24

.............................................

Bespreek met je leerkracht wanneer de verkiezingen zijn. .............................................

Richt een stembureau in met stemhokje en stembus en vraag een paar leerlingen om te komen helpen in het stembureau.

............................................. Ga naar de website www.belvue.be/nl/stembiljet

............................................. Download het stembiljet.

.............................................

Schrijf op het stembiljet de namen van de partijen die meedoen in jouw gemeente.

............................................. Kopieer het stembiljet.

.............................................

Ga stemmen. Let op dat niemand dubbel stemt!

............................................. Tel de stemmen en maak de uitslag bekend.

Jij bent nog geen 18, dus je mag nog niet gaan stemmen. Behalve... als je zelf verkiezingen orga-niseert! Vraag aan je leerkracht om in je school gemeenteraadsverkiezingen te organiseren... Je kunt

dan met je klas een echt stembureau inrichten en stemmen. Vergelijk de uitslag met de echte verkiezingen in je gemeente. Hoe zou de gemeenteraad eruit zien als jullie mochten stemmen?

1

2

3

4

5

6

7

8

GEMEENTERAADVERKIEZINGEN wat stemt jouw school?

Het BELvue is HET centrum voor democratie en geschiedenis in Brussel! Het herbergt de enige permanente tentoonstelling over België en zijn geschiedenis, biedt onderdak aan tijdelijke tentoonstellingen en organiseert allerlei activiteiten voor jongeren in verband met geschiedenis, democratie en justitie. Het BELvue is een project van de Koning Boudewijnstichting.

ProDemos is het ‘Huis voordemocratie en rechtsstaat’.ProDemos legt uit wat despelregels zijn van dedemocratie en de rechtsstaaten laat zien wat je zelf kuntdoen om invloed uit te oefenen– in de gemeente, de provincie,het land en Europa.

COLOFONIdee en origineel concept: ProDemosSamenstelling en tekst: Bas Banning, Sandra Boersma, Patrick RijkeAanpassingen België: eduBEL, Educatieve Dienst BELvueVormgeving /illustraties: Barbara MulderinkStrips: Margreet de HeerDierenstrip: Willem LagewaardFoto voorkant: Petra SpiljardDruk: Grafius

WWW.BELVUE.BEWWW.PRODEMOS.NL

3 2

MIJN GEMEENTE LIGT HIER:Teken jouw gemeente op het kaartje

BOS

STRAND

BIOSCOOP BIBLIOTHEEK

HAVEN

GEVAARLIJK KRUISPUNT

BEVEILIGINGSCAMERA’S

VLUCHTELINGEN

ZWEMBAD

TREINSTATION

VEEL TOERISTEN

ZIEKENHUIS

WEILANDEN

BOERDERIJENGEVANGENIS

VEEL VERKEER

RIVIER

MUSEUM

HONDENPOEP

UNIVERSITEIT

DIERENTUIN

TRAM

LAWAAI

VLIEGVELD

Naam:

Adres:

Leeftijd:

School:

Klas:

………….....……………….....…...…

………….....……………….....…...…

………….....……………….....…...…

………….....……………….....…...…

………….....……………….....…...…

DIT DOEBOEK IS VAN:

………….....……………….....…...…………….....…

…………….....…...…………….....……………….....

…...…………….....……………….....…...……………

LEUKE DINGEN IN MIJN GEMEENTE:

………….....……………….....…...…………….....…

…………….....…...…………….....……………….....

…...…………….....……………….....…...……………

STOMME DINGEN IN MIJN GEMEENTE:

………….....……………….....…...…………….....…

…………….....…...…………….....……………….....

…...…………….....……………….....…...……………

WAT ZOU JIJ WILLEN VERANDEREN?Als ik de burgemeester was, zou ik...

In mijn gemeente hebben we...Omcirkel de woorden die bij jouw gemeente horen.

32

5 4

HIER STAAT: : ...................................................

........................................................

............................................

GEMEENTEN

GEMEENTERAAD

STEMMEN

IDEEËN

RIJK

OPLEIDING

GEMEENTERAADSLEDEN

FIETSPADEN

WINKELSSCHOLEN4

6

1423

18PARTIJ

NATUUR WERK

GELIJKE KANSEN

EEN GRATIS IJSJE

PAASHAZEN

MANDJE

UILSKUIKENS

CHOCOLA

KUNSTJES

VOLWASSENDISCUSSIE

Allemaal naar het stemlokaalKies uit de woorden onderaan de pagina. Schrijf ze op de juiste plaats.

