics aan tijdens de Technishow, met het nieuwe cold tandem las-

sen van OTC. De voorste draad wordt hierbij conventioneel verlast met

een iets hogere vermogen dan met de enkeldraad instelling, terwijl

de volgdraad meer de functie heeft van vuldraad. Met het proces kan

meer materiaal worden aangebracht bij hetzelfde energie niveau in

vergelijking tot andere processen. Vervorming en warmtescheuren

worden hierdoor voorkomen.

Een groot voordeel is dat de tandem configuratie kan worden opge-

bouwd vanuit de nieuwe standaard Welbee lasmachine.

Ander lasnieuws was dat Rolan Robotics de vertegenwoordiging toe-

gewezen gekregen heeft van het Super-MIG lasproces. Dit lasproces

dat door PLT uit Israël is ontwikkeld bestaat uit een tandem proces

gevormd door een plasmaproces voor de inbranding en het migpro-

ces voor het toevoegen van materiaal. Een groot voordeel is de mo-

gelijkheid om vanuit één positie een doorlassing te kunnen maken

waardoor grote werkstukken vanaf één zijde gelast kunnen worden.

Doordat de plasmaboog de migboog stabiliseert ontstaat een strakke

en fraaie las.

028

Internet of Things eist degelijke beveiligingDe weRelD RaaKT meeR eN meeR VeRKNOOpT. DaT heeFT Veel VOORDeleN; OOK VOOR BeDRIjVeN DIe

INDuSTRIële auTOmaTISeRINg TOepaSSeN. waNT De aNalYSeS VaN gegeVeNS leIDeN TOT eFFICIëNTeRe

BeDRIjFSpROCeSSeN. maaR eR zIT OOK eeN uITDagINg aaN VaST: gOeDe BeSCheRmINg VaN DIe gegeVeNS.

ROCKwell auTOmaTION heeFT SameN meT CISCO eeN STRaTegIe ONTwIKKelD DIe De ‘CONNeCTeD

eNTeRpRISe’ IN VeIlIg VaaRwaTeR leIDT.

Teks

t: Te

us M

olen

aar

Security wordt in de industriële automatisering zwaar onderschat

Volledig mee eens, hier zit een groot

gevaar

31 stemmen

Mee eens, maar wij hebben geen budget

om speciale security-tools voor de

fabrieksomgeving aan te schaffen

17 stemmen

Zolang we een goede scheiding aanhouden

tussen de administratieve automatisering

op kantoor en de industriële automati-

sering in de fabrieksomgeving valt het

allemaal wel mee

9 stemmen

Op de website van Vision & Robotics

is gevraagd naar de visie op beveili-

ging van industriële netwerken. De

resultaten laten zien dat hier nog

een wereld is te winnen. Zo blijkt

een groot aantal mensen het er

volledig mee eens te zijn dat ‘secu-

rity in de industriële automatisering

zwaar wordt onderschat’. Zij geven

aan dat hier een groot gevaar in

schuilt.

Een andere groep geeft aan het

ermee eens te zijn, maar voegt

eraan toe dat er geen budget is

om speciale beveiligingstoepas-

singen voor de fabrieksomgeving

aan te schaffen. Denk daarbij aan

firewalls, beveiligingssoftware,

encryptiemogelijkheden en derge-

lijke. De kleinste groep meent dat

het allemaal wel meevalt, zolang

er maar een goede scheiding is

aangebracht en in stand wordt ge-

houden tussen de administratieve

automatisering op kantoor en de

industriële automatisering in de

fabriek.

gevarieerd beeldPatrick Blommaert, business ma-

nager bij Rockwell Automation

Benelux, herkent de reacties wel.

“Het is heel wisselend. Over het

algemeen constateer ik dat het

onderwerp beveiliging wel op de

agenda staat bij de industriële on-

dernemingen. Maar ik moet toch

ook vaststellen dat juist de grotere

bedrijven hier bewust mee bezig

zijn en hun maatregelen treffen;

of dat al hebben gedaan. Maar bij

de kleinere ondernemingen kan

wel wat meer gebeuren; daar ont-

breekt soms het urgentiegevoel.”

Hij vertelt dat Rockwell zelf dit

onderwerp regelmatig te berde

brengt bij zijn klanten: de OEM’s,

maar ook de organisaties die de

machines gebruiken. “Dan bren-

gen we de oplossing naar voren

die wij samen met Cisco hebben

ontwikkeld voor de connected en-

terprise.”

Internet of ThingsDe aandacht voor beveiliging van

geautomatiseerde systemen is

tegenwoordig des te prangender,

vanwege de opkomst van het In-

ternet of Things (IoT): een wereld

waarin heel veel apparaten via het

internet protocol aan elkaar zijn

gekoppeld. Zo kun je bijvoorbeeld

via een tablet of een smartphone

apparatuur in de fabriek regelen.

Maar ook de onderlinge verwe-

venheid tussen fabrikant, afne-

mer, toeleverancier neemt toe,

omdat ze van elkaars systemen

gebruikmaken. Zo kun je bijvoor-

beeld zelf de voorraden bij een

leverancier – of bij een klant – in

de gaten houden. We spreken dan

van de ‘connected enterprise’. Een

organisatie waarbij kantoor- en

industriële automatisering verwe-

ven zijn; en waarbij digitale ban-

den zijn gesmeed tussen bedrijven

die in dezelfde keten actief zijn. De

connected enterprise heeft onte-

genzeggelijk voordelen. Maar het

vereist een gedegen beveiliging,

zodat bijvoorbeeld niet iemand

‘van buiten’ het chloorgehalte in

het zwembad gaat regelen, zoals

vorig jaar in Nederland is gebeurd.

een uiSamen met routerfabrikant Cisco

heeft Rockwell Automation een

architectuur ontwikkeld die niet-

geautoriseerde toegang tot net-

werken en apparatuur verijdelt. De

grondgedachte is de opstelling van

een gelaagde beveiligingsstruc-

tuur: als een ui waarbij de rokken

de verschillende lagen van defen-

sie vormen.

Want beveiliging raakt het men-

selijk gedrag (niet overal zomaar

op klikken en niet elke usb-stick

zomaar in een computer stoppen;

sterke wachtwoorden gebruiken,

en dergelijke), de fysieke onderde-

len, het netwerk, de applicatie en

de beveiliging van een apparaat/

machine/robot zelf. Kwaadwil-

lenden gebruiken zwakheden in

software om ergens toegang toe

te krijgen. Zodra een softwarehuis

zo’n gat (een exploit) ontdekt, her-

stelt het de onvolkomenheden. De

‘stoplap’ wordt rondgestuurd naar

de klanten. Het is zaak om deze

patches gecontroleerd en tijdig

toe te passen. Gebruik in elk geval

beveiligingssoftware, whitelisting,

host intrusion-detection systemen

en andere oplossingen voor bevei-

liging van apparatuur. Verwijder

applicaties die niemand nog ge-

bruikt. Dat geldt ook voor protocol-

len en diensten. En zet alleen de

poorten open op routers en swit-

ches (de verkeersregelaars van

het netwerk) die nodig zijn voor

de bedrijfsvoering. Niet alleen de

kantoorcomputers zijn gevoelig

voor aanvallen van buitenaf; het

is net zo goed op industriële auto-

matisering van toepassing. De Fac-

toryTalk Security architectuur van

Rockwell Automation is erop ge-

richt alle net-

werkverkeer

te kanaliseren

en te beheersen.

