Golden Spike

Golden Spike Elsbeth Pluim

ers

Elsbeth Pluimers

Golden Spike

ISBN: 97890820619

6

Geologische tijdschaal voor ordening van verzameling fossielen Schetsjes in fossielenkabinet Teylers Museum, Haarlem

elsBeth pluimers

Voorwoord

Over het Ontstaan van een Beeldtaal 7

Ze kwam met de vraag of ik een voorwoord wilde schrijven voor een boek dat ze bezig was samen te stellen over haar werk als kunstenaar. Ze was naar mij verwezen door Ton Wiechmann, oud medewerker van Teylers Museum, Haarlem en nu werkzaam bij Museum Boerhaave te Leiden. Ik antwoordde dat ik wel bereid was dat te doen, maar daar eerst even over wilde praten. Ik had geen idee wie Elsbeth Pluimers was en of ik wel de aangewezen figuur was om zo’n voorwoord te schrijven. Op 15 oktober bezocht ze me in NCB Naturalis. Ze had een dummy van haar te maken boek bij zich. Op de eerste plaat bij de Inleiding herkende ik tekeningetjes van objecten, onder andere de Archaeopteryx (de oervogel), een Ichthyosaurus (een vis hagedis), wat afgietsels van schedels van onze voorouders, die in Teylers Museum te zien zijn. De voorplaat kwam me bekend voor, die had ik ooit in het verleden als ansichtkaart gekregen. Na even

opgezocht te hebben, bleek dat omstreeks 1985 te zijn. In die periode liep Elsbeth in Teylers Museum rond en was ik daar, naast mijn werk in Naturalis, conservator van het Paleontologisch Mineralogisch Kabinet. Ze toonde me een schrift-je met aantekeningen naar aanleiding van een ‘college’ wat ik haar toen gegeven moet hebben. Langzaam maar zeker kwam Elsbeth terug in mijn geheugen. Nu werd het voor mij interessant wat er gedurende die vijfentwintig jaar gebeurd was en hoe Elsbeth zich ontwikkeld had. Haar werk bestaat uit keramiek, brons, glas en porselein. Als paleontoloog /geoloog die zich met gesteentes, met daarop soms afbeeldingen in de vorm van fossielen, bezig houdt, en die vijfentwintig jaar geleden aan de wieg heeft gestaan van haar carrière, ben ik misschien wel de aangewezen figuur, hoewel ik haar werk bekijk met de ogen van een leek. Bladert men het boek ‘Over het ontstaan van een Beeldtaal’ door dan ziet men de grote fascinatie van Elsbeth voor de

Fossielencollectie in Teylers Museum in tijdschaal geplaatst

door dr. John de vos, paleontoloog, nCB naturalis

Begin oktober 2010 werd ik op NCB Naturalis, het natuur-historisch museum te Leiden, waar ik werkzaam ben als paleontoloog/geoloog, gebeld door Elsbeth Pluimers.

