Inspiratieboek over Lokale Democratie in Zeist

Samen leren in lokale democratie en bestuurlijke vernieuwing tussen 2014-2018

Het Testlab

(1)

Opbrengsten van het Testlab

volgens de griffier

(2) Het reuzenrad,

vormgeving Testlab in Zeist

(3)

Visies op democratie in

Zeist (4)

Representa-tieve

democratie in Zeist (5)

Representa- tieve

democratie in uitvoering

(6)

Beelden over (doe)demo-

cratie uit onderzoek

(7)

Inspiratie vanuit College

GMT Organisatie

(8)

Democratie in Zeist tussen 2014-2018

(9)

Zicht op een aantal projecten

(10)

Experimenten (11)

Testlab in landelijk

perspectief (12)

Prototype: De rol van

de raad in participatiepro-

cessen (13)

Prototype: Agenda van de

raad en de samenleving

(14)

Inspiratie vanuit de raadswerk-

groep Testlab

(15)

Opbouw van het Inspiratieboek

“Met elkaar in gesprek op over het Testlab in november 2017”

Hoe staat het met de kwaliteit van onze lokale democratie — in brede zin? Hoe gaat het in dat samenspel van loslopende én georganiseerde burgers, bestuurders, politici en ambtenaren, publieke organisaties en marktpartijen. Waar willen we naar toe met de representatieve én de maatschappelijke democratie? Met welke spanningen, dilemma’s en confrontaties moeten we rekening houden? Wat moeten we koesteren, aan vormen, manieren en rituelen? En waar moeten we juist nieuwe vormen inzetten in het contact tussen gemeenschap en de lokale overheid? Wanneer is het “goed genoeg"? Allemaal vragen waarmee we in het Testlab "Lokaal democratisch samenspel” op pad gingen, met een brede groep raadsleden, ambtenaren en wethouders. Op een aantal vragen hebben we zowaar antwoorden gevonden, die kunnen worden omgezet in voornemens voor de komende bestuursperiode. Maar democratie is vooral werk in uitvoering. Tijdens het werken aan de maatschappelijke opgaven in Zeist kun je jezelf daarom niet vaak genoeg de vraag stellen: gaat het er hier (en daar) democratisch aan toe? En als nodig passend interveniëren: met een gesprek, een onderzoek, tegenmacht, een uitnodiging, een denkpauze of wat vruchtbaar conflict als dat het er democratisch beter op maakt. Want een bloeiende gemeenschap heeft een vruchtbare voedingsbodem nodig: democratie. Marije van den Berg, Projectleider van de Democratic Challenge

Het Testlab, wat is dat?

1

Afgelopen jaren is er in Zeist veel ondernomen dat bij kan dragen aan vernieuwing en versterking van de lokale democratie. Het past bij Zeist dat we dat realiseren door “gewoon” te doen – organisch te ontwikkelen - en niet op basis van beleidsnota’s. Leidend principe daarbij is dat raad, college en ambtelijke organisatie met elkaar willen bijdragen aan “het goede leven” in Zeist. De deelname aan het Testlab Lokale Democratie geeft ons reden om stil te staan bij wat er is ondernomen, door het maken van een foto van onze democratie tussen 2014 en 2018. Het resultaat is indrukwekkend en levert veel energie op om met de nieuwe raad volop door te gaan. Democratie is een werkwoord en nooit af. Die ontwikkeling heeft ook gevolgen voor de rol van de griffie. Het voorbereiden en begeleiden van de vergaderingen blijft de basis, maar steeds meer ondersteunt en/of initieert de griffie vernieuwende activiteiten. Bijvoorbeeld op het gebied van versterken van de verbinding met de samenleving, zoals de wijkwerkbezoeken, raadscommunicatie, digitale participatie en ondersteuning van de dag van de democratie. En ook het Testlab natuurlijk. De griffie heeft voor de nieuwe raadsperiode de ambitie de raad nog meer behulpzaam te zijn bij deze ontwikkeling. Voor mij is dit samen te vatten in het schema hiernaast. Het plaatje maakt de beweging die wij met z’n allen willen realiseren en de rol van de griffie daarin mooi inzichtelijk. Johan Janssen Raadsgriffier

