Full text of "Crde boeck : in den welcken die geheele historie dat es tgheslacht, tfatsoen, nae[m], natuere, cracht ende werckinghe, van den cruyden, niet alleen hier te lande wassende, maer oock van de[n] andere[n] Vremde[n] in der medecynen oorboorlijck, met grooter neersticheyt begrepen ende verclaert es, met der seluer cruyden natuerlijck naer dat leuen conterfeytsel daer by ghestelt / duer D. Rembert Dodoens ... Van nieuws ouersien, ende met seer veel schoone nieuwe figueren vermeerdert."

Skip to main content

Search the history of over 327 billion web pages on the Internet.

search Search the Wayback Machine

Featured

texts All Texts latest This Just In Smithsonian Libraries FEDLINK (US) Genealogy Lincoln Collection Additional Collections

eBooks & Texts

Top

American Libraries Canadian Libraries Universal Library Community Texts Project Gutenberg Biodiversity Heritage Library Children's Library

Open Library

Public Lab Books to Borrow

Featured

movies All Video latest This Just In Prelinger Archives Democracy Now! Occupy Wall Street TV NSA Clip Library

TV News

Top

Animation & Cartoons Arts & Music Community Video Computers & Technology Cultural & Academic Films Ephemeral Films Movies

Understanding 9/11

News & Public Affairs Spirituality & Religion Sports Videos Television Videogame Videos Vlogs Youth Media

Featured

audio All Audio latest This Just In Grateful Dead Netlabels Old Time Radio 78 RPMs and Cylinder Recordings

Live Music Archive

Top

Audio Books & Poetry Community Audio Computers & Technology Music, Arts & Culture News & Public Affairs Non-English Audio Podcasts

Librivox Free Audiobook

Radio Programs Spirituality & Religion

Featured

software All Software latest This Just In Old School Emulation MS-DOS Games Historical Software Classic PC Games Software Library

Internet Arcade

Top

Community Software APK MS-DOS CD-ROM Software IPA Software Software Sites Tucows Software Library

Console Living Room

Shareware CD-ROMs CD-ROM Images ZX Spectrum Vintage Software DOOM Level CD ZX Spectrum Library: Games CD-ROM Software Library

Featured

image All Image latest This Just In Flickr Commons Occupy Wall Street Flickr Cover Art USGS Maps

Metropolitan Museum

Top

NASA Images Solar System Collection Ames Research Center

Brooklyn Museum

web texts movies audio software image logo Toggle navigation ABOUTCONTACTBLOGPROJECTSHELPDONATEJOBSVOLUNTEERPEOPLE

search

Search metadata Search text contents Search TV news captions Search archived web sites

Advanced Search

upload personSIGN IN

ABOUTCONTACTBLOGPROJECTSHELPDONATEJOBSVOLUNTEERPEOPLE

Full text of "Crde boeck : in den welcken die geheele historie dat es tgheslacht, tfatsoen, nae[m], natuere, cracht ende werckinghe, van den cruyden, niet alleen hier te lande wassende, maer oock van de[n] andere[n] Vremde[n] in der medecynen oorboorlijck, met grooter neersticheyt begrepen ende verclaert es, met der seluer cruyden natuerlijck naer dat leuen conterfeytsel daer by ghestelt / duer D. Rembert Dodoens ... Van nieuws ouersien, ende met seer veel schoone nieuwe figueren vermeerdert."

See other formats

M (il an bert erttpbrn. 3Bant baer om jooleeffmen pan Jjippoeratcs? ptince ierffc tnbtmimU yacl authitet an ber ^cbecijnen, bafkpfecrgtootcncciftic^epf.fcnberlinglien tnbe feer foufauibingljen arbepf gfebaen Ijecfi om oebr enbe ootccljfe ertipbcn (e fybben . an ben erupbc oermeeken enbe ermanen.Suer toe bo, be Jitlp,enbe ncerjtidjeof oan ben weieben befe feientic treberom int tlieftt enbe kfniK fe g^eeomen es.enbe alfoo binnen eotten iaten gf ewaffen , bag^eltfe; waf! enbe ern earurn Iocum fuppofitls.multo tempore intcrmifTa Stil pium ntitia ft

aZZZ7 f rT' ", , S f" 'l* ^ ibUS h *\ d W & "1iteda & reftituenda efUd quam d male fit heet allo loco fenpfenmuf .tarnen K.c repetere vifum fuit non alienum

Non leuis autem.difficuitatis liuim fcientis, aut vna aliqua caufa eft , led maxima: ezq'ue prarci, pu* idua^nnumera videl.cet mulmudo Stirpium.immenfaq; varietas: & eorum qui de narumhN lror,a,aut matena Media fcripta rehquerum, breuitas , incuria, negligentia , fubindc va LaZe

beamh^

Stirpium fiquidem herbarumque infinita firnt genera.vari per orbem terrarum fparfa immen* famu.tuudo.vtnonvnoloco pauciscjucregionibusrequiiere easliceat, fedTef o n Ts"g nolccnd^oonumfaeregnonnr . acprouinciarum peragratione, longi , mpoaSSS

?*"''J'*mnequeunr,vel,ellurec^

toa, t .Al,xplunbusqu,dem,err,s communes, non omnes tarnen pafsim amerct obuT fed

certistractubuspeculiares.ve montibus fcilicet nromnnt^rii, au tCDro obuise.Iecj

uanbuslocis.co.LsAnfisfy.uis.vmbrofilSXr^XS

cis,la;to p.nguiq; lolo.macro & fterili , humidis , vliginoGs rieuis oaldibm C r . an 'P" tn us ' *? r }'

Harum auten, illa: eandem fere vbique Vormam retinen velx i'Zf^Z . q ' m " udd " a ^ la;indiuerlisreg,onibusprocc li[ot- var,a^WVJl^ T' nm

fege.um/abarum > nucum!aliorumq^a%S"renS

taiiai

Medicinae candidatos.

miinfarharundinumcraffefcunt : faba: triplo maiores AEgiptijs : fefamummHiumqueexnte magnitudinismuccstantamolisvt rairaculilocon tempus ufpendantur. Straboquoqucincx* tremo Mauricanorumquodam tra&u, iuxtacreditum Nili exortum vitem tantaecraliirudmis nafci tradit , quam vix duo homines comple&i qucanc : omnem herbam cubitalem; Staphylino* rurr,H:ppojnarathri ) ScoIymi caules duodenum cubitorum , crafsitudine quatuor palmorum re- perin. Et tamus quidcm Stirpium numerus,immenfa latifsim fparfa multitudo, varia ac multiplex natura.

Audorumveripforumquantafueritnegh'gentia, velincuria in multarum prxferrim vulgo notarum,formis different ijsque deler ibndis 3 cum multarum extent nomina, quarum forma? non funt expreiAymt kuiter tantum defcripca?, ncmo fereeftqui ignorct, Rucllioidipfum fcriptis fuisteltante.

Eofdem vero non femper conuenire,atq; interdum inter fefe difsidere , dum fub vno eodemq; nommcahus aliam herbam vel fruttcem detignat , vel eandem alia nomenclatura exprimit, DioU coridis cum Theophrafti aorumq,- fcriptis dtligcns collacio oftendir, fuppcditabit & huius varie# tats Hiftorij noftra non pauca exempla.

Defcriptioncs vcr quorundam erroribus effc confperfas, quod ad plinianas attinet manifeflifi fimum e[r,Leontceni enim hbri de Plinij erratis pafsim proftanr, & omncs fere noftrilecu!i,qui de materia Medica aut Stirpibus fcripfere,in redarguendis ac notandis Plinij lapfubus plurimi funt.

VerumdeDiolcoiideidnemoforlitan expe&auerit autfufpicatus fucrit, Galenucfrimonio atq; fcriptis commendto.K.eperiuntur tarnen in eiuscommentarijs non exigui errores. Alias enim difsimilium-Surpium^eiufdemapuddiuerfosauctorcsnominis, delineationes in vnam hiftoriam contrahi t:a!ias eandem non ijfdem nominibus nuncupatam , veluti membratim diuuUam diuerfis locisdefcribit,vt ijs commentarijsquos in Stirpium hiftorias qua? apud Diofcoiidem extantme* "f*rlol,ho.,S. cll pi,rpnmo. '

APPENDIX

bus vrgemus.eulpamque nortram illi imputsmus.Genuit vencna,fed quis inunit illa pf atr f18 minemSCauere ac rcfugere alitibus ferisquefatis eft. A tqj cum in arbores exacuant limentque cornua eleplunti,& duro laxo rhinocerotes,& vtroque apri dentium ricas,fciantque ad nocen dum fe priparare animalia^qiiod tamcn eorum tela fua excepto hotnine venenis (ingit t Nos & fagiltas vngimus , & ferro ipfi ncentius aliquid damus . Nos & flumina inficiraus & rerum na- tura: elemcnta.pfum quoque quo viuitur ae'rem in pcrniciem;vertimus . Ncquceft vt putemus ignorari ea ab animalibus,qua: quidem qua; prepararcnt contra ferpenrium dimicatinncm.qux poft praelium ad medendum excogitarent indicauimns . Nee ab vllo prater hominem veneno pugnatur alieno. Fateamur ergo culpam , ne ijs quidem qus nafcuntur contenri.-etenim quan- dopluraearum generahumanamanu fiunt . Qyid .' non & hommes quidem ad venena na- Icuntur.' Atra hominum ceu ferpentium hngua vibrat.tabelque animi contreSata adurit culpan tium omnia .acdirarumalitum modo, tencbrij quoque &ipfarum noftium quicti inuidenti um gemitu ( qua; (bla vox eorum eft) vt in aufpicatarum animantium vice obuij quoque vetent agere,aut prodelTe viti-.Nec vllum aliud abominati fpiritus prjemium noucre,quam odiflc om- ina. Verum & in hoc eadem natura; maiertas tanto plures bonosgenuitac f rugi,quanto fertilior in ijs qua; iuuant aluntque : quorum xrtimationc & gaudio nos quoque reliis xlluatione (uas iftis hominum turbts,pergamusexcolerc vitam:eOque conftantius.quo opera; nobis maior qu famje gratia expetitur . Quippe (er mo circa rura ell, agreftefque vfus.fcd quibus vita honofqu apud prifcos maximus fuerk.

J De ijs qui in agri & bortotttm cutt ftom* iiujlrei futriuu , Plinij hbro decimoofiauo t capite tertio*

QVAE NAM ergotantxvbertatiscauflaerjit>feruunddin dgT6pdrerum minord quim Cucumeris er non e> qui djberd, cdukm palmt dut pedis dltitudme,fiof tesluteos ((jutTbcopbrdjiuscr Diofcorides o- mi[ere')rddices iero pdrms, crdfiiufculds, quafi gcniculatds , exdnimdiis jeors pijsperpmiles,qutcin tenuior i pdrtemdepnmt,qudfcorpio- nis cdudtan tenutlantur, demiif tuturex bdcfibrte qundi, qua -Jbincmdecrdffe(cemes,dlios e lminouosfcorpionesprogigniit,itd)itipfdrddix cumomnibus dutpluribuscrtttiuibuso- cnjfn fctibuspdrtibm emljdjgluresfcorpiones etud'a tobtrentes effc )>idedtur,n dit Mdrmi. Sant du \t tem be crdfiioresfilt* rddtcum partes,non nft- )' lipenduU ocioft , pbrisij; fuis rddicibus tdntum v idhtrcntes Jedfinguleey folit r? edities prot trimt, dtque pc grdminis modo pkntdfcrpens fet ipfdmmultiplicdt,)>eluti e tidin Afrbodeli tcnit fecicsJib.icdp.So, Lilim luieumjib. i.edp. 4i,er Cbdmtbdldni HoBdndit.lib.^cdp.^, qua pbtisfub terra cmifiis prepdgdntur. Quod ey tbelypbonum ejficerefdtii innuit Tbeophrdjlus, quumfcribit gramtnismodo na[ci,euius htcfui't "litrbd-.QsiKicpovosi quod & Scorpionncmindiit, - quidrddicemfcorpioni fimilcmhabct, ddmotum

fo>wJ/co f *3 fdp, 9 .Rddi x trdteZdumLy,Jll & Z '"V^^^uulUeor.Hdt.LceddUdtimbroMib.p

ofpieinifub^ 5*:f R, *'W#^#reru* JigSe feer gbcfne&en blaberken6 , cue gljehjek t>e Mat>eren van vtd bw* men, fftpiwere wgaen, ent>c ineen Zon we&er van meutpee woueomen.

3f a S)iofeo!iDe6 ejef eet? woiDe int riecr A6? rovop irixuiDTiKp.Tin iatijn Abrotonum siculum, Dwelck een ej^effac^C van Abrotonum famina es.^n ^ooe^Duptfc^ woiDt Dit gcfiacrjt genaemt '3Dolrieken# t>( ta&wurt j,Dat e welvieekenDe 2tuetoone. C atucre. Z< 3ueroenen ftjn van comp(e;ien werm enDe Diooc^ tot fnb{ DerDen graet, e n* te futtijl an fufcfiantien,

C Cratbt ert rbewfeingbe. - fael an 2(uetoone sooeg en touw gljepoebet t,oft in water off wijn gefob, en; 2 ie geDioncken ee goet e feet be^ulpie^ Den gbenen Die fyaren aDem met wel en kun tien gefceppen.enSe werjiopt van boifien fijn , Dien ^act ^enuwen g^ettocken enDe gfiefpannen woDf,Die Dat fciafiea fiebben,Die fyact water niet wel en kunne gcloffen, tA Den jouwen Die aet natuetlijeke eranck^ept niet wel en kunnen gecrijghen, welt Dooi fijn fubtijl erae^t foo erD!tjuet,erteeret,enDe Doet fcljeijDcn alle eouwe'ocntie# 5rpt, fljin enDe tape f luijmen,Die iong^encnieren.Mafe^ft mocDcr vierfioppenDe fijn.

