50 keutels

Sandeh

zomer 2001

Inhoudsopgave

50India

49Dakloos

48SGRIJFT!

47Dokter

46Vuil

45Zwaartekracht

44Voertuig

43Slijk

42Krijgsmacht

41Metselen

40MKZ

39Dubbeltje

38René

37Scheef

36Apen

35Rustgevend

34Rekenen

33Pasalubong

32Gelukkig

31Overkant + reactie

30Oud

29Neus + OR

285 mei

27Loodgietend prijsdier

26Sperma

25RIKZ, we love you

24Vergankelijk

23Zuunig

22Sip

21Zee

20Sportdag 1999

19Ontslag

18Gevoel

17Tip

16Innovatie

15Raadsel

14Back-up

13Stofje

12Denken

11Simpelnaam

10Nul

9Herinneringen aan E.C. Slater

8Een zee van tijd

7Stilte

6Fijn, Sinterklaas

5De kerstpakketten

4Boodschappen doen

33 gedichtjes

2Regel matig!

1De Zen van waterstaat

0

Van den schrijver

Jawel, 50 van mijn keutels, achterelkaar. Ik ben er destijds eens rustig voor gaan zitten om ze af te scheiden en nu kun jij er ook rustig voor gaan zitten om ze tot je te nemen.

Op verzoek van enkelen en vooral ter meerdere eer en glorie van mijn ego, heb ik dit vijftigtal gebundeld. Dat betekent dat ik twee van de allerslechtste stukjes, doch met pijn in het hart, niet heb opgenomen.

Waarom 50? Ik heb er niet meer en bovendien word ik deze zomer 50. Een stukje per levensjaar is niet echt een gigantisch oeuvre, maar dat waren de tien geboden ook niet. Dat waren er zelfs nog 40 minder en een stuk korter bovendien. Toch heeft dat een impact gehad. Dus waarom zou ik meer produceren? Laat de tijd zijn werk maar doen.

Het liefste had ik het eerste exemplaar van deze 50 boekjes ( ja, ja, beperkte oplage) aan René gegeven. Nu hij er niet meer is, kan ik het alleen in gedachten aan hem geven. Hij kon altijd zo genieten van een nieuw stukkie.

Uiteraard geschiedt het lezen geheel op eigen risico.

Sandeh

50

India

Je bent in India geweest, hè? Het lijkt me een prachtig land om rond te reizen. Heb je veel rondgetrokken?

Nee, ik ben in een plaats gebleven.

Soms heb je aan een stad genoeg. Ben je daar veel naar musea, kloosters en historische bouwwerken geweest?

Nee, ik zat in die stad steeds op dezelfde plek, in een ruim uitgevallen park.

Dan heb je natuurlijk wel intens kontakt gehad met de Indiërs daar. Zijn het allemaal gastvrije, hartelijke en vriendelijke mensen?

Ze lullen je je oren van je kop, ze klampen je aan tot je er tureluurs van wordt en ze willen maar een ding: geld. Ze begrijpen alles, alleen met het woord 'nee' wil het niet erg lukken.

Ach, met jouw salaris is dat toch geen probleem, met een paar centen kun je al een dorp blij maken. Hoe goedkoop is het daar nu?

Indiërs passen zich razendsnel aan. Hotels vanaf $ 50 per nacht. En ze vermenigvuldigen hun eigen prijzen met tien als ze een buitenlander zien. Erg stuntelige nieuwkomers worden getrakteerd op een factor dertig.

Het is vast fantastisch in zo'n exotisch oord. Kon je daar goed uit eten gaan?

Net als hier, maar dan veel van die klagelijke Indiase muziek, airconditioning die je je en diepvrieskip doet voelen, rokers om je heen, scherpe kruiden die al je slijmvliezen (zowel in- als uitgang) van een krokant laagje voorzien en als je mazzel hebt, word je niet ziek van het eten.

India is echt een land voor meditaties. Deed jij dat ook? Is dat nu hetzelfde als navelstaren?

Aan die blik in je ogen te zien denk jij bij navelstaren meer aan het staren naar de navel van een ander, liefst in een zachtgolvend buikje met een kekke piercing er in.

Ik zie het voor me: jij loopt een gewijde berg op en gaat in de zuivere, frisse lucht diepademend meditatief tot jezelf komen.

Het is geen berg, het is een parkje, midden in een vieze, stinkende stad waar de lucht om te snijden is. Met een scherp mes kom je er wel doorheen. Verder is mediteren nogal woest, net zoiets als de huldiging van Ajax als ze kampioen waren geworden, maar dat is lang geleden. Het goede van mediteren is dat je veel kilo's kwijtraakt.

Is iedereen daar erg aardig voor elkaar? Lijkt het op de hippie communes in de jaren zestig? Heb je het niet moeilijk als je hier weer terug bent in deze harde, kapitalistische consumptiemaatschappij?

Forget it, boy. Hier zitten we in een fluweelzachte doodknuffelmaatschappij. Met simpele praatjes over het weer en de aandelenkoersen leven we genoeglijk langs elkaar heen. Daar, in dat parkje, hebben ze de gewoonte om je de waarheid over jezelf te vertellen. Daar is het geven van feedback dagelijkse praktijk. Dus de ontreddering is er erg groot. De waarheid is iets moois, zolang ze je er niet mee lastig vallen.

Waarom ga je er godsnaam heen? En zo lang en zo vaak?

Sommige vragen kunnen beter vragen blijven. Dat heet een 'koan'. Maar ga een keertje mee.

Nee, dank je.

Even goede vrienden.

49

Dakloos

Gaat het wel goed met het DT?

Het is een jong team, pas aangetreden en met nog niet zoveel ervaring. Ze hebben hulp nodig en dat is helemaal geen schande. Ze staan voor een zware klus. Voor het hoofdkantoor moeten ze weer een Strategisch bedrijfsplan maken, met een Implementatietraject en een Actieplan handhaving implementatietraject strategisch bedrijfsplan. En dat valt om den drommel niet mee. In heel RIKZ werden alle werkers opgetrommeld. Wij, echte werkers, hebben er een lunchpauzetje aan opgeofferd om ze even uit de brand te helpen. Als je je vaak bezighoudt met niet-lineaire neurale netwerken voor progressie van significantie in een neer, of met het invullen van bestelbonnen dan is het bijstaan van het DT een peulenschilletje, een pies of keek.

Is het salaris gekort van de DT-leden? Hebben zij een stapje terug moeten doen? Is er sprake van exorbitante zelf-verarming? Ik ving een signaal op. Ik zag Karel in een rood autootje rijden, maar ER ZAT GEEN DAK OP!!

Had hij nog een volwassen-mannen-salaris gehad, had hij een tientje meer kunnen uitgeven, dan had hij een auto met dak kunnen kopen. Gelukkig had hij nog wel geld voor een auto met deuren. Anders was hij bij scherp genomen bochten naar rechts uit de blikken koets gekukeld.

Karel doet zijn best, hij neemt 's avonds werk mee naar huis. Hij legt een berg werk op de stoel naast zich in de auto en tuft huiswaarts. Maar bij aankomst is de stoel leeg: alle facturen zijn weggewaaid omdat er geen dak zat wat ze tegen hield. Dus overwerken kan niet en bovendien 's ochtends bij MAM op het matje: "Waar zijn de rijkseigendommen, o dakloze man?"

Ik heb met Karel te doen. Laten we Jan vragen om een stukkie hardboard op maat te zagen en op zijn auto te schroeven. Zit hij droog, de bescheiden waaien niet meer weg en het DT krijgt binnenkort weer een passend salaris.

48

SGRIJFT!!

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

Sinds bijna twee jaar bestaat de column 'Zoutje' op ons IntrAnet. De 'Zoutjes' trekken kijkers naar IntrAnet zodat iedereen ook de stukjes van het DT, de OR, het 'laatste' nieuws (hooguit twee weken oud) en de BOR-verslagen leest. Zonder 'Zoutjes' zou IntrAnet leeg en hol gelijk een spookhuis zijn.

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

"Is het schrijven van een 'zoutje' niet slecht voor mijn carrière?" Natuurlijk niet. Schrijf en denk positief. Vertel hoe blij je bent met je werk, de HID, de immer veranderende veranderingsprocessen en met de stabiliteit van je werkomgeving.

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

"Hoe moet dat dan? Zijn er instructies?" Wat je schrijft is altijd goed. De ene collega wil alleen stukjes over het werk ("verbeter de wereld, beperk je tot RIKZ"), de andere wil tot buiten de galactische grenzen gaan. Er is altijd wel een doelgroep voor je schrijfsels: stadsbewoners smullen van kritische stukjes over boeren, pacifisten schieten in de lach als het over het leger gaat en leden der dienstcommissie zijn altijd overal tegen. Maar bij een bijzonder 'zoutje' mag je een uurtje met MAM komen praten.

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

"Waarover moet ik schrijven?" Begin simpel. Je leest dit op IntrAnet, dus schrijf over IntrAnet. Vertel hoe je uren langer bezig bent om de teksten te lezen nu de tekst verzuipt in achtergrond-ruis, in de Rorschach-vlekken van de opmaker, hoe blij je bent dat je nu kunt vinden wat het menu in week 4 van 2000 in de kantine was (edelprei, kastanjes en flensjes). Tenminste als je heel lang en heel geduldig alle knoppen hebt ingedrukt. Behalve spookhuis is het IntrAnet ook een doolhof.

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

(2) "Waarover moet ik schrijven?" Vertel de lezer dat je de 'ZOEK'-knop van IntrAnet hebt gebruikt (rechtsboven op de home-page). En hoe je na het intypen van het zoekwoord 'kantine' als oplossing kreeg:

" 1 0,77 In memoriam: Nieuw rookbeleid RIKZ Vandaag, 1 mei 2001 is het dan zo ver, het nieuwe "

Sommige dingen kun je echt niet verzinnen.

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

"Ik ben Hagenaar. Ik maak spelfouten. Hoe moet dat nu?" Geeft niks, alles is welkom. Wij als RIKZ laten ook onze opdrachtnemers weten dat wij niet met taalfouten zitten. Op de opdrachtbon die naar de opdrachtnemer gaat, staat rechts onderin, in vette letters: "Orgineel opdrachtnemer". Voor zoiets schamen we ons niet, daar zijn we trots op. Het geeft een band met de maatschappij.

(Als je niet weet wat er fout aan is, ben je hier thuis.)

Vooruit lezer, schrijf een 'Zoutje'.

SGRIJV, SCHREIF, SJJJEIFF.

Over je vakantie, de kinderen, het RIKZ-feest, de kantine, de lekkere soep. Schrijf maar een beetje gekruid doch smakelijk.

De redactie van IntrAnet, onze PR-meiden en alle collega's zullen er blij mee zijn.

mede namens de redactie, Sandeh

47

DOKTER

De kleine ruimte was overvol met vrouwen, jonge, oude, kleine, grote, kortom van alles wat. Zenuwachtig gegiechel en hoge gilletjes klonken. Blosjes op de wangen. Als altijd was er op dinsdagochtend een koffiepraatje maar nu was er wel een heel bijzonder koffiepraatje. De knappe, jonge dokter kwam wat vertellen.

Heel nonchalant stapte hij naar voren, het koffiebekertje studentikoos in de hand geklemd. Alle sprekers voor hem hadden zich achter het katheder verstopt, een stapeltje sheets als Chinese muur tussen hen en het publiek. De dokter was anders. Hij ging voor de toog staan, op stethoscoopafstand van de smachtende dames. Het Armani-pak kwam prachtig uit.

De dokter was met zijn tijd meegegaan. Hij zit niet aan je als je bij hem komt, maar stuurt je bij ziekte een vragenlijst toe. Als je die kunt invullen, ben je bijna weer in staat om aan het werk te gaan. En al die ingevulde vragenlijsten laten de dokter weten waarom de gemiddelde RIKZ-er ziek wordt. Als de dokter dat weet, gaat hij preventief genezen.

Nu cholera en tyfus van het straatbeeld zijn verdwenen, eisen RSI en burn-out hun tol. Burn-out is moderne overspannenheid, goed voor enkele seizoenen bank-zitten. Voorkomen is beter dan genezen, zeker bij burn-out. Het verdriet te dokter achteraf te horen dat de chef van de burn-out-patient het instorten al maanden van te voren had zien aankomen. Maar zoals gebruikelijk niets gedaan heeft. Weer een mislukte kans op preventief genezen.