GEVAARLIJK KRUISPUNT VAN PROBLEEM TOT OPLOSSING

Er is een probleem in de gemeente. Er is

een gevaarlijk kruispunt. Een meisje werd

aangereden en ligt nu in het ziekenhuis.

Hoe wordt het probleem opgelost?

Zet de plaatjes in de goede volgorde.

-B-N

-E -D

+IE

-U

+E

P=J-D

Er is een probleem in

de gemeente. Er is een

gevaarlijk kruispunt. Er

ligt een meisje in het

ziekenhuis, omdat ze

werd aangereden.

1

De schepen heeft een idee: er komt beter een rotonde in plaats van een kruispunt. De ambtenaren worden door de schepen gevraagd dit idee op te schrijven in een plan.

5

De gemeenteraad gaat

praten over het plan.

Ze kunnen vóór het

plan stemmen en ze

kunnen tégen het plan

stemmen. Maar ze

mogen het plan ook

veranderen.Bijvoorbeeld: ze willen

dat er een standbeeld

op de rotonde komt.

De schepen moet dit

nu aanpassen.

6

Is de meerderheid van de gemeenteraad voor het plan? Dan zet de burgemeester zijn of haar handtekening onder het plan.

2

De goede volgorde is:

Wat staat hier?

+EK=N

SCH=J

LT=MM

B=GEM

H=Z +AG

PRIKKELD=TE

-SCH I=O-K

De schepen geeft de opdracht om de rotonde te maken.

3

Na een jaar wordt duidelijk of de rotonde

werkt. Zijn er minder

ongelukken? Dan heeft

de gemeente haar werk goed gedaan!

4

R=L

-AAR

P=V

M=V

DE

+DE

-EC=K -PUS +V

In België hebben we nu nog 589 .......................... Die hebben allemaal een eigen ........................... De mensen die daarin zitten, zijn ...........................Zij beslissen wat er moet gebeuren:

- Wat is er te beleven voor de jeugd?

- Kunnen er meer .......................... komen?

- Krijgt iemand een vergunning om een huis te bouwen? Elke .......................... jaar kiezen we een nieuwe gemeenteraad. Op ......................... oktober 2018 zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad.De gemeenteraadsleden horen doorgaans bij een politieke ........................... Iedereen vindt andere dingen belangrijk. De ene partij wil dat het goed gaat met het klimaat en de ........................... Een andere partij wil dat er genoeg .......................... is, zodat mensen zelf hun geld kunnen verdienen. Weer een andere partij wil vooral dat iedereen .......................... krijgt in het leven.

België is een democratie. Dat betekent dat je mag .......................... op wie je wilt. Hoe meer stemmen een partij krijgt, hoe meer gemeenteraadsleden van die partij in de gemeenteraad komen. Als je zelf .......................... hebt voor hoe het beter kan in jouw gemeente, kun je ook zelf gemeenteraadslid proberen te worden. Daarvoor hoef je niet .......................... te zijn, en je hoeft ook geen speciale .......................... te volgen. Wel moet je Belg of EU-burger zijn en moet je ................ jaar of ouder zijn.

WIST JE DAT... 1921: De eerste keer wasdat vrouwen mochten stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen.1948: Alle vrouwen mochten gaan stemmen voor de nationale verkiezingen.

7 6

OPGAVE 2Probeer zoveel mogelijk combinaties te vinden die een meerderheid opleveren.

e

MAAK EEN MEERDERHEID!

Kijk goed naar deze raadszaal en de verdeling van de gemeenteraadszetels over de verschillende partijen. Elk

gekleurd bolletje is één zetel. Elke kleur is een partij.

gemeentebesluit

de vergadering schorsen

portefeuille

debatmeerderheid

aftreden

OPGAVE 1Hoeveel partijen zijn er minimaal nodig voor een meerderheid van stemmen?

Stap 1 Bepaal de meerderheid a. Hoeveel zetels zijn er in totaal?b. Hoeveel heb je er in deze raad dus nodig voor een meerderheid?

Stap 2 Welke partijen vormen samen een meerderheid?Begin met de grootste partij, neem daarna de een na grootste partij… en zo verder tot je een meerderheid hebt.