Die zorgt er bijvoor-

beeld voor dat alleen bevoegden

toegang hebben tot applicaties;

en geeft een signaal als iets on-

oorbaars gebeurt. Het FactoryTalk

AssetCentre systeem maakt hier

onderdeel van uit en regelt veilig

gebruik van geautomatiseerde

fabrieksomgevingen. Het zorgt

bijvoorbeeld voor back-up en her-

stel van configuraties die van be-

lang zijn voor de processen binnen

het machinepark. Tegelijk heeft

Rockwell industriële switches en

routers in zijn portfolio opgeno-

men die geschikt gemaakt zijn

voor fabrieksomgevingen.

“Je moet niet te snel denken dat je

alles al goed hebt geregeld”, zegt

Blommaert. “Het is goed om na te

gaan welke risico’s je loopt en hoe

je die kunt afdekken.”

Security

In tien stappen naar veilige netwerken1. Bepaal wie netwerktoegang heeft. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld

directories die de toegang regelen en apparatuur die poorten kan

blokkeren.

2. Zorg voor robuuste en betrouwbare afhandeling van het netwerkver-

keer door toepassing van firewalls, en intrusion detection/prevention.

3. Gebruik antivirus software en whitelisting (hiermee is aan te geven

welke applicaties op computers mogen starten: alleen degene die

op de white list staan).

4. Creëer een bewustzijn binnen de organisatie dat patching (het

actualiseren van software nadat een fout is hersteld) nood zakelijk is

om over goed werkende software te beschikken.

5. Spreek met medewerkers beveiligingsprocedures af. Denk aan het

hanteren en beheren van sterke wachtwoorden, hoe je omgaat met

usb-sticks, en het gebruik van persoonlijke apparatuur (zoals smart

phones en tablets) in de zakelijke omgeving.

6. Blokkeer veranderingen aan de controller door hem in de Run modus

te zetten.

7. Controleer wie gerechtigd is om wát, waar te mogen doen in een

toepassing met de FactoryTalk Security architectuur.

8. Monitor wat er gebeurt in het systeem met de Controller Change

Detection en het FactoryTalk Asset Centre systeem.

9. Bescherm het intellectueel eigendom met Logix Source Protection.

10. Zorg ervoor dat alle Ethernet-apparatuur onderling verbonden is via

standaard protocollen.

029

Teks

t: Te

us M

olen

aar

030 Branche Bulletin

VaNDeRlaNDe INDuSTRIeS maaKT BeKeND FeRDaR auTOmaTION TeChNOlOgY OVeR Te

NemeN. FeRDaR IS eeN SYSTeem INTegRaTOR VaN ROBOTICa. De pORTFOlIO VaN FeRDaR

wORDT ONDeRgeBRaChT IN De pORTFOlIO VaN VaNDeRlaNDe INDuSTRIeS.

“We zijn zeer tevreden met deze

overname”, aldus Govert Hamers,

sinds 1 januari 2014 de nieuwe CEO

van Vanderlande Industries.“ Ferdar

is een waardevolle aanvulling op

ons productenportfolio en versterkt

ons profiel als hightech system in-

tegrator. Door de overname ver-

werven we per direct hoogwaar-

dige kennis en kunnen we onze

klanten nog beter bedienen.”

Vanderlande krijgt door de overna-

me van Ferdar ervaring en compe-

tentie op het gebied van toepassing

en ontwikkeling van zowel robotica

als technologie voor productbe-

handeling in handen. Vanderlande

ziet in logistieke automatisering

een groeiende rol weggelegd voor

robotica. Govert Hamers: Denk

aan oplossingen in de levensmid-

delendistributie of in onderdelen-

magazijnen. We beschikken met

deze overname over een comple-

ter productaanbod van hardware

en software.“ “De overname door

Vanderlande Industries maakt het

mogelijk onze technologie door te

ontwikkelen en te blijven groeien”,

geeft Fred Bokhorst aan, de ma-

naging director van Ferdar. “Daar-

door kunnen we onze ambities rea-

liseren in een groter verband.”

Sirris plaatst Baxter-robot in vernieuwde testen ontwikkel ruimteSirris heeft in het Belgische Hasselt de deuren geopend van zijn ver-

nieuwde testen ontwikkelruimte voor bedrijven. De nieuwe locatie is

onder andere uitgerust met een van de eerste Baxter-robots ter wereld.

De Baxter-robot is in staat menselijke handelingen te kopiëren, wat de

samenwerking tussen de mens en robots moet verbeteren. Het nieuwe

testen ontwikkelcentrum is onderdeel van het Factory of the Future-pro-

ject, dat door Sirris en Agoria is opgezet. De organisaties willen bedrijven

helpen uit te groeien tot ‘fabrieken van de toekomst’, waardoor zij op de

internationale markt hun positie kunnen verstevigen.

Robotica speelt een belangrijke rol in het centrum. Van de 850.000

euro die Sirris in totaal in het centrum heeft geinvesteerd is ongeveer

100.000 euro besteed aan robotica. Het centrum is getest met behulp

van een groep geselecteerde gebruikers. Vijftien bedrijven onderwier-

pen de smart production-toepassingen, die bestaan uit robotica, aan tes-

ten. Vijfentwintig andere bedrijven namen de aanwezige machines voor

precisiebewerkingen op de korrel.

Vanderlande Industries neemt Ferdar automation Technologie over

Branche Bulletin

031Branche Bulletin

STemmeR ImagINg neemt parameter aB over

Industriële 3D-printopleidingen gebundeld

Door de overname is STEMMER IMAGING met zijn dochterbedrijven actief

in 11 verschillende landen in 19 regio’s. Voor de overname van Parameter

AB was STEMMER IMAGING actief in zeven landen. De twee bedrijven

werken al langere tijd samen. Parameter AB is distributeur geweest van

STEMMER IMAGING’s machine vision software library Common Vision Blox

(CVB). Michael Cohn, de voormalige eigenaar van Parameter AB, blijft bij

het bedrijf actief en is benoemd tot algemeen directeur. Cohn overziet de

overname van Parameter AB, dat voor 100 procent door STEMMER IMA-

GING is gekocht. “De overname door STEMMER IMAGING is een logische

voortzetting van ons werk in dit marktsegment en deze regio, waar wij

marktleider zijn geworden”, zegt Cohn. “Parameter brengt zijn activitei-

ten naar het volgende niveau en kan klanten volgen in markten buiten

Europa. Het bedrijf profiteert van de grote productreeks, grote voorraden

en hoge mate van competentie van STEMMER IMAGING. Onze bedrijfs-

culturen lijken veel op elkaar en we kennen elkaar inmiddels goed. Dit

versterkt de service die wij aan klanten kunnen leveren in Scandinavië,

Additive Manufacturing Academy (AM Academy) heeft de ambitie om het

kennisniveau van de Nederlandse industrie op het gebied van 3D printen

structureel en continu te ontwikkelen tot ‘World Class’. AM Academy ont-

wikkelt hiervoor een samenhangend palet aan opleidingen, trainingen,

workshops en master classes op het gebied van industrieel 3D printen en

Additive Manufacturing. Hierbij worden alle aspecten van 3D printen inte-

graal bekeken van 3D ontwerp en engineering via materiaalkeuze en het

daadwerkelijke printproces tot het nabewerken, testen en kwalificeren.

AM Academy is een ‘not for profit’ initiatief waarin initiatiefnemers Fontys

de Baltische staten en Polen. Deze klanten krijgen toegang tot de onder-

steuning en veiligheid die zij nodig hebben om hun visionapplicaties met

onze hulp verder te kunnen ontwikkelen”.

Hogescholen, Mikrocentrum en Additive Industries nauw samenwerken.

