Ggz nederland impactanalyse_toekomst_ggz_-_rapportage_fase_1

GGZ Nederland Impactanalyse toekomst GGZ Rapportage fase 1

17 juli 2014

Georget Bouman, Wouter Jongebreur en Rosa Remmerswaal

Pagina 2 van 34

Titel Pagina

Inleiding 3

Doelstelling en Aanpak • Doelstelling

• Fasering

4

14 Ontwikkelingen, wetgeving en beleid 8

Toelichting maatregelen 9 - 15

Toelichting vooraf bij het denkmodel en de figuren 16

Denkmodel GGZ typen capaciteit 17

Werkwijze in kaart brengen van de effecten 18 en 18

Beschrijving van de effecten per type capaciteit

• Effecten op de klinische capaciteit

• Effecten op capaciteit beschermd wonen

• Effecten op capaciteit ambulante zorg en begeleiding

20 - 26

Denkmodel GGZ netto-effecten 27

Algemene bevindingen en vervolg 28 - 32

Bijlagen • Geraadpleegde experts

33 - 34

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Pagina 3 van 34

• Op dit moment vindt een groot aantal ontwikkelingen plaats in de GGZ sector. Deze

ontwikkelingen komen voort uit landelijke afspraken, beleidskeuzes van de overheid

en/of financiers, nieuwe wetgeving et cetera;

• Deze ontwikkelingen hebben effecten op de GGZ aanbieders. De ontwikkelingen

hebben effect op de patiëntenstromen en hebben effect op de bedrijfsvoering van

GGZ aanbieders;

• GGZ Nederland wil laten analyseren wat deze effecten betekenen voor de GGZ

aanbieders landelijk en in de regio en wil hiermee aanbieders meer inzicht bieden in

de vraagstukken die op hen afkomen.

Inleiding

Inleiding

Pagina 4 van 34

Uitvoeren van een impactanalyse van de actuele ontwikkelingen in de GGZ:

• Inventarisatie beleidsmatige veranderingen, nieuwe wet- en regelgeving

• Samenhang en interacties in deze veranderingen

• Effecten van deze veranderingen voor zorgaanbieders op landelijk- en op regionaal

niveau op:

a. De inhoud van de zorg

b. Patiëntenstromen

c. Het benodigde zorgaanbod

d. Relaties met opdrachtgevers (financiers) en relevante stakeholders

e. Benodigde mix van functies en competenties van medewerkers.

Doelstelling

Doelstelling

Pagina 5 van 34

Analyse bestaat uit twee fases

Fase 1: Analyse landelijke ontwikkelingen

Fase 2: Regionale vertaling in twee pilots

Interviews Rapportage Expert-

bijeenkomsten

Vertaling

naar regio Rekenmodel Rapportage

Doel: Inventariseren van ontwikkelingen en globaal inzicht

geven in de richting van de trends op de patiëntenstromen.

Doel: Trends in patiëntenstromen vertalen naar een

rekenmodel. Daarnaast inzicht geven in effecten op

bedrijfsvoeringsvraagstukken.

Doelstelling

Pagina 6 van 34

Fase 1 en 2

In de eerste fase inventariseren wij de belangrijke ontwikkelingen en brengen wij op

landelijk niveau de effecten op patiëntenstromen en de verschillende typen capaciteit in

beeld. De informatie vergaren wij via interviews en twee expertbijeenkomsten. Omdat wij

niet beschikken over concrete cijfers en er grote verschillen zijn tussen regio’s geven wij

in deze fase weer wat de verwachte richting is van de effecten. Wij laten zien wat de

richting is van de effecten op typen capaciteit en patiëntenstromen en wat de samenhang

is tussen deze effecten.

In de tweede fase vertalen wij deze effecten in twee regionale pilots naar één of meer

zorgaanbieders. Hierbij gaan wij de effecten op typen capaciteit en patiëntenstromen

zoveel mogelijk kwantificeren.

