Steeds meer organisaties laten zich inspireren om de principes van de circulaire economie of Cradle-to-Cradle fi losofi e te vertalen naar een duurzame bedrijfsvoering en bedrijfshuisvesting. Inmiddels zijn vele organisaties bezig om nieuwe producten te ontwikkelen, die volledig hergebruikt kunnen worden. Afval wordt weer ‘voedsel’. Ook begint Nederland zwaar te investeren in energiebesparing. Niet alleen de overheid, maar ook veel bedrijven. Er valt geld te besparen en of te verdienen, en de CO2-uitstoot van bedrijven daalt fors. Een duurzaam product krijgt een veel betere positionering in de markt, zoals vele bedrijven inmiddels ervaren. De consument begint ook de slag naar duurzame producten te maken: duurzaamheid loont dus!

Movares en Smart Group bieden u deze inspirerende masterclass aan, die u de kennis aanreikt om concreet aan de slag te gaan met de principes van C2C, circulaire economie en bijvoorbeeld BREEAM. Vijf inspirerende modules en een terugkombijeenkomst, verzorgd door docenten met praktijkervaring. U kunt na afl oop voor uw organisatie duurzaamheid vertalen naar concreet beleid, concrete acties en concrete resultaten. Doelstelling is dat bij uw organisatie een concreet project met het thema duurzaamheid ingevoerd wordt.

Morgen Middelen

Nu Acties

‘‘Zicht op verandering’’.Om perspectief te zien moet je de dingen soms omdraaien.

‘‘Toetsen op vakmanschap’’.Je werk vandaag goed doen is een geweldige stap voor morgen.

‘‘Sturen op perspectief’’.Hij die niet stuurt wordt gestuurd.

‘‘Bouwen op kansen’’.Het willen is het begin van de ontwikkeling.

Duurzaamheid Loont!

Masterclass: inspirerende docenten en concrete resultaten

MASTERCLASSD U U R Z A A M D O E N

Module 5: Rendabel verduurzamen van gebouwen

Tijdens deze module gaan we dieper in op het ontwerp en de exploitatie van een duurzaam gebouw. We gaan hierbij in op BREEAM: hét instrument om de duurzaamheid van nieuw en bestaand vastgoed meetbaar te maken. BREEAM let op materiaalgebruik en energiegebruik én op de leefbaarheid van het gebouw en de omgeving. De kern van een goed ontwerp is om te kijken naar optimalisatie van de Total Cost of Ownership, omdat de exploitatiekosten de investeringen gedurende de levensduur van een gebouw vele malen overstijgen is het belangrijk om hier goed naar te kijken. Eenmaal dit ervaren hebbende, zeggen opdrachtgevers:“waarom hebben we dit niet jaren eerder gedaan. Ongelofelijk wat er bespaard kan worden terwijl tevens het milieu gespaard wordt en het binnenklimaat aangenaam en behaaglijk is.”

Module 6: Presentaties van praktijkopdrachten

Bij de start van uw deelname aan de mastersclass bespreken we met u uw leerdoelen. Eén doelstelling is een praktijkopdracht, zoals bijvoorbeeld het maken van een beleidsplan, een energiebesparingsplan, de uitvoering van een BREEAM gebiedsscan, het opstellen van een programma van eisen voor duurzame renovatie van een gebouw of het uitvoeren van een onderzoek naar het verduurzamen van uw logistiek. Bij aanvang van de masterclass ontvangt u instructies over het uitwerken van uw praktijkopdracht. U krijgt een praktijkbegeleider, die u helpt bij deze opdracht. Tijdens de terugkombijeenkomst presenteren de cursisten de praktijkopdrachten aan elkaar. We sluiten de bijeenkomst af met een reflectie op de verschillende opdrachten door Roger Lenssen, die vanuit zijn jarenlange praktijkervaring ingaat op de verschillende presentaties.

Docenten: Estéban van Zeijl en Theo Maessen Docent: Roger Lenssen

Module 1: De basisprincipes van duurzaamheid

De urgentie tot verandering, het verduurzamen van onze economie wordt iedere dag groter. Het verbruik van grondstoffen, energie, water en de uitstoot van schadelijke stoffen staan niet in verhouding tot wat de aarde kan dragen en kan reproduceren. Wereldwijde bevolkingsgroei, de daarmee groeiende consumptie, armoede en de afname van biodiversiteit zijn vraagstukken waarvoor we oplossingen zullen moeten vinden. Dat vraagt om anders denken en om innovatie.

