‘EEn Ervaring rijkEr’Cliënten van Lentis vertellen hun ervaringsverhaalin kerkdiensten in Groningen-stad en ommeland

Foto’s en schilderijen: Sjitske Benniks LENTIS

‘EEn Ervaring rijkEr’Cliënten van Lentis vertellen hun ervaringsverhaalin kerkdiensten in Groningen-stad en ommeland

LENTIS

�

Voorwoord

Voor u ligt Een Ervaring Rijker, een brochure met de verhalen van mensen die vertellen over hun leven binnen de psychiatrie. Maar ook over hoe zij hun weg daarbuiten proberen te vinden in de samenleving en in de kerk. Deze verhalen klinken in verschillende kerken in het noorden van het land aan het begin van de Week van de Psychiatrie. Steeds weerkerende woorden zijn daarbij ‘erbij horen’, ‘begrip’, ‘me respecteren zoals ik ben’. Deze mensen met een psychiatrische achtergrond vertellen aan de mensen om hen heen, de mensen in de kerk, dat ze er bij willen horen. Zij willen zich laten kennen en ook anderen leren kennen. De brochure heet niet voor niets Een Ervaring Rijker. De ervaringen van deze mensen in de psychiatrie hebben hen rijker gemaakt. Maar deze verhalen verrijken ook de geloofsgemeenschappen. Wat kan de kerk leren van mensen met een psychische kwetsbaarheid? Hoe houden mensen het vol te leven met psychische problemen? Wat betekent het voor ons kerk-zijn?

Kerk in Actie werkt via het project ‘Ruimte voor anderszijn’ graag mee aan dit prachtige initiatief van de geestelijk verzorging van Lentis Groningen en willen het graag verdere bekendheid geven.Voor het eerst klinkt het ervaringsverhaal in de Week van de Psychiatrie ook op andere plaatsen in het land en we hopen dat dit initiatief veel navolging zal krijgen.We kunnen er alleen maar rijker van worden!

Namens de projectgroep Ruimte voor anderszijn,Willy Meijnhardt, Kerk in Actie binnenlands diaconaat

Utrecht, februari 2010

�

Inleiding

Een Ervaring Rijker en het Lentis idee ‘Ruimte maken voor elkaar’ was in 2007 het thema van de week van de Psychiatrie. Daartoe uitgenodigd wilden wij als geestelijk verzorgers van Lentis positieve aandacht vragen voor mensen die leven met een psychische handicap. Er waren verschillende wegen te bewandelen.Je kunt proberen de buitenwereld naar binnen te halen in de wereld van de psychiatrie en mensen uitnodigen om kennis te maken met het leven in behandelafdelingen of in een beschermde woonvorm. We organiseerden een leuke ‘high tea’. Die werd aardig bezocht. Maar, zo vroegen we ons tegelijkertijd af, waarom treden we niet met de mensen die op dat gebied zelf ervaringsdeskundig zijn naar buiten? Zo ontstond ons plan om met cliënten en hun verhaal de regio in te trekken. De meest voor de hand liggende en geëigende plekken zouden daar kunnen zijn waar mensen bijeenkomen rond de zin van het leven, levensbeschouwing en geloof, zoals kerken, moskeeën en levensbeschouwelijke gemeenschappen. Vanuit de geestelijke verzorging hebben we kerken en gemeenschappen aangeschreven en persoonlijk benaderd in het verzorgingsgebied van Lentis in de provincie Groningen. Er werden afspraken gemaakt met verschillende kerkgenootschappen en een moskee in Stad en Ommelanden. Al snel bleken veel cliënten bereid en moedig genoeg te zijn om hun eigen ervaringsverhaal in de betreffende kerken te vertellen. Ze werden begeleid in het passend maken en op papier zetten van wat ze wilden vertellen over zichzelf.Het werden persoonlijke en ontroerende verhalen die bij hen pasten. En na overleg met de betreffende voorgangers werd er in elke dienst ruimte gemaakt om het verhaal te laten horen. Het was een goede ervaring voor ze om gehoord te worden en ze raakten onder de indruk van hun eigen moed door de reacties van de luisteraars: dat je zo je eigen verhaal voor een groep durft te doen! Ook de luisteraars hebben het horen van de verhalen als bijzonder ervaren; het was verrassend hoe vaak zij zich herkenden in de verhalen. Hoe het raakte aan hun eigen leven en verleden of dat van een naast familielid, vriend of bekende. Ze voelden heel veel respect en bewondering en maakten dat ook duidelijk. Daarom zijn wij in 2009 opnieuw op pad gegaan. Wij zijn blij dat vorig jaar Kerk in Actie op het spoor gekomen is van ons initiatief en het draaiboek van het Lentis idee inmiddels zijn weg gevonden heeft naar verschillende kerken in het midden van het land via de landelijke werkgroep Ruimte voor Anders zijn.

�

In 2010 gaan ook wij als Lentis weer de regio in met de verhalen zoals u ze in dit boekje kunt lezen. Een Ervaring Rijker bevat verhalen zoals die in 2007, 2009 en in 2010 in verschillende kerken zijn voorgelezen.

namens Geestelijke Verzorging Lentis,Janita Hulzinga

�

�

Femke

Ik ben Femke. Deze week is de week van de psychiatrie. Landelijk wordt op tal van plaatsen aandacht besteed aan deze week. Ik ben gevraagd om hier in deze dienst iets te vertellen over wat ik heb meegemaakt. Het thema is: Een ervaring rijker.

Soms merken jonge mensen - bijvoorbeeld in de puberteit - dat het gewone leven niet zo gemakkelijk gaat. Depressieve gevoelens, of angstige gevoelens kunnen je leven heel erg beïnvloeden. Op die leeftijd ben je daar kwetsbaar voor. Ik werd heel angstig toen ik 19 jaar oud was. Ik begreep er niets van. Angst is heel onvoorspelbaar. Je probeert je er tegen te verzetten maar het helpt niet. In het begin denk je misschien nog: ‘Stel je niet aan.’ Maar dat helpt niet. Uiteindelijk merkten mijn ouders en ik dat het niet meer ging zonder hulp. Daarom zocht ik deskundige hulp van de GGZ. Dat heet nu Lentis. Dat heeft me geholpen. Je leert dat je, je niet aanstelt. Dat het niet een kwestie is van ‘kop op’. Je leert hoe je om kunt gaan met angst. Dat het niet raar is. Dat veel mensen er last van hebben. Ook heel veel jonge mensen. Dat het leven in een bepaalde periode wat moeilijker kan zijn.

Angst beïnvloedde rond mijn 19e mijn leven. School, thuis, vrienden (je voelt jezelf anders, je gaat twijfelen aan jezelf, je raakt het vertrouwen kwijt). Het beïnvloedde ook mijn geloof. Daarom vroeg ik ook hulp van een geestelijk verzorger. Het kan heel fijn zijn om hulp te zoeken bij onderwerpen waar je zelf niet helemaal uitkomt. In mijn geval geloofsonderwerpen. Het is fijn om te weten dat je dat niet in je eentje hoeft op te lossen, maar dat iemand dat met jou samen wil doen. Door gesprekken met een geestelijk verzorger te hebben, worden je problemen, gedachten enz. helder. Diegene helpt je een objectievere kijk op dingen te krijgen. Ik heb geleerd meer mijn eigen geloofsvisie te ontwikkelen. Los te komen van geloofsideeën waar ik mij niet prettig bij voelde.

Toen ik gevraagd werd om hier iets te vertellen, heb ik meteen ja gezegd. Ik vind het belangrijk dat er meer begrip komt voor dit soort stoornissen. Veel mensen begrijpen niet dat angst of bijvoorbeeld depressieve gevoelens je kunnen overkomen en dat je die gevoelens niet zomaar uit kunt schakelen. Dat je niet zomaar de knop om kunt draaien. Ik studeer nu ‘maatschappijleer’ aan de lerarenopleiding en sta in het basisonderwijs voor de klas. Hoewel de periode dat ik angstig was niet

�

leuk was, heb ik er veel van geleerd. De ervaring heeft mij rijker gemaakt, ook in mijn werk. Ik heb het gevoel dat ik anders naar kinderen ben gaan kijken. Dat ik ze beter begrijp en het serieus neem wanneer ze bijvoorbeeld heel angstig zijn tijdens de zwemles. Dat ik ze beter begrijp wanneer er verdrietige dingen gebeuren. Dat jong zijn niet voor alle kinderen altijd betekent: pret maken, vrolijk en onbezorgd zijn.

