Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! · •Maar daarnaast (extrapolatie...

30
Monique Baas en Niek Golsteijn 1 Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming Niek Golsteijn verpleegkundig specialist Oncologie Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! NVPO Workshop 20 maart 2015

Transcript of Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! · •Maar daarnaast (extrapolatie...

Monique Baas en Niek Golsteijn 1

Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming

Niek Golsteijn verpleegkundig specialist Oncologie

Gedeelde besluitvorming

Samen kunnen we het zelf!

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 2

Persoonlijke achtergrond ( van ons)

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 3

Persoonlijke achtergrond deelnemers

NVPO Workshop 20 maart 2015

1.

In hoeverre is er aandacht voor Gedeelde

Besluitvorming in jouw beroepspraktijk/werkveld?

2.

In hoeverre heb je zelf als patiënt/naaste/mantelzorger

zelf Gedeelde Besluitvorming ervaren (in medische

context)?

4

Algemeen: betekenis ziekte voor patiënt

Monique Baas en Niek Golsteijn

Rouwproces

Verminking

Stress / coping

Relatieproblemen

Seksualiteit

Gevoel van levensbedreiging

Angst voor pijn afhankelijkheid, verlies, dood

Keuzes maken

Schaamte

Dieet Polyfarmacie

Onzekerheid

Schuld

M ANP Rotterdam, werkcollege 2 december 2014

Monique Baas en Niek Golsteijn 5

Stellingen -1

- De meeste patiënten willen niet meebeslissen, de arts is

immers de deskundige

- Behandelbeslissingen worden genomen in de

spreekkamer van de arts. Daarom speel ik geen rol van

betekenis.

- Gedeelde besluitvorming is niet nieuw: De arts met wie

ik samenwerk, laat altijd de patiënt meebeslissen.

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas-Thijssen 6

- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement

Zelfmanagement:

“Het zodanig omgaan met de chronische

aandoening (symptomen, behandeling, lichamelijke,

psychische en sociale consequenties en bij behorende

aanpassingen in leefstijl) dat de aandoening optimaal

wordt ingepast in het leven”

Stellingen -2

VenVN M&G 10 april 2015

Monique Baas-Thijssen 7

- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement

Gedeelde besluitvorming:

“Behandelaar en patiënt nemen in een gezamenlijk

proces beslissingen over gezondheids- en

behandeldoelen”

Stellingen -2

VenVN M&G 10 april 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 8

- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement

Zelfmanagement:

- Centraal staat de mens met een chronische ziekte die

gezamenlijk met de professional vaststelt wat hij zelf

kan en wil doen

(= balans tussen belasting en belastbaarheid)

- Continu en dynamisch proces dat moet leiden tot het

optimaliseren van de kwaliteit van leven.

Zelfmanagement

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 9

Zelfmanagement

- Gedeelde besluitvorming ≠ zelfmanagement

Zelfmanagement 5A model:

• Achterhalen: actuele situatie, overtuigingen, gedrag en kennis

• Adviseren: specifieke gezondheidsrisico’s en voordelen verandering

handelen

• Afspreken: samen doelen stellen o.b.v. interesse en vertrouwen

patiënt

• Assisteren: persoonlijke barrières, strategieën, probleemoplossende

technieken en ondersteuning

• Arrangeren: vervolgafspraken: bezoek, telefonisch, reminders etc

Kennen

Kunnen

Willen

Doen

Blijven doen

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 10

Oncologie: Beslismomenten

Palliatie End of life Curatie

Screening

Behandeling

Diagnostiek

NVPO Workshop 20 maart 2015

Controle in besluitvorming

Monique Baas en Niek Golsteijn 11

Controle arts

Controle patiënt

laag hoog

hoog

laag

Paternalisme Gedeelde besluitvorming

Consumentisme Besluiteloosheid

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 12

Gedeelde besluitvorming: waarom?