2Cueroone in wijn g^eDsoncken ee goet tcg^en ae femjn Den menftfje ^inberlijck, 55 enDe DooDet Die wosmen.

en roock oock van 2f ueroone erDsijft alle fenijniejj gfieDier(e,efgIie(ijck 00c Die 2(ueroone waer fp afteleyt cft g^e(lroi)f woiDt.

3tffe d 2lueroone,mef olie vd ^BonDerbeS, oft v SXaDijs, of t anDere feer ouDe elie an Oliuen gemeng5f,geneefr Dat wtwallen Dee 6ai)!s anDen oofDe, al ft> op l^ocft twcemael tfDaec6 in Dte fonne cft 6ij Den siere Daer op g&cffrccken wo?Dt. nDe in Dier mameren gijefciuDckt , foo Doet fp Den baert Die qualijeken fep eoemf, g

feer

Vanlftm. ertk en (u/i fouben mogf en beletten. '

C ^inoerniire.

^uerooneeebermagljenljecftfegljencnfeer eenftarte enbe boer om entpo fn an alemie p:mee Der S9?ebctncn tnt lief aem niet ingf>eg((cuen.

VanZlfcnt. (lap, tt.

CCgtjeflacljt. 3i(( nt ak i Sto|YoJit>es fdjitjft ets biperlepc ttf geffatfif e, toaer af bit ierffe leeonfeg^emejjneStlfene.ote fweebebtejeeaifene/bie berbe bie 3lfene |pie Santomcum gfienacmt o.>bt,cnbr bonen oefen foo tffer noco. een W |f/adjf bat {jier te (anbe ateomrtV 3ttfcne hegeeten xvoibt. CWatfowu

AbfintniumLatifoIium, Seriphium.

aifrnr. 3ce4lfene.

3 i> St'e

Vdn'lfcne; &tp. ip

\ nocfjf ans oock ben ferjoeruwigfjen eoluere wat gijelijeken. 2>it eeff occ (fo "wanneer DatfetMocmooosf bienaftt) ronbegeeit tfetjne knoppekens baer bic Blocm enbe faet in oo!t# totnen.Sie wo:te( es eefe(acjjtit& en eruppenbe en al ommc oeete mcuioc ftuctkens voo!tp;cngenbr,

1 2((fene waft gSeerne in fieenat^tt'g^t enbe oerejao ti$e rouwe Dioegfie tn ongetoube pfaetfen, en wosbt liier te lanbt tot e( plattfen g^euonben.

t tt 2Ufcne waff op fout? gront enbtwp p(attfen F oj) ber ^ec gl)e(egen,en wozbt tallen plaetfen m *?eefaw ouerioebtc geonb,eii bijfg6eftjtk ootkin'Slaen* beren lantx ben jeeeant,entot fom plaetfen an 'iat 6anf,a(st>9 ^Serg^en.je.

J erbe g^eflaef^t waft tot fom plaetfen oan gwiu (etlanbt t>i) ben gfiefrercfijcn.ale Conrabus efneru

Otoomfefie 3((fene waft eel in ^jongartj'en enbe in bielanben ontrent onftantinopo(cn , enbe ooek tot fommig^e plaetfen an ustftllanbt , ontrent btn ^e&ercjjtenenbefanbacbjigfcen eer(irattn, Jpitttc tanbt wotbt fjj in bte fcouen gf^eplont,

C^qt, e

Abnttium Pontienm Gileai.

Otoomfdjt 3Hfetw t "

Sic OKfcncn blowen in Judo f nbc in 2(ugtt(o offfpaer, enbe eo:ts baer nacr foo wo:Dt gttcr fat t bcquaein om te vcrgarcnr.

3lfene wotbt ui riccr iihluy gBcnacm(,cnBSufffgp off B^u'mxgoi; om filteren 6if teren fmaech wid-.^n {attjti Abfimhium,cnbe bien nacm fit c f t fn mber 2tpo;cficn

freftoitweil, 6l) Apuleiumftfctfl) Abfinthium ralticura.^n Jjjooc&bllljtfcn ^crnilft Crt

QBeroinmottf,oft achcr QBfrommotti, bat es acher oft clt 2Clfene . 5 {francais Sterfte afffan ^appabottf n en an Den 6ertb Taurus, enbe'btjfgic* tucr ooc bic 3(lfctie bie te SXoom & bc" ouben mueren waff, baer of oermanen Rii- giofipatres bic op bat Amidotarium vm Memegljefcljieucn tje&ben.'Bant alle befe 2tt* fcnrrt,il;'n al van bati'crfte gfjeffaent , enbe mogftcn wclAbfinthialatifoiiagftfnaemt wo:bcn,totonbcrfcheetanbcnanberen .Mfenenbte eel teerbet enbe mtnbcr san fclabcrcn |]n,enbe en fjebben onberitnge gljccn onberfehret ban allee anber vlaey fen bacr fi) gropen.

i JDtc $u Stfferte fyct in neer H'^'H ^"c ks e "Pw^n iatijn Seriphium c Abfinthium marinum.-tnber 2(po(clten es f onbekent.

3 Satbcrc-egfjeflacftt wo:btan fommigjjen gfienaem(Herbaaiba,enbecsfonbcr

eenie^ twijfel bat opSCC&f Abfinthium Santonicum.Miratur fortau"c,ha;c legens, Santonicum 1 SantonibusvtDiofcoridesfcribitcognominatum.spud Heluetiosrequiri.athuncmagis admirari squumeft,Santonumprouinciamquoquaminca Gallia; parte , qua: alpibus vicinaeft reponi. Santones enim Aquitanipopulifuntadorammaritimam Ocsani.infra Garumnam fluuiumver* Jus fcptentriones fiti.longifsim ab Alpibus.procul etiam a Pyreneis.Quam ob caufam mendotum hunc Diofcoridislocum effcoportet:aut DiorcoridciD.vcleumexquohctranfcnpfit, Geogra phias fuifle rudem & imperitum.

4 ^ierbeghcf(acrjtewo2btg5enaem(anafenurj.^et6o6tmri'ecrHn''ii

jrovmop.^n iatijn Abfinthium ponricum.^n bte 2Cpoteh ficetet Abfinthium Romanum.

3n onfer talen wottt fn Soomfcrje 2llfene grjerjeetcn, enbe bat om battet een >eemt mint es in befen lanben niet gftemctm.wanf fcfsteralletnembe crupben wo;bcn fcier. (e (anbe onber ben gfiemeimen man Otoomfcbe trupBcn gljeljcctcn , ia al quanten ft och n>f Jfootweg&cn bat crre van SXomen es.

Cj]5atuere j Qtlfene e& warm t'n ben t'erffen graet, en bioogfie t'n ben oerren, van (malie biaer'

feerp enbe t famen (recftenbe,enbe baer om afitaghenbc, futmerenbe, (lerchenbe, vetl

termmenbe,en erjoogfienbe. * S)te jee Qilfene e$ watm in ben tweeben graet ent>e tjooge t'nben Berben, en fu&fjif

anfub(ianen,enbean gfielt'i'cfte natuere es ooeft bal Santonicum. 3 3te$oomfctV2fcneesannauier{nt>er gbemepber 3(lfene met fecrongfie*

(ijeft,maermeenfamentreeltcnt>e. ' '

CCratrjtenitoercfetftgtje.

x aifene es een (eet goebe en ereellente mebetpne oo: ben gfieenen Ke m fiuer mac2( gne pijne hebben enbe er(aben ft/n met fieete cljotcttftftc geele soc^tefieBt', want fn ooct bte felue ocpce&en eens beefs met ben eamerganeft, en eens beels mi ber viU en (offen enBe afgaen,en&e ban en ^onen f?ercftt fy bie magrje,maer tot ber magen

Q iij bit

Q

*>f, t)en eoo'fifyeuen gljcbteken feer goet es.

gee 2llfcne met rijs oft eemgfce anBere fpijff,oft alleene, oft met fcuenicrj tngenoe* J 3 men,BooBei enBe Bijft af alle wosmen tfp langhe , bteeBe , oft anBere, enBe Baer toe mactkt fp ootk facefjtcn en Bunnen eamerganck, enBe Befg^elijek werek Boet fp oock i>an hupten ifliea6 op Ben bupek oft nauel g^ele^f.enBe es Baer toe eratrjtiger enB ffereker an wereke Ban eenig^e anBere 2(lfene,mer es Ber magen meer (iinBerlijeft f n min f equaem.

ere:tr>anf (m pelen fijn eoJter enbe firn Maeren efepnber en fmadbcr.Sie bfoemhens fijn gbefaf* foeneerf gbefijek Die anbere , maer fijn mmber cnbc r>an codicrc feer bzupn veetkh: f f arte8Denanbermgb^Hjck,maermmberenftt>crfer.

3 D? (6f ^ Ctt "" 8^ c f ac % ( oeneooigbcfrljseuenenbc fenberfingbe ben uure*

f*-' ft en gbcliick,maer fijn Mabercn fijn rounxr, minber , en fmaelbef: Die bloem*

ken fijn licfy ljemel&(autr>,g(>efaf foeneerf gfjelijck Die bloemen vanben anbet

rcn,maer t>eel minbere. (faet e$ touim en e(en, t>ie rowfel et bun enbe lanekaebttefe

~. Ctlaetfe,

, ie groofe f ammc .ffemonge, wa ft m fom p(aeffen,afs m lotetmen, b 3?anri< ?e. m Die befte enbe etfie eosenwlbcn van jjuer felum, bier fc lanbe roo:bt f abc* nteynlijchinbic&Mms&monben. ' 8?

% ivj ;'

L.Y1.UUII1 .1 J IUVil

3St(be .Offentongfjr.

i attweebe gfteffacfrjt waff oocIunfomtmV J:l'i f fi 2 s J tearis ' r gfie plaetfen an upffcfcfanbt gljenoec^ in uhbe, ^tcr (c lan&c eeftfftelbeisrntenbeen wo:bt niet ban mfommige fjourn gfjewnben. j ier te libe citer a( m maghere en fantacbtta,I)e co*en elben. CCr)t, ie >fiewongl}en bieetjen tn lebemaenf, .f)o;>maent,enbe >ogriftmaent, entufferjen Sirn Ujt leunen |> luier faef. C0aem. efebijietrHDbrnwojben met eenennaem jnber 3tpotehcn Bugloffa en lingua bouis genaemt tnbe baer naer in jjjoocljbujjifcl? .Ocjjfenjun* . 8fie,in onfer (alen S&ugloffe, en |tentong{ie,e '^*?^

U>t4oiiat tn Jrawftois (angue be f>euf. -o wel noria's b$ befe erupbe bie recfye itg[e|e niet en fijn, want bie recljttiaerbiglje S5ugfo|e:es bic QSere rtagte ( baer wu Ijler naet f fcljnjiten fitllen)

gelljch b tti NicdaoLeoniceno.IoanneManardo,

mbeanbere g^elrerbe bees tijfs claerlijek iet wefen es. ' i at terfte gljeflacbt webt genaemt. 3a

(J^n'cj wxo^it.Jn fafijni-ycopfis.^n bie 2(poie

hen {Hfr (e (anbe Bugloffa, enbe Bugloffa domo; ftica maior,van fotltttttgljen BugloffusLongifolia.

i iwebe es een gfieffacrjt anAnchufa,enbe fcIjijttfiMl tewefene'bat trceebegeflae$f,bat gMeetro wotbt 3n rirer Yt mflfentong!je enbe fonbcrlmg&e bie witel e6 an tempte rt'en waf eont enb!oogf>e,maerenesnteterrean bmibbeljte ei gijetcperbe cfpferie geweken. 2.5 ie tweebe enbe bic berbe fijn van gljeliieken natucieunaer wat warmer. CCrachtcnajcrtfet'nghe, i iewoJtefeuan btegroote^jTentongljemef olie enbe was gemeng?ft,esgoetiev;Y 8&rnr>rb:ant&cf enbe tot ben wonben cnbc onbe fweertngnen. Qflti ttfnteruwrn oioemcn,gfienec(tfp6ef wi(tier,enbcmeteebtck gfiew:etteii, alberfianbe teiKkfef ibeftcetccraitwagicn. Sat tweebc g^ejlacbte es feer erac^ttc^ t feg|ens aDe fem>n van wilbe gfieter te n, fidj,bof, m$ wier off ijf peerfclje t>:at>ken6 ban in n>affenbe,Den 6(oem!att t>rn anderen >ffentongen met geltjek,batt Heen an eohtere. 26 Die bloemen afgbe* uaHen tnbt gb^erefen ft'n,foo w'nbtme' tfaet l)ii (toert en eletm e,a tfat foene een? fartrO^il gben hoofdeken geltfek.Ste rooittl t& redjtV cribe laneadjitckwan buiten root. CJSlaetfc. Qfebr'ttm wafl tn goebe toitn e(bt tnbt t) Denn>egljen 4 enbe anberr goet lant i entttnt SmefiV Uiouen, tnbt lot meer an/j btte plaetfenwan QStabant.

ft rrpt fcloein fefyerac ben foomer uer,g5eltjck Dt'e anDere 45fl"en(ongen,fnc 6e lettert te tj'fc Am faet.

c 0um,

St't eruuf tt>o>ot m neer gertae mt*xiF K9" &wfiSM|i. 3n fatt'fn Alcibiarant.wait 3pn(riu 5f lfijofi ix' "^""H tn rtr,Vipina en Serpentaria jn iatijn.Dat ee tn onfe to?tase fijtt naemg, S5i't erupt beeft futen naemAkibiacummAicibiadion ,natt ben tomen Alcibii; bt'e loer terft bate en boete aen bit ttupt t egfien bi< bete tanen ftang^en gijenon bm beeff,ant ais bit oube 5?teanber fcfcttjft , Doen 3Cletbiu flapenDe,an een flan* gbe gbefleken was.onttpakenbe enDe btt crupe trinbenoe , Ijeeft bet felue tnben mont gbenomen tnbt gBeknaitt,eni)e ffap Duerg^enomen, enbe fet gfteknue erupt op iewone gbe(et,waer tnter 6t) tot g^efont^ept gfeecomen 'e. Ste noere naemert Echion.Echidnion.Viperma &c.o"te Ifo eel lubben ai langden erupt, oie ^euet ge^ eregbm om battet tegben btn beet van ben Stangden feer fonberttngb.e e,enbe b{ ft(n fffentcngl)e,maer eouwer. ^

eCraeDtenftercbfoghe,

-Oonbtff ge t$ d beplfaem erupt,ei e6 feer goet en fonberlinge bic wotfefe om bt'ea tvonb baer mebe tegenefene,en m$ gerfi meel vermtngelt ee fp goet voot twtlt vier

water oft wt)n baer ^onbtffong^e tn gftefoben es, e goet om oube vlceratten, Joeffie( facrmoc6ic6epf,enoe melancholie serDJtjuen.

s&ernagie met rjuemdj water gefoD, es feergoet oot bitottwitUytvc Der kcete f*

ft txgl)cflaclit. JftfljpUis b(an & wefeken We ne gtcof Ont&pUts t>ie an&ere tlcpne gljenaerw mac| n>o!t>en. C^fatfocn,

Anthyllis prior. Anthyllis altera.