Het Testlab, volgens griffier Johan Janssen

2 Bron: Jasper Loots

Het reuzenrad van Zeist, diverse onderdelen van het Testlab

3

Koos: “De urgentie om erover na te denken is omdat niet iedereen in de samenleving zich gezien of gehoord voelt door de overheid. Niet iedereen kan meedoen. Dat gevoel ontstaat soms bij mensen zelf door de eigen omstandigheden. Het meedoen is niet bereikbaar voor hen. Als ze het niet redden is hun behoefte onze agenda.”

Visies op lokale democratie in Zeist

Burgemeester Koos Janssen en raadslid Ans Pereboom in gesprek over maatschappelijke betekenis

4

Ans: “Als je er vanuit gaat dat dagelijkse zorgen mensen belemmert om mee te doen, dan is het aan ons, de raad, om die belemmeringen weg te nemen voor diegenen die wel willen, maar niet kunnen. ”

Ans: Het proces van de

Z-battle is een mooi voorbeeld. De methode van Deep democracy

spreekt aan. Democratie is niet de helft +1. Maar

ook de stem van de minderheid die in het proces meegenomen

moet worden

Factsheet: Z-battle

Representatieve democratie in Zeist

Zetelverdeling in Zeist na gemeenteraadsverkiezingen 2014

4 wethouders en 1 burgemeester

Aantal fracties: 9 Collegepartijen: 4 Aantal raadsleden: 33 Aantal buitengewoon raadsleden: 17

Opkomst verkiezingen 2014: 56,79% 26.912 inwoners gingen stemmen

Coalitieprogramma 2014-2018: Samen kansen pakken

60% van de raadsleden is man 40% van de raadsleden is vrouw

Aantal raadsvergaderingen: 2014: 10 2015: 13 2016: 11 2017: 14

Aantal Ronde Tafels: 2014: 16 2015: 23 2016: 16 2017: 15

Aantal Debatten: 2014: 15 2015: 12 2016: 12 2017: 14

Aantal raadsvoorstellen: 2014: 80 2015: 75 2016: 76 2017: 80

5

Representatieve democratie in uitvoering Wat betekent dit?* Hoge werkdruk Veel vergaderingen en bijeenkomsten Veel digitaal/papieren leeswerk Weinig tijd voor volksvertegenwoordigende rol * Bron landelijke onderzoeken naar het werk van raadsleden

Bron beide figuren: Onderzoek vernieuwing lokale democratie, een onderzoek naar burgerparticipatie op lokaal niveau 6

Representatieve democratie in uitvoering

Bron: Tevredenheids-onderzoek griffie 2016

Respons 73%

6

“De raad zou de inwoners actiever bij zijn werk willen betrekken. De griffie heeft daarin een taak. Digitaal of door middel van het organiseren van dialoogbijeenkomsten.”

Beelden over (doe-)democratie uit onderzoek

“Het burgerpanel is overwegend positief over meer overlaten aan de samenleving. Stimulering , ondersteuning door de gemeente en co-creatie hebben de voorkeur van deze groep inwoners.”

