Gp 12

Autotaalglas Zeeland 0113-251700

autoruit stuk?

autotaalglaslaat je niet barsten0800-0828

De GanzenPenZo, de vakantie zit er weer op.

De meesten van ons zijn terug van vakantie, de scholen zijn weer begonnen. De sportclubs zijn aan de tweede helft begonnen. Iedereen kan weer in het gareel. Net als rond de jaarwisseling hebben we ook na de vakantie weer goede voornemens. In de vorige GanzenPen schreef ik over nieuwe ideeën. Laat het niet bij een idee, gewoon aan de slag ermee!

Het eerste half jaar was voor veel ondernemers niet het meest succesvolle. Met name de showrooms klaagden over het aantal bezoekers. Internet schijnt steeds belangrijker te worden als er aankopen gedaan moeten worden. Laten we vooral niet verge-ten dat men in de showroom ‘live’ advies kan geven, u garanties krijgt van een lokale ondernemer die geïnvesteerd heeft om alles zo netjes mogelijk te pre-senteren. Gebruik internet als hulpmiddel, maar geef de lokale ondernemer in ieder geval een kans!

We praten elkaar moed in, door te zeggen dat de markt aantrekt. Het consumentenvertrouwen moet stijgen, dan gebeurt er weer wat. Als de huizenmarkt verbetert, kan het ineens veel beter gaan. De vermin-dering van de overdrachtsbelasting is een stap in de goede richting om de verhuisbewegingen te beïnvloe-den. De banken die het probleem (lees kredietcrisis) hebben veroorzaakt, moeten nu eigenlijk ook zorgen voor de oplossing. Deze heb ik nog niet gezien. U wel?

Wat kunnen we er zelf aan doen ? Gewoon blijven investeren. Niet de hand op de knip, maar gewoon kopen als de mid-delen er zijn. Geen onver-standige investeringen, maar duurzame goederen of aanpassingen aan de woning. Juist in deze tijd is het verstandig om dit soort investeringen te doen. Je koopt immers voordeliger in crisistijd dan ten tijde van een hoogconjunctuur. Wat je ook kan doen, is kijken naar energiebe-sparende maatregelen. In veel gevallen bespaar je jaarlijks aanzienlijk in de energiekosten. Uiteraard moeten de maatregelen eerst uitgevoerd worden, de kost gaat voor de baat uit. In de meeste gemeen-tes worden behoorlijke subsidies verstrekt als er energiebesparende maatregelen uitgevoerd worden. Raadpleeg een onafhankelijk energieadviseur of laat u door een andere specialist vrijblijvend adviseren.

Niet afwachten, maar aan de slag. Met nieuwe ideeën of met het vervolgen van de weg die u in januari bent ingeslagen. Vooruitzien is regeren. Wat achter ons is, is verleden tijd. Laten we met zijn allen proberen om van 2011 nog een leuk en succesvol jaar te maken. Aan de slag!

Tekst: Ronald van der Hart

AmbachtscentrumGoes

Ambachtscentrum

DemonstratiesVerkoop

AdviezenMaterialenWorkshops

KinderfeestjesDoedagen

Musea

Kattendijksedijk 274463 AL Goestel. 0113-214102Open: woensdag en zaterdagvan 13.00 tot 16.30 uurToegang gratis

w w w . a m b a c h t s c e n t r u m g o e s . n l

Gratis huis-aan-huis magazine voor de gemeenten Goes en Kapelle Jaargang 2 • 29 augustus 2011 • nummer 12

Marjon Sarneel geeft schrijf-cursussen 8

Jong talent:Flip Markwat 4

Burgemeesters-log 2

Jacoba van Beieren blijft actueel 4

Goese markt bij beste markten 7

Scan de QR-code en volg ons op

Aan de slag!

Ouweland voorbijTradities zijn er om gehandhaafd te worden. Een echte Zeeuwse is het sjezenrijden. Dan zitten boer en boerin in een sjees. Deze wordt getrokken door een paard. De boerin probeert met de lans door de ring te steken. Dit niet te verwarren met ringrijden, waarbij een ruiter te paard en dat zonder zadel op een baan de ring moet steken. De baan wordt in de regel met zand uitgezet op een straat of op een akker. Bij het sjezenrijden rijdt de sjees een ronde door het dorp en hangen er boven de straat ringen. Met het goede paard Nelis lukte mij het in ieder geval om op de dag van het ouwe land in Oud-Sabbinge de eerste ring om de lans te krijgen, bij de tweede raakte ik de rand van de ring en bij de derde ging ik er op een millimeter langs. Maar zoals de onverbiddelijke jury aangaf, net niet, telt ook niet. En er was nog veel meer te zien in Oud-Sabbinge, zoals oude tractoren en dorsmachines en het traditionele kwal-leballen. Dat is boerenrugby in een speciaal geprepareerd mod-derveld. Helaas lukte het de raadsleden Henk Hoogerland en Stan Jasperse niet om een raadsteam op de been te krijgen. Volgend jaar beter. Voor een fraaie impressie van het kleinste tv station ter wereld zie www.oud-sabbinge.nl.

Burgemeesters-log

COLOFONDe GanzenPen is een uitgave van U&R Producties.

Vormgeving en druk:Bareman Grafische Bedrijven en U&R Producties (onderdeel van de )Axelsestraat 156, 4537 AS Terneuzen0115-613072

Eindredactie:Semper Scribo Tekst- en Redactiebureau, Aukje-Tjitske Dieleman-Hovinga, [email protected]

Advertentie-acquisitie:Drukkerij Bareman, 06-53338404Aanlevering advertenties: [email protected]

Inlevering kopij vóór dinsdag 6 september.Volgende verschijningsdatum: maandag 26 september 2011.

© 2011 Niets uit deze uitgave mag worden geprodu-ceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, kopie, film of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Druk- en zetfouten voorbehouden.

René Verhulst, de Burgemeester van Goes, meldt op de gemeentelijke site www.goes.nl saillante zaken of juist hele gewone zaken in Goes en op de Bevelanden. Reacties zijn welkom via de website www.goes.nl.

Tussen het wereldnieuws over de eurocrisis, de afwaardering van de VS, honger in de Hoorn van Afrika en ernstige rellen in Engeland is het weer deze week maar een kleine factor. Maar voor de vele vakantiegangers in Zeeland is het dat niet. Gelukkig schijnt tussen de buien vaak de zon en heb je aan de kust meer opklarin-gen dan je denkt. En wanneer je de vele bezoekers in de stad ziet, dan weten zij zich toch goed te vermaken. Regelmatig brandt bij de Westwalgarage het bordje “VOL.” Mijn zoon was gekomen om naar het strand te gaan, maar is uiteindelijk gaan snowboarden in Terneuzen. Zo kan het natuurlijk ook. Deze week ook overleg met de Bezwaarschriftencommissie. Haakt u nu niet af als lezer, want zoiets kan ook boeiend zijn. Over 2010 kwamen er 203 bezwaarschriften binnen. U moet dan denken bezwaar tegen een parkeerboete, bouwvergunning of tegen terug-vordering van een uitkering. Mijn standpunt luidt dat het goed is dat er een onafhankelijke instantie is waar je als bewoner terecht kan wanneer je het niet eens bent met de gemeente. En die weegt nog eens af of de regels goed gehanteerd zijn. Daar heeft trouwens de bewoner die de regels wél goed volgt ook recht op. De econo-mische crisis deed zich echt voelen, want vooral in het sociale domein groeide het aantal bezwaarschriften. De zorgvuldigheid die de gemeente hanteert bij afdoening betekent dat medewerkers er intensief mee bezig zijn. Toch nog even de onlusten in Engeland. Een paar maanden gele-den liep ik in wijken in Londen als Islington en Hackney rond en bezocht er verschillende middelbare scholen. De oorzaak is niet raciaal. Het is vooral de tegenstelling arm en rijk die het met zich meebrengt, in feite de aloude klassenstrijd. Ik weet nog dat ik op mijn telefoon een foto van John de Wolf en mij liet zien aan een aantal scholieren. Ze dromden om mij heen, niet uit belangstelling voor de foto, maar voor de smartphone. En wij zien dat als een normaal gebruiksvoorwerp. De dagen van het ouwe land zijn echt voorbij