WIE NEEMT DE BESLISSINGEN IN DE GEMEENTE?

Vergadertaal, snap jij het? In een vergadering van de gemeenteraad gebruiken ze veel bijzondere woorden. Weet jij wat ze betekenen? Of raad je het? Verbind de juiste woorden met elkaar.

RAAD-TAAL

WIST JE DAT... de gemeente Herstappe de minste inwoners heeft? Er wonen 89 mensen. De meeste mensen wonen in de stad Antwerpen. Daar wonen meer dan 520 000 mensen.

VRAAGWAAROM HEEFT EEN GEMEENTERAAD ALTIJD EEN ONEVEN AANTAL ZETELS?

1

2

3

4 5

6

beslissingE

pauzerenC

de helft +1D

discussieBontslag nemenA

takenpakketF

In elke gemeente heb je een burgemeester, schepenen en gemeenteraadsleden. Maar wie doet nu eigenlijk wat?

BURGEMEESTER

Iedere gemeente heeft een burgemeester. De burgemeester is het hoofd van de gemeente en is doorgaans heel bekend in zijn gemeente. Hij of zij leidt het schepencollege. Hij of zij moet zorgen voor de orde en veiligheid in de gemeente en is daarom de baas van de politie en de brandweer.

SCHEPENEN

Schepenen bedenken nieuwe plannen voor de gemeente en voeren ze uit. Maar ze kunnen niet zomaar doen wat ze willen. Hun plannen gaan pas door als de gemeenteraad die plannen goed vindt. Samen met de burgemeester vormen zij het “college van burgemeester en schepenen”. Ze worden gekozen door de gemeenteraad.

GEMEENTERAADSLEDEN

De mensen in de gemeenteraad heten gemeenteraadsleden. Zij beslissen wat er in de gemeente gebeurt, en ze controleren of de burgemeester en de schepenen hun werk goed doen. Gemeenteraadsleden moeten goed luisteren naar de inwoners van de gemeente. Want gemeenteraadsleden zijn volksvertegen-woordigers. Iedere zes jaar mogen de inwoners stemmen wie er in de gemeenteraad mag zetelen. We noemen de plaats die een gemeenteraadslid krijgt in de gemeenteraad een zetel. Eigenlijk zijn de inwoners zelf de baas in de gemeente!

7

9 8

WAT KOMT HIER?

PARTIJPROGRAMMAMaak 4 groepjes in de klas. Welke dingen vinden jullie echtbelangrijk? Wat willen jullie doen voor demensen in jullie stad? Kies 1 gebouw dat jullie in de stad erbij willen. Stel ook een kort partijprogramma op.

TIP: jullie zinnen kunnen beginnen met:‘Onze partij zorgt voor…’, ‘Wij willenmeer...’, ‘Wij vinden het belangrijk dat...’

BRANDWEER

BRANDWEER

Z I E K E N H U I S

Kruis 3 gebouwen aan die jij

belangrijk vindt.

Midden in de stad Democracity ligt een stukgrond. Deze grond is van de gemeente.Kruip in de huid van een gemeenteraadslid.

DEMOCRACITY

1. GEBOUW

2.PROGRAMMA

V O E T B A L V E L D

PARTIJNAAM & LOGOIedere politieke partij heeft een naam en een logo.

ONZE PARTIJ HEET:

ONS LOGO IS:

PARTIJSLOGANVerzin een goede slogan voor jullie partij. Een slogan is een zin die in één keer de boodschap van jullie partij duidelijk maakt. Bijvoorbeeld: ‘Partij Kapoen gaat het doen!’

ONZE SLOGAN IS:

GEMEENTERAADKies met de klas één gebouw dat we in de stad gaan bouwen. STAP 1De partijen stellen zich voor:naam, slogan, logo, gebouw en programma.De andere partijen mogen reageren.

STAP 2En nu gaan we stemmen!Let op: de meerderheid beslist.