Bron beide figuren: Onderzoek vernieuwing lokale democratie, een onderzoek naar burgerparticipatie op lokaal niveau

7

Beelden over (doe-)democratie uit onderzoek “Inwoners die deelnemen aan het burgerpanel voelen zich het minst betrokken bij de politiek in de gemeente Zeist”

“Een degelijke informatievoorziening door de overheid is belangrijk. Over de inzet van Social Media verschilt het burgerpanel van mening”

Bron: Rapportage Onderzoek Vernieuwing Lokale Democratie – DUO Market Research

7

Beelden over (doe-)democratie uit onderzoek Positief over meer vrijheid en eigen verantwoordelijkheid in de samenleving

Negatief over meer vrijheid en eigen verantwoordelijkheid in de samenleving

7

René: “Dit boek is een prachtige foto geworden. Je ziet dat we de afgelopen jaren echte stappen hebben gezet. Als je er kritisch naar kijkt zie je dat er nog onvoldoende dialoog tussen de actoren binnen de gemeente onderling en de samenleving heeft plaatsgevonden. En dat is nu een prachtige kans: dit boek biedt ons allen, gemeente en samenleving, de mogelijkheid om een gezamenlijke taal te ontwikkelen. Dit is dus echt werken aan het goede leven in Zeist!”

Visies op lokale democratie in Zeist

Marcel: “Er waren veel geëngageerde momenten waarin het gesprek werd gevoerd over de democratie. Hieruit zijn veel initiatieven voortgekomen. Ik ben ervan onder de indruk om te zien dat je met veel meer bezig bent dan je denkt. Zo zijn we ongemerkt een hele stap verder gekomen in het samenspel tussen gemeente en samenleving. Maar we moeten het nu weer een fase verder brengen, want het is nooit af.“

Wethouder Marcel Fluitman en Concernmanager René Grotens in gesprek over het samenspel

4

Beelden over (doe-)democratie uit onderzoek

Enquête Testlab

Democratic challenge

(2018) N=68

Focus in het Zeister Testlab op samenwerking tussen raad, college, ambtelijke organisatie en inwoners. Andere resultaten inzien? Neem dan contact op met raadsgriffie@zeist.nl

Wat vindt u van de samenwerking tussen...?

7

Visies op lokale democratie in Zeist

Democratie en participatie in vele verschijningsvormen

4

Inspiratie vanuit het college

8

“Wij willen de nieuwe gemeenteraad graag helpen met het creëren van meer ruimte om naar buiten te gaan om het gesprek met de inwoners aan te gaan en om zo raadsleden de gelegenheid te bieden nog meer invulling te geven aan hun rol. We moeten de gemeenteraad het comfort bieden.”

“Democratie is nooit af, het is een eeuwige oefening om het samenspel te blijven ontwikkelen en te blijven signaleren dat het soms schuurt. Daar moeten we steeds opnieuw voor een volgende casus van leren.” “Cultuur en klimaat zijn heel belangrijk. Dit geldt ook voor organische ontwikkeling. Hierover moet het college met de gemeenteraad in gesprek blijven. ” “We moeten met elkaar een soort gemeenschappelijke taal ontwikkelen, die eraan bijdraagt dat we elkaar echt begrijpen en we moeten elkaar daarop nog beter gaan bevragen”.

De kracht en waarde

van het gesprek

We moeten blijven verbreden

en zuurstof organiseren

Beeld: www.bureauboelens.nl

Niets exclusief briljant

verklaren

“Laten we in vier concrete projecten met nieuwe vormen van kaderstelling en samenwerking aan

de gang gaan”

Inspiratie vanuit het managementteam

8

“We schaken met z’n allen op

hetzelfde schaakbord”

Het is belangrijk om te zoeken naar verbreding in de gemeenteraad en in de organisatie. De ontwikkeling van de agenda Vernieuwing

Lokale Democratie moet van iedereen worden. Elke medewerker, collegelid en raadslid heeft hierin een

eigen taak en rol. Vaak ook vanuit de eigen inhoud en

perspectief.

“We hebben een gezamenlijke uitdaging en die moeten we oppakken.”

Inhoudelijke uitdaging & Samenwerking

Inspiratie vanuit de organisatie

8

De ambtelijke organisatie wil de raad

helpen om de wisselwerking tussen de samenleving en de

gemeente te verbreden en verdiepen.

Uitdaging voor de toekomst: Omgevingswet!