Doelstelling

Pagina 7 van 34

Inhoud rapportage fase 1

Deze rapportage bevat het resultaat van fase 1. De rapportage bevat:

• Een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen en wetgeving in de GGZ;

• Visuele overzichten van de impactvolle landelijke ontwikkelingen, de effecten van

deze ontwikkelingen op de patiëntenstromen en de samenhang tussen deze

ontwikkelingen;

• Een overzicht van thema’s en vraagstukken die hieruit volgen voor zorgaanbieders.

Doelstelling

Pagina 8 van 34

1. MJA Forensische zorg

• Ontwikkelingen tbs

• Forensische zorg: project IDU

2. Wet Forensische Zorg

• Waaronder autonome groei

voorwaardelijke straffen

3. Regionale plaatsing door justitie

4. Wet verplichte GGZ

5. Wet Zorg en Dwang

6. Strenger toezicht IGZ op toepassen

dwang

7. Wet Langdurige Zorg & Wmo 2015

8. Participatiewet

9. Jeugdwet

10. Bestuurlijk akkoord GGZ

11. Invoering hoofdbehandelaarschap

12. Afschaffing representatiemodel

13. Introductie basis GGZ

14. Wet kwaliteit, klachten en geschillen

zorg.

14 Ontwikkelingen, wetgeving en beleid

14 Ontwikkelingen, wetgeving en beleid

Pagina 9 van 34

• Op de volgende pagina’s geven wij een toelichting op de 14 ontwikkelingen,

wetgeving en beleid

• In de figuren nemen wij vooralsnog alleen de ontwikkelingen op die invloed hebben op

de patiëntstromen (zwart gekleurd: 1, 2, 3, 7,10 en 13)

• De overige maatregelen hebben geen of een onduidelijk effect op patiëntenstromen.

Wel hebben veel van deze ontwikkelingen effect op het primaire proces van de

zorgaanbieders en de bedrijfsvoering. Deze effecten brengen wij in de tweede fase in

kaart.

Toelichting maatregelen


Pagina 10 van 34


1. MJA Forensische zorg - In de MJA worden afspraken gemaakt over snellere

doorstroming in de forensische zorgketen en goede aansluiting met reguliere GGZ.

Verkorten van de behandelduur (waaronder het project IDU), meer inzet op preventie en

afbouw van zwaar intensieve zorgvormen hebben tot gevolg dat er een verschuiving

plaatsvindt naar de lichtere zorgvoorzieningen in de forensische zorgketen en een

snellere doorstroom naar niet-strafrechtelijke zorgvoorzieningen.

2. Wet Forensische Zorg - Middels de WFZ wordt het nieuwe stelsel van forensische zorg

vorm gegeven. Dit proces is begonnen met de overheveling van het budget voor

forensische zorg van de AWBZ naar het ministerie van V&J. De WFZ is het sluitstuk van

deze hele stelselwijziging. De wet regelt het hele proces van inkoop, indicatiestelling en

uitvoering van forensische zorg in het strafrechtelijk kader. Met de inwerkingtreding van

de WFZ is het tevens voor de strafrechter mogelijk om, onder condities, verplichte GGZ

op te leggen. Middels het schakelartikel wordt de verbinding tussen reguliere en

forensische GGZ nog sterker gelegd dan voorheen. Voor instellingen betekent de

invoering van de WFZ dat er een mogelijkheid wordt gecreëerd om patiënten sneller

tussen de verschillende stelsels te schuiven. Tevens wordt het proces van informatie

delen tussen GGZ aanbieder, reclassering en patiënt wettelijk vastgelegd.


Pagina 11 van 34


3. Regionale plaatsing door DForZo - Een van de criteria voor plaatsing in de forensische

zorg is dat de locatie van de te bieden zorg bereikbaar moet zijn voor de justitiabele en

moet vallen binnen diens leefomgeving. In de praktijk komt dit neer op regionaal plaatsen,

tenzij sprake is van een contra-indicatie. Zorg in de regio is leidend, omdat dit de optimale

omstandigheden biedt voor een resocialisatietraject, bijvoorbeeld vanwege een langdurig

zorgcontact met een therapeut, aansluiting bij de reguliere zorg of een ondersteunend

sociaal netwerk. In de praktijk is nog nauwelijks sprake van regionale plaatsing door

wachtlijstproblematiek.