Tijdens deze module gaan we in op de urgentie om duurzamer te gaan ondernemen en leven en kijken we naar de mogelijke oplossingen voor dit vraagstuk. We gaan in op de basisprincipes en de toepasbaarheid van onder andere de Circulaire Economie, Cradle-to-Cradle (afval = voedsel), The Natural Step en Blauwe Economie. We laten zien dat duurzaamheid mogelijk is en dat het loont.

Module 3: Verduurzamen van bedrijfsprocessen

Veel bedrijven maken in hoog tempo de omslag naar een duurzame bedrijfsvoering. Niet alleen omdat het rendeert, maar ook uit overtuiging. Hoe verduurzaam je een product? Wat betekent dit voor de totale organisatie? Welke langetermijnvisie ontwikkelt u? Hoe vertaalt u dit naar doelstellingen? Wat betekent een omslag naar duurzaamheid op het vlak van bijvoorbeeld personeelsbeleid, inkoop, productieprocessen, logistiek, marketing, partnerships, innovatiebeleid of rendement?

Vanderlande is een voorbeeld van een bedrijf, dat op deze deelgebieden toonaangevende prestaties heeft geleverd. Dit voorbeeld bedrijf geeft u inzicht in de manier waarop succesvolle bedrijven duurzaamheid hebben geborgd in al hun bedrijfsprocessen. Dit gaat niet van de één op de andere dag. Vanderlande ontwikkelde een langetermijnplan. In dat plan nemen klanten en toeleveranciers een belangrijke plek in. Hoe neemt Vanderlande klanten en toeleveranciers mee bij de omslag naar duurzame bedrijfsvoering?

Module 2: Ontwerpen voor de circulaire economie

Hoe ontwerp ik een product dat geschikt is voor de circulaire economie? Welke materiaaleigenschappen zijn van belang? Welke aspecten zijn van belang bij een C2C ontwerp? Welke materialen kan ik recyclen en wat vraagt dit van de samenstelling? Wat is belangrijk bij het designen van een nieuw product of het redesignen van een bestaand product? Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van circulair ontwerp?

Aan de hand van praktijkvoorbeelden zien we wat dit fi nancieel en ecologisch oplevert en waar dit bijdraagt aan de oplossing van het grondstoffen-schaarstevraagstuk? Het gaat hierbij ook bijvoorbeeld om end-of-use , next use value, reverse logistics, recycling of refurbishment van goederen.

Module 4: Zo ontstaat een duurzaam gebied

Onze leefomgeving kent veel groen en duurzame mogelijkheden. Wat is de duurzame leefomgeving ons waard? We gaan in op de bouwstenen voor een C2C-leefomgeving. Daarbij presenteren we praktische methoden als BREEAM en GPR waarmee u een handvat krijgt in het proces om gebieden te realiseren volgens uw duurzaamheidsambities: concreet en meetbaar. We leren u hoe u deze methodieken kunt hanteren. Bijvoorbeeld als ontwikkelaar, projectmanager, opdrachtgever of gebruiker.

U krijgt inzicht in begrippen als klimaatadaptatie, resilient cities en duurzame gebiedsontwikkeling. Met deze kennis kunt u praktisch aan de slag. Aan de hand van een casus, gaan we na welke mogelijkheden er zijn om onze leefomgeving te verduurzamen. U zult verrast zijn over de verregaande voorbeelden van woonwijken en bedrijventerreinen die in Nederland en wereldwijd al duurzaam gebouwd zijn.

Programma

Docent: Remko de Lange

Docent: Ilonka de Beer

Docent: Lonneke van den Elshout

Docent: Frans Beckers

Frans is eigenaar van FBBasic. Met als hoofdthema “herwinning van grond-stoffen” helpt FBBasic bedrijven en overheden bij het ombuigen van lineaire productie- en consumptiesystemen naar circulaire systemen. Sleutel hierbij is versterking van de propositie. Frans werkte tot 2012 15 jaar in ver-schillende rollen voor Van Gansewinkel Groep, waarbij zijn laatste functie die van Directeur Materialen, Concepten en Infrastructuur was. Frans was één van de sleutelfiguren achter de transformatie van Van Gansewinkel van afvalbedrijf naar leverancier van grondstoffen. Ook was hij directeur van EPEA in Nederland.

Remko is als programmamanager bij Vanderlande Industriesverantwoordelijk voor strategische veranderprocessen en organisatieont-wikkeling en de borging van sustainability in de organisatie. In deze functie is hij tot de ontdekking gekomen dat binnen de keten juist samenwerking, leadership, focus en vertrouwen tot duurzame oplossingen leidt. Remko is een graag geziene spreker op seminars.