1

2 3

4 5

98

11 10 1110

GERAARDSBERGENTIENEN

ELSENE

FOREST

KELMIS

ANTWERPEN

LIÈGE

BRAINE-LE-COMTEMONS

GERAARDSBERGENTIENEN

ELSENE

FOREST

KELMIS

GRAMMONT

TIRLEMONT

LUIK

IXELLES

VORST

LA CALAMINE

ANVERS

’S-GRAVENBRAKEL

BERGEN

WAAR GAAT DE REIS NAARTOE?Gemeenten hebben naast hun “officiële” naam dikwijls ook een naam in een andere landstaal.Als je door België reist kan het handig zijn als je die andere naam ook kent.Anders gaan de wegwijzers je niet kunnen helpen.Zo is Brussel in het Frans Bruxelles.Kan jij die van de andere gemeenten op de kaart ook vinden?Kan je de wegwijzers met de juiste gemeente verbinden?We hielpen je al door Antwerpen in het Nederlands te verbinden met Anvers in het Frans!

BRUXELLESBRUSSEL

13 12

De burgemeester heeft een soort sjaal aan als hij of zij officiële dingen moet doen. De burgermeesterssjerp wordt die sjaal genoemd. Kruis de burgemeester aan die de juiste burgemeesterssjerp aangedaan heeft.

LE ÉCHARPE DU

BOURGMESTRE

DE BURGE-

MEESTERS-

SJERP

NA DE VERKIEZINGENZoek na 14 oktober op hoeveel zetels elke partij heeft gekregen. Dat kun je vinden op

de website van jouw gemeente. Vul rechts de aantallen in, en geef nu zelf de

zetels weer de goede kleur. Zie je veel verschillen?

?

Bijna elke gemeente heeft een raadszaal. Maar die raadszalen zien er allemaal anders uit. Soms zit de gemeenteraad in een heel oud gebouw en soms in een splinternieuwe zaal. Het aantal gemeenteraadsleden hangt af van

het aantal inwoners. Hoe meer inwoners, hoe meer gemeenteraadsleden (dus zetels). In de kleinste gemeenten zijn ze maar met 7. In de grootste gemeente zijn ze met 55.

Wie zit waar in de raadszaal?

WIST-JE-DATJEAls je niet zelf kunt gaan stemmen, kun je iemand anders toestemming geven om namens jou een stem uit te brengen! Dat heet ‘stemmen bij volmacht’.

HELP!

Het gemeentehuis is een doolhof!Het nieuwe gemeente-raadslid moet naar haar bureau, maar is de weg kwijt. Help jij haar?

VOOR DE VERKIEZINGENZoek op hoeveel zetels jouw

gemeenteraad heeft. Vul daarna het juiste aantal zetels hiernaast in. Kleur de zetels in met verschillende partijkleuren. Streep de

bolletjes (=zetels) weg die te veel zijn. Welke partijen zijn er in jouw gemeente en

hoeveel zetels heeft elke partij?

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

Partij

In Vlaanderen kan de burgemeester ook een sjerp dragen met enkel de kleuren van de Vlaamse vlag, namelijk zwart en geel.

12

15 14

ZET EEN KRUISJE IN HET JUISTE VAK. SOMS KUN JE MEERDERE VAKJES AANKRUISEN!

DE GEMEENTERAAD VERGADERT OP EEN VASTE

AVOND IN DE WEEK, BIJVOORBEELD OP

MAANDAGAVOND. OVERDAG HEBBEN DE

GEMEENTERAADSLEDEN ANDER WERK.

HET WERK VOOR DE GEMEENTERAAD DOEN ZE DUS

IN HUN ‘VRIJE TIJD’. WAT DOEN

GEMEENTERAADSLEDEN ZOAL IN EEN WEEK?

VERKIEZINGEN?Om de zes jaar zijn er verkiezingen voor de ge-

meenteraad. Belgen van 18 jaar en ouder mogen

dan in hun gemeente naar de stembus. Je moet wel

in de gemeente ingeschreven staan. Ook mensen

van buiten de Europese Unie die meer dan vijf jaar

in België wonen mogen stemmen. Hoe meer kiezers

op een partij stemmen, hoe meer zetels die partij

krijgt in de gemeenteraad.

WOORDZOEKEROmcirkel de onderstreepte woorden in het diagram. Ze staan soms van rechts naar links of van boven naar onder! De letters die je overhoudt vormen een woord. Weet jij welk woord?

1. Hoe laat je op school moet zijn

2. Hoeveel zakgeld je krijgt

3. Waar je je zakgeld aan uitgeeft

4. Wanneer het huisvuil wordt opgehaald

5. Wie thuis het huisvuil opruimt

6. Wanneer je vuurwerk mag afsteken

7. Of meisjes korte rokjes mogen dragen

8. Naar welke middelbare school jij gaat

9. Waar de school staat

10. Of je een pet op mag zetten in de klas

jij je ouders de school de gemeente

Welk woord houd je over?