Sirfe 2fat&j)t'eet>e ^ntpUt.

1 5T> ,f *8& 2ttttfit)fft'6 es wan (Wen enbe tfabtrc ti ben Unftn niet (eer cnaMdt '

Js maer es i(!cr,facc6( en mmbnjync n (ie el waft ontrent eenen voet fiooe trgfien Die p'tjnc en roerDom Der (rnDencn.

SSKct melefc enDe olie van toefen ghrmengeft en op Den Wtnelt geli{,ce|t goc( tw erwt>ic te fcc f6 roont,$oI,n>it gljemengfjt met ptupurroof , en Ijeeft veel rnalTfnbe'fiibf fetictkene en tacrken*, mr t ((tenen blabetkie be fet,barr aentvaf? fen ronbe fcolfekenB wlan cromme|>afc):ken6barr mebe bat fo aen bie tieeberen Mijnen (jangljen, bie a($ fn open gaen en &loee n,oo!fMrngljen fcfioon purpurroc* te fiajwac^ttgfte Moemen.ie rootte! e* fleefjf en (ancki&tiijten fwart en tinnen reit, rnbeteeftemn bitteren fmaeck.

iletmeQLhfTcnb:aglKnafc&eruttng!)eMaberfn,bfn &fabera" 35Mbegr}f* fijck,rontfomme wal grjfkertclt..t)ueren (teel tt>a| onbrrljalit voet fcoogSe, enbe es, met eel froerte fic;ken6 befptanet,en rrbe nlf em m eel anbere fteelkcr.. a(Fen tij oft tin dufkens bp een,btevan fatfoene lanckacfxitr; fjn,gfic (ijck een eieim bue of t (arnotHie, rowfommc met ferrpe bot* ekens 6efet baer rnebe bat fi> aen bie eireberfn 6(tmen fiangfcenbe. 3" tmibbcl bet CliflTen ecemt een ctetm eroonken wtt, luttel r}oogI?er traf[eri6e ban bie (Otfjen, en# to baer op waffen feer elcjm Moemkents , bie ais fn even gfiegaen fijn vctbwijmn tn met ben eronkenafualIen,en6e ban traffen bie elejme Q[lifkcn6co!f, enbe hengen lanckacrjticr? faet,maer ferne en gaen fj> niet even noc^ en Hoepen niet, anbere ban f nootfcfjteuen es.ie woztel esteet tn volvecfelin$en. Cplaetfe. ie ffliffen maffen g(jeerne&t) ben wegljen, aen ben tanten van ben welben, in onglk&oube p!aetfen,en tn serbtoodjbe gracfyen.

3n J^ojimaent enbe in ,J>g|lmaenf,foo eormen frepbe bit geflacb.t van Offert ooti.

Cl^aem. , te groote (Tuffen (keten tn rircr e m^ >w *i moe 3 n ttjn Pcrfbnatia;

Perfonata en "Arcium , f> 2(pUleiUmO0CkDardana. 3" Mc 2tpoteken Bardam maior ett

tappamaior.3n^)ooc^bttj)ifc6grcfe betten. 3n granerjois louteren eule(eruwic$ nrit fijn . @ifn (leien fijn fanck

en recf)t met eele dentraffenBe anBere clepn

ff Huns. (gijn Moemen fijn cfcijn tecre f onBe

fetioppckctts, lam; Bic flelen gftcftjck oen We . 3f(fcne waflcnBe.Bie van rueekc al$ ft) te gfjin*

tien rif (e woiBene Ber cariofcpne waf gfje*

(ijckfjn. ie wouden fijn fjoitfacfyicfj met

eel acnljangljenBe fafehngljcn. Oon Bcfcn crupBen es twccBerfcpe gefacljf,

We alleen van coiuereerfcr)cpBcn fijn. i a< eene rjeeff luuijn roo&e ff efen en Moe*

men.cn wo:B( rooBen SSpuoet gfirfjecten. ^ a a( anBcre fjeeft wit gruene ftelc.en C6 wite (toeten tnbt co:ghefef;:e-.> en SXepmtaer feer ghelijek.alleen een luttel onfiertker.

C piaetfe.

i Sterfte Srtmuaev.waff ontrent ben weghen, bt; Die fiag^f . enbe arn Die tantcn van Den elDen. tnDe ( s hier te lanDe feer gftemepn.

i Sat anDer wat? in fommigljeplaetfentjart^tnlien, ierte lanDe wo:DDefinDer cruptltefhebbers honen gheplant . oo; Dat DerDe geflapt van Artemifia, Dat genaemt rxhDI 3n neer &tm l uan natiteren tot in Den tweeDen graeDt enDe D;ooghe tot ftt ' Den Derben,DcIek fijnen fiereken rueek,enDe bitteren fmaeeli wel bewtjff. i ftfwt/mering in uer "Ijoeft e&l>en,Bic cozt an aBem fjn,enBe Bie me* lane&olieus en foiiBer reBene trcn'c en fwaermoeBicrj fijn.

55 tf crupt (onBer Bie Bloemen m water 3e* foBcn enBe gljeB:on(hc,e goet Ben grjen Bie Ben (een jjc&fc?. ?ater es 00c feer goet tcg Bie opfiifgingfie anBer moeBeren met wijn of t eBich gljeroo jt en op Bie nauel,&crfe off fpDeg(jelepi.

3tem ' n mia fl^cfoe n es geef om Baer inne te fcaBen eit te fitte Ben wouwl Bie (juer motBer er(jerBf,rn,ts ben wojgfiefcljrctten van Maberrti.aren, Bloemen, facf,cnbc ftcicn, S^efttch maer tninbcrccnbc v>an Maberen effenber . iacfyiafi e fafclnglien.oan toip un toutjn.san tonnen bonefte r root,bcr grooter van fmacchcgficljcftenbf . paetfe. Jjw ftongljcn reafFen gljeerne te vodjiigljc waterachtig^ plactfen , t'n Bccmpbcn tnbe feer bonchere Boflcrjcn.

QSe pbe We .fjerfffongficn Bioctjcn in 3ftcpe cnbc in 'Xraecftmacnf.

c $aem. >efe crttpbe n woben an ben gtjefeerben in l afijn geheet? Biftortz.en Serpemaris in-Ooocrjbuptfc; jatter wotelcn.Jn ?>iabant wojben ft) J^ertfjpnghcn ghcnacmf, 3n Jrancljois Q&efiote. ern,i>aer in lept t>a( fae( ot feer elepn ee. >te n>o:anDe,enDe wrrrgljerDe h ttmoien

*nDe oetit(jept,eii mits Dijen es feer goet Den g(jenen Die feo:ft fijn,Dtc quaDe feerie*

ept en fweringljen (ieb&en enDe Die gliefnekehjek anDenpotken fijn. Siefg&ehjck roerek Doet ootk b>t fa'pn rpfeeom gl?eD:oncken, eil es Daer foc

flercker Dan Dat water Daer Die rpfeeom mne gljefoDen es. i >ai clepn :ijft)an tneeke enbe fatfoene malcanberen g&fhfck.

"==*S Chama:pitys prima. C 'CfatfOftl Chajfepitys tertia.

at ierje vlt 1pp:e6. S)f >c alberljanbe fnt't'n.

X)mt (Sttwc ctt jDottefe

bloemen, $>, f 'Cgfteflacljt. 5f^cn wat g&cli/ck , maer f fijn teerber , tntx meet jnici|ncbcn op We eene ^t|t>c wi( grucn,enbe op banbnt ;jt;be blauroacfyicb, gmen roe* |cnDc.otten op Wc (teelen en taerkens maffen febjoone geele blocmkcns.gejtjck geele pletten Wc irt langfte Ijaurokcns twanbere , en baer in lept clejm 6(eeck geel fabe* Ken >t ghcfjeel crupt es (crek cnbe :emf an rueeke,en al o:n in (efen, bfaberrn en bfoeroen.ol an fap baf glje(i|ck oafferaen geel es, feerp en bitter t>ati fmaecke, Pat ban rofloopt minneer bat bit etupt ghantetft roo:bf,cnbe albennceft rot bic roov teiebie foo geel als gout C6,me( veel jeefelinglkn ban neffens acnhanghciibe.

1 a Cl f m( olme w em nm c ftcelkene.en clcpn rontaefcfigfie biaberkcns,ben 2}ep( blabercn gcliickenbc,maer ccl mmbenfcerbcr^rocecker, effenber. ifn bfoemkens fijn geel cnbc ben S&ooier Wocmcn geli|ck. oijn roo:te( es Becfclac^ic^ met ecl acnhanghenbe knopaebtighc nwfclkens.clck knopken cencn tcrurocn oft gherften coicn ghclijkenbc

3 5PN & cleimbcr gouroc rooibt een ermit a' Setfcrblocmcn.

>*-' 6(bcrm en bloemen feer gljelifck gbe? uonben battnen Sotferbloemcn nuempf.bat fcfjeon grttcne , rontacfjtigljc blabercn ftceft ben blabnm an >0epl oft populier boom wat gbclijck, maer meerbere en rontfomme wat gkerft. @ijn felc fijn ront in cel clejjti feelkens fjiter rrbei)lcnbe, ban op roaffen fcljoone geele Mocmen bat 25oo(cr Bloemen g&eltjckcbe,maer mcerber cnbc (icffrfijckcr. 3f(8 bic bloemen af gljeuaKen fijn, fo roaffen baer b:y oft vin tfejne aitroken6 bi) een ge* lijck acn 2tkc(ei)e erupt baer in lejjf clrijn geel fabeken.Stc rooel ce bick met wet aenjjan gt)enbc witte fafcltngljcn.

, @roo(c@ourccroaftin boire plaetfcnbjj ,

onbe mueren , 6p ben roegljcn en onber tmh;

nenenljagften. W

i.j Sic c'lcime ouroe cnbc bic Scttcrbloe*

mm maffen in wcfjtigfie natte beempben et

acn bic eantcn anben grachten. CCtjt. i Jiegrootc@omc begfiint te Moepen in

2(piU cnbc blocijct allen bcit foomee bttcr. i S>ic clcpnc ouroc bcgftint fcet toec^. 3n iSpottkcllc oos te coincne enbe tu

gncn baf bic roaluroen ouercomen in bet>nbe van @po:ckel,cnbc in bic Qftcmc fo

Woepet fi),cnbe blijft butenbe tot in Zyiitt , cnbc als ban foo ucrbroiint h , cnbc in

5wci)c en roo;bt ft> niet ecl meer g&euonbcn. 5 dotterbloemen bloepcn in SER certe cnbe in 2(pitll.

i S5ie grootc ouroc (jeet in ricc; x xi [> ^y. 3 Xaffi'n cheiidonium maius.cn

Hirundinariamaior.^n bcr 2lpotCkcn Chelidonia.^n ^)O0t6bltl)ffclj.gtoft ScfjOltDUru,

rofe Scljroalbcn kraut^olbfrourtj.cn cbelkraut . 3n 5?eerbtii)tfclj ourooucl en grootc ouwe.^n Jrancfiois f)clibontc,ou tSfclerc 4 gfc(ai)!c. s Sic clcijnc onrocrooJbt in riccr g^efjecten xiM^nop M e H . ^n Latijn cheiido

mum minus,en Hirudinariaminor.^n bet 2p0tekcn Scrofiilaria minor.cn Rcaria jn i)OOC^

>uptfrfj hkjjn ScrjolTOurfj, hlfprt cfetvalben tvmrtj, Jctgroartjcntoaut^iatcm

t tan om (Srealurc erupf geccfcn,om baff et fcegljmt te reaffett tnieu (toefen ai$ tic reatareen ouereomen,enbe reeberom erbrei) w tegft en ut tic terealureen weer? shegfjen. |[ $atuere.

i .i 95epbe tefc erupbrn fijn (ie et enbe bzoogfje tot m ben tnben graet,enbe tai time es Ijeeter ban bat groot. 3 f&ie&ottnblocttKn fijn van nattteren oock reerm,maer met feer*.