Van RSI weet de dokter dat het met epidemische snelheid om zich heen grijpt. Voordat je AIDS krijgt moet je eerst iets leuks hebben gedaan, maar RSI krijg je van saai typen. De dokter heeft ons Directie Team geadviseerd om maatregelen te nemen tegen RSI. Wij zijn een adviesdienst, dus wij weten wel raad met adviezen. Het verdriet de dokter dat zijn adviezen nog niet zijn opgevolgd. Weer een mislukte kans op preventief genezen.

Help, de dokter verzuipt! Hij verzuipt in zijn eigen adviezen. Zullen we eens een adviesje over RSI of burn-out opvolgen? Dat geeft goede perspectieven op een blije dokter en op, opnieuw, een medisch koffiepraatje, dit keer met louter goed nieuws. Wederom met alle dames op de voorste rij en de genezen heren er achter.

46

Vuil

Ik tuf de wasstraat in,

denkend aan de derde hoofdwet van de vervuiling:

"De totale hoeveelheid vuil blijft altijd gelijk".

Grote borstels schrapen het vuil weg.

Rijdend in de natuur werd mijn auto vuiler,

de natuur navenant schoner.

Goed dat ik af en toe door de natuur rij.

45

ZWAARTEKERACHT

Even niet opletten, struikelen, boem, au. De zwaartekracht sloeg weer eens toe. Ik ben voortdurend onderworpen aan de zwaartekracht. Zo alledaags, maar zo moeilijk te bevatten. Wat is dat nou, zwaartekracht?

De aarde trekt de maan aan en daarom cirkelt zij mooi om ons heen. Hoe weet die maan nou dat op 50.000 km afstand een ding is wat aan haar trekt en haar in haar baan houdt? Schieten er voortdurend kleine lasso'tjes uit de aarde om alles te vangen wat in het stropje van dat lasso'tje past? Maar de maan is zo groot, hoe past die in een lasso'tje?

De aarde geeft zwaartekracht, de aarde heeft een zwaartekrachtsveld. Hebben dan ook alle deeltjes van de aarde een zwaartekrachtveld? Alle atomen, alle protonen, alle neutronen? En vooral: ook alle quarks? Quarks zijn elementaire deeltjes die uit snaren bestaan die in 32 dimensies trillen. Probeer het je maar niet voor te stellen, probeer het vooral niet na te doen, maar accepteer het feit. Quarks zijn dus eigenlijk kleine prutsnaartjes. Past daar wel zwaartekracht in?

En is de zwaartekracht nooit op? Alles is toch eindig? Zwaartekracht geeft energie. Denk maar aan watervallen waar water naar beneden valt zodat een schoep gaat draaien en via een dynamo stroom wordt opgewekt: witte steenkool. Is die energievoorraad oneindig groot omdat de zwaartekracht oneindig lang doorgaat? Kom nou, alles raakt een keer op.

En hoe weten die snaartjes die in 32 dimensies trillen nou hoe ze zwaartekracht moeten maken? Dat ingewikkelde getril de hele dag is al lastig genoeg. Daar kan geen klusje meer bij.

Straks komen die broeders in witte pakken me ophalen. Ik ben zo bang dat ik meer vragen heb dan zij kunnen beantwoorden. Ze zullen er zo wel aankomen. Ah, ik hoor de sirene al. Wat een geluid, zeg. Maar geluid ….., wat is dat eigenlijk?

44

Voertuig

In Nederland is een euthanasiewet aangenomen en in het Vaticaan is wederom verteld dat de mens zich niet met zaken van leven en dood mag bemoeien. Deze twee zaken hangen samen. Meneer Vaticaan mag denken en zeggen wat hij wil maar hij is nogal opdringerig. En zijn woorden hebben tot catastrofes geleid.

Niet ingrijpen in leven en dood, waar ligt de grens? Een lichaam heeft voedsel nodig, een lage maag knort om hapjes. Is het aktief plukken van een appel, het in de mond duwen van die vrucht en het vervolgens doorslikken van deze lekkernij een daad van ingrijpen bij het instandhouden van het leven? Laten we maar zeggen van niet, het is een historisch gegeven. Alle beesten doen het. Maar het uitzaaien van appelpitjes om boomgaarden aan te leggen en later machinaal te oogsten, dat is echt een brug te ver. De mens grijpt in in de natuurlijke gang van zaken.

Volgens mij mag simpele gezondheidszorg wel: au roepen als je pijn hebt, een bloedende wond dichtdrukken of een doorn uit het zwakke vlees trekken. Maar aspirientjes, bloedtransfusies en harttransplantaties zijn uit den boze. Wanneer heeft meneer Vaticaan voor het laatst een boerderij of ziekenhuis in elkaar geslagen?

C*h*b*t*ren mag van het Vaticaan, condooms, pillen en spiraaltjes niet. Voor de gezondheidszorg toesloeg waren er 6 miljoen mensen op aarde, nu 6 miljard. Eenderde van zoetwatervoorraad is op, eenderde van de bossen is verdwenen en eenderde van alle soorten is definitief uitgestorven.

Niet ingrijpen bij leven en bij dood, OK, maar wees wel consequent. De toevoerkraan wijd open zetten en de afvoer afsluiten, dat leidt tot rampen.

Het lichaam is een middel, een voertuig, een werktuig om het zijn te ervaren en geen doel op zich. Een geestelijk leider mag dat toch wel weten, zeker als je onfeilbaarheid claimt. Wij mensen kunnen helemaal niet ingrijpen in het leven, in de kern van ons bestaan, in de essentie van ons wezen.

Zet maar gewoon op mijn steen: "Nooit geboren, nooit gestorven."

43

Slijk

Zij was prachtig, was rank, was oogverblindend. Waar ze vandaan kwam wist niemand. Ze waste zich in de beek, at de vruchten uit het veld, zalfde zich met geurige oliën en ze zong mooier dan mooiste nachtegaal.

Hij was plomp, hij was nors, hij had macht, hij moest zich waarmaken en hij was getrouwd. Maar hij was niet van steen. Ergens in hem sluimerde nog de jeugdige charmeur.

Hij zag haar, zijn hart sprong over, hij vergat alle beslommeringen en werd betoverd door haar stralende levenslust. Hij ging op haar af en vroeg naar haar naam.

Zij heette Europa en hij was Zeus. De rest van het verhaal is bekend. Hij gaf haar een prachtige landstreek die voortaan naar haar werd genoemd: Europa

Die prachtige landstreek werd bevolkt en het alledaagse leven nam een aanvang. Er werd geploegd, geoogst, getrouwd, gebaard en gestorven. En het werd ook het toneel van bloedige oorlogen, volksverhuizingen en van pestilenties. Stroeve monniken schreven met stramme handen haar naam in dikke boeken en op landkaarten, zonder te weten wie zij was. Voor hen was het een naam, een geografische entiteit.

De tijd schrijdt verder. De losse konkelende koninkrijken van Europa gaan zich verenigen en willen overal hetzelfde geld invoeren. Een muntje voor alle Europeanen. Het muntje krijgt een naam: de Euro. Haar naam is verbasterd.

Schriller had het kontrast niet kunnen zijn, van de naam van een ranke hinde met een gouden hart en parelende lach werd het de naam van het symbool van hebzucht, tweespalt en verloochening, van het slijk der aarde.

De euro is 2 gulden 20371 waard. De devaluatie is oneindig.

42

Krijgsmacht

Als je aspiraties hebt om huurmoordenaar te worden, kun je beter geen zaak openen in Nederland. Binnen het poldermodel is weinig ruimte voor boem-boem. Het past hier niet zo.

Voor mensen met deze neiging is er echter een speciale opvang: de krijgsmacht. Spreek uit: de krijg-smacht. Dus mensen die smachten naar krijg. Het werken bij deze instelling is nogal rustig. De afgelopen eeuw hebben ze slechts een handvol dagen hoeven op te treden. Met overigens nogal teleurstellend resultaat.

Hoofddoel een van het leger is om niet doodgeschoten te worden. Logisch. Maar nu is er iets vreemds aan de hand. De soldaten oefenen zich blauw in het keurig naast elkaar in rij en gelid lopen. Hoe eenvoudig is het afknallen van een groep soldaten die zich als een dambord voortbeweegt. Logischer was een amorfe voortbeweging geweest, aselect en discontinu, chaotisch en wanordelijk.

Het krijgsbedrijf speelt zich hoofdzakelijk in de modder af in gescheurd tenue en met bebloede koppen. Ik weet dit niet uit eigen ervaring omdat mij bij de keuring te verstaan werd gegeven dat ik VOORGOED ONGESCHIKT was voor ELKE DIENST. Maar van het filmbedrijf weet ik wel zo'n beetje hoe het daar toegaat. En nou komt het rare. Zie je soldaatjes en andere rangen in het Polygoonnieuws of het NOS Journaal, dan zien ze er uit om door een ringetje te halen: keurig in uniform, welgekapt, geschoren en okselfris. Foute boel. Trek gaten in dat uniform, smeer je in met modder, was je niet, kortom bereid je voor op het krijgsbedrijf. Go punk.

41

Metselen

Grote hopen bakstenen versperren de weg naar de ingang van RIKZ. Bouwvakkers zetten steigers, maken specie aan en beginnen een forse muur om ons fraaie gebouw te metselen. Ik schat dat ze na een week flink doormetselen ons van de buitenwereld hebben afgesloten.

Hé, wat zijn jullie aan het doen?

- We metselen een muur om RIKZ heen.

Hoe dat zo?

- Het is nergens voor nodig dat RIKZ nog kontakt met buiten heeft.

Verklaar je nader, vader

- Wij zijn van EHBSIEPA.

???

- Eerste Hulp Bij Sturen In Een Professionele Adviesdienst.

Hebben we hulp nodig? Na vele estafettes hebben we nu een stuurmodel van MAM.

- Je moet het werkdocument (RIKZ/DF-2001.102x) wel effe goed lezen, jochie. Vroeger maakte RIKZ produkten voor de klant maar dat is verleden tijd.

Je moet het wel helder en duidelijk uitleggen, anders sla ik je met die stenen en steigerstukken van ons erf af, bouwbrok.

- In het stuurmodel van 53 bladzijden wordt geen enkele zin gewijd aan het maken van het produkt, weet je meteen het belang ervan. Produkten groeien waarschijnlijk vanaf heden in een donkere kast

Oef, werken we niet meer aan produkten? En wat gebeurt er als er per ongeluk eentje af komt?

De produktleider geeft het aan de uitvoeringsmanager. De uitvoeringsmanager stelt het ter hand van de deelaccountmanager. De deelaccountmanager overhandigt het aan de accountmanager. De accountmanager toets het produkt en biedt het, indien accoord, aan aan de regionale dienst. Inhoudelijk overleg met de klant is ook verleden tijd.

Maar, maar, maar, …… de accountmanager biedt het produkt toch aan, vermoedelijk in gala-uniform.

- Lezen!!!! INDIEN AKKOORD Zo'n accountmanager, wat 't ook wezen mogen, gaat natuurlijk zelden of nooit akkoord. Zo'n man moet zich ook waarmaken. En dan gaat het produkt niet naar de regionale diensten. Onze dienst heeft blauwe bakken. Over andere klanten wordt niet eens gesproken.

Omdat RIKZ een interne achtbaan heeft opgetuigd, en veel interne rondjes om de HID zal gaan draaien, is het nergens voor nodig dat RIKZ nog kontakt heeft met de buitenwereld.

Ik snap het, metsel ze!

Sandeh (beteuterd produktwerker)

40

MKZ

Nederland wordt geteisterd door MKZ. In de jaren zestig heette dat nog gewoon 'mond- en klauwzeer'. Toen was er nog voldoende tijd om dat hele woord uit te spreken. MKZ heeft te maken met dieren en niet met bouwvakkers. "Hij lag ongelofelijk te etteren dus gaf ik hem een knal voor se kanus en nou doet se mond en mijn klauw zeer." Dat is wat anders.

Bij MKZ krijgen varkens (voor de stadsbewoner: roze beesten) of koeien (wit/zwart gevlekte) of geiten (iets wits, dacht ik) blaasjes die binnen twee weken overgaan. Als je die beesten inent worden ze niet ziek. Maar hogere politieke krachten hebben besloten om niet meer in te enten, vermoedelijk onder drang van een werkgroep die ook niet tegen polio wil inenten.

