Particulieren

Woningcorporaties&

vastgoedbeleggers

Bouwbedrijven

Informatiekaart Financiering energiezuinig (ver) bouwen

Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen Informatiekaart voor de woningmarkt Ga verder

Versie: maart 2015

Voorwoord

Beste lezer, Steeds meer mensen willen comfortabel en energiezuinig wonen. Ook in een oude(re) woning. Maar het verkrijgen van een lening voor energiezuinig bouwen of verbouwen wordt steeds moeilijker. Gelukkig bestaan er andere financieringsmogelijkheden. Diverse regelingen en financieringsconstructies, waar men vaak niet van op de hoogte is. Deze informatiekaart geeft hiervan een overzicht. • Wilt u als particulier weten wat uw financierings-

mogelijkheden zijn? • Wilt u als bouwbedrijf uw klanten informeren over hun

financieringsmogelijkheden? • Zoekt u als woningbouwcorporatie financierings-

mogelijkheden? Leest u dan verder en doe uw voordeel met deze informatiekaart! Wat houdt de informatiekaart in? Deze kaart informeert over financieringsconstructies voor energiezuinige woningen en verbouwingen. De nadruk ligt op innovatieve constructies en concepten. De kaart richt zich op particulieren, woningcorporaties & vastgoedbeleggers en bouwbedrijven.

Hoe werkt de informatiekaart? Onderaan deze pagina start u de informatiekaart. Deze wijst zich vanzelf door op de gewenste buttons te klikken. Eerst kiest u tussen bestaande bouw en nieuwbouw. Vervolgens klikt u op de gewenste doelgroep. Hierna kunt u verder navigeren voor meer specifieke informatie. Er bestaat altijd de mogelijkheid terug te keren naar de vorige pagina. De informatiepagina’s bevatten zowel achtergrondinformatie als links naar externe websites. Aan de informatiekaart kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de meest actuele informatie, kunt u contact opnemen met de verstrekker van de regeling.

Op- of aanmerkingen Mist u een regeling? Laat het ons weten door een e-mail te sturen naar: h.visser@bouwendnederland.nl

Start hier de informatiekaart! Colofon | Disclaimer

Versie: maart 2015

Bestaande bouw

Nieuwbouw

Versie: maart 2015

Financiering energiezuinig (ver) bouwen

Bestaande bouw

Particulieren Bouwbedrijven Woningcorporaties

& vastgoedbeleggers

Versie: maart 2015

Woonsituatie

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Bestaande bouw

Versie: maart 2015

Woonsituatie

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Bestaande bouw

Woning kopen

Versie: maart 2015

Verbouwen

Woonsituatie

Financiering

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Bestaande bouw

Woning kopen

Verruiming hypotheek

Hypotheekrente gekoppeld aan

energielabel

Versie: maart 2015

Verbouwen

Woonsituatie

Financiering

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Stimuleringsmaatregel

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Bestaande bouw

Woning kopen Collectieven

Leasen (zonnepanelen)

SVn Duurzaam heidslening

Verlaagd Btw-tarief

Energie- bespaarlening

Energie subsidiewijzer

Versie: maart 2015

Verbouwen

Stroomversnelling koopwoningen

Triodos bank koppelt het rentetarief aan het energielabel

Hypotheekrente gekoppeld aan energielabel

Het verschil tussen energielabel A en energielabel G is 0,6% .

Hoe energiezuiniger de woning, hoe lager het rentetarief.

Voor huizen zonder Nationale Hypotheek Garantie (NHG) geldt een renteopslag als de hypotheek hoger is dan 65% van de marktwaarde van de woning.

Raadpleeg hier een overzicht van de actuele rentestanden.

Klik hier voor een rekenvoorbeeld.

Website voor meer informatie: www.triodos.nl

Versie: maart 2015

Het lagere rentetarief is ook van toepassing na het verduurzamen van uw woning. Het is ook mogelijk om uw huidige hypotheek over te sluiten naar Triodos.

Joost en Laura wonen samen met hun twee kinderen in een jaren '30 woning. Zij hebben hiervoor een hypotheek van € 300.000. Het huis heeft energielabel G. Zij besluiten om hun huis te verduurzamen door te isoleren (met o.a. HR glas, spouwmuur- en dakisolatie) en daarnaast de CV ketel te vervangen door een HR ketel. Het energielabel van de woning verschuift hierdoor van G naar B, waardoor de hypotheekrente 0,5% lager wordt. Hierdoor dalen niet alleen hun jaarlijkse energiekosten maar ook de bruto rentelasten op jaarbasis met € 1.500. Bron: www.triodos.nl

Rekenvoorbeeld

Versie: maart 2015

Extra leencapaciteit voor hypotheek bij energiezuinige woning

Verruiming hypotheek

Hypotheekverruiming verhoogd van € 13.500 naar € 25.000 bij een nul-op-de-meter woning.

Hypotheekverruiming wordt buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van de financieringslast.

Download hier de Kamerbrief inzake de wijzigingen en download hier de volledige regeling hypothecair krediet, opgesteld door de minister van Financiën.

Vraag uw hypotheekverstrekker voor meer informatie.

