PB

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

1

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Gereed-schapvoor succes in buurt-cultuur

magazine voor maximaal buurtgeluk met kunst & cultuur

2

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

3

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Succes!Kunst in de buurt brengt bewoners dichter bij elkaar en

verbindt talenten. Bewoners krijgen ruimte voor persoon-

lijke ontwikkeling. En kunnen hun creativiteit inzetten voor

de wijk. De kracht van kunst in de buurt komt het best tot

z’n recht als bewoners zelf in een creatief proces zitten.

Oftewel: dat buurtcultuur voor én met én door bewoners

wordt gerealiseerd.

Handig gereedschapskistjeWe willen in heel Noord-Brabant kunstprojecten op

buurtniveau mogelijk maken. Hiervoor hebben bewoners,

woningcorporaties, de provincie Noord-Brabant en het

Prins Bernhard Cultuurfonds hun krachten gebundeld. Dit

boekje is een soort gereedschapskistje met een verzameling

handige materialen en gereedschappen uit onze dagelijkse

buurtcultuurpraktijk. We hopen dat het je kan helpen bij het

opzetten van je buurtcultuurprojecten. Laat het ons weten.

Namens het Prins Bernhard Cultuurfonds Brabant, Pierre Rutgers, NooRdBRaBaNt@CultuuRfoNds.Nl

GeReedsChaPvooR suCCes iN BuuRtCultuuR

3

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succes

4

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

5

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

KuNst• laat mensen anders naar de dagelijkse werkelijkheid kijken

• stimuleert creativiteit en verbeeldingskracht

• opent deuren voor nieuwe mogelijkheden

• maakt talenten, kansen en krachten in een wijk vrij

• brengt buurtbewoners in contact met elkaar

In het ideale geval worden kunstprojecten voor, met én

vooral door buurtbewoners uitgevoerd. Dat geeft het

project kracht en ontwikkeling voor de wijk. Op korte

én lange termijn.

Voor het slagen van een kunstproject is het altijd belangrijk

om te denken in voor, met en door. Afhankelijk van de situ-

atie kan een verschillend type interventie nodig zijn:

• Voor: de kunst komt ten

goede aan de buurt, maar bewoners

hebben niet of nauwelijks invloed op

de vorm, inhoud en totstandkoming

• Met : bewoners kunnen

invloed uitoefenen op het

proces en het resultaat

• Door: bewoners nemen zelf het

initiatief en geven het project zelf

vorm, vrijwel zonder begeleiding

van externe partijen

Deze drie interventievormen kunnen samengaan of in elkaar

overlopen. Het is ideaal als projecten eindigen in door. Want

de kracht van kunst werkt alleen als bewoners zelf een cre-

atief proces doorlopen. Pas dan kan het project een veran-

dering en ontwikkeling teweegbrengen. Ook is dan de kans

groter dat het beklijft en langetermijneffecten heeft.

vooR, met eN dooR Waarom kunst in de buurt ?

6

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

7

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

BouwsteeN 1

Kies de juiste kunstenaarDe geschikte kunstenaar weet dat het niet gaat om zijn of

haar kunstwerk, maar dat van de buurt. Dat stimuleert de

creativiteit van bewoners. Tegelijk blijft de kwaliteit van

de kunst belangrijk.

suCCesvolle BuuRtCultuuRPRojeCteN:

6 BelaNGRijKe BouwsteNeNMet buurtcultuurprojecten willen we hechte gemeenschap-

pen creëren. Door bewoners kansen te bieden zich te

ontwikkelen, elkaar te ontmoeten en over grenzen te kijken.

Het uiteindelijk doel is buurtgeluk: sterke, sociale, zelfred-

zame en leefbare wijken.

8

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

9

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

BouwsteeN 2

Betrek bewoners en lokale organisaties bij het projectOm een project echt van de buurt te maken is het essentieel

om het in te bedden in de buurt. Het is ideaal als bewoners

in grote mate zelf het project realiseren. Inbedding in de

wijk betekent ook: lokale instellingen en organisaties erbij

betrekken. Dat kan een buurtvereniging zijn, maar ook een

school of bedrijf.

BouwsteeN 3 Zorg voor een projectplan met genoeg informatieVoordat het project start, moet

je genoeg informatie op

tafel hebben. Het gaat

dan onder meer over

de aanpak, de visie

van de kunstenaar

en de buurtcultuur-

waarden die uit het

projectplan naar

voren moeten

komen. Betrok-

kenheid van

bewoners en duur-

zaamheid horen

hierbij. Al die infor-

matie neem je mee in

het projectplan. Daarbij

is het essentieel dat alle

partijen zich bewust zijn

van de verschillen en effecten

van voor, met en door.