Fontys richt zich binnen haar Center of Expertise op hands-on trainingen

in haar nieuwe objeXlab. Additive Industries organiseert masterclasses

voor beslissers uit de (maak)industrie. Mikrocentrum breidt haar bestaan-

de portfolio in AM opleidingen sterk uit met nieuwe opleidingen voor

de industrie. “Door de krachten te bundelen en inzicht te krijgen in het

aanbod op alle niveaus kunnen we witte vlekken invullen en kan overlap

worden voorkomen”, aldus Arno Gramsma van KMWE 3DP die namens de

industrie betrokken is bij dit nieuwe initiatief.

STemmeR ImagINg NeemT paRameTeR aB OVeR. paRameTeR aB IS eeN leVeRaNCIeR VaN ImagINg eN

maChINe VISION SYSTemeN IN NOORD-euROpa eN pOleN. De OVeRName TReeDT meT TeRugweRKeNDe

KRaChT IN weRKINg VaNaF 1 jaNuaRI 2014.

FONTYS hOgeSChOleN, mIKROCeNTRum eN aDDITIVe INDuSTRIeS COöRDINeReN eDuCaTIe Op heT geBIeD

VaN aDDITIVe maNuFaCTuRINg. DIT INITIaTIeF mOeT eRVOOR zORgeN DaT eR meeR SameNhaNg KOmT

TuSSeN De OpleIDINgeN Op heT geBIeD VaN INDuSTRIeel 3D pRINTeN.

032

waaROm wIlleN SOmmIge meNSeN gRaag INBReKeN IN De BeSTuRINgSSYSTemeN VaN pRODuCTIema-

ChINeS? zIjN heT alleeN TeRRORISTeN meT DeSTRuCTIeVe plaNNeN? zIjN heT juIST De geheIme DIeN-

STeN zOalS De STuxNeT aFFaIRe ONS lIeT zIeN? OF IS eR SpRaKe VaN INDuSTRIële SpIONage? waT De

ReDeN OOK IS, ONDeR NORmale OmSTaNDIgheDeN heeFT NIemaND IN heT BeDRIjFSleVeN BaaT BIj INBRa-

KeN IN heT pRODuCTIeappaRaaT. De KaNSeN DaaROp zIjN eChTeR aaNzIeNlIjK TOegeNOmeN Nu Veel

BeSTuRINgSmODuleS VIa INTeRNeT aaN eeN NeTweRK haNgeN. BeVeIlIgINg VaN Ip, SOFTwaRe eN DaTa

IS eeN muST IN eeN geauTOmaTISeeRDe FaBRIeK.

Beveiligen machines voor-komt inbreken in broncode

geheIm VaN SmID BewaaRD IN DONgle

Microbesturingsmechanismen en elektronische

systemen treffen we overal aan: in elektrici-

teitscentrales, fabrieken en op het spoor. Nog

geen tien jaar geleden zagen de meeste bestu-

ringsmodules of Programmable Logical Control-

lers (PLC) eruit als onschadelijke zwarte kastjes

met daarin bedrijfseigen hardware en software,

compleet afgesloten van de buitenwereld. Wan-

neer een module niet meer functioneerde,

stuurde de leverancier een servicemonteur om

deze te repareren of het kastje simpelweg te

vervangen. Uit kostenoverweging zijn control-

lers steeds vaker aangesloten op het internet zo-

dat ze online zijn te monitoren en eventueel te

reactiveren. Servicemonteurs behoeven de deur

niet meer uit. Achter hun werkstations hebben

ze een veel groter bereik bij het afhandelen van

storingen. Gelijktijdig stellen we met die ’ge-

netwerkte’ controllers vitale productiesystemen

bloot aan de bedreigingen in cyberspace.

Servicemonteurs en onveilige laptopsIndustriële besturingssystemen zijn tegen-

woordig hoofdzakelijk gebaseerd op standaard

hardware, zoals industriële PC’s onder stan-

daard operating software als VxWorks, QNX,

Windows of Linux Embedded. Ook in de run-

time omgevingen wordt vaak een gedeelde

standaard toegepast, bijvoorbeeld CODESYS. De

verspreide netwerken zijn afzonderlijk bevei-

ligd via VPN’s en firewalls. Voor de controllers

is dat echter niet afdoende. Het is een bekend

verschijnsel dat servicemedewerkers de toe-

gangscodes voor de VPN’s van hun klanten

vastleggen op onvoldoende beveiligde laptops.

Krijgt een kwaadwillige via de zwakke plekken

in Firewall en VPN’s (te korte RSA encryptie

sleutels) toegang tot een netwerk, dan ligt de

weg open naar alle componenten daarbinnen,

waaronder de vitale controllers.

Het Duitse Wibu-Systems, dat ook in de Bene-

lux is vertegenwoordigd met een kantoor in

Hengelo, levert technologie voor het beveiligen

van software en data tegen oneigenlijk gebruik

(overtreden licentierechten, hacking, industrië-

le spionage, afscherming van cloudapplicaties).

Het bedrijf is 25 jaar geleden gestart met een

voorziening om digitale machine-instellingen

Security

Teks

t: Fr

ans

van

der G

eest

Beveiligen machines voor-komt inbreken in broncode

veilig te bewaren. Die ervaring in het beveili-

gen van embedded-systemen zorgde voor een

vruchtbare samenwerking met PLC-fabrikant

Rockwell Automation. Die levert met zijn soft-

ware ontwikkelomgeving (Studio 5000 Logix

Designer) het CodeMeter beveiligingssysteem

van Wibu mee. Daardoor worden toegangsco-

des niet langer onversleuteld opgeslagen in

een lokale controller, maar komen ze terecht in

een via encryptie beveiligde container. Die kan

bestaan uit een hardware sleutel voor een PC of

laptop (CmDongle) of een softwaresleutel in de

vorm van een bestand met een softwarelicen-

tie (CmActLicense). Via een applicatie aange-

duid als CodeMeter Source Protection Provider

(CSPP) laat zich eenvoudig een centrale admini-

stratie voor de toegangscodes inrichten. Alleen

geautoriseerde personen krijgen toegang tot

de broncode van de PLC.

VMI is de eerste gebruiker van het beveiligde

Studio 5000 product. Rockwell levert ruim de

helft van alle PLC’s die het in Epe gevestigde

bedrijf toepast in zijn banden productiemachi-

nes. Deze volautomaten, voorzien van vision-

en sensortechnologie, danken hun hoge graad

van perfectie aan de expertise die bij VMI in

tientallen jaren is ontwikkeld. En hoewel het

bedrijf opereert in een niche markt, is de vraag

in China, maar ook in Europa en Noord-Amerika

dusdanig groot, dat ook andere partijen het

vernuft van de Epenaren goed zouden kunnen

gebruiken. De kennis van specifieke berekenin-

gen en de machineprocessen, ondergebracht

in de PLC software, willen ze bij VMI voor zich-

zelf houden. De CodeMeter oplossing van Wibu

biedt het bedrijf de garantie dat de broncode is

afgesloten voor ongewenste partijen.

LVD, een Belgische producent van machines

voor de bewerking van metalen platen werkt al

meer dan 10 jaar tot volle tevredenheid met de

beveiligingsoplossing van Wibu-Systems. Voor

het afschermen van de Touch-L besturingslogi-

ca van de nieuwe generatie lasersnijmachines

kreeg de technologie van de Duitse firma we-

derom de voorkeur. De combinatie van hard-

ware binding met fysieke en softwarematige

sleutels sluit goed aan bij de efficiënte wijze

waarop LVD mondiaal service kan verlenen aan

zijn machinepark. Indien er storingen moeten

worden verholpen, kunnen specialisten dit vei-

lig op afstand via een internetverbinding uit-

voeren.

