Esperanto

EsperantoEsperanto

Laat je ver leidenLaat je ver leiden

ESPERANTO

OverzichtOverzicht

Principe van internationale taal, Principe van internationale taal, onderwijsonderwijs

Ontstaan van EsperantoOntstaan van EsperantoLiteratuur en gebruikLiteratuur en gebruikStructuur, spoedcursusjeStructuur, spoedcursusjeBesluitBesluit

ESPERANTO

Internationale taal: PrincipeInternationale taal: Principe

L e u ve ns

T ie n s

A n tw e rps

...

N e d e rla n ds

L iè g e o is

N am u ro is

...

F ra n s

...

D u its

...

. ..

E sp e ra n toInternationaal

Lokaal

Nationaal

ESPERANTO

Internationale taal of Internationale taal of WereldtaalWereldtaal

Internationale taal:Internationale taal:in de hele wereld in de hele wereld gesprokengesproken

internationaal gebruikinternationaal gebruikneutraalneutraalinternationaal denken internationaal denken en cultuuren cultuur

internationale internationale structuurstructuur

Wereldtaal:Wereldtaal:door vele miljoenen door vele miljoenen mensen gesprokenmensen gesproken

internationaal internationaal gebruikgebruik

politiek en economiepolitiek en economienationaal denken en nationaal denken en cultuurcultuur

nationale structuurnationale structuur

ESPERANTO

Internationale taal: Internationale taal: kenmerkenkenmerken

neutraalneutraalrelatief gemakkelijkrelatief gemakkelijkinternationale structuurinternationale structuurinternationale cultuurinternationale cultuurruim gesprokenruim gesprokeninternationaal denkeninternationaal denkentolerantie bevorderentolerantie bevorderen?

ESPERANTO

Alleen Esperanto is... / Alleen Esperanto is... / heeft...heeft...

neutraalneutraalrelatief gemakkelijkrelatief gemakkelijkinternationale structuurinternationale structuurinternationale cultuurinternationale cultuurruim gesprokenruim gesprokeninternationaal denkeninternationaal denkentolerantie bevorderentolerantie bevorderen1

ESPERANTO

Esperanto: doelEsperanto: doel

Vandaag:Vandaag:praktisch nut praktisch nut voor wie ze voor wie ze gebruiktgebruikt

Lange termijn:Lange termijn:tweede taal voor tweede taal voor iedereeniedereen

Twee complementaire doelstellingen

ESPERANTO

Vertalen via een brugtaalVertalen via een brugtaal

6 3011 110

6 1211 22

ESPERANTO

Taaloriëntatie (een Taaloriëntatie (een experiment)experiment)

2 jaren nationale 2 jaren nationale taal, erna taal, erna kennisverdiepingkennisverdieping

2 jaren zonder 2 jaren zonder talen, dan nationale talen, dan nationale taaltaal

2 jaren Esperanto, 2 jaren Esperanto, dan nationale taaldan nationale taal

TijdK

ennis

N / N 0 / N E / N

ESPERANTO

Verschillende leermethodenVerschillende leermethoden

‘Cseh’: natuurlijkemethode

‘Gerda malaperis’:begrijpend lezen

‘Esperanto programita’:zelfstudie

‘E-o voor modernemensen’: grammaticaal

en vele andere

‘Auld’: spoedcursus in14 uren

ook bij ons

ESPERANTO

OverzichtOverzicht



ESPERANTO

Van project tot taalVan project tot taal

1887: Unua Libro in 4 talen1887: Unua Libro in 4 talen1889: eerste tijdschrift1889: eerste tijdschrift1905: eerste Wereldcongres1905: eerste Wereldcongres1908: ontstaan van U.E.A.1908: ontstaan van U.E.A.1914: Eerste Wereldoorlog1914: Eerste Wereldoorlog1918: hernieuwde groei1918: hernieuwde groei1930: Plena Vortaro1930: Plena Vortaro

ESPERANTO

Evolutie tot levende taalEvolutie tot levende taal

1948: hernieuwe groei na WO II1948: hernieuwe groei na WO II1954: eerste Unesco-resolutie1954: eerste Unesco-resolutie1969: Plena Ilustrita Vortaro1969: Plena Ilustrita Vortaro1987: Eeuwfeest1987: Eeuwfeest1998: U.E.A. in officiële relatie met de 1998: U.E.A. in officiële relatie met de VN.VN.

nu: gestage groeinu: gestage groeijuli 2002juli 2002: nieuwe Plena Ilustrita Vortaro: nieuwe Plena Ilustrita Vortaro

ESPERANTO

Levend(ig)e taal Levend(ig)e taal

ESPERANTO

ESPERANTO

OverzichtOverzicht



ESPERANTO

LiteratuurLiteratuur

Vertaalde werkenVertaalde werkenwereldliteratuurwereldliteratuur

Originele werkenOriginele werkengeschreven voor geschreven voor internationale internationale lezerslezers

TijdschriftenTijdschriften

Hiernaast: uit BelgiëHiernaast: uit BelgiëZie andere voorbeeldenZie andere voorbeelden

ESPERANTO

Internationale tijdschriftenInternationale tijdschriften

ESPERANTO

Internationale vriendschapInternationale vriendschap

ESPERANTO

Lokale tijdschriften (België)Lokale tijdschriften (België)

ESPERANTO

Een wereldcongres met ...Een wereldcongres met ...