C Cracrjt en bettfeingrje, , an groote ouwe met (uem'crj gjjemcngljt, enbe m een eooperen poffeken 2( gficfoben,maeckf e(aer g(ie ftcbje,enbe neempf af tie fccllen enbe littekeen bte op bte oogden wa|fcn,bij)!(6 in bte oogfien gfje t>:uppt.

t|'n gbefoDen enbe gbebiowken pept ben foop bes bttptr, enbe gbe

neef bat roobe 2}(e[i$oen.afer,off 2 fop Daer ec riinne in g^efo es,tt$ (oIia,D$ es roeeDom en erfloptI>$ Der Derm,en oock trgljen Die (oiifyyt van Den an befen'faDe m melck geDaen,Doet Dat melck runnen en gljecf t em 35 crac&t om tof camergantk te wrwetkene.

Sik bloemen m $ -Jbueniclj water gljeD?oMk,openen Die feuer.eii fijn goet ooi Die geelfueht , oock 'fijn fp goet inDer fpufen gfjcfaujKkt , om Daer meDe Die fpi/fe geefe te maken. C^tnDetntlTe.

ifact san SBilben affraen es Der magljc feer JjinDerijck, makcDe rcafgftingljr nDe grocte beruerte tot baken en Daer toe eeff ooe feer traecfc van recreke, (ang(>e in t>ie mage en Dermen Bii/nenDe. C^eeteringlje, r- ftcn fal tof Defen faDe nemen,cnDe toe Doen eemcjj confo ati'jf sanDer mageen,"

ofs 2tm/s faet, (Haligaen of t Kaftir, en wat bat fijn trerek oosDcrt en ras maeekt, ifjm,Ucn ToteSentt , al gemma.tSow, (je. mi*TtQ? gefieeten.^tt Latijn en te in Die 2tpofehen Cannabis. 3n ^cortjDuytfelj yamer ftanff.in'jeerDitBtfcIje .Rep. ^nJrantfioisSf^anure.

C^atuwe.

fa

"0njf' ^ "*

Jwmpr(qua>mt)mecroi, cnece 6cr maaficn tftftfim &,,.

X)att Wcbcn'ct e:!)e ofttfter tegljen malcanBeren aenBen i ieel Sic bloemen jijn geel fonBer rueeft,en maften bou aen Bie ffeI,eno J t>e ( J ergaen,jo comen Baer voou ronBe fapltemsgelijck CostanBer faet Sic rooitel ee landt en Bun enBe e$ Sier en Baer loopenBe , en a/ om ee( nieuwe toten wtwo!penBe,Bte in Bat tcrftewtco"men,root$ijn. * at tweeBe SOcBcridi es a (leien en HaBeren Ben anBeren ge(ijdt,maer ^ijn Ma* 3 Beren en jijn niet *oo Meet enBe $ijn ront fomme gljelicrft, feer grlijdienBe B IBilgen MaBeren Ste Meenten jijn an fatfoene en eodtere Ber gemepne milBc VXalum Moe men waf gbelijdi,t< weten va via MceBe roeBe MaBerkens ty een oergaert, oiier. een iet Ben canten liggftenBe.naer Ben weidten Batter waffen lange I) auwh$, aleai bie Stileren Bie ben ertconen al eer Bte bloemt open gaet ,Befe auwften6 , als (jet faet rij es onflupten Imcr en fpltiien t'n Bijje off iet Beelen , en Ban legljf Bat faet Bat olachtitrjee,rce(fvieTOOtele6&uneneefe(acrjticr2.

-jCan Befen ghefladjte woibt een anBer elepn g(jeonBen van felen,MaBercn > Moe 55 men en fautren'Ben oo!fctueuen gheljdt.Ban alleen tes in alBer manieren mmBer, rnBe' jn'n ffeel es Bun en tee're af$oo battet felBen ree^t op waffen ean. @tjn Meenten jn lijfwruwicr. Ben giheren gbelijcft.maer wat mmBere. 3 5?ocfj effer e anBer BerBe roo'f 'SeBeridt mj fcauwKcs Ben ierff c rooB 'JBeBeriek ( ooelt feer ghelijeJt. @tjn 6foemc waffen oee ten eijnBe va Bc auwftcs,maer |ijn Meec her van co(ttere,an fatfoene Ben anBeren niet feer gfjelijdt, meer gfjelijdt Ben gilte* ren in ier fmalle MaBeren gf efeei)Ben,Bie felBen erwijfwijs tegfjen tin oiier fiaen.

Lvfimachium purpureutn akerum. Lyfiraachium Cxruleum,

tyattijent, ^eiauw^eBeriek.

#9

XKMXOebttid. ,bcn felabercn van bm >(iuen wat gehjeft, mact wat tu& bn.en,tui)nen,en eantenan DenmelDen. CSt. J^et hoetjef mee(l in ^oijmaem enDe in >og|maenf.

C$aem,

Sif erupf ttwDf g^erjeeten. 3" Me "Xpcttt hen Linaria.en an fommig^en Pfeudolinum en Vrinas.Jn jf)ooc^Dui)tf(^ jnhrauf Jiafeb* ' ltraut^)arnhraut,on|'er grauwen fflae^jj, ?Bt>t$tatWi , .Krotten glacfcft. 3n3?eer* Mp(fer> wilDt vlas.^n granc|ot6 -ftn faufc ige.enDe (jerff geouDen g|eweefi oo frvfK oryrisDaert [eer elejme gfcelijekentflemeDeljerff. C$atuete.

ee werm en D:ooge f of in Den DerDen graet,

C r acljt en tbcrcfeffighc. "BtlDt^laeg^efoDen enDe g6eDjoneken,cpent Die ouDe ecttDe erjtoptljeDt t>an3{ Der leuer en milte, en es feer goefg|?eb2oneken Deng(jen,Die Die geelfueftt fcnDer eost fen f>e&ben,enDe fonDerlingfceale Die geelfwe (>t erouDerf e.

5i(Df TOiae Doet ooeh water enDe ne mahen.enDe ee een goeDe mebeei)'ne tegen 55 We Dioppeipiffe enDe er(topte!)( an Der nieren enDe Der Wafen.

^efftens

yl\

C ifatfoen.

Paftoriaburfa. ijf blaberkens g|jefneben,bte als jp ergaen eoojtbiingljen ron De Ijerbebeftkensgijeujck elepne eerbt beften, baer tfaet rontfomme in wa|?. ie rootte! e6 btupn,bun en fanch.

Siat elepn geel ^Qijfuingererupt es btn wetfefiteuen van blaberen, truppenbe fle*

(en,b(oemenenbe faet feer gfjelij. lppt>.

Pantaphyllonluceummaius. Cffltfoefi, Pantaphyllonlutcum minus.

roer 8l &ijfum$naw)t. & m m i #i } fuiniAtt\)t)'futrtcftermtpt. ijf rontfomm gefterf.e MaBerftcs gefneDen,Die aen bic onDerffe $yDe afcfcoeruwicbretf en botten bitiyn grn jijn. n (teel es een fpanne off woef 1>ooa$t,biupn off rootadjiicjj an celnerc,ftneoppcf;ticl?, caeleii met jjayiacfitt'clj.iic bloemen waffen aen Dopper jc van Ben ffel, meeff iwee ontrent een,an eoluete btuyn roof.naer Bie welcfte oerferjijnen f onBe bniyn roeDe 6e* fengelijefteer&tbefen maerrjerBer, Baert faet tt fomme awaff.iDiewoHel es teer . ftt'cr en Baer eruypenBe. ereruyBen waffen in Boire Bcftcre off neere plaet fen fomtijfs ooc onfrjt Ben watcre.en fonBerling&e Bat roof Bat alleen in Bwater off ontrent Ben grac[ut en (laenBen wateren geonBen woiBt . f[ %ift, vGijfwngfjereruyBen Moeyen in SJRetje enBe alBeimeef in SStaeeftmaenf.

CBaertn TOijfuingfiereruyf ec( in rt'eer TrorpvMop.Jn ,;,, rn i> cn t>t'e 2Cpoteften pens taphyiion en Quinquefoiium.^n Jjooe^Bnptfej gunff fngerftrant, en ffnnflfMaf . 3n granc&ois .Ottinfe fueUfe.

C^atnere. vt)'fmgercrttj)f es Biooeg tot in Ben BerBen graet.

c jCraciit en berefeing&e. lt'e west ei n (geef "Si'lfuingf creruy t in water tof Baf fief BerBenBeel wrf eert es % gfiefoDen,t>erfitef Ben fantfweer,enBe g(ieneeft Bie fweringKen Des monts alfmgf>e* foCen water in Ben monf rjout,enBe Baer meBe rjem fpoelt.

felue water Baer Bie wonel vH SOijfumgljercriipt in gefoBc is,geBjcften geneef SS Baf rooBe melijoen en alBerljanDe loop Bes buyer.enDe ffelpf alle ouersloeDige Bleet* gancft,enDe es goet tfegljens f (ebere n'n en ptjne Ber open.

Sie weifel mef eDieft gljefoBen beBwing(jt Bie owts eetenBe fweeringen.enDe vm ieert enBe Boet eerBwijnen eouBe gfie$wtllen en erBiclieBc,jy gfjrneeft Die auaBe na* gljelen,fwtungen ontrenf Ben eerfBerm.enBe alle fcoft&ent Baer $y op gbele'yf off ge* ftreltenwoiBf. ;

fap an Ber iengljfr weuele gljeBtoncRen es goef tfeglicn Bie gfieheJten van Ber S) letter enBe Ber long&ene, enBe tfeg^enalBcranBefcnijn.

Sie MaBeren met rjucnier) water of t gljewaterBen wijn enBe een (uttel pepers gfie* wrt$. 3" 9?eer* cuptfeb] SotmenttUe . 3n graneljoie ooeft tomenttlle. C $atiiwe.

oimenfille pjoocfc tot in pen per pen graet. i> Cracl) t en tt) crchingljc.

21 g)ie Koperen an atoimene met pen nwteien m \v.)n gfjefoen cft tfpanper. feluer gepondun,Poet (weet en ent>e iaecb> Saer t>uer alle fenijn ant>er Ijerten , enb< es mibt$ ppengoet tfegenalleergIjtftlKrjr, < jp gljefen off glje D:oncften,eii f fcgjjen t>ie pefii: lenfie,enpijfglieH){kn>ernee|t tyroot me? djofn en alle loop Bes bm)if , fielpt ootft Dat Hoetfpouw,tPloet piffen, Der wouw otters loeDige loet,enBe alBerfcanBe Moetgandt. ;

g ^osmentille met MaDeren en woitel ge*> foD.oft geffoof en geDtoncft es goet f fegen olie gequeftljj an pmn en pupten, opent ei geneefl Die *>erff opteer! gequeftr longene en lettere, enDe es goei booj Die geelfuejjt.

25 ie wo:tel a to:mttlle gepoeDert enl nt t wit van Pen epe gJKPacken.en gr)eten, ftelpf bat ouerloeDitr) halten, eit e goet tfeg&en Die fteertte cholera gr)enaempf.

itefeiitewotfelm tcatet gefoDenge* neejl Die quaDe fweertngljen De6 monts, Die mom DaermeBeg!;efpoe(f.

Vanjtvbtbtjtn,

vergaenpoonpjingjen ronfte Jiejfeitjtlte

ix\ teften

C ^fatfocn. Tormentiiia. oojmentiile.

f cfatfoen:

Fragraria. Srerptpefiewritpf.'

V!

l&Qptifi VanGevbthtfim. (tap. b>iii

fceficnbte eer |t gram #, enals ft) rijpen meel! root [omfijw ooekrot'UiiUean fmaedieenriieekelieffeiijck. " '

. CPaetfe.

uengjjepfan(. .

E tE't

mmnt$WoaM ftttdu S een rueck bffiw. *** "" f be enOe Oen >Onfuingfierrrur* be feer gfce(i|(> fen trofhe an r oft yij oft meer ftnopacrjtigrje ronBe gee(e Bloemk8 Bie'niet lie% telijeken en serroelekeren cftenvergaen, enBe Bie in

Van Tfytvcwpt. (tap.lty !&&(

fiict echter ruw!cr> m; faecht wol leken b(ect,t>:jjc off ier van eenDer rrctcl reebt op.mccff fenber acnroaftcnDe jij&e fcttetken6 oft facrkcswaffenDe.Ste blaberc jnjn fanfk.fmal.afrfcwniwtcbwit.facclje tn woUacrjtickDen blaDere n an 9i[icr;nb(oemen gjjt li)di,maer langrjer,bzecDcr,cnDe an eoluere waf groenDer.Sie bloein $ijn ronf ei Imoppacbticb en waffen bout acn We (telen wel bp een.mae r en $u'n met $o gcelv* eoluet e als bic 9ihe imblocmen.nocrj ntlp met DUrtcIijcmtan&rtcHccin.

5 af anDer geflacfct van Oirjuercrtipf e6 Den oo:fc!j:eucn an (lelt en Katere feer ge(i/ek.ie bloemen $t'/n ooelt oen bloemen an Den vootgefcljreuen gj>c(tjek,matr f tt tt>af|en n( bou aen Die (Iele mef trofkcs,macr waffen (ancr Die ftelc tuffcfjen De biaDe rc.ei bat es Dmeefte onberfeecf Dat fuffcfj Dit cnbe bc uoofgefereucn Krjuetcruijbe es.

