Gemeente Berkelland · samenleving. Inspelen op de behoeftes die er zijn bij inwoners, ondernemers...
43
Gemeente Berkelland 2016-2020 “Een goed ondernemersklimaat scheppen is belangrijk bij het verbeteren van de lokale economie. Want het zijn de ondernemers die echt iets kunnen betekenen. We hebben ervaren dat door één integrale benadering en door te werken met één aanspreekpunt we meer zicht krijgen op wat er leeft en wat wij kunnen betekenen om zo onze faciliterende rol beter te kunnen vervullen. Persoonlijk en direct contact is enorm belangrijk. Het nieuwe team Economische Zaken (team EZ) is daarbij een belangrijke schakel en gaat helpen de Economische Agenda te realiseren.” Wethouder Economie Han Boer. ECONOMISCHE AGENDA
Transcript of Gemeente Berkelland · samenleving. Inspelen op de behoeftes die er zijn bij inwoners, ondernemers...
Gemeente Berkelland 2016-2020
“Een goed ondernemersklimaat scheppen is belangrijk bij het verbeteren van de lokale economie. Want het zijn de ondernemers die echt iets
kunnen betekenen. We hebben ervaren dat door één integrale benadering en door te werken met één aanspreekpunt we meer zicht
krijgen op wat er leeft en wat wij kunnen betekenen om zo onze faciliterende rol beter te kunnen vervullen. Persoonlijk en direct contact is enorm belangrijk. Het nieuwe team Economische Zaken (team EZ) is
daarbij een belangrijke schakel en gaat helpen de Economische Agenda te realiseren.”
Wethouder Economie Han Boer.
ECONOMISCHE AGENDA
1
Samenvatting Gemeente Berkelland heeft met haar uitgestrekte
buitengebied dat doorweven is met beken,
houtwallen, singels, kleine en grote bossen en
natuurgebieden een zeer herkenbare Achterhoekse
‘identiteit’.
De afgelopen jaren zijn er veel nieuwe
ontwikkelingen geweest die een sterke invloed
hebben op de economische positie van Berkelland
en haar regio. Te denken valt aan de veranderde
bevolkingssamenstelling, de economische
verduurzaming en de ontwikkelingen in de
verhouding overheid-inwoners.
Als antwoord op deze ontwikkelingen zijn eerder
een voortgangsrapportage en vooruitblik economie
2012-2013 ontstaan. De nieuwe visie 2020 van de
Regio Achterhoek, het raadsakkoord, het
coalitieakkoord, Platform BV Berkelland en de
vorming van Team Economische Zaken (EZ) zijn de
aanleiding geweest om een nieuwe economische
agenda voor Berkelland op te stellen. Hierbij is de
ambitie:
Het verbeteren van het aantrekkelijke
economisch klimaat in Berkelland.
Aan de hand van de economische situatieschets
wordt de doelstelling nader uitgewerkt in een
vijftal thema’s die het speelveld van de
economische agenda bepalen:
Kwetsbare groepen kunnen meedoen
Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt is goed
Goede samenwerking tussen Organisaties,
Ondernemers en Overheden
Bedrijventerreinen en winkelgebieden hebben
aantrekkingskracht
Bereikbaarheid, fysiek en digitaal, is sterk
verbeterd
Op basis van deze 5 doelstellingen wordt de
economische agenda voor 2016-2020 ingevuld.
De hoofdambitie van de economische agenda is
aan te geven welk economisch beleid een bijdrage
kan leveren aan de werkgelegenheid, welvaart en
het welzijn van de inwoners. Werk is heel
belangrijk. Werk biedt mensen de kans tot
ontwikkeling, bevordert de integratie, biedt sociale
contacten en structuur, betrekt de inwoners bij de
samenleving en is de beste garantie tegen armoede
en sociale uitsluiting. Participatie, zelfontplooiing
en inkomen staan in nauwe relatie tot gezondheid
en welzijn.
Deze economische agenda geeft weer hoe de
gemeente Berkelland vanuit een eigen
verantwoordelijkheid en samen met partners gaat
werken aan een economisch vitaal,
toekomstbestendig en duurzaam Berkelland.
Hieruit vloeien een aantal acties en projecten voort
die bijdragen aan het versterken van de
economische structuur.
De gemeentelijke rol ligt in het nemen van
verantwoordelijkheid voor het algemene
vestigingsklimaat, het faciliteren en stimuleren van
ondernemerschap, het organiseren van netwerken
en verbindingen in de regio, maar ook in het stellen
van regels. Voor een goed economisch beleid
moeten belangrijke randvoorwaarden gerealiseerd
worden, zoals een stevig onderwijs- en
arbeidsmarktbeleid, goede regionale en
grensoverschrijdende verbindingen, goede
woonvoorzieningen en geschikte werklocaties.
Verbondenheid is hierbij het sleutelbegrip. Als
gemeente willen we in verbinding blijven met de
samenleving. Inspelen op de behoeftes die er zijn
bij inwoners, ondernemers en andere betrokken
partijen is hierbij van cruciaal belang. Initiatieven
worden toegejuicht en er wordt ruimte en
vertrouwen geboden. Er zal nog actiever worden
deelgenomen aan de samenleving om samen
ambities en doelen te behalen. Als verbinder,
ondersteuner, partner of aanjager van
vernieuwingen. Meer kerngericht werken, meer
naar buiten en zorgen voor meer echt contact is
waar gemeente Berkelland voor staat. Wij kiezen
er dan ook voor om te investeren in de goede
relaties die er al zijn en het verbeteren van deze
relaties waar dat mogelijk is. Partijen bij elkaar
brengen, bestaande en beginnende ondernemers
kansen bieden, inwoners een platform bieden voor
eigen initiatief en vice versa. Alleen samen kunnen
we onze economische ambities waar maken.
2
Door de gemeente Berkelland is de volgende ambitie geformuleerd: Het verbeteren van het aantrekkelijke economisch klimaat in Berkelland. Om dit te bereiken bevat
deze agenda vijf doelstellingen, die hieronder worden benoemd. Deze doelstellingen kunnen worden opgedeeld in een aantal subdoelstellingen. Per subdoelstelling worden
de bijbehorende acties aangegeven die bij moeten dragen aan het doel van de subdoelstelling en daarmee ook aan de hoofddoelstelling.
Doelstellingen Subdoelstellingen Acties
- Iedereen doet mee, betaald en onbetaald - Stijgend percentage van betreffende groepen (weer) werkzaam op de reguliere arbeidsmarkt
- Leven lang leren is standaard geworden
- Jonge mensen vinden (lokaal, regionaal) een baan - Belangstelling technische beroepen neemt toe - Onderwijsplein is fysiek gerealiseerd en de samenwerking met het bedrijfsleven krijgt verder vorm
- Berkelland als de meest ondernemende gemeente van
de Achterhoek - Goed lokaal netwerk rond onderwijs, ondernemers en arbeidsmarkt - Grensoverschrijdende arbeidsmarkt in beeld en vergroot - Grensoverschrijdende samenwerking is in beeld en vergroot - Team Economische Zaken is opgericht
Kwetsbare groepen kunnen meedoen
Aansluiting onderwijs op de arbeidsmarkt is goed
Goede samenwerking tussen Organisaties, Ondernemers en Overheden
* Vergroting van mogelijkheden voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt * Het koppelen van werkgevers aan werkzoekenden (werkgeversbenadering)
* Anticiperen toekomstige situatie * Goede verbinding Onderwijs-Arbeidsmarkt * Technische beroepen promoten * Realisatie van het Onderwijsplein
* Het instellen van een ondernemersfonds in 2017 * Innovatieve ontwikkeling van de maakindustrie * Onderzoeken van mogelijkheden subsidiefondsen * Onderzoek en ontwikkeling op gebied van duurzame energie * Behoud en doorontwikkeling van bestaande bedrijven * Netwerken * Een goed ondernemersklimaat * Voorzieningen gevarieerd en attractief houden * Grensoverschrijdende projecten * Samenwerking met Duitsland * Structurele interne communicatie vanuit team EZ
3
- Bestaande lokale bedrijventerreinen en winkelgebieden zijn gevuld - Regionaal Plan Bedrijventerreinen is doorontwikkeld - Regionaal bedrijventerrein de Laarberg is gefaseerd gerealiseerd - Lokale winkelgebieden zijn compact en aantrekkelijk
- Breedband kernen, buitengebied en bedrijventerreinen gerealiseerd - Goede wegverbinding tussen Laarberg en A1 in voorbereiding - Bedrijventerreinen en winkelgebieden zijn goed ontsloten
- Arbeidsmarkt & Onderwijs - Smart Industrie - Duurzaam, innovatief en zelfvoorzienend bedrijventerrein - Duurzame energie - Online bedrijvenvestigingskaart - Detailhandelsvisie - Leegstand - Initiatieven uit de samenleving
Bedrijventerreinen en winkelgebieden hebben aantrekkingskracht
Bereikbaarheid, fysiek en digitaal is sterk verbeterd
* Versterken industrieterreinen * Parkmanagement en Keurmerk Veilig Ondernemen * Het stimuleren van duurzame bedrijvigheid * Duurzame opwekking * Een sterk vestigingsklimaat * Uitnodigingsplanologie * Het Regionaal Plan Bedrijventerreinen (RPB) * Investeren in bedrijventerrein de Laarberg * Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) * Een frictieleegstand van 4-6% in de kernen * Ambitie(s) leegstand kernen (kernversterkend beleid)
* Inzet op snelle uitwisseling van data * Ontsluiting Laarberg * Bereikbaarheid winkelgebieden en bedrijventerreinen
Projecten
Inhoudsopgave Samenvatting 1 1. Inleiding 6 1.1 Samenhang met ander/vorig beleid 6 1.2 Het nieuwe Team Economische Zaken 7 1.3 Opbouw agenda en leeswijzer 7
2. Economische analyse 9 2.1 Situatieschets 9 2.2 Regionale en landelijke trends 10 2.3 Samenwerking tussen de 3 O’s 12 2.3.1 Platform BV Berkelland 13 2.3.2 Overheden, Ondernemers en (maatschappelijke) organisaties 14
3. Invullen ambities 16 Doelstelling 1: Kwetsbare groepen kunnen
Meedoen 17
Doelstelling 2: Aansluiting onderwijs op de
arbeidsmarkt is goed 19
Doelstelling 3: Goede samenwerking tussen
Organisaties, Ondernemers en Overheden 21
Doelstelling 4: Bedrijventerreinen en
winkelgebieden hebben aantrekkingskracht 25
Doelstelling 5: Bereikbaarheid, fysiek en digitaal,
is sterk verbeterd 32
4. Communicatie – voortgang 34
Bijlage I Cijfers Berkelland 36
6
1. Inleiding Gemeente Berkelland is in beweging. Dit komt door
(nieuwe) maatschappelijke veranderingen zoals
demografische ontwikkelingen (bevolkingsdaling,
vergrijzing, het wegtrekken van jongeren), een
daling in werkgelegenheid maar zeker ook door
algemene landelijke economische en
maatschappelijke ontwikkelingen (crisis/transitie).
De gemeente wil zich dan ook samen met
inwoners, ondernemers en organisaties intensief
inzetten voor het behoud van de leefbaarheid en
vitaliteit van Berkelland.
De afgelopen jaren is Berkelland al hard bezig
geweest met de vernieuwing, versterking en
stimulering van de ontwikkeling van het gebied.