ESPERANTO

… … lachende gezichten ...lachende gezichten ...

ESPERANTO

… … plezier ...plezier ...

ESPERANTO

… … informele contacten ...informele contacten ...

ESPERANTO

… … en officiële momenten.en officiële momenten.

(I.J.K.)

ESPERANTO

Keuze genoeg !Keuze genoeg !

ESPERANTO

Pasporta servoPasporta servo

ESPERANTO

Esperanto-postzegelsEsperanto-postzegels

ESPERANTO

OverzichtOverzicht



ESPERANTO

ESPERANTO

Een taal heeft 3 Een taal heeft 3 componentencomponenten

U itsp ra a k S p ra a kku n st W oo rd en sch a t

E sp e ra n to

ESPERANTO

Hoe dat vereenvoudigen?Hoe dat vereenvoudigen?

U itsp ra a k S p ra a kku n st W oo rd en sch a t

E sp e ra n to

ESPERANTO

Component 1: UitspraakComponent 1: Uitspraak

fonetische taalfonetische taal1 letter = 1 klank1 letter = 1 klank

slechts 5 klinkersslechts 5 klinkers

vaste klemtoonvaste klemtoonvoorlaatste voorlaatste

lettergreeplettergreep

ESPERANTO

28 letters = 28 klanken28 letters = 28 klanken

Aa Bb Cc Ææ Dd Ee Ff

Gg Øø Hh Ðð Ii J j Åå

Kk Ll Mm Nn Oo Pp Rr

Ss Þþ Tt Uu Ýý Vv Zz

ESPERANTO

Slechts 5 klinkersSlechts 5 klinkers

A aA a

E eE e

I iI i

O oO o

U uU u

kara, malama, iamkara, malama, iam niet: maat, matniet: maat, mat

neniel, en, deneniel, en, de niet: één, een, enniet: één, een, en

mil, miri, trimil, miri, tri niet: tien, tinniet: tien, tin

mono, koro, montomono, koro, monto niet: toon, tonniet: toon, ton

kuru, unu, uf!kuru, unu, uf! niet: moes, mus, niet: moes, mus, muzemuze

NL: a aa e ee i ie o oo u uu oe euHU: a á e é i í o ó ö ő u ú ü ű...

ESPERANTO

Vaste klemtoonVaste klemtoon

Op de voorlaatste Op de voorlaatste lettergreeplettergreep

zonder zonder uitzonderingenuitzonderingen

Je kan nu elke tekst Je kan nu elke tekst al correct lezenal correct lezen

ESPERANTO

Component 2: SpraakkunstComponent 2: Spraakkunst

geen geen uitzonderingenuitzonderingen

slechts 1 klasseslechts 1 klasse

veel mogelijkhedenveel mogelijkheden

ESPERANTO

Geen uitzonderingenGeen uitzonderingen

ESPERANTO

Slechts één klasseSlechts één klasse

E iras iras iras iras iras iras

N ga gaat gaat gaan gaan gaan

F vais vas va allons allez vont

A go go goes go go go

H megyek mész megy megyünk mentek mennek

L eo is it imus itis eunt

ESPERANTO

Slechts één klasseSlechts één klasse

AStegenwoordig

ISverleden

OStoekomstig

ANTtegenwoordig deelwoord

INTverleden deelwoord

ONTtoekomend deelwoord

ATtegenwoordig deelwoord

ITverleden deelwoord

OTtoekomend deelwoord

Ionbepaalde wijs

USvoorwaardelijke wijs

Uimperatief & conjunctief

ESPERANTO

Veel mogelijkhedenVeel mogelijkheden

ISverleden

ASheden

OStoekomst

INTvroeger

IT

ANTtegelijk

AT

ONTlater

OT

+ I US U

INTvroeger

IT

ANTtegelijk

AT

ONTlater

OT

INTvroeger

IT

ANTtegelijk

AT

ONTlater

OT-A -O -E -I -A -O -E -I -A -O -E -I

ESPERANTO

Component 3: Component 3: WoordenschatWoordenschat

vaste uitgangenvaste uitgangeno, a, e, io, a, e, i

‘‘internationale’ internationale’ woordelementenwoordelementen

voor- / voor- / achtervoegselsachtervoegsels

met vaste betekenismet vaste betekenis

ESPERANTO

Vaste uitgangenVaste uitgangen

OO zelfstandig naamwoordzelfstandig naamwoordAA bijvoeglijk naamwoordbijvoeglijk naamwoordEE bijwoordbijwoordJJ meervoudmeervoudNN lijdend voorwerplijdend voorwerpI, AS, IS, OS, US, UI, AS, IS, OS, US, U werkwoordwerkwoord