Houtzagerij De PietTimmerhout op maat

Stookhout op afroep

Europees landbouwfonds voor de Plattelandsontwikkeling:

Europa investeert in zijn platteland

Pietweg 5 • 4471 NR Wolphaartdijk

T (0113) 71 55 13

2 De GanzenPen | 29 augustus 2011

jong talentJong talent verlegt de grenzen met een breed repertoire en met beide benen stevig in de Zeeuwse klei.

Lewedorp – Als iets bewijst dat het snel kan gaan met een bijzonder talent, doorzettingsvermogen en een gezond portie durf en nuchterheid dan is het wel de verse cd van pianotalent Flip Markwat. Zaterdag 11 juni werd de cd gepresenteerd in de Ontmoetingskerk in Goes. De jonge virtuoos kan terugkijken op een goed bezocht optreden waar zijn cd gretig aftrek vond.

Voor Flip Marktwat gaat er geen dag voorbij zonder dat hij achter zijn piano schuift. De jonge muzikant uit Lewedorp volgt een intensieve 6-jarige studie tot concertpianist aan het Muziek Instituut Mingelen en dat dit de nodige dagelijkse uurtjes achter het klavier vraagt mag duidelijk zijn. Waar een conservatoriumstudent de hele dag opgelegde stukken instudeert, werkt Flip een gedeelte van de dag bij een kippenboer om zijn studie te bekostigen.‘Het is een privé- studie, dus ja, dat kost wel wat, en aangezien ik geen studiefinanciering krijg, moet er wel wat bij gewerkt worden.’ Het toont maar des te meer aan dat het hier om een bijzonder gemotiveerde pianist gaat.

Het begon in november 2009 toen zijn moeder Flip opgaf voor het Concours voor Jonge pianisten. Hoewel Flip toen nog organist was, en geen enkele pianoles had genoten, won de toen 17-jarige Flip het concours. Als prijs mocht hij een jaar lang gratis studeren aan het Muziek Instituut Mingelen, waar hij intensief werd begeleid.

Flip: ‘Ik volgde daarvoor al wel orgelles van Margreeth de Jong in de Nieuwe Kerk in Middelburg en registreerde voor de organist Martin Mars.’ Na een jaar studeren aan het instituut, belde Flip met Jan Vayne om samen een concert te doen. Flip: ‘Jan stond gewoon in het telefoonboek, ik dacht dat ik het management te spreken zou krijgen, maar Jan nam heel gewoon zelf op en was direct enthousiast.’

Ook toen Flip een cd wilde opnemen, reageerde Jan Vayne enthousiast, en mocht het talent direct langskomen om in zijn

‘kerkje’ in Kampen een cd op te nemen. ‘De galm op de opnames is geen effect maar puur de akoestiek van het gebouw’ aldus Flip. De cd met de titel Grenzen verlegd werd in maart opgenomen en bevat een breed repertoire aan pianostukken. Van eigen improvisaties en geestelijk liederen, tot Bach of Vangelis. Terugkijkend op de net uitgebrachte cd zegt Flip: ‘Sommige

nummers zou ik nu toch anders uitvoeren, ik zou hier een daar een thema herhalen of de compositie wat aanpassen. Zo hebben we in een nummer klokkenspel opgenomen, en dat klinkt zo goed dat ik het wel meer zou willen toepassen.’ Al met al is de jonge pianist erg tevreden met het resultaat.

Flip: ‘Ik wil mijn pianospel zo breed mogelijk houden, van Schuman tot Marco Borsato, en van Beethoven tot Jan Smit, ik vind het allemaal even leuk.’ De titel van de cd Grenzen verlegd moet dit dan ook benadrukken;

‘Behalve dat ik zelf mijn grens heb verlegd, van orgel naar piano, wil ik ook grenzen verleggen binnen de muziek; van geestelijk naar populair,of klassiek; het kan allemaal bij mij, en dat is niet gebruikelijk in de traditie van concertpianisten,’ aldus Flip. Absoluut voorbeeld voor de jonge pianist is dan ook Jan Vayne die ook een heel divers repertoire aan de dag legt.

Flip: ‘Ik vind het belangrijk om gewoon mijn eigen ding te kunnen doen en van Jan kan ik veel leren op het gebied van communicatie met mijn publiek. Jan is een echte sfeermaker.’

Een concertpianist als Wibi Surjadie of Rostopovich ziet Flip Markwat zich dan ook nooit worden. ‘Ik wil tussen de mensen staan, met beide benen op de grond,’ aldus de nuchtere Zeeuw. Dat het laatste optreden goed werd bezocht, is een opsteker voor Markwat: ‘Het is moeilijk om als jonge pianist naamsbekendheid en een eigen publiek op te bouwen. Elke gelegenheid waar ik kan spelen grijp ik dan ook met beide handen aan.’ Ook het Muziek Instituut draagt bij aan de nodige ervaring en naamsbekendheid door het organiseren van concerten. De afgelopen maanden verzorgde Flip diverse optredens met Jan Vayne, en ook in de nabije toekomst staan alweer een aantal optredens samen gepland. Hoe de nabije toekomst van de ijverige pianostudent eruit zal zien is lastig in te schatten, maar dat we meer van hem gaan horen is wel zeker.

GEVRAAGD Schilderijen, bloedkoralen en granaten halscolliers, mutsspelden, hoofdijzers, gouden zilverwerken, munten, armbanden, ringen, pepermuntdoosjes, broekstukken, flacons met zilver of gouden dop, antieke tegels, oude boekwerken, meubilair, glas en kristal, porselein enz. voor onze veiling in september.

Wilt u de hoogste opbrengst?Bel ons of u kunt ons een bezoek brengen op woensdag-, donderdag- en zaterdagmiddag van 13 u tot 17 u en op afspraak.