Versie: maart 2015

Voor beiden verruimingen geldt een toetsinkomen van tenminste € 32.000.

Voor de vrijstelling dient een energieprestatiegarantie afgegeven te worden voor een periode van tenminste tien jaar.

Voor een woning met een energie-index van ten hoogste 0,6 of een EPC van 0,6 geldt een verruiming van € 9.000.

Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen

Collectieven

Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop.

Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt.

De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen.

Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland.

Versie: maart 2015

Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie. Denk ook aan combinaties!

Lening vanuit gemeente in samenwerking met Stimuleringsfonds Volkshuisvesting

SVn Duurzaamheids-lening

Lage rente door korting van 3,0% op rentetarief van SVn, rente staat vast gedurende de looptijd.

Aantrekkelijke lening voor energiebesparende maatregelen.

De lening bedraagt minimaal € 2.500,- en de maximale lening is vastgesteld op € 25.000,-

Looptijd van 10 jaar voor bedragen tot € 7.500,- voor grotere bedragen is de looptijd 15 jaar.

Gemeente moet deelnemen aan regeling. Raadpleeg hier de deelnemende gemeenten.

Klik hier voor een rekenvoorbeeld.

Website voor meer informatie: www.svn.nl | download de informatie flyer voor particulieren.

Versie: maart 2015

U wilt enkelglas ramen vervangen voor HR++ glas: • U heeft een lening van € 8.000,- nodig • De lening heeft een looptijd van 15 jaar • De rente* bedraagt 2,3% (na rentekorting van 3%) • Afsluitkosten € 160,- (2% van de hoofdsom) • Totale kosten lening € 9.550,80 • Jaarlijks kostenpercentage 2,7% • Bruto maandlasten € 53,06 • De rente wordt bepaald op datum van aanvraag U profiteert al direct na het plaatsen van het HR++ glas van de lagere energierekening. Bron: www.svn.nl (PDF)

Rekenvoorbeeld

Versie: maart 2015

Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering

Leasen (zonnepanelen)

Geen onverwachte hoge kosten.

Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand.

De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie.

Tussentijdse contractbeëindiging is mogelijk.

Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem.

Website voor meer informatie: http://zonne-energie.nl/

Versie: maart 2015

Het Amsterdams Klimaat & Energiefonds heeft overeenstemming bereikt met Big Solar inzake een financiering van € 2.250.000 voor een leasemodel voor zonnepanelen.

De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door RVO (voorheen Agentschap NL)

Energiesubsidiewijzer

De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen.

De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet.

Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!

Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau.

Versie: maart 2015

Laagrentende lening voor de financiering van energiebesparende maatregelen

Energiebespaarlening

Leningen verkrijgbaar tussen € 2.500 en € 25.000. Het betreft een annuïteitenlening.

De rente is 2,9% bij een looptijd van 7 jaar. Bij een looptijd van 10 jaar is de rente 3,3%. Bekijk hier de actuele rentestand.

De lening kan gebruikt worden voor de volgende energiebesparende maatregelen.

De looptijd bedraagt 7 jaar voor bedragen onder de € 5.000. Boven de € 5.000 bedraagt de looptijd 10 jaar.

Versie: maart 2015

Het geleende bedrag wordt in een bouwkrediet gestort. Vanuit hier wordt de aannemer of installateur betaald.

Website voor meer informatie: www.ikinvesteerslim.nl

Zie hier een rekenvoorbeeld.

De energiebesparende maatregelen bestaan uit: • gevelisolatie; • dakisolatie; • vloerisolatie; • hoog rendement (HR++) beglazing; • isolerende deuren en gevelpanelen; • warmtepomp; • zonneboiler; • installatie voor warmterugwinning; • energiezuinige gelijkstroompomp; • energiezuinige gelijkstroomventilator; • vraaggestuurde ventilatie; • HR-e ketels; • hoogrendementsketel; • warmtekrachtkoppeling; • zonnepanelen; • maatwerkadvies.

Bron: www.ikinvesteerslim.nl/maatregelen

Energiebesparende maatregelen

Versie: maart 2015

Gezinssituatie Een echtpaar met 2 kinderen woont in een jaren ’60 hoek-rijtjeswoning. De hypotheek bedraagt € 175.000,-. Het gemiddeld energieverbruik is € 3.404,- per jaar. Het gezamenlijk inkomen is € 42.000,- bruto per jaar en de gezamenlijke lasten bedragen € 950,- per maand. De investering in energiebesparende maatregelen is € 7.203,- (exclusief afsluitkosten). *Rentepercentage wordt vastgesteld op het moment van aanvraag.

De gemiddelde energiebesparing bij de maatregelen spouwmuurisolatie, HR++ glas in de leefruimten en HR-combiketel is € 1.016,- per jaar of € 84,- per maand. De terugverdientijd op basis van de bruto lasten is circa 9 jaar. Bron en meer rekenvoorbeelden: www.rijksoverheid.nl

Rekenvoorbeeld

Versie: maart 2015

Soort lening Energiebespaarlening aflossing d.m.v. jaarannuïteiten

Vaste debetrente* 3,8% per jaar

Afsluitkosten 2% over het totale leningsbedrag zijnde € 147,-

Totaal leningsbedrag € 7.350,-

Jaarlijks kostenpercentage 4,6%

Looptijd van de lening 10 jaar (120 maanden)

Totale bruto kosten van de lening € 8.972,40

Bruto maandtermijn € 74,77

Btw-tarief van 21% naar 6% voor renovatie-, herstelwerkzaamheden en tuinonderhoud woningen

Verlaagd Btw-tarief

Verlaging alleen mogelijk voor woningen ouder dan twee jaar.