4 af victbc grjeflacljf van befen emjjDen es Den anberen twecn SXfiut aupDen van (elen,enDe witten en faecfjten blaDerkcns gljelr/ck.macr m alDer manieren tcerDer, it'nDer enDe neerDrr,felDen een fpanne fcoocfj waffenDe.ic bloetnc waffen tn cleane ronDe knoppekens bonen op Die foppekens san Den fee Ikcs, an eoluere enDe fatfoec ne Den bloemen uan anDeren iXguercrupDen gfjelifek.

iet (Ie gfcflacljf wafl in rouwe fanDfacjjffg&e pfacffen enDe op botte hcpben,mb( tvabt tot veel plaef fen bt> "en 9if tmffroom ouefolocDicf) geeonD: -fjicr te u3De wo:D* iet in Die rjouen gjjcjajjet. ie anbere &:p waffen ljter te (anDe tn fanbtactigr)en gront.oritrf Dtoog'rjc graca'n BmtBBel of tot potientoerontfommepefetenBepeeieef jtjn, met elepe kneppekcnsBieierffelerjne Moemfcens.enBe Baer naerelepnejjupfkens Baer in elepn tsujn faBeken UvtvcoiU rungfjenBe een are tortfkens gfcelnekenBe.Sie voouef es eo:t wit enBe wigfiers Bieh met eefe aengangbenBe tritte>eefen,

van Befen g^efl'acljte wo:B< een.geen6en ropens aren off f osifkens feer Bottel jijn aljoo Bat op e are in plaetfe an Ben knoppek6 anBere clejine toJtfkce m^ greo te menigte ooJteomen,eltk tefonBcr tostfken eenen entkelen tojtfkt van Bie 2Set pree ggelijekenBe.

VanXOtdjbtte. rcfetfoert; dap.l& tmu

Plantago maior. root^0{Cb>;i ta|fen icr te (anbe al om op grafat (jtt'ge e(b en< De 6i) oen wegften enbe op fommigl)e otl)tige plactfen. Saf jee "JBecfjMee tva(l in foute gronben aen bie bi(cken en eanten van ben fouten n>aferen,enbe rafl mgeetf tnb( M) Q5erg6c gaten.quabe reZwgftE fiXi p,?t S uabe en erwoebe fi^nbcn.b.e blaber en gBe ftoofr n en baer op gVe t "fTtSr

*fPn 3Bee{jb:ee es oock feer goet tfegtten bte pijne ber oo:en,weebom cnwt, h Etttmg&eberoogfcenbaennnegljebiuijpt. .uwmumcnwr^

jtfttat fap oft bwater baer bte blaberen off weiteren won SBetfibiee inne atfobm eg(jen.at anDere waftootk bp Den'toeghenenop

fanDtac^tig^e Do:re (Iraten en op Die Dijtke n fonDerltng^e bouen ontwerpen , Daerf

tot fommigjje n plactfen alfoo ouerloeDicf> gtjeoonDen wo;Dt , Datmen fcljter nDew

gfeen crur;t Daer en (iet.

5 Sae wemt trant en roafl t'er te (anDe niet,Dantn Der erujitlief^ebWre gouen.'

C tlEfjt. WetiDe Defe cruiiDen bloepen tri Ocepe enD* f at ner gbeffacfjt Der f>efcr.,umgfte ran Coronopus bt> Siitttbm feer ft|ch,noAfaniMM We fioocfcgfieleerWOCueHmsaottoUrtn&er t.jf ra tiarm dffl gftctooft Wtttet Wt Onecht Coronopus ,joo brtfttn w, tfelue nocr Stt "ttum SSS 6f'Coro^RueU 4 g^ceten', enW^S

3 Sot riemt J&mmn en geeft gfiecnen noem We ons bekent ets SDcen mocht

^fn^iwar?ieco n o^ 8 fcK,T>c^nn-|>^((5enVenn^( ranTBccbcjce fcb,,nt tt nrORaer wam Mr^>fflor ran Coronopu, feer eoS

ren chmdnii. ^brt mefckacW.cb fp.$aer vront tj n* en baff.olfo e Teelt ra

S^S51SftS M,,a,are " e,|l to -^^2^i- s ---^iN^ , ri&s

> ^trtf6oenefOBen5eWoc88etienq3Je*vf "ff ft "*'Vp> is 7roiu!iwrpro|i in

rir. 3" *Hjn Seminalis. Jn Die 3tp0tclnCentumnodia&CorrigioIa.3n-00C^

uptfc} 1Beggra6en ; 3eg(rift..f)ier ie lanDe^ecbgras #erkenegras enbeSmj)* fentknoop mannefcen.^n $ranc we JKenouee eeDe tt>o:Df ggejjeeten in (jriecr rnkbymy 5m/ .Dat (6 in f ft/n Sanguinalis fee.'

mina.^n Suptfclj itpfeniknoop toijfken. $ e tfegften alle Moetganck,enbe fcelpt Den gen Die oucroloe Dichj(k ouergfceuen cnDe camerganck Rebben.

eten$ijn.

e tie Ijtcjjten van 6cn nuffen Wet me&e po* (i/ffen entu effen maften, op bit ntUht acn Sopperflt tbe fwet tt i>oi>t>eft6tt)ffen.aer naer joo vottn bit ftute (lel biupn cft rootacfyidj, enSe ronffom? ~ me a"fftn ("eet oogfje met jutten g|>c(vipi!>tn am gtnt>f bic fcherte tt nt n pc ic wol* tel c$ wit enbc gfceftnoopt gti> Itjcft bit (Wen.

Equifeti Minoris flores.

eiejin pttrijtttri metten*

l'IOtlltttl.

.> it; cSttep

Equifetum maius. tWKn ^((ttftttV

gctj; VanptmfieM. bt inbontkere neere plaetfen ertbe ootk op bosre fanbtaeljo tigr)e elben gfjeoenben.

Sic caf flelenan ben grooten peertfleert eomen in SSJape ot . g)te bloemen an 6en clepnen ertboonen l)uer in 3pi en roste baer naer bic (ielenmet oen elep* en biefad;figfjen (lelkens rontfomme becleet . CBaem.

Sffeerujjoen fceeten in rt'ecjr JVffouf ir, e tact naer ftrerf, an fatfoene t>en veplf eften oft (Eraketeften gljehjclt.iDte rootte! es laneh.wngfera t)i(ft,hnoepac%(icfe,tt)if,met aenrjangfjenfce r>eefelingr}en, van fmaethe in yiccui ierf foetacrjttcrj en6e twr naer een luttel fcerpacfcttc&en Mtier. Sat elepn toa(emon6 fe* gljef.es Den ootgeferetten met feer ongehjet maer^ijn Ma&eten ji'jn fmafter en en men niet encftel maet ter oft wjf trt een let tfamrootf, rontfemme Oen (?eel,fc^ier fterrnwfs tt>a|Tent>e.S)ie Moemen ji'jn gr uenber,i>ie fce ft htipnoer-Sie ttwfel dqnt Ser ene eunt>er,eni>e anere ee(l en oo'.ghefcretten gf e hjeft.

ter te lane in Stooge en&e fcergadjtige froffdjen.' Sat anber waff cock op tergen en&e t'n boffcfjen maer mee(? t'n Swptfcljlanfifier f* Janee !t>o!t>e( in bic ertttjtltef fjefc&eris (jouen gfieplant.

SSepoe Defe erujjfcen Moepent'n 55? roe enPe t'n S&iaeekmaenf.

(saiwnone feg|e( e in rt'e et mwiittaov (tit MUatij'nPofygonatum.^nMe

2(pote

oh

iecttt'j. XHinXHovcwpt. (tap. l^tg.

apotchfnsigiumSaiomonis.^n jfjoocbDuptfcb. QJeifrourt^ bat Cfl tttfSWJfCf . 3n grancljois tSignet ou (Seati De Salomon. ^atuctc,

alomone fcgljcl f m ' n biooeii van natuc re n,afagcne cnDe tat ffamett irechcnDe. CCrartjtenoerckingbe.

Sic rconcl n afomone fcgfel geftoofe n ^cpU enDe geneef Dt'e rconDen Sart 3( jj) op gelept ttwDt.

Sic felue woud wrDnjft alDerlctje fmef tcn,fpJoef,enDe afle blauw vlekl v& (uuv ?S fng&en t$i; gljcff ootcn gefmeien cf( g(Kallen,tr.( De aenfufye en van alle anbet Ie* Den Bes Iic(;aem6,a(s ji; grucn gftef}ootcn,oft r}itcr fap tact op gtjelept rootDt.

-73an tonnen tflicfcaeme en e6 Dit crunt nocfc De woitele niet tonjickelnek als a?

C tEfatfoen. ' pfyiiion. TOioperupt

Coj)(rti!)(|ecft langfic fmaUe aj)2ae(Mg{>e t>lat>ttkcn$,tuf* fdjen Den toclcken woucomen ronDe (ccre (fcelkene mtta,et Itjclien macr roat minDer blaf Dcrkcm; toeleef, Bic op Dopperffe Dragljeri ronDe (anckacb.tig(>e froKckems gehjek ctcp tiearckcn6,Diecle!>n gniettacjwcfc tooepfel oo;ttoing!>cn.cnDeDacrnaer elepn eafa? metoupn glatticl; faet , van grootte coltiere enbe fatfocne,Den (oenen fecr gfjelijck. CPaetfe. Sit cnipf roaft als iofcoJiDesfcfyijft cp ben velben enbe ongcoeffenDe plaetfcn, fsiet te lanbe rcosDet in Die fjouen gljefapet enwacrteensgljefajiet es baet cornet alle jaer van fine felfs gfcerefen faet voelt. fttEijt. iit vOfot)U|>t eloetKtin Jjopmact en* J>e tn >ogbftmacnt,enDe te rople $00 woibt oockjtjn faet rijp.

crto a J5it(ces. " C/Satuere.

Sfaef van ^lopctupt ( Daf meeffin Der ntcDcctjncn gebmtjekt ttoJDt) e6 cout in Den

ttrccDen gvact cnDe miDDelmatiefc in Boejjticfiepf en D!eodite als alentte en 3lo!)cru!)t m^ JMic anroofen cnDe a$tjn off water crmengfit,e6 goet ( grient tnDe sejlreken op Dj c flcDer(t)n,op bie g^cjtpinen bj Den ooien, enbe op

anDcre

2

X>teyau)>t. ,

anbcte fjecfe gfK$wt(len,Bi)Tgfjcit)cr ootk op Bic pimc cnBc'wrcCom bes fioofts

*fM cp Dicgfjefcuerfe&t van ben tonglxn mnBcrcn. wh* l "f -O

water BacrtfaefiMn #(0BcrBt tn gfcewcBdtf es , es goei gfirftrcltfn opwiff = ter en adc erftmtng&cn.ffelue water e co;engftelijck maer minDere.Die vanDie wo:fe( meteoite fleelkens voornomen. Sic Moemen waffen tufcfcen Die MaDeren, van eoluere wit,in DmiDDel wat geel, in i Dtprn $}

P|j>gj 3t ui)i ruift eenen reenten (hel Mrficm nNn Dat opperffe tn' twee oft D:pe anDere

leleime serDejlt. Saer en waflTen ter(l

/ ronDtacbjiglje enDe naermaels lanc^acfc;

3 ftglje 6laDeren, Dtt witae^ticfe enDe m Dat entajlenrouw ji)n-3en Dopperftean Den (leelkens waffen tleijne geelacbttg^e DIoemkens.enDe Daer naer , rouwe wiftacbtfglx |auwkens Die fcjeeDat^ttcl} enDe ^\ fc^ier ront jiin,cnDe g^elijtk bckelaers gefatfoineert, "^ Daer tn plat faet lept,Den faDe oan Den pikeren ferjtor grjelijck maer meerDere.

Cplactftr. Stl^onwafl als StoftonDes ferjjtjff op Die g^e* Sercritcn enDe in rouwe plaetfen.hfet te lanDe woJDDet in Deir eruoilieflieWers Jouen gefaetet.

3 'Stift;

9*

/wMcw mtdanbcin ^kmnynpfoojiiMcnDefer jpDen ede fa* fe(ing!jen,fct;ljncBbetnDmiDDe( am tjjerfc; t>an Der wozfelafgljebeten.

cplactfc.

Supuefs Beet waft op bioogebcempDen, in Die boflerjen enDe bp Den wegljcn.

Stf crupt bloepct mee| in ,OogIj(tmaf, x nbe alfl in jijn bloemen flaet eeflbe(otn > Itcnnen , want anDersee|t Der o:tel e6 eefe!acfyicfc enbe eruppenbe.

CJSlaetfe. Dttctttpftr>a|tin Bocjjiiglje oeempben tnbe 6p ben grachten entie twoibt tot fom tnigrje plaet ("en Ban SStabant gfteconoen.

eotbium Moepet mee(i tn S&iaufo tnaent enbe tn -opmaew,enbe ba ee| &e# (juem(t cm te Btrgarene.

II P.acrn, tt erttpt Ijeet in rieer n^^inlaf

ti|n Trixagopaluflris en Scordium, an fom? imgfien Mithridatium. 3n j>ooc6Duptft^ SBa'ffer fcatemg, enbe Ban fommgen ia* c{jenknoMaucI>,enbe t'n onfer talen'Baier iooeh,3n {Jrantfots cotbton.

Cjjatuete,

erm en6e b;ooge Ban rtamerenfotinbenberbengraef. C Cracbt en bewlsing&e.

Seotbium met wijn gfjebioncltc opent bt'eBerftopfJiept, bo" ber leucre, mif naemptwoiDt.

j; SXoof SonDerbaert Ijeeff groofe , vette , Diclte b(aDeren,Die eenen Dttpn bieet enDe dooi gelt|ch een tongefken fcerp ft|'n,tuff cljen Den roeltken ee> ! nen fteel ttooitfoiiit eenen oef oft meet ^oorfj , met g(jeli)cken blaDerert | romfontme bedeel , Die Ijem in Dopperfen meer anDcre (leelken6 enDe J t een lanir Die fteelkenstr-afFenDe. i )at clepn SonDcrbaert Ijeeff clepne fmalle van feerpe Dtchacljftge blaDerkens,ett ieere feclkens ontrent een palme Ijooclj met gelijcken depnen MaDerkens bcfef, Daer cp waf en clcpnc geele gtjefiernte Moemkene.Sie rooitel es feer enDe cruppenDe. 5 >n9er tooo:g^efereuen twecDe onDer&aerts gt)e|1acl)t, reo:Dt m> ter fijt ootk a,e* (telt enDe begrepen Die < SlaDeloofe,Die elepne teere (Jeelhen6 ^eeft , Daer aen maHen lang&ac^tig^f fteel ronDe rooDtaet}tmf e MaDerkens gt)elijck tr>:atteken,gfteliicken# De elek unatt ehrn eenen terwe eoien.Sie bloemen ^tjn toit.Den oosgl}efe|juen elej)* nen onDerbaert6 bloemen anfatfoenegl}eltiek,maer minDere.