De gesprekken met de geestelijk verzorger hebben mij verrijkt. Ik heb geleerd om een eigen geloofsvisie te ontwikkelen, losstaand van andere meningen. Ik ben hier nog steeds lerende in. In mijn werk, voor de klas staan, merk ik heel erg dat ik kinderen niks wat het geloof betreft wil opdringen. Ik praat er open met ze over, maar dring niks op. Dit vind ik een hele fijne manier van praten over het geloof. Ik vond het belangrijk om dit te vertellen. En ben blij dat de studenten-pastores en de studenten die meewerkten aan de dienst voor dit onderwerp ruimte wilden maken.

�

Anja

Mijn naam is Anja Eerkens en ik ben 29 jaar oud. In het kader van de week van de psychiatrie met als thema ‘een ervaring rijker’, wil ik jullie vanmorgen iets vertellen over mijn ervaringen in de psychiatrie.

Mijn verhaal begint wanneer ik nog heel klein ben. Ik was een huilbaby, ik was niet stil te krijgen. Als klein meisje was ik juist stil en teruggetrokken en kon ik heel lang alleen in een hoekje van de kamer spelen. Mijn moeder zegt wel dat zij altijd vond dat ik anders was dan andere kinderen. Als kleuter kwam ik bij de GGZ, maar daar konden zij er toen nog niet veel over zeggen. Op school kon ik moeilijk mee komen en ik moest naar een Lom-school. Daar ging het beter en ik kon een paar jaar later doorstromen naar de Mavo. Na de Mavo volgde ik een verkort traject van de MEAO . Ik was in die tijd weer in therapie en er werd toen vastgesteld dat ik een lichte vorm had van PDDnos.

In december 2001 was ik met mijn toenmalige vriendje een weekje weg in een bungalowpark in Zeeland. Ik had in die periode veel interesse gekregen voor het geloof en las veel in de bijbel. Ik voelde mij daar vreemd en ik begon mij ook steeds vreemder te gedragen. Toen we uit eten waren had ik het gevoel alsof ik de gaven van God had. Ik had het gevoel alsof ik almachtig was en dat ik de tijd naar mijn hand kon zetten en de soep kon veranderen in een andere soep. We gingen eerder naar huis. Mijn vriendje wist zich geen raad met mij. Thuis heeft mijn familie contact opgenomen met de GGZ en ik werd opgenomen. Ik kan mij nog herinneren dat ik eerst naar Wagenborgen ging en daarna in een ambulance werd overgebracht naar de kliniek in Winschoten. Daar kwam ik in de separeercel. Het bleek dat ik mijn eerste psychose had.

In de separeercel droeg ik een stug hemd en een papieren onderbroek. Er was een matrasje met een deken en een papieren po. Het was niet gerieflijk. Ik heb geprobeerd om mijn polsen kapot te krabben, ik was op dat moment een gevaar voor mij zelf. Er volgde een periode van langzaam herstel. Na een paar maanden mocht ik weer naar huis.

Na deze psychose heb ik nog twee keer een psychose gehad. Na de derde psychose kreeg ik andere medicatie en daar voel ik mij erg goed bij. Ik ben nu alweer een jaar of vijf stabiel. Ik woon met begeleiding in Winschoten en ik werk in het activiteitencentrum de Harmonie. Ik hoop mij in mijn leven te blijven ontplooien en te ontwikkelen.

�

Ik houd altijd in mijn achterhoofd dat ik psychosegevoelig ben. Ik moet voorzichtig zijn met teveel stress en ik kan niet alles doen wat ik graag zou willen. Ik moet voorzichtig zijn met grote, ingrijpende veranderingen. Dan moet ik voor afleiding zorgen en proberen goed te slapen. Na mijn psychoses is mijn belangstelling voor het geloof groter geworden. Af en toe bezoek ik een kerkdienst, ik lees thuis in de bijbel en ik bid, bijvoorbeeld voor mensen in mijn omgeving die het moeilijk hebben. Ik geloof op mijn manier.

�

Janke

Hallo. Ik ben Janke de Vries en ik ben 46 jaar oud. Ik ben gescheiden. Ik heb drie heerlijke kinderen en ik ben verbonden met de protestante gemeente in Scheemda.

Ik heb last van een Borderline Persoonlijkheidsstoornis. Dat heeft ontzettend veel impact gehad op mijn gezin. Daardoor ben ik gescheiden. Door mijn geloof kan ik het nu beter accepteren.

U vraagt zich nu af wat een Borderline Persoonlijkheidsstoornis is. Dat zijn mensen die door een beschadigd verleden niet weten hoe ze met emoties overweg moeten. Je hebt bijvoorbeeld pijn of verdriet van binnen waarmee je niet overweg kunt. Daardoor lopen de spanningen op. Dat leidde er toe dat ik mij zelf ging verwonden en dat ik suïcide pogingen heb gedaan, ik heb geprobeerd mezelf te doden omdat ik wanhopig was en er van af wilde zijn, rust wilde hebben. Dat deed ik door pillen te slikken. Andere mensen begrijpen dat niet. Ze weten niet wat er in je omgaat. Ik kon daar toen ook niet over praten. Ik was alleen, het voelt alsof je alleen op de wereld bent.

In mijn dossier, dat ik van mijn huisarts heb meegekregen voor een verwijzing, heb ik gelezen dat ik in 1986 al problemen had. Daar is toen nooit wat mee gedaan. Ik neem ze dat nu wel kwalijk. Ik denk nu dat als er toen wat was gedaan ik wel van mijn kinderen had kunnen genieten toen ze klein waren. Nu kan ik me niet goed meer heugen hoe ze waren. Dat is allemaal weg.

Mijn eerste opname was in 1991, mijn kinderen waren nog heel jong. Na een suïcidepoging lag ik vier dagen in coma. Daarna ben ik een jaar opgenomen in de psychiatrische instelling Groot Bronswijk. In de volgende jaren ben ik verschillende keren opgenomen. Daardoor heb ik heel veel van mijn kinderen niet meegemaakt. Voor mijn ex en kinderen was dat ook heel zwaar.

Nu kan ik erover praten wat mij bezig houdt. Dat is nog helemaal niet zo lang zo. Ik leer er zo langzamerhand mee om te gaan, met de heftige emoties die ik heb, en weet nu hoe ik afleiding kan zoeken. Met muziek of een boek, als ik tenminste kan lezen. Ik maak graag 3D-kaarten en ik houd veel van zingen.

Ik heb iets meegemaakt dat voor mij alles heeft veranderd. Ik had weer een suïcidepoging gedaan. Ik was nog buiten bewustzijn. Het was net of ik op

�0

een tafel lag in een soort Romeins theater. Ik lag daar en ineens kwam er een lichtstraal van de trap af. Engelen en ook mijn kinderen kwamen toen naar mij toe. Ik hoorde: ‘het is je tijd nog niet’. Ik werd opgericht. En toen gingen ze weg.Ik vergelijk wat ik toen meemaakte vaak met Jakob. De droom die hij had in Bethel, dat er engelen over een ladder uit de hemel naar hem toekwamen. Die had ook iets van ongeloof en werd daarin geholpen door engelen. Ik koester dit nog altijd. Ik voel nu: ik hoef geen suïcide te plegen.

Soms voelt het nog wel eens zo, dan heb ik heel veel pijn en verdriet. Dan lijkt God ook heel ver weg. Maar ik denk dan aan het gedicht over de voetstappen in het zand en weet dat ik nu gedragen word. Ik zou niet weten hoe ik zonder God zou moeten leven.