vOOrWOOrd

elsBeth pluimers 8

Inspiratiebronnen

Golfstenen

Palmyra

Funéraire

Glas & KristalFloating Flowers

Oude laag ziet daglicht

Geometrie

Naori Tongkama

Installaties

Jacobsschelpen Spiralen

Werkeilanden

Zon-Bloemen

Archeologie

Berlijn

Verzameling beelden at random Ordening in lagen en hoofdstukken


natuur met name de geologie. Dit blijkt uit haar inspiratiebronnen: het gebied van Puy de Dôme, dat een gebied is met oude vulkanen, de geologische kaart van Auvergne, het park van de vulkanen. Wat mij opvalt is de foto van de vulkanische bom. De bom die ze begin 1980 vond en wilde hebben, maar vanwege het feit dat ze in de Auvergne op de scooter was niet mee kon nemen. Daarom had ze hem maar begraven om hem stiekem toch te bezitten. Het zijn vooral die dingen die ze opraapt die haar intrigeren, of haar schokken als door een dolk gestoken. In de vulkaanbom herken ik de ruwe structuren die ik verderop in haar werk tegenkom, met name het Gidsfossiel. Ook speelt vulkanisme een rol, waar je als het ware de lava ziet stromen in haar werk de Golf en Erts in Golfsteen. Biologische, met name fossielachtige aspecten vind je terug in het hoofdstuk Archeologie: de Kern, Gevouwen Schors, de Alikruik, de Disc en het Bladfossiel. Het laatste is een veel terugkerend thema. Aardig is om te zien dat het Bladfossiel overeenkomst vertoont met het Skelet van Lucy, een van onze vroege voorouders. De monolieten van Dag en Nacht zouden zomaar eencellige organismen kunnen zijn. In ‘Palma sub pondere crescit’ vind ik het motief terug van een ammoniet, een inktvis die reeds 65 miljoen jaar geleden is uitgestorven. Dit motief komt zeker terug in het hoofdstuk Spiralen. Verder zijn er de Floating Flowers en de Zon-Bloemen, waarbij ik de Zon-Bloem Dales, geplaatst in zijn natuurlijke milieu, heel erg mooi vind. Het maken van de tekeningetjes van de objecten van het Paleontologisch-Mineralogisch kabinet was om een ordening aan te brengen in de paleontologische objecten die op een 19e eeuw-se manier zijn tentoongesteld. Door middel van een flyer, die ze zou maken, zou de bezoeker onmiddellijk moeten kunnen zien uit welke

periode of aardlaag het fossiel kwam, en zo een beeld krijgen van hoe men er wetenschappelijk in de 20ste eeuw over denkt. Na vijfentwintig jaar had Elsbeth zoveel kunstobjecten gemaakt, dat ze het overzicht aan het verliezen was. Ook hier moest structuur in aangebracht worden. Langzaam maar zeker ontstaat het boek. Het boek is opgebouwd uit lagen, zoals de aardlagen, elk hoofdstuk heeft een andere kleur. Hier dringt ze niet dieper in de aarde, maar dieper in haar kunst leven. Na inspiratiebronnen, dringen we dieper door in datgene wat haar beweegt. Ze leidt ons onder andere langs installaties, werk-eilanden, spiralen, geometrie, funéraire, glas en kristal. Een belangrijk instrument voor Elsbeth is de Koreaanse oven, die zich in Montigny bevindt.

De ‘uitgepakte oven’ deed mij onmiddellijk denken aan de ‘vlakte der kruiken’ in Laos die ik in 2003 bezocht. Hier staan gigantische kruiken en er is in de vijftiger jaren van de vorige eeuw nogal gevochten. Soms gaat er gedurende het proces bij het bakken van de objecten nog wel eens iets mis. Maar als dat dan iets toevoegt aan het object, dan noemt Elsbeth het ‘onderweg krijgen van een cadeautje’. Zo’n cadeautje kreeg ze bij haar installatie ‘Apenhuis’. De rietenmanden die ze door het plafond liet gaan, kwamen weer in contact met riet dat in het plafond zat vanwege de oude constructie.

Door haar werk loopt de rode draad van de geo-logie. De opgerolde kluwen wol windt ze af en gedurende een ontdekkingstocht, een odyssee, speelt ze ermee. Het was een echte ontdekkings-tocht op eigen kracht gedurende de afgelopen vijfentwintig jaar, daar kunstenaars tegenwoor dig niet meer gestuurd worden in de vorm van opdrachten. Vroeger waren er hoogwaardigheids-bekleders die een opdracht gaven. Helaas, dat is niet meer.

vOOrWOOrd

InspiratiebronnenDe lengte van de utopie is gelijk aan de breedte van de gedachtenwereld (Marco Cops)

Een dynamisch proces met herkenbare patronen en nieuwe beelden…

Ansichtkaart: Parc des Volcans

16elsBeth pluimers

Puy de la Vache Kunstenaar als reziger in de tijd Geoloog als onderzoeker

17Over het Ontstaan van een Beeldtaal

Vulkanische bom Geologische kaart van de Auvergne Ansichtkaart: Puy de Dôme

18elsBeth pluimers

Ansichtkaart: Reiniging kruisbeeld Foto: Cerveteri, Banditaccia - Nekropole

On the road in Toscane Foto: Via Roma, op weg naar Rome


22elsBeth pluimers

Golfstenen‘Golven van Okeanos’ stroom, die de oorsprong is van ons allen…..’ (Homerus, Ilias)