Hierdoor kunnen verschillen ontstaan in zorgvraag tussen de regio’s.

4. Wet Verplichte GGZ - De WvGGZ heeft als uitgangspunt verplichte zorg als ultimum

remedium. De wet maakt het mogelijk om meer zorg op maat te leveren. Zo kunnen ook

ambulante zorgvormen en lichtere vormen van zorg verplicht worden opgelegd. Tevens

heeft de wet als doelstelling de rechtspositie van cliënten te versterken. Verwachting is

dat de wet ook leidt tot hogere administratieve lasten.

5. Wet Zorg en Dwang - Bevat in hoofdlijnen gelijke uitgangspunten als de WvGGZ, heeft

wel betrekking op een andere doelgroep, namelijk: mensen met dementie en mensen met

verstandelijke beperkingen.


Pagina 12 van 34


6. Strenger toezicht op toepassen dwang door IGZ - De IGZ stelt in 2014 een

toetsingskader op dat de basis vormt voor het toetsingsinstrument, waarmee de inspectie

zal toetsen of de GGZ instellingen aan de normen voldoen bij het terugdringen van

Dwang en Drang. Het definitieve toetsingskader is nog niet bekend. Mogelijke effecten

zijn: stijging administratieve lasten en een medewerker per cliënt in separeer of

afzondering om te voldoen aan alle eisen.

7. Wet Langdurige zorg en Wmo - Per 1 januari 2015 vindt de transitie in de langdurige

zorg plaats. Dit houdt een verschuiving in van de AWBZ naar de Wlz, Zvw of Wmo.

Onder meer beschermd wonen, begeleiding en dagbesteding gaan naar de gemeenten

(Wmo). De eerste drie jaar intramuraal van het verblijf komt ten laste van de Zvw. Na drie

jaar intramuraal verblijf volgt bekostiging vanuit de nieuwe Wlz.

Naast een inhoudelijk transitie (namelijk uitgaan van wat mensen wel kunnen en eerst

kijken naar eigen mogelijkheden) betekent voor zorgaanbieders dat zij te maken krijgen

met andere opdrachtgevers en samenwerkingspartners.


Pagina 13 van 34


8. Participatiewet - De Participatiewet betekent één regeling voor mensen met een

arbeidshandicap zonder werk, die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen

(samenvoeging WWB, WSW, een deel van de Wajong). Het betreft zowel uitkeringen als

toeleiden naar de arbeidsmarkt. De wet brengt nieuwe mogelijkheden voor

arbeidsreïntegratie van langdurig werklozen met ernstige psychiatrische problematiek.

Aanbieders kunnen hier op inspelen.

9. Jeugdwet - Per 1 januari 2015 worden gemeenten budgettair verantwoordelijk voor de

jeugdhulp, waar de Jeugd GGZ deel van uitmaakt. GGZ aanbieders maken in-

/verkoopafspraken met gemeenten. Instellingen hebben inkooprelaties op het niveau van

zich nog ontwikkelende jeugdregio's. Daarnaast worden bovenregionaal en landelijk

inkoopafspraken gemaakt. Instellingen kampen nu nog met veel onduidelijkheden over

zorgverkoop en continuïteit van zorg en bedrijfsvoering. Deze onzekerheid betreft zowel

2015 als verder in de toekomst.

10. Bestuurlijk akkoord – In het akkoord zijn verschillende meerjarenafspraken gemaakt

tussen de overheid, verzekeraars, aanbieders en patiëntenorganisaties. Hierin is onder

andere opgenomen dat 1/3 van het aantal bedden wordt afgebouwd tot 2020. In de

praktijk betekent dit soms dat verzekeraars zelfs een grotere afbouw in een kortere

periode willen.


Pagina 14 van 34


11. Hoofdbehandelaarschap - Sinds 2014 stellen zorgverzekeraars eisen aan de

mogelijke hoofdbehandelaren in de Basis GGZ en Gespecialiseerde GGZ. Daarnaast

stellen ze eisen aan welk deel van de zorg door de hoofdbehandelaren vervuld moet

worden. Hierdoor is een andere mix van specialisaties nodig.