Dat alles heeft grote gevolgen gehad in mijn leven. Na huiselijk geweld ben ik weggegaan bij mijn man. Ik zie nu dat dat ook te maken had met de Bordeline Persoonlijkheidsstoornis en het onbegrip van hem en ook van mij, over wat er in mij omging.

Ik heb geen werk en leef al die jaren van een minimum. Mijn zelfbeeld heeft grote deuken. Ik had geen enkel zelfvertrouwen. Maar gelukkig kan ik nu zeggen dat ik groei en meer zelfvertrouwen krijg. Ik ga, als het allemaal door mag gaan in deze crisistijd, dit jaar voor het eerst naar het buitenland op vakantie. Met mijn oudste dochter.

Voor mij is het belangrijk dat ik me begrepen voel en dat mensen me aanvaarden, ook als het uit de hand loopt met mij. Ik heb een klankbord nodig van eentje die dichtbij staat en dat allemaal kan opvangen. Sinds jaren heb ik een vaste hulpverlener die ik wekelijks zie en twee keer per week bel. Mijn oudste dochter is ook een grote steun voor mij. De verhouding met mijn andere twee kinderen is ook goed. Andere mensen reageren de laatste tijd heel positief op mij. Daardoor groei ik en kan ik beter met mijn stoornis omgaan. Begrip is belangrijk en geen paniek.

Als ik iemand met een Bordeline persoonlijkheidsstoornis een advies zou moeten geven zou ik zeggen: hou contact met een hulpverlener en schrijf wat je meemaakt in een dagboek. En: doe dingen voor jezelf waardoor je jezelf laat merken dat je de moeite waard bent. Wanneer je denkt dat de dood je van alles bevrijdt, denk dan aan de mensen die je zou achterlaten, met welke vragen zij blijven zitten.

��

Ina

Mijn naam is Ina Jalving. Ik heb al een lange carrière in de psychiatrie en de laatste jaren wandel ik vaak in het bos. Eerst liep ik nogal in mezelf gekeerd m’n wandeltochten door het bos. Nu het beter met me gaat, merk ik ook dat de wandelingen steeds intenser worden. Het is leuk om elke dag een doel te hebben en om steeds iets te doen wat plezier geeft. Het is fijn om zo intens de seizoenen te beleven.Nu het lente wordt, gaan de vogeltjes weer fluiten. Je merkt dat het echt fluiten is om elkaar te veroveren. ’s Zomers hoor je veelal de ouders naar de jongen fluiten en dat klinkt heel anders. ’s Winters is het echt stil. Nu kun je de vogeltjes, die naar elkaar roepen ook nog goed zien, nu er nog geen blaadjes aan de bomen zitten.

Het is fijn om eens een knuffel van iemand te krijgen. Ik heb daar niet elke dag iemand voor, maar ik merk dat een boom omhelzen eigenlijk hetzelfde is. Elke boom is anders en als je oplet is er wel een boom die je speciaal aanspreekt. En als je nog beter oplet kun je soms merken dat een boom jouw aandacht wil.Het mooie is: er bestaat geen afwijzing in het bos, je wordt met open armen ontvangen, elke dag weer. Het doet mij elke dag weer goed.

Het is ook heel rustgevend om in de natuur te zijn. Er bestaat geen stress. Je komt er hooguit achter dat jezelf gestresst bent en in het bos kan je dat gewoon loslaten.

De paarden in het weiland leren je kennen en het is mooi te zien dat het veulentje, dat vorig jaar geboren is, zo langzamerhand een paard aan het worden is. Zo valt er elke dag wel wat te beleven.

Een toefje slagroom op de taart is het toch om de reeën in het bos te zien. Vele jaren waren het er steeds twee. Dit voorjaar zag ik er opeens vier voorbij rennen. Er waren twee mannetjes bij gekomen. Wie weet zijn er wel jongen deze zomer.

Het is fijn om een plek te hebben waar je helemaal jezelf kunt zijn en tot jezelf kunt komen.Naast de psychiatrie heb ik m’n eigen heelmeester gevonden: het bos.Je leert letterlijk en figuurlijk om je eigen weg te gaan.

Tot slot nog een gedichtje van mij over het bos:

��

Winter

Ontmoeting in het bos

De paadjes zijnwit uitgeslagen.

Een roodborstje zitvlakbij op een tak.

Ik blijf staan.Ze ziet me en

toch springt ze vlak voor me op de grond.Even kijkt ze me aan.

verwonderingvertrouwen.

Dan hupt zeop een lage taken gaat verder.

Ik ook,over de

wit uitgeslagen paadjes.

Ik draag mijn verhaal(tje) op aan mijn broer Olf.

��

Hetty

Het thema een ervaring rijker gaf mij te denken. Ervaringen in de psychiatrie heb ik wel, maar ben ik ook een ervaring rijker?

Door alle schade die er in mijn leven ontstaan was kwam ik met veel hulpverleners in aanraking en heb ik veel negatieve ervaringen opgedaan…Gelukkig kan ik ook vertellen dat ik een aantal positieve ervaringen rijker ben. Doordat ik mensen ontmoet heb die veel voor mij hebben betekend en nog steeds veel voor me betekenen. Het is voor mij best moeilijk om in een kerk te zijn. Uit mijn verhaal zal u duidelijk worden waarom dit zo is.

Om over mijn psychische problemen iets te kunnen vertellen, zal ik eerst in het kort vertellen wat bij mij de oorzaken zijn van mijn psychische problemen.Ik ben van mijn achtste tot mijn achttiende misbruikt door mijn opa. Toen ik dacht dat het de laatste keer was geweest, wist ik een ding zeker: dit zou mij nooit weer gebeuren! Maar het gebeurde wel opnieuw: de dominee van de kerk waar ik bij hoorde deed het opnieuw, zo’n zeven jaar lang.Toen ik klein was, was ik er zeker van dat God mij kon helpen door het misbruik te laten stoppen. Maar het stopte niet. Dit betekende voor mij dat God mij een slecht kind vond…Toen het misbruik door de dominee begon, wist ik helemaal niet meer wie God was...Ik voelde mij schuldig, want: dit overkomt je toch niet? En zeker niet voor een tweede keer? Ik dacht dat ik het er zelf naar gemaakt had. Het was voor mij een bevestiging dat ik niet deugde. Ik liep met het idee rond dat iedereen aan mij kon zien wat er zich in het geheim afspeelde, en dat mensen mij daarom niet eerlijk vonden.

Inmiddels werd het voor mij steeds moeilijker om te overleven, en voelde ik me steeds slechter. Uiteindelijk kwam ik bij de huisarts terecht, die me doorverwees voor therapie.Ik kreeg een mannelijke therapeut. Ik vond dat de hulpverlener eng was, maar toch durfde ik niet bij hem weg te gaan. Hij was immers toch ook wel aardig voor mij?Daar klampte ik me aan vast; beter iemand die aardig lijkt, dan de onzekerheid van een nieuwe behandelaar. En dan je verhaal opnieuw te moeten vertellen.Pas na misbruikachtige situaties ben ik hals over de kop bij hem weggegaan.Van de wereld om mij heen snapte ik niets meer, en ik had nog maar een wens: dood te zijn en zo rust te krijgen.

��

Er volgde een lange weg van allerlei vormen van hulpverlening, met onder andere een opname van tweeënhalf jaar. In die tijd heb ik ook vijf maal een suïcidepoging gedaan.Vanaf 1992 werd ik ingesteld op medicatie; dat moest de kwaliteit van mijn leven verbeteren. Omdat ik regelmatig zo depressief was, kwam er in de loop der tijd steeds iets aan medicatie bij. Nu heb ik zoveel medicatie dat ik eigenlijk niet meer weet hoe ik me echt voel. Als ik me wel eens even iets beter voel, voelt dat als een chemisch goed voelen, en dat heeft, denk ik, niets met mijn gevoel te maken.