ESPERANTO

Internationale Internationale woordelementenwoordelementen

E kafo telefono papero libro tablo

N koffie telefoon papier boek tafel

F café téléphone papier livre table

A coffee telephone paper book table

H kávé telefon papír könyv asztal

ESPERANTO

Voor- en achtervoegselsVoor- en achtervoegsels

ESPERANTO

100 woorden100 woorden

þafoþafo schaapschaapfiþofiþo visvisviroviro manmanknaboknabo jongenjongenkatokato poespoeskokokoko hoenhoen

6 x 2 x 3 x 3 6 x 2 x 3 x 3 elementenelementen

-id-id kind van (x2)kind van (x2)

-in-in vrouwelijkvrouwelijkge-ge- man+vrouw man+vrouw (x3)(x3)

-et-et kleinklein-eg-eg groot (x 3)groot (x 3)

= 108 woorden= 108 woorden

ESPERANTO

La dek du monatojLa dek du monatoj

januarojanuarofebruarofebruaromartomartoapriloaprilomajomajojuniojunio

juliojulioaýgustoaýgustoseptembroseptembrooktobrooktobronovembronovembrodecembrodecembro

ESPERANTO

La sep tagoj kaj la tempojLa sep tagoj kaj la tempoj

lundolundomardomardomerkredomerkredoåaýdoåaýdovendredovendredosabatosabatodimanæodimanæo

sekundosekundominutominutohoro, duonhoro,...horo, duonhoro,...tagotagosemajnosemajnomonatomonatojarojarojarcento, jarmilo,...jarcento, jarmilo,...

ESPERANTO

OmgangsvormenOmgangsvormen

Saluton!Saluton!Bonan tagon!Bonan tagon!Bonan matenon, Bonan matenon, vesperon, nokton.vesperon, nokton.

Bonvolu... dankon.Bonvolu... dankon.sinjoro, sinjorinosinjoro, sinjorinoknabo, knabino, knabo, knabino, amiko, amikinoamiko, amikino

ESPERANTO

TellenTellen

unuunu sessesdudu sepseptritri okokkvarkvar naýnaýkvinkvin dekdek

1111 dek unudek unu1212 dek dudek du

200200 dudekdudek3131 tridek unutridek unu100100 centcent101101 cent unucent unu111111 cent dek unucent dek unu369369 tricent sesdek naýtricent sesdek naý1.2341.234 mil ducent tridek mil ducent tridek kvarkvar

2.0002.000 dumildumil

ESPERANTO

flava blua ruøa

oranøa verda bruna

roza malhelblua bluverda

blanka griza nigra

ESPERANTO

Gerda malaperisGerda malaperis

Detektiveroman in Detektiveroman in EsperantoEsperanto

auteur: Claude auteur: Claude PironPiron

gradueel gradueel verhogende verhogende moeilijkheidmoeilijkheid

met woordenlijstmet woordenlijst

ESPERANTO


1. En universitata restoracio1. En universitata restoracioSaluton, Linda.Saluton, Linda.Saluton, Tom.Saluton, Tom.Diru al mi: kiu estas tiu?Diru al mi: kiu estas tiu?Kiu?Kiu?Tiu alta, blonda, juna, viro…Tiu alta, blonda, juna, viro…Kiu?Kiu?

ESPERANTO


Tiu, kiu sidas en la angulo.Tiu, kiu sidas en la angulo.Ho, tiu!Ho, tiu!Jes, tiu.Jes, tiu.Mi ne scias. Mi ne scias, kiu li estas. Mi ne scias. Mi ne scias, kiu li estas. Nova studento, verþajne.Nova studento, verþajne.

Li estas tute sola.Li estas tute sola.Ne. Rigardu: bela knabino iras al li.Ne. Rigardu: bela knabino iras al li.

ESPERANTO


Ne bela. Juna, eble, sed ne bela. Nur vi Ne bela. Juna, eble, sed ne bela. Nur vi estas bela, Linda.estas bela, Linda.

Tom, kara! Kio okazas al vi? Eble vi Tom, kara! Kio okazas al vi? Eble vi laboras tro multe, kaj...laboras tro multe, kaj...

Nenio speciala okazas al mi. Kaj mi ne Nenio speciala okazas al mi. Kaj mi ne laboras tro multe. Fakte mi laboras laboras tro multe. Fakte mi laboras malmulte nun. La vera demando estas: malmulte nun. La vera demando estas: kio okazas al kio okazas al vivi, Linda? Nur vi estas bela., Linda? Nur vi estas bela.