...............................................................................

MAANDAG 19.00 UUR

Vergadering. Ik stel de schepen

vragen over een gevaarlijk

kruispunt. Daar moet de

gemeente wat aan doen!

MAANDAG 20.00 UUR

Na de raadsvergadering is er

een debat over het kerkplein.

Wij willen een openbare wc, de

anderen willen antieke

lantaarnpalen.

DINSDAG 20.00 UUR

Ik ga naar een bijeenkomst over

kunstgras. De schepen wil dat

clubs daarop gaan trainen. Maar

wat vinden de

sportverenigingen daarvan?

WOENSDAG 10.00 UUR

Op de koffie bij een gescheiden

moeder die moet rondkomen

met een leefloon.

WOENSDAG 20.00 UUR

Met mijn partijgenoten bereid

ik de gemeenteraadsvergade-

ring van volgende week voor.

Stemmen we voor of tegen de

voorstellen?

DONDERDAG 7.15 UUR

Collega-gemeenteraadslid

Brahim zit in dezelfde trein. We

maken een plan tegen

vervuilende vrachtwagens in de

winkelstraten.

ZATERDAG 10.00 UUR

Overmorgen is er een debat in

de raadszaal. Ik schrijf op wat ik

ga zeggen.

ZATERDAG 14.00 UUR

Onze partij gaat op de

zaterdagmarkt in gesprek met

mensen op straat over wat er

allemaal beter kan.

ZONDAG 14.00 UUR

Ik ben in een pretpark met mijn

familie. Iemand spreekt me aan.

Hij vindt dat de gemeente moet

zorgen voor meer fietsenrekken.

MADI

WODO

VRIJ ZAZO

07:15

10:00

14:00

19:00

20:00

Wie neemt de BESLISSING?

• Marktkraam met pa

rtij

• Vergadering

met de partij

• Informatiebi

jeenkomst

kunstgras

• Treinafs

praak Brah

im

• Gemeenteraadsverg

adering

• Pretpark

• Debat

• Debat vo

orbereiden

• Koffieafsp

raak moeder Marie

AFSPRAKEN

Huh? Door een update

zijn alle afspraken uit je

agenda verdwenen. Zet

de afspraken bij het juiste

tijdstip in de agenda.

DE WEEK

VAN EEN

GEMEENTE-

RAADSLID

17 16

Serge woont in Driebergen. Om

bij zijn school te komen, moeten veel

kinderen een drukke weg oversteken.

Heel gevaarlijk! Serge wil daarom

dat er een zebrapad komt. Maar hoe krijg

je zoiets voor elkaar?

Serge: “Ik ben eerst handtekeningen gaan ver-

zamelen. Ik vertelde erover in de klas, en alle

kinderen en juffen en meesters hebben

getekend. Ik heb het ook in de kinderraad

van de school verteld en die hebben het in

het schoolkrantje gezet.Verder heb ik op de

speelplaats aan ouders gevraagd of ze mijn

plan wilden ondertekenen. Als laatste ben ik

ook nog van deur tot deur gegaan in de buurt.”

Met al die handtekeningen is Serge naar de

gemeenteraad gegaan. Dat was spannend: “Het

was een grote zaal met allemaal

gemeenteraadsleden en ook mensen in het

publiek.” Maar hij kwam

er wel mee in de krant. En de gemeenteraad

vond dat hij een hele goede oplossing had

bedacht. Dus dat zebrapad, dat komt er echt!

Trots vertelt Serge: “Ik heb de tekeningen met

de ambtenaar besproken op de plaats waar het

moet komen. Ik vind het keiwijs

dat ze er nu echt werk van gaan maken.”

Serge wil een zebrapad

FOTO

JERO

EN JU

MEL

ET

Serge voor zijn toekomstige zebrapad

VERDEEL HET GELDTijdens de verkiezingscampagne

vertellen politieke partijen wat ze belangrijk vinden voor de gemeente.

Maar er is niet genoeg geld om álles te doen wat ze willen. Wat vind jij

belangrijk? Waar wil jij meer geld aan uitgeven?