Uit kranteberichten (Volkskrant 10/4/01, p1) blijkt dat veehouders erg christelijk zijn en dat zij het tegen de scheppingsgedachte in vinden gaan om gezonde dieren dood te maken. Valt wat voor te zeggen. Even een uitleg voor buitenkerkelijken. De schepping is uitgevoerd door God. God is al heel oud, Hij bestaat al een eeuwigheid. En 6437 jaar geleden besloot Hij opeens te gaan scheppen. De vraag rijst wat hij daarvoor gedaan heeft. Cursus? Niets? Na 6 dagen scheppen was Hij erg moe, laste een rustdag in en tot op de dag van heden niet veel meer van hem vernomen, behalve dan een buitenechtelijke Zoon. Vaak krijg ik de indruk dat boeren denken dat Hij, na een lange voorbereiding en in korte tijd, kippen heeft geschapen om op 2 cm2, varkens om op 20 cm2 en koeien om op 200 cm2 hun leven door te brengen en dat kalveren uitsluitend in dichtgetimmerde kisten kunnen gedijen. En dat het de ultieme scheppingsgedachte is om hormonen, penicilline, restaurant- en chemisch afval en gemalen soortgenoten zo snel mogelijk in kip, varken of koe te proppen. Ik heb het fout.

Gezonde dieren doodmaken, dat stuit de christelijke veeboeren tegen de borst. Logisch, zij houden van gezonde dieren. De beestjes krijgen heerlijk eten, kunnen lekker buiten spartelen in grazige weiden, bij ziekte wordt de veearts geroepen om hun 'bijna-kinderen' in blakende welstand te laten verkeren en op hun oude dag gaan ze het oudebeestentehuis in. Begrijpelijk dat hele gezinnen staan te grienen en naar het RIAGG moeten als hun gezonde dieren worden afgeslacht door de beulen van Brinkhorst.

Waar komen al die karbonaadjes en biefstukken bij de super toch vandaan?

39

Dubbeltje

In het algemeen nodig je liever een miljonair uit om te komen dineren dan een dakloze junk, hoewel gesprekken over aandelenkoersen nou ook niet echt boeiend zijn. Griezelverhalen over vuile spuiten, steekpartijen en vreten uit afvalbakken zijn spectaculairder en opwindender.

Waarom dan toch die miljonair uitgenodigd en overdadig voorzien van spijs en drank? Omdat je verwacht dat een miljonair wel eens met een leuke tegenprestatie op de proppen kan komen en een junk niet. Hooguit met een shot aids.

Hier moest ik aan denken toen ze voor de zoveelste keer weer eens aan mijn bureau stonden met een gekleurd vel en een rammelende bus. Of ik maar wilde tekenen en met geld over de brug wilde komen. Er was er weer eens eentje verloofd/getrouwd/bevallen/verhuisd/verbaand/vertrokken/ver-vut. Kortom, iemand maakt iets leuks mee. Waarom moet dat dan nog verder opgeleukt worden met mijn geldelijke bijdrage? De betrokkene barst al van de vreugde. De duivel schijt altijd op grote hoop. Waarom halen ze geen geld op als iemand vers gescheiden is, in een depressie ligt of gewoon zelfmoordneigingen heeft? Die kan wel een oppeppertje gebruiken.

Ik heb wel eens botweg geweigerd te doneren, maar dat is not done. Het risico een outcast te worden is levensgroot. De maffia int zijn gelden subtieler. Mijn nieuwste truuk is om twee dubbeltjes in de bus te gooien. Het rammelt een beetje, aan alle verplichtingen is voldaan, ik blijf sociaal aanvaardbaar en de kosten blijven binnen te perken.

Maar waarom halen we nou geld op voor mensen die barsten van de overdadige blijheid en niet voor zielige stumperds in een uitzichtloze situatie? Gewoon in de hoop dat iets van die nietsontziende gelukzaligheid ook op ons, gulle gevers, afstraalt. Toch geen gekke ruil voor twee dubbeltjes.

38

René is dood

"Ik ben ziek, tenminste als je een hersentumor een ziekte mag noemen.”

Zo begon René Jansen afgelopen september 2000 zijn brief aan RIKZ.

Ja René, je mag het een ziekte noemen. De dokter leert ervoor, je wordt er voor behandeld en ten slotte is het je fataal geworden. Zoiets is een ziekte.

Het begin van zijn brief typeert René. Het is een bijzonder bescheiden zin, onder omstandigheden waarin de meesten met hoofdletters zouden schrijven dat ze ziek zijn. Ook in de rest van de brief schreef hij weinig over zichzelf. Hij was altijd zeer betrokken bij de mensen en gebeurtenissen om hem heen. Zo had hij in gesprekken het vermogen om in enkele minuten tientallen vragen af te vuren om te informeren naar het wel en wee van zijn gesprekspartner. En van wat je hem vertelde, vergat hij nauwelijks iets.

Zelf heb ik René 10 jaar gekend. Twee periodes hebben diepe indruk op me gemaakt. De eerste keer was toen ik zelf langdurig ziek was en hij mij elke week thuis opbelde. Ik keek uit naar zijn telefoontjes en zijn oprechte belangstelling heeft mijn terugkeer naar het werk vergemakkelijkt. Maar het meest imponerend waren de laatste maanden van zijn leven. Zelden heb ik iemand meegemaakt die zo zuiver kon voelen en zo oprecht zijn emoties kon laten zien. Die laatste gesprekken hebben mij diep geraakt en ik zal ze in dankbaarheid met me mee dragen.

René, je was degene met wie ik de afgelopen jaren het meest heb gelachen. Altijd hadden we een hoop om over te praten en nog meer om de draak mee te steken. Ik zal je bruisende levendigheid, je humor, je belangstelling en je vriendschap missen nu je lichaam is gestorven. Geen nieuwe grappen meer, geen emotionele gesprekken meer, maar wel een diepe verbondenheid die de vergankelijkheid overstijgt.

Sandeh

(René Jansen is 6 maart 2001 overleden)

37

Scheef

Ik ben oud dus ik heb alles al een paar keer meegemaakt. In 1985 (ja ja, in het pre-PC tijdperk) werden drie diensten samengevoegd tot eentje, de Dienst Getijde Wateren. Deze naam was taalkundig al een monstrum want van de combinatie 'getijde' en 'wateren' kijkt van Dale verschrikt op. Deze nieuwe dienst was het gevolg van grootscheepse veranderingen in de maatschappij waar een rijksdienst uiteraard hard hijgend achteraan moet hollen. Na deze reorganisatie moesten er mensen uitvliegen. Het toverwoord was destijds: 'scheve toedeling'. Taalkundig ook niet al te sterk. Al voortreorganiserend verdwenen er collega's en zijn de ondersteunende diensten verder onttakeld, ont-scheefd dus.

Wederom is de maatschappij aan het veranderen en RIKZ verandert duchtig mee. Bij RIKZ hebben we nu een hele nieuwe top, gestoffeerd met een nieuwe HID en nieuwe hoofdafdelingshoofden. Zij lieten een Strategisch BedrijfsPlan, met veel stukjes SPM er in, het licht zien. Hierin staat heel subtiel op bladzijde 51 dat er "voor 52 mensjaren minder werk is te doen". Zet toch gewoon op de kaft: 'Wij gaan 52 kneuzen lozen'. Dat is helder en bespaart de tijd om dat boekwerk door te vlooien. Onze nieuwe coach heeft dit strategische bedrijfsplan toegelicht in een volle colloquiumzaal. Wie vliegen er nu uit? Dat zijn, denk ik, degenen die tijd over hadden, dus degenen die naar de uiteenzetting kwamen luisteren en vooral zij die daar vragen stelden. Zij zwemmen kennelijk helemaal in hun tijd aangezien ze het strategisch bedrijfsplan gelezen hadden.

Er moeten ook nieuwe personen bijkomen. Op bladzijde 41 staat welke kunstjes zij moeten beheersen: breed georiënteerde projectleiders, generalisten, professionele opdrachtregie, gammadisciplines met leiderschapskwaliteiten. Deze nieuwe horde gaat gerekruteerd worden uit de jonge instroom die hooguit een tijdelijk contract kan krijgen (blz. 40). Dit wordt echt vernieuwend in wervingsland. Uit de witte-gympen-brigade die uit de schoolbanken komt rollen wil RIKZ zware managers gaan werven die leiderschapskwaliteiten hebben. Ik wens ze sterkte.

Maar ondertussen wordt er wel één ondersteunende dienst de nek omgedraaid, en wel ons visitekaartje: Visuele Vormgeving. RIKZ maakt gedegen rapporten en brengt die als een fraai product naar buiten, dankzij Visuele Vormgeving. Met bloedstollend mooie prenten van Heleen. En dat gaat verdwijnen. Vanaf 2001 brengen we onze rapporten maar in grauw pakpapier aan de man.

Het zit weer scheef.

36

Apen

Als een dominante aap de leiding van een groep apen overneemt, bijt hij eerst alle jonge apen dood. Daarna verwekt zo'n opperaap in zo'n roedel zijn eigen nageslacht. Dat is goed voor de evolutionaire ontwikkeling en op die manier zijn wij mensen ontstaan. Dit gedrag zit nog steeds in ons, bij de mannen dan.

Bij RIKZ hebben we een hele nieuwe top, met een nieuwe HID en nieuwe hoofdafdelingshoofden. Dit zijn beschaafde mannen die niet zo maar iemand gaan doodbijten. Nee, zij schrijven een strategisch bedrijfsplan waarin heel subtiel op bladzijde 51 staat dat er "voor 52 mensjaren minder werk is te doen". Zet toch gewoon op de kaft: 'Wij gaan 52 kneuzen lozen'. Dat is helder en bespaart de tijd om dat boekwerk door te vlooien. Onze nieuwe 'top-aap' heeft dit strategische bedrijfsplan toegelicht in een volle colloquiumzaal. Wie vliegen er nu uit? Dat zijn degenen die tijd over hadden, dus degenen die naar de uiteenzetting kwamen luisteren en vooral zij die daar vragen stelden. Zij zwemmen kennelijk helemaal in hun tijd aangezien ze het strategisch bedrijfsplan gelezen hadden.

Er moeten ook nieuwe aapjes bijkomen. Op bladzijde 41 staat welke apenstreken zij moeten beheersen: breed georiënteerde projectleiders, generalisten, professionele opdrachtregie, gammadisciplines met leiderschapskwaliteiten. Deze nieuwe horde gaat gerekruteerd worden uit de jonge instroom die een tijdelijk contract kan krijgen (blz. 40). Dit wordt echt vernieuwend in de evolutie. Uit de witte-gympen-brigade die uit de schoolbanken komt rollen wil RIKZ zware managers gaan werven die leiderschapskwaliteiten hebben.

Dan kan interessant worden. Volgens mij gaat de evolutie op zijn kop en zal de gewenste jonge instroom de eerste lichting worden die de top-apen gaat doodbijten.

35

Rustgevend

Werken bij de Rijksoverheid (met hoofdletter) is zo rustgevend. Oude normen, waarden en gebruiken tieren hier nog welig. Stressverhogende vernieuwingen worden tot het minimum beperkt.

Een tijdje terug mocht ik een schrijven van de hulp-SG J.Y. Stuitje ontvangen over iets lastigs met de reiskostenvergoeding. Ik ontving een heuse brief in een echte envelop via de postbode.

In mijn geestesoog zag ik de man de brief dicteren aan zijn stenografe. Er is verder weinig verbeelding voor nodig om voor te stellen hoe een tiephitje de brief uittiept, de parafen worden verzameld, het kreng 12.000 maal wordt gekopieerd om vervolgens in evenzovele enveloppen te worden gepropt. Daarna is de PTT aan de beurt.

Ongetwijfeld is er geheel volgens de regels uitermate ondoelmatig gewerkt en een hoop tijd en geld over de balk gemikt. Alleen al 12.000 keer 80 cents, zijnde negen duizend en zeshonderd guldens voor de postzegels. Flikker die informatie toch ergens op het V&W-net, en zend een mailtje met linkje aan alle medewerkers. Net zo effectief.

Bij ons eigen RIKZ wordt in de vakantietijd aandacht besteed aan de telefonische bereikbaarheid, aldus het DT-verslag van 8 augustus. Heerlijk, in de tijd van voice mail en e-mail en wappen wordt hier nog aandacht besteed aan telefonische bereikbaarheid. Bereikbaarheid via telex, tam tam en telegraaf behoeft zeker geen aandacht meer.

Jammer.