Uitnodiging: Kom als raadslid een dag

ambtenaar zijn op een gebied dat je interesse heeft

Tip: Griffie, maak ruimte in de

vergaderagenda. Durf het anders te doen!

“Door open met elkaar te spreken over dilemma's in complexe processen komen we met elkaar tot betere besluitvorming.”

Democratie in Zeist tussen 2014-2018

9

Democratie in Zeist tussen 2014-2018

9

Democratie in Zeist tussen 2014-2018

9

Visies op lokale democratie in Zeist

Raadslid Hafid Boutahar en griffier Johan Janssen met elkaar in gesprek over de agenda van de raad en de samenleving

4

Hafid: Een raadszaal vol betrokken mensen

zoals bij de Centrumvisie; dat

is voor mij democratie

Johan: “Als ik kijk wat er op zoal op de raadsagenda’s staat vraag ik mij af hoeveel bewoners die onderwerpen herkennen als zaken die spelen in de samenleving. De raad is het belangrijkste orgaan van de gemeente, maar heeft in de praktijk toch maar beperkt invloed op wat er op de raadsagenda staat. De onderwerpen waar de raad over vergadert worden toch vooral bepaald door het college en krijgen daarmee al snel een meer bestuurlijke invulling. Maar de gemeenteraad is toch ook hét volksvertegenwoordigende orgaan van de gemeente. Voor mij is de vraag hoe je als raad de dingen die spelen in de samenleving meer zichtbaar een plek kunt geven op de raadsagenda”.

Hafid: “Het zou goed zijn om met de gemeenteraad ‘benen op tafel’ gesprekken te voeren. Bij de start van de nieuwe gemeenteraad zouden we een informele sessie moeten organiseren om met elkaar te verkennen wat je wilt doen als raad. En dat regelmatig herhalen.”

Realiseren van een bezuiniging van 10% op de gemeentebegroting

Vertrekpunt: degene die het probleem

ervaren, kunnen er het beste mee aan de slag

College was de ambassadeur van het proces maar ging niet

over de inhoud

De samenleving bedacht helemaal zelf

welke bezuinigingsvoorstellen

er komen

De ambtelijke organisatie leverde

inhoudelijke expertise maar geen eigen ideeën

Introductie van de functie Chef de Dossier

Witboeken Groenboeken

Film door Frans Bromet. De kracht van samenleving

Expertgroepen

Zicht op de bezuinigingsdialoog (2011)

Quote van een betrokken inwoner: “Ik had altijd een slechte pet op van ambtenaren, maar inmiddels heb ik heel veel waardering”

10

Zicht op de 24 uur van Zeist en het Democratie in Zeist overleg (2015)

Waar staan we nu?

Wat is je droom?

Wat is democratie?

Interne behoefte om het gesprek om democratie

aan te gaan

Wat verwacht je van een ander?

In gesprek gaan, het goede leven in

Zeist

Wat is je eigen bijdrage?

Andere mensen leren kennen

Zoeken naar verbreding

Opbrengsten van de 24 uur van Zeist:

1. Versterken lokale journalistiek 2. Meer zicht op burgerinitiatieven en

ieders rol daarbij 3. Experiment: regelvrije buurt 4. Een nieuw vergadermodel voor de

raad: sneller, interactief en democratischer

5. Dialoogtafels in de wijken: het organiseren van meer dialogen om een échte ontmoeting te creëren

6. Inspireren door ontmoeten. 7. Het updaten van het burgerpanel 8. Jongeren: wat vinden zij van

democratie? Wat willen ze en hoe? 9. Inzicht in democratie: meer inwoners

interesseren en het laten inzien van het belang ervan. 1

0

Zicht op het Bomenbeheerplan (2017)

Uitdaging: behoud van kwaliteit met

beperkte budgetten en noodzakelijke

opgave

Interactief omdat het over de

leefomgeving van mensen gaat

Zowel inhoudelijke als proces kaders,

ambtenaren op inhoud en proces

betrokken

Heb aandacht voor de comfortzone van

de groep

Zorg dat iedereen aanbod door de juiste werkvorm

De acceptatiegraad bij de raad is hoog door de kwaliteit

van het stuk

Bepaal vooraf de chemie in de groep

Evalueer het project ook

Bedank de deelnemers voor

hun inzet op passende wijze

10

“Ik heb een geweldige avond gehad” naar aanleiding van de derde avond, waarbij scenario’s op basis van kosten moesten worden uitgewerkt.