Met name de werkgelegenheid staat onder druk en
vormt nog steeds een van de belangrijkste
aspecten in het economisch beleid. Om de
veranderingen het hoofd te bieden, en om te
komen tot een duurzame transitie, wordt
momenteel door vele partijen gezamenlijk
nagedacht over ideeën voor de toekomst. Er wordt
samengewerkt aan de vitaliteit en leefbaarheid van
het gebied. Hiervoor hebben uiteenlopende
partijen, zoals Overheden, Ondernemers,
maatschappelijke Organisaties en Onderwijs elkaar
gevonden (o.a. in de Agenda 2020 van de Regio
Achterhoek). Deze samenwerking wordt verder
aangepakt en gestimuleerd zodat er samenhang
ontstaat in de uit te voeren projecten die bijdragen
aan een economisch aantrekkelijke gemeente met
een vitale en gezonde leefomgeving. Het opstellen
van deze economische agenda past in de hiervoor
beschreven ontwikkelingen.
Met de economische agenda worden de ambities
2016- 2020 van de gemeente Berkelland in kaart
gebracht, die een koers en richting bepalen voor
het versterken van het economisch klimaat in
Berkelland. Deze economische agenda is een
samenstel van doelstellingen en bijbehorende
actiepunten, die staan voor de economische
ambitie tot 2020. Dit is een agenda die perspectief
biedt voor de toekomst van gemeente Berkelland.
Een vernieuwende aanpak, waarbij verbinding met
de samenleving centraal staat. Maatschappelijke
verantwoordelijkheid door particulier initiatief
wordt opgepakt, waarbij de gemeente een meer
faciliterende en ondersteunende rol inneemt.
Er wordt samen met alle betrokken partijen
verantwoording genomen voor de opgaven waar
Berkelland voor staat: behoud voor leefbaarheid
van kernen, rekening houdend met de afname en
veranderende samenstelling van de bevolking.
1.1 Samenhang met ander/vorig
beleid De voortgangsrapportage en vooruitblik economie
(2012-2013), de nieuwe visie 2020 ‘Slank,
Daadkrachtig en Flexibel’ van de gemeente
Berkelland, het coalitieakkoord 2014-2018, de
Uitvoeringsagenda 2020 van de regio Achterhoek
en de agenda 2016-2020 van Platform BV
Berkelland vormen de aanleiding voor deze
economische agenda. De gestelde doelen en
bijbehorende inspanningen van de
voortgangsrapportage en vooruitblik 2012-2013
zijn grotendeels uitgevoerd en er is behoefte aan
vernieuwing. Deze agenda is doorontwikkeld aan
de hand van deze stukken en er wordt
voortborduurt op de resultaten die in de afgelopen
jaren zijn behaald. Voorbeelden zijn: de
revitalisatie van bedrijventerreinen, het
Parkmanagement en Keurmerk Veilig
Ondernemen, de realisatie van Regionaal
bedrijventerrein de Laarberg, de vernieuwde
werkgeversbenadering, de Centrumplannen en de
oprichting van het Platform BV Berkelland.
Hiermee worden keuzes gemaakt op basis van de
ontwikkelingen die nu spelen, waarbij de gemeente
samen met inwoners, ondernemers,
maatschappelijke organisaties en andere betrokken
partijen de uitwerking van deze keuzes oppakt.
Uiteraard is de Economische Agenda een niet op
zichzelf staand document. Er wordt samengewerkt
met andere domeinen zoals de Vrijetijdseconomie
(toerisme en recreatie), landbouw en
duurzaamheid (Energieneutraal 2030). De acties op
het gebied van duurzaamheid sluiten namelijk goed
aan op het Energie Uitvoeringsprogramma 2015-
2018.
7
1.2 Het nieuwe Team Economische
Zaken De gemeente Berkelland heeft haar organisatie
aangepast op grond van de visie ‘ Slank,
Daadkrachtig en Flexibel’. In dit kader is een nieuw
Team EZ georganiseerd. Team EZ wordt het
visitekaartje van de gemeente naar de lokale en
regionale ondernemers en vervult een belangrijke
rol in het relatiebeheer van de gemeente
Berkelland. Team EZ vormt de spil tussen Overheid,
Ondernemers en maatschappelijke Organisaties.
De deskundigheid over het ambtelijk apparaat en
het bedrijfsleven maakt het team uniek. In
samenwerking met alle betrokken partijen zullen
de gezamenlijke doelstellingen verwezenlijkt
worden.
Team EZ komt veel buiten en legt verbinding met
ondernemers. De uitdaging is om dit goed te doen.
Dit betekent dat er zowel binnen als buiten het
ambtelijk apparaat goede contacten moeten
worden gelegd en onderhouden. Partijen moeten
bij elkaar worden gebracht met overtuigingskracht,
deskundigheid en ambitie.
Team EZ heeft een open en ondernemende
instelling. Ruimdenkend, innovatief en creatief in
oplossingen, niet afwachtend maar (pro)actief
vanuit haar verantwoordelijkheid, gericht op
samenwerking en co-creatie met verschillende
partners. Kortom, een team dat volledig opereert
vanuit de merkwaarden open, levendig en
ondernemend.
Team EZ wil de nieuwe kansen die er liggen in het
gebied aanpakken, om een bijdrage te leveren aan
de lokale economie en daarmee aan de vitaliteit en
leefbaarheid van de omgeving. Goede relaties met
bestuurders, collegae, ondernemers, bedrijven,
verenigingen etc. zijn hierbij van groot belang.
Het Team bestaat uit een “vaste “ kern. Daarnaast
is er een zogenaamde “flexibele” schil welke
bestaat uit collega’s die op basis van bepaalde
onderwerpen of vraagstellingen zullen
aanschuiven. Het Team “loopt door de gehele
organisatie” en is niet een op zich staande afdeling.
Het kernteam EZ bestaat uit 3 medewerkers (Harm
ten Hoopen, Wouter Verdaasdonk en Sabine
Tankink) die zich bezig gaan houden met de
volgende hoofdtaken/werkstromen:
de ondersteuning van de wethouder
economische zaken
het Platform BV Berkelland
de bedrijfscontacten
projecten die passen binnen de ambities 2016-
2020 (zie bijlage I voor een overzicht van het
economisch werkveld).
Naast de interne verbinding is vooral de verbinding
met samenwerkende (externe) partijen van groot
belang. Hierbij wordt onder andere gedacht aan
onze partners Hameland, SDOA en Platform BV
Berkelland, Individuele Ondernemersverenigingen
/ Industriële Kring Berkelland en individuele
ondernemers.
1.3 Opbouw Agenda en leeswijzer Deze agenda is geschreven voor de periode tot
2020. Er is één gezamenlijke ambitie, die wordt
gerealiseerd door te werken aan vijf met elkaar
samenhangende doelstellingen / thema’s:
1. Kwetsbare groepen kunnen meedoen
2. Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt is goed
3. Goede samenwerking tussen Organisaties,
Ondernemers en Overheden
4. Bedrijventerreinen en winkelgebieden hebben
aantrekkingskracht
5. Bereikbaarheid, fysiek en digitaal, is sterk
verbeterd
Deze vijf doelstellingen worden uitgewerkt in
hoofdstukdrie. In dit hoofdstuk wordt de
doelstelling beschreven en wat de verschillende
subdoelstellingen zijn. Vervolgens wordt per
subdoelstelling een aantal actiepunten genoemd.
Deze actiepunten bepalen de economische agenda.
Indien relevant wordt ingegaan op de lopende
projecten
8
In hoofdstuk twee wordt eerst kort geschetst wat
de economische situatie is op dit moment.
Uiteraard zijn niet alleen gemeentelijke trends van
invloed op de economie maar ook de landelijke
trends worden hier kort benoemd. De laatste
paragraaf gaat over de samenwerking tussen de
drie O’s (Ondernemers, Overheid en
(maatschappelijke) Organisaties). Een belangrijk
onderdeel in deze paragraaf is Platform BV
Berkelland, dat dient als overkoepelend orgaan. In
hoofdstuk drie worden de doelstellingen,
subdoelstellingen en acties besproken en
toegelicht. Het laatste hoofdstuk (vier) is gewijd
aan zowel de interne als de externe communicatie.
Foto: Roy Nijman
9
2. Economische analyse In deze economische analyse zijn zowel de sterke
punten en kansen als de zwaktes en bedreigingen
van de gemeente Berkelland kort samengevat. De
cijfers kunt u vinden in bijlage II.
2.1 Situatieschets Sterke punten en kansen in de gemeente Berkelland zijn:
De groot- en detailhandel sector biedt de
meeste werkgelegenheid, gevolgd door de
industriële sector en de gezondheidszorg.
De werkgelegenheid in de vrijetijdseconomie
van de Achterhoek is de afgelopen 10 jaren
(2005-2015) met 980 arbeidsplaatsen (37%)
toegenomen.
De vestiging van bedrijven in Berkelland is
vanaf 2012 weer toegenomen, dat biedt
perspectief voor de toekomst.
Het werkeloosheidspercentage in de regio
Achterhoek ligt onder het landelijk
gemiddelde, en er is een vooruitgang te zien
tussen 2014 en 2015.
De dienstverlening aan startende
ondernemers zit in de lift in de Oost
Achterhoek. Het aantal potentiële starters met
wie een gesprek werd gevoerd, steeg met
18%. Het daadwerkelijke aantal starters steeg
in 2015 met 25% (Verantwoording
Businessplan SDOA, 2016).
Met een oppervlakte van 26.043 ha, waarvan
83,4 % agrarisch landschap, is Berkelland één
van de tien grootste plattelandsgemeenten in
Nederland.
Berkelland beschikt over een interessant palet
aan maakbedrijven1
en die zullen in de
toekomst nog belangrijker worden voor de
bedrijvigheid in gemeente Berkelland. Deze
bedrijven gaan in de toekomst een belangrijke
rol spelen met het oog op de ontwikkelingen
binnen de Smart Industry.
Kansen op werk nemen toe wanneer
(eventuele) grensbarrières met Duitsland weg
worden genomen. Wanneer deze barrières
worden geslecht opent zich een grote
banenmarkt. Uitwisseling van arbeidskrachten
biedt grote mogelijkheden voor groepen die
nu nog buiten het arbeidsproces staan.
1 geheel van de economische activiteiten waarbij
grootschalig en machinaal materialen tot nieuwe producten worden verwerkt (Algemeen Nederlands Woordenboek, 2016)
Zwaktes en bedreigingen in de gemeente
Berkelland zijn:
De verwachting is dat er in Berkelland in 2040
nog ongeveer 37.000 inwoners zijn. Het aantal
0 tot 14 jarigen en het aantal 15 tot 65 jarigen
daalt beiden met respectievelijk 27 en 32
procent. Het aantal 65+ers stijgt sterk naar 37
procent (toename van 15 procent).
De afgelopen jaren (2013 t/m 2015) daalde de
werkgelegenheid in Berkelland fors. Van 2013
tot 2014 een verlies van ruim 600 banen en
van 2014 tot 2015 een verlies van 800 banen.
In de Achterhoek daalt de beroepsbevolking al
sinds 2009 en zal tot 2020 met nog eens 3
procent (7300 personen) verder dalen.
Hierdoor kan er op delen van de arbeidsmarkt
een structurele krapte ontstaan.
De toekomst van de agrarische sector is erg
bepalend voor het toekomstige ruimtegebruik
van gemeente Berkelland. Berkelland kent vele
agrarische bedrijven en die spelen een
belangrijke economische rol. Steeds meer
boeren houden het voor gezien en hebben
geen kandidaat om het agrarisch bedrijf over
te nemen.
Het versterken van de kernen (aanpak
winkelleegstand) vormt een serieus
10
aandachtspunt voor het economisch beleid.
Berkelland telt vier kernen, tot circa 15.000
inwoners. Op dit moment is 11% (gemiddelde)
het aandeel leegstaand oppervlak van de
totale voorraad winkelvloeroppervlak in de
vier kenen. Door de verwachte demografische
ontwikkelingen en het nieuwe winkelen
(internet) bestaat de kans dat de leegstand
verder toeneemt.