Mijn hele leven wordt, ook nu nog, beheerst door alles wat er vroeger is geweest. Ik ben nu 42, alleen en absoluut niet in staat om een relatie aan te gaan. Ik heb ook het gevoel dat die twee daders mij het krijgen van kinderen hebben ontnomen.Ik ben ook mijn baan kwijt en zit al veertien jaar in de WAO.Door het misbruik door de dominee kan ik niet meer naar die kerk... En tot nu toe durfde ik niet naar een andere kerk. Er waren veel slachtoffers van die man, maar toch stond de kerk niet achter ons. De dader eiste van ons vergeving. Hij gaf ons geen tijd en ruimte, het ging om hem! God had hem allang vergeven, waarom deden die vrouwen dat dan ook niet?!!Naast het vertrouwen in mensen was ik ook het geloof en het vertrouwen in God kwijt geraakt. En nu nog ben ik zoekende naar wat nou de zin van mijn leven is.

Tijdens mijn opname kwam ik in aanraking met een vrouwelijke dominee, Janita. Vanuit de kerk waar ik ben opgegroeid, was het ondenkbaar dat ik naar een vrouwelijke dominee zou gaan. Gelukkig kwam ik daar snel overheen. In alle ellende met die zaak van die dominee was zij er steeds. Het was voor mij een nieuwe ervaring, iemand die er zomaar voor mij wilde zijn! Dat gevoel was er niet meteen, dat moest groeien. Janita had zoveel geduld met mij, waardoor ik haar steeds meer ging vertrouwen. En nu nog kom ik bij haar voor gesprekken.

Vriendschappen zijn ook ingewikkeld voor mij. Toch zijn er een paar vriendinnen, Klaartje en Rennie, die het uithouden met mij. Vaak verwonder ik me hierover; dat zij mijn vriendinnen willen zijn!Zeseneenhalf jaar geleden is één vriendin overleden. Zij liet ons onder andere een boek na over het misbruik door die predikant,. Ze liet mij ook een adres na van een haptotherapeut, Willemien.

��

Willemien leerde mij stapje voor stapje stil te staan bij mijn gevoel, en ook te leren vertrouwen op dat gevoel. Daar was heel veel tijd voor nodig. Willemien had die tijd voor mij. En ik leerde dat zij er voor mij wilde zijn, zonder dat ik iets terug hoefde te doen. Dat goede is mij overkomen!Zo zijn er toch mensen die om mij heen staan, en ik heb ze ongelofelijk hard nodig om me staande te kunnen houden.

Als je in de psychiatrie belandt, verlies je veel contacten terwijl je juist mensen nodig hebt. Dat is ook de reden dat ik mijn verhaal in een kerk vertel. Ik hoop dat er in deze gemeente ruimte is voor mensen die afhankelijk zijn van de psychiatrie. Een luisterend oor, een bemoediging, een beetje aandacht!

Dick

Mijn naam is Dick ten Cate. Mijn hobby’s zijn oude dingen opknappen, tekenen, schilderen en foto’s maken van mooie, oude gebouwen in Groningen en Winschoten. Mijn foto’s zijn mijn inspiratie voor tekeningen en schilderingen. Het liefste teken en schilder ik historische afbeeldingen. Zoals gebouwen, monumenten, voorwerpen en leuke en vreemde gebeur-tenissen. Ik maak ook veel dingen van hout. Zoals lessenaars, boeken-steunen, kaarsenstandaards, vogelhuisjes en kistjes. Op dit moment volg ik ook een houtopleiding bij het Arbeids Rehabilitatie Centrum ARC in Winschoten.

Mijn levensverhaalOp jonge leeftijd kreeg ik, als gevolg van de scheiding van mijn ouders, last van stemmingswisselingen. Ik was vaak heel erg boos omdat ik niet begrepen werd. Door mijn stemmingswisselingen reageer ik soms anders dan normaal. Dat vind ik erg vervelend. Als ik het gevoel heb dat mensen mij niet begrijpen, dan kan ik heel erg boos worden. En als ze het echt te bont maken, dan sta ik niet voor mijzelf in. Gelukkig krijg ik hiervoor goede hulp bij Lentis.

Erbij horenWat ik belangrijk vind, is dat ik door mijn kerkgenoten, vrienden en kennis-sen gerespecteerd word. Er moet wederzijds liefde, vertrouwen en respect zijn. En niet te vergeten eerlijkheid en naastenliefde. Daarom ben ik ook actief als eindverantwoordelijke van Veur Mekander Winschoten. Dat is een groep voor en door mensen met een psychiatrische achtergrond. Wij organiseren gezellige avonden.

VolhoudenOm het vol te houden is het contact met medemensen, broeders, zusters, vrienden en kennissen erg belangrijk voor mij. Ik wil niet dat ik als zielig beschouwd word. Ik wil zelf graag een luisterend oor bieden aan anderen. Een luisterend oor betekent even van je af kunnen praten en dan gewoon weer doorgaan met je dagelijkse leven. Volgens mij is niemand zielig. Het is wel erg als dit je overkomt. Zoek goede hulp bij Lentis. Ik kan niet iedereen helpen. Want ik ben geen hulpverlener.

��

Rolinda

Mijn naam is Rolinda ten Cate-Salomons. Mijn hobby’s zijn kaarten maken, dingen met servetten maken, puzzels maken, zoals Sudoku’s en kruiswoordraadsels. Daarnaast speel ik orgel, zing ik graag en ben ik bezig met religie. Voor de afleiding en de creativiteit ga ik naar activiteitencentrum de Harmonie. Daar kan ik mozaïeken en andere creatieve dingen doen. Van klein kind af aan ben ik al met het geloof bezig.

LevensverhaalAls klein meisje was ik angstig. Ik durfde bijna niets en was erg verlegen. Ik kon niet goed voor mijzelf opkomen. Dat vind ik nog steeds moeilijk. In een periode van rouwverwerking en andere emotionele gebeurtenissen ben ik depressief geworden en daarbij kreeg ik een lichte psychose. Gelukkig ben ik daar met hulp van mijn man en andere mensen om mij heen goed doorgekomen. Ik ben chronisch passief depressief en ik ben erg gevoelig voor stress. Ik kan moeilijk omgaan met onrechtvaardigheid. Ik voel mij snel onterecht behandeld of niet begrepen door anderen. Ik heb ook vaak meegemaakt dat ik andere mensen hielp en dat ik uiteindelijk zelf in de kou stond.

Erbij horenWat ik belangrijk vind in mijn kerkelijk en dagelijks leven is dat ik erbij mag horen. Dat ik niet onderschat word, mijzelf kan zijn en dat mijn mening gerespecteerd wordt. Ik vind het lastig als mensen mij bemoederen. Dat laat ik uit onzekerheid nog wel eens gebeuren. Dan word ik het slachtoffer van mijn eigen vriendelijkheid. Ik wil graag anderen helpen, door te luisteren en liefde en aandacht te geven. Eigenlijk andere mensen betrekken bij kerkelijke en maatschappelijke dingen. Je moet mensen niet apart zetten, maar respecteren en erbij betrekken. Dat is ook wat ik bij Veur Mekander Winschoten probeer te doen.

VolhoudenHet geloof is voor mij erg belangrijk om het vol te houden. Daarnaast vind ik het belangrijk dat ik door andere mensen gesteund en gerespecteerd word, zowel in de kerk als daarbuiten. Het is goed om te weten dat ik niet de enige ben met een handicap. Dat ik niet zielig ben.

��

��

Marie-Anne

Ik ben Marie-Anne Cadée en ik ben 45 jaar oud. Ik ben een Brabantse, die in Groningen is terecht gekomen. Binnenkort ga ik trouwens op Dennenoord in Zuidlaren wonen. Vorig jaar verhuisde ik met mijn afdeling naar Eugeria op de Goeman Borgesiuslaan hier in de stad. Ik vind dat een heel mooie afdeling, maar op de verkeerde plek.

Ik ben getrouwd geweest en ik ben gescheiden. Ik heb een zoon van 15 jaar oud. Vanaf dat mijn zoon geboren is ben ik ziek. Ik kreeg een postnatale depressie en daar ben ik eigenlijk nooit echt uitgekomen. Dingen die ik vroeger had meegemaakt kwamen naar voren en daar heb ik nog steeds mee te doen. Ik heb daar ook last van in de omgang met andere mensen. Toen kwam ik in de GGZ. Voor die tijd werkte ik als coupeuse. Mijn zoon is autistisch en heeft ADHD.