12. Afschaffing representatiemodel - Sinds 2014 is het representatiemodel binnen de

GGZ afgeschaft. Dit betekent dat alle zorgverzekeraars onafhankelijk van elkaar

inkoopafspraken maken. Zorgaanbieders moeten daarom met meer inkopende partijen

afspraken maken en hebben hierdoor meer administratieve lasten.

13. Introductie Basis GGZ - De invoering van de generalistische Basis GGZ beoogt meer

korte behandelingen beschikbaar te maken en gespecialiseerde multidisciplinaire zorg

alleen in te zetten voor ernstige en complexe problematiek. De huisarts beoordeelt, met

hulp van de POH GGZ welke zorg noodzakelijk en gepast is. De zorgaanbieders maken

een aparte (juridische) organisatie voor de Basis GGZ vanwege het onderscheid in

registratie en facturatie, budget, sturing, werkwijze en personeel. Door substitutie daalt de

instroom in de ambulante Gespecialiseerde GGZ. Daarnaast vindt er een verschuiving

plaats van de Basis GGZ naar de POH GGZ.


Pagina 15 van 34


14. Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg - De Wkkgz is een wijziging van het voorstel

Wet cliëntenrechten zorg (Wcz). De Wkkgz regelt de organisatie van goede zorg en

klachtafhandeling bij zorgaanbieders. De zorgaanbieder krijgt in het voorstel Wkkgz de

verplichting tot het opstellen van een schriftelijke klachtregeling en de instelling van een

klachtenfunctionaris waarmee de aanwezigheid van een pvp (patiënten-

vertrouwenspersoon), gelijk wordt gesteld. Verder krijgt de zorgaanbieder een

uitgebreide(re) registratie - en informatieplicht. De veranderingen leiden tot een hogere

regeldruk voor de aanbieders en mogelijke financiële schadeclaims.


Pagina 16 van 34

Toelichting

• Om de effecten te visualiseren maken wij gebruik van een denkmodel om de typen

GGZ capaciteit van een geïntegreerde zorgaanbieder weer te geven. Het denkmodel

en de figuren zijn een versimpeling van de werkelijkheid bedoeld als ‘kapstok’ om de

effecten te visualiseren

• In het denkmodel en de figuren onderscheiden wij de volgende typen capaciteit

gecombineerd met de titel:

• Tbs

• Klinische forensische zorg (FPK, FPA en overig)

• Beschermd wonen forensisch

• Ambulante forensische zorg en begeleiding

• Reguliere klinische zorg

• Beschermd wonen regulier

• Reguliere (gespecialiseerde) ambulante zorg (SGGZ) en begeleiding

• Generalistische Basis GGZ (BGGZ)

• In de praktijk is instroom en doorstroom mogelijk tussen alle zorgvormen die wij

onderscheiden

• Opdrachtgevers in het denkmodel zijn de inkopende partijen namelijk gemeenten,

zorgkantoren, zorgverzekeraars en DForZo.

Denkmodel GGZ typen capaciteit


Pagina 17 van 34



RIBW

Tbs

Klinische

FZ

Beschermd

wonen

Ambulante

FZ

Rechter

Verwijzer Ambulant

(SGGZ)

Klinisch

Ambulant

(BGGZ)

Legenda Wettelijk kader:

Strafrechtelijk

kader (WFZ)

Civielrechtelijk kader

(BOPZ/WvGGZ)

Vrijwillig kader

(Zvw/AWBZ)

Beschermd

wonen FZ

Opdrachtgevers / Financiers

Be

ho

eft

e a

an

GG

Z (

zorg

vra

ag

)

Sturing op zorgvraag en zorgaanbod

Pagina 18 van 34

• Per type capaciteit brengen wij in beeld wat de effecten zijn van de relevante

geïnventariseerde ontwikkelingen op de patiëntenstromen en de capaciteit. Dit doen

wij aan de hand van de figuur op pagina 19. Dit doen wij voor alle typen capaciteit

• Nadat voor alle typen capaciteit deze effecten in beeld zijn gebracht geven wij de

netto effecten weer in het denkmodel. De netto effecten zijn in deze fase nog niet in

kwantitatieve zin te bepalen. Het netto effect van twee tegengestelde effecten kunnen

wij daarom alleen indicatief weergeven

• De verschuivingen geven een richting weer en (in deze fase) nog niet de sterkte van

het effect. De verschuivingen in type capaciteit kunnen daarmee niet een-op-een

vertaald worden naar aantallen patiënten per jaar en kosten per type zorg

(bijvoorbeeld de afbouw van de bedden gaat over een kleiner aantal patiënten, dan

de verschuiving naar de Basis GGZ, terwijl er wel hogere kosten mee gemoeid zijn).

