GEZONDHEID ALS ORGANISATIE - WAARDE

WERK ALS GEZONDHEIDS - WAARDE

MVO NETWERK ZORG

Paulien Bongers

Andere kijk op gezondheid die actief meedoen als kern heeft 

• Nieuwe visie op gezondheid Machteld Huber ‘het vermogen van mensen om zich aan te passen en zichzelf te redden’

• Capability benadering van Amartia Sen  (1999) en Nussbaum(2011)– Het vermogen om te participeren en de maatschappelijke context 

die dat mogelijk maakt

• Florence Nightingale 1893: Health is not only to be well, but tobe able to use well every power we have

• Gezondheid is een belangrijke waarde, bron van menselijk functioneren

• Gezondheid niet alleen doel, maar ook middel voor succes, economische groei en maatschappelijke ontwikkeling.

Bron: Machteld Hüber

Verzorgingsstaat onhoudbaar, stijgende zorgkosten

Participatiemaatschappij

Eigen verantwoordelijkheid over gezondheid

Gezond in alle opzichten, “able & capable”

Welzijn, levensdoelen behalen

Participeren in de 

samenleving

Minder gebruik zorg & 

welzijn

Langer thuis wonen

Lager gebruik en kosten zorg en welzijn

Mantelzorg & vrijwilligers‐

werk Gezond gedrag

EIGEN REGIE

Andere kijk op gezondheid die actief meedoen als kern heeft 

• Nieuwe visie op gezondheid ‘Ability to adept andself manage’

• Capability benadering van Amartia Sen en Nussbaum

• Eigen regie en verantwoordelijkheid in werk en gezondheid

• Resilience in werk en in gezondheid• Vakmanschap, leren en ontwikkelen

Prevention Work & Health

• Inspirational message:We aim to develop and support capabilities that allow people to flourish and participate in a vital, resilient and inclusive society, to achieve a better and healthier life for all. 

• We focus on prevention and participation in society at large, using an integrated approach in which individual and organizational capabilities are developed and implemented together with institutional innovations. 

1. Better Children’s Wellbeing2. Better Health3. Better Jobs

6

Nieuwe kijk op werk en gezondheid

• Gezondheid is voor een deel maakbaar door zelfredzaamheid en een gezonde leefstijl. Een gezonde leefstijl is daarmee een van onze krachtigste medicijnen.

• Mensen kunnen het niet alleen: sociaal netwerk, soms van professionals of zelfs overheidsregelgeving. 

• Individueel niveau: ‘nudging’ (Thaler en Sunstein 2008) ondersteuning bij de beslissingen het ‘goede’ te doen 

• Op maatschappelijk niveau: ‘toerustingsagenda  (Hemerijck 2012) 

beter afstemmen van verschillende sociale zekerheidsregelingen rond onderwijs, zorg en welzijn om individuen ook daadwerkelijk in staat te stellen hun verantwoordelijkheid te nemen voor hun participatie

• Gezond leven is een maatschappelijk belang: 

Een goede gezondheid en vitaliteit is essentiële pijler van ‘de Nederlandse innovatie- en concurrentiekracht’.

Werkervaringen zijn basis levenservaringen: ‘Goed’ werk is een bron van vreugde, ontplooiing en vitaliteit, en maakt dat we tot op hogere leeftijd dan nu kunnen deelnemen aan (betaald) werk.

‘Slecht’ werk betekent kans op sociale en gezondheidsschade, zoals burn-out of chronische bronchitis, en toename van de toch al voortdurend stijgende zorgkosten.

1. Werk als gezondheidsrisico2. Werk als gezondheidskans3. Gezondheid als deel van 

menselijk kapitaal

4. Werk als oefenterrein voor andere levensterreinen

5. Zorg die participatie belemmert

6. Lang en gezond werken en betaalbaarheid samenleving

7. Tweedeling hoog en laag opgeleiden

Werk als kans of risico in de zorg:

gezondheid als onderdeel van menselijk kapitaal

Zelfregulering t.a.v. gezondheid

Toename collectieveongezondheid

Cultuurverandering: project waarin alle stakeholders binnen het bedrijf zijn betrokken en zelf de interventie vorm en inhoud geven:1) Dialoog over waarde van gezondheid en vitaliteit (individu/ organisatie): World Café 2) Collectieve vitaliteitsactiviteiten zoals workshops, bedrijfsbeweegprogramma’s