Als er gekeken wordt naar de periode 2009-
2014, blijkt dat met het huidige
besparingstempo van gas in woningen (-2%/jr.)
gasonafhankelijkheid pas kan worden bereikt
rond het jaar 2080. Met nog 15 jaar in het
verschiet moet er iets gedaan worden aan het
huidige tempo van besparing en duurzame
opwekking om “Energie Neutraal 2030” te
halen (Energie Uitvoeringsprogramma 2015-
2018, Berkelland energieneutraal 2030).
2.2 Landelijke trends De ontwikkelingen in de gemeente Berkelland
staan niet los van landelijke ontwikkelingen op het
gebied van economie. Er is een aantal
maatschappelijke trends die bijdragen aan de
economische situatie in Berkelland.
Ontgroening en vergrijzing
Het aandeel jongeren binnen de beroepsbevolking
neemt af en het aandeel ouderen neemt toe.
Mensen worden steeds ouder en hebben steeds
vaker en langer zorg nodig. Deze demografische
ontwikkelingen oefenen een belangrijke invloed uit
op de economie.
Samenwerking en innovatie
Samenwerking met andere actoren (gemeenten,
bedrijven, inwoners) wordt steeds belangrijker.
Economie gaat verder dan gemeente grenzen,
daarom is samenwerking, op bepaalde onderdelen,
van cruciaal belang. Innovatie is nodig om een
bepaalde positie te kunnen behouden. In het
verleden is veel maakindustrie verhuisd naar
lagelonenlanden. Omdat de lonen en
transportkosten steeds verder stijgen is er weer
een verplaatsing van deze industrie naar het
westen. De Achterhoek en daarmee ook de
gemeente Berkelland beschikt over een interessant
palet aan maakbedrijven die in kunnen spelen op
deze ontwikkeling.
Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt
Het opleiden, aantrekken en vasthouden van
talentvolle mensen zal in de toekomst steeds
belangrijker worden. Bedrijven zijn op zoek naar
mensen met specifieke kennis zoals kennis van de
maakindustrie. Omdat er sprake is van een
krimpende beroepsbevolking is het belangrijk om
mensen goed op te leiden in de sectoren waar
vraag is naar kennis en kunde.
Duurzame energie
Grondstoffen en energiebronnen worden steeds
schaarser. Duurzame energie moet er in de
toekomst voor gaan zorgen dat we kunnen blijven
voorzien in energie. Kennis en innovatie speelt
hierin een belangrijke rol. Nederland kan dan haar
positie in de wereldeconomie verstevigen en een
bijdrage leveren aan wereldwijde vraagstukken.
Biobased economy is een belangrijke pijler voor de
toekomst.
Veranderende samenleving vernieuwd bestuur
(VSVB)
Inwoners zijn steeds beter in staat hun eigen
boontjes te doppen. Ze zijn zelfstandiger en
mondiger, kennis is toegankelijker. Inwoners
werken mee aan een leefbare samenleving
(bijvoorbeeld burgerinitiatieven, kansenkaarten,
onderhoud openbaar groen).
Steeds meer is het besef dat de overheid, wij als
gemeente, wel kan meehelpen aan het oplossen
van problemen in de samenleving, maar daar
niet als enige verantwoordelijk en aansprakelijk
voor is. Daarnaast heeft de gemeente ook niet
altijd de beste oplossing.
Natuurlijk blijft de gemeente eindverantwoordelijk
voor de veiligheid, voor voorzieningen als het
ophalen van afval, de riolering, handhaving en
vergunningverlening. Op andere terreinen kan de
11
gemeente meer terug treden. Daar krijgen
gemeente en inwoners samen meer voor elkaar.
Dat vraagt van de gemeente dat zij een nieuwe rol
ontwikkelt. Niet meer de super-regelaar, de
bepaler, de zak met geld. Maar meer de partner,
op basis van gelijkwaardigheid. Die nieuwe rol
ontstaat niet vanzelf. Daarvoor moeten bestuur en
medewerkers van de gemeente zoveel mogelijk uit
het gemeentehuis komen. En actief deel nemen in
de samenleving.
Participatiesamenleving
In de publieke sector zijn ook verschillende
veranderingen merkbaar. De burger wil meer
invloed uitoefenen op publieke zaken. In de
toekomst zal er een groter beroep worden gedaan
op eigen initiatieven van het bedrijfsleven en
belanghebbenden. Overheden spelen hier een
verbindende rol. De drie O’s (Organisaties,
Ondernemers en Overheid) zullen samen de
publieke functie gaan vervullen.
De veranderopgave die de gemeente Berkelland als
organisatie heeft is om veel meer aan te sluiten bij
de dynamiek van de samenleving (Organiseren
3.0). Daarvoor moet de gemeente flexibel zijn en
gebruik maken van netwerken binnen en buiten de
organisatie. De gemeente wil het eigenaarschap
voor een fijne samenleefomgeving terugbrengen
naar de inwoners en ondernemers. Door uit te
gaan van hun behoefte en inzet, kunnen we samen
veel meer bereiken.
12
2.3 Samenwerking tussen de 3 O’s Binnen het economische speelveld van de gemeente Berkelland is samenwerking tussen Overheid, Ondernemers en (maatschappelijke) Organisaties (3 O’s) van groot
belang. Het overkoepelende orgaan Platform BV Berkelland werkt samen met de gemeente Berkelland, Ondernemers, Onderwijs, Landbouworganisatie LTO en
(maatschappelijke) Organisaties. Platform BV Berkelland bestaat uit de volgende spelers en projectgroepen (figuur 1).
13
2.3.1 Platform BV Berkelland
Platform BV Berkelland is een samenwerkingsverband van de Industriële Kring
Berkelland (IKB) de Ondernemersverenigingen Berkelland (OPB), Onderwijs
Berkelland, de Land en Tuinbouw- Organisatie Berkelland (LTO) en Gemeente
Berkelland. Het platform BV Berkelland heeft de ambitie om Berkelland tot de
meest ondernemende gemeente te maken van de Achterhoek.
Ondernemers, de industriële kring en de gemeente hadden de behoefte om een
situatie te creëren, waarin samen verantwoordelijkheid genomen zou worden
voor problemen en tegelijkertijd gekeken zou worden naar mogelijke
oplossingen. Dat betekent dat men niet voor eigen belang opkomt, maar voor
een gezamenlijk belang. Via het platform kan kennis en kunde worden
verbonden, een startpunt van “nieuw besturen en ondernemen”. Doordat de
betreffende partijen zich gecommitteerd hebben aan het Platform BV Berkelland
wordt een gezamenlijke verantwoordelijkheid uitgesproken en kan er gericht
gewerkt worden aan lokale en regionale vraagstukken en de positie daarin.
Actiepunten Platform BV Berkelland:
Samenstellen overleggroep (ambtelijk en besturen IKB en OPB);
Jaarplan en meerjarenplan opstellen. Wat gaan we doen en wat willen we
bereiken;
Concreet invullen van de activiteiten, werkzaamheden en kerntaken;
Verder kijken dan een politieke termijn van vier jaar;
Gemeente en bedrijfsleven zijn ambassadeurs voor Berkelland;
De vijf Kerntaken/projectgroepen van het Platform BV Berkelland zijn:
IKB en Bedrijven parken
Centrum 4.0, Evenementen, Toerisme
Werkgelegenheid Berkelland
School en Bedrijf Berkelland
Regio en Euregio
Uitdagingen Platform BV Berkelland vanaf 2016:
Verlenging convenant met betrokken partijen;
Nieuwe partijen betrekken bij Platform;
Financiële onderbouwing Platform BV Berkelland / Ondernemersfonds;
Professionaliseringsslag doorvoeren;
Bestuurlijke aanvulling / herverkiezing;
Agenda 2016– 2020 Platform BV Berkelland doorvoeren
Foto: Platform BV Berkelland (De Dag)
14
Agenda 2016-2020 Platform BV Berkelland
Om de doelstellingen van de gemeente Berkelland en Platform BV Berkelland zo
goed mogelijk op elkaar aan te laten sluiten wordt er gestreefd naar gezamenlijke
doelstellingen voor de jaren 2016-2020.
Platform BV Berkelland heeft aan aantal punten geformuleerd waaraan de
Agenda 2016-2020 moet voldoen:
Het belang van ondernemend Berkelland staat voorop
Het accent ligt op het doen van concrete projecten
De aandacht is gericht op dat waar energie/toekomst en meerwaarde in zit
Het is een niet-vrijblijvende vorm van samenwerking, binnen en tussen de
hoofdopgaven
Strategische communicatie is onderdeel van de samenleving
Er is overeenstemming over financiering van proces- en projectkosten
Om duidelijk te krijgen wat de doelstellingen zijn, is er per kern zowel aan de
ondernemersvereniging als aan de besturen van de bedrijvenparken gevraagd
wat belangrijke doelstellingen zijn voor de jaren 2016-2020. Maar ook het
Platform en de Industriële Kring Berkelland (IKB) hebben hun doelstellingen
kenbaar gemaakt.
Uit de ambities/wensen per kern, het IKB en het Platform is een aantal
gemeenschappelijke doelstellingen naar voren gekomen:
Goede opleidingsmogelijkheden zodat jonge mensen in de regio kunnen
blijven wonen en werken. Het bedrijfsleven zou hier een belangrijke rol in
kunnen spelen.
Innovatief, duurzaam, zelfvoorzienend bedrijvenpark (pilot in Ruurlo) verder
uitrollen naar de andere bedrijventerreinen in Berkelland. Duurzaamheid is
een belangrijk aandachtspunt.
Attractieve centra waar gezelligheid en beleving belangrijke pijlers zijn.
Een goede bereikbaarheid/ontsluiting van zowel de centra als de
industrieterreinen. Dit geldt ook voor de Laarberg.
Een goede samenwerking tussen ondernemers (industrie en detailhandel),
overheden (gemeente/provincie) en maatschappelijke organisaties
(verenigingen enz.).
Kennis en innovatie zijn noodzakelijk om in te kunnen spelen op
mondiale/nationale/regionale veranderingen. Samenwerkingsverbanden
met de Universiteit Twente (UT) moeten daarom worden voortgezet en
eventueel uitgebreid worden met andere scholen/universiteiten.
Niet alleen fysieke bereikbaarheid is ontzettend belangrijk maar ook de
digitale bereikbaarheid staat hoog op de agenda. De aanleg van glasvezel op
de bedrijventerreinen heeft grote prioriteit.
Bovenstaande ambities zijn een samenvatting van alle partijen
(industrie/kernen/Platform en IKB). De ambities die specifiek zijn voor een kern
worden hier verder buiten beschouwing gelaten.
2.3.2 Overheden, Ondernemers en (maatschappelijke) organisaties
Bedrijven en startende (jonge) ondernemers in Berkelland zijn belangrijke
partijen voor economische groei. Startende ondernemingen brengen innovatie
en dynamiek in de lokale economie. Mede door de komst van het Centrum voor
Jonge Ondernemers (CvJO) kunnen starters in een professionele werkomgeving
een netwerk, kennis en ervaringen opdoen.
Het is de kunst om verbinding te leggen tussen jonge ondernemers, bestaande
ondernemers en initiatieven in het gebied. Ook op regionaal (Achterhoek) en
Euregionaal (Twente) niveau. Voor bestaande bedrijven liggen er veel kansen op
het gebied van innovatie en duurzame ontwikkeling. Vooral de maakindustrie
biedt veel perspectief voor de toekomst.
Het onderwijs is belangrijk zodat de werknemers voor de beschikbare banen
worden opgeleid. De connectie tussen onderwijs en de arbeidsmarkt biedt nog
veel kansen voor verbetering en stimulering van werkgelegenheid in de
gemeente. Platform BV Berkelland en belangenorganisaties zijn essentieel in het
15
creëren van draagvlak en het samenbrengen van alle betrokken partijen.
Hierdoor kan er samengewerkt worden aan een leefbare en vitale gemeente.