Werkwijze in kaart brengen van de effecten


Pagina 19 van 34


Zorgvorm

Voorlopige conclusie netto effect: In dit kader beschrijven wij wat het netto effect is op de benodigde capaciteit van de zorgvorm. Daarnaast diepen

wij dit verder uit naar de zwaarte van de zorgvraag (van de populatie), en doorstroom van de populatie.

Instroom

Uitstroom

Doorstroom (naar andere zorgvorm)

In dit figuur geven wij

weer welke maatregelen

effect hebben op de

zorgvorm

Wij maken onderscheid in

de effecten door ze te

richten op 1 van de

in/uitstroompijlen of op de

capaciteit van de

zorgvorm

1. MJA Forensische zorg • Ontwikkelingen tbs

• Forensische zorg: project

IDU

2. Nieuwe Wet Forensische Zorg • Waaronder autonome groei



7. Wet Langdurige Zorg & Wmo


13. Introductie Basis GGZ

Met de kleur van de

tekstballon geven wij aan

door welk ‘kader’ het

effect wordt veroorzaakt


Pagina 20 van 34



Pagina 21 van 34

Effecten op klinische capaciteit

Klinische FZ

Instroom Uitstroom




IDU







1. Door project IDU

stromen cliënten eerder

uit naar andere

zorgvormen in FZ en

reguliere zorg

1. Artikel 2.3 mogelijkheid

opleggen verplichte GGZ

instroom kan kleiner

worden, maar geldt voor

beperkte groep cliënten 2. Door autonome

groei een grotere

instroom

Zorgvorm

Instroom Uitstroom


2&4. Mogelijk beperkte

toename instroom door

artikel 2.3 Klinisch

10. Er wordt door

verzekeraars gestuurd op

capaciteit, namelijk een

(minimale) afbouw van

33% in 2020

10. Door intensieve ambulante zorg in de wijk

neemt instroom in klinische voorzieningen af.

Binnen de instroom zie je een verschuiving

van langdurige opnames naar kortdurende

(crisis)opnames

10. Bestaande populatie

zal naar intensieve

ambulante zorg worden

geleid en naar RIBW’s

7. ZZP-B’s worden

deels overgeheveld

naar zorgverzekeraars,

effecten nog onduidelijk

4. Door preventieve

werking van de WvGGZ,

mogelijk een iets lagere

instroom op termijn

4. Door ambulante

alternatieven een

afname bij de instroom

en snellere uitstroom

1. Door het versnellen van

de behandelduur in tbs,

wordt er eerder gestart met

de transmurale fase. Dit

zorgt voor tijdelijk hogere

instroom in de FPA

2. Nazorg neemt

toe door groei

forensische zorg


Pagina 22 van 34

Netto effecten klinische capaciteit

Huidige situatie

Toekomstige

situatie

Minder klinische capaciteit, complexere zorgvraag

De totale klinische GGZ capaciteit neemt af. Binnen de totale klinische capaciteit neemt het aandeel cliënten toe dat via het

strafrechtelijk, dan wel civiel rechtelijk kader GGZ krijgt. De zorgvraag van de doelgroep wordt complexer en intensiever.

Wij verwachten dat de totale klinische capaciteit in het strafrechtelijke kader op korte termijn stabiel blijft. De afname in de

instroom door artikel 2.3 (de mogelijkheid van de strafrechter om via artikel 2.3 van de WFZ, verplichte GGZ op te leggen) is

beperkt. Door de autonome groei van voorwaardelijke straffen en door snellere uitstroom naar de FPA binnen de tbs-titel is er

een iets hogere instroom. Tegelijkertijd is er door het project IDU een snellere doorstroom naar minder zware/beveiligde

zorgvormen. Afhankelijk van de mate van deze effecten zal de capaciteit in de toekomst af- of toenemen.