Security

Per jaar rollen wereldwijd letterlijk 1,2 miljard autobanden van

de productieband. Daarvan is 20 procent gemaakt met een

machine van het Nederlandse bedrijf VMI.

De CodeMeter dongle is leverbaar in diverse uitvoerin-

gen met een USB of (micro) SD of CD-card connector.

Wibu levert tevens de interface software (API) voor het

versleutelen van beveiligde berichten via 128 bits AES,

224 bits ECC of 1024 bits RSA versleutelingalgoritmen.

Biometrische encryptieVersleutelde beveiliging in samenhang met biometrische verificatie wordt toegepast door het Eind-

hovense bedrijf Genkey, dat o.a. apparaten voor stemverificatie levert aan Afrikaanse landen. Op de

stemlocatie wordt de vingerafdruk van de kiezer razendsnel gematched met de in databases opge-

slagen data van de vingerafdrukken van de miljoenen stemgerechtigden. De stabiele componenten

van die biometrische data is versleuteld, terwijl de variabele data (ruis) geen codering ondergaat.

Het matchingproces heeft beide data componenten nodig. Genkey gebruikt de CodeMeter technolo-

gie van Wibu voor het encrypten van de broncode in alle verificatieapparaten.

033

034034 logistiek

meer capaciteit, hogere betrouwbaarheid en veiligheid bij bagage-afhandeling Op eeN gROOT aaNTal luChThaVeNS IN De weRelD, waaRONDeR SChIphOl, heaThROw eN paRIjS zIjN De

BagageaFhaNDelINgSSYSTemeN VaN VaNDeRlaNDe INDuSTRIeS Te VINDeN, INCluSIeF De COmpleTe

aChTeRlIggeNDe lOgISTIeKe STROmeN. VaNDeRlaNDe IS DaN OOK De gROOTSTe leVeRaNCIeR VaN

BagageaFhaNDelINgSYSTemeN TeR weRelD. Om De VeRwaChTe gROeI IN heT aaNTal paSSagIeRS

weRelDwIjD OOK IN De TOeKOmST aaN Te KuNNeN, INVeSTeeRT heT VeghelSe BeDRIjF Veel IN gOeDe

lOgISTIeKe pReSTaTIeS, BeTROuwBaaRheID eN VeIlIgheID VaN huN SYSTemeN.

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

035035logistiek

In de enorme testen demonstratiehal te Veg-

hel staan allerlei systemen met lopende ban-

den te draaien. Koffers in bakken op lopende

banden komen voorbij en verderop worden

consumentenproducten door het distributie-

systeem automatisch van hoge magazijnrek-

ken gehaald. “Dit is onze ‘speeltuin’, oftewel

het Vanderlande Innovation Centre”, legt Toine

Welten uit, “Hier kunnen we uitgebreid tes-

ten met de door ons ontworpen systemen.”

Vanderlande Industries ontwerpt niet alleen

logistieke systemen voor bagageafhandeling

maar ook voor distributiecentra en sorteer-

centra voor post en pakketten. Toine Welten

is Senior Controls Project Engineer bij

Vanderlande Industries. Hij stuurt de teams

aan die de bagageafhandelingsystemen ont-

werpen en hij houdt tijdens het ontwerp nauw

contact met de klanten. Vanderlande ontving

het afgelopen boekjaar 40% meer orders (713

miljoen euro). Dit is mede te danken aan de

snelle groei in e-commerce waardoor er een

toenemende vraag is naar geautomatiseerde

systemen om pakketjes te verzamelen en te

sorteren. Ook neemt het passagiersvervoer in

luchtvaart wereldwijd toe. Vanderlande ont-

ving tal van orders uit groeiregio's als Oost-Eu-

ropa, Azië, het Midden-Oosten, Afrika en Zuid-

Amerika. Een van de opdrachten is het leveren

van het bagageafhandelingsysteem voor ter-

minal 2 van het internationale vliegveld van

Rio de Janeiro. In aanloop naar het WK in 2014

en de Olympische Spelen in 2016 ondergaat

die luchthaven - Galeão - een stevige facelift.

De reis van een kofferHoe verloopt de reis van een koffer? Bij de

check-in krijgt de koffer een label met streep-

jescode en dan gaat de koffer het bagageaf-

handelingsysteem in via de lopende band.

De koffer komt eerst langs een machine die

de grootte en eventuele afwijkingen op stan-

daardmaten checkt om te voorkomen dat de

bagage ergens in de rest van het systeem

blijft hangen. Afwijkende (maten) bagage

wordt handmatig verwerkt. Normale bagage

gaat verder via de lopende band door de rönt-

genmachine die in de lijn is ingebouwd en de

inhoud controleert op explosieven en andere

verdachte inhoud. Wanneer de bagage geen

verdachte inhoud bevat, gaat deze naar de

sorteermachine. Deze stuurt vroege bagage

naar het opslagsysteem en bagage die op

tijd is gaat naar de kar of container die door

een medewerker naar het vliegtuig wordt ge-

bracht. Laat gearriveerde bagage wordt extra

snel verwerkt en naar een klaarstaande con-

tainer gestuurd.

Vanderlande is een systeemintegrator of an-

ders gezegd samenbouwer van verschillende

systemen en elementen tot een kant-en-klaar

totaal systeem. Toine Welten: “Van huis uit zijn

we machinefabrikant. Een aantal onderdelen

maken we (nog steeds) zelf zoals de trans-

portbanden en TUBTRAX (zie foto hieronder),

een nieuw door ons bedacht systeem waarbij

koffers in bakken worden vervoerd op lopende

banden. Een groot aantal onderdelen kopen

we in, zoals de PLC’s die de systemen aanstu-

ren, eventuele robots en de onderdelen om de

veiligheid te garanderen, zoals een Pilz veilig-

heidssysteem (veiligheids-PLC), toegangshek-

ken, noodstops, en safetybus netwerken etc.”

Als systeemintegrator draagt Vanderlande de

eindverantwoordelijkheid voor het goed func-

tioneren van het systeem en de veiligheid voor

de mensen die eraan werken. “Bij inkoop let-

ten we er dus nauwgezet op dat alle onder-

delen voldoen aan de veiligheidseisen volgens

de Europese richtlijnen, zoals de Machinericht-

lijn. Het totaal moet ook weer voldoen aan die

036036

richtlijnen en de controle daarop houden we

graag zelf in huis”, benadrukt Welten.

Van push naar pullVanderlande en Amsterdam Airport Schiphol

werken al 40 jaar samen en Vanderlande heeft

sinds het begin van de samenwerking de ont-

wikkeling en installatie van het bagageafhan-

delingsysteem voor z’n rekening genomen.

In 2010 installeerde Vanderlande in opdracht

van Schiphol het bagageafhandelingsysteem

in de nieuwe bagagehal Zuid. Schiphol heeft

samen met KLM gekozen voor een andere aan-

pak, van een ‘push’ naar een ‘pull’ concept.

Vanderlande heeft samen met IBM dit concept

op verzoek van beide partijen gerealiseerd.

Bij het push concept bepaalt het aanbod aan

koffers de snelheid van het proces. Bij het pull

concept worden koffers zoveel mogelijk op-

geslagen in een speciaal magazijn (early bag

store) voordat het systeem ze verder verwerkt.

Pas als de koffers nodig zijn, haalt het systeem

ze uit de opslag. Vervoer van de koffers naar

en in de opslag gaat met het eerdergenoemde

TUBTRAX systeem. De bagage is met een gro-

tere snelheid te vervoeren en kan ook gemak-

kelijker getraceerd worden via labels.