De tijdelijke Btw-verlaging geldt nog tot 01 juli 2015.

Het vernieuwen, vergroten, herstellen of vervangen en onderhouden van de woning en de aanleg en onderhoud van de tuin.

De verlaging is alleen van toepassing op de arbeidskosten, niet op de gebruikte materialen.

Meer informatie vindt u op de website van de Belastingdienst.

Versie: maart 2015

Het plaatsen, vernieuwen en onderhouden van o.a. warmtepompen, zonnepanelen, zonneboilers en het isoleren van de woning vallen onder de 6% Btw regeling.

Samenwerking om op grote schaal vraag en aanbod te creëren voor nul-op-de-meter verbouwingen

Deal Stroomversnelling Koopwoningen

Let op: het betreft een gesloten marktinitiatief. De ondertekenaars bieden ruimte voor toetreding van nieuwe partijen.

De huiseigenaar krijgt een comfortabeler en mooier huis zonder energiekosten en financiert de renovatie door de huidige energierekening.

De maandelijkse kosten voor aflossing en rente zijn gelijk of lager dan de kosten voor het energieverbruik vòòr de renovatie.

Meer dan 175 partijen tekenden de Deal Stroomversnelling Koopwoningen op 29 september 2014.

Versie: maart 2015

Tot aan 1 januari 2016 realiseren partijen pilotwoningen. Na de pilotfase zetten de partijen zich in voor een opschaling van de nul-op-de-meter verbouwingen bij particulieren.

Raadpleeg voor meer informatie de website: www.stroomversnellingkoopwoningen.nl Zie ook de ‘Dealtekst’ en bekijk de deelnemende partijen (PDF)

Ambitie: particuliere rijwoningen uit de periode 1950-1980 renoveren tot nul-op-de-meter woning, waarvan de kosten voor de renovatie woonlastenneutraal zijn.

Woonsituatie

Subsidiewijzer

Financiering

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Verbouwen Collectieven

Leasen (zonnepanelen)

Bestaande bouw

Energie subsidiewijzer

Versie: maart 2015

Verbouwen

Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie. Denk ook aan combinaties!

Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen

Collectieven

Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop.

Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen.

De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen.

Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland.

Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt.

Versie: maart 2015

Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering

Leasen (zonnepanelen)

Geen onverwachte hoge kosten.

Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen.

De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie.

Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem.

Website voor meer informatie: http://zonne-energie.nl/

Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand.

Versie: maart 2015

De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door RVO (voorheen Agentschap NL)

Energiesubsidiewijzer

De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen.

De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet.

Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!

Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau.

Versie: maart 2015

Financieringsvorm

Woningcorporaties/vastgoedbeleggers

Te financieren

ESCo

Energie- besparende

voorzieningen

Bestaande bouw

Versie: maart 2015

Keten-samenwerking

“De Stroom-versnelling”

Subsidie

Fonds Energiebesparing

Huursector

Duurzame woningsubsidie

(STEP)

Energy Service Companies (ESCo) garanderen energiebesparing

ESCo

Afspraken over energiebesparing worden vastgelegd in een prestatiecontract. Klik hier voor een Modelprestatiecontract voor de levering van warmte en/of koude.

ESCo neemt de klimaatinstallaties over (of legt deze aan) en onderhoud, beheert en financiert deze.

Een ESCo is een bedrijf dat door verschillende maatregelen en activiteiten een bepaalde energiebesparing garandeert.

Bekijk hier de voordelen van een ESCo op een rij.

Versie: maart 2015

DWA en APPM zijn gestart met een GebiedsESCo voor de Plaspoelpolder, waarbij een bedrijventerrein collectief wordt verduurzaamd. Meer informatie op de website van DWA.

Meer referentieprojecten vindt u op de website van ESCoNetwerk, een onafhankelijk platform op het gebied van ESCo’s.

De voordelen • ESCo's hebben kennis van installaties, u hoeft dus niet zelf in technische kennis te investeren; • ESCo's financieren de aanleg van een installatie; • Met een ESCo zijn prestatieafspraken over energiebesparing te maken; • Een ESCo kan in aanmerking komen voor subsidies en fiscale regelingen; • ESCo's kunnen een totaal ontzorgingsconcept aanbieden.