“Laten we maar gewoon aan het werk gaan, dat werkt voor ons toch het beste.”

Tip: Zeg ook dank je

wel

Visies op lokale democratie in Zeist

Bron: Artikel in VNG Magazine, 9 februari 2018, https://vng.nl/betoog-johan-varkevisser-en-evert-jan-van-hasselt-niet-alleen-meedenken-ook-meedoen

4

Zicht op de Z-Battle, wedstrijd (2016)

De wedstrijd speelt in op het samenspel tussen de partijen

Politiek en bestuur geven maar beperkt spelregels mee en geven nog meer

vrijheid aan inwoners om ideeën te

realiseren

Politiek en bestuur omarmden de

winnende ideeën direct

Speel & klimbos met boomhuttendorp

Raad stelde een amendement vast om gebruik te maken van

Deep Democracy

De gemeenteraad toonde oprechte interesse en gaf vertrouwen aan

inwoners

De ambtelijke organisatie ervaarde dat je ook op andere wijze ondersteuning

kan geven.

Het helpt bij het denken over meer

samenwerken met de samenleving

Het was nieuw voor de organisatie om

snel op vragen in te moeten spelen en zo

nauw in contact te staan met inwoners

Resultaat: inwoners zoeken elkaar op om steun te krijgen voor

hun idee

Speeltuin met eetgelegenheid

Hangplek Den Dolder

“Inwoners vonden het bewonderenswaardig en een grote stap in de goede richting, om zoveel vertrouwen te krijgen van de politiek”.

Deep Democracy is een zienswijze en methode die de onderstroom in groepen zichtbaar en hanteerbaar maakt. Besluitvorming met aandacht en waardering voor andere opvattingen. Zonder te polderen en zonder conflicten weg te poetsen. Verbindend en participatief leiderschap.

10

“De politiek zag dat zoveel vrijheid aan de samenleving ook tot successen kan leiden”.

Zicht op het Vluchtelingendebat (2015)

De gemeente Soest was kritisch. Toch besloten om 650

vluchtelingen op te vangen

Soms is het nodig eerst vooruit te

komen en dan pas te verbinden

Het COA vroeg de gemeente Zeist en

Soest om vluchtelingen op te

vangen op Kamp Zeist

De politiek en het bestuur van Zeist was

positief

In 2015 groeide het vluchtelingenvraagstu

k tot een wereldprobleem

Sterk ingezet op actieve communicatie

Raad nam een motie aan om de dialoog te voeren, dit gebeurde

op vele manieren

Manifest vluchtelingen en statushouders.

Mogelijk maken van gesprek over een voor sommigen

gevoelig onderwerp

Het vrijwilligersplatform

Welkom in Zeist/Soesterberg ontstond spontaan

Een beeld zegt soms meer dan 1000

woorden

“Debat over de komst van de vluchtelingen,

soms zegt een beeld meer dan 1000 woorden” 10

Visies op lokale democratie in Zeist

Herman Wierenga, betrokken inwoner, over burgerparticipatie in Zeist. 4

Tips voor iedereen

die samenwerkt in gezamenlijk

proces

1. Burgerparticipatie vervangt niet de gemeentelijke verantwoordelijkheid. 2. De gemeente moet consequent zijn en transparant in interactieve

processen. Inwoners mogen veel van de gemeente verwachten. 3. Het proces is veel belangrijker dan de regels. Vaak streven inwoners

ook naar regels 4. Maak bij de start van een interactief proces afspraken over de aanpak

(kader, team/contactpersoon en budgetten). 5. Structurele burgerparticipatie voelt al snel als ‘de gemeente’. Bewaak

je eigenheid als burgerinitiatief.