Meer dan 40 jaar een betrouwbaar adres als Kunst- en Antiekveilingen A.I. Verhage BV.

zaterdag 14 mei te Middelburg

GROTE KUNST- EN ANTIEKVEILINGmet onder meer een grote collectie zeldzaam Zeeuws zilver

Van der Valk Hotel Paukenweg 3 Middelburg

Kijkdagen: vrijdag 13 mei van 15 tot 20 uur en zaterdag 14 mei van 9.30 tot 11.30 uur

De veiling start zaterdag 14 mei om 14 uur

middelburgs VEILINGHUIS Verhage & Van Kleef

Houtkaai 9NL - 4331 JR Middelburgtel (+31) (0) 118 62 76 39gsm (+31) (0) 6 38 93 07 33

[email protected]








[email protected]


GROTE KUNST- EN ANTIEKVEILING

met onder meer een grote collectie zeldzaam Zeeuws zilver


middelburgs VEILINGHUIS

Verhage & Van Kleef

Houtkaai 9NL - 4331 JR Middelburgtel (+31) (0) 118 62 76 39

gsm (+31) (0) 6 38 93 07 33www.middelburgsveilinghuis.nl

[email protected]

MIDDELBURGS VEILINGHUIS Verhage & Van Kleef

329 augustus 2011 | De GanzenPen

Wat is de bedoeling? Uit de advertentie van welke vier bedrijven komen de fragmenten hiernaast?

Uw oplossing kunt u vóór donderdag 8 september 2011 e-mailen naar [email protected] of opsturen naar: Drukkerij Bareman, Axelsestraat 156, 4537 AS Terneuzen

In het volgende nummer (13) wordt de prijswinnaar bekend gemaakt. Hem of haar wacht een leuke verrassing!

Veel succes!

De oplossing van de vorige puzzel was: GG Autoservice uit Heinkenszand, Totaalbouw Zeeland, Corrie Verpalen Loopbaanadviseur en de Goese Metaalhandel.

De winnaar van De GanzenPen nummer 11 is A. de Visser uit Wilhelminadorp.

Van harte gefeliciteerd!

Prijsvraag: zoek en vind!Als u deze uitdaging aanneemt, maakt u kans op een leuke prijs!

Geen dorpscafé meer, dan naar VAN BUITEN UIT voor verteer.

Voor aangenaam vertoeven in schuur en op terras, of onder de notenboom in het gras

Boomgaardterras VAN BUITEN UITNelleke Luteijn, Bouwensputseweg 1, 4471 RC Oud-Sabbinge

T: 0113 581805 E: [email protected] W: www.vanbuitenuit.nl

VAN BUITEN UIT® is geopend van 1 mei tot 17 oktober.Dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur. M.u.v. maandag en vrijdag (op afspraak)

SlageropWielen(0113) 56 80 70

Niet alleen voor de bbq

maar ook voor

kerstpaketten/gourmetschotels

of gewoon een heerlijk stukje vlees

kunt u bij ons terecht.

Gratis thuisbezorgd!

Bij een bestelling/boeking

van 22 tot 26 september

tegen inlevering van deze bon15%korting

GEVRAAGD Schilderijen, bloedkoralen en granaten halscolliers, mutsspelden, hoofdijzers, gouden zilverwerken, munten, armbanden, ringen, pepermuntdoosjes, broekstukken, flacons met zilver of gouden dop, antieke tegels, oude boekwerken, meubilair, glas en kristal, porselein enz. voor onze veiling in september.

Wilt u de hoogste opbrengst?Bel ons of u kunt ons een bezoek brengen op woensdag-, donderdag- en zaterdagmiddag van 13 u tot 17 u en op afspraak.

Meer dan 40 jaar een betrouwbaar adres als Kunst- en Antiekveilingen A.I. Verhage BV.








[email protected]








[email protected]


GROTE KUNST- EN ANTIEKVEILING

met onder meer een grote collectie zeldzaam Zeeuws zilver


middelburgs VEILINGHUIS

Verhage & Van Kleef

Houtkaai 9NL - 4331 JR Middelburgtel (+31) (0) 118 62 76 39

gsm (+31) (0) 6 38 93 07 33www.middelburgsveilinghuis.nl

[email protected]

MIDDELBURGS VEILINGHUIS Verhage & Van Kleef

AmbachtscentrumGoes

Ambachtscentrum

DemonstratiesVerkoop

AdviezenMaterialenWorkshops

KinderfeestjesDoedagen

Musea

Kattendijksedijk 274463 AL Goestel. 0113-214102Open: woensdag en zaterdagvan 13.00 tot 16.30 uurToegang gratis

w w w . a m b a c h t s c e n t r u m g o e s . n l


Jacoba van Beieren blijft actueelZes jaar geleden alweer: het feest ter gelegenheid van Goes 600 jaar stad. In één van de bijdragen in de feestbijlage van de PZC in januari 2005 gingen Willy van Meegen en andere Goesenaren op zoek naar de ‘mythe’ en zelfs ‘de roddels’ rond Jacoba van Beieren (1401-1436). De historische feiten hadden ‘geleid tot tal-loze prachtige verhalen waarin Jacoba tegen een Goes’ decor de hoofdrol speelt’. Jacoba van Beieren, de laatste gravin van Holland en Zeeland vóór de Bourgondiërs, had volgens de overlevering een speciale band met Goes en Sint-Maartensdijk, wegens haar con-nectie met de voormalige kastelen Ostende in Goes en het Hof van Sint-Maartensdijk. Voor de schamele resten van Ostende worden anno 2011 bij de Goese binnenstadsvernieuwing mooie plannen bedacht. Op Ostende zou Jacoba ooit een moerbeiboom hebben geplant die het uithield tot in de twintigste eeuw. Er zijn meer lokale verhalen. In Goes werd Jacoba bijvoorbeeld ‘koningin’ in een wedstrijd gaaischieten (1428). Aardige sagen en folklore, maar in werkelijkheid sleepte het veelbewogen leven van Jacoba van Beieren zich voort van mislukking naar mislukking, en kwam het tot een vroeg einde door tuberculose op het slot Teylingen.

Onze geschiedenis kent weinig vrouwen, wier nagedachtenis meer historici en romanciers heeft geïnspireerd dan die van Jacoba. Er bestaat veel variatie in het beeld dat van haar is geschetst: ze was zeer ambitieus en een mannenverslindster, wreed en hoogmoedig – of juist heldhaftig, liefdevol en onderworpen aan een tragisch lot. Haar vier huwelijken droegen niet weinig bij aan haar imago, even-als de avonturen waarin ze verzeilde: gijzelneming, ontsnappingen, krijgstochten, verraad door echtgenoten. Van iemand met uitzicht op de positie van koningin van Frankrijk, door een kinderhuwe-lijk met de kroonprins, zakte Jacoba af tot een vrouw die al haar landen moest prijsgeven: ze deed in 1433 gedwongen afstand van haar grafelijke titels ten gunste van haar neef Filips de Goede, de grote Bourgondiër.

In de huidige geschied-schrijving zijn de felle kleuren van Jacoba’s karak-tertekening gebleekt. Voor Goes en omstreken werd al voorzichtig wetenschap-pelijk sloopwerk verricht door C. Dekker in Een schamele landstede (2002). Wel erkent deze auteur dat Jacoba van betekenis was voor Goes, dat enkele belangrijke privileges aan haar dankt, zoals het recht op aanleg van vesten, wallen, muren en poorten (1417).

De ‘deconstructie’ van Jacoba’s vertrouwde beeld is voltooid door historicus Antheun Janse in zijn boek Een pion voor een dame (2009). Janse ziet Jacoba als een zwakke figuur, een ‘pion’ van machtspersonen

(mannen) in haar omgeving. Haar leven kende wel een (laat) licht-punt: het huwelijk met de hoge edelman Frank van Borssele, eige-naar van het Hof van Sint-Maartensdijk. De liefde tussen beiden, ofschoon bezadigd opgebloeid, was geen ‘mythe’, getuige het door Jacoba gekozen nieuwe motto bij de huwelijkssluiting in 1432: ‘mit ganser lyebden’. Met hart en ziel, zouden we nu zeggen.