34

Rekenen

Leuk berichtje in de krant. De tabaksindustrie moet ex-rokers, dooie rokers en hun nabestaanden in totaal 314 miljard gulden schadevergoeding betalen. Kassa!

Voordat de tabaksindustrie die schadevergoeding kan betalen, moet dat geld eerst verdiend worden. Hoe? Door heel veel sigaretten te verkopen. Dit wordt geen vicieuze maar eerder een malicieuze cirkel.

Stel dat ze een winst van één gulden per pakje maken, dan moeten er 314 miljard pakjes sigaretten worden verkocht, 52 pakjes per wereldbewoner. Het roken van een sigaret kost 5 minuten, en hetzelfde aantal minuten leeft een roker korter door die sigaret. 314 Miljard pakjes maal 20 stuks maal 5 minuten geeft een verlies van 59 miljoen netto levensjaren. Oftewel heel Duitsland ontvolkt. Een zelf bekostigd vergassen.

De gemiddelde roker leeft 12 jaar korter dan een niet-roker en sneuvelt op zijn 65-ste. Hij betaalt dus wel alle AOW en pensioenpremie maar zal er nooit van profiteren. Zouden alle rokers (zo'n 50% van de Nederlanders) stoppen met roken, dan zouden de AOW- en pensioenpremies in een klap verdubbeld moeten worden. Voorlopige hoef ik me geen zorgen te maken over een stijging van die premies. Eerst moeten die 314 miljard pakjes aan de man worden gebracht.

Degenen die het loodje gaan leggen door die 314 miljard pakjes, zullen over enkele decennia een nieuwe claim gaan indienen bij de tabaksindustrie. En die claim moet ook weer eerst verdiend worden, etc. ……..

Roken is eindeloos.

33

Pasalubong

Op 23 augustus 2000 was het zo ver: Luitzen Bijlsma ging bij ons weg. Na tien jaar aan het hoofd van AB te hebben gestaan, was het tijd voor een nieuwe uitdaging of lonkte gewoon het grote geld van de wereldbank in de wereldstad Washington. Een bonte stoet van sprekers sprak Luitzen (spreek uit: Luutse) en de vele uitzwaaiers toe. Ceremoniemeester Bart Devilée gaf allereerst de HID het woord. Hoewel de heer Beljaars toch op geen enkele wijze de indruk wekt ooit iets met de genetisch gemanipuleerde stier Herman van doen te hebben gehad, kondigde Bart hem toch aan als Herman Beljaars. De rest van de middag was het Herman voor en Herman na. Daarna vertelde Bert Keijts dat hij het is geweest die Luitzen naar Washington heeft gestuurd om een oogje op de Nederlandse donaties te houden.

''Tabé AB L.B.'' waren de passende kreten van het gedicht dat Mike Kortekaas voor de gelegenheid in elkaar had gedraaid. De dichtvorm blijkt in zwang in want ook Arike Tomson had iets gedicht. Zij memoreerde het gebrek aan luistervaardigheden van Luitzen en overhandigde hem een groot oor wat hij overal te luister kan leggen. Toen ze met een gigantisch oor op de proppen kwam, wekte ze eerst even de indruk hem een oor te willen aannaaien. Niet dus. Daarna zong ABD onder de zwaaiende leiding van Tobias uit volle borst een onverstaanbaar lied. Vermoedelijk waren ze nog een beetje ontdaan omdat ze hun uitje voor dit afscheid hadden moeten onderbreken.

Als laatste sprak Sandeh het vertrekkende hoofd toe die na 10 jaar nog steeds niet weet hoe Luitzen eigenlijk heet. Je kunt kennelijk moeiteloos jarenlang langs het HAH heen leven. Toen pas mocht Luitzen zelf het woord voeren.

Luitzen heeft de afgelopen tien jaar in zijn auto 450.000 km afgelegd en heeft al die tijd onderweg alle koeien, containers, reclameborden en alle roestige japanners met pech geteld. Hij kan inmiddels ook als radioreporter aan de slag na het aanhoren van 12.000 causerieën. Hij heeft een hoogtepunt gememoreerd wat ik vergeten ben en daarna het dieptepunt uit zijn carrière: ''Koersk 1998 '' Voor wie het niet weet, dit was een leidraad van het directieteam voor de toekomst van RIKZ wat domweg over de schutting op de werkvloer is gemikt. Wij hebben grote blauwe papiercontainers, dus het kwam wel goed.

Inmiddels is Luitzen veilig in Washington aangekomen. Hij heeft stromend water en gas en luistert via zijn nieuwe wereldontvanger naar Holland. De warme douche van aandacht tijdens zijn afscheid en het ''note book'' met mijmeringen van collega's hebben hem een slapeloze nacht bezorgd. Mocht je in Amerika zijn, ga dan even bij Luiten langs. Een avondje stappen met onze ouwe baas lijkt me wel wat.

Sandeh (ABN)

32

Gelukkig

Het vond eind juni plaats, dus wellicht is het onderwerp nu bespreekbaar. De tijd heelt alle wonden.

Je hebt vast zitten te brullen van het huilen omdat je verloren hebt. Omdat Oranje verloren heeft. Van Italië. na strafschoppen. Ja, het is een hele straf als je zo'n schop krijgt.

Het is maar goed dat Oranje verloren heeft. Het geeft je de kans op een gelukkiger leven.

Zal ik even uitleggen.

Je denkt dat je verloren hebt. Maar jij hebt niet verloren, Oranje heeft verloren. Je hebt een Nederlands elftal, maar je bent het niet. Het zijn elf heel andere mensen. Nou, dat is vast een hele opluchting nu je dat weet.

Misschien heb je ook wel eens zitten te huilen omdat je lelijk bent. Welnee, jij bent niet lelijk, je lichaam is lelijk. Je hebt een lichaam maar je bent het niet. Een lichaam is handig om je ziel in te vervoeren, anders zwabbert die maar zo doelloos rondt. Dus lach om die dikke buik, kale kop en hamertenen. Het is je lichaam maar. Dus vanaf nu hoef je niet meer over je lichaam in te zitten.

Je hebt je vast weleens ellendig gevoeld omdat je verdrietig was, of boos was, of jaloers was, of beledigd was. Welnee, jij bent niet verdrietig geweest of zo, je hebt alleen wat verdriet langs voelen komen. Heeft niks met jou te maken, het zijn wat emoties die voorbij tuffen. Jij bent het niet, het zijn je emoties maar. Dus vanaf nu hoef je nooit meer ongelukkig te zijn.

Dus bedank Italië maar even dat ze, door die strafschoppen er wel in te schieten, jou de kans bieden om van af nu, verschrikkelijk gelukkig te worden.

31

Overkant

Aan de overkant staan de Koninklijke Stallen. De majestueuze toegangspoorten worden bewaakt door mannen in uniform, type boerenkarhengst met witte kabeltouwen op hun borst. Ze houden dag in dag uit, jaar in jaar uit, millennium in millennium uit de wacht.

Wat voor opleiding zouden ze hebben gehad? Een weekje om te leren hoe je uniform aantrekt, en ook weer uit. Een etalagepop mee naar huis en als je die kunt imiteren kan je ook op wacht staan. Met twee weken heb je het wel gehad.

Af en toe wijzen ze een toerist de weg. Waarschijnlijk geven ze steeds hetzelfde, uniforme antwoord op welke vraag dan ook. "Hier rechtdoor, bij het stoplicht links en dan de vijfde straat rechts, goedemiddag." Het gezag heeft altijd gelijk.

De Koninklijke Stallen zijn weerbericht en kalender in een. Staan de uniformpjes buiten, dan is het droog. Staan ze binnen, dan regent het. Staan ze er niet en zijn ook de deuren dicht, dan is het avond. En komt de gouden koets naar buiten, dan is het de derde dinsdag van september. Een ordentelijk gebouw.

Ik heb langdurig en indringend naar buiten gekeken.

Vandaag is het overduidelijk niet de derde dinsdag van september.

Ga maar weer aan het werk.

30

OUD

Ik word oud. En de Zoutkrant is er als de kippen bij om mij daarop te wijzen. Dit blad laat mijn oude ogen op tilt slaan.

Letters zijn saai, dus die sla ik over in de Zoutkrant. Ik ben van de Donald Duck generatie. Pláatjes moeten het zijn.

Sinds enige tijd is de Zoutkrant in kleur, dus volop gelegenheid voor mooie kleurenplaatjes. Ze staan er dan ook in, die kleurenplaatjes, mooie kleuren, daar niet van, maar op postzegelformaat en dus volslagen onleesbaar. Ik zie gekleurde vlakjes en vlekjes en kriebellijntjes, maar ik zal een elektronenmicroscoop nodig hebben om te ontcijferen wat er in die prentjes bedoeld wordt. De bril schiet tekort.

Draai toch gewoon de verhouding geschreven tekst/plaatjes om en vergroot de plaatjes vele malen. De Zoutkrant wordt dan een stuk leuker om te lezen en die ellenlange onleesbare stukken behoren in een klap tot het verleden.

Kritiek op de Zoutkrant is precair. Ooit is jaren geleden mijn stukje voor Tij & Taal met kritiek op de Zoutkrant gesneuveld onder de valbijl van de censuur. In die dagen werden woorden afgebroken ( la: "maagd-arm-kanaal". Stukje geweigerd, maar de Zoutkrant nadien behoorlijk opgeknapt.

Een tijdje terug had ik zelf de eer en het genoegen een bladzijde van de Zoutkrant te mogen vullen. Zes hooggeleerde bollen hadden zich over mijn concepttekst gebogen en hadden taalkundig alles uit de kast gehaald om mijn zelfvertrouwen tot Piggelmee-formaat te reduceren. Vervang nou die lettertjesgeile redactie door een stel analfabete plaatjesfreaks. De Zoutkrant die je dan krijgt vliegt de kiosken uit.

Wedden?

29

Neus

Op 11 april kregen we weer eens een stukje van de OR, de ondernemingsraad, te verwerken.

Titel: "Job, bedankt"

Job is nog niet dood dus dat beloofde niet veel goeds.

Citaat: "Terwijl deze dienst in een moeilijke periode verkeerde, moest Job Dronkers, naast zijn functie als hoofd OS, de zware taak van plaatsvervangend HID op zich nemen."

Citaat-brokjes: …. enthousiasme……positieve resultaten……..leiderschap………EEN PLUIM VAN OR!

De OR, vermoedelijk neergeknield in diepe, nederige dankbaarheid, gaf Job een pluim.

***************************************************************************************

Prof. Dr. Ir. Hhs. J.K.L. Dronkers kreeg derhalve een dergelijke partij veren in den reet gestoken dat dit zoutje vreest voor langdurige en lastig te genezen verstoppingen. Mocht de 'Orde van de bruine neus' dit jaar worden toegekend, dan gooit onze OR hiervoor toch hele hoge ogen.

De Ondernemingsraad en het directieteam zijn elkaars natuurlijke vijanden! Zij dienen elkander met bijlen in de gang na te zitten, te vergaderen met het mes op tafel en tenminste eenmaal per maand de HID met de verzamelde werken van Karl Marx op den kop te timmeren.

Ik wil een OR die de verbeteringen van mijn arbeidsvoorwaarden voor de poorten van de hel wegsleept. Een OR die zorgt voor voldoende schone kopjes in de koffiecorners, voor een Klaas-feest voor minderjarigen op 5 december en voor heldere richtlijnen voor het leegruimen van de vensterbank.

Herhaald citaat: "Terwijl deze dienst in een moeilijke periode ….."

Deze dienst moet een moeilijke periode doormaken, puur en alleen omdat de OR het voor het Directie Team uitermate moeilijk maakt.

Waarschuwing: Nog een zo'n stukje en ik stel me niet meer kandidaat voor de OR. Hebben jullie lekker nooit meer verkiezingen.

28

5 mei

Ooit regeerde de oorlog in dit land. Mijn ouders hadden het koud en aten tulpebollen. Het was toen heel anders dan nu. Toen sprak de regering Duits en was het eten op de bon. Nu spreekt de regering bekakt haags en gaan de snelwegen op de bon.

Van kleuterbeen af is mij ingepompt dat ik dit nooit mag vergeten. Achtereenvolgende kleuterjuffen, schoolhoofden, rectrices, en eerste ministers ramden er bij ons in dat we dit NOOIT mochten vergeten OPDAT HET NOOIT MEER VOOR ZOU KOME.

Dat standpunt kan ik billijken. Tulpebollen zijn er voor het Keukenhof en niet voor mijn slokdarm.