€100.000 €200.000 €200.000 €500.000

17

WAT WIL JIJ VERANDEREN IN JOUW GEMEENTE? Verzin met een of meerdere kinderen uit je klas een plan. Hoe ga je het onder de aandacht brengen?1. Wat wil jij veranderen in je gemeente?...............................................................................2. Waarom vind je het nodig dat de politiek hier iets aan gaat doen?

...............................................................................3. Op welke manier wil je invloed uitoefenen?...............................................................................

WAT KUN JIJ DOEN OM INVLOED UIT TE OEFENEN?

Serge verzon zelf een plan. Maar er zijn ook andere manieren om invloed uit te oefenen.

1. LEG CONTACT Serge hield een presentatie voor de hele gemeenteraad. Je kunt ook een gemeenteraadslid of schepen apart mailen of bellen om uit te leggen wat jij zou willen.

2. GA BIJ EEN ACTIEGROEP Misschien zijn er ook anderen bezig met een plan. Samen sta je sterk!

3. ZOEK MEDIA-AANDACHT Dat is Serge goed gelukt. Hij kwam zelfs in de krant! Door aandacht in een krant, op televisie of internet veranderen politici soms van mening.

4. GA DEMONSTREREN Als je wilt laten zien dat je het er echt niet mee eens bent, kun je ook gaan demonstreren. Liefst met zoveel mogelijk mensen. 5. STAP NAAR DE RECHTERAls je echt vindt dat er een verkeerde beslissing is genomen, kun je met je ouders naar de rechter stappen.

6. DIEN EEN VERZOEKSCHRIFT IN Je kan een voorstel doen aan de gemeenteraad. Ze moeten een antwoord geven binnen de 3 maanden.

7. DIEN EEN VOOORSTEL INAls je genoeg handtekeningen verzamelt kan je jouwvraag of voorstel voorleggen in de gemeenteraad.

8. DWING EEN REFERENDUM AFAls je nog meer handtekeningen verzamelt, kan je de gemeente verplichten een referendum te organiseren. De gemeente is niet verplicht om het resultaat van de uitslag uit te voeren.

WERK JE PLANNEN UIT OP

EEN GROOT VEL PAPIER.IK VIND VEILIGHEID BELANGRIJKVeel kinderen gaan met de fiets naar school

en naar de sportclub. Dan is het fijn als er een

veilig fietspad is.

Verdeel de zakken geld over de onderwerpen en schrijf op wat je er zelf van vindt. LET OP! Je mag elke zak maar één keer uitgeven.

IK VIND ARMOEDE EEN PROBLEEMMensen die in armoede leven hebben soms een verblijfplaats of hulp nodig.

IK VIND SPORT BELANGRIJKBewegen is gezond. Daarom is het goed dat

alle kinderen sporten.

De gemeente kan 1 miljoen euro uitgeven.

Ik geef € 100.000 aan ..............................

.................................................................

Ik geef € 200.000 aan ..............................

.................................................................

Ik geef € 200.000 aan .............................

.................................................................

Ik geef € 500.000 aan ..............................

.................................................................

Totaal € 1.000.000

IK VIND AFVAL EEN PROBLEEMAls afval op straat ligt, komt het plastic bijvoorbeeld in de oceaan terecht. Of krijgen vogels het in hun maag. En al die rommel ziet er gewoon niet uit! Ik vind het belangrijk dat de gemeente proper is.

IK VIND THEATER BELANGRIJKHet is leuk om naar een voorstelling te gaan. Muziek, dans, toneel: om dat te kunnen zien is er wel een theater nodig.

IK VIND NATUUR BELANGRIJKHet is leuk om in de natuur te spelen. Het is ook goed dat er plek is voor de planten en de dieren.

IK VIND SCHOLEN BELANGRIJKKinderen zitten hele dagen op school. Dan moet het gebouw wel aangenaam zijn om er in door te brengen.

ECHT

VERHAAL

19 18

ALLE INWONERS VAN DE GEMEENTE

DE INWONERS DIE MOGEN STEMMEN

DE INWONERS DIE GAAN STEMMEN

BURGEMEESTER EN SCHEPENEN

STEMRECHT Niet alle inwoners mogen bij gemeente-raadsverkiezingen stemmen.Je moet:-18 jaar of ouder zijn-Belg zijn of uit een EU-land komen-in de gemeente wonenAndere buitenlanders mogen hier niet stemmen tenzij ze al minstens vijf jaar in België wonen.