Bron: www.rvo.nl

Voordelen ESCo

Versie: maart 2015

De gemeente Rotterdam het energiezuiniger maken van negen zwembaden uitbesteed aan de ESCo Strukton. Zij zorgen daarnaast voor het onderhoud en beheer. De totale gegarandeerde besparing levert 4,5 miljoen euro op. • 34% minder energiekosten: €3,4 miljoen • 15% minder onderhoudskosten: €1,1 miljoen €4,5 miljoen Strukton heeft voor bovenstaand project een ESCo opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende maatregelen, zorgt voor de financiering en garandeert de energiebesparing. Daarnaast is de ESCo verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de negen zwembaden. Het contract heeft een looptijd van 10 jaar. Het project wordt kostenneutraal uitgevoerd doordat de gemeente betaald uit de bespaarde energie- en waterkosten gedurende de looptijd van het contract. Bron: www.strukton.nl

Praktijkvoorbeeld

Versie: maart 2015

Bestaande woningen renoveren tot nul-op-de-energiemeter woningen

“De Stroomversnelling”

De corporatie investeert in het renoveren van de woningen met de nieuwe geldstroom.

Huurder heeft geen energiekosten meer na renovatie. Huurder betaalt de “energiekosten” aan de corporatie. De maandlasten voor de huurder blijven gelijk, het wooncomfort stijgt.

Samenwerking tussen vier bouwers en zes woningcorporaties om in totaal 111.000 woningen te renoveren tot nul-op-de-energiemeter woningen.

Bekijk hier de eerste prototypen van het project, voor meer informatie: www.stroomversnelling.net

Bouwbedrijven leveren duurzame gerenoveerde woningen zonder energiekosten.

Let op: het betreft een gesloten marktinitiatief maar het staat andere corporaties vrij deze nieuwe financieringsvorm ook toe te passen.

Versie: maart 2015

Het project loopt in fasen met als doel dit jaar 1.000 woningen te renoveren. Eind 2020 moeten dit 111.000 woningen zijn.

Lening met lage rente voor verhuurders voor energiebesparende renovatie

Fonds Energiebesparing Huursector

De verhuurder moeten tenminste 5 woningen renoveren d.m.v. energiebesparende maatregelen, met een minimale aanvraag van € 75.000,-.

In totaal is er € 75 miljoen beschikbaar aan leningen. De lening is onderdeel van het Nationale Energieakkoord.

Per 1 januari 2015 hangt de lening af van de Energie-Index die per woning wordt bereikt, afgezet tegen de Energie-Index bij aanvraag.

De Energie-Index die behaalt moet worden per type verhuurder, vindt u in dit overzicht.

25% van het renovatieproject kan gefinancierd worden met deze lening. Hierbij geldt een maximum van € 15.000,- per woning. Bekijk hier de rentepercentages.

Versie: maart 2015

Raadpleeg hier de officiële bekendmaking in de Staatscourant . Meer informatie over het fonds vindt u op de website van RVO

Tip: verhuurders van woningen onder de liberalisatiegrens kunnen ook gebruik maken van STEP!

De lening heeft een looptijd van vijftien jaar. De rente bedraagt voor: • Woningcorporaties met woningen beneden de liberalisatiegrens 0,5%; • Woningcorporatie met woningen boven de liberalisatiegrens 1,9%; • Andere verhuurders 1,9%. Bron: www.rvo.nl

Rentepercentages

Versie: maart 2015

Er zijn 2 mogelijkheden: 1. De opnamedatum en registratie van het energielabel vond plaats voor 1 januari 2015: u start met een energielabel en na renovatie moet u een Energie-Index bereiken (kolom 1). 2. De opnamedatum en registratie vindt plaats na 1 januari 2015: u start met een Energie-Index en na renovatie moet u een bepaalde Energie-Index bereiken (kolom 2). Bron: www.rvo.nl

Energie-Index

Versie: maart 2015

Soort verhuurder Kolom 1 Overgangssituatie: van energielabel naar Energie-Index

Kolom 2 Vanaf 1-1-2015: van Energie-Index naar Energie-Index

Woningcorporatie woningen onder maximale huurgrens

D naar ≤ 0,80 C naar ≤ 0,60

≥ 1,81 naar ≤ 0,80 ≥ 1,41 naar ≤ 0,60

Woningcorporatie woningen boven maximale huurgrens

D naar ≤ 1,20 C naar ≤ 0,80 B naar ≤ 0,60

≥ 1,81 naar ≤ 1,20 ≥ 1,41 naar ≤ 0,80 ≥ 1,21 naar ≤ 0,60

Overige verhuurders woningen onder of boven de maximale huurgrens

D naar ≤ 1,20 C naar ≤ 0,80 B naar ≤ 0,60

≥ 1,81 naar ≤ 1,20 ≥ 1,41 naar ≤ 0,80 ≥ 1,21 naar ≤ 0,60

Verduurzamen van woningen door ketensamenwerking

Ketensamenwerking

Woningcorporatie Eigen Haard en de Zonnefabriek laten huurders alleen betalen voor de zonnestroom die de panelen leveren.

Verschillende partijen werken samen om woningen te verduurzamen.

Woningcorporatie Woonbron en energieleverancier Eneco verduurzamen 46.000 huurwoningen

Energiefonds Overijssel en 15 woningcorporaties verduurzamen 15.000 huurwoningen.

Vijf Rotterdamse corporaties verduurzamen 7.000 woningen in samenwerking met diverse bouw- energiebedrijven.

Versie: maart 2015

Tip: ketensamenwerking is ook mogelijk voor het gezamenlijk isoleren van woningen!