Er dient dus herdacht te worden. En elk jaar in april roept er weer iemand om een NATIONALE DAG.

Niet doen. Loopt verkeerd af. We hebben een partijtje vrije dagen waarvan de herkomst, met de voortschrijdende afschaffing van de leerplicht, steeds duisterder wordt. Met kerst denk ik aan het verdwijnen van dennenbossen, met pasen ween ik om het heengaan van de paashaas en met pinksteren sta ik stil bij de korte periode dat pop-muziek in de mode was. Aswoensdag geeft een deja vu van mijn moeder bij de zwarte kolenkachel.

Een nationale vrije dag is een absolute garantie voor het vergeten van de destijds ongewenste instroom van onze oosterburen, gevolgd door een langdurig en voor hen gratis verblijf. Nu ze nog steeds komen en wel willen betalen, zien ze overal bordjes 'Zimmer frei'.

Piepklein berichtje in de Volkskrant (21/4/2000 p7#7). "De regering verwerpt het voorstel van het 'Nationale Comité 4 en 5 mei' om van de vijfde mei een voor alle werknemers doorbetaalde vrije dag te maken."

Prima besluit van de regering. Zo hou je de jaarlijkse discussie levend en de herinnering ook.

27

Loodgietend prijsdier

Drie volle maanden ben ik in een tropisch land geweest, en wie ver weg gaat kan makkelijk een kolommetje in 'Tij en Taal' vullen.

Een van de opvallendste zaken in een vreemd land is dat ze daar een vreemde taal spreken. Dat doen ze daar allemaal, en allemaal dezelfde vreemde taal. Op een goede dag leerde ik dat in die taal 'hond = aso'. Iedereen in dat land begreep dat ik, als ik 'aso' zei, daarmee 'hond' bedoelde. Hoe komt dat nou dat iedereen aan dezelfde code dezelfde betekenis hecht? Die woorden lijken nergens op, de zinsvolgorde is volslagen krankjorum, om over werkwoorden maar te zwijgen. Elke baby zou naar mijn idee toch zwaar in paniek raken als hij zijn moeder zo hoorde praten. Zo'n baby leed niet eerst dat zo'n blafferd beest 'hond' heet (wat eenvoudig te snappen is) waarna een van de ouders kan uitleggen dat 'hond' daar 'aso' is.

De mensen daar maakten toch geen overspannen indruk.

Omdat ik die taal dus niet spreek, kan ik niet vertellen wat die mensen daar zeggen of denken, maar ik zag wel wat ze deden. Om de nederzetting, waar ik uithing, te bereiken was je op het openbaar vervoer aangewezen omdat de weg er naar toe zoveel en dermate diepe kuilen had, dat er geen personenauto overheen kon.

Noodgedwongen in het O.V. dus. De '' O V -auto's" bestaan uit iets wat het midden houdt tussen een forse jeep en een kleine bus. Er zit een motor in, de chauffeur heeft een stuur in zijn handen en daarmee houdt elke gelijkenis met ons soort auto's wel op. Er zitten ook metertjes op het dashboard waarvan de wijzertjes alleen vrolijk heen en weer bewegen als hij door een kuil wordt gereden. Om het kwartier worden er vloeistoffen in de motor gegoten, die er van onderen iets langzamer uitlopen dan ze er van boven in worden gegooid.

Op een goede dag werd er aan de 'weg' gewerkt, zodat de doortocht versperd was. Wat nu? Gewoon het weiland inrijden waardoor we het uitzicht hadden dat normaal gesproken alleen is voorbehouden aan grazende koeien. Soms waande ik me op skivakantie als de 'jeep' een helling afging die in de alpen als zwarte piste zou zijn aangemerkt. Hier is later ook nog een 'jeep' omgekukeld.

Vol is ook een relatief begrip. In de jeep zit je op planken langs de zijkant, zodat je knieën die van de overburen raken. Dat is krap dacht ik, totdat er ook bagage mee moest, Die ging in het midden tussen de knieën in. Knieën kan je ook onder die plank vouwen. Ik zat in zo'n volle jeep naast een oude baas. Twee stops verder zaten er drie nieuwe passagiers tussen de oude baas en mij in. En nog wilden er meer mensen mee. Op dat moment kreeg de bus een islamitisch aan- zien. De mannen klommen door het raam op het dak zodat binnen, met het relatieve comfort van een zitplank alleen maar vrouwen zaten. Plus een blanke man die niet snapte dat mannen op het dak thuishoren. Hij kende de taal niet.

'O V.' is daar helemaal 'o - vee vervoer' .

Als ik in mijn hangmat heen en weer schommel, met uitzicht op de mooiste blauwe zee die je ooit gezien hebt, met een ongerept strand ervoor met palmen er op, licht briesje, 28 graden, kom ik er snel achter dat water een eerste levensbehoefte is. De zoute zeelucht heeft de ijzeren leidingen weggesmeten, de U.V,-straling heeft de plastic leidingen het loodje doen leggen en de termieten vreten het hout op. Gelukkig zijn er geen houten leidingen.

Bij RIKZ gijn er mensen die leiding geven en er zijn mensen die leiding nemen, waardoor er een mooi doch wankel evenwicht is ontstaan. Ik ben meer het type om leiding te leggen. Dat kwam goed uit, want voor een werkende plee met billenspuit, een stromende douche en een keuken met spoelwater zijn leidingen nodig. Ik nam mij voor om te gaan loodgieteren.

Daar, in de stille tropennacht heb ik vaak gebeden om een Gamma of Praxis om de hoek. Met koperen leidingen die precies passen in knietjes, elleboogjes en T-stukjes. Tevergeefs, er zijn in dat verre land alleen roestvrije stalen buizen in drie soorten: langzaam, snel en erg snel roestend. Er zijn alleen schroefverbindingen die zelden passen en die gekken drukken alles in inches uit. Er is pas een marslander gecrasht op Mars omdat ze bij NASA inches en meters door elkaar hadden gebruikt. Ik was gewaarschuwd. Maar begon toch wat lood te gieten.

's Ochtends sloeg ik, net als bij RIKZ, aan het werk, maar dan zonder prikklok, offertetraject protocol, voortgangsrapportage of prestatieverklaring, een beetje saai dus. Ik trok mijn veiligheidsschoenen aan, kniebeschermers om, niergordel, werkhandschoenen, oordopjes, beschermbril en helm op. De afzetting van het werkgebied geregeld, kinderen binnenshuis, kippen en varkens op veilige afstand. Klemde een boortje 8 mm in de boormachine, drukte de schakelaar in en ........niks. De stroom was uitgevallen.

Dat gebeurt daar vaak en lang omdat ze vaak en lang aan de hoogspanningsleidingen werken. Als ik dan de rest van de dag in mijn hangmat heen en weer lag te schommelen, wist ik het zeker: ik ben pensioenrijp.

Soms was er stroom en vlotte het werk. Na een week flink zweten had ik mijn ijzeren installatie in elkaar gedraaid. Vol trots riep ik mijn lief en de achterburen erbij.

Blanke toean zou laten zien hoe met westers vernuft een leidingsysteem in elkaar was gezet. Mijn kunstwerk glom in de zon en telde 32 koppelingen. De kraan naar de waterpomp werd open gezet. Even later keek ik naar een leidingsysteem dat uit 32 koppelingen lekte. Hun cultuur daar verbiedt ze om te gaan lachen als blanke toean een leidingsysteem heeft gemaakt dat uit 32 koppeling lekt.

Die cultuur zou ik graag bij RIKZ invoeren.

26

Sperma

”Spermadonor blijft voorlopig nog anoniem." Krantekop.

Dat kan ik me levendig indenken. Stond laatst bij een middelbare school toen de bel ging en al het gebroed over de straat werd uitgebraakt. Veel ouders zouden waarschijnlijk ook liever anoniem zijn gebleven nu ze zien wat ze hebben voortgebracht. Helaas, de consequenties van hun ondoordachte daad staat met onuitwisbare inkt gegrift bij de burgerlijke stand en in hun paspoort. Niks anonimiteit.

Er is geen enkele reden voor ouders, naturel of via een potje, om zich te schamen. Pubers hebben nooit gedeugd. De oude Romein Cicero (40 v.C.) kloeg al over de jeugd.

Waar slaat dit op? Op 'anoniem'.

Toen het 'IntrAnet' van RIKZ werd gestart, leek het de redactie van IntrAnet een leuk idee om elke week een frisse column te presenteren. Met het doel het aantal bezoekers aan dat nieuwerwetse prikbord flink op te krikken. Dus werd het schrijvende toptalent van RIKZ gepaaid om regelmatig wat leuks/ gezelligs/ schokkends/ beledigends of anderszins iets opzienbarends te produceren. De column ging door het leven als 'Rikzetter', Heleen tekende er een gezellig zoutvaatje bij, en iedereen die donor was van een stukje, ondertekende met 'Zoutje'. Een dergelijke aanpak geeft een mooie uniformiteit.

Edoch, deze anonimiteit blijkt in de praktijk te leiden tot een zekere animositeit. En persoonlijk kreeg ik zo'n beetje de eer alle stukjes geschreven te hebben. Nu was ik wel regelmatig stukjesdonor, maar ik ben Jan Voskuil niet. Af en toe bracht ik wat in. En wat die stukjes betreft, ik ben de schaamte voorbij. Ik zeg lekker wat ik wil.

Per slot van rekening heerst er in dit land een vrijheid van meningsuiting, zeker voor mensen met een vaste aanstelling.

Dus reden genoeg om als stukjesdonor uit de anonimiteit te stappen. Dit 'Zoutje' is van

Sandeh

25

RIKZ, WE LOVE YOU !

Wij, Zoutjes. hoeven heus niet zo nodig anoniem te blijven.

Wij hebben opruiende, geestige en aan-de-kaak-stellerige stukjes gemaakt. Maar daaronder klopt ons warme, liefdevolle hart voor RIKZ. Wij zijn blij met ons instituut, sterker nog WIJ ZIJN ER TROTS OP!!Wij, Zoutjes, schoppen heus niet alleen tegen RIKZ aan. Zo zijn we echt niet.

Wij zijn blij met ons gebouw waarvan het dak niet lekt en de stroom nog steeds niet is uitgevallen, ondanks de illegale koffiezetapparaten.Waar vind je een instituut waar je zoveel troep op je bureau mag laten liggen? Zelfs na een jaar ziekte ligt alles er nog onaangeroerd bij, hooguit bedekt met een dun laagje historisch stof.Bij welk instituut mag je auto lukraak in de garage pleuren zonder dat Stuiv' iets doet?Waar mag je, tegen alle regels in, roken op de gang, in de koffiekorner en op de plee?Waar mag je je financiële verantwoording vervangen door een prekalkulatorische verdeelsleutel?Waar krijg je elk jaar een nieuwe kultuur?

Tranen van ontroering schieten in onze ogen bij het opsommen van onze quaternaire arbeidsvoorwaarden.En de ruimte hier schiet te kort om alle aspecten van onze fijne dienst met het prachtige gebouw vol verve te over het voetlicht te kommuniceren: RIKZ, WE LOVE YOU!!

De gezamenlijke Zoutjes (naam en adres bij de Zoutjes bekend)

24

Vergankelijk

Boeddha schijnt eens gezegd te hebben:

"Vergankelijk zijn alle innerlijke beroeringen; streef naar inzicht hierin."

Het duurt even voor je deze zin snapt en het duurt meer dan een half leven voor je deze uitspraak soepeltjes in kunt passen in de dagelijks gang der dingen.

Ikzelve zegge hierbij, sprekende en communicerende:

"Vergankelijk zijn alle veranderingsprocessen binnen RIKZ; streef naar inzicht hierin."

Dat snapt een kind.

Sinds ik werk, en dat is al heeeeeeeeeeeeeeeeel lang, vinden er binnen Wat&Wat / DGW / RIKZ jaarlijks veranderingen plaats. Althans, dat viel en valt met grote regelmaat te lezen in officiële schrijvens van onze hoogmogenden. Vaak was het reden voor het DT om te trakteren op gebak, om Sinterklaasbonnen uit te delen of, erg goedkoop, een welgemeend dankwoord. Ook waren er continu reorganisaties aan de gang. Al snel had ik door dat dat de enige manier was om ongewenste types te kunnen lozen.

Het mooiste was toen ik een DT-bericht onder ogen kreeg waar in stond 'dat er een nieuw elan was uitgebroken'. Langdurig ben ik op de gang wezen kijken, maar tot op de dag van vandaag heb ik het niet kunnen ontdekken.