OPKOMSTIn België is het stemrecht ook een plicht.Wanneer je een oproepingsbrief krijgt moet je ook gaan stemmen. Wanneer je niet gaat kan je een boete krijgen.

Hoe meer mensen op een partij stemmen, hoe meerzetels die partij krijgt in de gemeenteraad.Meestal is er niet één partij die meer dan de helft van de zetels krijgt. Daarom moeten de partijen samenwerken. De grootste partij kiest met welke andere partijen ze de gemeente gaat besturen. Soms vormen de andere partijen een meerderheid zonder de grootste partij. De partijen die de meerderheid vormen, noemen we de coalitie. Die gaan samen de plannen bedenken. De andere partijen noemen we de oppositie.

Die proberen de zwakke plekken uit de plannen van de coalitie naar voren te brengen. Zo kunnen deze besproken worden in de gemeenteraad en de plannen eventueel aangepast worden. De mensen die de stad gaan besturen, heten deschepenen. De schepenen en de burgemeestersamen noemen we het college van burgemeester en schepenen of kortweg schepencollege.De coalitiepartijen wijzen aan wie de burgemeester en de schepenen worden...

De schepenen en de burgemeester besturen degemeente.Er is meestal een schepenvan sport, één van verkeer,enzovoort. De burgemeesteris het hoofd van de politie en de brandweer binnen zijn of haar gemeente.

PARTIJEN De mensen in de gemeenteraad zijn doorgaans allemaal lid van een politieke partij. Politieke partijen maken een lijst met de mensen op wie je kunt stemmen. De bovenste persoon van de lijst heet de lijsttrekker.

UITSLAG

ZETELVERDELING

COALITIE

AKKOORD

VERKIEZINGEN

VRAGEN 1. Wie controleert het schepencollege?

.......................................................................................

2. Hoe noem je het als partijen samenwerken om eenmeerderheid te krijgen?

.......................................................................................

3 Ben je verplicht om geldig te gaan stemmen?

.......................................................................................

BLANCO STEMMEN MAG OOK

In België ben je dus verplicht om te komen. In

het stemhokje ben je echter niet verplicht om je stem uit te brengen. Je moet dus geen bolletje kleuren als je dat niet wil.

De BURGEMEESTER is voorzitter van het schepencollege. De voorzitter van de gemeenteraad hoeft niet de burgemeester te zijn. Dit kan ook een gewoon gemeenteraadslid zijn.

SCHEPENEN

21 20

A

C

E

F

HG

D

B

STEMMEN DOE JE ZO!Zet de plaatjes in de juiste volgorde!

STEMREGELS: WAAR OF NIET WAAR?

Je mag zelf kiezen op

wie je stemt. Niemand

mag jou verplichten

om op iemand te

stemmen.

1

Stemmen doe je in je

eentje. Maar als je bij-

voorbeeld blind bent, mag

je iemand meenemen om

je te helpen in

het stemhokje.

2

Je mag anderen vertellen

op wie je hebt gestemd,

maar het hoeft niet.

Niemand mag jou

dwingen om het

te vertellen.

6

Op het stembureau

hangen posters van

alle partijen die

meedoen.

3

Je mag geen selfie

maken in het

stemhokje.

7

5

Als er geen rood

potlood ligt, mag je het

stembiljet ook met een

blauwe pen

invullen.

8

Als je niets invult

op je stembiljet,

dan stem je

‘blanco’.

4

W E L W A A R

N I E T W A A R

21

STEMMEN

HOE GAAT

DAT?

Als je meer dan één

rondje rood kleurt

binnen 1 lijst, is je

stem ongeldig.

23 22

5.Stemmen is geheim.A. Ja, je hoeft niemand te vertellen wat je stemt.B. Nee, je moet je naam op het stembiljet invullen.C. Ja, maar politici moeten vertel-len op wie ze hebben gestemd.

6.Wat is waar over stemmen?A. Als je 18 jaar of ouder bent, is stemmen verplicht.B. Stemmen is in België niet verplicht.C. Als je ouder bent dan 80 jaar, mag je niet meer stemmen.

7.Mag je het stembiljet ook met een blauwe pen invullen?A. Nee, het mag alleen met pot-lood.B. Nee, het mag alleen met een rood potlood.C. Ja, zolang je het bolletje maar kleurt.

WIST JE DAT…Er meer dan 13 000 gemeenteraadsleden zijn in heel België?