Positief effect op: • Openheid ten aanzien van vitaliteit en leefstijl (cultuurverandering)• Intrinsieke motivatie voor gezond leven (elementen van zelfsturing ) • Eigen inschatting van duurzame inzetbaarheid

De dialoog component had daarin de belangrijkste bijdrage

Arjella van Scheppingen Fostering self regulation of health in organisations

Werk als proeftuin voor aanleren levensvaardigheden (of juist afleren)

1. Mc Donald medewerkers2. Zelfsturing en zelfregie3. SKILLS en CAREER SKILLS (school)4. Medewerkers in de zorg zijn:

• Medewerker• Professionele  steun voor patiënten (Bijv. Innovatie van 

onderop)• Burger

Voorbeeld zorginstelling die psychiatrische patiënten niet te behandelen maar werk aan te bieden

gezondheid als onderdeel van menselijk kapitaal

VNS, Ontwikkelbanen

Zorg als belemmering voor participatie

Interne arbodiensten

Sectoraal / regionaal georganiseerde arbodienstverlening

Arbeidsgerelateerde zorg via de eerstelijnsgezondheidszorg

Wereld van hoog‐ en  laagopgeleiden

Hoe investeren in menselijk kapitaal? • Wat is mentaal pensioen? 

• Literatuuronderzoek & mindmaps met werknemers • “het proces waarbij medewerkers minder op zoek gaan naar leerervaringen, minder 

bevlogen raken, zich minder gewaardeerd gaan voelen op het werk en de focus bij deze verschuiven naar bezigheden buiten het werk.” (Sanders et al., 2013)

• Neerwaardse spiraal (data STREAM) • Kwalificatieveroudering voorspelt mentaal pensioen• Mentaal pensioen voorspelt vervolgens kwalificatieveroudering

• Ontwikkeling interventieprogramma Staymobil• Ism Philips, SVB, Politie• Proeftuinen

• Medewerkers: Zelfsturing• Bijv. Job crafting, Vakman Nieuwe Stijl

• Management: Richting, ruimte, ruggesteun• Bijv. Engagement game, Leercultuur  

Staymobil: Vitaal Vakmanschap

| CraftWerk| CraftWerk

17-5-2011SZW-TNO Duurzame inzetbaarheid van kwetsbare groepen

20

Taak

Taak

Taak

Taak

Taak Taak

Risico’sSterktes Motivatie

paulienbongersCarint

reggeland

IN2DEREGIO

Innovatie Inclusieve Samenleving

Inclusieve Innovatie‐ Werk

‐ Gezondheid‐ Jeugd

Oplossen problemen in sociale domein door publiek-private samenwerking en innovatie

met “shared value” als uitgangspunt

Beter samen in noord

• Samen partners in een “Living Lab’ of “Proeftuin”• Doel is aantoonbare verbetering van participatie cliënten 

door versterking en verbreding basisgezondheidszorg

• KrijtMolenAlliantie KMA (2010)– Zorg: Arkin, Boven IJ, Cordaan, Evian, Osira, Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra– Welzijn: Combiwel, Doras– Sociale zekerheid: DWI Amsterdam 

• Zorgverzekeraar Achmea• Gemeente Amsterdam en stadsdeel Noord• TNO

Resultaten BSiN

Verandering op 4 niveaus

Resultaten BSiN

Cliënt zelfredzaamheid, zelfstandig functioneren,  maatschappelijkeparticipatie en voorkomen van zwaardere zorg

Professional holistische blik en integrale aanpak

Organisatie samenwerking zorg en sociaal domein

Financiën verkennen shared benefits / populatiebekostiging

cliënt

professional

organisatie

financiën

Basis werkwijze

Resultaten BSiN

• Screening en triage• Op maat ondersteuning kwadrant I, II, III

Resultaten cliënt

Resultaten BSiN

Zelfred‐zaamheid

FinancieelLichamelijk welzijn

Psychisch welzijn Sociaalmaatschappelijk

1. Werk als gezondheidsrisico2. Werk als gezondheidskans3. Gezondheid als deel van 

menselijk kapitaal

4. Werk als oefenterrein voor andere levensterreinen

5. Zorg die participatie belemmert

6. Lang en gezond werken en betaalbaarheid samenleving

7. Tweedeling hoog en laag opgeleiden

Dank voor uw aandachtDank voor uw aandacht

PAULIEN BONGERSPAULIEN BONGERS