4 Sat tWueipeper es Der oo!g|e(el}jeuen "QMaDeloofe wat gftelii'ek aljoo Daf Di< ongeleerDe Slpotekers Daf KuerpepW oo? 'SlaDeloofefeer Di(Wi(6 freeken en niet fonDer merchelijeke Dtpaltngl}e enDe groot acfcterDeel n Den (eeUen Daer oos ooclt

in Der

/3

"mtiDOttbebaett. (tap; l&gpp dijt

c ticfatfoen.

Seraperuiuumniaius.roOtSontt>og(>|maeM. ieanDere gjjeflacjjten m SOeije cn&c in SSjaeckmacnt. C jlaem. SonDer&aert twDt gljejeetenin riec; {i*ii,in {((fn&dum enDe Semperuiuum enDe an 2lpuleiu6 vitaiis.

I atierftc ggcflaefjt gCft l'n riecr Ati$M|ipty,m -foft'jn Sedam& Semperuiuum magnuin,>an 2lpUleiUS < rrtf>6eopioocl}DM;tfc&_ .Kiepn S)onDerl>aer. 3n grant|jotfi rtquemaDame.

3 uptfc& CORaurpfeffer enDe .RatjentreuMm. 3 JeerDuytfelj {erpeper. 3n (f rancjois pain Dopfeamo.

C^atuere.

antatioenoft rcoDein Die moeoer gefef, 9 (lelpt Die oueroloeig^e natuerlijcfce etanch^epf entic oie (oe( Der wouwen.

SonDer&aert g|efloo(en adeen ofi met meel an ger(l mout wmengH e$ goet S g^elej op Dwt iee,op eetc enDe owi6 eefenDe froeetinggen, op tferMantfcept cnDe op aUever^iifejji.Siifghelttk ooek op fjef |eet fleDeeojn. j.j Zat clepn SonDetbaett enDe Die ssiabeioofe.jijnoan erae|(en en njereftinge Den 5

DOOigljefekJeuen groofen SonDerbaerf g^edjeh. 4 fap an QJtueepeper mei ajijn ingenomen Doet 6!ahen,enDe iaee^f af Duer Do* uerg^euen Die tape flijmaefifigeflupmen.ei Die ^eete geele (Eo(erijeDc,en* De es miDt Djen goet tfegen Die eoufen enDe f fegljen ae feni/n binnen iflieaemfs in gf enomen,maet en mac niet Dan (iereken menfcljeningfjegfiettenroojDen.

?uerpeper met set oft ruet ermeng^f serDjijft Die citeren enDe anDere erDe ge# S) jwiBenDaeropg^elejjt.

COnerpeperaKeen op fliefcaemglefejK maeekt tie^Ujjt root enDe oI o(ej)nen,eni> 3 DegateninDat gjefontsleefe^.

TOrttt.italt. tmen ali nuempt,e6 een neer cruptmrent een Ime f ooc, jijn A' tleeIkensji|nronDtfeboenDeeelleDekenenDeknoopken6r-*wa5ifaa*5 SEpjRjejswRgnDe Dit 6eel ernpt ee vol fap6 Dwrlek Daf fout e6, Sn Daer af wo:D(

&(/(l 3i VaJ 6tj/a^ p Dat- o/S t t.^-^ffiiac/U- /!n~j:a6ant wojbbefi; in bie (jouen gljefacpct.

-epc(crupc Mocpet in 4p:ili enbe in ?epc, enbe noer) baer naer.

CJaem.

3n JJoUanbt en ier te lanbe wotbt bit crupt gfcenaemt .epe(erupf,enbe baer naer t'n Latijn Cochkaria,bj ce in -)ooci>buptfc enW cp tftoot grjelifck n plae|ier gelet)f,glene efl We pijnt ent>e roe room Ws {joofs. ftb ik Doet oock en eranfken wan verfcena om ffjoof g&eWag als 3trtigenes ftfytjff.

>ie Maoeren van 33erfcene met ocrekens Iiefe ermengljt off met olie vi SSoofen !D erfiteten en W glienefen bit pijne enoe weerom f er moet>ere Wier op grjeferjf .

Sie felue Waoeren met ajtjn oermeng(jt $tjn goet gelept op Wott ter,erergeroe cn&e erulW fn>eeringen,noe met Ijuenicj) gljemengeft genefen j We verfde toon? Wn,eni>efim;fenWeoiioe, '^ - A

ie cruppenoe of t neere hertene aecr}fe.

T) (u ff6" "en we(e hen enbe ben (leien vcoiteomen ronbe rouwe belle* XjM:, Hens.baer ui biupn pleit gfattielj fact rwcoemf , ben Sabe van innfaet ^^^^gfjebjelt maer ronbere enbe minbere. 4 at anber gfeffacftt bat groote 3?efe(e n gfie jeefen wo:bf , c onfer t&xSSf 5?efelen.3n5ranehois,OHieOomatne 1 at tweebe gljefiaefct wosbt gjjefteefen Vrric

commun,^yrticafamina,enVrticaniair,in Jhooefi

tautftt eftootett>ottc(eescrom cnbc fjeeft eefe.c* felingficn.

CPaetfe. fjertjgljefpan .wuft gljcertte in rouwe ongljeboubc plaetfen ontret bic oube muc* ren cnbc f>j) ben wegljen. ffCrjt. -*5erf jgfiefpan bloepct tn "Ssaeckmacnt ^jopmaentenbe )og(macnt, eii teipple ico tro:bt oock fijn fact rijp.

C 0mm, <

Sit cruBf wotbt nv ter tijt in latijn van ten cruptiiefije&beregenaemt Cardiaca.jjn -f>ooci)buptfci> fjertig^cfperr nb J)ttt}> ghefpan.rjtcr tclanbcooe erfjgi>fpatt.3n$ranc5oiojbencnan natueren,enDe Boer en bouen bat enegroett erm,enbe Die 25:upnelle in wermte enDe eouDe miDDelmattc^ oft luttel eouf.

C Cracljt en beccftinglje, i Senegroen in water g^efobcn enDe gfjeDioncken Doet fcepDen Dj Moet Dat binnen 2t tflicl;aeme(tolt cnDe gjjeronnen es, jjejjlt enDe g^cnetft ae inwenDiglje enDe wt? wenDigleqttf|ueren.

(p engtoen in Der feluer manieren geb!Up enbe in iatim Oroncium. 3n Stipt fcf> eleijn >!P ln b " meeff es. 3} ter ti,t vinDtmenveel I ^ i C i '"^ cn '!? < " , 'f ( ' i ' '^i'ffoojgefereHengeflacbfen.D.emen

wd tamme dammen eeten mac, joo waffen {iier te lanDe noefe anDert

Diye

*.\

biye off Wer empben ber (Eamtue gfjelt/eft, We top baeromme wilbt kamille gljenapf $ebbi,n>aer af top int narflc apitiel felj Jijuen (Wen. C Cf atfocn.

Chamxmclum Icucanthemum. Chamxmelutn C hryfamiicmum.

IDifte Otoomfclje mtUe. eel SXcomfefce armf.

aft'ttlleggeflacrjtMneamtflen leeft vult fang* renbe |ieefftend

laner ber aerben eruppenbe,enbe baer aen tot vul vlaetfen fiahenbe,

felbe n ouer een palme foocrj toaffenbe . gnbe oeele teere feer gfcefne*

ben b(aberhrn6.S5ie bloemftens jijn binnen geel, met tot'tte blaberfta

rontfomme befef,bcn bloemen san fcje gljemepne enbe tvtlt>e (Tamilfc

feer gjKlijeh. 2>t'e wottl es ((et enbe Kejelaerjtielj.

Saf ftoeebe g|>eflaer;i (e 6f n ierften feer ghe(ijck,maer toaf minber an bfaber n.

ijn bloemen $tjn geel ftnoppeften6,gfie(i)eh bat mibbelfe van ben onteren en ierfrn geliieh,an6ers ban bat jijn bloemen (ieel geel fijn.

Q9epbe Be fe gfjeffacfjten oart OtamfHe We witte en Die geele Ijeb&en eencn feer It'efe* Ii|cfcenrueeli,gkehjeft We troen appelen rieehenbe,baer naer pat fi) ueren naemin rteer chamsmdum Rebben. 5 &berbe gljeflacfct van gamtflen bat roebe purpure bloemen Waeglif enbe (joogfcer ban bit twee anbete roa|,e nocfy (er fijt onbekenyen fp bat We bloemen btemen fiter tt lanbc jtipnet teltens neempfibit felue berbe grjeflacrjt toefen , We t>an fielen e nbe

> iiii Wabe*

>

Vvy.

/^

cl^tf. VanGatnle. Gap. ggfe,

MaDeren Dm kamillen m'n frer ongljelijcft en $ijn,gelijch in Mc naeruoIgenDe eopit> te!en,Daer wp tfelue Mftenan welriedtenDe amillen en wajfen Mer (c lanDe ati fclfe nict,maerwo:Dcn in Der eruptlicf fccWers f uen fttftant, enDe jijn wt @paen* gicn icr| in Dit lanDt gf> ecomen. f tCgt

Sefe ffamillcn blocpcn in Cfcacefemact enDe in -)opmaenf,fomtijfs ooch otoeger, jp blpitcn tfwintere ouer enDe mogfjen Die cotiDe reDelijcft erD!agcn. C jftaem.

amitle(;ref ooeh in riecr A V 8v(9ux> M, W o f'-3 M ^ l, i nc k imil:melun, .enDe ate apuifiu fefvijft Bcncdens.n ter tijt Camomiiia.^n Jrawljois e plaetfenin Dit JKempcnappelcrttpt.

we fDc gheflacM fjcet in tir xfvor8y"P-3 n -i"'')" Chryfantheraum enDe Cha

marmeium!utenn.3n )tipffcf> geelc ioomfcr^e iamille. 5 .SDcrDc gljcfladjl n>c!D( gkcheeten in riecr fwAjuop. ^n iatijnHeranthemum

Chama:melumpurpareum,cnD in Uptfcr? rtiacMmcnt rooDe Samille fcecten.

f jftatuere, (Tamitle enDe fonDcrtingjje Die wtf te jtjn werm enDe Djooge (et in De terflc gtae Dt, wDepIcnDe enDe fuMijl mahcnDe,oan natucren.

C Cracbt en ttcrclungbr. Sfe Moemcn,crup( en wottelcn t>an (amillc gefoDc en gljcDteneken Doen D wou* 3 wen jjtter natitcrlijche crtb^tpt comc,iag af Die DooDe mc(jtc,Doen Die wine Icfjett ffi Den (Teen rijfen. 5fclue Dot }p 00c alfmen in Dwaler f>a&ei Daer jp in g&efoD jijn.

Camtde Meenten enDe tcrupt met wijn gb>foDen ctiDe gljeDtoneken scrDtijtten Dit 05 ttinDen,g jencfen Dat colica Dat es Die pijnc enDe wceDom Der Dermen enDe Des fcupcr.

game in Der feltter maniere gcMupcht fupuert eii maeeftf fcrjoone.Die cJ Die geefc fucftt quaDe ocruwe Meeuwen frebfe enDe g(>rncc(t Dte in Die leuer gcMeekelijck pjn.

amiUe met Den 6 (oemen gfieftoofen en e'cn ierenDeel loof s met wijn ingenomen 2> fcer goet tfcgljen Die beet an Den ferpenten en san aKen fenijnnigfjen g^eDierten.

damie in water gJjcfoDen en an Mtpf en op Die Mafe g5elept,erfuet Die pijne cn> ewecDom enDe Doet Dat water enDe fgraueclrijfcn.

he van amilie erfae^f ade weeDom,genee(l Dte leDen Die ermoepet $ijn, $ 3 ' tnaeckf los enDe flap al Dat ocr|t)ff rnDe g^efpanncn es, jp oer f aeeb t enDe oer foet al Dat ergert es.SnDe jp opent al Dat er|?opt enDe gefloten e6. ctaerfetefingbe., Sat DerDe gljeflacrjt an CamtTIen met Den purpttrcfl rooDen Moemen es Dat fcefle nDe Dat alDer eracljfic^fe tfegfjen Den (leen,maer Die anDer twee Doen bj water (tere* her rijfen enDe (o(fen.