8.Kun je iemand anders voor je laten stemmen?A. Ja, dat heet stemmen bij volmacht.B. Ja, dat heet blanco stemmen.C. Nee, je moet zelf je stem uit-brengen.

9.Hoeveel jaar moet je in een gemeente wonen om stemrecht te krijgen als niet-Europese burger?A. 3B. 4C. 5

10.Hoe oud moet je zijn om in de gemeenteraad te mogen zitten?A. 18 jaar of ouder.B. 21 jaar of ouder.C. 25 jaar of ouder.

1.Wie is de baas van de politie?

A. De politiecommissaris

B. De burgemeester

C. De schepen voor veiligheid

2.De verkiezingen voor de ge-meenteraad zijn om de 6 jaar.

A. Dat klopt.B. Dat klopt niet, er zijn elk jaar

verkiezingen.C. Dat klopt niet, ze worden om de

5 jaar gehouden.

3.De schepenen…A. …zijn lid van de gemeenteraad.

B. …zijn lid van de gemeenteraad,

maar ze mogen niet stemmen.

C. …zijn geen lid van de gemeen-

teraad.

4.Hoe noem je het als partijen samenwerken om een meerderheid te vormen?A. VerbondB. CollegeC. Coalitie

KING SIZEBURGER

KING SIZE BURGER

8 tot 10 GOED

JIJ WEET VEEL! JAMMER DAT JE NOG

NIET MAG STEMMEN…

MEDIUM

BURGER

MEDIUM BURGER 6 tot 7 GOED

ALS ER ECHT EEN STEMEXAMEN

BESTOND, DAN WAS JE NU GESLAAGD!

SMALL

BURGER

SMALL BURGER1 tot 5 GOED

TIP OM EEN GROTE BURGER TE WORDEN: IN

DIT DOEBOEK VIND JE HET ANTWOORD OP DE

VRAGEN.

STEMTEST

WAT VOOR EEN BURGER BEN JIJ?

PAGINA 4 ALLEMAAL NAAR HET STEMLOKAALgemeenten - gemeenteaadgemeenteraadsleden - fietspaden - 6 14 - partij - natuur - werkgelijke kansen - stemmen - ideeënrijk - opleiding - 18

PAGINA 5 REBUS Iedere 6 jaar stemmen alle Belgen van 18 jaar en ouder op de 2de zondag van oktober voor de nieuwe gemeenteraad.

PAGINA 5 GEVAARLIJKE KRUISING1 5 6 2 3 4

PAGINA 7 RAAD-TAAL 1C 2F 3E 4B 5A 6D

PAGINA 7 MAAK EENMEERDERHEID!Stap 1a: 31 Stap 1b: 16Stap 2: blauw+rood+groen

PAGINA 7 EXTRA VRAAGEen gemeenteraad heeft altijd een oneven aantal zetels, zodat (als iedereen er is) de stemming altijd een meerderheid oplevert.

PAGINA 10+11Antwerpen = AnversGeraardsbergen= GrammontTienen= TirlemontMons= BergenBraine-Le-Comte= 's-Gravenbrakel Liège=LuikKelmis= La CalamineForest= VorstElsene = Ixelles

PAGINA 13 SJERPDe eerste van 3 heeft de sjerp juist aan.

PAGINA 14 AGENDAMa 19.00: gemeenteraadsvergaderingMa 20:00 debatDi 20.00: informatiebijeenkomst

kunstgrasWoe 10.00: koffieafspraak moeder MarieWoe 20.00 Vergadering met de partijDo 7.15: Treinafspraak BrahimZa 10.00: debat voorbereidenZa 14.00: marktkraam met partijZo 14.00: pretpark

PAGINA 15 BESLISSING1 SCHOOL2 OUDERS3 JIJ+OUDERS4 GEMEENTE5 OUDERS6 GEMEENTE + OUDERS7 SCHOOL + OUDERS8 JIJ + OUDERS9 GEMEENTE + SCHOOL10 SCHOOL

PAG 15 WOORDZOEKERverkiezingsuitslag

PAGINA 191. gemeenteraad2. coalitie3. nee

PAGINA 20 STEMMEN DOE JE ZO!D F G C H A E B

PAGINA 22 STEMTEST1 B2 A3 C4 C5 A6 A7 B8 A9 C10 A

Antwoorden