Jan J.B. Kuipers

‘Vrouw Jacoba schiet te Goes naar de papegay’, een afbeelding uit J. Fokke, ‘Geschiedenissen der Ver. Nederlanden voor de vader-landsche jeugd’, 1783-1795, II.

Over gebrek aan grote namen heeft Wilhelminadorp niet te kla-gen. Wie kent niet I.G.J. van den Bosch, eertijds beheerder van de Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder? En wat te denken van Saartje Arnoldi, die tot haar achtentachtigste jaar aan het hoofd stond van het plaatselijke kleuterschooltje? Minder bekend is Henri Adriaan Hanken (1858-1943). Toch is het begrijpelijk dat ook naar hem een straat in Wilhelminadorp is vernoemd.

Meer dan veertig jaar, van 1894 tot 1936, is hij als directeur van de Wilhelminapolder in dienst geweest. Wie denkt dat hij deze prestigieuze baan in de schoot geworpen kreeg, vergist zich.

Na een opleiding aan de Rijkslandbouwschool te Wageningen te hebben doorlopen, werkte hij vanaf 1880 als knecht in verschillende delen van het land. In 1883 vestigde hij zich als land-bouwer in de Betuwe. De landbouwcrisis dwong hem in 1888 zijn bedrijf te verlaten en naar Nederlands-Indië te vertrekken, waar hij vier jaar lang op een tabaksonderneming werkte. Teruggekeerd in Nederland werd hij in 1892 directeur van de Maatschappij van Weldadigheid te Frederiksoord, een organisatie die was opge-richt om de armoede in Nederland te bestrijden. Twee jaar later volgde zijn benoeming tot direc-teur van de Wilhelminapolder, destijds de grootste landbouwonder-neming van het land. Gezien zijn wisselvallige loopbaan tot dan toe was zijn benoeming niet geheel onomstreden. Hij slaagde er echter al spoedig in om het vertrouwen van de eigenaren te winnen. Onder zijn leiding kwamen talrijke verbeteringen tot stand. Reeds in 1899 was het rundvee door toepassing van de tuberculinatie tbc-vrij geworden. Hij was het die de Wilhelminapolder maakte tot het distributiecentrum van Lincoln-schapen, Groot Yorkshire-varkens en van Belgische paarden. Voorts stimuleerde hij het kweken en verbeteren van nieuwe aardappelrassen. Mede door zijn inspanningen werd de Wilhelminapolder in de loop der jaren hoe langer hoe meer een selectie- en veredelingsbedrijf.

In 1928 had een journalist van de ‘Nieuwe Rotterdamsche Courant’ een interview met Hanken, waarin deze terugblikte op zijn glans-rijke carrière. Het was een interessant gesprek, omdat het ons iets leert over de persoon en denkbeelden van de man die zo veel voor de Wilhelminapolder heeft betekend. Hanken, zo blijkt al snel uit de antwoorden die hij gaf, zag zichzelf aan de ene kant als een modern zakenman: intelligent, innovatief, kosmopolitisch en met een scherp oog voor de economische veranderingen die zich in

zijn tijd voltrokken. Aan de andere kant liet hij zich kennen als een ouderwets leider, wars van democratische inzichten en overtuigd van het eigen gelijk. De mensen die hij onder zich had – of het nu Sumatraanse inlanders, armlastige mensen werkzaam in de veenkoloniën of landarbeiders uit de Wilhelminapolder waren – beschouwde hij als kinderen die met strenge hand moesten worden opgevoed en geleid. Hanken was een paternalist die in de traditie

van het achttiende-eeuwse verlicht despotisme stond: alles vóór, maar niets door het volk.

Het is dan ook begrijpelijk dat hij niet gebukt ging onder al te veel bescheidenheid. De Wilhelminapolder noemde hij “zijn republiek” waar hij, zo vertelde hij de krant, “den leerplicht al ingevoerd had lang vóór die wet werd. Ten overstaan van mij leggen de leerlingen van onze school eindexamen af.” En op de vraag wie er in het dorp de lakens uitdeelde, was Hanken dui-delijk genoeg: “Ons Wilhelminadorp hebben wij in zijn geheel gekocht, toen er nog maar dertig woningen stonden. Sedert zijn er ’n zeventig bijgebouwd, en daar woon ik nu samen met ons personeel en onze landbouwbevolking, die uit allerlei Zeeuwsche dorpen hier tot een amalgama is geworden, dat ook geen echt Zeeuwsch spreekt maar … Wilhelminadorpsch. Een dorp dus,

eigendom van een burgerlijke maatschap, waar we een eigen kerk, school en bewaarschool hebben laten zetten. Drie winkeliers heb-ben we er geïnstalleerd.”

Op de vraag of Hanken nu “de koning in dit koninkrijkje” was, ant-woordde hij met enigszins gemaakte bescheidenheid: “Ik voel me meer als de vader van een groot weeshuis, die veelal in de zorgen en nooden van de gezinnen gekend wordt.”

Mooie woorden, die echter niet altijd in overeenstemming waren met de praktijk. Wat Hanken niet vertelde, was dat de directie van de polder in tijden van economische crisis meer dan eens hele gezinnen naar elders transporteerde. Uit eigen onderzoek weet ik dat de armbesturen in Goes in de negentiende eeuw steen en been klaagden over de vele werkloze landarbeiders die door de ‘heren’ in Wilhelminadorp uit de polder waren verjaagd. De Goese liefdadig-heid moest zich maar over deze arme sloebers ontfermen. Kennelijk waren er grenzen aan de liefde van Hanken voor ‘zijn’ arbeiders.

Albert L. Kort


Ruimen, rommel, reizen en vakantie: wat heeft het in vredesnaam met elkaar te maken? Zo op het oog hele-maal niets. Alleen, soms loopt een vakantie helemaal anders dan gepland of verwacht.

Dat is deze keer zo bij zus en zwager, hier in het Zeeuwse. Hadden ze eerst nog plannen om naar de eilanden te gaan, Ameland of Terschelling, nu gooit de snelle verkoop van het voormalig ouderlijk huis van schoonvader roet in het eten. Hoewel de verkoop door henzelf in gang is gezet, zijn ze toch wat beduusd door de snelheid waarmee het verkocht is én het feit dat het leeg opgeleverd moet worden. Dat zal nog niet meevallen! Er is in de afgelopen honderd jaar, dat het boerderijtje familiebezit is, nogal wat gespaard, ver-gaard en bewaard gebleven voor het nageslacht. Met als gevolg dat het nu toch echt moeten worden leeg-geruimd, iets wat voor zwager een emotionele en zware taak is. Zomaar alles in een container gooien, is niet zijn stijl. Dus meldt m’n zus de familie dat een reisje Waddeneilanden er even niet in zit momenteel.