… magmastromen uit het binnenste van de aarde zetten alles in beweging …

Poëtenzetel, Puy de Langue

24elsBeth pluimers

Brains Erosie als beginpunt Brains als open-minded systeem

Kaart reiziger Schets Take off


Archeologie‘Sei deine eigene Archäologe’ (Shinkichi Tajiri)

…als je het spoor terug volgt, blijkt alles met elkaar te maken te hebben …

Reliëf in een berg

30elsBeth pluimers

Schors Vleugel

31

Tekening Tol Van Goud naar Platina

Over het Ontstaan van een Beeldtaal

Berlijn‘Zur Welt kommen, zur Sprache kommen’ (Peter Sloterdijk)

… onder het oog van de meester in diepere lagen peuren …

Mythos Berlin

42elsBeth pluimers

Berlijn-Berlijn

Muur


WerkeilandenGondwana adieu! Io mio Comino

… groeien vanuit je continentale bron naar zelfstandigheid …

58elsBeth pluimers

Werkeiland Skellig Island, Ierland Werkeiland Siena Werkeiland Scardanelli


Palma sub pondere crescit Kern

Geometrie

… abstractiemodellen om complexe structuren te kunnen duiden …

Een Meter Hemelsblauw

88elsBeth pluimers

Goud in Platina Ikebana schaal met rechte hoek


Artefact from Bagdad

Naori-Tongkama... als het ware zie je de lava stromen in haar werk de Golf en erts in Golfsteen

Naori Tongkama‘Het keramisch proces is het recyclen van de aarde tot haar oorsprong’ (SeungHo Yang)

Koreaanse mythe: Ooit was de aarde een deel van de zon (vuur) en naarmate

de aarde afkoelde vormde zich steen. Door langdurige erosie en verwering

ontstond klei. Met de ontdekking van vuur, maakte de mens weer steen van klei!

Uitgepakte oven bij Naori Tongkama, Montigny

96elsBeth pluimers

Tempeltje Coupe de Terre


Copernicus

Floating Flowers‘Als een klaproos op de rivier …….’ (Ukiyo-è)

… groeien door te drijven op de golven van de vergankelijkheid …

118elsBeth pluimers

'Częstochowa' in Tongkama


Qui voit Groix, voit sa joie!

120elsBeth pluimers

Krakov White Pilgrim


Giant

Oude laag ziet daglicht... als het ware zie je de lava stromen in haar werk de Golf en erts in Golfsteen

Naori-Tongkama... als het ware zie je de lava stromen in haar werk de Golf en erts in Golfsteen

Oude laag ziet daglicht‘Festina lente …’ (Keizer Augustus)

… alles op z’n tijd, dus haast u langzaam!

Festina lente

126elsBeth pluimers

Afbeelding huidige situatie met inzet: snede over dieptegesteente, 300 miljoen jaar (MA) geleden


Panta Rhei

Actuel 20 000 ans 60 000 ans

300 000 ans

2 MA

65 MA

250 MA

570 MA

600 MA

2000 MA

3800 MA

4500 MA

plis

sem

ent a

lpin

plis

sem

ent

herc

ynie

npl

isse

men

t cad

omie

n

La Manche à sec Biface en silex à Bréhat 1er outil

à Plestin les Grèves

Disparition des ammonites

Ouverture de l’Océan Atlantique

Granite de Perros

Gneiss du Ranolien

1ère trace de vie

Formation de la Terre

Calendrier géologique

Granite de La ClartéPloumanac’h

elsBeth pluimers 128

door Jelle Reumer, directeur Het Natuurhistorisch

De bergen in een kistje

In mijn werkkamer staat een piepklein houten sigarenkistje. Ooit hebben er kleine knaksigaartjes van De Olifant ingezeten, maar die zijn lang geleden in rook opgegaan. Ze hebben plaatsgemaakt voor het Massif Central, afgegoten in glas, keurig op de juiste maat van het kistje gesneden en voorzien van een donkerblauwe achtergrond die vaag door het glinsterende glas schemert. Het gebergte, in werkelijkheid toch al uitgeblust en afgekoeld en intussen prijsgegeven aan de langzame slijtage van de geologische erosie, ligt miniatuur en getemd tussen cederhouten schotjes. Typisch Elsbeth. Ze observeert de aarde, kneedt de klei, smelt en bakt en giet in vormen en brengt zo de geologie terug tot handzame proporties. Ze is als Vulcanus in zijn smidse, en als dan eindelijk de rokende en borrelende kraters van de Auvergne zijn bedaard en afgekoeld, liggen ze full-size tussen sparrenbossen en wijngaarden en in miniatuur door Elsbeth getemd in een klein sigarenkistje.