Vanvobtooj(,fcrjicr gfcelnck aen Die S3U)jnetteften6 , ie tpouel es ftoert {JetV DenDe wele fafelingfjen,

f paetfe, Stt erupt aft ad Stofeon'Des fefcijft op Die wIDen toqi (en Me fteDen, m'er oo. C Batm,

St't erupt raojDt om jifnDer Moemen wille Die gt}elj'ck een (Toe ooge groot enDe g&efaffoeneert es,in nee; geeefen ^itpi^^^^itpi^n^^lam BuphthJm tnDe Oculus bouis ( t>j es in .fjoocfjDuixfcl! 9imoftaug, Au aug.3n J?eerDupt feb 9Ct>f> cogfceenDeCoeoogfje/Jngranffcois&eifDepeuf. 9Ban fommtghen ttwDet oock Cach!a,Cauti off Caithagfjefceeten.QmDeDit es Me oprecjjt StunDfoogfie ban Siofto* rtDes af gljefereuen i)eeff .^n Me 3poieken (o( groot acfcterDeel t>an oen fteeken enDe ooek van oen 9J?eDe{ijns,tr>o!Dt Diettwtele v& oefen erupDe ooj Die fwerte 9?iefttw* uk wreocbj enDe gljcMuiKkf.enDe 6aer Duer ee(f bat fommtgr.e geleerDe enDe trupfr lirffeeoers, met Ben ongfteleerDrn 3pofekers in Dwalinghcn eomenDe, tut erupf Heiieborum nigrum (ieefen,ettDe oo? een quaet gjeroeloith crupt fiouDen , Dat van ;n'n fefuen gb>en fonDerltngfce quaeifcept noch. ghtroelDicheot in en heeft,noct} ooch tot ea> merganch en wrweckt gfcelijtk Dat fekerlijck onDeruonDen es, enDe Daer om rooi DDtf anfommtgfjeng5enaemfHelfeborinctenuifoiia,aneenigfieanDerenHeUcborafinim, off ooch Confiiigo Daer tgfjene gljelijtkeniffe meDe en heeft.

TiUatacre.

CunDfoogljenjtjn twrmrn Diooge van natueren.enDe fterperenDe (tereker wrDep* lenDe Dan Dte (Eamillen.

f Cracljtenaierewngtie.

2( >ie Moemen van $XunDfoog|>cn geftow un enDe met ode en rcas wrmengln wrDep (en enDe Doen (YeijDen ade eouDe (SerDe gfe, ftrellen en aDe lj(rDici}cDen Daer op gelept.

55 \8an Den StunDfoogpen fe&irjuen Siof* eoiiDes enDe erapio , Datmcn fept, Dat jp v A Die geclfuefct genefen,enDe Denlieljaemwe^Ml DeromgoeDewrutoe Doenljel>&en,alfmenfe ^ tiaer Datmen tot Den 6aDt eoemt^in wijn gc# foDen Drineltt.

VanVottUtt, ^a.^^ii), ^

3' W 6f fSDe (f nr g(at

te pelen in weel anDere clrpne

(leelltce ^uer erDefenDe.ie

MaDerjtjn (aneh rontfommc

Diep g^ekerft . ie Moemen

ttaffen aen Dopperfe t>an Den (leien , Den

(Eamile Moemen oan fatfoene g&elijtft

tnaer wel meerDer,enDe niet allee in MmD#

Delmaeroocftrontfomme gout geelocteo^

(uere,anrueelie liefelijck . Sit rooztel es

wit met wel aenjjangfienDe fafeltngfen.

P von

CCfatfoen.

Chryfantheraon. 90cfte(er.'

dgg. VanVohlatt. Gap. QQQitf.

2 %$s willen aentecken om bat* men baer acn mcrekenenbe (ecren foube,bat een ernst tn alber manieren tfelue iin faffocnfomfiifsfcerwanbertnaerbu'piaetfe van jifnber iMffimlc , ahtimtm ierfte n oen ttefen 23okelaer kennejck te,bic tot fommigge pfaetfen niet ioo feere e* fpleten off ggeclouen blaberen en geeft , tnbe bast om Der beferituingnean(EB!S# fanigemumbsSDtofcobem nicqoo ggedjck fcfci/nenbe , ads t ot fommigge anbere pfaeffenwaffenbe.biefeer biepgefneben blaberen geeft.enbe baer cm ter befertwn* ggeanCgtsfantgemtimfeercnbeggelieelggedjekes.

CPaetfe.

fSoketaer raaft" op tie (otenwlben enbe in bie mcefficuen,(uffcfcc We nbere wttdW ten enbe erusben.enbe b oen weggen. v -

Clij't,

S erust bcggint te Moesen tn SStaeekmaent enbe Mocm van banen co'( fefet'et rot in ben winter. ' '

_ Cifaem.

SDU mi wotbt ggegcetenin ri; Xf w,( w enbe in fan/n chryr a mheimim,ba( oufbfocme,cnbeCaithii,an fcmmiggen cock Buphthataon. 3n .oecfebitsifd ebeisa HtgaemswcDercomen.alfmentDjimktnaerDatmenlangge tiit enbe Diewiitsintbat ggetreeit geeft.

faet van ben fetien ^Ookelaer Heen off met ben bloemen geftootc enbe tm wijn 55

tufhtZnUntlbben ^"^ 8 ^* "*' f mm ' 8f "" M "'' bp mie bloemen an btfen erttsDemet wat, enbe ode ermengnt boen fcenben bie hen beeoubegfejweHen bie op fgooftromen,beropggcIijekecnplaefter gelest. ' Jte bloemen an Defen #fcfe.en tomen fo Die SS)? epe ooit.

_ fiJaem.

i JOat terfte gjkflacfjt wo:Dt g^efjeeten in @r ieer ;j> w .Jn ^att^'rt enDe in Die apof ek ooe iris,n ter ttjt an fommigfjen gfjeleetDen iris Germanica.3n jfjoodjDuptfcl} blauw ilgen, blauw Scfewertel , 98tolwurtj , blauw yOiok Kwt} , ^immel fcf}werfei. 3n JteerDuptfcJb. . itfdi ouer jee.^n jrantljoie fiambe. )ai anDer gjefladjt wotDt nt> ter fijt g)je> eeten iris Fiorentfaa.^n Die 2tpoferten ireos met wetchen naem Die woifele onDer Den gljemepnen man fonDerlingjje Die lakenberepDer6 bekent ee.Die met Defe wotele hun (akenen goeDen rueek gfceuen . 3n ^oocfeDuotfefe Ijeet Dit -Cifcr?, 'JBeife ietiwuri en 533eif fcbroertei.^n SeeerDuptfct; wit Xtfcfc^n Srawjjoiejlambcee blanenes. j )at DerDe wojDt nt> ter tijt gjjejjeeten iris (yiueftris,Dat et wiIDt i ifdj

fBatuerc. itftp otter {te ee werm in Den tweeDen graeDt enDe Dtocgjje tof in Den DerDen.'

_ . f Cratljt en tt)etcMnr#e.

S)te wott elen van -fifc^ ouer jee onDert)a(f loot fwaer met liuemcft. water g&eDione* a fientagljen af Die gatle enDe Die geele or(t^p fuputrt Die bot(l,jp erDeplt enDe Doet ftepD Die groue tapefutpmen enDe rijpt DiegrouewtJtit^eD Die boifte en long^ene oerlaDen.

Sie wo:tel an iifcD. ouer ^ee met Xuee appelen oft olie an SXoofen gejtooten ee g goet f fegften Die pijnt enDe weeDom Dee tjoofte Daer op g^ejtrehen.

> ij ie

te feltte wortel in Den mtefe 3>e(cltcn Doet niefcn.fretki (are oebticftctK af ifce f fiipuert Dat fcooft. r r ' tf

S9?et fjuemcl? wrntfngfi(,en6c met een peffttfs in Die moeDer gefet trrclit Wc Doobe CK wuefiien af.enDe Doet Der wouwen Ijuer natucrltjcke cranckfjept eomen

Sic feluewortele esoock goetinDie oaDing&en enDe (tomngr.cn Dertnoitwenafi- > oruockt om Die moeDer te ontfluptcne enDc Die IjerDkiJcDcn (c permorwene

te wortel pan tfcf! otter jee met Die wortelen oatiwit Wefcront enDe tweemarf s ermengfct wrDriift Dat fproef.Die maeffen, en alle ulecken eii vk hen De6 aenftcbjtsDaer op gljefreken. '

ie felue wortel gljefoDen maecht rtp enDc wmorwet ae fierDe dieren enDe a,* J jweUen.gljrlMtkecnplaelterDaeropg&elepf. l WM,m " ">tnDfmeneenanDer gcf(atfitS i'f'QMt panfatfoene an ftincn Mocm Den geelen -ttft&e fe^ier gjelijek ee. (er (ijt gfirteeten in -iatijn iris lutea.3n We 3pof elten wo! W Wt iifcfe gfjefjeeten Acorus enDe Die wortel Saer af,voo! Die woMele an Den opleefden Acoms gljefouixBt.raet fonDer groote Dwahngfie enDe aefyerDrel an Den fe(ken,ge* Jiieh Dat niet alleen an ons, maer ooek an weel gljefeerDen Dee6 njts gfjefereuen es. 25ie Dit fifcf} Daerom pfcudoacorus,Daf es valfcljen Acoriis gejjeeten ebb". 3n -OomIv Duptfch fteetet geef (Sefcroertel trnD Siaefcenwurtj . J}m te lanDe geel -ifc& enDe oerbocmett.3n5ranef)oi6(ar,eulou$lambbafiarDe. i at anDer -ife|Smaej; wel gljenaemt wo:Den te Camiea.Dat (fi blauw iifti^n -fjooefiDupffeh woiDDet van Jpieronpmus S&loeft Q51oe fefcwertel nD ftlein SBloe fehwertel gnenaemt,i>at e6 clepn blauw itfeft.

C P-a titcre. Sie wostel van geel iifet) e6 eout enDe Dioog&e tot in Den DerDen graeW tfaml (ree ftenDe.>enwo:telenv>an o!mentitleenDe.Oert(?ongean naiuerenfeer gljelijeft. f Craeljt en roercfeinglje. f tEfatfoeH.

SMe wortel an geel fdj in water gftefo* chamse iris. llcpn i ifejj. g| Den enDe gfjeDjoncHengenecfl DatvooDeme? Ji$oen,enDe (ropt alle loop Des bupej:.

Ste felue wottele in Der feluer manieren \ A \ \\f I f 5S g^ebtupeltt , esgoet tfegfcen Dat bloetpi|en> tnDe bloetfpouwen. @p geneefl ooe Die Ioe( enDe Die oucroloeWgfje erancliljept an ben !ouwen,enDe (lelpt alle bloetgancft.

i Sat elepn blauw itjelj es annatuerten \ ^\\ \^j;B\ [/l\ {/// t

itffy ouer jee gfteltjtft.

Van cltyn Ctfdj. @f.

5JTN 2(t iifttt bat wp noelepn iifel^ nuem, ?S ^eeft fnwlle langacfjtig^e blaDerkens, DenblaDerenanlaDiolus fef^ier geltj We

DieDeanDeref*fc(oemenJel>6eti. itii6 (anck, am Dopperfe van D welcken.fcjoone purpure Moemks Deen fcoiien Den anDeren groepen,naer D wekt henvooitcomen ronDacjjtighe fiijifften, in Dspen gljeDepft, fdjur gljeltjtk aen Die 3aonten Daet in Dj fact feefloten (ept.Sie woittl es gelijtk twee ronDe fcellekts Deen cp DanDer gljeper|r. C JMaetfe.

laDiolus en wo:Dt uier te lanDe ro ge* onDJDaninDer crufitljefhetter* Jouen

faDiouts Hoepel fticr felctDetnKene iDeinQ&iaetkmaent. qjfratm,

S)it trapt nwDf gjenaemt in rieer iKpiny enDe van fommigen ^x M f "f ks jt

(en^SnXrgar^''"'"*' 6 "'"" 5 ^^

w

C Cfntfocn.

Xyris. 3CailD((upfctUJ)f

c\i>.

t)rttt watttlttpfcmy t.

f awlupfcritjjt gerft (ngt fmal

j (c fclaDcrcn , Den blaDcren van

[ tiftlj otter $ee an fatfoenc ge

lUnck.macr bccI minDcre an eoluer Donckcr gruen, on ritecke onlief et lijck, flntkcnDe enDe fthi'cr gfjeltjck Die ^ roanDtlupfen ricckenDe.Sie (leien jim rt enDe Dacr op tr>af[en Die oloemJ De .ifcb.# < fclocmcn g^cltjcft moer minDere en" aftlj* eruroit 6 grauw t>d" t olutre. (nDe als Die ' ergaenjoo tomen Dacr grooteaun>cn oo;t,Daer in tont toot faet roafl.eltk faet fcfyer g(je(i;ck een tonDe trnxc groot.Ste woitel es langljacjjficb. met ee( amh&tit genDefaftlatljtigliereottcIkens.

TplilCtfC.

&ii crupt woiDt (jiet te fDc meefl ons>

Den tn Der truptlicftieppers {jout, fcettpafl

ootk tot fommigjje plaetfen op Den vay,

ncn enDe en Die tante van Den fceffcrjt n.

CCtit.

)it mtjjt Motijftin >ogl>|macnf,ci in^)etf(tmaent jootooiDt jijn faet rijp. Tilaem.

Sit erupt fjcet m tiecr #f .?,tn .(afijn XyrisenDe irisfyiueftris.3n Die apotcken

Sphatulafoetida.Jn JfjOOtfeDuptfclj Belfcrj

fcbwertel.'BanDtleufjkrauf. jjicr te lano

De BonDtluijftruijf.wilDt itftj, eii (ine*

ItcDe iifclj.^n $roi6 latjeul (mant.

f Batuere.

JBonDtluijfttupt es roet m enDe Dcogr)e an natuer en tot in Den DerDc graeDf,fittV f ijl eii oetDtpltnDe. f Cracht en tberrtsinslje.

faet tmn-Banflujifcfmjt een (jalfwtrenDeelloofsfwacrgeDionckcDoef ftcrckc*2( ljck Dwaler tnDe Die twne lofen.enDe met ajijningfjenomen wrtceret enDe gfccnccli Die erJerDe enDe er(opte milten.

Sic woittl an 'JBanDtlupftrupi m$ wat eMoke n fceenDeren nu te ftetken.

