Gedrag van dieren

Havo/vwo

Wat is gedrag?

• Alle waarneembare activiteiten van een dieren (dus ook de mens).

• Gedrag bestaat uit een aantal handelingen (=gedragselementen).

• Gedrag beschrijven we meestal objectief. Waarom is dit?

Gedragsketens en systemen• Een gedragsketen is een aantal handeling

waarvan de ene handeling leidt tot de volgende handeling.

• Samenhangende gedragselementen groeperen we in gedragssystemen.

• Bijv.: Balts, voedselzoeken, territoriumgedrag, etc.

Wat veroorzaakt gedrag?

• Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels, inwendig en uitwendig. Als de inwendige prikkels overeenkomen met uitwendige prikkels leidt dit vrijwel zeker tot gedrag:

– Als je honger hebt en je ziet eten…..dan…..eet smakelijk!

Sleutelprikkel• Sterke prikkel die leidt tot bepaald gedrag.

Supranormale prikkel is een (sleutel)prikkel die een nog sterkere reactie uitlokt dan de normale prikkel.

Aangeboren en aangeleerd

Van welk type leren is sprake?

• Kievitsjong die net uit het ei gekropen is en meteen dekking zoekt wanneer de ouders alarm slaan.

• Als je jouw hond leert zitten op commando.

• Wanneer je leert werken met een nieuw computerprogramma.

• Als je door de stad fiets en een sirene van een ziekenauto hoort aankomen.

• Wanneer je over een kermis loopt en er gaat een sirene van een attractie af.

• Wanneer je jouw vingers brand aan een pan wanneer je jong bent.

• Als de bel gaat.

Sociaal gedrag

• Dieren leven vaak in sociale verbanden.

• Hierbij horen allerlei gedragingen die betekenisvol zijn voor de soort signalen.– Noem een aantal gedragingen die onder

sociaal gedrag bij de mens vallen.

• Ritueel gedrag bijvoorbeeld baltsen.

• Ritueel gedrag bij mensen.

Conflictgedrag

• Gedrag dat wordt veroorzaakt door een conflict tussen gedragssystemen.

• Ambivalent gedrag

• Overspronggedrag

• Omgericht gedrag

Conflictgedrag (2)• Ambivalent gedrag

– Gedrag dat uit twee of meerdere gedragssystemen is samengesteld.

• Overspronggedrag– Gedrag dat wordt vertoond dat zinloos lijkt bij

wat het dier op dat moment aan het doen is. Heeft vaak signaalfunctie.

– Bijv.: Oorlogvoering bij de mens en apen.

Conflictgedrag (3)

• Omgericht gedrag– Wanneer gedrag eigenlijk tegen een

soortgenoot is gericht, maar op iets anders wordt uitgevoerd.

– Bijv: slaan met de deur in plaats van je ouders als je boos bent op ze.