De basis van het werk is een reliëfkaart van het Franse IGN, het Institut National de l’Information Géographique et Forestière, bekend van de blauwe stafkaarten die in Frankrijk in elke gesor-teerde librairie-papeterie in een draaimolentje te koop staan. Voor wandelaar en fietser. Het IGN maakt van sommige streken of departementen ook reliëfkaarten, driedimensionele kaarten van kunststof die als een miniatuurlandschapje bergen en dalen tonen. Zelf vind ik het een ge-noegen om er met de vinger (ons meest gevoelige kijkzintuig) zachtjes overheen te strijken en zo een gevoel te krijgen omtrent het landschappelijk reliëf. Je kunt rivierlopen volgen, bergruggen op-glijden en aan de andere kant weer naar beneden. Het zijn eigenlijk ook kunstwerkjes, niet omdat ze door een kunstenaar gemaakt zijn, maar omdat je je er in kunt verliezen. En ik ken mensen die er een ingelijst aan de wand hebben hangen (dan wordt het echt net kunst). De gebergten van de Auvergne dienden als mal voor de reliëfkaart van het IGN, en de kunststoffen kaart van de

Auvergne diende weer als mal voor een glas-sculptuur van Elsbeth, in veelvoud gemaakt in opdracht van een Frans automobielmerk. Over-geschoten stukjes glazen berglandschap bleken zelf ook weer mooi, en een ervan eindigde in dat houten doosje. Wie is die vrouw die vulkanen temt? Elsbeth Pluimers heeft haar atelier in een deel van Amsterdam, onder de rook van Schiphol, dat zonder degelijke routebeschrijving volstrekt onvindbaar is en kenmerken vertoont van prettig bohémien. Oude bakstenen defensiegebouwen wedijveren met het onkruid om een plekje in de zon, eksters kakelen in het geboomte. Daar maakt Elsbeth haar kunst, van klei, glas, metaal, steen en wat niet al. Ze put uit haar kennis van de bio-logie en de geologie, van fossielen en Aziatische tradities, oud-Griekse kunst en haar ervaringen in Toscane, en mengt en draait en vormt en giet. Ze smelt en kneedt en bakt, zoals de oude goden de aarde bakten, ooit een brok van de zon, die

afkoelde en steen werd, en verweerde tot klei, waarvan de mens vervolgens met vuur weer steen kon maken. Voor Elsbeth is dat een vorm van eeuwige recycling: steeds opnieuw wordt steen uit vuur geboren. Daar gaat ze mee aan de slag. Zoals een bewonderaar schreef: Elsbeth Pluimers wil de aarde doorgronden en doorboren in al zijn facetten en lagen.

Ik voeg daar graag aan toe: en temmen. Want de getemde aarde is een aarde waar we kunnen leven en waar de mens een cultuurlaag aan kan toevoegen. Goed observeren is daarbij een ver-eiste, en gebruikmaken van de rijkdom die de aarde biedt, en niet - zoals Elsbeth tegenover mij opmerkte - net als Vincent van Gogh recht tegenover een Romeinse arena wonen en daar vervolgens niks mee doen. Voor mij is de essentie van Elsbeths werk: het benutten van de aarde en alles wat zich daar in en op bevindt, en daarmee aan de slag gaan. Begrijpen, en temmen, tot het in een sigarenkistje past.