Er wordt wederom een cultuurveranderingstraject ingegaan. Met mooie metaforen als ''estafette'' en "meteoor".

Er wordt een kakelgroep ingesteld om het impulsmoment te bepalen wanneer een stukje cultuuromslaggebeuren effectief geïmplementeerd kan worden zodat we gesteld staan voor die situaties wanneer we ongesteld staan. Of zoiets.

Niets is zo onvergankelijk als alle verandering binnen Wat&Wat / DGW / RIKZ.

23

Zuunig

Het inhuren van interim manager kost 2000 gulden per uur. Niet doen dus.

Een RIKZ medewerker kun je voor ƒ 155, inclusief BTW, op de kop tikken. Ook niet raadzaam.

Een zwarte werkster wordt al veel aantrekkelijker. Voor tien tot twintig gulden wordt er gepoetst, gedweild en geveegd. Maar ook dat is me ook nog veel te duur.

De goedkoopste krachten tot dusver waren de illegale Ghanezen die voor ƒ 5 per uur uit het koffiehuis om de hoek gevist konden worden. Alles deden ze, van de kruipruimte uitgraven tot de asbestvloerbekking loshakken en meenemen.

Het blijkt nog veel en veel goedkoper te kunnen. Ik heb al die jaren fors te veel betaald aan die Ghanezen. Nou ja, ontwikkelingshulp mag wel wat kosten.

Bij het RIKZ zijn er mensen die langdurig het werk van een zieke, falende of nimmer aanwezige collega overnemen. Deze uitslovers krijgen dan een gratificatie van een of twee ruggen. Bruto. Even rekenen. Stel dat zo’n workaholic 2 uur per dag overwerkt om in een kwart fte (= 500) uur het werk van een ander te doen.

Ons DT ‘beloont’ dus een volwaardige kracht met zo’n slordige ƒ 1000 voor 500 uur werk.

TWEE GULDEN PER UUR!

B R U T O !!

Gratificatie? Gratisficatie!

22

Sip

U leest nu de column ‘Zoutje’. ‘Zoutje’ is leuk, vermakelijk, beledigend en een goede reden om het werk te onderbreken.

Heeft u weleens de column ‘Trompetter’ aangeklikt? Dat is de buurman van deze column. Ook met het lezen van de ‘Trompetter’ kunt u de dag een beetje vullen. Behalve het lezen van het geschal van de Trompetter, kunt u ook naar de foto kijken die ernaast staat. Het is een foto van een wat oudere heer die nogal sip de wereld inkijkt. Vaak en veel schreef hij in zijn column over dun en glad ijs. Ik ben zo bang dat hij niet zo van de ijspret genoten heeft. Waar anderen zwieren, zwaaien, achter de meiden aan schaatsen, koek&zopie in hun slokdarm laten glijden, kampt hij met andere problemen. Hij glijdt, wankelt, slipt, heft de armen ten hemel en pleurt onherroepelijk ten ijze. Ja, het ijs is glad, daar is het ijs voor. En omdat het ook dun is, slaat zijn machtig lichaam een wak in het ijs waarna hij kopje ondergaat in de ijzige vrieskou. En hij had nog wel zo gewaarschuwd: het ijs is glad en dun.

Ik vermoed dat die foto vlak na zijn ‘ijspret’ is genomen. Maar wat nu het meeste intrigeert, is niet zijn hoofd, maar de lege koffie kop die hij voor zich uitstrekt. Die lege kop houdt hij ons al weken lang voor. En hij blijft leeg. Er komen ergere beelden in mij op. Bedelaars in India die hun bedelnap voor zich uitstrekken. Sinds ik weet dat dat hun eigen keuze is om daar te zitten en op die manier hun karma in dit leven te verwezenlijken, loop ik onaangedaan door. En bewaar mijn roepies voor betere zaken. Maar dit leed is te dichtbij, hier kan ik niet meer tegen. Vandaar mijn oproep.

Zet liters koffie, koopt gebak. Gaat allen massaal op zoek naar deze heer. Vult zijn kop. En maakt een nieuwe foto van een voldaan hoofd.

21

Zee

In den beginne was de aarde woest en ledig. Voor sommigen was ‘den beginne’ 4,5 miljard jaar geleden; voor anderen slechts 6423 jaar. U kiest maar wat het beste bij u past. De aarde was wel woest. Maar niet woest van kwaadheid. Woest van golven, woest van water. En de aarde was ledig, ledig van land, van bomen en van rotsen. Maar de aarde was vol water. Het was één grote zee. Alles was bedekt met water.

Als RIKZ toen had bestaan was het een wereldorganisatie geweest, planeetomspannend. Alleen had RIKZ dan RIZ geheten, want kusten waren nog niet uitgevonden, die kwamen later pas. En met kusten komen de branding, strandrecreatie en ‘Coastal zone management’.

Waarom kwamen er kusten? Kwam er land bij? Gooide de schepper er een handje aarde achteraan, zodat wij ons mooie instituut RIKZ konden gaan noemen? Nee, het water verdween. Gedurende honderden miljoenen jaren (veel tientallen jaren voor anderen) was er evenwicht. Er kwam evenveel water uit de ruimte op aarde terecht als er via aardspleten verdween in het binnenste der aarde. Maar de aarde koelt af en door de aardspleten verdwijnt steeds meer water en de aanvoer houdt hier geen gelijke tred mee.

Deskundigen, die zich met de hoeveelheid water op aarde bezighouden, hebben het berekend. Over 1,2 miljard jaar is het zover. Dan is het water op, dan zijn de zeeën en oceanen leeg. RIKZ heet dan RI; kust en zee zijn verdwenen. Rotsen resten, zover het oog reikt. We kunnen het RIZA ter wille zijn door op het laatst de sluizen en de stormvloedkering dicht te gooien. Dan hebben ze nog wat water om hun werkgelegenheid veilig te stellen. Zo collegiaal zijn we ook wel weer. ‘Het ministerie van V’ zal het verkeer regelen.

Water weg, leven weg. Wat verscheen in zeven dagen zal in de zelfde tijdspanne weer verdwijnen. Of in een langere periode, zoals sommigen denken.

De aarde wordt als de planeet Mars. Droog, heet en dood. Op den einde was de aarde zeker woest en ledig.

20

Sportdag 1999

Regelmatig aan sport doen is belangrijk. En één keer per jaar meedoen aan de sportdag-RlKZ is een mooie regelmaat. Ik herinner mij als de dag van gisteren dat de oude sportcommissie jaren geleden huilend afscheid nam en de opvolgers bezwoer om vooral alles bij het oude te laten. Gelukkig heeft de nieuwe club dat niet gedaan.

Een grote verandering is het ontbreken van een programmaboekje-met-routebeschrijving. Alles staat nu ergens op intranet, zodat er velen zijn die alle aankondigingen gemist hebben. Voor deze categorie, die lang geleden voor het laatst is upgedeet, hing er bij 'Poeldijk' een routebeschrijving naar Dekkers, Zoetermeer. Waarvoor mijn hartelijke dank, Bij de ingang was ook alles nieuw: een hartelijk welkom door iemand met een lap top. Even de binnenkomers registreren en de deelnemerslijsten met programma-aanwijzingen konden worden uitgedraaid. Volgend jaar schrijdt de automatisering verder voort: dan zal Stuiv' paraat staan met mobiel tijdregistratie-apparaat.

Aan iedere deelnemer werd een RIKZ-millenniumbug-T-shirt uitgedeeld en degenen met beperkt ontwikkeld schaamtegevoel trokken het nog aan ook. Waarvoor hulde. Daarna ging onze grote roerganger ons voor in ochtendgymnastiek, wat de aanblik opleverde van een Chinese werkbrigade, gezien die uniforme T-shirts. Iets om elke ochtend op het dak van RIKZ te herhalen. Mooi begin van het cultuurveranderingstraject.

Er was een ruime keus aan mogelijkheden zodat ik de meeste onderdelen gemist heb. Mijn verslag beperkt zich dan ook tot uiterst persoonlijke ervaringen. Ik deed mee aan het onderdeel 'terreinfietsen'. Na uitdelen van de fietsen en uitleg over het parcours, duwde de spelleider een helm op mijn kop omdat dat veiliger was. Startschot, ik stoof weg, nam een hindernis en net als in Amsterdam jakkerde ik zo snel mogelijk door: heuvel op, om paaltjes heen en heuvel weer af. Zo'n helm is vast wel veilig als je van je fiets duvelt, maar het kreng zakte heuvelafwaarts naar voren en benam me elk uitzicht.

Sneller dus dan gepland kwam ik beneden aan de heuvel aan en spurtte richting finish. Mijn teamgenoten stonden te zwaaien, juichen en roepen, wat mij een WK-gevoel gaf. Totdat ik dichterbij kwam en hoorde wat ze riepen: 'De banden, ventiel!!!'.

Foutje, onderdeel 'banden' overgeslagen. Met dit extra ommetje verspeelde ik een mooie eindtijd.

Ook dit jaar was er weer het onderdeel 'vissen'. Een idee om volgend jaar het onderdeel 'vogelen' toe te voegen? Uitvoering: een haakje met een kers er aan aan een touw in een boom hangen. Wachten tot een vogel komt die de kers met haak en al doorslikt. Dan het fladderende vriendje aan het touw binnenhalen, onderwater duwen, haakje uit zijn ingewanden sleuren en het beestje weer ter lucht bestellen.

De grootste verandering van de sportman was de gratis drank.

Jebroer, wat een liters bier gingen er doorheen. Een heel verschil met het rustige zuiptempo uit de oude tijd met hooguit één gratis koffiebon. Vervolgens het avondmaal, waarna het toetje lang op zich liet wachten. Dit mezzo werd gevuld met een kampioenschap pijltjesgooien.

Twee Hagenaars, die de sportcommissie hadden omgekocht, mochten op het toneel hun kunstje vertonen. Leuk, maar onbegrijpelijk, qua puntentelling dan. Als leek had ik gedacht dat de buitenrand van het bord één punt zou opleveren en de roos honderd punten. Mis, helemaal mis. Als, vanaf een afstandje bezien, hetzelfde vakje met een pijltje werd geraakt, kregen ze de ene keer 2 punten en de andere keer wel 80 punten. Geheel willekeurig werd er dan ook aan het eind een winnaar uitgeroepen.

Aan volumineuze en tijdsintensieve prijsuitreikingen doen ze ook al niet meer. Het aantal prijzen dat werd uitgedeeld was gelijk aan het aantal aanwezige DT-leden: niet veel dus. Er was een aanmoedigingsprijs, een pechprijs die (heel terecht) door Stuiv' werd uitgedeeld en nog zo'n prijs. Ikzelve had me al verheugd op een grote beker omdat ik alle volleybalwedstrijden had gewonnen (met nog 5 anderen). Niet dus.

Leuk idee voor de Olympische spelen en de Olympische gedachte om de prijsuitreiking eens te veranderen (wereldwijd cultuurveranderingstraject?). Je ziet het voor je, Carl Lewis wint de 200 meter hoogspringen en de prijs gaat naar nummer 7 omdat die de mooiste veters heeft. Waar moeten de nationalistische gevoelens dan heen? Volgend jaar weer?

Sandeh (ABN)

19

Ontslag

De voortekenen zijn er, en zoals voortekenen altijd doen: ze bedriegen niet. Dicht onder het oppervlak gonst het, dwaalt het gerucht, gaat het rumoer. RIKZ glijdt zeven magere jaren binnen. IBO bleek het Paard van Troje, het werd liefdevol binnen gehaald waarna de dodelijke lading uitgebraakt werd: b-e-z-u-i-n-i-g-i-n-g-e-n.

Getallen slaan ons om de oren: een taakstelling van 5,5 miljoen, 40% minder omzet, van elke afdeling moet 10% vertrekken. Minstens. Dat zijn dode, koude letters. Ons gebouw spreekt echter boekdelen. De kruiskopschroefjes vallen uit de slotplaatjes op de WC, alle deuren naar de trappenhuizen piepen onheilspellend, de verlichting is daar tot onder het minimum gezakt, de peertjes gaven de geest. De schroevedraaier, het oliespuitje en de lampendoos van Jan Mooiweer zijn allang wegbezuinigd. Bruin kan dat niet meer trekken. Schriele gedaantes met ingevallen wangen lopen troosteloos de trappen op en neer. Zij die weten dat aan de poten van hun stoel gezaagd wordt. Gegroet wordt er niet meer, jammerklanken klinken flauw en missen de vut om te galmen tegen de stenen wanden.