Esteban is sr. adviseur ‘duurzaamheid in de gebouwde omgeving’ bij Mova-res. Hij is de eerste consultant in Nederland die erkend BREEAM Expert is voor zowel gebouwen als gebieden, en infrastructuur. Esteban neemt u op inspirerende wijze mee in de praktijkvoorbeelden van het verduurzamen van projecten voor gebouwen, infrastructuur en het mogelijke instrumentarium dat daarbij tot onze beschikking staat

Lonneke is stedenbouwkundige met focus op duurzaamheid. Ze is as-sessor en expert BREEAM-NL gebiedsontwikkeling, maakt deel uit van de stuurgroep en geeft de trainingen om mensen op te leiden tot ex-pert. Ze heeft als expert gewerkt aan het 5-sterren gebiedscertificaat EcomunityPark en als assessor aan het 4-sterren gebied A4zonewest Schiphol. Tevens heeft ze in samenwerking met FOMConsultants de stichting FSA (Foundation for Sustainable Area development) opgericht, die zich bezig houdt met duurzame gebiedsontwikkeling wereldwijd.

Theo is Register Energie Adviseur en al vanaf de start van zijn loopbaan bezig en geïnfecteerd met energiekostenbesparing en asset management. Een rode draad daarbij is simulatie als instrument om assets te optimaliseren. Daarmee kunnen economie en ecologie vooraf geharmoniseerd worden en de prestaties bepaald, zelfs gegarandeerd worden. Theo informeert en begeleidt bij het behalen van enorme besparingen en navenante duurzaamheidsverbeteringen.

Ilonka heeft, als technisch bedrijfkundige ir, langdurige ervaring in de che-mische industrie (Akzo Nobel). Zij is gepassioneerd geraakt van duurzaam-heid. Ilonka is mede-auteur van het boek ‘Duurzaam Denken Doen’ en was ondermeer programmabegeleider en gastdocent bij Nyenrode Business Universiteit en bij de Hotelschool Amsterdam.

Roger is vanaf 1990 oprichter en algemeen directeur Smart Group. Hij is ruim 30 jaar bezig met het duurzaam ontwikkelen van organisaties en men-sen. Roger heeft duurzaamheid en duurzame inzetbaarheid diep verankerd in zijn genen en in die van de Smart Group. Roger is de auteur van diverse managementboeken; ‘Smart Management’, ‘Resultaat- en functiegericht coachen’, ‘Dansen op het ritme van de tijd’ en ‘Waarde van onafhankelijk-heid’, en ‘Dansend naar de toekomst’.

Frans Beckers(circulaire economie)

Theo Maessen(bouwsimulatie, rendabel investeren)

Roger Lenssen - CMC(terugkombijeenkomst)

Remko de Lange(duurzame producten)

Esteban van Zeijl(duurzame gebouwen)

Lonneke van den Elshout(duurzame gebiedsontwikkeling))

Ilonka de Beer(basisprincipes van duurzaamheid)

De volgende organisaties gingen u voor:

AP Consultants Cita Verde Diverse Gemeenten Fontys Hogeschool For Farmers Gilde Opleidingen Jalema Limburgs Museum Rabobank

Brabantia Coresta Essent Philips Van Gansewinkel Hogere Agrarische School KPN OSG

Overige informatie Kosten deelname: € 1.950, excl. BTWLocatie: Utrecht, kantoorgebouw Movares5 minuten lopen vanaf het station. Er is ook voldoende parkeergelegenheid.

Tijdstip: van 16.00 tot 20.00 uur

Wij zorgen voor een lichte brood maaltijd.

Datum, zie: Movares.nl/masterclass en smartgroup.nl/masterclass

Voor meer informatie neem contact op met:Sipke Hengst: sipke.hengst@smartgroup.nl,06-23608401Gert Visser: gert.visser@movares.nl, 06-53434877

‘‘Een brede introductie in de wereld van de circulaire economie. Inspirerende docenten, die vanuit hun vakgebied ruime verdieping aanbieden. En de moderator die alles in perspectief plaatst. Leerzaam, bruikbaar en het zet je aan het denken over je eigen gedrag.”

Bor van Dijk, Advisor Change and Innovation , Essent

‘‘De masterclass laat je fundamenteel nadenken over de uitdagende zoektocht naar duurzame verstedelijking’’

Peter van den Akker, Gemeente Utrecht

Een blijvend kennisnetwerk

Met uw praktijkopdracht bereikt u concrete resultaten en bouwt u aan een collegiaal netwerk van cursisten, die elkaar helpen bij elkaars praktijkopdrachten. De ervaring leert dat cursisten langdurig met elkaar in contact blijven en kennis delen.

De masterclass biedt zo voor u een netwerk van cursisten, docenten en bedrijven. Na de masterclass wordt u lid van het alumninetwerk en blijft u op de hoogte van vele inspirerende praktijkprojecten. Zo blijft u leren.