• De aloude bekende ethische redenen:

• respecteren autonomie (patiëntparticipatie)

• weldoen (afwegen voor- en nadelen)

• niet schaden (geen behandeling die patiënt niet wil)

• rechtvaardigheid (kostenverdeling, minder ongelijkheid in zorg)

• Maar daarnaast (extrapolatie Keuzehulp-onderzoek)

• tevredenheid patiënten (o.a. kennis, betrokkenheid)

• ongewenste variatie; invasieve behandelingen

• angst, gezondheidsuitkomsten

• kosten; therapietrouw

NVPO Workshop 20 maart 2015

D. Stacey et al, Cochrane Library 2014

Monique Baas en Niek Golsteijn 13

Typen beslissingen (O’Connor et al, BMJ, 2003)

• “Effectieve” beslissingen

• Algemene consensus over beste behandeling

• Wetenschappelijke zekerheid

• Duidelijk meer voordelen dan nadelen

Aspirine na hartinfarct

• “Preferentiegevoelige” beslissingen

• Wetenschappelijke onzekerheid

• Beslissing hangt af van subjectieve afweging

Mastectomy / Lumpectomy

Screening prostaatkanker

Preoperatieve radiotherapie bij rectumcarcinoom

Voorbeelden?

NVPO Workshop 20 maart 2015

Typen beslissingen (O’Connor et al, BMJ, 2003)

Monique Baas en Niek Golsteijn 14

Kwaliteit

Kwantiteit

NVPO Workshop 20 maart 2015

15

Gedeelde besluitvorming: stappen

Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

16

Gedeelde besluitvorming: stappen

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

17

Gedeelde besluitvorming: stappen

1. Er is een medisch probleem waarover een besluit genomen moet worden

2. Voorleggen behandelingsopties (incl ‘niets doen’)

3. Bespreken opties en voor-/nadelen

4. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt

5. Verken rol-voorkeur patient

6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld)

Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.

CHOICE

OPTION

DECISION

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 18

Nota bene

- Partnership, niet in de steek

laten!

- Gedeelde Besluitvorming

omvat niet alleen het

uiteindelijke besluit!

- Het hoeft niet allemaal in

één consult!

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 19

Factoren

NVPO Workshop 20 maart 2015

1. Welke factoren spelen volgens jou een rol in

gedeelde besluitvorming?

2. Kan je deze onderverdelen in gebieden waarop

deze betrekking hebben?

3. Zijn het hinderende of helpende factoren?

20

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

21

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?

a. Op organisatieniveau

b. Als zorgverlener / op professioneel niveau

c. Gedragsverandering / ondersteunen patiënt

22

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?

a. Op organisatieniveau

Voorbeelden?

- Invloed visiedocument

- Landelijke opleidingen

- Ziekenhuisbeleid (o.a. MDO)

23

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?

b. Als zorgverlener/op professioneel niveau

Voorbeelden?

- introspectie

- feedback / intervisie

- voorbeeldgedrag

24

Bewustwording nodig!

Monique Baas en Niek Golsteijn

“Clinicians are experts in medical options and their

clinical implications,

but patients are experts in terms of the impact of

these decisions on their everyday living”.

RL Street, JCJM De Haes, Pat Educ Couns, 2013

NVPO Workshop 20 maart 2015

25

Monique Baas en Niek Golsteijn NVPO Workshop 20 maart 2015

c. Gedragsverandering / ondersteunen patiënt

Voorbeelden?

Op welke manier kan jij invloed uitoefenen?

- Ask 3 questions / Stel goede vragen

- power imbalance beslechten

- verder?

26

Ask 3 Questions

Monique Baas en Niek Golsteijn

Based on The Health Foundation Inspiring Improvement’s Magic Programme (www.health.org.uk)

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 27

…maar ook beslissingsondersteuning!

Bron: Desirée Hairwassers, 30 januari 2014

NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 28

…maar ook beslissingsondersteuning!

b.v. (online) keuzehulpen - www.gedeeldebesluitvorming.nl

- www.deelkunde.nl

- www.thuisarts.nl

NVPO Workshop 20 maart 2015

Afweging patiënt belangrijk

Monique Baas en Niek Golsteijn 29 NVPO Workshop 20 maart 2015

Monique Baas en Niek Golsteijn 30

Tot slot

voor informatie: [email protected]

JIJ OOK !

NVPO Workshop 20 maart 2015