JDie fclue wotttl met ajijn sermtngbt Dott Die t ouDe wrgaDeringfien enDe gcjwefc (en fttjjDtn Dacr op gljelepf .

tt ctupt wriaet Ijt enDe DooDet ootk Die wanDt[uj)fen,aIfmcn met Den fap Dacr af 55 Die ptaetftn 6t |trijtkt Dacr Die wanDtlupfen groepen.

VanvcxtttvfZifdf, Cfap, &&&&

i attriifcr^ecftlangrjefmatleptaDeren, Die fmalDer jijnDanDfcMoDe* rcnangccUifclj,cnDefu(jcf2cnD!)cn tomen oo;f ronDc efftne rechte (lelt n,fonDtr ceniefe leDt.&inncnvoofatfjtitlj, Dacr fcoucn op reaffen eccle ronDe fcnopptken6 6i> cen gt)el>eopf,Dic (tfcoone rooDc lijfoeruwige 6locm kcnswoiDcn in feffe g^cfneDcn, DicweDctom tn tonDe petfcfccbollckcna ergacn,Dat r t faet in oooJtcocmt Dat feer cleyn e . Sic tt> ostcl es wtt Dick knoopat5* ticfj met aenftangBcnDe fafe!ing!}u

3 nif flaet',

d$g*f.- D.

C IBlaetft. Sparganium

gMf tutjt w(i mer|t in bit gtaerj? f t ti ent>e (taence wateren , et woiot ooth (bmttjts aen Die eanten an t>en SXiuieKn gfceuonHen.

jp)og!>[tmaent.

iSaem,

Stt rntpf wet geljeetc in rt'rej:

vnxfyiuiY Hf* iyQiny . 3" &>tijtt Sparganium ert Iris fylueftris.van font* inuyb en Scirpus of t Gladiolus palultris.

jFjier (e Ifioe water -ftfdj.^Sn t>tc 2tj>o eheneeftonfeekew.

f liatuetc,

te fmaedic van bit (tapt en wan jijnoer wostei oewij|t i)at et mioM mattelj uan nameren te , tot ercoe? (wg^e trechenDe.

t Cracijtenbewtstrigije,

Siewo:tel wan oefen ertt))t>e als Siofcorioee fcrjjft.eegwe met wijn ingenomen tfegljenfenijnsanoen ferpewen. Cfarfoen,

Van Celteit. (tap, ^l^Kk

f Cgljctlatljt. beften jijn tweeoerlejie an ge# Pae^te,witen&eroot.

3e ieiirn lieWen

langde foeeoe wtte

Maoeren tuffcfe ten

weldten roojtcoenu

renen rono reenten (Iee(,6!!)eoetenoft meerl}oc, met elepnc Maoerftens orelee't, taer aen totten aen oopperfie ooJfeom Me j'cfteonr mttt wefe> rteckene -iclitn, in feffe (angfce fmaHe Maoerftens ggeoeplf , p'i x>aniwt)ttn een groen (Irepeoft ribf>rltenr)et>t>en, enan6(nnen Ijeel wit ji|o entie ootien atn Dop* perffe waf omg^ecromt, attfame fcoeenftaenDeeen eloeerftcn oofc naer mtaenfen g|je(i)rJt,fiif|rc6en ttewe(che op feffr eoste (eelftcs, Jjangfeffefceefgeel fmaOeton* gefhen,eno tttffefcen open ffaet ren >lancfc rec&t tfeelftrn Dottert bifo

Gap. VpQi&

CCfatfoen. qBateritf(%.

* *

"Oan.Celtctt. Vap.Ql dggttff.-

D'iwanficfvcenen elepelken fcfeirr gtedjctenDc. ie wotf el 1 1 ront wif cenen grooten apiupn gtelijek,i>ebbenDe c(c (Velfcrcn gtelijek elpff eten op een liggtenDcmct aen* fiangtenDeveefelingtenoanonDer. , __

erooDe -lelin hebben cenen tosten flcrl niet otter tien woef r)oocl} waffenDe, met langbc fmalle Doneker grnene blaDcrkcns f>ee(eet. Sic bloemen jijn Den witten -leden van fatfone gtedjcmaer fonDer rucck enDe niet wit macr oierttlj root.ie tros tel es oen witten gtelijek met fajcngljcn oneer enDe botten enfcangfjenoe.

5 33an Det tooDe elien winDtmen oock noch een anDcv gteflacb.t , bat a($oo hoogte waft als Die witte -Celien enDe acn eenen (leef wonbJtnghf Dtcwtls thun, vijftien of t meet bloemen. Dcfinit effe cruorjtyrioq; nitentior oftro Hos orituTjformamqi capit quam Lilia,G non, > Purpurcus color his,argenteus eflet in illis.

gnDe Defe bloemen teef t ^poo ter gtefenckeniffe n Den iongelineh tyatim t}us, ooek Hyacinthos Daf es 3upf fdjlant in bie boffetkh

enbe becmpDcn Die op Die gfceberehfen ligg^en.^ter te lanDe woiDen n in Die ftoiien

gljepfanf.

i "Sie geele -feliekensjiinfiwr telanbewemt.enbeenwoiDen niet gliewnDen ban

in fommigfjen an neerfiigfjen cruptlicfljebbers.

i JcpDens bloemen bloeden in SSKepe enDe in 25:acckmaent.

ie geele ielickens bloepen met Den anDeren oft coits Daer naer.

tilaem,

i Jjeybens bloeme wo:6f n ter ttjt genaemt in latijn L.iium fyiue(ire.of fommige plaetfen in Die 2tpoteken Affbdiiius.enDc woi Die rechte Afphodeius niet fonDer grootc Dwaling!Jeg!jeb:it!)ckt.3n.f)ooc6Dupffcl5 oIDtwurtj vnb -fjeiDnifcijblum.JSier te ianDe keukens van (Ealuarien, JpcpDcns bloeme enDe wilDe ielien. ^ngranchois

ipsfauuage.^n^talien^artagon.gTiDcwoiDtsan.fommig&cngh^ouwenwM >fOKMi's' > Hemerocaliis,fioe wel Die bloeme niet geel en C6. i Ste geele -Mie woiDt noclj ter fijt ghenaemfLiiium!uKum,enDe anDcrs ghecnen naem esonsnodj fertHtbckent,eemg,jjc willen Daer afmaken oockccnHemeroffi s iwut.it. wrlck als athwecus fcljjft een bloeme es, Die tfmoignW met Der fonnen opganck oo;f coemt.enDe tfnacfjts oergact.

alenus fcbnift Dat Die wo:f elen an ^)emeroeafli6 Den woitelen an witte Men van natueren g&elijck fijn.

CCrachtenttetcfcinghe.

Siewottel wan^emeroeallis geDioneken iaee6t af water enDe bloet.fe(ue Doet f De|e(en, Daer Die feljoonegeele i Woemenopeooteomen, m fefle MaDerftensi g|je(i|dt Die Jatctffen ghffneDen.in DmiDDel tsn lanch tont fco( eloerW DiagfjenDe , D$ oo gjjefeaert nc ghdterft ee.3aer Dit bloemen M!)(fcfehee(en6e(-e Moemkens erken6 perbeplt in bmibbel anbenwe(thenbieie wo:f el es ront ge* Jucbeenelepnaepupnken, baer fom(ij(6PierV ft cftPijfanDereeiepne woitelkee aen groepen. ^! tflaetfe. offeraen aU iofeoiiDee enDe bic ouDera fdjiijuen waft op Den oercfi Coipems in (iU> cien Diemen pooi ben 6e(tenpfacb. feBoube' nr.enbe op ben tere fi >lpmvae in ipcien, ent be op bit (abt 2fegpe in 2(etolten . 3?o ter ft't'f waft fip tof peel plaeffen pan SuptfcManbf fonberhngfie op bic ftabt pan SBienne in ^ofenrtjek^ie Aeben Kietfic poo: ben oefien gefoubenwo:bf.

fCijt, offeraen Woepef a( eer jtyn 6(aber? pooit* romen, in ^)erf (maent , enbe baer naer tvaf* fen bie grafaefctigfie olaberen bit fpt in ben CKepe toe bueren. 3 ben joomer en weu ben nocl) Maberennotfi ofoemengReuonben. S)t'e wojfel oHeene Blijft pnber bie aetbt gsoepenbe en anbere ionge wojfdftens pooh? pnngBenbe.

QCfatfocn. Crocui. pfferaen.

Van eoffemen. Cf.- cl^gg*

offeraen wibt get}eeten m @riec; fin. 3n -lattin Croau, van fommfgwn

als Sl0fC0:ibC6 fC^Itjft Caftor.Cynornorphos oft Hcrculis fanguis. ^n 2(rotf llf(% Tm&-

ran.enbe baer naer in Jooctjbutitfcb. toaffran,enbe inSrawfjois affran. f ojfaecfee fr}nj8 naemsi. offeraen wotbt Crocus naer bcniongrjelinekrocus jo >uibius gljcf upgpf 3"

ttaempt,Waer f SiC Ijiff Ote albU6fen, niet befcreuen oft gckent, aljoo bat nan onsae

We foo:tcn an tanberierujjben.in ter gr^eflacf ten begrepen rooiben.

frDicrftcgt)cnacl)t. Sterfte gt^efaeijt an tanbelerupben get)eet tn rieef Orchis,enbe in uijtfct} duUehcns erut;t es uijfDerleijcwaer af bieierfte tmtt guekcns aujjbS mannekens, enbe bit anbere topc (uDckens crutjben wiffken gljenaemt wo:ben.

'^n^'^ S^ff'acrjt Ijccft vur oft wjf groote 6!eebetoabcrenftt}ierge(ijckbie J*S ehen maer wat minbere.ben Maberen an 59? epe61oemken8 feer ghclif ck, bit (leien jijnonberi^aluen wet lanek.baeraenwaffen fefcoone welrieckenbe ii|fioeruwt> g6el>efp!en(helbel>(oemkcn6.SiewoJtelcnii)n tweeronbe botlckens gfieltjtktwee 5?oten mufeat,be en wat t>ouc banbere roaffenbe, waer af bit oppcrfle tlcjinber, ol* ber enbe Ijcrber alttjt es , enbe bit onberfte meerber wofer enbe meer gljcrimpeli oft gftcfronffelt.

i twttbt gljeflactjf t6 ben oo!gt)efcrewen wat g^elifek, maer bte Maber ter en teerber enbe met toupne plec;kc ne en (tpke befptapet. g)ie bloenwn fijn fom

QJij Ortliios

ctatyt)* ewttbelmtpt, mum Gplvbtfi

Orchios primum genus. Orchios fecun-

dum genus;

hmemtt.

OrchioJteitium genus. Orchios quartum e

>Mcm*erbn>ijnenbe.

( S)at bttbe gljeflaeljt (tfi oock groote bsecbe Maberenbcn Hat beren van itlitn fctyer ge li)ck.ie bloeme n jijn peerfcfjacktiejj an erutr>en.ie wtlen $tjn rent lanekn>o(pljr|j gclijek ogcis eerren, ipaerafbieopperfe rontenbrcletnrs, t>trcnDerf{ (ang^ac^tiger tnbr mrrrber,an fmaeeke tcjiDe feer fitct.

JD ^ii'^mi{i(!T?i(i.3n

ftllrm Satyrium & Satyrium trifblrara. cqi-jt{hJiu{t3i/i. ifitfe f)itt)rftfco tnt^i^, 1 af tWCCbe Ijcet in rteer

Imptfcb. (Ercttfj&tm ter te lanbcfjanbekens crupt.3n5rartjois atpnon Copaf. Cature, > ' nomen als 5?iiaiis5?icolttsermcnefetiinbo,fc5:i/ff.

19$

(tap. I

eCfatfocn,

Hyffbpus communis. .)Jlfope.

\ 3c g^emepnc -Mope eeft w'cr^ cantigfje gtuene (jetbe Ijoufac^ ! tigfje tae;ken6 off ttjfkene mei 1 fmalle blabetkcns beeleet an ' fatfoene ben Mabeten van ianh bet wat geli/ck mart mtn&rt enbegtubet. >ie bloemen tvaffen acn boppetfte van ben ' (telen met tlepneetoonkens been fybtnan* bttcn febjet g|e(iick een are, man- alleen actt tic n jpbe van ben (telen . 311* bie bloemen ergaen joo oolcljt bact Ptusn fact nart , 9a m bie nupfkcnsttialtbaet bie bloemen wtge> tefen ji/n.Siettwtef es feujm enbe (joutacp.* tiefi. i Jtem noen tt>o:b( een anbet gljefladjt art jPwfopeg&euonben batan fommig crupt* Iiefitpbet6 ggefapef enbe geplant weibt. gnbe bit es van (telen enbe Mabeten btn an* beten wat g&eltjck maet jijn (telen jifn tosfer enbe meet tfegjjen bet eetben liggljenbc bic blabetenfcmimbet, gtuenbet enbe btcketean fmaeeke meer bitter ban bie gfjemepne-f)!)! fope.Ste bloemt jijn bet anbet -Opfope Moe? men olnaet gljelifck van toluere fcfjoon touimblauro, enbe (taen aen boppetfte van ben (telen tonfomme wa|t pp een, feer gem> kenbe te coite biefte ate . S>ie witel es ont# adjited gfjeltjek aen bie anbete -fjpfope. 3 3tem nocfi woibt et een betbc gl>effac(je gbetionben,b"tt>elck wan Mabeten enbe (telen, ben anbeten ghclijek es,maet bie bloemen oan befen jtjn fe(joon wit. Cpteetfe, J&pfope en a(t met te (anbe niet an felf,maet rootbt al om in bie potten gefapet.'

f %i)t, jp)pfope Moezel in fypmaent enbe in laeckmaew.

f iaem. St't ttnpt wotbt nv (et ttjt in bie 2lpotehcn