Herman: “ Als ik terugkijk op mijn ervaringen bij de Stadslandbouw, het actieprogramma Lokale Vernieuwing, GONS en de Brede Milieuvisie dan vind ik dat Zeist heel goed bezig is met burgerparticipatie. Zowel gemeente als de inwoners moeten nog wennen aan zo’n nieuwe werkwijze. En er is geen blauwdruk voor.”

Een werkgroep uit de raad onderzoekt in samenwerking met een aantal ambtenaren de mogelijkheden om gebruik te maken van digitale participatie als middel om een extra of andere groep inwoners uit Zeist te bereiken. Door de huidige vorm van participatie wordt een kleine groep mensen bereikt. Digitale participatie kan een manier van benaderen zijn van een bredere en andere doelgroep.

Digitale participatie – enkele experimenten

Digitale inspraak bij de Ronde Tafel: Sinds eind november 2017 is het mogelijk om een digitale reactie te geven op voorstellen die door de gemeenteraad besproken worden via een link op de gemeentelijke website

Nieuwsbrieven van de raad Sinds 2016 besteedt de gemeenteraad via digitale nieuwsbrieven meer aandacht aan haar werk. Inwoners kunnen zich aanmelden voor deze nieuwsbrieven

Webinar De organisatie organiseerde begin 2018 een Webinar over integratie. Inwoners en raadsleden worden op een andere wijze geïnformeerd over thema’s die relevant zijn

Gemeenteraad op Social Media De gemeenteraad heeft een eigen twitteraccount en een eigen facebookpagina. Te volgen op: https://www.facebook.com/gemeenteraadzeist/ en via twitter op: https://twitter.com/raadzeist

Aanschaf platform Mett Een platform om participatie op een digitale wijze breed vorm te geven. Mett gaat een demoplatform maken voor de gemeenteraad 1

1

Speciale aandacht voor jongeren

Het idee voor een jongerendebat is ontstaan bij de verkiezingen van 2010. Het debat is drie keer georganiseerd. De jongeren strijden om een beker. Maar laten ook hun geluid over specifieke onderwerpen horen. Het jongerendebat heeft geleid tot het oprichten van een jongerenraad.

“DE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST”

“Ook jongeren zijn enthousiast en brengen zelf initiatieven in”

11

Opkomstbevordering bij de verkiezingen, versterking van bestaande middelen Doelen: grotere betrokkenheid, 5% hogere

opkomst dan landelijk gemiddelde • Meer bewustzijn creëren van de relevantie van de

gemeente. • De kiezer helpen om partijen te vergelijken • Ondersteuning door profilering van lijsttrekkers • Help kiezers om praktische barrières te omzeilen. • Meer stembureaus • Samenwerking met maatschappelijke bondgenoten.

Redenen om te gaan stemmen: voldoende woningen, verschillende soorten woningen , wordt voldaan aan regelgeving, verkeersveiligheid , kindermishandeling en huiselijk geweld tegengaan , gevarieerd winkelaanbod, sporten en een breed aanbod van soorten sporten, stimuleren van een bloeiend cultureel leven., zorgen voor bouw, beheer en exploitatie van sportparken en sporthallen

11

Agenda van de raad - Vergroten van de opkomst bij

de verkiezingen. - Hoe kan de raad meer en

effectief inwoners betrekken en laten participeren in het raadswerk?

- Hoe kan de raad in contact komen en blijven met inwoners?

- Hoe zorgt de raad vanuit zijn rol voor goede dienstverlening aan inwoners?