10 Limburgse woningcorporaties voorzien 3.000 huurwoningen van zonnepanelen in samenwerkingsverband met Zonnig-Limburg.

Stimuleringsregeling energieprestatie huursector | Subsidie voor verduurzamen van huurwoningen

Duurzame woningsubsidie (STEP)

Per 1 januari 2015 hangt de hoogte van het subsidiebedrag af van de Energie-Index die per woning wordt bereikt.

De subsidie is onderdeel van het Nationale Energieakkoord.

Per woningcorporatie is € 7,5 miljoen subsidie beschikbaar voor het verduurzamen van bestaande woningen onder de liberalisatiegrens.

De subsidie is aan te vragen tot en met 31 december 2017. Het subsidieplafond bedraagt € 395.000.000.

De hoogte van de subsidiebedragen voor woningcorporaties vindt u hier, en voor de overige verhuurders hier.

Raadpleeg hier de officiële bekendmaking in de Staatscourant . Meer informatie over STEP vindt u op de website van RVO

Versie: maart 2015

Tip: STEP is in sommige gevallen te combineren met het Fonds Energiebesparing Huursector!

Er zijn 2 mogelijkheden: De opnamedatum en registratie van het energielabel vond plaats voor 1 januari 2015: u start met een energielabel en na renovatie moet u een Energie-Index bereiken (kolom 1). De opnamedatum en registratie vindt plaats na 1 januari 2015: u start met een Energie-Index en na renovatie moet u een bepaalde Energie-Index bereiken (kolom 2). Bron: www.rvo.nl

Subsidiebedragen woningcorporaties

Versie: maart 2015

Kolom 1 Kolom 2

Overgangssituatie: van energielabel naar Energie-Index

Vanaf 1-1-2015: van Energie-Index naar Energie-Index

Hoogte subsidie

E naar ≤ 1,40 D naar ≤ 1,20

≥ 2,11 naar ≤ 1,40 ≥ 1,81 naar ≤ 1,20

€ 2.000,-

F naar ≤ 1,40 E naar ≤ 1,20

≥ 2,41 naar ≤ 1,40 ≥ 2,11 naar ≤ 1,20

€ 2.600,-

G naar ≤ 1,40 F naar ≤ 1,20

≥ 2,71 naar ≤ 1,40 ≥ 2,41 naar ≤ 1,20

€ 3.500,-

G naar ≤ 1,20 ≥ 2,71 naar ≤ 1,20 € 4.500,-

Er zijn 2 mogelijkheden: De opnamedatum en registratie van het energielabel vond plaats voor 1 januari 2015: u start met een energielabel en na renovatie moet u een Energie-Index bereiken (kolom 1). De opnamedatum en registratie vindt plaats na 1 januari 2015: u start met een Energie-Index en na renovatie moet u een bepaalde Energie-Index bereiken (kolom 2). Bron: www.rvo.nl

Subsidiebedragen overige verhuurders

Versie: maart 2015

Kolom 1 Kolom 2

Overgangssituatie: van energielabel naar Energie-Index

Vanaf 1-1-2015: van Energie-Index naar Energie-Index

Hoogte subsidie

F naar ≤ 1,80 E naar ≤ 1,40 D naar ≤ 1,20

≥ 2,41 naar ≤ 1,80 ≥ 2,11 naar ≤ 1,40 ≥ 1,81 naar ≤ 1,20

€ 2.000,-

G naar ≤ 1,80 F naar ≤ 1,40 E naar ≤ 1,20

≥ 2,71 naar ≤ 1,80 ≥ 2,41 naar ≤ 1,40 ≥ 2,11 naar ≤ 1,20

€ 2.600,-

G naar ≤ 1,40 F naar ≤ 1,20

≥ 2,71 naar ≤ 1,40 ≥ 2,41 naar ≤ 1,20

€ 3.500,-

G naar ≤ 1,20 ≥ 2,71 naar ≤ 1,20 € 4.500,-

Financieringsvorm

Bouwbedrijven

Te financieren

Bestaande bouw

De Kredietunie Crowdfunding

Energiezuinige woning of

verbouwing

Versie: maart 2015

Tip: bekijk ook de financieringsmogelijkheden voor de particulieren, om zo uw klant optimaal te informeren!

Coöperatie tussen MKB-ondernemers die via gemeenschappelijke kas, geld verstrekken en lenen

De Kredietunie

Aansprakelijkheid aandeelhouders is niet meer dan eigen gestort bedrag.

Kredietunie per bedrijfstak of regio om ondernemers financiële ruimte te bieden.

Iedere kredietunie geeft aandelen uit om eigen vermogen te vormen.

Kredietgevende leden fungeren tevens als coach voor de kredietnemers.

Versie: maart 2015

Kredietunie Zeeland is geïntroduceerd in november 2013. Het benodigde startkapitaal van 2,5 miljoen euro is bijeen gebracht en daardoor op 1 mei 2014 van start gegaan!

Website voor meer informatie: www.dekredietunie.nl

In 2014 zijn er meerdere Kredietunies opgericht, klik hier voor een overzicht.

