Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! · •Maar daarnaast (extrapolatie...
Transcript of Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! · •Maar daarnaast (extrapolatie...
Monique Baas en Niek Golsteijn 1
Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming
Niek Golsteijn verpleegkundig specialist Oncologie
Gedeelde besluitvorming
Samen kunnen we het zelf!
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 3
Persoonlijke achtergrond deelnemers
NVPO Workshop 20 maart 2015
1.
In hoeverre is er aandacht voor Gedeelde
Besluitvorming in jouw beroepspraktijk/werkveld?
2.
In hoeverre heb je zelf als patiënt/naaste/mantelzorger
zelf Gedeelde Besluitvorming ervaren (in medische
context)?
4
Algemeen: betekenis ziekte voor patiënt
Monique Baas en Niek Golsteijn
Rouwproces
Verminking
Stress / coping
Relatieproblemen
Seksualiteit
Gevoel van levensbedreiging
Angst voor pijn afhankelijkheid, verlies, dood
Keuzes maken
Schaamte
Dieet Polyfarmacie
Onzekerheid
Schuld
M ANP Rotterdam, werkcollege 2 december 2014
Monique Baas en Niek Golsteijn 5
Stellingen -1
- De meeste patiënten willen niet meebeslissen, de arts is
immers de deskundige
- Behandelbeslissingen worden genomen in de
spreekkamer van de arts. Daarom speel ik geen rol van
betekenis.
- Gedeelde besluitvorming is niet nieuw: De arts met wie
ik samenwerk, laat altijd de patiënt meebeslissen.
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas-Thijssen 6
- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement
Zelfmanagement:
“Het zodanig omgaan met de chronische
aandoening (symptomen, behandeling, lichamelijke,
psychische en sociale consequenties en bij behorende
aanpassingen in leefstijl) dat de aandoening optimaal
wordt ingepast in het leven”
Stellingen -2
VenVN M&G 10 april 2015
Monique Baas-Thijssen 7
- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement
Gedeelde besluitvorming:
“Behandelaar en patiënt nemen in een gezamenlijk
proces beslissingen over gezondheids- en
behandeldoelen”
Stellingen -2
VenVN M&G 10 april 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 8
- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement
Zelfmanagement:
- Centraal staat de mens met een chronische ziekte die
gezamenlijk met de professional vaststelt wat hij zelf
kan en wil doen
(= balans tussen belasting en belastbaarheid)
- Continu en dynamisch proces dat moet leiden tot het
optimaliseren van de kwaliteit van leven.
Zelfmanagement
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 9
Zelfmanagement
- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement
Zelfmanagement 5A model:
• Achterhalen: actuele situatie, overtuigingen, gedrag en kennis
• Adviseren: specifieke gezondheidsrisico’s en voordelen verandering
handelen
• Afspreken: samen doelen stellen o.b.v. interesse en vertrouwen
patiënt
• Assisteren: persoonlijke barrières, strategieën, probleemoplossende
technieken en ondersteuning
• Arrangeren: vervolgafspraken: bezoek, telefonisch, reminders etc
Kennen
Kunnen
Willen
Doen
Blijven doen
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 10
Oncologie: Beslismomenten
Palliatie End of life Curatie
Screening
Behandeling
Diagnostiek
NVPO Workshop 20 maart 2015
Controle in besluitvorming
Monique Baas en Niek Golsteijn 11
Controle arts
Controle patiënt
laag hoog
hoog
laag
Paternalisme Gedeelde besluitvorming
Consumentisme Besluiteloosheid
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 12
Gedeelde besluitvorming: waarom?
• De aloude bekende ethische redenen:
• respecteren autonomie (patiëntparticipatie)
• weldoen (afwegen voor- en nadelen)
• niet schaden (geen behandeling die patiënt niet wil)
• rechtvaardigheid (kostenverdeling, minder ongelijkheid in zorg)
• Maar daarnaast (extrapolatie Keuzehulp-onderzoek)
• tevredenheid patiënten (o.a. kennis, betrokkenheid)
• ongewenste variatie; invasieve behandelingen
• angst, gezondheidsuitkomsten
• kosten; therapietrouw
NVPO Workshop 20 maart 2015
D. Stacey et al, Cochrane Library 2014
Monique Baas en Niek Golsteijn 13
Typen beslissingen (O’Connor et al, BMJ, 2003)
• “Effectieve” beslissingen
• Algemene consensus over beste behandeling
• Wetenschappelijke zekerheid
• Duidelijk meer voordelen dan nadelen
Aspirine na hartinfarct
• “Preferentiegevoelige” beslissingen
• Wetenschappelijke onzekerheid
• Beslissing hangt af van subjectieve afweging
Mastectomy / Lumpectomy
Screening prostaatkanker
Preoperatieve radiotherapie bij rectumcarcinoom
Voorbeelden?
NVPO Workshop 20 maart 2015
Typen beslissingen (O’Connor et al, BMJ, 2003)
Monique Baas en Niek Golsteijn 14
Kwaliteit
Kwantiteit
NVPO Workshop 20 maart 2015
15
Gedeelde besluitvorming: stappen
Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
17
Gedeelde besluitvorming: stappen
1. Er is een medisch probleem waarover een besluit genomen moet worden
2. Voorleggen behandelingsopties (incl ‘niets doen’)
3. Bespreken opties en voor-/nadelen
4. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt
5. Verken rol-voorkeur patient
6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld)
Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.
CHOICE
OPTION
DECISION
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 18
Nota bene
- Partnership, niet in de steek
laten!
- Gedeelde Besluitvorming
omvat niet alleen het
uiteindelijke besluit!
- Het hoeft niet allemaal in
één consult!
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 19
Factoren
NVPO Workshop 20 maart 2015
1. Welke factoren spelen volgens jou een rol in
gedeelde besluitvorming?
2. Kan je deze onderverdelen in gebieden waarop
deze betrekking hebben?
3. Zijn het hinderende of helpende factoren?
21
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?
a. Op organisatieniveau
b. Als zorgverlener / op professioneel niveau
c. Gedragsverandering / ondersteunen patiënt
22
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?
a. Op organisatieniveau
Voorbeelden?
- Invloed visiedocument
- Landelijke opleidingen
- Ziekenhuisbeleid (o.a. MDO)
23
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?
b. Als zorgverlener/op professioneel niveau
Voorbeelden?
- introspectie
- feedback / intervisie
- voorbeeldgedrag
24
Bewustwording nodig!
Monique Baas en Niek Golsteijn
“Clinicians are experts in medical options and their
clinical implications,
but patients are experts in terms of the impact of
these decisions on their everyday living”.
RL Street, JCJM De Haes, Pat Educ Couns, 2013
NVPO Workshop 20 maart 2015
25
Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015
c. Gedragsverandering / ondersteunen patiënt
Voorbeelden?
Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?
- Ask 3 questions / Stel goede vragen
- power imbalance beslechten
- verder?
26
Ask 3 Questions
Monique Baas en Niek Golsteijn
Based on The Health Foundation Inspiring Improvement’s Magic Programme (www.health.org.uk)
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 27
…maar ook beslissingsondersteuning!
Bron: Desirée Hairwassers, 30 januari 2014
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 28
…maar ook beslissingsondersteuning!
b.v. (online) keuzehulpen - www.gedeeldebesluitvorming.nl
- www.deelkunde.nl
- www.thuisarts.nl
NVPO Workshop 20 maart 2015
Monique Baas en Niek Golsteijn 30
Tot slot
voor informatie: [email protected]
JIJ OOK !
NVPO Workshop 20 maart 2015