- Hoe zorgt de raad voor effectieve communicatie en voorlichting aan inwoners over het werk van de gemeente en de politiek?

250

opmerkingen die opgepakt

worden

Wisselwerking tussen

raad en samenleving is

de kracht

Samen dromen over de toekomst

Initiatief vanuit de Verenigde

Naties

De internationale dag van de lokale democratie – uitwerking in Zeist

We staan stil bij het feit dat we in een democratie leven en dat we in vrijheid een stem kunnen laten horen.

Aan de slag samen met onze inwoners Ruimte en activiteiten voor jongeren in Zeist Verkeersveiligheid in Zeist De kwaliteit en inrichting van de openbare ruimte Betrokkenheid bij besluitvorming (participatie) Toegankelijkheid voor mensen met een beperking

De raad in gesprek in de

wijk

11

In landelijk perspectief (november 2017)

Het gesprek met de negen pilot gemeenten: Niet politiek maken Geef de raad als entiteit positie Ga de hei op Stage lopen als raadslid Inwoners uitnodigen los van de reguliere agenda Raadsbreed ophalen van thema’s en daar

programma’s uithalen Vaste projectgroep uit de raad oprichten Ruimte voor verschillen in de raad Van reactief naar ..... Consent/Consensus Weten wat je wilt

Dialoog over het reuzenrad

Uden, Wageningen, Alphen-Chaam, Bodegraven-Reeuwijk, de Fryske Marren, Lochem, Oude IJsselstreek, Voorst en Zeist 12

Prototype 1: De rol van de gemeenteraad in participatieprocessen

1. Wat leg je als gemeenteraad in de weegschaal? 2. Wie laat je mee beslissen in de weegschaal? 3. Hoe laat je je als raadslid voeden tijdens een

proces? 4. Hoe zorg je voor voldoende kritisch vermogen?

Kaderstelling

Controle op Resultaat en

Uitvoering Besluit

“Mooie avond met raad, college en

management met Klaartje Peters over

kaderstelling, controle en

rolverdeling”

Versteviging van de

positie van de raad

Ambassadeurschap

Inspelen

op dynamiek

13

Tip: Denk als raad na over je rol in lopende processen

Tip: Organiseer

ook zelf weerstand

Prototype 2: Agenda van de raad en agenda van de samenleving

14

Wat is de agenda van de raad?

• Volgt gedeeltelijk uit het Coalitieakkoord

• Maar ook uit veel initiatieven uit de afgelopen jaren

• Maak speerpunten van: jongeren, raadscommunicatie & digitalisering

Wat is de agenda van

de samenleving?

• Faciliteer en help initiatieven vanuit de samenleving?

• Incidenteel/Structureel • Deel vraagt ondersteuning van

de gemeente

“Hoe kunnen we ervoor zorgen dat raad en samenleving elkaar voldoende weten te raken en te voeden?”

Zoeken van verbinding door een digitaal platform

Tip: Ga aan de slag met een

ontwikkelagenda!

“We moeten naar buiten

naar de samenleving

toe”

Fryske Marren: Inwoners willen ook graag een rol hebben. Wij

moeten naar buiten

Uden: Een familie

opstelling bij een evaluatie kan

helpen om taboes te

doorbreken

Wageningen. De diversiteit in

de raad en samenleving was

moeilijk te overbruggen

Zeist: De geest is uit de

fles. De raad moet naar buiten

toe, maar we moeten ook onze

communicatie verbeteren

Bodegraven: Het testlab past

bij de ontwikkelingen. Wij roepen de

samenleving op om ook mee te

doen.

Voorst: Het vergader-model is een knelpunt. We

moeten de vergader-structuur

verkleinen.

Oude IJsselstreek: Ga ook eens

leren bij andere gemeenten door

gezamenlijk bijeenkomsten te

doen.

Lochem: We moeten ontmoeting

creëren en we moeten ook een

spelregels ontwikkelen.