Zelf boeken we onverwachts nog een midweekje Veluwe. We bivakkeren in de flat van dochter en schoondochter en combineren zorg voor post en planten met het fietsen door de bossen en over de hei. Als afwisseling vind ik het heerlijk, al kan ik me daarna weer mateloos verheu-gen op ons vlakke polderlandschap. Nu spelen we even de toerist en verkennen opnieuw het Nationale Park de Hoge Veluwe en doen verschillende leuke fietsroutes rondom Ede en Veenendaal. We plannen tevens een familiebezoekje in Zevenaar. Gezellig zomaar even op de

koffie, iets wat anders vanuit het Zeeuwse toch wat ver rijden is. Ook krijgen we van hen nog leuke tips voor in de omgeving. Gelderland heeft immers ook heel wat te bieden.

Nadeel van lekker luieren en weggaan tijdens de vakantie is natuur-lijk wel dat onze eigen rommel thuis niet wordt nagekeken, gesor-teerd en opgeruimd. Hoewel wij bij lange na geen honderd jaar in Terneuzen wonen, hebben we al het nodige vergaard en gespaard, zo blijkt op onze zolder. Dus zullen we ook eens moeten ruimen. Natuurlijk wat aan de late kant, want alle leuke rommelmarkten zijn al lang en breed geweest. Ons rest niets anders dan het zelf naar de stort te brengen of weg te geven aan hulporganisaties zoals Dorcas of de kerk, die op deze manier geld inzamelen.

Als de dagen korten zullen we ons er nog wel eens voor zetten. Ik kan er nu eerlijk gezegd niet aan denken. En om helemaal eerlijk te zijn: mijn wederhelft is een veel betere sorteerder dan ikzelf. Ik zou nog een deel bewaren of het in één keer allemaal rigoureus ruimen, iets wat volgens mijn zwager uit den boze is.

U snapt al, zodra ik straks tussen alle rommel m’n best doe om kunstschatten te ontdekken, fluit m’n man op de achtergrond het deuntje van ‘Tussen kunst & Kitsch’. Je weet het tenslotte maar nooit…

Loes GoossenAan

de W

este

rsch

elde

Lekker LezenZeg nu zelf: het is een fraai boek-omslag, maar in de recepten van kok Maravan kom ik nergens een gekookte kreeft tegen.

De buitenkant komt niet overeen met de binnenkant. Dat is bij veel boeken zo. Het kaft is dikwijls aantrekkelijker dan de inhoud. Wat we wel tegenkomen zijn mooie en vooral intrigerende dames en dat is dus een heel ander chapiter.

Het verhaal speelt zich af in de Zwitserse vluchtelingenscene. Ik begreep altijd dat ze in dat land nauwelijks vluchtelingen opnamen, maar dit boek is op dat punt een eyeopener. Maravan, hoofdpersonage en de kok, is uit Sri Lanka gevlucht voor de Taliban en werkt illegaal in Zwitserse restaurants. Als hij ontslagen wordt, legt hij zich samen met Andrea (ook ontslagen) toe op erotisch koken. In eerste instantie voor echtparen die een por in hun liefdesleven nodig hebben. Dat levert lekker op. De Zwitserse tak van de Tamiltijgers weet dat ook en roomt de verdiensten af. Alle ingrediënten voor een lekker verhaal zijn daarmee aanwezig. De kok Auteur: Martin Suter Uitgever:Signatuur 245 pagina’s geb. met leeslint Prijs: € 15,- tot 1 oktober a.s. ISBN 9789056723774

Een ontspannend boek kun je ‘Congo’ niet noemen. Integendeel, je moet je verstand er goed bijhouden om de enorme hoeveelheid informatie over de roerige geschiedenis van dit land op te nemen.

David van Reybrouck, cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver, heeft een enorme studie gemaakt en honderden mensen bezocht voor hij zich aan de

schrijftafel zette. Honderden boeken zijn door hem geraadpleegd. Zie dan maar eens een boeiend en leesbaar boek te componeren, gestaafd op de feiten. Dat valt niet mee. Van de ontdekkingsreizen van Stanley tot het ontstaan van de Belgische kolonie, de minder fraaie rol van koning Leopold II, en van de strijd tussen Kabila en Mobutu, de waanzin van de vele stammen-oorlogen: het wordt allemaal tot in detail beschreven. Wat mij vooral frappeerde is het grote verschil in denken tussen Europeanen en de mensen daar. Over hun verdriet, maar ook hun humor, hun gelatenheid en hun levenslust gaat dit indrukwekkende boek, dat is bekroond met de AKO-literatuurprijs. Congo Auteur: David van Reybrouck Uitgever: De bezige bij 680 pagina’s Prijs: 24,90 ISBN 9789023458661

® John Brouwer

Corry Verpalenloopbaanadviseur

Spanjaardstraat 8

‘s Heer-Hendrikskinderen

tel: 0113 212 410

06 156 386 [email protected] www.loopbaanadvies-verpalen.nl

Jobcoaching, loopbaanoriëntatie,

outplacement, reïntegratie, preventie

burnout, studiekeuzecoachingPlezier in je werk?


Burendag op 24 september: tijd voor een barbecue?Op 24 september vindt al weer de vijfde burendag plaats. Dan staat de buurt centraal en worden er speciale activi-teiten georganiseerd. Wellicht is het hoog tijd dat uw buurt opgeknapt wordt? Misschien wilt u tegels met knikkerpot-jes voor de kinderen neerleggen? Of organiseert u liever een zeskamp, olympische buurtspelen of een skelterrace?

In de ene buurt kent iedereen elkaar, in de andere buurt zegt nie-mand ‘Hoi’. Of het nu is om elkaar beter te leren kennen of juist de goede onderlinge band te versterken, een activiteit op Burendag kan helpen. Op www.burendag.nl zijn ideeën daarvoor te vinden en als u via die website een activiteit aanmeldt, krijgt u een feestpak-ket toegestuurd. Ook is er subsidie tot maximaal 500 euro vanuit het Oranje Fonds mogelijk.

Na een flinke schoonmaakbeurt of het aanplanten van meer groen of na een zeskamp of zakloopwedstrijd, is het natuurlijk tijd voor ontspanning. Dat is het uigelezen moment voor een grote buurtbar-becue! Alleen, regel dat maar eens voor zo’n grote groep mensen. Daarom biedt Slager op wielen zich aan om de barbecue geheel te verzorgen: van vlees tot salade en stokbrood en van partytenten tot bestek, alles wordt geregeld. Eigenaren Anita en Aaldert van der Wal kunnen met hun medewerkers zelfs ook het vlees komen braden.

SlageropWielen(0113) 56 80 70

Niet alleen voor de bbq

maar ook voor

kerstpaketten/gourmetschotels

of gewoon een heerlijk stukje vlees

kunt u bij ons terecht.

Gratis thuisbezorgd!

Bij een bestelling/boeking

van 22 tot 26 september

tegen inlevering van deze bon15%korting

Al in de Romeinse tijd werden er markten gehouden. Er moest namelijk een plaats zijn waar kopers en verko-pers elkaar konden ontmoeten. In de Middeleeuwen kregen steden uit de Lage landen marktrechten, dat wil zeg-gen het recht om markten te organise-ren. De kerk mocht vanaf omstreeks de twaalfde eeuw een jaarmarkt houden, die gecombineerd werd met een uit-bundige kermis. In de daaropvolgende eeuw ontstonden er naast jaarmarkten ook weekmarkten. Zo ontwikkelde het fenomeen van de markt zich en vormt

de markt al eeuwenlang een belangrijke, dynamische en gezellige ont-moetingsplaats voor mensen van alle rangen en standen, voor kopers en verkopers, voor boeren, burgers en buitenlui. De huidige Goese weekmarkt doet daar zeker niet voor onder.