De bergen in een kistje

epilOOG

elsBeth pluimers 136

point of viewjaar 1987techniek fotografieformaat 13 x 18 cmlocatie Flughafen Tegel, Berlijn

Openklappenjaar 1987techniek fotografieformaat A4locatie Park in Berlijn

Klaproosjesjaar 1987techniek aquarelformaat A4locatie HdK Berlin

Wachterjaar 2001materiaal steengoed,platina

Werkeiland maltajaar 1990techniek fotografieformaat A4locatie Malta

alles draait doorjaar 1987techniek installatielocatie Aula Rijksacademievan Beeldende Kunsten, Amsterdam

Wensputjaar 1998materiaal keramischestenen, goud, platina,metaal, touw, kiezelslocatie Viscount gebouwSchiphol-Oost

Werkeiland eldhusøyjaar 1987techniek fotografieformaat 10 x 15 cmlocatie westkust Noorwegen

Gondwana adieu! io mio Cominojaar 1990techniek fotografieformaat A4locatie boven Comino, Malta

Werkeiland sienajaar 1985techniek fotografieformaat A4locatie Toscane Italië

Werkeiland skelligjaar 1975techniek fotografieformaat A3locatie westkust Ierland

Werkeiland scardanellijaar 1990techniek fotografieformaat A4locatie boven Franse Alpen

ritmejaar 1987techniek installatielocatie Aula Rijksacademievan Beeldende Kunsten,Amsterdam

apenhuisjaar 1986techniek installatielocatie voormalig Antonievan LeeuwenhoekZiekenhuis, Amsterdam

tekenjaar 1987techniek aquarelformaat A4locatie HdK Berlin

visita interiora terrae i en iijaar 1987techniek fotografielocatie HdK Berlin

Inst

alla

ties

Wer

keila

nden

Pagina 47 Pagina 48, 49 Pagina 51, 52 Pagina 53, 54 Pagina 57, 58 Pagina 58, 60, 61


Openklappenjaar 1989techniek fotografieformaat 20 x 15 cmlocatie R&D, Eldhusøy Noorwegen

palma sub pondere crescitjaar 2000materiaal steengoed, goudformaat doorsnede 50 cmparticulier bezit

microcosmosjaar 1990materiaal geglazuurdekeramiekformaat 40 x 40 cmparticulier bezit

Zon-Bloem dalesjaar 1997materiaal steengoed, bronsglazuurformaat doorsnede 15 cmparticulier bezit

anemoonjaar 1991materiaal steengoed,bronsglazuurformaat doorsnede 25 cmparticulier bezit

Zon-Bloem pleadenjaar 2003materiaal Koreaans keramiekformaat 18 x 35 x 35 cmlocatie binnentuin Sanquin, Amsterdam

drie Zon-Bloemenjaar 1994materiaal steengoed, bronsglazuurformaat 30 tot 50 cmlocatie Nieuwe Meer,Amsterdam

Zon-Bloemjaar 1993materiaal steengoedformaat doorsnede 30 cmlocatie Galerie Cocon,Oosterwolde

Zon-Bloem (serie)jaar 1994materiaal steengoed, bronsglazuurformaat doorsnede 50 cm

pelgrimsschelpjaar 2002materiaal bronsformaat 12 x 8 x 2 cmlocatie Kasteel Sypenstein, Loosdrecht

straight into your heartjaar 1998materiaal rvs, steengoedformaat 76 x 56 x 56 cmlocatie Hortus Botanicus,Amsterdam

liefdesschelpjejaar 1999materiaal bronsformaat 10,5 x 9 x 5 cmparticulier bezit

pelgrimsschelp in seriejaar 2002materiaal bronsformaat 12 x 8 x 2 cmopdracht ABK vriendenbeeldje

Zon-Bloemenjaar 1994materiaal steengoed, bronsglazuurformaat doorsnede 20 tot 50 cmlocatie Kasterleepark, Amsterdam

Zon-Bloemjaar 1993materiaal steengoedformaat doorsnede 42 cmparticulier bezit

Zon-

Bloe

men

Jaco

bssc

help

en

Pagina 61, 62, 63 Pagina 66, 67 Pagina 68, 69, 70 Pagina 70, 71 Pagina 74 Pagina 75

Golden Spike Elsbeth Pluim

ers

Elsbeth Pluimers

Golden Spike

ISBN: 97890820619

Golden Spike

Documents

Transcript of Golden Spike