Financiering voor projecten waarbij een grote groep mensen een klein bedrag inlegt

Crowdfunding

De onderneming vergroot zijn eigen vermogen en kan investeren.

Burgers kunnen zich inschrijven voor een project in hun eigen omgeving.

Het bedrag, de looptijd en de daarbij behorende rente zijn vaak zelf te bepalen.

Duurzaaminvesteren en Greencrowd zijn crowdfunding platforms voor o.a. zonne-energie, windenergie warmtekoude opslag.

Versie: maart 2015

Tip: crowdfunding is ook geschikt voor andere duurzame projecten, zoals isolatieverbetering of warmtekoude opslag installaties (WKO) bij bestaande woningen!

Doneer de Zon en Zonnepanelendelen zijn crowdfunding platforms voor zonne-energie.

Nieuwbouw

Particulieren Bouwbedrijven Woningcorporaties

& vastgoedbeleggers

Versie: maart 2015

Woonsituatie

Te financieren

Particulier

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Nieuwbouw

Versie: maart 2015

Woonsituatie

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Woning kopen

Versie: maart 2015

Verbouwen

Nieuwbouw

Woonsituatie

Financiering

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Woning kopen

Verruiming hypotheek

Hypotheekrente gekoppeld aan

energielabel

Versie: maart 2015

Verbouwen

Nieuwbouw

Woonsituatie

Financiering

Kopen of verbouwen

Particulier

Te financieren

Stimuleringsmaatregel

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Woning kopen

Collectieven

Leasen (zonnepanelen)

SVn Duurzaam heidslening

Energie subsidiewijzer

Versie: maart 2015

Verbouwen Collectief

opdracht geven

Nieuwbouw

Triodos bank koppelt het rentetarief aan het energielabel

Hypotheekrente gekoppeld aan energielabel

Hoe energiezuiniger de woning, hoe lager het rentetarief.

Raadpleeg hier een overzicht van de actuele rentestanden.

Klik hier voor een rekenvoorbeeld.

Website voor meer informatie: www.triodos.nl

Versie: maart 2015

Het verschil tussen energielabel A en energielabel G is 0,6% .

Voor huizen zonder Nationale Hypotheek Garantie (NHG) geldt een renteopslag als de hypotheek hoger is dan 65% van de marktwaarde van de woning.

Het lagere rentetarief is ook van toepassing na het verduurzamen van uw woning. Het is ook mogelijk om uw huidige hypotheek over te sluiten naar Triodos.

Joost en Laura wonen samen met hun twee kinderen in een jaren '30 woning. Zij hebben hiervoor een hypotheek van € 300.000. Het huis heeft energielabel G. Zij besluiten om hun huis te verduurzamen door te isoleren (met o.a. HR glas, spouwmuur- en dakisolatie) en daarnaast de CV ketel te vervangen door een HR ketel. Het energielabel van de woning verschuift hierdoor van G naar B, waardoor de hypotheekrente 0,5% lager wordt. Hierdoor dalen niet alleen hun jaarlijkse energiekosten maar ook de bruto rentelasten op jaarbasis met € 1.500. Bron: www.triodos.nl

Rekenvoorbeeld

Versie: maart 2015

Extra leencapaciteit voor hypotheek bij energiezuinige woning

Verruiming hypotheek

Versie: maart 2015

Hypotheekverruiming verhoogd van € 13.500 naar € 25.000 bij een nul-op-de-meter woning.

Hypotheekverruiming wordt buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van de financieringslast.

Download hier de Kamerbrief inzake de wijzigingen en download hier de volledige regeling hypothecair krediet, opgesteld door de minister van Financiën.

Vraag uw hypotheekverstrekker voor meer informatie.

Voor beiden verruimingen geldt een toetsinkomen van tenminste € 32.000.

Voor de vrijstelling dient een energieprestatiegarantie afgegeven te worden voor een periode van tenminste tien jaar.

Voor een woning met een energie-index van ten hoogste 0,6 of een EPC van 0,6 geldt een verruiming van € 9.000.

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), gezamenlijk opdracht geven

Collectief opdracht geven

De woningen worden tegen de kostprijs gerealiseerd en zijn vaak goedkoper dan de marktwaarde.

Gezamenlijk opdracht geven voor de bouw van woningen op een kavel.

Als groep kunt u zelf bepalen waar u het geld in investeert, in wat u belangrijk vindt.

Een duidelijke uitleg over CPO wordt weergegeven in dit filmpje.

Website voor meer informatie: www.iceb.nl

Een groep particulieren vormen samen een stichting of vereniging. Zij zijn als groep de opdrachtgever voor de architect en aannemer.

Versie: maart 2015

Lening vanuit gemeente in samenwerking met Stimuleringsfonds Volkshuisvesting

SVn Duurzaamheids-lening

Lage rente door korting van 3,0% op rentetarief van SVn, rente staat vast gedurende de looptijd.

Aantrekkelijke lening voor energiebesparende maatregelen.

De lening bedraagt minimaal € 2.500,- en de maximale lening is vastgesteld op € 25.000,-

Looptijd van 10 jaar voor bedragen tot € 7.500,- voor grotere bedragen is de looptijd 15 jaar.