Wij verwachten dat de totale capaciteit in de reguliere GGZ klinisch kleiner wordt, waarbij tegelijkertijd de populatie die overblijft

een zwaardere en complexere zorgvraag heeft. Wij verwachten een beperkte hogere instroom door ontwikkelingen in het

forensische kader (door autonome groei FZ ontstaat is er een grotere vraag aan continuïteit van zorg bij afloop van de

strafrechtelijke titel en door artikel 2.3 van de WFZ ontstaat een mogelijk beperkte instroom). Door de mogelijkheid om ook

lichtere vormen van zorg via een machtiging verplicht op te leggen, ontstaat een iets kleinere instroom via de WvGGZ.

Het sterkste effect op de capaciteit ontstaat door de gemaakte afspraken over de beddenreductie en het sturen op

ambulantisering. Sommige verzekeraars willen sneller en/of meer afbouwen dan 33% in 2020.


Strafrechtelijk

kader (WFZ)


(BOPZ/WvGGZ)

Vrijwillig kader

(Zvw/AWBZ)


Pagina 23 van 34

Effecten op capaciteit beschermd wonen


Beschermd

wonen FZ Instroom

Uitstroom


1. Door het versnellen van de

behandelduur in tbs, wordt er

eerder gestart met de

transmurale fase. Dit zorgt

voor tijdelijk hogere instroom



IDU







2. Door autonome

groei een grotere

instroom

7. Uitstroom wordt

belemmerd door het

woningtekort, financiële

positie van cliënt en

beperkte

zelfredzaamheid

Zorgvorm

Instroom Uitstroom


2. Mogelijke toename

instroom door artikel 2.3;

groep heeft een

complexere en

intensievere zorgvraag

Beschermd

wonen


instroom door

verschuiving uit kliniek

7. Instroom mogelijk kleiner

wegens bezuinigingen bij

gemeenten en verwachte

inzet op versterking voorveld

7. Door overgangsrecht van

huidige populatie zal deze

groep komende jaren in BW

blijven, maar mogelijk bij een

andere aanbieder

4. Instroom wordt mogelijk

door inzet lichtere vormen

van verplichte zorg

1&2. Grotere instroom

door autonome groei FZ

en behoefte aan zorg

na afloop van de titel.

10. Er zijn afspraken

gemaakt over

afbouw van 33% in

2020

Pagina 24 van 34

Netto effecten beschermd wonen capaciteit

Huidige situatie

Toekomstige

situatie

Knelpunt tussen sturing op afname capaciteit en tegelijkertijd grotere zorgvraag

Op basis van de afspraken in het bestuurlijk akkoord is de verwachting dat er een afname van de capaciteit plaatsvindt. De mate

waarin dit in de toekomst mogelijk is, is onzeker omdat de zorgvraag van verschillende kanten juist toeneemt.

Door de autonome groei in de forensische zorg, de versnelde doorstroom vanuit tbs en de klinische forensische zorg

verwachten wij een toename in de instroom in de beschermde woonvormen.

In het bestuurlijk akkoord zijn afspraken gemaakt over de afbouw van de capaciteit. Tegelijkertijd verwachten wij een grotere

instroom door de effecten van afbouw van de klinische capaciteit, de mogelijkheid voor het opleggen van lichtere vormen van

verplichte GGZ en door de grotere zorgvraag in de forensische GGZ (en daarbij ook de zorg bij afloop van de titel). Daarnaast

vindt er beperkt uitstroom plaats, onder andere door het woningtekort voor deze doelgroep en de langdurige indicatiestelling.

Voor de lange termijn is het lastig de netto effecten te voorspellen. Vanaf 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor zowel de

toegang, als de versterking van het voorveld. Zij zullen daarom sterke invloed hebben op de instroom in beschermd wonen.