De Goese weekmarkt is een van de drie genomineerden voor de beste markt van Nederland in de categorie van middelgrote markten. Een duide-lijk pluspunt is de locatie van de Goese markt, namelijk midden in het his-torische centrum, terwijl de markt toch goed bereikbaar is en er voldoende parkeergelegenheid is, onder meer in een parkeergarage aan de Westwal. Een ander pluspunt is dat de markt omringd wordt door horeca die niet alleen voorzien in een hapje en drankje, maar ook voor extra sfeer zorgen. Bovendien is een groot aantal branches op de markt vertegenwoordigd, wat het aanbod heel divers maakt: van kaas, worst en groente tot gordijnen, fietsbanden en knopen.

Elke week staan maar liefst 41 standplaatshouders op de markt, naast wie er ook ruimte is voor 9 standwerkers. Eenmaal per jaar wordt er een

Standwerkersconcours georganiseerd, het Zeeuws Kampioenschap stand-werken. De winnaar, dus de marktkoopman of -vrouw die het best beoor-deeld wordt op haar verkoopverhaal en manier van verkopen, gaat door naar de landelijke ronde. Het is echt een vak om je product op de markt aan te prijzen, zonder opdringerig te zijn.

De Goese markt is meer dan een markt alleen. Het is een ontmoetings-plaats voor iedereen uit Goes, Kapelle en omstreken. Een rondje over de markt lopen, beschouwen velen als een leuk uitje. De weekmarkt wordt gehouden op zowel dinsdag als zaterdag. Op zaterdag wordt alleen voed-selwaar aangeprezen, terwijl op dinsdag de markt wordt aangevuld met niet-eetbare producten. Daarnaast zijn er nog de speciale markten, zoals de nachtmarkt en de culifair, en vindt er volgens goede en oude traditie ook de kermis plaats. www.goes.nl

Goese markt een van Nederlands beste markten

De Goese Markt

de markt der marktenDinsdag en zaterdag van 09.00 uur tot 16.00 uur op de Grote Markt in Goes

©Marco Padmos

727 juni 2011 | De GanzenPen

Een cursiste vat de workshop ‘Kort verhaal’ samen: “Heerlijk om een hele zaterdag bezig te zijn met verhalen, met schrijven, voorle-zen, luisteren, commentaar ontvangen en commentaar geven. Zonder rem, gewoon het verhaal schrijven dat in je opkomt en het vervolgens met anderen delen om te horen wat er goed aan is en wat beter kan.” Iedereen die van schrijven houdt, kan aan-schuiven bij een workshop of cursus van de Terneuzense schrijfster Marjon Sarneel. In zo’n workshop of cursus geeft zij uitleg over het schrijven van fictie. Bovendien is er veel aandacht en tijd voor de praktijk van het schrijven. Een gesprek met Marjon Sarneel.

Waarom een schrijfcursus of -workshop?“Veel mensen schrijven graag. Zij houden een dagboek bij, schrijven lange e-mails of publiceren verhalen op internet. Het is leuk en spannend om het talent dat er al is verder te ontwikkelen”, zegt Marjon. “Een workshop of cursus kan daar een grote rol in spelen. Je krijgt dan input van een docent, in dit geval van mij, en ook van medecursisten. Met elkaar schrijven, erover praten, ideeën uitwisselen en commentaar op je eigen werk ontvangen, werkt heel inspirerend. Bovendien is het erg leuk.” In de elf jaar dat zij schrijfcursussen en -work-shops geeft, is het nog geen enkele keer voorgekomen dat iemand ter plekke niet tot schrijven komt. “Dat geeft wel aan dat het werkt.”

Welke workshops en cursussen?Op de website www.marjonsarneel.nl staat alle nodige informatie over de twee cursussen “Schrijftraining” en “Sprookjes schrijven” en de drie workshops “Column schrijven”, “Kort verhaal” en “Personages” waaruit geïnteresseerden kunnen kiezen. Ze

worden gegeven in Middelburg, vanuit de gemeenten Goes en Kapelle snel te bereiken, Biervliet en Hulst. “Elke workshop of cursus heeft zijn eigen insteek”, vertelt Marjon, “omdat elk genre zijn eigen eisen stelt en om specifieke schrijftechnieken vraagt. Toch komen ook algemene aspecten van schrijven aan bod. Bij de Schrijftraining gaat het om verschillende schrijftechnie-ken, bij de workshop Personages om één belangrijk onderdeel van fictie. Verder kijk ik vooral wat de groep wil. Een cursus met dezelfde naam heeft drie jaar latere een andere opbouw en andere aandachtspunten en oefeningen, niet in de laatste plaats ook door mijn eigen ontwikkeling als schrijf-ster.”

Waarom een workshop of cursus van Marjon Sarneel?Tja, waarom niet? Marjon heeft zelf gede-gen schrijfonderwijs gevolgd en heeft de nodige schrijfervaring. “Dingen waar ik in de praktijk over struikel kan ik in mijn workshops en cursussen verwer-ken. Schrijven doe je per definitie in je eentje. Het is een eenzaam vak. Je moet een volhouder en doorbijter zijn, als je er mee door wilt gaan. Maar het is ook een prachtig vak.” Marjon begon met een pit-tige schriftelijke cursus en nam deel aan een Middelburgs toneelschrijfproject van 2,5 jaar. “Toen werd tegen me gezegd dat ik naar het Colofon moest gaan, wat nu de Schrijversvakschool Amsterdam is. Dat wilde ik eerst helemaal niet, omdat ik dacht dat ik er niet goed genoeg voor was. Dat merk ik ook bij mijn cursisten: je moet eerst over een drempel heen. Nu ben ik heel blij dat ik dat wel gedaan heb.”

Haar eigen workshops en cursussen wil ze laagdrempelig houden. “Op de schrij-versvakschool wordt er heel kritisch naar

je werk gekeken, omdat ze je opleiden tot professioneel schrijver. Dat helpt je om beter te wor-den, maar het is ook vaak slikken. In mijn eigen lessen komen

mensen voor wie schrijven een beginnende of gevorderde hobby is. Dat is een andere insteek.” Marjon legt dan ook de nadruk op een positieve stimulans. “Ik vind het leuk om talenten aan te wakkeren en te zien hoe het zelfvertrouwen van cursisten groeit.”

Cursussen en workshops in Middelburg:

Cursus Schrijftraining, acht ochtenden • van drie uur, vanaf 6 oktober.Cursus Sprookjes schrijven, acht ochten-• den van drie uur, vanaf 12 januari.Workshop Column schrijven, twee • zaterdagen, 12 en 26 november.Workshop Personages ontwikkelen, • twee zaterdagen, 28 januari en 11 februari.

Op maandag 5 september geeft Marjon Sarneel gratis inlooplessen van 10.30 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 15.00 uur, in Pakhuis 22, Oostkerkplein, in Middelburg. U kunt dan kennis maken, vragen stellen en aan een schrijfoefening meedoen.

Voor inschrijven en meer informatie, zie www.marjonsarneel.nl

Personages, plot, perspectief…Pak die pen en schrijf!