In Bagagehal Zuid op Schiphol halen robots de

opgevraagde (pulled) koffers van de lopende

band en laden ze in containers en karretjes die

uiteindelijk door medewerkers naar het vlieg-

tuig worden gebracht. Dit pull concept zorgt

voor een veel grotere capaciteit op een kleiner

oppervlak. Bagageafhandeling gaat hiermee

nog sneller en nauwkeuriger. “Vooral bij trans-

fers, waarbij passagiers overstappen op Schip-

hol van de ene naar de andere vlucht moet de

bagage natuurlijk op tijd en op de juiste plek

in de terminal voor de vertrekvlucht worden

afgeleverd. Voor luchthavens is het belangrijk

om als transferhaven aantrekkelijk te blijven

en dus zo veel mogelijk klanten te trekken”,

aldus Welten. “Op dit gebied wordt het nodige

geïnvesteerd. Schiphol is een voorloper op

het gebied van automatisering van bagage-

afhandeling, het blijft hierin investeren. Maar

ook andere luchthavens volgen: op Heathrow

installeerde Vanderlande een nieuw bagage-

afhandelingsysteem op de nieuwe terminal 5.”

BackboneMomenteel werkt Vanderlande voor Amster-

dam Airport Schiphol aan de afronding van

de installatie van een systeem, de ‘Backbone’

genaamd, om de vier verschillende bagageaf-

handelingsgebieden op Schiphol met elkaar

te verbinden. Het is onderdeel van het 70MB

programma dat in 2003 van start is gegaan en

eind 2012 grotendeels is afgerond.

Het doel van dit programma is om van de 50

miljoen bagagestuks die momenteel per jaar

worden verwerkt naar 70 miljoen per jaar te

gaan. De vier systemen op de B-C-pier (Zuid),

de D-pier, E-pier en de F-G-H-pier (West) zijn

nu met elkaar verbonden door twee hogesnel-

heids transportsystemen. Voor hogesnelheids-

transport heeft Vanderlande het high speed

TUBTRAX en het BAGTRAX systeem ontwikkeld.

Bij het BAGTRAX systeem wordt de bagage in

karren vervoerd over een transportsysteem;

logistiek

Plattegrond van Schiphol, met de B-C-pier (gates B-C), de D-pier (gate D), de E-pier (gate E) en F-G-H-pier

BAGTRAX transportsysteem

het lijkt wel op een achtbaan. De karren sui-

zen met grote snelheid over de rails naar hun

bestemming. “Het verbinden van de vier ba-

gageafhandelingsgebieden op Schiphol is nog

niet zo eenvoudig omdat deze uit verschillen-

de bouwjaren stammen”, vertelt Welten. “De

ontwikkelingen op dit gebied gaan heel erg

snel. Een bagageafhandelingsysteem van tien

jaar oud met bijbehorend besturingssysteem is

heel anders dan een nieuw systeem.” Voor het

nieuwe verbindingssysteem voor Schiphol zijn

honderden PLC’s ingezet en een 40-tal Pilz vei-

ligheids PLC’s. De PLC’s zorgen voor aansturing

van de bagage transportbanden, kranen, sor-

teermachines en DCV-systemen (Destination

Coded Vehicles: TUBTRAX en BAGTRAX). Func-

ties die er onder andere in moeten zitten, zijn:

het op tijd kunnen stoppen van het systeem,

het in de juiste richting transporteren van ba-

gage en het volgen van de bagage tijdens het

transport. Ook moet de hoeveelheid bagage

gecontroleerd worden per tijdseenheid en lo-

catie zodat er geen opstoppingen ontstaan. De

regiekamer op Schiphol houdt het bagageaf-

handelingsysteem in de gaten via computer-

schermen die onderdeel zijn van een SCADA-

systeem. De regisseurs letten er niet alleen op

dat alles nog loopt zoals het zou moeten, maar

ook of het met de veiligheid in orde is.

VeiligheidssysteemVoor de bewaking van de veiligheidsfuncties in

de bagageafhandelingsystemen, gebruikt Van-

derlande het Pilz Programmable Safety System

(PSS 3000).

Welten: “Onze bagageafhandelingsystemen

zijn steeds meer geautomatiseerd en dus is er

ook steeds minder menselijke interactie. Dat

betekent echter niet dat je overal een hek voor

kunt zetten en niets meer aan veiligheid hoeft

te doen. Er zijn genoeg plekken en momenten

waarbij mensen wel in contact komen met het

systeem of waar ingrijpen door medewerkers

noodzakelijk is.”

Bijvoorbeeld bij het inchecken van bagage en

het afhalen ervan bij de ‘bagage reclaim area’.

Er kunnen storingen optreden en dan moeten

medewerkers soms het bagageafhandeling-

systeem in om de storing te verhelpen. Daar-

naast is er regelmatig onderhoud en schoon-

maak nodig en dan moet het systeem veilig

stilgezet kunnen worden en blijven staan. Bij

het ontwerp van het veiligheidssysteem heeft

Vanderlande Pilz ingeschakeld. Welten: “Jaren

terug waren zij de enige die dit soort syste-

men leverde. Ondanks de komst van de nodige

concurrenten zijn we bij Pilz gebleven omdat

zij een toegevoegde waarde leveren qua ken-

nis en ondersteuning bij de installatie van de

systemen. Ze weten veel over machineveilig-

heid en bieden daarvoor zeer praktische on-

dersteuning naar onze engineers en klanten.

Je kunt ze voor die ondersteuning altijd (24/7)

bellen, een service die wij zelf overigens ook

bieden. Vooral voor de kleinere bedrijven is

die technische ondersteuning natuurlijk zeer

handig, want dan hoef je dat niet zelf in huis

te hebben. Inmiddels weten onze eigen engi-

neers ook aardig wat over machineveiligheid,

maar voor een compleet nieuw systeem gaan

we toch eerst weer overleggen met Pilz.”

VeiligheidszonesBij Vanderlande Industries hebben ze de ge-

bieden waar mensen in contact komen met

het bagageafhandelingsysteem onderverdeeld

in vier verschillende veiligheidszones: 0, 1, 2,

en 3 oplopend naar mate van gevaar. Zone 0

is bestemd voor iedereen (publiek), zone 1

voor werknemers die bagage van de banden

halen en de gevaren daarbij kennen, zone 2

voor technisch personeel en zone 3 voor de

onderhoudsmonteur. In zone 0 is alles zoveel

mogelijk afgeschermd en zijn er geen machi-

nes die gevaar opleveren, in zone 3 staan de

‘meer risico’ machines. Een voorbeeld van zo’n

machine is de door Vanderlande ontwikkelde

VERTISORTER. Deze sorteert bagage verticaal

van één transportband naar twee andere,

boven elkaar geplaatste transportbanden. De

VERTISORTER kan ook andersom worden ge-

bruikt, om twee banden samen te voegen tot

één band. Welten: “De lopende banden staan

dicht op elkaar en als ze in bedrijf zijn, zou je

ertussen kunnen komen. Het geheel is echter

afgeschermd door hekken die alleen door een

aanvraag in het systeem te openen zijn.” Alle

veiligheidsfuncties worden door het PSS 3000

systeem gecontroleerd.

PSS 3000 is een modulair besturingssysteem

op basis van SafetyBus P dat gemakkelijk is

aan te passen aan nieuwe situaties doordat de

input en output (I/O) vereisten programmeer-

baar zijn. “Dit systeem voldoet prima aan de

eisen die onze klanten stellen maar wellicht

dat we in de nabije toekomst overstappen op

PSS 4000.” Welten doelt op het veiligheidssy-

steem PSS 4000.