Gemeente moet deelnemen aan regeling. Raadpleeg hier de deelnemende gemeenten.

Klik hier voor een rekenvoorbeeld.

Versie: maart 2015

Website voor meer informatie: www.svn.nl | download de informatie flyer voor particulieren.

U wilt enkelglas ramen vervangen voor HR++ glas: • U heeft een lening van € 8.000,- nodig • De lening heeft een looptijd van 15 jaar • De rente* bedraagt 2,3% (na rentekorting van 3%) • Afsluitkosten € 160,- (2% van de hoofdsom) • Totale kosten lening € 9.550,80 • Jaarlijks kostenpercentage 2,7% • Bruto maandlasten € 53,06 • De rente wordt bepaald op datum van aanvraag U profiteert al direct na het plaatsen van het HR++ glas van de lagere energierekening. Bron: www.svn.nl (PDF)

Rekenvoorbeeld

Versie: maart 2015

Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering

Leasen (zonnepanelen)

Geen onverwachte hoge kosten.

Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand.

De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie.

Tussentijdse contractbeëindiging is mogelijk.

Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem.

Website voor meer informatie: http://zonne-energie.nl/

Versie: maart 2015

Het Amsterdams Klimaat & Energiefonds heeft overeenstemming bereikt met Big Solar inzake een financiering van € 2.250.000 voor een leasemodel voor zonnepanelen.

De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door RVO (voorheen Agentschap NL)

Energiesubsidiewijzer

De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen.

De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet.

Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!

Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau.

Versie: maart 2015

Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen

Collectieven

Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop.

Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt.

De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen.

Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland.

Versie: maart 2015

Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie. Denk ook aan combinaties!

Woonsituatie

Subsidiewijzer

Financiering

Particulier

Te financieren

Eigenaar/ bewoner

Huurder

Energiezuinige woning of

verbouwing

Verbouwen Collectieven

Leasen (zonnepanelen)

Energie subsidiewijzer

Versie: maart 2015

Verbouwen

Nieuwbouw

Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen

Collectieven

Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop.

Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen.

De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen.

Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland.

Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt.

Versie: maart 2015

Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie. Denk ook aan combinaties!

Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering

Leasen (zonnepanelen)

Geen onverwachte hoge kosten.

Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen.

De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie.

Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem.

Website voor meer informatie: http://zonne-energie.nl/

Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand.

Versie: maart 2015

De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door RVO (voorheen Agentschap NL)

Energiesubsidiewijzer

De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen.

De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet.

Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!

Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau.

Versie: maart 2015

Financieringsvorm

Te financieren

Woningcorporaties/vastgoedbeleggers

ESCo Keten-

samenwerking

Energie- besparende

voorzieningen

Nieuwbouw

Versie: maart 2015

Versie: maart 2015

Energy Service Companies (ESCo) garanderen energiebesparing

ESCo

Afspraken over energiebesparing worden vastgelegd in een prestatiecontract. Klik hier voor een Modelprestatiecontract voor de levering van warmte en/of koude.

ESCo neemt de klimaatinstallaties over (of legt deze aan) en onderhoud, beheert en financiert deze.

Een ESCo is een bedrijf dat door verschillende maatregelen en activiteiten een bepaalde energiebesparing garandeert.

Bekijk hier de voordelen van een ESCo op een rij.

DWA en APPM zijn gestart met een GebiedsESCo voor de Plaspoelpolder, waarbij een bedrijventerrein collectief wordt verduurzaamd. Meer informatie op de website van DWA.

Meer referentieprojecten vindt u op de website van ESCoNetwerk, een onafhankelijk platform op het gebied van ESCo’s.

De voordelen • ESCo's hebben kennis van installaties, u hoeft dus niet zelf in technische kennis te investeren; • ESCo's financieren de aanleg van een installatie; • Met een ESCo zijn prestatieafspraken over energiebesparing te maken; • Een ESCo kan in aanmerking komen voor subsidies en fiscale regelingen; • ESCo's kunnen een totaal ontzorgingsconcept aanbieden.

Bron: www.rvo.nl

Voordelen ESCo

Versie: maart 2015

De gemeente Rotterdam het energiezuiniger maken van negen zwembaden uitbesteed aan de ESCo Strukton. Zij zorgen daarnaast voor het onderhoud en beheer. De totale gegarandeerde besparing levert 4,5 miljoen euro op. • 34% minder energiekosten: €3,4 miljoen • 15% minder onderhoudskosten: €1,1 miljoen €4,5 miljoen Strukton heeft voor bovenstaand project een ESCo opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende maatregelen, zorgt voor de financiering en garandeert de energiebesparing. Daarnaast is de ESCo verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de negen zwembaden. Het contract heeft een looptijd van 10 jaar. Het project wordt kostenneutraal uitgevoerd doordat de gemeente betaald uit de bespaarde energie- en waterkosten gedurende de looptijd van het contract. Bron: www.strukton.nl

Praktijkvoorbeeld

Versie: maart 2015

Verduurzamen van woningen door ketensamenwerking

Ketensamenwerking

Woningcorporatie Eigen Haard en de Zonnefabriek laten huurders alleen betalen voor de zonnestroom die de panelen leveren.