Ik wil u iets vertellen over mijn dagelijkse leven. Ik ben meestal ’s morgens al vroeg op. Ik voel me dan best fit. Soms heb ik zin in de dag, soms niet. Dat ligt eraan hoe mijn bui is. De laatste tijd heb ik niet veel aan activiteiten meegedaan.

Toen iemand me vroeg hoe mijn dagen eruit zien, zei ik: “Nou, ik drink koffie, dan rook ik een sigaret, drink een kop koffie, enzovoort”. Maar dat is gelukkig niet helemaal waar. Ik ga één of twee keer per week naar Zuidlaren om mee te doen aan een activiteit. Maar ja, als je elke keer naar Zuidlaren moet reizen, is dat wel erg ver en kost dat ook veel moeite. En ik ga zwemmen. Na jaren durf ik dat nu eindelijk weer. In het activiteitencentrum in Groningen, waar ik wel eens ben geweest, ken ik de mensen niet. En dan voel ik me niet op mijn gemak. Wanneer ik straks in Zuidlaren woon, ga ik aan meer activiteiten deelnemen, zoals computeren en rondom geloof.

Ik heb mensen om me heen nodig, die van me houden en die me respecteren zoals ik ben. Mensen die een luisterend oor hebben en niet gelijk een oordeel klaar hebben. Het geloof geeft me ook wel een beetje houvast. Het gekke is dat ik er meer aan heb als het goed met me gaat en minder als het niet zo goed met me gaat.

Ik vind het heel belangrijk om iedereen in zijn waarde te laten.

�0

Antje Mijn naam is Antje en ik wil u wat vertellen over hoe mijn dagelijkse leven wordt getekend door manische depressiviteit, afgekort MDS. Ik heb het te stellen met blokkades die een groot deel van mijn doen en laten bepalen. Zo voer ik iedere ochtend een strijd om van bed te komen. Ik voel me ’s morgens gewoon ontzettend moe. Veel mensen die gezond zijn denken dat het luiheid is. Hier valt over te discussiëren: stel je maar eens voor hoe het is wanneer je iedere dag opnieuw uitgeput wakker na een onrustige nacht. Het lukt mij meestal zo tegen elf uur wel om op te staan. Soms wordt het nog later. Nu moet ik natuurlijk ook wel eens afspraken maken op de ochtend. Het lukt me maximaal twee keer per week om dat voor elkaar te krijgen.

Wanneer ik vier uur op ben en actief ben geweest heb ik een uur rust nodig. Dit staat ook in mijn noodplan. Ik neem daarom dagelijks twee keer of vaker een uur rust.

Stress is een ziekmakende factor. Als het te erg wordt, kan ik 10 mg Seresta gebruiken. Dat is de zogenaamde zonodig medicatie. Die heb ik in eigen beheer en kan ik gebruiken wanneer ik voel dat dat nodig is.

Gemiddeld kan ik maar drie uur intensief per dag actief of werkzaam zijn. Daarnaast kan ik nog wel wat kleinere dingen ondernemen of op visite gaan, maar ook niet al te lang. Het is gewoon een hele klus om alle prikkels van een dag op te vangen en te verwerken. Wanneer ik naar bed ga - altijd om 22.00 uur - probeer ik alle prikkels van me af te zetten. Mijn nachten kennen veel onderbrekingen: ik drink veel water tegen de dorst die het gevolg is van mijn medicijnen en dat leidt er weer toe dat ik vaak naar het toilet moet.

Mijn leven kent zo de nodige beperkingen door MDS. Dat staat er nu met enkele woorden. Maar het is echt elke dag weer een strijd. Ik denk dat iedereen die kampt met MDS dat wel herkent. Mijn man is in dit alles een grote steun en toeverlaat. Ik zou niet weten hoe ik zonder zijn steun me er doorheen zou moeten slaan. Ik voel me alleen en kwetsbaar als hij weg is. Ik merk dan dat ik niet zo zelfstandig kan functioneren als gezonde mensen.

Om de ziekte te kunnen verdragen bid ik tot God om inzicht in mijn situatie en de kracht om ermee te kunnen leven. Helaas heb ik zelf de zwaardere soort van MDS. Ik loop er regelmatig tegenop dat het niet te genezen is en ook erfelijk bepaald, zoals bij mij in de familie!

��

Hoop

Hoop is uitzien naarzeggen ’t ergste is niet waar;er blijft uitzicht naar buitenzonder eeuwig te sluiten.

Hoop doet ook levenen dat de tijd zal gevenwaar je voor leven wil(t)

al staat alles ook stil.

dromen vervlogen te snelhet leven geen geluk, maar een hel

hoe blijf je dan drijvenkan kracht overeind blijven?

een ideaal? een beeld?een God? een mens?

laat me niet wegzinken,niet ’t lied van de haat drinken

ik verlang naar liefdevoorwaarts: eruit

niet dat redelijke geanalyseerniet dat gezeur over kiezenik wilde echt niet verliezen

maar ’t gebeurde.

Sabien Hubert

��

Sonja

Een hele goede morgen allemaal,

Ik ben Sonja Vrieling, ben nu 42 jaar en woon samen met mijn man en drie hondjes aan de rand van het Lauwersmeergebied. Ik zal jullie vandaag iets vertellen over mijn verhaal in de psychiatrie, en hoe ik toen verder ben gegaan.

Vroeger was het bij ons thuis niet echt wat je noemt een “veilig nest”. Er werd incest gepleegd en toen mijn ouders gingen scheiden toen ik twaalf jaar was, dacht ik het beter te krijgen bij mijn moeder en stiefvader. Maar helaas bleek dat een illusie te zijn. Mijn stiefvader bleek alcoholist en had ook erg losse handjes. Dagelijks had hij wel een reden om mij en mijn moeder lichamelijk en geestelijk te mishandelen. Daarbij ging het er geregeld erg hard aan toe. Ik moest op een gegeven moment vluchten en onderduiken, omdat hij probeerde mij dood te rijden.

Dit alles maakte mij nadien gewoon stuk. Ik was altijd een heel erg blij mens, die van vele dingen kon genieten.

Uiteindelijk kwam in februari 1989 terecht op de psychiatrische kliniek van het Academisch Ziekenhuis Groningen, AZG. Dit was nadat ik een suïcidepoging had gedaan. Aansluitend ben ik gedurende jaren opgenomen geweest op Dennenoord in Zuidlaren. Ik vond het leven echt niet fijn en wilde ook niet meer leven. De hulpverleners hebben mij toen tegen mijzelf beschermd en mij laten opnemen op een gesloten afdeling. Ik zat daar bijna een jaar in de separeercel. Daar was ik in die tijd natuurlijk erg boos om.

Maar op een gegeven moment kwam ik in aanraking met Janita Hulzinga, geestelijk verzorger bij de GGZ. Wij hebben veel gepraat, ook over hoe het vroeger thuis was. En hoe het geloof daarin een rol had.

Ik ben opgegroeid in een vrijgemaakt gezin, de woorden ‘hel en verdoemenis’ vielen daar geregeld om mijn oren. Toch kon ik het als kind niet bevatten dat het geloof samen kon gaan met hoe het er bij ons thuis aan toe ging. Door dit alles was ik bang geworden voor God. Ik wilde ook niets meer met God te maken hebben.

Toen ik op een dag vertelde aan Janita dat ik heel boos was op God, schrok ik toen ik dat zei en werd dus ook weer bang voor God. De woorden ‘hel en verdoemenis’ hoorde ik weer naklinken in mijn hoofd. Janita zei me dat

��

God onze hemelse vader is, en dat je op je vader ook wel eens boos mocht zijn!!! Vanaf die tijd zijn mijn ogen geopend, en besefte en merkte ik dat ik van mijn geloof blij kon worden, in plaats van angstig! Dit was een mooie belevenis.