De PSS 4000 is de nieuwste veiligheids-PLC van

Pilz, waarbij het mogelijk is om het complete

PLC programma te verdelen over verschillende

PLC kopmodulen, waardoor je de functionali-

teit per locatie toe kunt wijzen. Daarnaast is

de PSS 4000 door middel van Structured Tekst

Languange (STL) te programmeren en kun je

tijdens de engineeringsfase al starten met

het schrijven van het programma, omdat het

programma werkt op basis van variabelen die

je in een later stadium toe kunt kennen aan

hardware in- en uitgangen. De PSS 4000 maakt

daarnaast gebruik van SafetyNet (Safety pro-

tocol over standaard Ethernet). “Wereldwijd

zijn onze systemen overal even veilig, of je nu

in India of in Nederland komt”, aldus Welten.

Meestal gebruiken we Europese richtlijnen en

normen om te voldoen aan veiligheid.”

“Doordat we inmiddels vele jaren ervaring

hebben met bagageafhandelingsystemen

kunnen we deze systemen tegenwoordig veel

sneller ontwikkelen inclusief het veiligheids-

systeem omdat veel programmeerwerk al

gedaan is. Het ontwikkelen van grote nieuwe

systemen is natuurlijk het spannendst”, vindt

Welten.

Gezien de goedgevulde orderportefeuille van

Vanderlande zal daar het nodige in te doen

zijn.

PSS 3000 van Pilz

037logistiek

038038

Trouwe lezers van mijn columns weten dat ik

regelmatig een positief signaal afgeef aan de

overheid om eens meer toezicht uit te oefenen

en meer controles te houden. Laat ik nu kort ge-

leden een publicatie van augustus 2013 tegen-

komen, waarin de inspectie van het Ministerie

van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vertelt

dat door middel van markttoezicht onveilige of

anderszins schadelijke producten opgespoord

zijn en van de markt gehaald zijn of gehouden

worden. Daarbij wordt vermeld dat in 2011 en

2012 inspecties op arbeidsmiddelen uitgevoerd

zijn met als doel de veiligheid van arbeidsmid-

delen bij de bron te verhogen. Natuurlijk was

ik benieuwd of nu uiteindelijk mijn ongelijk

bewezen zou worden en dat er in Nederland

helemaal geen sprake is van veel roepen maar

weinig doen. Natuurlijk heb ik de betreffende

publicatie van voor naar achter gespeld, want

stel nu dat ik ongelijk zou hebben. Dan zou ik

geen kritische houding meer aan kunnen ne-

men en is gelijk heel veel toekomstige stof

voor nog een flink aantal columns verdwenen.

Maar gelukkig kon ik met een grote zucht van

opluchting lezen dat onze overheid hetzelfde

concludeert als wat ik al jaren roep. In hun con-

clusie staat letterlijk: ‘Uit de resultaten van de

inspecties en op basis van de ervaringen van

de inspecteurs blijkt dat veel marktdeelnemers

het proces voor het op de markt brengen van

veilige producten niet echt begrijpen. Men

weet wel dat een product aan iets moet vol-

doen, maar wat er exact moet gebeuren is hen

niet bekend’. Hier is geen woord Spaans bij. En

aan het eind van de publicatie wordt er dan

gesteld dat er in 2013 een communicatieplan

wordt opgesteld waar in uitgewerkt zal wor-

den hoe de kennis van de productwetgeving

bij zowel fabrikanten als importeurs op peil

gebracht kan worden om daarmee naleving

van de wetgeving te verbeteren. Eigenlijk zou

ik nu tevreden moeten zijn over het feit dat

ik als roepende in de woestijn ook door onze

overheid in het gelijk gesteld ben. Toch niet,

want de conclusie van onze overheid en dat

wat gesteld wordt over de kennis over de re-

gelgeving is eigenlijk te gek voor woorden en

voor mij onbegrijpelijk. Hier blijkt maar weer

dat gelijk hebben of krijgen ook nog eens pijn

kan doen. Zeker als je dan de getallen die men

in de publicatie gebruikt, ook nog eens goed

op je in laat werken. In de publicatie geeft de

overheid aan dat er door hen gecontroleerd

wordt, maar concludeert niet dat er misschien

wel meer gecontroleerd zou moeten worden.

Een communicatieplan opstellen om de kennis

van de productwetgeving bij bedrijven te sti-

muleren is een prachtig idee, maar zal zonder

duidelijk plan van aanpak een prachtig idee

blijven. Maar laten we eerst maar eens naar de

bevindingen van de inspectie kijken en daarna

eventueel commentaar toevoegen. De inspec-

tie heeft in 2012 geconstateerd dat ca. 1000

hefbruggen, die nieuw op de markt gebracht

werden, niet voldeden aan de essentiële vei-

ligheids- en gezondheidseisen. Daarnaast had

ca. 1/3 van gecontroleerde bedrijven hun docu-

mentatie zoals de EG-Verklaring van Overeen-

stemming en de gebruiksaanwijzing niet op

orde. Bij 16 van de 17 Nederlandse fabrikanten

en importeurs van stalschermen is naar aanlei-

ding van twee dodelijke ongevallen handha-

vend opgetreden omdat de door hen geleverde

stalschermen gebreken vertoonden en niet

voldeden. Na de dodelijke ongevallen werd in

2011 de handel stilgelegd en moesten er door

verschillende fabrikanten bij de door hen ge-

leverde schermen tijdelijke veiligheidsmaatre-

gelen genomen worden. Ongevallen en acties

zijn voor de branche aanleiding geworden om

samen met het Nederlands Normalisatie Insti-

tuut (NEN) een Nederlandse Technisch Afspraak

(NTA 8344) op te stellen. Deze is in mei 2012

gepubliceerd. Door het NEN is in Brussel een

voorstel ingediend om een geharmoniseerde

norm voor deze stalschermen op te stellen. Dit

voorstel is goedgekeurd en de norm is nu in het

ontwerpstadium. Fijn. Alleen moeten we ons

realiseren dat de dodelijke ongevallen in mei

2010 en mei 2011 twee kinderen waren.

Drie ernstige ongevallen met doekreinigers

van teeltdoeken voor gewassen waren aanlei-

ding om 12 van de 13 machines die door een

fabrikant geleverd waren uit voorzorg uit be-

drijf te nemen. Significant detail: de fabri-

kant van de doekenreinigers was ondertus-

sen failliet en door de inspectie is daarom op

grond van de Arbeidsomstandighedenwet

handhavend opgetreden richting gebrui-

038 (un)Safe

Toezicht op veilige arbeidsmiddelen

Teks

t: Be

rt S

tap

DIepeRe geDaChTeN VaN eeN Ce-CONSulTaNT

039(un)Safe 039

ker (lees in sommige gevallen werkgever).

Door de inspectie zijn naar aanleiding van

2 dodelijke ongevallen bij bowlingcentra in

Engeland en Denemarken 84 Nederlandse

bowlingcentra geïnspecteerd. Bij 70 bedrijven

was er sprake van oudere pinsettermachi-

nes met een groot aantal bewegende delen,

die allerlei beknellingsrisico’s met zich mee

brachten. Alle bedrijven zijn gesommeerd om

de veiligheidsrisico’s te inventariseren en een

plan van aanpak op te stellen. Ik weet niet welk

gevoel u krijgt bij het lezen van deze getallen,

maar ik krijg de aandrang om Rob Geus eens te

citeren: “Ik word hier niet vrolijk van”. Steeds

heb ik er op gewezen dat je als gebruiker niet

op de mooie blauwe ogen van de verkoper

kan en mag vertrouwen. Maar als we naar

deze getallen kijken, dan is het ruim 20 jaar

na de lancering van de Europese Nieuwe Aan-

pak Productrichtlijnen (1992) bedroevend hoe

het soms met de kennis van deze regelgeving

binnen bedrijven gesteld is. Het rapport con-

cludeert toch “men weet wel dat een product

aan iets moet voldoen, maar wat er exact moet

gebeuren is hen niet bekend”. Al eerder heb ik

in diverse columns er op gewezen dat er een

generatie technici opgroeit, die niet bekend ge-

maakt zijn met en daarom niet vertrouwd zijn

met de Europese richtlijnen. Ten aanzien van de

kennis van de Europese Richtlijnen slaat de ver-

grijzing toe. Ook in consultancy land is dit het

geval. Kijk maar eens naar de foto boven deze

column zou ik zeggen. De meeste consultants,

die op het gebied van de Europese Richtlijnen

werkzaam zijn, ken ik nog vanaf het eerste uur.