Alphen Chaam:. De inwoners-

commissie is een belangrijke

sparringpartner geworden

In landelijk perspectief: Opbrengsten van de Testlabs uit andere gemeenten

“Met elkaar in gesprek over de opbrengsten van het Testlab. We herkennen veel van elkaars bevindingen”

Tip: We mogen ook trots zijn. Moeten we bij

democratie niet spreken over

‘verrijking’ in plaats van ‘vernieuwing’?

In landelijk perspectief. Opbrengsten van de Testlabs uit andere gemeenten

Gemeente Uden:

Testlab is ingevuld als actieonderzoek. Vier innovatieve projecten zijn op vier nieuwe

manieren geëvalueerd door gemengde groepjes (inwoners, professionals,

raadsleden en wethouders)

INHOUD STUURT DE BEWEGING

Gemeente Alphen-Chaam:

Richt een inwonerscommissie die geïntroduceerd wordt in de werkwijze rondom vergaderingen van

de gemeenteraad, maar die ook spiegelen en teruggeven wat zij zien.

DE INWONERSCOMMISSIE BLIJKT EEN

GOEDE SPARRINGPARTNER VOOR DE RAAD

Voor iedere gemeente:

Het is lastig om de wens om naar buiten te treden te verzilveren en een standaard onderdeel van het raadswerk te laten zijn.

TIP MAAK KLEINE STAPJES

Tip aan gemeente Nijmegen:

Richt ‘gele’ ruimte in de raadsagenda in. Een vormvrij moment waarop raadsleden wel

komen, maar de vorm waarin zijn hun raadswerk gaan is, is nog niet bepaald

1 2

3 4

12

Wij zijn enthousiast aan de slag gegaan met het Testlab Lokale Democratie. Wij zien dat er de afgelopen jaren door iedereen veel en goed werk verricht is en dat dat geleid heeft tot de democratie zoals we die nu in Zeist hebben. De aandacht heeft in de afgelopen maanden gelegen op de rol van de gemeenteraad in het democratisch samenspel. De volgende stap die we willen maken is die van het gezamenlijk (dus met raad, college en organisatie) naar buiten gaan.

Wij geven de nieuwe gemeenteraad daarom graag enkele suggesties ter inspiratie mee:

Verbreed als raad, college en organisatie gezamenlijk het Testlab naar alle inwoners van de gemeente Zeist. Ga met en in de samenleving over onderwerpen uit het ‘inspiratieboek’ het gesprek aan. Laat dit los staan van lopende processen, maar reflecteer met elkaar waar het schuurt in het samenspel, hoe je het vorm wilt geven en waar je gezamenlijk wilt leren.

Maak van de werkgroep Vernieuwing een vaste waarde in de nieuwe gemeenteraad en stel met elkaar een Raadsontwikkelagenda Lokale Vernieuwing op.

Maak speerpunten van in ieder geval de volgende onderwerpen: raadscommunicatie, jongeren, digitale interactie, de agenda van de samenleving en de rol van de raad in participatieprocessen. Experimenteer, probeer en waardeer.

Neem deze onderwerpen in elk geval op de Raadsontwikkelagenda op.

We wensen jullie veel wijsheid en plezier in de nieuwe raadsperiode. De werkgroep Vernieuwing:

Hans Goorhuis, Estelle van Hout, Henk Poortvliet, Ans Pereboom, Ans van Gelder, Hafid Boutahar, Angela Bransen, Gerhard Offerhaus, Hetty Beekman, Dick van Ginkel en Carlo Fiscalini

Inspiratie vanuit de werkgroep Vernieuwing

15

Publiekshal Het Rond 1 Zeist Postbus 51 3700 AM Zeist Telefoon 14 030 zeist@zeist.nl www.zeist.nl twitter.com/gemeentezeist facebook.com/gemeentezeist

Gemeente Zeist

Austerlitz Bosch en Duin Den Dolder Huis ter Heide Zeist