Schrijfster Marjon Sarneel geeft workshops en cursussen aan iedereen die houdt van schrijven

“Uitgebloeide bloemen weghalen, onkruid wieden, snoeien… In een tuin kun je wel bezig blijven. Voor mij werkt een tekst net zo. Je blijft schaven, veranderen en zinnen omgooien.”

UITVAARTVERZORGINGPeter Butler

Rouwcentrum: Maalstede 1a KapellePeter Butler v.o.f. Benonistraat 3 4421 DN Kapelle

tel. (0113) 340 381 fax (0113) 340 524www.peterbutler.nl email: [email protected]

Voor een persoonlijke begeleiding bij uitvaart










Het wel en wee van de sporter

Maar de Tour is nu voorbij en het voetbalseizoen staat voor de deur. Iedereen heeft kunnen genieten van een (korte) vakantie, maar de belangrijkste bijzaak heeft weer een prominente plaats ingenomen in het leven van vele voetbalfans. Op elk willekeurig niveau worden er weer wedstrijden gespeeld. De duurbetaalde benen van de voetbalprofs draaien weer overuren en ook de amateurs

in het land ruiken weer de geur van

pas gemaaid gras. De

bezoekjes aan

woonboulevards en kledingwinkels zijn verleden tijd, de voetbalkantine is hét domein op zaterdag- of zondagmiddag.

Ook op televisie kun je als voetbalfan je hart ophalen. Studio Voetbal, Voetbal Insite, Voetbal Internationaal, Studio Sport, Eredivisie Live, Sport 1. Er gaat geen dag voorbij of er komt een voetbalgerelateerd programma voorbij. Ook ik geniet regelmatig van deze programma’s, al is zelf op het veld staan natuurlijk nog leuker.

Ik mag na mijn blessure weer deel uit maken van de tweede selectie van Terneuzense Boys. Met een nieuwe jonge trainer aan het roer begonnen we een paar weken geleden aan de voorbereiding. Ik wist niet dat een mens zoveel spierpijn kon hebben. Conditioneel zit ik goed in elkaar, maar vooral het korte sprintwerk en de vaak onverwachte bewegingen die daar bij horen zorgden ervoor dat ik een aantal dagen grote moeite had om uit bed te komen, laat staan om daarna bijvoorbeeld eens te gaan klus-sen. Gelukkig raakt je lichaam gewend aan de nieuwe inspanningen en inmiddels gaat het weer wat beter, al voel ik soms dat mijn hamstrings zo strak staan als de snaar van een gitaar.

Ik ben gezegend met een partner die veel van sport houdt. Vroeger deed ze aan zwem-men en vervolgens speelde ze jarenlang haar wedstrijden in een van de dameselftallen van Terneuzense Boys. Anderhalf jaar gele-den is ze samen met een vriendin begonnen met hardlopen en inmiddels lopen ze zo’n drie keer per week vijf tot tien kilometer. Ook volgt ze alle sportwedstrijden op tele-visie en staat ze geregeld langs de kant van het voetbalveld om te supporteren. Ze weet dat ik het fijn vind om te voetballen en laat me vrij om deze hobby uit te oefenen. Dat het ook wel eens anders is merkte ik twee weken geleden.

Toen sprak ik namelijk een spelersvrouw die vertelde dat ze het wel fijn zou vinden wanneer het voetbalseizoen van oktober tot maart zou duren. ‘Dan is mijn man eens wat vaker thuis op zaterdag!’ zo refereerde ze aan de eenzame zaterdagen. Ik legde haar uit dat het Nederlandse klimaat het negen van de tien keer niet toelaat om te voetbal-len tussen december en februari, vandaar de winterstop. Haar man zou op de twaalf zaterdagen die deze periode kent vast wel een aantal zaterdagen thuis zijn, toch? Een verbaasde blik was het begin van haar ant-woord. ‘Hoezo?’ vroeg ze. ‘Dat voetballen gaat toch altijd gewoon door? Weer of geen weer, zegt mijn man altijd!’ Ik kon een glim-lach niet onderdrukken. ‘Mwa, ja, ja… vaak wel ja,’ was mijn twijfelende antwoord. In een goed huwelijk ga ik natuurlijk niet stoken…

Floris de Jonge

Het gaat weer beginnen!Ik heb genoten van de Tour de France, een mooie strijd die op het eind werd beslist door een prachtige tijdrit van Cadel Evans. In een eerdere editie van dit magazine sprak ik over l’Alpe D’Huez die men op reed in de Tour. Geweldige entourage, maar soms gevaarlijk. Uitgedoste supporters die door de alcohol soms niet meer weten op welke berg ze staan lopen als gekken naast de renners en ook dit jaar ging het maar weer net goed.

Bakkerij & Lunchroom

Wilhelmina straat 31 4424 BB Wemeldinge T: 0113-626417 [email protected]

Iedere zondag geopend

Op zoek naar een... Krachtige website vindbaar in de zoekmachine? Maak kennis met onze verrassende aanpak! Recent opgeleverd: > Hoondert Rally Team www.hoondertrallyteam.nl > Weststrate Industrieservice B.V. www.weststrateindustrieservice.nl > Totaalbouw Zeeland B.V. www.totaalbouwzeeland.nl > Stucadoorsbedrijf Zeeland www.stucadoorsbedrijfzeeland.nl

Contact Ronald van der Hart

T 0113-313272T 06-81101097 E [email protected]

www.rhmarketing.nl | hart voor uw zaak...


‘ S u f f r a g et t e s ’ i n G o e s Op 18 september 1919 ondertekende Koningin Wilhelmina de wet die het volle-dige kiesrecht aan vrouwen toekende. Was het sinds 1917 mogelijk dat vrouwen konden worden gekozen, twee jaar later mochten ze voor het eerst ook zelf hun stem uitbrengen.

De vrouwen hebben er een lange strijd voor moeten voeren. Aletta Jacobs, feministe van het eerste uur en oprichter van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht (1894) kon erover meepraten. Zij was het die zich sterk maakte voor de emancipatie van de vrouw en aan haar inspanningen was het te danken dat er overal in den lande vrouwen-verenigingen werden opgericht die zich ten doel stelden de vrouw het kiesrecht te verlenen.

Dat er veel weerstand moest worden overwonnen was duidelijk. Zeker op het conservatieve Zeeuwse platteland zagen de meeste mensen weinig in vrouwenkiesrecht. ‘De vrouw hoort thuis’, zo was de stellige overtuiging van de meeste mensen. Weliswaar werden er in de loop der jaren in Zeeland enige plaatselijke afdelingen van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht opgericht, de bereidheid om zich daadwerkelijk voor de strijd in te zetten was niet bijster groot. Als we de kranten uit die tijd mogen geloven, was het met de animo om de vergaderingen van de verenigingen bij te wonen niet veel beter gesteld. Neem nu Goes. Een journalist van de ‘Goessche Courant’ schreef in mei 1911: “De ledenvergadering van de afdeeling Goes van den Nederlandschen Bond van Vrouwenkiesrecht was zoo als gewoonlijk weer heel slecht bezocht. Slechts 3 bestuursleden, 1 lid en 1 persoon waren aanwe-zig. Uit het jaarverslag bleek, dat de afdeeling thans 32 leden telt en in het afgeloopen vereenigingsjaar weinig anders tot stand bracht

dan het oprichten van een Debatingclub voor jonge meis-jes.” Dat was geen resultaat om trots op te zijn.