Daarnaast vormen overheden als de Provincie Gelderland, de regio en
buurtgemeenten een belangrijke rol in het creëren van samenwerking en
samenhang in de uit te voeren projecten die zich richten op de versterking van de
leefbaarheid en vitaliteit van het gebied
Ruimtelijk gezien vormt de agrarische sector een van de belangrijkste partijen
voor het landelijk gebied. De melk- en rundveehouderij heeft het grootste deel
van de oppervlakte cultuurgrond in gebruik. Daarnaast wordt een groot
oppervlakte gebruikt voor de teelt van voedergewassen. Ook particulieren
hebben een belangrijk deel van het landelijk gebied in eigendom. Bovendien is
Berkelland is een echt wandel- en fietsgebied en dat biedt veel mogelijkheden op
het gebied van toerisme en recreatie. Deze sector vertoont de afgelopen jaren
een stijgende lijn in het aantal bedrijven en de werkgelegenheid.
Voor landschap en natuur spelen de landgoederen, natuurbeschermings-
organisaties en particulieren een belangrijke rol. Deze leveren relatief weinig
inkomsten en werkgelegenheid, maar zijn wel de dragers van het decor voor
recreatie/toerisme en prettig wonen.
Maatschappelijke organisaties (MO’s) hebben goede kennis van wat er speelt in
de samenleving en vormen daarmee een onmisbare partij in het economisch
aantrekkelijker maken van het gebied. MO’s hebben connecties in de
samenleving op verschillende niveaus. Samen met MO’s kan er ingespeeld
worden op de behoeftes en vragen die spelen in de samenleving. Zo kan er
draagvlak gecreëerd worden voor innovatieve initiatieven die de leefbaarheid en
vitaliteit van de omgeving bevorderen. Daarbij moet er gebruik gemaakt worden
van de kracht in de samenleving. Eigen plannen uit de gemeente meer ruimte
geven is waar de focus op komt te liggen.
Samen met deze spelers zal de gemeente Berkelland zich gaan inzetten om
innovatie, samenwerking en nieuwe economische dragers te bewerkstelligen.
16
3. Invullen ambities
17
In figuur 2 zijn in één oogopslag de ambitie, de vijf hoofddoelstellingen en de
onderliggende subdoelstellingen zichtbaar. Door de gemeente Berkelland is de
volgende ambitie geformuleerd: Het verbeteren van het aantrekkelijke
economisch klimaat in Berkelland. Om dit te bereiken bevat deze agenda vijf
doelstellingen, die in dit hoofdstuk centraal staan. Deze doelstellingen kunnen
worden opgedeeld in een aantal subdoelstellingen. Per subdoelstelling worden
de bijbehorende acties beschreven die bij moeten dragen aan het doel van de
subdoelstelling en daarmee ook aan de hoofddoelstelling. Tot slot is een aantal
projecten geformuleerd die bijdragen aan de economie en de bedrijvigheid in
Berkelland. Deze projecten vloeien voort uit onze ambities 2016-2020 en uit de
(sub)doelstellingen.
Doelstellingen:
Kwetsbare groepen kunnen meedoen
Aansluiting onderwijs op de arbeidsmarkt is goed
Goede samenwerking tussen Organisaties, Ondernemers en Overheden
Bedrijventerreinen en winkelgebieden hebben aantrekkingskracht
Bereikbaarheid, fysiek en digitaal, is sterk verbeterd
Omdat bovenstaande subdoelstellingen op elkaar aansluiten worden deze niet
apart behandeld.
Samenwerking tussen gemeente en re-integratiebureaus is noodzakelijk om
deelname van kwetsbare groepen te bevorderen op de arbeidsmarkt. Kwetsbare
groepen waar de gemeente op inkomen ondersteunt zijn:
11
2
3
5
4
WAT 1. Kwetsbare groepen kunnen meedoen
Iedereen levert naar vermogen inbreng. We blijven actief in zowel de samenwerking met de SDOA en het bedrijfsleven als met eigen lokale (proef)projecten en in de directe lokale werkgeversaanpak.
Ook zijn er inwoners die door allerlei oorzaken kwetsbaar zijn en zodanig afhankelijk dat men (nog) niet mee kan doen in de samenleving. We zien het als taak om deze inwoners zichtbaar te maken en te ondersteunen bij ontwikkeling van hun deelname in de samenleving.
HOE
1. Iedereen doet mee, betaald en onbetaald
2. Stijgend percentage van betreffende groepen (weer) werkzaam op de arbeidsmarkt arbeidsmarkt
1&2. Vergroting van mogelijkheden voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt
18
inwoners die niet in een reguliere baan aan het werk kunnen en aangewezen
zijn op een regeling als Wsw, Wajong, Ioaw, Ioaz;
inwoners met uitsluitend bijstand die incidenteel extra ondersteuning nodig
hebben.
De gemeente rekent het tot haar taak dat deze kwetsbare inwoners zichtbaar
worden en worden ondersteund bij de ontwikkeling van hun deelname in de
samenleving. Maatwerk in zoveel mogelijk de eigen leefomgeving is daarbij het
uitgangspunt. Ook geeft de gemeente zelf de ruimte voor maatschappelijke
stages binnen de eigen organisatie, zoals wajongers etc. Daarnaast wil de
gemeente meer (maatschappelijke) stage mogelijkheden creëren in Berkeland.
Vanaf 2016 geven de Achterhoekse gemeenten en UWV in samenwerking vorm
aan de werkgeversdienstverlening. De Achterhoek wordt hierbij opgedeeld in
twee subregio’s; Oost en West. In beide regio’s worden de werkgevers benaderd
vanuit de insteek van één contactpersoon per werkgever.
De gemeente is het loket voor werk en inkomen waar inwoners zich in eerste
instantie moeten melden. Doelgroepen waarvoor de overheid (gemeente)
verantwoordelijk is worden dan vanuit het Werkgeverservicepunt Achterhoek
richting de werkgevers geleid.
De centrale contactpersoon gaat met de werkgever in gesprek over het geven
van een antwoord op zijn capaciteitsvraag. De mogelijkheden worden besproken
voor invulling vanuit de doelgroepen van gemeenten en UWV.
Naast het meekijken en –denken over het (her-)inrichten van bedrijfs- en
werkprocessenkan de werkgever ook bij zijn contactpersoon vanuit het
Werkgeverservicepunt Achterhoek terecht met arbeidsjuridische vragen. Door de
kennis en expertise van de samenwerkende partijen te bundelen, ontstaat een
zichzelf versterkend geheel, waarmee een uitgebreide dienstverlening kan
worden geboden aan werkgevers. Door de werkgevers te ontzorgen, goed te
adviseren en te voorzien van geschikte kandidaten voor de beschikbare arbeids-
en werkervaringplekken, wil het Werkgeverservicepunt Achterhoek het regionale
aanspreekpunt voor werkgevers worden op het gebied van werving en selectie
en arbeidsjuridische vraagstukken
‘’Economie, werkgelegenheid en sociale zaken zijn logisch met elkaar verbonden. Meedoen en werk voor iedereen is een van de belangrijkste
opgaven waar wij ons voor inzetten. ” Han Boer - wethouder economische zaken
1&2. Het koppelen van werkgevers aan werkzoekenden (werkgeversbenadering)
19
Het is taak om te anticiperen op de toekomstige situatie van structurele krapte
op de arbeidsmarkt. Tussen 2016 en 2020 is er behoefte aan kennis die door
werkloosheid verloren dreigt te gaan of (sterk) veroudert. Daarom zal er
geïnvesteerd moeten worden in het vasthouden van kennis en kunde door in te
zetten op het onbenutte arbeidspotentieel dat nu vaak thuis zit door de crisis.
In Berkelland biedt de smart industrie veel kansen. Dit is echter wel een redelijk
nieuwe industrie waarbij nog veel kennis en kunde op moet worden gedaan.
Regionale scholen (o.a. Graafschap college) hebben al een leerweg ontwikkeld
die zich specialiseert in smart industrie omdat het om specifieke kennis gaat.
Mensen die bij een maakbedrijf werken zullen zich aan moeten passen (leren en
kennis op doen) aan de nieuwe technische ontwikkelingen die bij de
maakindustrie hun intrede doen.
Tegen de achtergrond van de daling van het aantal leerlingen met 30% in
Berkelland is goede samenwerking tussen alle onderwijsinstellingen en tussen
alle onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven noodzakelijk. Doel is het creëren
van een regionaal netwerk om een goede verbinding te krijgen tussen het
Onderwijs en de Arbeidsmarkt. Belangrijk is dat jonge mensen op worden geleid
(in samenwerking met het bedrijfsleven) in vakgebieden waar daadwerkelijk werk
in te vinden is.
De focus komt hierbij te liggen op:
a. Samenwerking tussen opleidingsinstituten, werkgevers, sociale dienst,
jeugdhulpverlening en arbeidsbemiddeling wordt versterkt en aangepakt. Per
jaar moet er een aantal contactmomenten zijn met onderwijsinstellingen. MKB
en onderwijsinstellingen moeten bij elkaar gebracht worden en er is structurele
samenwerking met het Platform Onderwijs Arbeidsmarkt Achterhoek (POA).
b. Het faciliteren en stimuleren van arbeidsmarktbijeenkomsten om een bijdrage
te leveren aan de netwerkvorming op lokaal niveau rondom het thema onderwijs
en arbeidsmarktbeleid. Gezamenlijk met POA, SDOA, Kamer van Koophandel
(KvK), Regionale Organisatie Zelfstandigen (ROZ), Bedrijfsleven en gemeente
Berkelland. Doel is om minimaal 1 keer per jaar een bijeenkomst te laten
plaatsvinden in Berkelland.
c. De kansen op werk vergroten door de samenwerking met Duitsland te
verbeteren en grensbarrières weg proberen te nemen. Berkelland ligt dicht bij de
WAT 2. Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt is goed
Samenwerking en overleg zorgt voor een betere aansluiting van het onderwijs op de (lokale, regionale) arbeidsmarkt. Er zal sprake zijn van een betere doorstroming naar het bedrijfsleven en dit is een belangrijk wapen tegen de (jeugd) werkloosheid.
HOE
1. Leven lang leren is standaard geworden
2. Jonge mensen vinden regionaal een baan
3. Belangstelling technische beroepen neemt toe
4. Onderwijsplein is gerealiseerd
1. Anticiperen toekomstige situatie
2. Goede verbinding Onderwijs-Arbeidsmarkt
20
Duitse grens, echter wordt er met dit gegeven nog niet zoveel gedaan. Eventuele
grensbarrières moeten weg worden genomen zodat dit niet meer van invloed is
op een eventuele samenwerking. Aangezien de werkloosheid op dit moment
behoorlijk hoog is in de gemeente Berkelland zou de Duitse banenmarkt
oplossingen kunnen bieden. De ligging aan de grens biedt vele voordelen maar
hier moet dan wel actie op worden gezet zodat er ook van de mogelijkheid
gebruik kan worden gemaakt.
d. De verbinding met Twente. Goede contacten moeten worden gelegd zowel
vanuit de gemeente als het Platform BV Berkelland met zowel netwerkstad
Twente, MBO, HBO en UT als netwerkorganisaties. Dit vergroot de samenwerking
en het wederzijdse leereffect.
Door de veranderende samenleving is extra aandacht voor onderwijs en werk
noodzakelijk. In het primair en voortgezet onderwijs is bijvoorbeeld sprake van
een sterke daling van het leerlingaantal. Deze ontwikkeling vraagt om een
toekomstbestendig onderwijsaanbod, gekenmerkt door goede kwaliteit,
toegankelijkheid en diversiteit.
Afstudeerders en schoolverlaters vinden het moeilijk om werk te vinden in de
regio. De aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt vraagt om een goede
samenwerking tussen de drie o’s: overheid, ondernemers en onderwijs. De
aanpak van de mismatch op de arbeidsmarkt wordt door werkgevers gezien als
één van de prioriteiten om aan te pakken om economische groei in de regio te
stimuleren.