ESPERANTO


Nu, nu…Nu, nu…Estas fakto. Nur vi estas bela, Linda. Estas fakto. Nur vi estas bela, Linda. Mi estas sincera. Venu kun mi!Mi estas sincera. Venu kun mi!

Sed…Sed…Venu. Al la granda spegulo. Rigardu. Venu. Al la granda spegulo. Rigardu. Jen estas Linda, la plej bela virino en Jen estas Linda, la plej bela virino en la mondo, la plej bela virino en la tuta la mondo, la plej bela virino en la tuta mondo.mondo.

ESPERANTO


Kaj jen estas Tom, la plej malserioza Kaj jen estas Tom, la plej malserioza knabo en la tuta universitato.knabo en la tuta universitato.

2. Kio okazas?2. Kio okazas?Tom!Tom!Kio okazas al vi? Vi estas pala! Bela, Kio okazas al vi? Vi estas pala! Bela, sed pala.sed pala.

ESPERANTO


Tom! Ne rigardu!Tom! Ne rigardu!Kio okazas?Kio okazas?Strange! Okazas io stranga, io tre Strange! Okazas io stranga, io tre stranga. Tiu ulo, tiu nova studento… stranga. Tiu ulo, tiu nova studento… Ne, ne, mi petas vin, ne rigardu. Estu Ne, ne, mi petas vin, ne rigardu. Estu diskreta.diskreta.

Diable! Diru al mi: kio estas tiu Diable! Diru al mi: kio estas tiu mistero?mistero?

ESPERANTO


Lia mano agas strange. Rigardu, se vi Lia mano agas strange. Rigardu, se vi volas, sed plej diskrete. Turnu vin volas, sed plej diskrete. Turnu vin iomete, eble, sed tute nature. Li ne vidu, iomete, eble, sed tute nature. Li ne vidu, ke vi rigardas al li.ke vi rigardas al li.

Vi pravas. Io stranga okazas. Dum þi ne Vi pravas. Io stranga okazas. Dum þi ne rigardas al li - þi nun rigardas al la rigardas al li - þi nun rigardas al la granda spegulo - lia mano iom post iom, granda spegulo - lia mano iom post iom, tre tre malrapide, proksimiøas al þia tre tre malrapide, proksimiøas al þia taso...taso...

ESPERANTO


Estas io en lia mano…Estas io en lia mano…Mi ne vidas. Li estas tro proksima. Mi ne vidas. Li estas tro proksima. Diable! Tiu alta forta knabo nun staras Diable! Tiu alta forta knabo nun staras inter ili kaj mi. Mi ne plu vidas.inter ili kaj mi. Mi ne plu vidas.

Sed Sed mimi vidas. Mi vidas bone. Mi vidas vidas. Mi vidas bone. Mi vidas tre bone. Mi vidas tute bone. Ej!tre bone. Mi vidas tute bone. Ej!

Kio okazas?Kio okazas?Þi rigardas al li nun, kaj lia mano haltas.Þi rigardas al li nun, kaj lia mano haltas.

ESPERANTO


Kaj kio plu? Diru al mi!Kaj kio plu? Diru al mi!Nun li parolas al þi. Li montras al la pordo.Nun li parolas al þi. Li montras al la pordo.Eble li volas, ke þi rigardu al alia direkto, Eble li volas, ke þi rigardu al alia direkto, ke þi ne plu rigardu al li.ke þi ne plu rigardu al li.

Prave, tute prave. Jen þi rigardas al la Prave, tute prave. Jen þi rigardas al la pordo. Li plu parolas kaj parolas. Dum þi pordo. Li plu parolas kaj parolas. Dum þi ne rigardas al lia direkto, lia mano plu ne rigardas al lia direkto, lia mano plu proksimiøas al la taso. Ej!proksimiøas al la taso. Ej!

ESPERANTO


Kio? Kio okazas?Kio? Kio okazas?Lia mano revenas, tute diskrete, Lia mano revenas, tute diskrete, kvazaý tute nature.kvazaý tute nature.

Æu estas io en lia mano?Æu estas io en lia mano?Nenio plu. Sed tute certe nun estas Nenio plu. Sed tute certe nun estas io en þia taso.io en þia taso.

ESPERANTO

Esperanto 3000 vzw Esperanto 3000 vzw Leuven...Leuven...

...bood je deze mini-spoedcursus aan...bood je deze mini-spoedcursus aan

[email protected]@esperanto.be

secret.: R. Ménada 44, 1320 Hamme-Millesecret.: R. Ménada 44, 1320 Hamme-Mille

010 / 86 01 12010 / 86 01 12

Esperanto

Documents

Transcript of Esperanto