Strafrechtelijk

kader (WFZ)


(BOPZ/WvGGZ)

Vrijwillig kader

(Zvw/AWBZ)


Pagina 25 van 34

Effecten op capaciteit ambulante capaciteit

Ambulante

FZ Instroom Uitstroom


1. Door het versnellen van

de behandelduur in tbs,

wordt er eerder gestart met

transmurale fase. Dit zorgt

voor tijdelijk hogere

instroom



IDU







1. Door het project IDU

stromen cliënten eerder uit

naar een ambulante

forensische zorgvorm

2. Door autonome

groei een grotere

instroom

Zorgvorm

Instroom Uitstroom



instroom door artikel 2.3;

groep heeft een

complexere en

intensievere zorgvraag

Ambulant

(SGGZ)

10. Toename door

afbouw klinische

capaciteit, de doelgroep

heeft een complexere

zorgvraag

13. Kleinere instroom

gespecialiseerde GGZ,

complexere groep blijft

over

4. Instroom wordt

mogelijk door inzet

lichtere vormen van

verplichte zorg

1&2. Grotere instroom

door autonome groei FZ

en behoeft aan zorg na

afloop van de titel


Pagina 26 van 34

Netto effecten ambulante capaciteit


Huidige situatie

Toekomstige

situatie

Minder ambulante (gespecialiseerde) GGZ capaciteit, complexere zorgvraag

De ambulante (gespecialiseerde) GGZ capaciteit neemt af. Waarbij het aandeel cliënten dat via het strafrechtelijk, dan wel civiel

rechtelijk kader GGZ krijgt relatief groter wordt. De zorgvraag van de doelgroep wordt complexer en intensiever.

Door de autonome groei in de forensische zorg, de versnelde doorstroom vanuit tbs en de klinische forensische zorg

verwachten wij een toename in de instroom in de ambulante forensische zorg, waarbij de populatie een complexere en

intensievere zorgvraag heeft dan voorheen.

Door ambulantisering ontstaat een grotere instroom bij de ambulante voorzieningen. Daarnaast ontstaat een mogelijke nieuwe

instroom door de mogelijkheid voor het opleggen van lichtere, ambulante vormen van verplichte GGZ. Het effect van de

invoering van de Basis GGZ en de sturing richting Basis GGZ door zorgverzekeraars is echter vele malen groter, waardoor de

zorgvraag naar gespecialiseerde ambulante GGZ afneemt. Wel blijft er een complexere groep over met een intensievere

zorgvraag. Vanwege deze complexe, intensieve vraag is er een grotere vraag naar intensieve vormen van ambulante zorg,

zoals (f)-ACT, ACT, IHT.


Strafrechtelijk

kader (WFZ)


(BOPZ/WvGGZ)

Vrijwillig kader

(Zvw/AWBZ)

Pagina 27 van 34

Denkmodel GGZ netto-effecten

RIBW

Tbs

Klinische

FZ

Beschermd

wonen

Ambulante

FZ

Rechter

Verwijzer Ambulant

(SGGZ)

Klinisch

Ambulant

(BGGZ)

Beschermd

wonen FZ

Opdrachtgevers / Financiers

Be

ho

eft

e a

an

GG

Z (

zorg

vra

ag

)

Sturing op zorgvraag en zorgaanbod

Legenda:

Kleinere capaciteit

Gelijke capaciteit

Grotere capaciteit

Grijs Gelijke

problematiek

Oranje Zwaardere

problematiek

Denkmodel GGZ netto effecten

Pagina 28 van 34

Algemene bevindingen en vervolg


Pagina 29 van 34

Algemene bevindingen op basis van fase 1

• GGZ aanbieders hebben en krijgen te maken met een groot aantal ontwikkelingen. In

deze impactanalyse hebben wij in ieder geval 14 impactvolle ontwikkelingen

geïdentificeerd

• De effecten van deze ontwikkelingen in termen van patiëntenstromen, primaire

processen en bedrijfsvoering, zijn in kwalitatieve zin te duiden. Het is in de meeste

gevallen helder in welke richting deze effecten zich voor (zullen) doen

• Hierbij constateren wij dat er in de volle breedte van de GGZ een verschuiving

plaatsvindt van gespecialiseerde naar generalistische zorg, en van klinische zorg naar

intensieve ambulante zorgvormen. Alle inkopende partijen in de GGZ sturen ook op

deze beweging. Tegelijkertijd zien wij (als gevolg hiervan) per type capaciteit een

zwaardere doelgroep en complexere problematiek.