Samenwerking met de ”Duitse buren” is van cruciaal belang. Onder andere voor
verbetering van het onderwijs, voor het vullen van moeilijk vervulbare vacatures,
maar ook voor het uitwisselen van goede praktijken.
Sinds een aantal jaren is er een stijgende vraag naar het aantal mensen met een
technische opleiding. Zeker met de opkomst van de maakindustrie (geheel van de
economische activiteiten waarbij grootschalig en machinaal materialen tot
nieuwe producten worden verwerkt) kan deze vraag alleen maar groter worden.
Daarom is het belangrijk dat technische opleidingen en beroepen gepromoot
worden.
Belangstelling wekken voor technische beroepen op het basis- en
middelbaaronderwijs zou ervoor kunnen zorgen dat meer jongeren kiezen voor
een technische opleiding. Het technieklokaal zorgt ervoor dat er aandacht blijft
voor techniek. Op jonge leeftijd maken kinderen daar kennis met techniek en
weten ze wat techniek precies inhoud. In dit opzicht is het wenselijk om het
technieklokaal samen te laten werken met zowel het basisonderwijs (30
basisscholen maken hier al gebruik van) als met het onderwijsplein.
Maar niet alleen jongeren moeten geïnteresseerd worden voor techniek. Daarom
wordt er elk jaar een techniekdag in de regio georganiseerd, samen met VNO—
NCW en Platform BV Berkelland.
F
Het onderwijsplein zal gerealiseerd worden in 2016 om nieuwe leergangen in te
voeren en nieuwe onderwijslocaties te ontwikkelen in overleg met het Regionaal
Platform Onderwijs. Het onderwijsplein bestaat uit twee onderwijsvormen,
namelijk praktijkonderwijs en het vmbo. Verwacht wordt dat het onderwijsplein
in de zomer van 2016 fysiek klaar is. De samenwerking met het bedrijfsleven zal
na de opening verder vorm krijgen.
3. Technische beroepen promoten
4. Realisatie van het onderwijsplein
Project: Arbeidsmarkt & Onderwijs
21
Met het instellen van een ondernemersfonds wordt getracht de free-riders
problematiek tegen te gaan. Door middel van reclamebelasting wordt het
overgrote deel van de ondernemers verplicht mee te betalen aan het
ondernemersfonds. Zo wordt met eigen geld de slagkracht van ondernemers
vergroot: ondernemers kunnen zelf dingen mogelijk maken, zonder aan te
hoeven kloppen bij gemeente. Daarnaast stimuleert een ondernemersfonds
samenwerking tussen de verschillende ondernemers en organisaties in Ruurlo,
Neede, Borculo en Eibergen, waardoor er een multiplier effect ontstaat. Hiermee
kan dan tevens het KVO bedrijventerreinen, het KVO winkelgebied en het
parkmanagement gefinancierd worden.
In samenwerking met Regio Achterhoek, Platform BV Berkelland en externe
partijen wordt de innovatieve ontwikkeling van de maakindustrie (bedrijven die
zich kunnen richten op Smart Industrie) gestimuleerd. Om op internationaal
niveau te kunnen blijven concurreren, zal de maakindustrie zich anders moeten
gaan organiseren. Zeker om tegemoet te kunnen komen aan de vraag van de
industrie anno 2016, voor wat betreft snelheid en accuraatheid van informatie,
zeer korte doorlooptijden, on demand leveren met gegarandeerde kwaliteit en
levertijden, tegen concurrerende prijzen. Allereerst is het zaak om de kansen die
Smart Industry biedt verder te onderzoeken en waar mogelijk verder te
stimuleren. Hierbij zijn de uitgangspunten:
a. Best practices: Het implementeren van smart industrie per bedrijf is vooral een
leerproces. Ieder bedrijf zal eigen keuzes moeten maken passend bij eigen
sterkten en markten. Toch zal leren van anderen, best practices, een van de
belangrijkste mechanismen blijken te zijn. Het gaat hierbij om het delen van
ervaringen.
b. Ambitie: Innovatie voor de maakindustrie is een van de ambities van
Economische zaken.
c. Samenwerkingsverbanden: Berkelland heeft een sterke concentratie van
maakbedrijven. Er moet samenwerking worden georganiseerd op lokaal niveau,
maar ook contact worden gelegd met andere innovatieve regio’s als Twente en
Eindhoven.
WAT 3. Goede samenwerking tussen Organisaties, Ondernemers en Overheden
De samenwerking die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden dient verder te worden uitgebouwd. Zowel op lokaal als (eu)regionaal niveau. We hebben elkaar nodig om de juiste prioriteiten te stellen en doelen te bereiken.
HOE
1. Berkelland blijft meest ondernemende gemeente van de Achterhoek
2. Goed lokaal netwerk rond onderwijs, ondernemers en arbeidsmarkt
3. Grensoverschrijdende arbeidsmarkt in beeld en vergroot
4. Grensoverschrijdende samenwerking is in beeld en vergroot
5. Oprichten team Economische Zaken
1. Innovatieve ontwikkeling van de maakindustrie
1. Het instellen van een ondernemersfonds in 2017
22
d. Doen: De maakindustrie is een ‘doen-industrie’. Samenwerken met platforms
en verenigingen die er nu al zijn, is van belang voor het creëren van concrete
acties.
De maakindustrie is en blijft met afstand de grootste werkgever in Regio
Achterhoek waar bovendien alle scholingsniveaus (van MBO tot WO) emplooi
vinden. Smart industry is een uitgelezen kans om werk terug te halen en te
voorkomen dat bestaand werk naar lage-lonen regio’s wegvloeit. Berkelland
heeft nog een echte maakindustrie, die weliswaar onder druk staat, maar nog
voldoende body heeft om te profiteren van de herwaardering van de
maakindustrie. Zie bijlage III voor een aantal maakbedrijven uit Berkelland. Smart
Industry in zijn oorspronkelijke betekenis gaat over bedrijven, die in hun
productieprocessen zeer flexibel zijn en waarin de aspecten vraaggerichtheid,
tijdigheid, efficiëntie, duurzaamheid en kostenreductie zeer bepalend zijn.
Waar gaat het team economische zaken zich voor inzetten:
Het facilitairen van Smart Industry bij het bedrijfsleven
Projecten uit de Uitvoeringsagenda 2020 van de regio Achterhoek bespreken
met ondernemers.
Er zijn verschillende partijen die zich inzetten voor Smart Industry zoals: Regio
Achterhoek, PPM-Oost, Platform BV Berkelland, Act-civon en vno-ncw.
Het is belangrijk voor de economische ontwikkeling van Berkelland om onderzoek
te doen naar de mogelijkheden van subsidiefondsen. Dit wordt gedaan door:
a. Op Nationaal en Europees niveau fondsen te werven. In 2016 wordt bepaald
hoe dit op wordt gepakt.
b. Lokale, duurzame innovatieve ideeën en initiatieven te facilitairen. Doel is om
hiermee bedrijven, verenigingen, instellingen en particulieren te stimuleren en op
weg te helpen in het realiseren van duurzame en innovatieve initiatieven en de
hieruit voortvloeiende investeringen. Dat is belangrijk voor de economische
ontwikkeling van Berkelland op de lange termijn.
c. Digitaal loket voor ondernemers te verbeteren om zelf mogelijkheden voor
subsidies te onderzoeken.
Gemeente Berkelland wil bestaande kennis verzilveren en innovatiestimulering
toepassen.
Hierbij hoort tevens het in kaart brengen van de nieuwe vaardigheden die nodig
zijn om duurzame economie in onze regio uit te gaan zetten. Hiervoor zullen
samenwerkingsverbanden met kennisinstellingen, universiteiten, hogescholen,
bedrijven en andere duurzame regio’s gestimuleerd worden. Het doel is een
langdurige vertrouwensrelatie met het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Een
dergelijke relatie is noodzakelijk voor onderzoek en ontwikkeling op het gebied
van duurzame economie.
De gemeente wil ontwikkelingskansen creëren voor ondernemers. Hiervoor zal
ingezet worden op een structurele samenwerking tussen en met ondernemers.
Het doel is dat de bestaande ondernemers (in alle sectoren) samen een
(duurzame) bijdrage gaan leveren aan de economische ontwikkeling van
1. Onderzoeken van mogelijkheden van subsidiefondsen
2. Onderzoek en ontwikkeling op het gebied van duurzame economie
2. Behoud en doorontwikkeling van bestaande bedrijven
Project: Smart Industry
23
gemeente Berkelland, door zelf projecten op te zetten, waarbij de gemeente
stimuleert en faciliteert.
Het stimuleren van bestaande en nieuwe bedrijven op het gebied van slim
produceren, slimme producten en diensten zal gedaan worden door het
verbinden van initiatieven, het stimuleren van kennissessies, het toepassen van
kennis, bouwen aan business cases en het versnellen van start-ups. Daarom
wordt er, in samenwerking met universiteiten, een innovatiedag voor bedrijven in
Berkelland gestimuleerd en gefaciliteerd. De Universiteit Twente, het IKB en het
platform B.V. Berkelland spelen hierbij een grote rol. Het is onze taak om dit
verder te bevorderen.
Het is onze taak om te participeren in allerlei netwerken zoals Platform BV
Berkelland, Ondernemersverenigingen, Industriële kring, VNO NCW, P10
gemeenten, ROZ, Platform onderwijs en arbeidsmarkt (POA) en het LTO. Doel is:
a. Actief deel blijven nemen in Platform BV Berkelland en dragen mede bij aan
het opstellen van doelgerichte jaarplannen van de werkgroepen
b. In 2020 alle kernen een taskforce waarin ondernemers en gemeenten
plaatsnemen om de centrumgebieden aan te pakken.
c. Deelnemen in de werkgroep Platform 2015—2020 voor een doelgerichte
koers;
d. Blijvende inzet voor Achterhoek Agenda 2020 en deelname
netwerkorganisaties
Door te investeren in een goed ondernemersklimaat in Berkelland, zullen nieuwe
ondernemers aangetrokken worden om zich te vestigen in Berkelland. Hiervoor
zal:
a. Het Centrum voor Jong Ondernemerschap op worden gericht in 2016.
b. Samenwerking worden gezocht met de Kamer van Koophandel,
Ondernemersverenigingen, Onderwijs, maatschappelijke Organisaties en
Overheden om meer startende ondernemers te trekken naar Berkelland.
c. Op reguliere basis een startersavond worden opgezet, georganiseerd door
ondernemers zelf in Berkelland. Doel is kennisuitwisseling voor en door
(startende) ondernemers, duidelijkheid in de rol van de gemeente en
informatie inwinnen over de behoeftes/problemen en van (startende)
ondernemers.
d. Het ‘Ik Start Smart traject’ gestimuleerd worden. ‘Ik start Smart’ helpt
startende en pas gestarte ondernemers bij het maken van een succesvolle
start. Het biedt nuttige informatie, contactpersonen, ervaren coaches,
trainingen en breng starters in contact met beginnende ondernemers. In
Berkelland is nog een aantal plekken beschikbaar (ingekocht) die gevuld
kunnen worden in de periode 2016-2020.
Het coalitieakkoord 2014-2018 geeft duidelijk aan dat het behoud van
leefbaarheid van de kernen is waar Berkelland voor staat. Uitgangspunt hierbij is
oplossingsgericht meedenken en gebruik maken van lokale kracht. De gemeente
wil meehelpen aan het oplossen van problemen, maar is daar niet als enige
verantwoordelijk voor. Leefbaarheid is de subjectieve waardering van bewoners
voor hun leefsituatie. Voorzieningen geven een positieve impuls aan deze
2. Netwerken
2. Een goed ondernemersklimaat
2. Voorzieningen gevarieerd en attractief houden
24
waardering. Voor de versterking van de economische positie van Berkelland is
een compacte en vitale kern van groot belang. Om de kernen compact en vitaal
te houden, is de aanwezigheid van goede zorg, sport, cultuur, welzijn en
onderwijs erg belangrijk. De gemeente wil draagvlak creëren voor deze
voorzieningen en ervoor zorgen dat deze voorzieningen niet verdwijnen of
verplaatsen, zodat de vitaliteit van de kleinere leefgemeenschappen niet in
gevaar komt. Fundamenteel hierbij is de samenwerking met overheden,
ondernemers, maatschappelijke organisaties, onderwijs en inwoners.