Uiteindelijk heb ik mijn huidige man leren kennen en ook hij gaf mij weer zin in het leven. Ik heb steeds meer afstand genomen van de psychiatrie en heb zo’n drie jaar geleden mijn banden met de hulpverlening helemaal verbroken. Met Janita heb ik nog contact, maar dat is vooral een vriendschappelijk contact.

De kracht en moed put ik nu vooral uit het samenleven met mijn man en de lieve vrienden die we hebben en mijn werk. Mijn werk bestaat vooral uit mensen helpen inzien dat je met je beperking een aangenaam leven kunt leiden en dus niet de beperking bent, maar een mens.Ik doe dat op de Hanzehogeschool met nog zes collega’s. We geven allerlei cursussen. Dit alles helpt mij om het vol te houden. En mensen te laten zien dat ik vooral ook een mens ben, net als ieder ander. Maar dat ik door de traumatische ervaringen vooral mijzelf even kwijt was.

Het kan echt iedereen gebeuren om in aanraking te komen met de psychiatrie. Het heeft mij erg geholpen dat mensen mij zijn blijven opzoeken en begrip hebben getoond, maar mij ook vooral als een gewoon mens hebben beschouwd en niet als een ‘soort van gek’.

Veel van diezelfde vrienden, die met mij die weg gelopen hebben, zijn nu nog steeds mijn vrienden. En de contacten berusten vooral op gelijkwaardigheid. we zijn er voor elkaar, en ik ben en blijf in hun ogen gewoon Sonja, die hard heeft geknokt, maar nu een heel mooi en gelukkig leven heeft, en die er ook voor anderen kan zijn.

� �

��

Willie

Hallo! Ik ben Willie Nieboer en kom uit Winschoten. Ik ben geboren in Eerste Exloërmond.

Toen ik in Stadskanaal woonde samen met mijn moeder, die inmiddels overleden is, werkte ik in het dierenasiel. Op een gegeven moment werd alles mij teveel: tillen, concentreren. De accu was leeg, de kracht was eruit. Ik begon mijzelf te verwaarlozen. Zodoende werd ik opgenomen in Wagenborgen, om weer genoeg te herstellen en weer voldoende te kunnen functioneren. Daarna ben ik naar Winschoten verhuisd, omdat er geen plaats was in Stadskanaal.

Van anderen heb ik nodig dat ze zeggen dat ik er echt bij hoor en niet minder ben dan wie dan ook. Mijn werk helpt me daar heel veel bij; ik ben serveerster en sta achter de kassa in activiteitencentrum De Harmonie in Winschoten. In De Harmonie geven ze me het gevoel dat ik er bij hoor en dat is een fijn gevoel.

Liedjes van de kerk geven mij ook steun: liedjes van ‘Nederland Zingt’ en evangelische liedjes. Twee voorbeelden zijn: ‘God van trouw, U verandert nooit’ en ‘Heer, ik kom tot U’.

Het liedje ‘God van trouw, U verandert nooit’ (opwekkingsliederen 542) wil ik tot slot graag voorlezen:

God van trouw, u verandert nooit,eeuwige, U mijn Vredevorst.Aller Heer, ik vertrouw op U;

Heer, ik roep tot U,opnieuw en opnieuw,

Heer, ik roep tot U,opnieuw en opnieuw.

U bent mijn rots wanneer ik wankel,U richt mij op wanneer ik val.

Dwars door de stormbent U, Heer, het anker;

ik stel mijn hoop alleen op U

��

Grietje

Goedmorgen. Ik ben Grietje en woon in Appingedam.Er is mij gevraagd een stukje uit mijn leven te vertellen, over hoe ik mijn geloof beleef door ziekte en depressie. Ik heb mijn hart aan Jezus gegeven toen ik 16 jaar was. Ik ben 23 jaar getrouwd geweest met een manische man. De reden dat ik bij hem weg gegaan ben is niet zijn ziekte, maar hoe hij er mee omging. Ik had geen steun aan mijn schoonfamilie, dus alles kwam op mij neer. Ik was geestelijk heel sterk, maar mijn lichaam begon zich tegen mij te keren. Ik kreeg reuma. Ik heb voor mijn huwelijk gebeden en gestreden en heb hulp gezocht.Mijn toenmalige man vond dat ik moest veranderen en wou geen hulp. In gesprekken werd mij duidelijk dat ik eraan onderdoor zou gaan als ik door zou gaan met mijn huwelijk. En dat ik niet meer van hem hield. Vanwege mijn geloof in God voelde ik mij schuldig. Ik was ook bezorgd dat als ik bij mijn man weg zou gaan, hij dat niet zou overleven.Mijn hulpverlener vertelde mij dat dat niet mijn verantwoordelijkheid was. Hij is tenslotte een volwassen man. Ik heb tegen hem gezegd dat ik wilde scheiden. Hij vroeg mij het nog een keer te proberen. Het ging drie dagen goed, maar toen ging het weer mis.Na een tijdje heb ik een advocaat ingeschakeld. Mijn man belde mij op het werk en smeekte mij het nog een keer te proberen. Ik was volledig in de war en had alleen maar medelijden met hem. Ik bad tot God wat ik moest. Toen belde mijn zwager mij en hoorde mijn verhaal aan. Hij zei: “Ga op je hart af.” Toen wist ik zeker dat ik scheiden wou. Er viel een last van mijn schouders.Na de scheiding kreeg ik een nieuwe relatie en het klikte meteen. Wat ik bij mijn ex had gemist, gaf hij mij. Maar mijn verleden had ik niet verwerkt en na een jaar begon het te knagen. Ik begon me somber te voelen en had geen vertrouwen in mijn relatie. Ik werd achterdochtig en begon te twijfelen of mijn nieuwe man wel van mij hield. Daar werd hij ook niet gelukkig van. Ik ging hem vergelijken met mijn ex en had constant negatieve gedachten over mijzelf; dat ik niet mooi genoeg was en vroeg me af of we wel bij elkaar hoorden. Ik kon nergens meer van genieten. Ik had slaapproblemen en werd moe en depressief wakker. Ik had daarbij ook voortdurend pijn vanwege de reuma. Ik sloot me op in mijn slaapkamer en begon aan de dood te denken. Ik riep God aan in mijn nood, maar ik had het idee dat zelfs God mij de rug had toegekeerd. Ik verweet mezelf dat ik geen goeie christen was. Ik redeneerde dat als ik wel een goed christen was, dit alles me niet zou zijn overkomen. In de Bijbel las ik over dood en verderf. Ik begon te fantaseren hoe ik mijzelf van het leven zou benemen.

��

Mijn oudste dochter en vriend drongen erop aan hulp te zoeken. Toen heb ik contact gezocht met een hulpverlener van GGz Groningen. Die instelling heet nu Lentis. Zij hoorde mijn verhaal aan. Ze stelde vast dat ik zwaar depressief was en ze schreef me antidepressiva voor. Langzamerhand werd ik weer wat vrolijker en kwam ik uit de negatieve spiraal. God begon weer tot mij te spreken vanuit Zijn Woord.Ik begin iedere dag met het luisteren naar een preek op Internet en ik lees de Bijbel. Ik ben een heel stuk sterker geworden. Ik weet nu dat God mij al die tijd gedragen heeft. Want Hij heeft in zijn Woord gezegd: “Ik heb u in mijn handpalm gegrift”. Ja, ik ben een nieuwe schepping! Gods Geest woont in mij. God heeft al eens eerder tot mij gesproken, toen mijn gezin en ik in paniek waren, toen mijn ex weer een manische aanval had. Er kwam rust en vrede over mij. Toen wist ik ook: het komt goed. De depressie die ik heb gehad komt niet omdat ik dacht geen goed christen te zijn, maar door de omstandigheden. En ik ben blij dat God overal aan gedacht heeft. Hij heeft wijsheid gegeven aan de doktoren, zodat ik weer op de been geholpen kon worden. Nee, het is geen zonde ziek te zijn, maar door de zonde is er ziekte en verderf gekomen. En dankzij de genade van Jezus en Zijn sterven aan het kruis en de wederopstanding is er leven voor u en mij. Leven in overvloed. Amen.