Op de helverlichte gangen, in de zoevende liften en in de welriekende koffiecorners gaat het leven schijnbaar onverstoord door. Gelach, geroezemoes, gemep op schouders en koket getrippel. Maar in ieders achterhoofd brandt de vraag: ‘Waar is de geheime lijst met ontslagkandidaten, wie staat er op, en wanneer is het zover?’ De opinionleaders, de chefs, de hoogmogenden worden vertroeteld. Iedereen wil zo goed mogelijk tevoorschijn komen op de lijst waarop ieders kernkwaliteiten vermeld staan. ‘s Nachts wordt ingebroken bij P, als Cerberus C. A. Schuite niet waakt, om de resultaten van de functioneringsgesprekken, de beoordelingsgesprekken en de P.I.’s te vervalsen.

Er is één plek waar hoop leeft, waar vonkjes in ogen zichtbaar zijn, waar aan strohalmen geklampt wordt. Het is het aanmeldingskantoor voor de ondernemingsraad. Hier staan rijen, hier worden formulieren ingevuld, wordt het ARAR uit het hoofd geleerd: een ieder wil in de OR. Voor het eerst is de OR geen toevluchtsoord voor mensen die niet willen of kunnen werken. Nee, deelname aan de OR geeft wettelijke ontslagbescherming. Kunnen we niet met z’n 391-en in de OR?

18

Gevoel

Ik lig in een kist, ademen gaat moeilijk. Kan me nauwelijks bewegen. De kist is niet veel groter dan ik. De kist ligt onder de grond. Het is donker, het is koud. Ik ben alleen, eenzaam. Er valt niets te doen, verveel me. Wat ik voel, is het gevoel dat je hebt in deze situaties. Het valt niet uit te leggen. Misschien kun je je voorstellen wat ik voel.

De kist groeit. Ik kan nu rechtop staan. Een paar passen heen en weer. Strek mijn armen. Het gevoel blijft hetzelfde.

De kist groeit verder. Het deksel is nu niet meer te zien, de ruimte binnenin is die van een fabriekshal. Hollen, springen, vallen en weer opstaan. Fietsen, turnen, trampoline springen. Alles kan. Het gevoel blijft.

De wanden wijken. Daglicht stroomt binnen, frisse lucht komt beschikbaar, geuren van buiten, geroezemoes. Geurreceptoren en trommelvliezen blijken nog te werken. Tinteling op mijn huid. Het gevoel wil niet wijken.

Er komt iemand bij. We zijn nu samen, samen in hetzelfde schuitje. Ik gebruik woorden, de ander gebruikt worden. Mijn stembanden blijken nog te werken. Er vindt communicatie plaats. Ik beweeg, de ander beweegt. Onze bewegingen hebben een gemeenschappelijk doel. We werken samen. Maar het gevoel blijft hetzelfde.

Er komen meer mensen bij. Meer woorden, meer communicatie, meer samenwerken. Ook meer tegenwerken. Emoties komen. Emoties gaan. Ik kan voelen. Mensen bij elkaar en duizendvoudig zijn de emoties die opgewekt worden. Het gevoel blijft, blijft en blijft hetzelfde.

Een planeet vol mensen, vol dieren, vol planten, vol licht. vol geluid, vol duisternis, vol stilte. Vol van alles wat er is. En het gevoel, dát gevoel, dat blijft en weet van geen wijken.

17

Tip

Af en toe krijg je tips uit onverwachte hoek. Laat ik een voorbeeld geven. Begin jaren ‘80 werd er een felle strijd gevoerd om de abortuswet te laten aansluiten op de praktijk van alle dag. ‘Bloemenhoven’ was het progressieve bolwerk vóór liberalisering en de EO, met dominee Glashouwer voorop, streed voor de ongeboren vrucht. Tegen ongeboren vruchten heb ik niks, als ze maar rustig blijven zitten. Maar nee, ze moeten zo nodig geboren vruchten worden.

In de eerste manche van deze strijd was de stemming in de eerste kamer 75 - 75. Volle bak, zelfs half dooie eerste kamerleden waren netjes opgegraven om ze nog maar te kunnen laten stemmen. Wetsvoorstel afgewezen en alle politicae in tranen. Bij tweede manche lukte het wel: een vreemd compromis met een iets liberaler beleid werd tot wet verheven.

En nu komt het. Op de EO radio werd er schande van gesproken. Want de nieuwe wet voorzag niet in strafbaarstelling van kwade geniussen die de vrucht in de baarmoeder om hals brachten, maar verder gewoon lieten zitten. Voordat u boos wordt om deze zin: die komt letterlijk uit dat EO radioprogramma; zoiets verzin ik niet, zo ziek ben ik ook weer niet. Bedankt voor de tip denk je dan. Ik heb er verder overigens niets mee gedaan.

Enkele weken terug kregen we een boekje van ons ministerie: ‘Zo zijn onze manieren’, Ze bedoelden: ‘Omgaan met steekpenningen’. In fleurig geel en blauw met eigentijdse veegjes en vlekjes op de cover, mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Er ging een wereld voor me open.

“Bijna iedereen heeft er wel eens mee te maken. Uitnodigingen voor een zakenlunch of een diner, kerstpakketten van andere bedrijven of gewoon kleine attenties ‘als bedankje'."

Bijna iedereen. Ik niet dus. Wat doe ik fout? . Toch eens een poging doen, ik heb nu project van 1,5 miljoen, moet toch lukken. De tips rolden haast van het papier af.

“Vraag niet om gunsten en geef er niet uitdrukkelijk gelegenheid toe.” Ah, zo moet het dus. Gewoon vragen en gelegenheid geven.

“Betracht openheid bij het aannemen van geschenken en dergelijke.” En dergelijke? Er is dus nog meer.

“Dit moet in het openbaar en dus niet op het huisadres plaatsvinden.” Ik moet ze dus thuis laten komen.

“Bij geschenken die een waarde van ƒ 100 te boven gaan (Hoeveel Euro is dat? Ik wil wel bij blijven.) Dank, dank voor deze prijsindicatie.

“Stuur onacceptabele giften terug”. Zal ik doen, en dat zullen vooral de geschenken onder de ƒ 100 zijn. Ik ga niet onder de prijs werken.

Wat vroeg die hoogmogende jaren terug ook al weer aan Lockheed? Een miljoen? Met inflatie meegerekend is dat nou gouw, even rekenen,.......

16

Innovatie

RIKZ-net: een nieuw medium. En met een nieuw millennium voor de deur, de hoogste tijd voor nieuwe innovaties (oude innovaties zijn uit).

Even een paar regels neerpennen om de problemen rond Schiphol op te lossen, het Westland uit zijn benauwde veste te bevrijden, de Haringvlietsluizen open te zetten en de Rotterdamse haven bevaarbaar te houden. Als toegift los ik het fileprobleem op. Netelenbos kan de komende drie jaar voor de sherry thuis zijn.

Tomaten en komkommers zijn stokdoof en wonen in het rustieke Westland. Mensen kunnen horen en wonen zo’n beetje op de landingsbanen van Schiphol. Een nieuw Schiphol in zee kost, voorzichtige schatting, 60 miljard. (Gaat per passagier alleen al ƒ 68,18 aan rente kosten). Twaalfduizend gehoorgestoorde woningen slopen en weer opbouwen in het Westland kost een half miljoen het stuk, dus hooguit 6 miljard. Een fractie van Schiphol-in-zee. En al die tomaatjes vliegen dan nog vlugger naar hongerige gebieden en ze komen ook verser aan in Amsterdam.

Daarna kunnen de sluizen van het Haringvliet worden opengezet wat leuk is voor het milieu. Als die boeren uit het Westland zijn opgerot loopt ook niemand meer te seiken over de zoutindringing in die boerenslootjes. Knappe bollen bij RIKZ hebben uitgerekend dat door open sluizen ook de haven in Rotterdam minder snel dichtslibt wat per jaar een paar miljoen bespaart. Dat geld houdt Rotterdam dus over en kunnen ze het beste in de kas van Amsterdam storten om onze cultuur op peil te houden.

Dan de files. Gouden tip. Bouw boven de bestaande snelwegen (high-ways) een tweede set snelwegen (sky-ways). Ram om de 100 m een dikke paal in de middenberm, leg er dwarsliggers op, verbind ze met lengteliggers, en voilà. Dit werk kan vanaf de kant gebeuren zonder het verkeer te hinderen. Omdat er 2000 km moet worden aangelegd kan het ook met een (nieuw te ontwikkelen) robot gebouwd worden. Voordeel: onderin geen last van regen, sneeuw en gladheid, boven een mooi uitzicht omdat je boven die vermaledijde geluidsschermen zit. Begin met de A4, oprit bij Amsterdam, afrit bij Den Haag, en mijn file probleem is opgelost.

15

Raadsel

Ik weet dat jullie het allemaal doen.

Waarneming 1.

Elke dag zie ik in de kantine iedereen ladingen voedsel naar binnen schuiven terwijl toch het gemiddelde gewicht grosso modo gelijk blijft. De conclusie ligt voor de hand.

Waarneming 2.

Overal in het gebouw ligt de vloer er keurig bij. Alle proppen papier en ander afval verdwijnt netjes in de bakken. Nette Haagse ambtenaren.

Waarneming 3.

Die is beperkt tot de zesde verdieping. En alleen tot de 'heren'.

Vandaar mijn vragen: ''Komt het ook op de andere verdiepingen voordeel, ''Treedt het ook op bij de 'dames'?''. "Komt het voor bij alle gezindten, bij alle leeftijdsgroepen, bloedgroepen, etnische niveaus?''

Het is een raadsel.

Waarom liggen er zeer regelmatig, in de daartoe bestemde ruimtes van de 'heren' op de zesde verdieping de resten van de opgebruikte rollen WC-papier en de stukgescheurde verpakking van de nieuwe rollen op de grond?

Waarom?

Waarom neem je ze niet ter hand, waarom loop je er niet mee over de gang, waarom deponeer je ze niet in de rijksprullenbak? lk weet toch wel wat er daar allemaal gebeurt.

Dus, stuur je hoogst persoonlijke motivatie naar de redactie van Tij & Taal .

14

Back-up

De veiligheidsvoorzieningen zijn extreem te noemen. Dikke tralies voor de ramen, kogelvrij glas in de ramen en gewapende bewakers bij de deur. En dat bij alle bejaardenhuizen in het land.

De autoriteiten vrezen grootscheepse ontvoeringen.

In de bejaardentehuizen zitten ze, de mannen en vrouwen die de economie draaiende hielden zonder PC's, computers en clips.

Heel vroeger dus. Zij maakten stroom, gas, water, bankstellen en kruisraketten zonder de moderne elektronica. En dus zijn ze eind van dit jaar goud waard.

Als het millenniumprobleem in volle omvang toestaat. Als het machtig raderwerk der moderne verworvenheden in een klap tot stilstand is gekomen. Geen internet meer, geen flappentap, geen TV, zelfs geen testbeeld.

Slimme bedrijven zijn al oudjes aan het hamsteren. Van markten, bankjes in parken, bushaltes, poliklinieken overal worden ze door granny-hunters weggeplukt. Oma's die nog gewoon achter de wastobbe bevielen en daarna de deel aanzwabberden. De vergaarde bejaagden zitten nu in kantines, directiekamers of soms in het magazijn op het uur O te wachten. Hun funest huur, als ze kunnen laten zien wat ze konden voor ze werden afgedankt door snelle yuppen met mobieltjes en creditcard.

''Eerst sparen, jongen, en dan pas geld uitgeven."

Het meest in trek zijn de superbejaarden, de boven honderdjarigen die de overgang naar 1900 nog hebben meegemaakt, en het fin de siècle probleem van nabij kennen. Zij zijn goud waard. De gaslantaarnaanstekers en handkarduwers.

Maar de zwaarste beveiligingen liggen bij de kerk waar de oude folianten nu in bomvrije kluizen worden opgeborgen. Geschriften die de overgang vin 999 naar 1000 beschrijven, met alle problemen en alle oplossingen. Dat was nog eens wat, toen kregen we niet alleen een nieuw millennium, maar kwam er ook een positie bij. Vergelijkbaar met de beurs toen de Amsterdamse AEX door het 999,9-plafond dook. De eerste aanpassing bestond uit een '1' die op de muur links naast de digitale teller geschilderd stond.