Er moet niet alleen gekeken worden naar ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
binnen de gemeente Berkelland, maar ook naar de ontwikkelingen in Duitsland.
Aangezien Berkelland dicht bij de Duitse grens ligt is het relatief gemakkelijk om
samen projecten op te zetten ten behoeve van de arbeidsmarkt. Te denken valt
dan aan leerervarings-, stage- en orientatieprojecten maar ook fulltime/parttime
banen.
De contacten met Stadt Vreden en Kreis Borken worden geïntensiveerd zodat er
op verschillende gebieden een samenwerking kan ontstaan. Het gaat dan vooral
om samenwerking op het gebied van ondernemerschap. Ondernemers kunnen
van elkaar wat betreft innovatie, aangezien Smart Industry niet alleen in de
gemeente Berkelland als een innovatieve branche wordt gezien. Het is een
grensoverschrijdend onderwerp en er kan dan ook geleerd worden van
ervaringen die elders opgedaan worden. Grensoverschrijdend samenwerken is
dan ook enorm belangrijk. Hiervoor kunnen gemeenten en provincie de creatie
van shared facilities stimuleren om kennisuitwisseling en innovatie binnen
verschillende branches te vergroten o.a. in de maakindustrie.
Zoals hierboven al is benoemd is team Economische Zaken inmiddels opgericht.
Van belang is dat team EZ in samenwerking met de wethouder economische
zaken goed blijft communiceren met de raad over de onderwerpen die op dat
moment relevant zijn. Om de werkgelegenheid, en daarmee de economische
structuur, van Berkelland krachtig te stimuleren is het noodzakelijk om
structureel intern te communiceren over ontwikkelingen op het gebied van
economische zaken. Om dit te bereiken worden er:
a. Inloopspreekuren met de raad. Om binding te houden met de raad wil team
EZ op reguliere basis een inloopspreekuur houden voor de raad zodat zij op
de hoogte zijn van alle ontwikkelingen en zelf initiatieven of ideeën kunnen
inbrengen.
b. Kwartaalcijfers delen. Team EZ wil kwartaalcijfers over de arbeidsmarkt van
o.a. het UWV (het Platform Arbeidsmarkt) en de regionale barometer
communiceren naar de raad. Op deze manier wordt er informatie van buiten
naar binnen gehaald.
c. Structurele ontmoeting tussen ondernemers en de raad. Om de
werkgelegenheid te stimuleren is het noodzakelijk dat de raad structureel
ondernemers ontmoet van gemeente Berkelland.
5. Structurele interne communicatie vanuit Team EZ
4. Samenwerking met Duitsland
3. Grensoverschrijdende projecten
25
Er zal verdere invulling worden gegeven aan industrieterreinen. De gemeente
Berkelland zal zich in samenspraak met partners dan ook actief gaan inzetten om
de bedrijventerreinen in de gemeente te versterken en waar mogelijk te zorgen
voor nieuwe bedrijvigheid.
Hierbij is het onze taak aan de slag gaan met actiepunten uit het Regionaal Plan
Bedrijventerreinen (subdoelstelling 2). Doel is zo veel mogelijk (nieuwe) bedrijven
naar Berkelland te krijgen. Verschillende aspecten spelen een rol bij de
aantrekkelijkheid van bedrijventerreinen zoals: een goede ontsluiting,
regelgeving en duurzaamheid.
Dit punt sluit aan op het vorige aangezien het Keurmerk Veilig Ondernemen
ervoor zorgt dat bedrijventerreinen aantrekkelijker worden op het gebied van
veiligheid en leefbaarheid. Deze aspecten
kunnen van invloed zijn op de vestiging van
bedrijven in Berkelland. Om de economische
kwaliteit van de bedrijventerreinen en
winkelgebieden te verbeteren zal de gemeente
zich blijven inzetten voor het KVO en
parkmanagement. Door te investeren in
parkmanagement en KVO krijgt het gebied een
goede eerste indruk, wordt de veiligheid en
leefbaarheid van de (werk)omgeving vergoot en
wordt verrommeling van landschap
tegengegaan. Doel is om er in 2017 voor te
zorgen dat dit volledig gefinancierd wordt door
de ondernemers zelf.
Er moet een sterk duurzaam cluster gecreëerd worden dat bijdraagt aan een
energie neutraal 2030. Verduurzaming van bedrijventerreinen is hierbij een
belangrijk aandachtspunt, waarbij publieke en private investeringen elkaar
versterken. Kwaliteitsverbetering en behoud op bestaande bedrijvenparken staat
hier centraal. De pilot duurzaam, innovatief en zelfvoorzienend bedrijventerrein
is eind 2015 van start gegaan in Ruurlo.
WAT 4. Bedrijventerreinen en winkelgebieden zijn gevuld
We willen aantrekkelijke bedrijventerreinen en winkelgebieden, compact en zonder/weinig leegstand, waarbij de fysieke en digitale bereikbaarheid optimaal moet zijn.
HOE
1. Bestaande lokale bedrijventerreinen en winkelgebieden zijn gevuld
2. Regionaal Plan Bedrijventerreinen is doorontwikkeld
3. Regionaal bedrijventerrein Laarberg is gefaseerd gerealiseerd
4. Lokale winkelgebieden zijn compact en aantrekkelijk
1. Parkmanagent en Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)
1. Het stimuleren van duurzame bedrijvigheid 1. Versterken van Industrieterreinen
26
Zoals hiervoor is beschreven wordt er In samenwerking met onze partners /
bedrijven meer aandacht geschonken aan verduurzaming van bedrijventerreinen.
Deze zijn immers faciliterend voor de economische ontwikkeling van onze
bedrijven, met name in de (maak)industrie en logistiek. Het pilotproject (Ruurlo)
past dan ook uitstekend binnen de ambitie (coalitieakkoord) van de gemeente
Berkelland om als gemeente in 2030 energieneutraal te zijn en draagt daar als
project ook direct aan bij. Door deze aanpak wordt de publieke en private opgave
aan elkaar verbonden en komen we zo tot een intensieve samenwerking. Dit sluit
ook naadloos aan op het ontwikkelprogramma “Veranderende Samenleving,
Vernieuwd Bestuur” (VSVB) waarin de gemeente een andere rol kiest. Het project
wordt gefinancierd door de gemeente Berkelland en de provincie Gelderland. Het
doel is om alle bedrijvenparken in Berkelland duurzaam, innovatief en
zelfvoorzienend te maken.
Tot eind 2018 wil de gemeente 1/3 van de ambitie energie neutraal (2030)
realiseren. De opgave is het duurzaam opwekken van 85 miljoen kWh/jr en een
gasbesparing van 12 miljoen m3/jr. De maatregelen hiervoor zijn opgenomen in
het uitvoeringsprogramma. Deze maatregelen richten zich op woningen,
bedrijven en de gemeente als voorbeeld- en aanjaagrol. Team EZ wil lokale
projecten stimuleren op het gebied van energiebesparing en het opwekken van
duurzame energie.
Gemeente Berkelland wil gaan voor een Energie Neutraal 2030 door het
stimuleren van inspirerende, rendabele en zichtbare initiatieven, duurzame
lokale bedrijvigheid en door het bij elkaar brengen van partijen. Om een
duurzaam cluster te kunnen creëren is onderzoek en ontwikkeling op het gebied
van duurzame energie van essentieel belang. Hiervoor kunnen
samenwerkingsverbanden met universiteiten, hogescholen, bedrijven en andere
regio’s worden ontwikkeld. Duurzaamheid en samenwerking in duurzame
economische ontwikkeling tussen agrariërs, ondernemers, inwoners, en
onderwijsinstellingen wordt gestimuleerd.
Ondernemers (en daarmee ook agrariërs) in de omgeving kennen elkaar goed en
hebben vaak veel mogelijkheden (veel grond). Ondernemers kunnen bijvoorbeeld
gezamenlijk investeren in windmolens en zonnepanelen. Maar voor agrariërs kan
het bijvoorbeeld ook interessant zijn om zich te richten op het stoken op
streekhout en mestvergisting. Om hierin echt iets te kunnen betekenen voor de
samenleving worden inwoners en ondernemers gestimuleerd in het opzetten van
coöperaties. Zo kan er namelijk voor gezorgd worden dat Berkelland
industrialiseert, er nieuwe werkgelegenheid komt, boeren meer inkomen
hebben, de regio groener wordt en dat Berkelland meer zelfvoorzienend wordt
Een van de mogelijk inspirerende, rendabele en zichtbare initiatieven is
Deepwater energy. Op dit moment wordt slechts 0,2% van de elektrische energie
uit water gewonnen. In Berkelland zijn er ook mogelijkheden om gebruik te
maken van Deepwater energy en deze zullen verder onderzocht moeten worden.
Om nieuwe banen te creëren zal er intensief gewerkt worden aan een gunstig
vestigingsklimaat voor (nieuwe) ondernemers. De gemeente wil dan ook zorgen
dat er (tijdelijke) bedrijfsruimte beschikbaar wordt gesteld voor starters in 2016.
Met de komst van het Centrum voor Jong Ondernemerschap (CvJO) in Eibergen is
al een grote stap gezet.
In het kader van Vernieuwde samenleving Veranderend Bestuur (VSVB) heeft de
gemeente Berkelland in samenwerking met de KvK en het ROZ een startersavond
1. Duurzame opwekking
1. Een sterk vestigingsklimaat
Project: Duurzaam, innovatief en zelfvoorzienend bedrijventerrein
Project: Duurzame energie
27
georganiseerd om bij startende ondernemers op te halen waar ze tegenaan zijn
gelopen bij het starten van een nieuw bedrijf. De belangrijkste leerpunten van
deze avond zijn:
Starters kunnen bij de gemeente Berkelland (team EZ) terecht voor een
intake/kennismakingsgesprek. Van hier uit kunnen ze doorverwezen
worden naar instanties als de KvK of het ROZ.
De rol van de gemeente in het economisch domein moet duidelijker
worden. Ondernemers kunnen met vragen terecht bij de gemeente.
Daarbij is het zaak dat nieuwe ondernemers zich snel kunnen vestigen in
Berkelland. Op dit moment duurt het voor bedrijven minimaal 6 maanden,
voordat ze zich kunnen vestigen. De gemeente wil zich gaan inzetten om dit
proces te versnellen en bestemmingsplannen zo in te richten dat er een
aantrekkelijk vestigingsklimaat (zie hieronder onder actie ambitie leegstand
kernen, het gedeelte over de detailhandelsvisie) ontstaat in de gemeente
Berkelland. Hierdoor kan het gebied een nieuwe impuls krijgen.
De gemeente wil een inventarisatie van broedplaatsen waar nieuwe (jonge)
ondernemers de kans krijgen om hun talenten te ontwikkelen. Dit is van groot
belang voor economische groei. Ontwikkelingsgebieden aanwijzen stimuleert
ondernemers tot investeringen en/ of eigen initiatieven (uitnodigingsplanologie).
De gemeente moet hierbij overlaten zonder in de steek te laten. Minder
dichtregelen en vooral anderen verleiden om ruimtelijke ontwikkelingen in te
vullen. Dit betekent dan ook meer uitnodigen, verbinden, faciliteren en activeren
van lokale belanghebbenden (burgers, ondernemers, scholen e.d.). Het
aanwakkeren van (en uitnodigen tot) eigenaarschap bij deze belanghebbenden
moet hierbij het doel zijn.