9

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succes

10

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

11

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

BouwsteeN 4

Bewaak samen het proces van het projectStel heldere doelen en bewaak deze tijdens het hele

project. Het is belangrijk om dit te doen met alle partijen,

dus ook met bewoners. Je kunt het monitoren van het proces

leuk maken op verschillende creatieve en interactieve

manieren. Denk bijvoorbeeld aan korte of langere oefenin-

gen in workshops.

voorbeeld oefening

Creatief en interactief monitoren van een groepsproces:

CommuNity maPEen creatieve en interactieve aanpak levert vaak meer op

dan praten. Een community map is zo’n activiteit: samen

een wijkkaart tekenen. Daarmee krijg je nuttige informatie

over plaatsen in de buurt. Zijn die belangrijk, saai, gevaarlijk,

leuk? En wie vindt of vinden dat? Dit is een eerste stap om

kansen en knelpunten in de buurt te benoemen. Het tekenen

van de wijkkaart laat ook iets zien van de rollen in de wijk.

Wie neemt de leiding, welke mensen zitten dicht op elkaar,

wie zegt er niets?

12

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

13

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

BouwsteeN 5

Neem genoeg tijdBuurtcultuurwerk is intensief en tijdrovend. Neem daarom

de tijd voor een project, maak een goede planning en stel

realistische doelen.

BouwsteeN 6

Zorg voor plezier in het projectDit ingrediënt kun je ook op nummer één zetten: door

plezier in het project doen alle mensen mee! Samen dingen

doen, zien en ervaren is vaak het leukst. Denk bijvoorbeeld

aan een inspirerende locatie, een bijzondere uitnodiging

of knip-, plak-, en kijkmateriaal dat mensen op een andere

manier naar het project laat kijken.

14

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

15

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Is het project afgestemd op de doelen, wensen

en ideeën van de bewoners?

Krijgen bewoners genoeg kansen om deel te nemen?

Krijgen bewoners stimulansen om initiatief te nemen

en hun mening te geven?

Is er een duidelijke omschrijving van het doel voor

de buurt op lange termijn?

CheCKlist voor buurtcultuurprojecten

Wat zijn de verschillende middelen om dit doel

te bereiken?

Zijn de lokale organisaties betrokken bij het project?

Zijn er genoeg vormen van samenwerking,

uitwisseling en gezamenlijke creatie?

Op welke manier is er aandacht voor monitoren

en evalueren?

Zijn de planning en de doelen realistisch en haalbaar?

Zou je het zelf een leuk project vinden?

16

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

17

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Wil je meer weten over het wat en hoe van buurtcultuur?

Of heb je ondersteuning nodig bij plannen en projecten?

Stuur dan een mail naar noordbrabant@cultuurfonds.nl

of bel voor meer informatie (073) 6812209.

meeR weteN of oNdeRsteuNiNG NodiG?

Het Prins Bernhard Cultuurfonds stimuleert particulieren en

bedrijven om bij te dragen aan cultuur en natuurbehoud in

de regio. Dit doet het fonds door samenwerkingsverbanden

aan te gaan met de diverse partijen. Voorbeeld hiervan zijn

Buurtcultuurfondsen in Noord-Brabant. Voor de provincie

Noord-Brabant is buurtcultuurwerk één van de speerpunten

in het beleid van de Cultuuragenda van Brabant, ook is het

onderdeel van het programma 2018Brabant. De Buurtcultuur-

fondsen richten zich op de stimulering van kunst en cultuur in

de regio en lokaal in wijken. Dat kan door samenwerkingsver-

banden tussen Cultuurfonds, provincie, woningcorporaties,

cultuurmakers, bewoners, ondernemers en onderwijs. De

inzet van cultuur in straat, wijk of buurt biedt laagdrempelige

kansen om de samenleving te verstevigen. Om samen iets

tastbaars te maken. Of om samen speels inzicht of oplossin-

gen voor kwesties in de directe omgeving te vinden.

alGemeNe iNfoRmatie oveR BuuRtCultuuRfoNdseN

18

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

19

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Colofon:

tekst: Harm Peter Smilde

illustraties: Brigitte liem, Studio limón

ontwerp: Studio Boot

redactie: Joosje Duindam & olga Raaymakers

met dank aan alle bewoners, cultuurmakers en kartrekkers

bij de provincie, woningcorporaties en in het onderwijs

die van buurtcultuurwerk een succes maken. mei 2013

18

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

in buurtcultuur

20

ger

eeds

ch

ap

vo

or

su

cc

es

PB

in b

uu

rtc

ult

uu

r

gereedschap voor succesin buurtcultuur

Dit boekje is een uitgave van het Prins Bernhard

Cultuurfonds, afdeling Noord-Brabant.

Het is een verzameling handige materialen

en gereedschappen uit onze dagelijkse

buurtcultuurpraktijk in combinatie met

theorie afkomstig uit het onderzoek ‘Succes in

Buurtcultuur’ verricht door Joosje Duindam in 2012.

Vragen, ervaringen uitwisselen, samenwerken?

Neem contact op met:

Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant

Provincie Noord-Brabant

Postbus 90151

5200 MC ’s-Hertogenbosch

T (073) 681 22 09

E noordbrabant@cultuurfonds.nl

www.buurtcultuurfonds.nl

volg ons op facebook:

www.facebook.com/buurtcultuurfonds