Velen waren er bij toen de Nederlandse Vereni-

ging voor CE consultants (NVCE) werd opgericht

(vereniging bestaat ondertussen niet meer). In

de loop van de jaren zijn er wel een aantal con-

sultants bijgekomen, maar ook daar zien we

dat dit bijzonder marginaal is. Het totale aantal

consultants is bijna niet gegroeid. Laat staan

dat we dan ook nog eens over het gebrek aan

kennis bij de medewerkers van de bedrijven

moeten spreken. Ook daar zijn de constructeurs

die de komst van de Europese richtlijnen heb-

ben meegemaakt en allerlei trainingen moch-

ten volgen al met pensioen of gaan op korte

termijn de bedrijven verlaten. Jammer genoeg

mis ik, zoals eerder al in deze column gesteld,

in de publicatie de conclusie dat meer controle

door de overheid niet alleen meer zaken aan

het licht zou kunnen brengen, maar ook een

betere naleving van de voorschriften door de

bedrijven zou bewerkstelligen. Laten we eerlijk

zijn; een hogere pakkans maakt ons Nederlan-

ders toch alerter. Al is dit tegenwoordig ook

maar weer de vraag want als we horen dat er in

de periode augustus tot eind september 2013

maar liefst 336.000 verkeersboetes uitgedeeld

werden na de ingebruikname van de traject-

controle op de A2, dan schijnen controles en

boetes ook hun uitwerking niet meer te heb-

ben. Mogelijke oorzaak is de onduidelijkheid

van de situatie op de A2 waardoor automobilis-

ten niet weten waar ze aan toe zijn. Nu is hier-

over al genoeg te doen geweest en wil ik mij er

dan ook niet aan wagen om ook eens een duit

in het zakje te doen. Nu ik het toch over ondui-

delijkheid heb, dan moet in deze column ook

vermeld worden dat veel fabrikanten zich nog

steeds proberen te verschuilen achter de bewe-

ring dat de regelgeving en normen onduidelijk

zijn en dat daardoor de naleving van de regel-

geving bemoeilijkt wordt. Natuurlijk is dit deels

waar, want anders hadden wij als CE consul-

tants geen bestaansrecht en konden we onze

bureau ’s wel sluiten. Maar dat bedrijven een

beroep doen op een CE consultant heeft soms

meer te maken met bepaalde complexere si-

tuaties waar meer kennis van de regelgeving

vereist is. Bijvoorbeeld bij productielijnen waar

meerdere partijen bij betrokken zijn. Maar de

onduidelijkheid, waarover het merendeel van

de fabrikanten spreekt, heeft meer te maken

met het feit dat men in de loop van de jaren

geweigerd heeft om te investeren in de ken-

nis over deze regelgeving en nu opeens tot

de ontdekking komt dat ze veel niet weten en

daardoor zaken verkeerd beoordelen of doen.

Nu is het toegeven dat je bepaalde zaken niet

weet geen schande. Vaak kun je daarvoor weer

een adviseur inhuren. Maar net doen of je het

wel weet en je ook zo verkopen aan je klant

grenst aan kwakzalverij en mag zeker bedrog

genoemd worden. Gebrek aan kennis van de

regelgeving, zoals geconcludeerd wordt in de

publicatie, kan absoluut niet verweten worden

aan onze overheid, maar is gewoon de schuld

en gemakzucht van de bedrijven. Bedrijven ho-

ren hier ook hun eigen verantwoordelijkheid te

onderkennen. De overheid is te verwijten dat

zij vergeten zijn dat je uitstekend en duidelijk

regelgeving en normen kan publiceren maar

dat er daarnaast ook controle op de naleving

zal moeten zijn. Om enige analogie te gebrui-

ken: je kan uitstekend lesmateriaal aanbieden

aan studenten, maar als je vergeet te toetsen of

te controleren of men het lesmateriaal ook be-

studeerd heeft, dan zal de drang bij de studen-

ten om te studeren waarschijnlijk niet zo groot

zijn. Ook hier kan ik uit eigen ervaring over

meespreken. Vreemd dat in een maatschappij

waarin we jaren geroepen hebben (sommige

gevochten hebben) om een terugtredende

overheid, meer eigen beslissingsrecht, vrijheid

en eigen verantwoordelijkheden, we de over-

heid gaan verwijten dat wij onze eigen verant-

woordelijkheid niet hebben genomen. Als we

naar de Machinerichtlijn kijken dan is het be-

drijfsleven op haar wenken bediend geweest.

Het merendeel van de machines (ca. 95%) valt

onder de zelfcertificering. Ik kan me nog herin-

neren dat de bedrijven in de negentiger jaren

hier heel blij mee waren. Gelukkig konden ze

alles zelf doen. Bij veel bedrijven mochten me-

dewerkers kennismaken met de Machinericht-

lijn. Wel zagen we in de loop van de negentiger

jaren een kentering komen en werd er, terwijl

er meer normen en voorschriften kwamen,

steeds minder geïnvesteerd in de kennis van

de mensen. Zeker de laatste jaren is die trend

nog duidelijker waarneembaar. Daarom beves-

tigt de publicatie nog een keer dat wij mensen

niet tegen dit soort vrijheden kunnen en dus

meer controle nodig hebben. Dus als afsluiting

nogmaals een oproep aan Den Haag om te ver-

anderen van een terugtredende naar een con-

trolerende overheid. Zeker op het gebied van

veiligheid. Want een oud gezegde stelt dat het

oog van de meester het paard vet maakt.

040

Imaging Development Systems

(IDS), leverancier van industriele

camera’s met USB-interface, intro-

duceert drie nieuwe camerafami-

lies die zijn uitgerust met de USB

3.0-interface. De industriële came-

ra’s zijn erg gebruiksvriendelijk en

kunnen eenvoudig in bestaande

systemen worden geïntegreerd. De

camera’s zijn voorzien van de inter-

faceonafhankelijke Software Suite

van IDS, die is gecombineerd met

het plug & play USB 3.0. De camera-

reeks is hierdoor zeer eenvoudig te

installeren en gebruiken.

De nieuwe USB 3.0-camera’s zijn

voorzien van gevoelige CMOS-sen-

soren van Aptina en e2V. De resolu-

ties van de camera’s verschillen per

model, varierend van 1,3 tot 5 me-

gapixel. De camera’s zijn per direct

beschikbaar.

Imaging Development Systems lanceert uSB 3.0 camera’s

Nieuws

De FXP vacuüm grijper van Schmalz is ontwikkeld voor het grijpen,

sorteren en (de)palletiseren van onder meer kartonnen dozen, zak-

ken, blikjes of kisten met slechts één grijper. Een benchmark heeft

aangetoond dat de serie een tot 86% hogere zuigkracht genereert.