Het idee is om via een online bedrijvenvestigingskaart inzichtelijk te maken waar
de mogelijkheid voor ondernemers ligt om een bedrijf te vestigen in gemeente
Berkelland. Dit zal gedaan worden via een kaart van gemeente Berkelland,
waarop met kleuren wordt aangegeven waar bedrijven zich kunnen vestigen. Elke
kleur staat voor een categorie waaronder het bedrijf kan vallen. Via een index zal
inzichtelijk worden gemaakt welke kleur valt onder welke categorie. Wanneer er
geklikt wordt op een bepaalde kleur zal ook worden aangegeven hoe lang de
vestiging zal duren en met wie er contact kan worden opgenomen.
De gemeente zal dit project samen met makelaars, vastgoedeigenaren en
ondernemers gaan realiseren. Zo wordt er een dialoog gecreëerd en wordt er
goed in de gaten houden wat de status is van de leegstand.
De provincie Gelderland wil dat gemeenten samenwerken bij het plannen en
programmeren van bedrijventerreinen. Dit is in het belang van de economische
ontwikkelingsmogelijkheden, het bevordert de ruimtelijke kwaliteit en het
zorgvuldig omgaan met de schaarse ruimte. Er worden afspraken gemaakt over
o.a. de confrontatie vraag-aanbod, regulering aanbod, segmentering,
herstructurering, grondprijsmethodiek, toepassing van de ladder van duurzaam
ruimtegebruik en monitoring2. De gemeente Berkelland neemt deel aan het RPB
en in samenwerking met bovengenoemde partijen wordt er gewerkt aan de
economische ontwikkelmogelijkheden van de bedrijventerreinen in Berkelland.
2
http://www.gelderland.nl/4/economie/bedrijventerreinen-agenda/Regionale-Programmas-Bedrijventerreinen.html
1. Uitnodigingsplanologie
2. Het Regionaal Plan Bedrijventerreinen (RPB)
Project: Online bedrijvenvestigingskaart
28
Dit bedrijventerrein is in totaal 65ha groot. 20ha is beschikbaar gesteld voor
biobased economy en 45 ha is voor de zwaardere industrie. Er is nog veel ruimte
vrij op de Laarberg en biedt veel kansen voor de gemeente. Daarbij ligt dit terrein
langs de N18, dat maakt het een zeer belangrijk terrein, wat nu en in de toekomst
voor veel werkgelegenheid kan zorgen.
Een aantrekkelijk leef-, woon- en vestigingsklimaat is een van de belangrijkste
pijlers in deze economische agenda. De detailhandelsstructuur is hiermee
onlosmakelijk verbonden. Een gezonde en vitale detailhandel is van groot belang
voor de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van onze kernen.
Gezien de ontwikkelingen op het gebied van detailhandel hebben de
portefeuillehouders Economie van de acht gemeenten in de regio Achterhoek
een regionaal afsprakenkader voorbereid. Met dit kader wordt beoogd een basis
te scheppen voor lokaal maatwerk om te komen tot compacte vitale centra.
Doel is het behoud van een zo aantrekkelijk mogelijke winkelstructuur waarbij de
focus ligt op behoud van vitale centra.
De regionale strategie is: compacte centrumgebieden, sterke terughoudendheid
ten aanzien van overige locaties en toetsing en handhaving. In het
afsprakenkader worden op vier punten afspraken gemaakt: gewenste
winkelstructuur, nieuwe ontwikkelingen, transformatie en bestrijden van
leegstand, regionale toetsing en handhaving.
Het is dan ook belangrijk om dit afsprakenkader te vertalen in lokaal beleid
(bijvoorbeeld via structuurvisies, centrumvisie of bestemmingsplannen). Daarbij
is het wenselijk marktparktijen actief te betrekken en potenties te bundelen om
stap voor stap tot uitvoering te komen.
Een plaatselijke detailhandelsvisie als aanvulling op het regionale kader uit zich in
de volgende actiepunten (4A t/m 4C).
Ook voor de winkelgebieden in de vier kernen wordt het Keurmerk Veilig
Ondernemen opgestart. Winkelcentra zijn ontmoetingsplaatsen waar veel
mensen dagelijks samenkomen. Onveiligheid heeft een negatief effect op het
imago van het winkelgebied. Een aantrekkelijk en veilig winkelgebied, met weinig
leegstand, is goed voor de lokale economie en indirect ook voor de individuele
ondernemer. Onveiligheid is daarmee een gemeenschappelijk probleem, dat
door samen te werken aangepakt kan worden. Juist die samenwerking is het
centrale thema van dit plan van aanpak en de Keurmerk Veilig Ondernemen
(KVO) methodiek. Met deze aanpak worden de dorpskernen aantrekkelijker.
Leegstand is een hinderlijk element voor een vitaal straatbeeld en aantrekkelijk
winkelcentrum. Daarom wordt er gewerkt naar een frictieleegstand die nodig is
om de detailhandel goed te laten functioneren.
Kern* % leegstaand
vloeroppervlakte t.o.v.
totaal aantal m2
% leegstand t.o.v. totaal
aantal winkels
Borculo 8.9% 9.4%
Eibergen 11% 12.7%
Neede 19.6% 20%
Ruurlo 4.4% 9.4%
* Er is alleen gekeken naar het kernwinkelgebied met de bestemming centrum
4B & 1. Een frictieleegstand van 4-6% in de kernen
4A. Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)
Winkelgebieden
3. Investeren in bedrijventerrein de Laarberg
Project: Detailhandelsvisie
29
Berkelland heeft te maken met negatieve demografische ontwikkelingen
(vergrijzing, ontgroening). Behalve woningen en schoolgebouwen staan ook
winkelpanden leeg. Het is zaak om door middel van lokale actieplannen aan de
slag te gaan met maatwerkoplossingen voor dit probleem. Er wordt een situatie
gecreëerd waarin winkeliers, eigenaren en de gemeente een positieve stap
nemen naar een gezamenlijke verantwoordelijkheid in de problematiek van de
leegstand. Om dit te bereiken wordt er een actief leegstandsbeleid met een
persoonlijke benadering gehanteerd.
Leegstand actief bijhouden in kernen
Meedenken in eventuele oplossingen
Gebruikers voordragen aan de eigenaar
Hiervoor is een kernversterkend beleid nodig en dat houdt in:
a. Een plan van aanpak op alle domeinen. Dit is noodzakelijk om de
winkelstructuur te versterken. Het moet onderdeel worden van een
duidelijke detailhandel visie. In de praktijk blijkt namelijk dat marktpartijen
sneller investeren op het moment dat lokale overheden duidelijke keuzes
maken. Een duidelijke strategische visie is nodig om daarmee de
ontwikkelingen in het centrum te sturen. Ondernemers weten dan wat ze
aan de gemeente hebben en durven daardoor ook te investeren.
b. Het winkelaanbod versterken (meer retail & detailhandel in het centrum). De
winkelstructuur wordt versterkt door de concentratie van detailhandel in het
kernwinkelgebied te houden. Hierdoor kunnen de kernwinkelgebieden
aantrekkelijk gehouden worden voor de winkelier en de consument (eigen
inwoner en de consument van buiten de gemeente). Dit betekent dat
detailhandelsvoorzieningen zich kunnen blijven vestigen in de kernen, om
een positieve bijdrage te leveren aan de leefbaarheid in de kernen.
c. Een actief leegstandsbeleid, gevoerd door een persoonlijke benadering en
waar nodig aanvullende instrumenten inzetten (zie bijlage IV). Doel is om
met de eigenaren in een constructief gesprek te komen. Daarnaast worden
eigenaren gemotiveerd om energie te steken in het verhuurd raken van de
panden of in het tijdelijk verlagen van zowel de huur, als de duur van het
huurcontract. Dit trekt jonge startende ondernemers aan. Onderdeel van
een actief leegstandsbeleid is dan ook faciliteren in het aantrekkelijker
maken van het gebied door mooie bestrating, bebording, beplanting,
verlichting, veiligheid en goede parkeermogelijkheden. Het zoeken naar
nieuwe mogelijkheden voor het verkopen of verhuren van vastgoed wordt
hierbij enorm gestimuleerd.
d. Ondernemers informeren over de ontwikkelingen op de markt. Het
toenemend internetgebruik zorgt ervoor dat ondernemers op een andere
manier moeten inspelen op de ontwikkelingen in de markt. De gemeente kan
hierin ondersteunen, door ondernemers te informeren en te stimuleren om
nieuwe strategieën toe te passen. Ondernemers kunnen op de huidige voet
verdergaan en de verkoop vooral via de fysieke winkel voortzetten. De
ondernemers die zich gevestigd hebben in een van de vier kernen moeten
zich dan op een bepaalde manier onderscheiden (van webwinkels) door de
beleving, unieke producten en/of het juiste advies. Gemeente wil
ondernemers ondersteunen hierin en informeren over de ontwikkelingen op
de markt.
4C. Ambitie leegstand kernen
Project: Leegstand
30
e. Stimuleren van wonen boven winkels. Na sluitingstijd wordt het vaak stil in
winkelgebieden. Daarnaast staan veel etages boven winkels leeg (KvK,
november 2012). Wonen boven winkels bevordert de veiligheid en
levendigheid in een winkelgebied, waardoor de stedelijke kwaliteit in een
centrum wordt verbeterd. Om die reden creëren verschillende gemeenten
woningen boven winkels. Hierbij is het van belang om de (historische)
panden in de binnenstad te onderhouden. Het opknappen en goed beheren
van panden heeft een positief effect op het winkelklimaat (Purmerend,
2012).
f. Meer evenementen in de dorpskernen. Die kunnen op een strategische
manier worden ingericht, waardoor bezoekers geld uitgeven in winkels en
horeca. Door evenementen bijvoorbeeld voor sluitingstijd te laten beginnen
komen mensen direct naar de stad vanaf hun werk, gaan ze uit eten en
daarna gaan ze deelnemen aan het evenement. Doel is om evenementen de
stimuleren en te faciliteren, waarbij de ondernemers zelf organiseren.
g. Goede bereikbaarheid in kernen voor 65 plussers. 65 plussers worden een
steeds belangrijkere doelgroep waar rekening mee gehouden moet worden.
Om tegemoet te komen aan de wensen van deze doelgroep verdient het
aanbeveling te investeren in gemak, comfort en veiligheid. Een goede
bereikbaarheid en toegankelijkheid (drempelloos) is daarom, evenals
voldoende ruimte voor zitgelegenheid, van groot belang.
In bovenstaande is al een aantal keer het woord toerisme genoemd. De
gemeente maar zeker ook Platform BV Berkelland zijn van mening dat toerisme
en recreatie een belangrijke rol kunnen gaan spelen in economisch opzicht.
Gemeente Berkelland heeft met haar uitgestrekte buitengebied dat doorweven is
met beken, houtwallen, singels, kleine en grote bossen en natuurgebieden een
zeer herkenbare Achterhoekse ‘identiteit’. Rust en natuur zijn steekwoorden die
op Berkelland van toepassing zijn. Toerisme levert niet alleen geld op voor de
lokale economie (winkels) maar ook werkgelegenheid en mogelijkheden voor
verschillende verenigingen in Berkelland.
Daarom ondersteunen we nieuwe attracties (passend in het landschap) in de
nabijheid van bestaande verblijfs- en dagrecreatie zodat deze elkaar versterken.
Er is ook ruimte voor een grootschalige dagattractie met verblijfsrecreatie. De
gemeente faciliteert de vestiging daarvan. Bovendien zoeken we actief naar
passende ondernemersactiviteiten op het gebied van dagattractie/ leisure die
ons eigen aanbod en onze eigen identiteit versterken en die leiden tot meer
bezoekers in Berkelland en omstreken.
Een aantal ondernemers in Eibergen hebben samen een project bedacht waarbij
gebruik wordt gemaakt van de karakteristieken van de omgeving. Tevens wordt
er ingespeeld op het duurzaamheidsaspect, landschapsverbetering en uiteraard
de economie.