Het was daarom niet ver-wonderlijk dat er geregeld spreeksters uit andere pro-vincies werden uitgenodigd in een poging de Zeeuwse vrouwen wakker te schudden. Precies een eeuw geleden, in 1911, werd een propaganda-avond voor het vrouwenkiesrecht in de ‘Prins van Oranje’ in Goes georganiseerd. Kennelijk had de afdeling de avond goed voorbereid, want over een gebrek aan toehoorders hadden de spreeksters niet te klagen. Juffrouw Steverding uit Arnhem vertelde dat de bond gelijkstelling van vrouwen en mannen wilde. De bond, aldus Steverding, “houdt zich buiten alle politiek en staat alleen geoorloofde middelen ter bereiking van het doel voor. Gewelddadige middelen en tooneelen als de Engelsche suffragettes veroorzaken, zijn verre van ons.” De andere spreekster, juffrouw Van Dorp uit Den Haag, veegde de vloer aan met een artikel in de ‘Tijdspiegel’, waarin de auteur allerlei bezwaren tegen het vrouwenkiesrecht had ingebracht. “Als de criminaliteit”, zo begon ze haar betoog, “die bij mannen groter is dan bij vrouwen, het gevolg is van den invloed der vrouwen, zoals de schrijver beweert, dan is dat voor mij het bewijs dat de man zich laat beïnvloeden door de vrouw en derhalve de zwakste partij is. Als dan al de zwakste partij het kiesrecht heeft, zoo mag dan toch zeker de sterkste ook wel degelijk daarop haar rechten doen gelden.” Dat de vrouw bang zou zijn om haar stembiljet in te vullen, omdat “haar naam dan op de kiezerslijst komt te staan, waardoor ieder kan zien hoe oud ze is”, vond Van Dorp te zot voor woorden. Van Dorp was ervan overtuigd dat de vrouw “binnenshuis” behoorde en het verkrij-gen van kiesrecht zou daarin volgens haar geen enkele verandering brengen. “De natuur der vrouw”, zo maakte ze haar toehoorders dui-delijk, “is nu eenmaal gericht op verblijf binnenshuis en de natuur laat zich niet dwingen. Ook zal het stemrecht de vrouw niet onvrouwelijk maken, zoals zo dikwijls wordt beweerd. Wel zal zij zich meer met het praktische leven gaan bemoeien en dat zal toch niemand afkeuren.”

Of deze gematigde woorden uit het diepst van haar hart kwamen of slechts bedoeld waren om de meer behoudende vrouwen over de streep te trekken, weten we niet. Vast staat wel dat de Goese vrouwen-vereniging in de loop der jaren nauwelijks groeide. In 1916, één jaar voor de invoering van het passief vrouwenkiesrecht, had ze zegge en schrijve 38 leden en dat was slechts zes meer dan vijf jaar eerder.

Kwam dit omdat de meeste vrouwen andere zorgen aan het hoofd had-den dan de strijd voor het vrouwenkiesrecht? Of hadden de vrouwen op het platteland te weinig affiniteit met de feministen uit de stad, die voor het merendeel goed opgeleid waren en tot de ‘deftige’ burgerij behoorden?

Hoe het ook zij, de invoering van het vrouwenkiesrecht had op korte termijn weinig gevolgen en leidde nergens in het land tot politieke aardverschuivingen. De emancipatie van de vrouw stond nog in de kinderschoenen. Met het vrouwenkiesrecht was echter wel een eerste stap in die richting gezet.

Albert L. Kort

Een kleurenprent van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht.

Cartoon van de socialistische cartoonist Albert Hahn


De roep van…

Oud-SabbingeIn deze serie maakt stadsomroeper Marco van Avermaete uit Philippine steeds een roep over één van de kernen in de gemeenten Goes en Kapelle. Op alfabetische volgorde zullen zij allen aan bod komen. Hij wordt hierbij terzijde gestaan door zijn collega’s van de EVSDON (Eerste Vereniging van Stad- en DorpsOmroepers Nederland).

Boeren, burgers en buitenlui. Hoort zegt het voort!

Duizend jaar geleden ging een Belg, door overbevolking uit zijn gebied verdreven,

Naar een gebied tussen Noord- en Zuid-Beveland, waar zijn voeten droog bleven

Hij leefde van schelpdieren en vogeleieren; hij bouwt een afdakje voor zijn schapen

Toen zijn gezin overkwam, breidde hij het afdakje uit tot woonstal om te slapen

Ze leefden verder, naar verluidde

Van de handel in wol en huiden.

Meerdere mensen trokken naar dat droge stuk grond

Zodat daar de nederzetting ’Sabbinge’ ontstond

De naam ‘Sabbinge’wordt al in twaalfhonderd en zes genoemd

Op een oorkonde waar ene Egidus van Sabbinge tot getuige wordt benoemd

Door de eeuwen heen heeft ‘Sabbinge’ eenmaal een naamsverandering ondergaan

In zestienhonderd twee en negentig is voor ‘Sabbinge’, ‘Oud’ komen te staan

Tot in de jaren vijftig was men in Oud Sabbinge van alle behoeften voorzien

Van bakkers, slagers, kruideniers, smid, kapper, en een warenhuis bovendien

Door opkomst van het autobezit bezweek de middenstand en liep het dorp leeg

De school werd zelfs gesloopt, waardoor het dorp een beschermde status kreeg

Hierdoor mogen er geen geprefabriceerde nieuwbouwwijken komen

Waardoor Oud Sabbinge blijft zoals het is: een authentiek gehucht om van te dromen

Bovendien is Oud Sabbinge het kleinste plekje van het hele land

Met een eigen televisiestation dat gezien kan worden als een digitale dorpskrant

Zo ziet u maar reden te over voor een bezoek

Aan deze prachtige authentieke uithoek

Geen dorpscafé meer, dan naar VAN BUITEN UIT voor verteer.

Voor aangenaam vertoeven in schuur en op terras, of onder de notenboom in het gras

Boomgaardterras VAN BUITEN UITNelleke Luteijn, Bouwensputseweg 1, 4471 RC Oud-Sabbinge

T: 0113 581805 E: [email protected] W: www.vanbuitenuit.nl

VAN BUITEN UIT® is geopend van 1 mei tot 17 oktober.Dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur. M.u.v. maandag en vrijdag (op afspraak)

Thuis in uw eigen huisWij maken graag van uw huis uw thuis. Met onze sfeervolle schuifwand-

kasten die u zelf kunt samenstellen creëert u uw eigen sfeer. Omdat u eindeloos kunt combineren met kleuren en materialen

ontstaat er een kast zoals ú dat wilt. Laat u inspireren door onze schuifwanden op maat!

Showroom: Scottweg 1.08 Goes (inpandig bij Venestra)06-81 10 10 97 www.totaalbouwzeeland.nl

Totaalbouwzeeland Zegt het voort,

zegt het voort Weer of geen weer, de bieten in Oud-

Sabbinge gaan eruit!

Goese Metaalhandel Van Son

Van Doornestraat 1A4462 EX GoesT 0113-212684M 06-20442944

accu’s recyclingkabels & elektromotorennon-ferro schroot & metalengeopend: ma-vr 8 tot 12 uur en 13 tot 17.30 uur za 8 tot 12 uur


Gp 12

Documents

Transcript of Gp 12