� �

Truus

Mijn naam is Truus Eggink en ik ben 58 jaar oud. Ik kom uit een gezin van vier meisjes, waarvan ik de oudste ben. Ik ben al 38 jaar getrouwd met John, mijn man en maatje. We hebben twee dochters, een kleinzoon en een kleindochter.Zo’n zeventien jaar geleden kwam ik in de psychiatrie terecht. Tot die tijd verliep mijn leven redelijk rustig. Ervaringen uit het verleden, zoals een slechte jeugd en seksueel misbruik, eisten hun tol en ik kwam in een diepe depressie terecht. Ik kon niet meer eten, anorexia werd er gezegd. De artsen zeiden dat ik in met een stille suïcide bezig was.Tijdens de zeven maanden opname kreeg ik tweemaal sondevoeding. Weer thuis ging het moeizaam. Ik was ernstig depressief en soms randpsychotisch. Tweemaal heb ik te veel medicatie genomen en meerdere malen heb ik bij de spoorbaan gestaan. Ik ben toen negen maanden opgenomen geweest op de afdeling psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen, UMCG. Een lange en moeilijke tijd. Ik ben in het totaal twaalf keer opgenomen geweest, van enkele dagen tot bijna twee jaar in een kliniek.Ik heb nu ambulante zorg en dat gaat heel goed. Met kleine stapjes kom ik nu vooruit.Omdat het onderwerp van deze week van de psychiatrie “Pillen voor de Geest” is wil ik daar ook iets over zeggen. Ik heb in mijn leven wel zo’n twintig soorten medicijnen gebruikt, niets hielp echt. Ja, één middel, een antipsychoticum daar had ik baat bij maar dat werd uit de handel genomen. Ik gebruik nu een ander medicijn, maar daar ben ik al vijfentwintig kilo van aangekomen. Ik heb daar veel moeite mee, omdat ik toch al een erge afkeer heb van mijn eigen lichaam en dat wordt erger naarmate ik dikker word. Ook word ik er erg vergeetachtig van en krijg ik onwillekeurig gezichtsbewegingen.Erg vervelende klachten. Met behulp van mijn psychiater die ook vindt dat ik te veel medicijnen slik, ben ik nu aan het afbouwen van de medicatie begonnen. Dat gebeurt in kleine stappen. Dat is wel moeilijk want oude gedachten, zoals die over suïcide, komen dan helaas ook weer sneller terug. Hier heb ik hulp bij van verschillende verpleegkundigen en arts.Waar ik niet goed zo mee overweg kan, is dat mensen zeggen: wat zie je er goed uit. Ik weet dat ze het goed bedoelen maar voor mij is het anders: het is vaak oorlog in mijn hoofd. Dat komt vooral omdat ik mezelf waardeloos vind en heel moeilijk een complimentje kan ontvangen. Ik weet dat dat moeilijk te begrijpen is voor een buitenstaander. Hulpverleners kennen je achtergrond en het is fijn om met hen te praten.

��

Maar mijn strijd tegen de depressie kan ik ook beter aan omdat ik liefde en aandacht krijg van mijn gezin en goede vrienden. Deze hulp is voor mij zeer waardevol. Ik zou niet zonder hun hulp kunnen.En ik vind het wel heel prettig als mensen gewoon aardig tegen me zijn. Dit is in het kort mijn verhaal. Laten we samen bidden dat ook de toekomst voor iedereen liefde en kracht geeft.

�0

Medicijntrouw

Zit angst of psychosein een pilletje?

De neurolepticamaken een feest,

zeggen een teveelaan neurotransmitters

de wacht aan.

Ongeregeldheden stapelen zich niet optot een gebalde vuist.

Slikken van medicijnenzorgt in mijn hoofd

voor een mooirustig doorstromen,

zonder dat slikkeneen stofje teveel,

iets waar ikpart noch deel

aan heb.

Leergeldleidt tot medicijntrouw.

Het feest: de stilteis heerlijk genietbaar

zo rustig.

Gerard Scheeringa

��

Pieter

Ik ben Pieter Dijkema, geboren in 1945 te Leek. Ik ben opgegroeid in de stad Groningen, in een christelijk gezin. Vanaf mijn veertiende heb ik gewerkt bij diverse kleine bedrijven. Toen ik zestien was, ben ik gaan varen op diverse coasters. Ik ben laag begonnen. Vervolgens werd ik achtereenvolgens matroos, bootsman en kok. Via de kustvaart ben ik in veel landen -dichtbij en ver weg- geweest en heb ik veel van de wereld gezien. Na zeven jaar varen ben ik in Delfzijl gaan wonen, waar ik in 1977 mijn vrouw leerde kennen.

Als kok op een schip moest ik dag en nacht werken. Ik dacht dat er ook iets anders moest zijn en daarom heb ik op de wal een baan gezocht. Eerst als kok, maar ook daar moest ik veel in de weekenden werken. Ik zag dat een schoonmaker bijna hetzelfde verdiende. Dus werd ik schoonmaker op Groot Bronswijk, een psychiatrisch ziekenhuis in Wagenborgen. We verhuisden naar Nieuw Wolda waar we een klein huisje huurden. Dat hebben we zelf opgeknapt, zodat we er leuk konden wonen. Op Groot Bronswijk werd ik ook lid van de vrijwillige bedrijfsbrandweer. Dat heb ik met veel plezier gedaan. In die tijd heb ik veel geleerd. Het was een fijne tijd en we hadden het goed en we kregen twee kinderen.

Dat duurde zo’n veertien jaar. Toen ging het helemaal mis. Waardoor en hoe weet ik nu nog niet. Maar ik werd wakker in een isoleercel, die ik kende omdat ik die vaak had moeten schoonmaken. Ik herkende het maar wist niet hoe ik erin gekomen was. Ik had een psychotische aanval gehad en wist er niets van. Ik was weggebracht met een ambulance, onder politiebegeleiding, want ik was nogal agressief.

Van Groot Bronswijk ben ik naar Dennenoord in Zuidlaren gebracht voor behandeling. Eerst voor drie weken, daarna voor zes maanden. Toen die verstreken waren werd de opname opnieuw verlengd. Dat waren moeilijke tijden, met veel ups en nog meer downs. Ik werd schizofreen verklaard en de juiste medicijnen moesten gezocht worden om alles onder controle te kunnen houden. Ik hoorde veel stemmen in mijn hoofd en daar kon ik niet tegen. Nu nog niet, als ik ze weer hoor.

In die tijd nam mijn vrouw de beslissing van mij te scheiden. Dat is toen niet tot me doorgedrongen. Toen ik ontslagen werd uit het psychiatrische ziekenhuis Dennenoord kreeg ik mijn kleren via een wederzijdse vriend. Mijn vrouw was ergens anders gaan wonen met de kinderen, die ik ook nooit meer gezien heb.De huur van het huisje was opgezegd. Ik had dus geen onderdak meer.

��

Via een vrijwillige opname ben ik nog in Dennenoord gebleven. Daarna ging ik naar een sociaal pension in Wijster. Helaas was de pensionhoudster bang voor mij en mijn gedrag en daarom moest ik daar weer vertrekken. Weer terug naar Dennenoord. Na een maand werd ik door het Riagg geplaatst in een beschermde woonvorm in Winschoten. Daar heb ik vijf jaar gewoond en leren omgaan met de andere bewoners en mijn ziekte, om zo goed mogelijk te kunnen functioneren in het leven. Na vijf jaar kon ik een kamer krijgen in een sociaal pension in Vriescheloo. Daar woon ik nu acht jaar.

Ik woon vlak bij een baptistenkerkje in het dorp en daar ben ik eens gaan kijken en luisteren. Daar werd ik goed ontvangen, de mensen zagen me staan en spraken met me. Ze luisterden ook naar wat ik vertelde. Ook ben ik daar naar enige avonden in de kerk geweest en heb ik de Alphacursus gevolgd.Daar ben ik tot geloof gekomen, daar ben ik gaan beseffen wat de Here Jezus Christus voor mij gedaan had. In 2001 ben ik gedoopt op mijn getuigenis. Dat was een van de mooiste dagen in mijn leven. Het was net of ik daar opnieuw geboren werd. Alle zonde afgelegd in de doop en opgestaan in een nieuw leven. Mensen, wat een prachtdag!