Onder meer door toepassing van een vacuüm booster, lekvrije ven-

tielen en krachtige ejectoren. Afhankelijk van de uitvoering weegt de

vacuüm grijper tussen de 2,5 – 8,4 kg waarmee hij goed is te combi-

neren met een robot. De FXP is beschikbaar met een schuimplaat

voor het handelen van stijve producten of met zuignappen voor het

verplaatsen van flexibele verpakkingen zoals dunwandige kartonnen

dozen, zakken of folieverpakte producten. Toepassingen zijn te vin-

den in processen waarin de oppak positie van het product niet exact

is gedefinieerd of waar meervoudige producten op hetzelfde mo-

ment in één cyclus moeten worden gehandeld.

De unit is voorzien van een geïntegreerde vacuüm ejector waardoor

hij direct is aan te sluiten. Bovendien is hij eenvoudig te onderhouden

en snel uit te wisselen wanneer de applicatie condities wijzigen. Ver-

der is tijdens het ontwerpproces specifiek aandacht besteed aan een

energiezuinige werking. Dit heeft onder meer geleid tot een speciale

flow optimalisatie gedurende de vacuüm generatie.

De individuele zuignappen – met een diameter van 20 – 40 mm – zijn

middels de ‘push-in’ functie eenvoudig uit te wisselen. Daarbij zijn ze

geschikt voor toepassing in de voedingsmiddelenindustrie.

Vacuüm grijper

FULFILL YOUR NEED FOR SPEED WITH USB 3.0

www.ids-imaging.com/usb3

The extended uEye camera range:4 camera families, 43 models

Phaer_USB3_uEye_Cameras_Half_Page_2014.indd 1 28.03.2014 15:47:12

De volledig nieuw ontworpen Magic vacuümzuignap van

Vmeca – in Nederland vertegenwoordigd door Airtec – is uiter-

mate geschikt om folies en foliezakken in de meest uiteenlo-

pende toepassingen te handelen. Ook met vloeistof gevulde

zakken zijn met deze serie zuignappen te ‘grijpen’.

modulaire magic vacuümzuignap

Compact h-portaal voor montage kleine onderdelen Het compacte H-portaal EXCM van Festo is ontwikkeld voor het nauwkeu-

rig en snel positioneren van kleine onderdelen - bijvoorbeeld in de elek-

tronicaproductie. De systeemoplossing biedt zowel elektrische als pneu-

matische automatiseringstechniek waarmee iedere willekeurige positie

in de werkruimte is te bereiken.

De omlopende tandriemen bewegen de sleden in een tweedimensionale

ruimte (x-y as) en zijn gekoppeld aan vaststaande motoren. Door dit pa-

rallelkinematische aandrijfconcept blijven de te bewegen massa’s klein.

Verder is een eenvoudige inbedrijfname gerealiseerd door het bijbeho-

rende aandrijf- en besturingspakket gecombineerd met het interfacecon-

cept Ethernet, CANopen en I/O voor tot maximaal 64 posities.

Het inbouw gerede systeem maakt positioneerbewegingen mogelijk met

snelheden oplopend tot 500 mm/s; de herhalingsnauwkeurigheden lig-

gen daarbij in een bereik van ±0,05 mm. Binnen de elektronicaproductie

en de montage van kleine

onderdelen is het H-portaal

dan ook geschikt voor het

toevoeren en monteren van

kleine componenten, het

aanbrengen van lijm, het uit-

voeren van elektronische

testen en het flexibel positio-

neren van werkstukken en

bouwdelen.

042

Global solutions

+31 (0)297 285332 www.destaco.nl+31 (0)297 285332 www.destaco.com+31 (0)297 285332 www.destaco.com

Boa 200-camera van Teledyne kan beelden vier keer sneller verwerkenDe nieuwe Boa 200 intelligente camera van Teledyne is in staat tot vier

maal sneller beelden te verwerken dan standaard modellen. Het appa-

raat beschikt over een 1,2 GHz dualcore processor. De camera is leverbaar

via STEMMER IMAGING. De nieuwe camera biedt sensorresoluties van 640

x 480 x 1600 x 1200 pixels. Het apparaat is voorzien van een IP67-behui-

zing. De Boa 200 kan worden geïntegreerd in bestaande machines, in-

stallaties of systemen en is geschikt voor kleine inbouwruimtes. Ook is

het apparaat bestand tegen spatwater. De Boa 200-camera’s zijn net als

andere modellen in deze productreeks leverbaar met monochroom- en

kleurensensoren. Klanten kunnen kiezen uit drie geïntegreerde software-

versies: iNspect Express, IDR en Sherlock. iNspect Express-software is ge-

richt op flexibiliteit en bediencomfort, terwijl IDR juist specifiek voor

identificatie en volgen is ontwikkeld. Sherlock is bedoeld voor het uitvoe-

ren van geautomatiseerde inspecties.

ABB presenteert het integra-

ted vision systeem voor ca-

meragestuurde toepassing in

robots. Het slimme camera

systeem maakt het mogelijk

cameragestuurde robottoe-

passingen eenvoudiger en in

kortere tijd te implemente-

ren. Het integrated vision sy-

steem is volgens ABB binnen

slechts 25 procent van de tra-

ditionele installatietijd geïm-

plementeerd. Het systeem is

uitgerust met Cognex-came-

ra’s en meerdere geavanceer-

de imaging-technologieën.

Het integrated vision systeem

optimaliseert daarnaast de

productiecontrole, aangezien

robots beter zicht hebben op

werkzaamheden die zij uit-

voeren. Klanten kunnen het

integrated vision systeem ge-

bruiken om de doorvoersnel-

heid van hun productielijn te

verhogen, dubbel werk te

voorkomen en minder materi-

aal te verspillen. De produc-

tiekosten kunnen hierdoor

worden verlaagd.

aBB introduceert integrated vision systeem voor camera-gestuurde toepassing in robots

Nieuws

043

0348 433 466

>> Versnel uw productiviteit. Bezoek ni.com/embedded-platform

De combinatie van de NI LabVIEW systeemontwerpmethode en herconfigureerbare I/O (RIO)

hardware helpt kleine ontwerpteams met een brede expertise om veeleisende embedded

applicaties te ontwikkelen in kortere tijd. Met behulp van de grafische systeemontwerpmethode

kunt u gebruik maken van één geïntegreerd softwareplatform om zowel embedded processors

en FPGA’s te programmeren. Hiermee ontwikkelt u sneller applicaties voor toepassingen in de

energie, transport, productie of life sciences sectoren.

De LabVIEW ontwerpsoftware biedt ultieme flexibiliteit door het programmeren van FPGA, het vereenvoudigt het hergebruik van programmacode, en helpt u programmeren precies op de manier zoals u denkt: grafisch.

Smarter Embedded Designs,Faster Deployment

National Instruments Netherlands BV n Pompmolenlaan 10 n Postbus 124 n 3440 AC Woerden n Tel +31 348 433 466 n Fax +31 348 430 673Chamber of Commerce n # 301 168 13 n Utrecht

©2014 National Instruments. Alle rechten voorbehouden. LabVIEW, National Instruments, NI, en ni.com zijn handelsmerken vanNational Instruments. Andere vermelde producten en firmanamen zijn handelsmerken of handelsnamen van hun respectievelijke bedrijven. 15458

15485 Smarter Embedded Design Ad 230x295 Dutch.indd 1 17/01/2014 09:14

044

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics

Eenvoudiger produceren?Houd het standaard!

ABB adv Packaging 2000 A4.indd 1 08-08-13 08:43

grijpertrends: de servobelofte Duurzaam garnalen vissen met vision ...

Documents

Transcript of grijpertrends: de servobelofte Duurzaam garnalen vissen met vision ...