Verschillende partijen werken samen om woningen te verduurzamen.

Woningcorporatie Woonbron en energieleverancier Eneco verduurzamen 46.000 huurwoningen

Versie: maart 2015

Tip: bekijk in de voorbereidingsfase met welke partijen samengewerkt kan worden!

Energiefonds Overijssel en 15 woningcorporaties verduurzamen 15.000 huurwoningen.

Vijf Rotterdamse corporaties verduurzamen 7.000 woningen in samenwerking met diverse bouw- energiebedrijven.

10 Limburgse woningcorporaties voorzien 3.000 huurwoningen van zonnepanelen in samenwerkingsverband met Zonnig-Limburg.

Financieringsvorm

Bouwbedrijven

Te financieren

Nieuwbouw

Crowdfunding

Energiezuinige woning of

verbouwing

De Kredietunie

Versie: maart 2015

Tip: bekijk ook de financieringsmogelijkheden voor de particulieren, om zo uw klant optimaal te informeren!

Coöperatie tussen MKB-ondernemers die via gemeenschappelijke kas, geld verstrekken en lenen

De Kredietunie

Aansprakelijkheid aandeelhouders is niet meer dan eigen gestort bedrag.

Kredietunie per bedrijfstak of regio om ondernemers financiële ruimte te bieden.

Iedere kredietunie geeft aandelen uit om eigen vermogen te vormen.

Kredietgevende leden fungeren tevens als coach voor de kredietnemers.

Versie: maart 2015

Kredietunie Zeeland is geïntroduceerd in november 2013. Het benodigde startkapitaal van 2,5 miljoen euro is bijeen gebracht en daardoor op 1 mei 2014 van start gegaan!

Website voor meer informatie: www.dekredietunie.nl

In 2014 zijn er meerdere Kredietunies opgericht, klik hier voor een overzicht.

Financiering voor projecten waarbij een grote groep mensen een klein bedrag inlegt

Crowdfunding

Versie: maart 2015

De onderneming vergroot zijn eigen vermogen en kan investeren.

Burgers kunnen zich inschrijven voor een project in hun eigen omgeving.

Het bedrag, de looptijd en de daarbij behorende rente zijn vaak zelf te bepalen.

Duurzaaminvesteren en Greencrowd zijn crowdfunding platforms voor o.a. zonne-energie, windenergie warmtekoude opslag.

Doneer de Zon en Zonnepanelendelen zijn crowdfunding platforms voor zonne-energie.

Colofon | Disclaimer

Colofon Dit is een uitgave van Bouwend Nederland. Het instrument is gemaakt in het kader van Innovatie Prestatie Contract (IPC) Klimaatneutraal bouwen van Bouwend Nederland. Dit project en deze uitgave zijn financieel mogelijk gemaakt door AgentschapNL. Deze uitgave is met zorgvuldigheid samengesteld. Voor vragen of opmerkingen met betrekking tot het gepubliceerde materiaal kunt u contact opnemen met h.visser@bouwendnederland.nl Actualisatie Dit product van Bouwend Nederland is een momentopname. Uitwisseling van ervaringen met de financiering van Klimaatneutraal bouwen is belangrijk om actueel te blijven. Door gedachtewisseling en door gezamenlijk alle business- en financieringsmogelijkheden te beschouwen worden stappen gezet in duurzame financiering en ontwikkeling van gebouw en omgeving. Bouwend Nederland nodigt de gebruiker van het instrument daarom uit om bij te dragen aan de actualisering van dit instrument. Voor meer info: h.visser@bouwendnederland.nl © 2015 Bouwend Nederland

Versie: maart 2015

Disclaimer Hoewel Bouwend Nederland en Johan Pinkse Consultancy bij de vervaardiging en samenstelling van deze publicatie en de inhoud daarvan de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht hebben genomen, aanvaarden zij geen aansprakelijkheid voor schade ontstaan door daarin voorkomende onjuistheden. De gebruiker moet zich er bewust zijn dat de informatie kan veranderen zonder dat hij daarvan van tevoren op de hoogte wordt gebracht. We sluiten daarom elke aansprakelijkheid uit voor schade die verband houdt met het gebruik van deze publicatie of met de tijdelijke onmogelijkheid om de publicatie te raadplegen. De, in deze publicatie, beschikbaar gestelde informatie kan worden afgedrukt voor persoonlijk gebruik met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialisatie of exploitatie onder derden, tenzij er voorafgaande toestemming van de auteur en/of Bouwend Nederland is gegeven. In deze publicatie is ook een aantal links opgenomen naar andere websites. Bouwend Nederland en Johan Pinkse Consultancy kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud of andere elementen van deze websites.

Tekst: Johan Pinkse Eindredactie: Helen Visser, Guus Pieters, Annoesjka Nienhuis Coördinatie: Johan Pinkse Ontwerp en productie: Johan Pinkse Met medewerking van: Hendriks Coppelmans, Local, Buro Nienhuis,

Eyes & Ears, 123energie, AT Osborne, Toestroom, Hans Botman, Agentschap NL, Geo-energie

Versie: maart 2015