Het project is een initiatief van een groep Eibergse ondernemers die actief bezig
zijn met het creëren van nieuwe economische dragers voor Eibergen
gecombineerd met duurzaamheid, landschap verbetering, versterking van de
recreatief toeristische positie van Eibergen, versterking van de functies in de
dorpskernen en alternatieven voor het gebruik van grond van agrariërs.
Project: Initiatieven uit de samenleving
31
Foto: Tijs de Groot
32
Naast fysieke bereikbaarheid is er ook behoefte aan snelle uitwisseling van data
(datacommunicatie). Hiervoor zal ingezet worden op de verspreiding van
glasvezel in woonwijken, bedrijventerreinen en het buitengebied. Dit staat tevens
direct in verband met de bestrijding van de leegstand op bedrijventerreinen,
omdat het terrein zo interessanter wordt voor (startende) ondernemers. Een
snelle verbinding is in deze tijd namelijk onmisbaar. De Rabobank, Oost NV, de
HAN en andere gemeenten zullen hierin samen de kar trekken.
Wat gaan we hiervoor doen:
a. Deelname aan project Breedband Regio Achterhoek in het buitengebied.
Samen met de provincie zorgen voor een zo snel mogelijke uitrol.
Eerst zullen de woongebieden aan worden gesloten en daar op volgend de
bedrijventerreinen.
b. Vanuit Platform B.V. Berkelland en in samenwerking met (lokale)
ondernemersorganisaties witte vlekken op bedrijventerreinen zichtbaar
maken en voorzien van breedband.
Onderzoek met regionale partners naar de oost-west ontsluiting van Laarberg.
Het regionale bedrijventerrein de Laarberg moet goed ontsloten zijn i.v.m. de
vestiging van (nieuw) bedrijven. Die zijn afhankelijk van transport en dus een
goede ontsluiting. Omdat het economisch gezien belangrijk is dat de Laarberg
een goede bereikbaarheid heeft zal de wegverbinding tussen de Laarberg en A1
op de agenda komen van het Portefeuillehouders Overleg Duurzame Economie.
Dit punt sluit aan op het vorige aangezien het ook voor gemeentelijke
bedrijventerreinen en winkelgebieden belangrijk is om goed bereikbaar te zijn.
Voldoende parkeerplaatsen, bewegwijzering en wegen (aanrijroutes) zorgen voor
een goede bereikbaarheid voor zowel bewoners als voor bestemmingsverkeer en
toeristen.
Ook digitale bereikbaarheid wordt steeds belangrijker in kernwinkelgebieden. Er
wordt gekeken of er vraag/behoefte is aan openbare WIFI in de kernen. In
samenwerking met de regio Achterhoek wordt er gekeken of openbare WIFI in
kernwinkelgebieden en tijdelijke- of permanente recreatie- en
evenemententerreinen realiseerbaar is.
WAT 5. Bereikbaarheid, fysiek en digitaal, is sterk verbeterd
Breedbandvoorzieningen zijn noodzakelijk voor inwoners, bedrijven en buitengebied en dienen gestalte te krijgen. Fysieke bereikbaarheid is ook van groot belang en een goede, veilige wegverbinding van de Laarberg naar de A1 versterkt dit. Bovendien zorgt het voor de ontwikkeling van de Laarberg, voor een verbetering van het ondernemersklimaat en groei van de werkgelegenheid.
HOE
1. Breedband kernen, buitengebied en bedrijventerreinen gerealiseerd
2. Goede wegverbinding tussen Laarberg en A1 in voorbereiding
3. Bedrijventerreinen en winkelgebieden zijn goed ontsloten
1. Inzet op snelle uitwisseling van data
2. Ontsluiting Laarberg
3. Bereikbaarheid winkelgebieden en bedrijventerreinen
33
34
4. Communicatie
Communicatie is interactie tussen mensen en daarmee heel belangrijk voor de
gemeente Berkelland. Uit meerdere bijeenkomsten is gebleken dat er beter
gecommuniceerd kan worden op het gebied van Economische zaken. Met name
in het platform B.V. Berkelland is hier behoefte aan. Goede en consequente
communicatie met de betrokken partijen is noodzakelijk in het economisch
aantrekkelijker maken van de gemeente Berkelland. Daarom is er de behoefte
om nieuwe communicatiekanalen te gaan inzetten, communicatiekanalen van
deze tijd.
Er wordt steeds meer online gecommuniceerd en voor de gemeente Berkelland is
het noodzakelijk om hierin mee te gaan. Uiteraard heeft dit ook een impact op
hoe er wordt gecommuniceerd, hoe daar als organisatie mee om te gaan en wat
de rol van medewerkers hierin wordt. Hoe belangrijk zijn sociale media, hoe en
wanneer wordt sociale media ingezet en waar ligt de focus op? Dit zijn
vraagstukken die vragen om visie en vaardigheden.
Om de communicatie te verbeteren zal er meer gebruik gemaakt moeten worden
van nieuwe media. Dit gaat het volgende in houden:
1. Inzetten Social Media
Social Media is een van de meest effectieve manieren om Berkelland op de kaart
te zetten (en daarmee ook economische zaken). Door Social Media in te zetten
wordt een beter inzicht verkregen in de markt en de behoeftes die er zijn in de
samenleving. Hierbij wordt de focus gelegd op de Social Media die voor ons een
toegevoegde waarde kan hebben. Dit zijn Facebook, Twitter en LinkedIn.
Social Media kan niet alleen extern ingezet worden, het kan ook van grote
waarde zijn voor de interne communicatie. Bijvoorbeeld via Facebook en LinkedIn
kunnen berichten snel gestuurd worden, die veel sneller gelezen en beantwoord
kunnen worden dan bijvoorbeeld met email of briefjes. Nog een voordeel is dat
een groep op LinkedIn of een pagina of Facebook afgeschermd kan worden
waardoor privé zaken en opdrachten die nog even niet bekend gemaakt mogen
worden veilig zijn op de pagina en alleen leesbaar zijn voor de mensen die zijn
toegevoegd. Bovendien zorgt het gebruik van Social Media voor meer
verbondenheid, intern en extern. Niemand staat beneden een ander en dit
gevoel van verbonden- en gelijkheid is een groot voordeel in de onderlinge
samenwerking binnen een bedrijf. Niet alleen binnen één afdeling maar ook
tussen de afdelingen onderling en naar buiten toe.
De mogelijkheden van Social Media zijn oneindig:
Branding: het bereik van de gemeente en Team EZ vergroten, zichtbaarder
worden voor de samenleving, imago
Marktonderzoek: scannen van conversaties en ideeën toetsen op het gebied
van economie en werk
Marktontwikkeling: bereiken van nieuwe groepen (ondernemers, studenten,
afgestudeerde, starters etc.)
Acquisitie: aantrekken van nieuwe ondernemers en bedrijven
Verbinding: verbeteren verbinding door nauwere interactie
Innovatie: verkrijgen van nieuwe ideeën door feedback
Reputatiemanagement: volgen en beïnvloeden van economische zaken
PR: via bijvoorbeeld weblogs
LinkedIn (vorming online communities)
Net als de werkgroepen van het platform B.V. Berkelland kunnen er online
communities opgezet worden via LinkedIn om gemeenschappelijk het gesprek
aan te gaan over een bepaald onderwerp, project of evenement.
Online communities hebben een gemeenschappelijk doel. Bij online communities
staan activiteiten centraal die op hun beurt dan ook weer gedeeld kunnen
worden. Dit laatste is in principe een framework voor – collectieve – activiteiten.
Daarbij is LinkedIn ideaal om op Europees niveau contacten te leggen en te
houden. Vooral met onze ‘Duitse buren’ kan er op een laagdrempelige manier
gecommuniceerd worden via LinkedIn.
35
Twitter (waar is team EZ mee bezig)
Op Twitter wil de gemeente / Team EZ bespreken wat ons bezig houdt en wat er
speelt op dat moment. Dit is een krachtige context om onze boodschap in
realtime te verbinden aan zaken die van belang zijn voor inwoners, ondernemers,
onderwijs en maatschappelijke organisaties. Door interacties aan te gaan met
realtime tweets, is het mogelijk om in gesprek te komen. Via Twitter is het
mogelijk om interessante content te delen en onze expertise te tonen. Interactie
is hierbij een must. Daarbij is Twitter een ideaal medium om partners,
ondernemers, inwoners en andere partijen te bedanken en hun inzet waarderen.
Facebook (dialoog)
Facebook biedt ook een enorm platform om met starters, ondernemers,
studenten, bedrijven, MO’s etc. in contact te komen. De informatie die gedeeld
wordt, bereikt een groot netwerk. Zo kan er specifiek, in één klap een grote
groep ondernemers, onderwijsinstellingen of maatschappelijke organisaties
bereikt worden. Door het regelmatig actief zijn blijven de naam en de activiteiten
van team EZ beter hangen. Facebook is dan ook een goed kanaal voor feedback
en dialoog. Het is belangrijk om hier openheid en transparantie te tonen en
inwoners, ondernemers en andere organisaties laten meedenken in oplossingen.
Hier kan een platform voor discussie geboden worden.
2. Versturen persberichten over EZ
Ook het versturen van persberichten is enorm belangrijk om de mensen intern en
extern op de hoogte te houden van wat er speelt op het gebied van Economische
Zaken.
3. Versturen nieuwsbrieven EZ
Het is belangrijk om de mensen die deelnemen aan de verschillende
werkgroepen van platform BV Berkelland. een keer per maand een nieuwsbrief te
sturen met ontwikkelingen op het gebied van economie en werk. Het is goed om
de mensen die hier aan deelnemen te laten zien wat de resultaten zijn.
4. Website gemeente
Er moet consequent informatie op de website van de gemeente geplaatst
worden over alles wat er speelt op het gebied van Economische Zaken. Dit
betekent dat er maandelijks een nieuw bericht geplaatst moet worden op de
ondernemerspagina.
36
Bijlage I Cijfers Berkelland
37
Banen - Achterhoek
2005 2005 2015 2015
Achterhoek Nederland Achterhoek Nederland
R Vrije tijd sector [aantal (afgerond op 10-tallen)] 2.630 143.220 3.610 190.160
Bron LISA 2015 - bewerking ABF Research
38
Bron: Sociale Dienst Oost Achterhoek (2015) – Verantwoording Businessplan SDOA
Prognose bevolking totaal
2015 44.359
2020 43.380
2025 41.955
2030 40.518
2035 39.165
2040 37.856
Bron: LISA 2015 – bewerking ABF Research
2015 2020 2040
Bevolking [aantal per 1 januari] 44.364 43.380 37.856
Prognose bevolking -14 jaar [aantal] 7.237 6.361 5.288
Prognose bevolking 15-64 jaar [aantal] 27.321 26.082 18.523
Prognose bevolking 65+ jaar [aantal] 9.801 10.937 14.045
Bron: USA 2015- bewerking ABF Research
39
40
Banen totaal - Berkelland
2011 2012 2013 2014 2015
Banen totaal 18.190 18.060 17.940 17.290 16.490
Bron
LISA 2015 - bewerking ABF Research
Bevolking [aantal per 1 januari] Prognose bevolking 15-64 jaar [aantal]
2015 398.772 249.739
2020 242.395
Bron LISA 2015 - bewerking ABF Research
41
42
![Achterhoek Nieuws nlcloud.pubble.nl/05e27930/pdf/achterhoeknieuwsberkellan...Achterhoek Nieuws .nl BERKELLAND advertenties advertentie ½ &DQRQ DOO LQ RQH SULQWHU 0* 'H]H ZHHN C1000](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/60abd5a4c2f477430f1813f0/achterhoek-nieuws-achterhoek-nieuws-nl-berkelland-advertenties-advertentie.jpg)