Passende zorg

in de laatste

levensfaseProf. dr. G. van der Wal,

voorzitter stuurgroep

Passende zorg in de laatste levensfase

Projectopzet

• Federatiebestuur KNMG opdrachtgever

• Stuurgroep heeft dagelijkse leiding

• Uitvoering door bureau KNMG in samenwerking met ZonMw en EMGO+

• Huisartsen, medisch specialisten, specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundigen, patiënten- en ouderenvertegenwoordigers (LHV, OMS, Verenso, V&VN, NPCF, NFK, NOOM en CSO)

Doelstellingen

• Bevorderen dat mensen passende zorg krijgen in de laatste levensfase

• Analyse van aard en omvang (van aandoeningen, specialismen, situaties)

• Identificeren van mechanismen (processen) in de zorg die leiden tot behandelingen die niet (meer) passend zijn

• Debat over passende zorg bevorderen

• Aanknopingspunten vinden die bijdragen aan het geven van passende zorg

• Concrete instrumenten identificeren en (verder) ontwikkelen die artsen (en anderen) houvast bieden bij het beoordelen van behandelingen in de laatste levensfase en deze instrumenten dissemineren

Passende zorg in de laatste levensfase

Uitgangspunten

Het maken van de meest passende keuze door, voor en samen met de (zieke)

patiënt aan het eind van het leven staat centraal. Het gaat niet primair over:

• stijgende kosten van de zorg en bezuinigingen

• leeftijd als criterium

• kosteneffectiviteit van een specifieke behandeling

• wie de ‘schuld’ heeft van overbehandeling

• passende zorg in brede zin

• palliatieve zorg of medische beslissingen zoals palliatieve sedatie of

euthanasie

Passende zorg in de laatste levensfase

Stand van zaken en toekomstplannen

• Inzicht in aard en omvang (van aandoeningen, specialismen, situaties) via

online onderzoek (analyse fase)

• Uitdiepen van mechanismen (processen) in de zorg die leiden tot

behandelingen die niet (meer) passend zijn door middel van

literatuurstudie, een hoorzitting en discussies in de stuurgroep (afrondende

fase)

• Stuurgroep gaat interventies voorstellen, actoren benoemen en afspraken

maken

• Stuurgroep bewaakt tijdpad, spreekt actoren aan en biedt ondersteuning

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten online onderzoek

Wat is passende zorg? Eerste analyse.

1. Wens van de patiënt staat centraal (45-54%)

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten online onderzoek

Wat is passende zorg? Eerste analyse.

1. Wens van de patiënt staat centraal (45-54%)

2. Goede communicatie tussen hulpverlener en patiënt (20-27%)

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten online onderzoek

Wat is passende zorg? Eerste analyse.

1. Wens van de patiënt staat centraal (45-54%)

2. Goede communicatie tussen hulpverlener en patiënt (20-27%)

3. Zorg in een vertrouwde omgeving (11-12%)

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten online onderzoek

Wat is passende zorg? Eerste analyse.

1. Wens van de patiënt staat centraal (45-54%)

2. Goede communicatie tussen hulpverlener en patiënt (20-27%)

3. Zorg in een vertrouwde omgeving (11-12%)

4. Gericht op kwaliteit van leven (11-28%)

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten online onderzoek

Wat is passende zorg? Eerste analyse

1. Wens van de patiënt staat centraal (45-54%)

2. Goede communicatie tussen hulpverlener en patiënt (20-27%)

3. Zorg in een vertrouwde omgeving (11-12%)

4. Gericht op kwaliteit van leven (11-28%)

5. Aandacht voor lichaam én geest (11-19%)

NB Aandacht voor naasten (9-19%)

Passende zorg in de laatste levensfase

Eerste voorlopige conclusies

Passende zorg is

• Zoveel mogelijk gebaseerd op de wens van de patiënt

• Gebaseerd op keuzes die tot stand zijn gekomen na goede communicatie en het liefst in overleg met arts en patiënt (en eventueel naasten)

• Voldoende zorg en op het leven van de patiënt aangepaste zorg

• Door bekwame, betrokken en empathische zorgverleners die goed samenwerken en afspraken maken

• Gericht op lichaam en geest en op verbetering van de kwaliteit van leven, waarbij er aandacht is voor de belangrijke rol en voor de ondersteuning van naasten

Passende zorg in de laatste levensfase

Stellingen

Passende zorg in de laatste levensfase

Artsen overleggen vaak te

weinig met de patiënt voordat

een behandeling wordt

gekozen. 72 19 9 66 23 11 67 26 6

burgers artsen verpleegkundigen

eens neutraal oneens eens neutraal oneens eens neutraal oneens

Behandeling in de laatste

levensfase is vaak te veel

gericht op overleven en langer

leven, en te weinig op

kwaliteit van leven. 87 7 6 74 18 8 81 11 8

In de samenleving overheerst

het idee dat tegen ziekte

gevochten moet worden,

waardoor stoppen met

behandelen niet geaccepteerd

wordt. 70 18 12 70 18 12 65 19 16

Mechanismen niet-passende zorg

30-35 mechanismen geïdentificeerd (macro-, meso-, micro). Bijvoorbeeld:

• Sub- en superspecialisatie waardoor het overzicht op de ‘gehele’ patiënt

verdwijnt

• Suboptimale overdracht, omdat er geen toegang tot de systemen is en

omdat hulpverleners onvoldoende overdragen

• Rechtvaardiging handelen niet nodig. Handelen hoeft niet gerechtvaardigd

te worden, niet-behandelen wel. Behandelen levert meer waardering op

dan niet behandelen.

Passende zorg in de laatste levensfase

Resultaten

Passende zorg in de laatste levensfase

Dank voor uw aandacht