Bereidt u voor! Laat de badkuip vol water lopen, koopt mariakaakjes, tarwebloem en bloembollen, leert uw eigen broodbakker op een vuur van opgespaarde reclamefolders en glossy magazines. Kweekt vast postduiven voor de communicatie, zet een koe in de achtertuin, stoft het ganzenbordspel en de sjoelbak af. Verkoopt alle aandelen en opties, leen zo veel mogelijk geld en haal allemaal massaal je hele tegoed van de bank. Als er geen millenniumprobleem komt, kunnen we er altijd eentje maken.

Sandeh (ABN, voor al uw de- en adviezen)

PS. De beste oplossing is natuurlijk het geboortejaar van Bil Gates als jaar nul te nemen.. kunnen we weer 2000 jaar vooruit.

PPS. Het millenniumprobleem is helemaal geen millenniumprobleem, het is een eeuwprobleem. De crux zit hem in de komende nul, niet in de aanstaande twee. Waren PCS in 1880 ontwikkeld, dan hadden we het probleem in 1900 gehad. Dus nooit meer fout zeggen, hoor.

13

Stofje

Ik weet dat de mens een nietig wezentje is op die enorme aarde. En dat de aarde een verdwaald zandkorreltje is in dat machtige heelal. Maar ik hoef er niet constant aan herinnerd te worden.

De crematieplechtigheid was net foutloos verlopen en m'n moeder en ik schuifelden voorop richting koffie en cake. De begeleider van het geheel hield ons staande en sprak: "Een stofje op de naald." Mijn moeder keek hem begrijpend aan en knikte veelbetekenend. Ondanks mijn opkomende grijze haren voelde ik me er als kind bij staan.

Ja, hij was geen opzienbarend man geweest, geen hoogvlieger, geen Einstein, geen De Gaulle om maar eens wat te noemen. Maar hij was wel mijn vader en dat was toch bijzonder genoeg (anders was er niemand geweest om dit te typen). Maar om zijn plaats op aarde meteen bij vertrek al te karakteriseren als 'stofje op de naald' ging toch wat ver. Mijn moeder sloeg de man in het zwarte pak niet en ik ook niet. We liepen door tot de cake.

Later werd het duidelijk. Bij het binnenkomen in de zaal, bij het staren naar de kist en bij het wegschuifelen was er muziek gedraaid. Anders wordt de stilte zo beklemmend, de sfeer zo doods. Je zou dan bijna zeggen: "Er komt een dominee voorbij", maar dat gebeurt natuurlijk niet bij het poffen van een socialist in zo'n gemeentelijke inrichting. Dat woord gebruikte hij altijd. "Laten ze mij maar poffen, jongen, dat is het beste." En zijn wil geschiedde. Zo'n beetje de eerste keer van zijn leven.

Was ik muzikaler geweest, dan had ik het gehoord. De muziek had niet helemaal zuiver geklonken. Stofje op de naald, de man zei het al.

12

Denken

Bij het verlaten van het trapportaal, las ik op de binnenkant van de buitendeur:

Deur goed sluiten.

Een inbraak is sneller gepleegd dan u denkt.

Hoe weten ze in dat trapportaal nou hoe snel ik denk?

11

Simpelnaam

lk behoor tot een gediscrimineerde minderheid.

Nou en? Dat is rot. Vooral als je 't je aan trekt.

Het is voor een vrouw irritant als elke brief met 'Geachte heer' begint, voor een neger als met huidkleurig iets bleek-rozigs wordt bedoeld, voor een Islamiet als 'gelovige' op een Christen slaat, voor een linkshandige als chequeboekjes van de bank rechtsscheurend zijn, en zo kunt u er zelf ook nog wel een paar verzinnen.

Wat is mijn probleem? Ik ben voornaamgehandicapt, ofwel first-name-challenged in P.C.(politically correct)-taal. Ik heb maar één voornaam. En wanneer word ik daar met mijn neus opgedrukt? Bij elk invulformulier: bank, ANWB, reisverzekering, relatiebureau, incassobureau, reclassering, gratieverzoek, noem maar op. Zelfs onze bloedeigen tijdregistratie kent de regel: Naam en voorletters.

Ik heb geen voorletters, ik heb één voorletter.

Kan die 's' niet tussen haakjes? Niet iedereen heeft voorletters. Ik en velen uit de zwijgende minderheid met mij, hebben er maar één. Het probleem zit natuurlijk in mijn vroege jeugd. Nog voor het doorknippen van de navelstreng schatten mijn ouders mijn informatieverwerkende, - opslaande en -reproducerende capaciteiten in en gaven mij mijn simpele voornaam, waarbij elke diftong ook een foneem is (of andersom).

Kan er niet een wet komen die ouders verplicht om minstens twee voornamen aan een kind te geven? Na de wet op de vrije keuze der achternaam en het homohuwelijk (waar ik tegen ben; ik ben tegen elk huwelijk), moet het toch een peulenschilletje zijn zo'n wetje door de Tweede Kamer te jassen.

Amendement van de VVD: één van de namen moet een c, q of een x bevatten, en van de SP: twee keer dezelfde voornaam mag ook voor de echte minima.

Om een actie hiervoor succes te laten hebben, zou ik graag instemming willen ontvangen op mijn homepage op enternet (of in mijn inbakje achter de deur).

Zullen we allereerst beginnen ons tijdregistratieformulier politically correct te maken?

Erik (met een K)

10

Nul

Het is vandaag 1 november 1995 en ik heb geen zin om te werken.

We leven nu in 1995, in de 20ste eeuw, of anders gezegd in het 1996ste jaar in eeuw 19.

Omdat het vandaag week 44 en dag 305 is, geniet ik van de 45ste week en de 306de dag. j Nu krijg ik het wat moeilijk: op dag 305 is het de 306de dag. Terugrekenend naar dag 1 was dat dus de 2de dag geweest. De jongste dag, heeft die ooit bestaan?

Nu ik toch niet aan het werk ben, stal ik 5 bureaubakjes voor me uit.

Ik stop een paperclip in bak 3 die volgens de logica dus het 4de bakje is.

Hier word ik nerveus van, terug naar de datum.

Als het nu de 20ste eeuw is in 1995, was het de 1ste eeuw in 95, ofwel eeuw nul.

Gaius Tubifex Maximus leefde dus in eeuw nul, typisch iets voor hem.

Back to reality, back to the desk boxes.

Het meest linkse bakje is dus bak nul, ofwel het eerste bakje.

Dus het middelste van de 5 bakjes is bak 3, het 4de bakje.

De oplossing is dichtbij: ik moet alles beginnen te tellen bij nul, wat gelijk is aan het eerste element van de verzameling. Straks ga ik met auto nul naar huis nul om te eten met vrouw nul. Want ik heb nog steeds mijn eerste auto, mijn eerste huis met mijn eerste vrouw.

Dat wordt een gehele nieuwe begroeting vanaf de deurmat: hallo vrouw nul, hier ben ik.

Wiskundige logica is, vrees ik, geen vrijbrief tegen de derde deegrol of de vierde koekenpan.

Ik denk dat ik maar weer aan het werk ga.

Erik Stutterheim (ABN)

9

Herinneringen aan E.C. Slater

Telkens als Slater iets heeft, heb ik ook iets. Zo'n tien jaar geleden, juni 1985, ten tijde van het eerste Slater-symposium werd ik aan mijn kaak geopereerd. En nu, bij de volgende festiviteit, zit ik voor drie maanden in India. Ik beloof plechtig dat ik januari 2006 geheel vrijhoud en in Nederland blijf.

Het memorabelste aan Slater is dat hij geen naam had. Op het lab was het altijd: DE PROFESSOR. Er waren nog wat andere professoren maar die hadden wel een naam. Het deed mij denken aan m'n lagere school met aan naamloos hoofd dat MEVROUW werd genoemd. Als je iets had uitgevreten, moest je naar MEVROUW. Voor beide naamlozen ben ik erg bang geweest. Inmiddels is het hoofd dood en durf ik, als rijksambtenaar, Slater wel onder ogen te komen. Zouden de rollen nu omgedraaid zijn?

Mijn herinneringen als jong promovendusje. Eigenlijk ben ik dat nog steeds omdat ik nooit gepromoveerd ben. En het waarschijnlijk in dit leven ook niet meer doen zal.

Ik heb iets onderzocht aan een klein dingetje, een eiwit annex enzym dat F-1 (E.C.3.6.1.3) werd genoemd. Het was zo klein dat we niet precies wisten hoe het er uitzag. We stelden het ons voor als een ketting met vijf verschillende kralen. Maar hoeveel van die kralen zaten er in? Van elke soort twee, dus tien kralen in totaal of van de grootste twee elk drie en van de drie kleintjes elk één, dus negen in totaal. De professor mikte op 10 kralen, de dimeer. En stelde allemaal werkingsmechanismen op voor dit enzym F-1. In de hoop hiermee de Nobelprijs te winnen net als Krebs (van de cyclus) of Mitchell (van iets anders). Helaas vond ik in mijn onderzoek dat de andere ketting van negen stuks de juiste was. Hoewel ik er niet op gepromoveerd ben om het stil te houden, is Slater nog steeds niet genomineerd voor de Nobelprijs. Ik heb de resultaten wel, low profile, gepubliceerd in een blad dat 'Biochimica acta' heette. Zou het toch gelezen worden?

In die tijd was ik nog links en anti-kapitalistisch. Op een goede dag mocht ik naar een congres in Dresden om over die ketting met kralen te vertellen en, als speling van het lot, werd die trip gesubsidieerd door de NATO. Op een kwade dag ging ik aan de professor bekennen dat ik het NATO-geld weigerde. Hij was 'flabbergasted'. Beste professor, na jaren heb ik er spijt van. Is het misschien mogelijk om alsnog die Fl. 800 ...................... eventueel ............ met rente ..... ?

Vooral nu ik weet hoe leuk kapitaal kan zijn. Je kan er drie maanden mee naar India en weer terug.

Iedereen zal zich de zuinigheid van Slater wel herinneren. Daar gaan vast alle andere stukjes over. Een goed biochemicus is ook zuinig. Als je 5,2 (l nodig hebt, donder je geen 5,21 (l in je experiment. Dus hoe zuiniger, hoe beter biochemicus. En Slater is the best there is.

Toen ik het lab verliet, maakte ik van alle collega's een foto en gaf ze later een afdrukje. Toen ik Slater de zijne gratis gaf, glimlachte hij. Na vier jaar zag ik Zijn glimlach.

Maar waar ik nog steeds om glimlach, is de hypotheek van Slater. Deze maand biggelden de tranen nog over mijn wangen toen ik in de consumentengids (november 1996, 4) opsloeg en op blz. 26 de hypotheekrente vanaf 1976 tot heden zag, Met het absolute hoogtepunt op 12,2 % in 1979. En op die top zit Slater. In die dagen dat de rente steeg en steeg en steeg. zocht hij veiligheid door de rente 30 jaar vast te zetten. In mijn herinnering was het zelfs 13,3 % Tot 2009. Issie erg mager geworden? In wat voor pak loopt hij? Ach, kon ik het maar even zien.

Beste professor E. C. Slater, in die vier jaar op biochemie heb ik een hoop geleerd. Nog hartelijk dank daarvoor. Het beste wat ik geleerd heb, is dat ik geen wetenschapper en geen biochemicus ben en een andere stiel moest zoeken. Ik wens u en uw vrouw een zeer geslaagd symposium met receptie toe. En,. beloofd is beloofd, in 2006 kom ik zeker.

8

Een zee van tijd

Amsterdam, 30 maart 1993

Beste mensen,

nu ik al geruime tijd niet meer in jullie midden ben, dacht ik, kom, laat ik eens uitleggen waarom ik niet meer kom.

Met Oud&Nieuw had ik nog gewoon griep. Na een week was het niet over en na drie maanden nog niet. Dat wil zeggen, alle griepbegeleidende verschijnselen zijn geweken maar een mysterieuze moeheid is gebleven. Het basismateriaal van deze ziekte is moeheid. Ik ben moe. Moe, moe en nog eens moe.

Het is niet te snappen en ook nauwelijks uit te leggen. Voordat ik hierdoor geveld werd, zou ik het niet begrepen hebben en als het allemaal voorbij is, hoop ik er ook niets meer van te begrijpen. Het is allemaal te dwaas voor woorden. Dat ik nu te moe ben om zelfs maar af te wassen.

Het is geen gewone moeheid, maar meer een giftige