Pagina 30 van 34

Algemene bevindingen op basis van fase 1

• Voor de typen capaciteit heeft dit ten gevolge dat de klinische capaciteit gemiddeld zal

afnemen en de ambulante capaciteit (inclusief Basis GGZ) zal toenemen. Voor de

capaciteit beschermd wonen verwachten wij dat de capaciteit iets afneemt, terwijl de

zorgvraag zal toenemen

• Scherpe inzichten of voorspellingen zijn echter niet te maken, hiervoor is het geheel

van ontwikkelingen en de daadwerkelijke effecten die zullen optreden te weinig

voorspelbaar. Daarnaast vinden er ook interacties plaats tussen verschillende

ontwikkelingen die het geheel nog lastiger te doorzien maken

• De virtuele overzichten geven daarmee vooral een beeld van de veelheid en de

complexiteit van de vraagstukken waar een zorgaanbieder voor staat en de uitdaging

om binnen deze complexiteit de juiste keuzes te maken

• In fase 2 worden in twee pilots deze ontwikkelingen en de daaruit volgende effecten

op het niveau van een concrete zorgaanbieder verder geconcretiseerd.


Pagina 31 van 34

Brug naar fase 2: Concrete impact en vraagstukken voor zorgaanbieders

In fase 2 worden in twee pilots de ontwikkelingen en daaruit volgende effecten op het

niveau van een concrete zorgaanbieder verder geconcretiseerd. Allereerst worden de

hiervoor beschreven effecten op de patiëntenstromen en de behoefte aan typen

capaciteit zoveel mogelijk gekwantificeerd. Daarnaast brengen wij in beeld wat deze

effecten betekenen voor zorgaanbieders. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld:

• Strategische keuzes en omgaan met onzekerheid

• Administratieve lasten

• Toezicht en verantwoording

• Opdrachtgevers

• Hoe zorgketens te organiseren: Alles ‘in huis’ of werken met netwerken

• Huisvesting, vastgoed.


Pagina 32 van 34

Brug naar fase 2: Concrete impact en vraagstukken voor zorgaanbieders

• Afstemming met rechter over mogelijkheden op- en afschalen

• Verkoop & relatiebeheer (meerdere opdrachtgevers, meerdere eisen)

• Gemeenten

• Zorgverzekeraars

• Zorgkantoor

• DForZo

• Financiën & kostprijsmodellen

• Investeringen

• Personeel

• Visie: ‘Van zorgen voor naar zorgen dat...’

• Hoe houd je je personeel tevreden

• Expertise personeel & opleiding

• Benodigde mix van functies en competenties.


Pagina 33 van 34

Bijlagen

Bijlagen

Pagina 34 van 34

Geraadpleegde experts

Organisatie Naam Interview Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2

Bouman GGZ Sjef Czyzewski x

DForZo Jelle Idenburg x x

Dimence Groep Sybren Bangma x x

Gemeente Amsterdam Cees van der Meer x

Gemeente Amsterdam Roos Buntjer x

GGZ Drenthe Loeska Bos x x

GGZ Nederland Corina Brekelmans x x

GGZ Nederland Jiska van den hoek x

GGZ Nederland Lilly Buurke x

GGZ Nederland Maarten Oosterkamp x

GGZ Nederland Rianne Kasander x x x

GGZ Nederland Tineke Stikker x x

GGZ NHN Marijke van Putten x

FPC. Dr. S. van Mesdag Harry Beintema x

Ministerie van VWS Aarnout Melis x

Parnassia Bavo Groep Meta Krassenburg x

RIBW Alliantie Eta Mulder x x

Yulius Jean Luc Klompenhouwer x

Bijlagen

Ggz nederland impactanalyse_toekomst_ggz_-_rapportage_fase_1

Health & Medicine

Transcript of Ggz nederland impactanalyse_toekomst_ggz_-_rapportage_fase_1