Daar ben ik nu nog lid en ik woon nog steeds in het pension. Ik moet mijn medicijnen op tijd nemen en af en toe een ‘voorraad’ ophalen in een injectie door de dokter. Af en toe vergeet ik de medicijnen; dan gaat het weer mis. Maar ook komen de stemmen soms sterk opzetten en dan gaat het ook weer mis. Maar dan is het goed dat er mensen zijn waar je mee praten kan en die je op weg helpen.Praten en luisteren is heel belangrijk voor mij. Ik kan goed luisteren naar mensen. Maar ook als ik zelf wat vertel is het fijn als mensen luisteren. Dat geeft je het gevoel erbij te horen.

Wat me helpt is dat ik mijn medicijnen op tijd inneem. Dat geeft de rust en onderdrukt de stemmen in mij.Wat me kracht geeft; dat is mijn geloof in Christus. Gewoon de zekerheid dat na mijn dood ik mag zijn bij de Here Jezus in de hemel. Geen pijn meer, geen verdriet meer, geen stemmen meer. Een nieuw lichaam krijgen; wat een vooruitzicht, mensen!

Ik ga geregeld naar de gemeente. Het is fijn erbij te horen. Als je ziek bent, bidden ze voor je, sturen kaarten, bezoeken je. Je bent een van hen. Vooral op de woensdagavond ga ik graag naar de gemeente. Veel zingen met

��

elkaar, bidden voor elkaar en met elkaar, een bijbelstudie. Fijne avonden.Ik bid ook zelf veel om alle problemen, moeite, zorg en verdriet bij God de Vader te brengen. Dat helpt mij. Hij is erbij en geeft mij kracht. Ik mag ook deelnemen aan het Avondmaal, dan gedenken we wat de Here Jezus voor ons gedaan heeft. Daar danken we Hem voor. Maar ook bidden we samen voor de zieken en de andere mensen die Hem nog niet kennen. En vragen God of Hij dicht bij ons blijft. En natuurlijk zingen we ook daar veel bij.

Het was goed om bij u te zijn en u iets van mijn leven te mogen vertellen. Ik hoop dat u enigszins iets van mijn handicap hebt begrepen. Ik wens u allemaal Gods zegen en nabijheid toe. En na de dienst kunt u mij nog rustig iets vragen, als u mij niet goed begrepen hebt.

� �

��

Willemien

Mijn naam is Willemien, ik ben een vrouw van vijfenveertig jaar. Een psy-chiatrisch patiënte ook. Dit is de eerste keer dat ik aan ‘gewone’ mensen vertel over ‘een ervaring rijker’. Voor mij de ervaring van psychiatrisch patiënte zijn. Hier mogen vertellen over die ervaring voelt als een soort bekroning van een lange carrière in de psychiatrie. Vijfentwintig jaar. Een onnoemelijk lange tijd. Maar zeker niet zonde van de tijd!

Natuurlijk, als ik met mijn eerste opname, in 1983, geweten had dat er nog zóveel opnames zouden volgen, was ik op voorhand moedelozer geworden dan ik al was. Ik heb véél meegemaakt, tijdens die opnames. Veel mensen ontmoet, allemaal in hetzelfde schuitje. Het is een apart fenomeen; je bent opgenomen, deelt leed maar ook zeker lief met anderen die op een gege-ven moment weer met ontslag gaan. Mensen komen en verdwijnen weer uit je leven, soms voorgoed, vaak tijdelijk. In de wereld van de psychiatrie zie je vaak dezelfde mensen terugkeren. Soms zou je er moedeloos van worden!

Moedeloos, machteloos, levensmoe. Zware gevoelens, die er vaak waren. Die me deels hebben gevormd. Maar ik ben er toch, ondanks die moeilijke gevoelens, die soms nog de boventoon voeren. Maar ook dankzij mijn kracht, optimisme en geloof. Het geloof dat het ergens voor dient, zeker geen geloof in toeval. De overtuiging dat, op de moeilijke dagen, God mij draagt, één voetspoor in het zand. En naast God is er altijd mijn eigen moeder. Zij overleed 43 jaar geleden.

Ik was nog geen drie jaar oud. Mijn vader bleef -ontredderd- met vier jonge kinderen achter en hertrouwde met een veel oudere vrouw. Een vrouw die nooit kinderen had gehad, die non was geweest, die waarschijnlijk zelf een beschadigde jeugd had gekend. Ze sprak er nooit over. Bij ons thuis werd niet over gevoel gesproken. Dat was taboe.

Daar ligt de oorsprong van jarenlange strijd, in mezelf, met mezelf, met mijn verleden. Daar ligt de oorsprong van mijn kennismaking met het psychiatrisch circuit.

Begin dit jaar heb ik een opname van vier maanden afgesloten, na talloze korte opnames, in die vijfentwintig jaar. Ik ben gegroeid, zeker het laatste jaar. Het was soms keihard knokken; het is de weg van drie stappen vooruit en twee terug, net zo lang totdat het minder stappen terug en meer stappen vóóruit worden.

��

Een verpleegkundige heeft me eens gezegd; je moet wel een lange adem hebben. Ja, dat klopt. Soms kom je bijna adem tekort. De hulpverlening en ik hebben hoop dat ik voor langere tijd niet meer opgenomen hoef te wor-den. Ik zal zeker nog jarenlang gebruik maken van de geestelijke gezond-heidszorg. Dat is een gevolg van mijn verleden, waar ik niet om gevraagd had. Toch had ik het -dat klinkt wellicht vreemd- niet willen missen.

Het hád gemakkelijker mogen zijn, dat zeker, maar ik ben er ook de Wil-lemien door geworden, die ik nu ben. Ik heb er kracht door gekregen, ik heb mezelf leren kennen. Ik heb mezelf verrijkt met méér zelfvertrouwen, goed voor mezelf zorgen, méér gevoel.

Mijn ervaringen als psychiatrisch patiënte gebruik ik nu aan de ‘andere kant’. Voorzichtig zet ik de eerste stappen om wat met die jarenlange ervaring te doen. In een kerkdienst vertellen over het thema ‘een ervaring rijker’, is al een stukje van die kant. Ik sta sinds kort met mijn herstel-verhaal op de site ‘mijn herstel’. Ik doe wat vrijwilligerswerk binnen de psychiatrie door stukjes te schrijven.

Schrijven is mijn lust en mijn leven, daar ligt ook mijn kracht. Vanaf het moment dat ik het ouderlijk huis verliet, ben ik dagboeken gaan schrijven. Mijn vermogen zaken goed te verwoorden, speelt een rol in mijn therapie. Ik timmer toenemend aan de weg met ervaringsstukjes en gedichten, die als ze gepubliceerd worden een kick geven, die mijn kracht alleen maar versterkt. Als ik niet bekend was geweest met de wereld van de psychia-trie, had ik dat niet op deze manier gekund. Dan was mijn leven wellicht gemakkelijker geweest, maar ook minder intens, misschien wel minder verrijkend.

Kortom; ik vind de wereld van de psychiatrie zo gek nog niet, het is een ervaring rijker! Ik zou graag mijn verhaal hier in stijl afsluiten met een gedicht van mezelf, waarin al het bovenstaande verwoord is;

��

Uitlaatklep

Soms word ik zo moeDe gedachte; wat doet het er nog toe?

Moe van de diepe duistere dalenHuilen met onbeheerste halen

De flipperkast in m’n kopVan down-under weer naar top

En als ik dan moedeloos in bed belandHoud ik m’n ellende alleen maar in stand

Totdat ik uiteindelijk toch maar schrijfDán red ik mijn over de toeren-lijf

Dan kom ik weer tot levenOok al is het maar héél even

Schrijven blijft mijn lust en mijn levenIk heb mezelf een uitlaatklep gegeven!

� �

��

KWARTIER MAKEN IN GRONINGEN

VOOR MENSEN MET EEN PSYCHISCHE BEPERKING