ernstige arbeidsongevallen 1 - Wiels - Van Marcke · 2012. 11. 16. · Titel van de presentatie...

PreBes vzw – Diestersteenweg 88 – 3510 Kermt Hasselt Tel. 011/28 83 40 Fax. 011/28 83 49 [email protected] www.prebes.be

ERNSTIGE ARBEIDSONGEVALLEN

Ernstige arbeidsongevallen

door Koen Van Marcke, consultant, Wiels & Partners

17 juni 2010 het Kursaal - Oostende

Titel van de presentatie1-6-2010

Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?

Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Hoe reageren bij een ernstig ongeval

PrenneOostende

17 juni 2010

Koen Van Marcke

Wiels & PartnersPres. Kennedylaan 100B8500 KORTRIJKTel. (056) 75 42 81 – fax (056) 75 42 [email protected]


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

inhoud

Overzicht relevante wetgevingDefinities ongevallenActoren bij een zeer ernstig ongevalAansprakelijkheidBesluit


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Overzicht wetgeving


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

Overzicht wetgeving

Wet van 06.08.1996 op het Welzijn (BS 18.09.1996)Wet van 10.04.1971 op de vergoeding van de arbeidsongevallenKB 27.03.1998 – Beleid inzake Welzijn van de werknemers bij deuitvoering van hun werk (BS 31.03.1998)KB 27.03.1998 - Interne Diensten voor Preventie en Beschermingop het Werk (BS 31.03.1998)KB 27.03.1998 - Externe Diensten voor Preventie en Beschermingop het werk (BS 31.03.1998)KB 28.05.2003 – KB tot uitvoering van hoofdstuk XIbis van de wetvan 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bijde uitvoering van hun werk, wat de deskundigen betreft (BS12.06.2003)Wet van 27.12.2004 - Programmawet (BS 31.12.2004)KB 24.02.2005 – KB houdende diverse bepalingen ter bestrijdingvan ernstige arbeidsongevallen en de vereenvoudiging van dearbeidsongevallenaangiften (BS 14.03.2005)


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Wat is een ernstig ongeval ?


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

Elementen van een arbeidsongeval ?

1. een ongeval veronderstelt een plotselingegebeurtenis

2. aanwezigheid van minstens één uitwendigeoorzaak

3. het bestaan van een letsel• niet noodzakelijk met arbeidsongeschiktheid of overlijden,

minstens medische kosten

• uitzondering : enkel schade aan prothesen of orthopedischetoestellen – letsel hoeft niet (art. 26)

4. oorzakelijk verband tussen ongeval en letsel5. voorgevallen tijdens en door het feit van de

uitvoering van de arbeidsovereenkomst


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Wat is een ernstig ongeval ?

Dodelijkarbeidsongeval?

Blijvend letsel?

Tijdelijk letsel uitBijlage 3?

Ernstigarbeidsongeval

Arbeidsongeval op dearbeidsplaats?

Geen ernstigarbeidsongeval

Afwijkendegebeurtenis uit

Bijlage 1?

Betrokken voorwerpuit Bijlage 2?

ja

ja

ja

jaja

ja

neen

neen

neen

neen

neen

neen


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Dodelijkarbeidsongeval?

Blijvend letsel?

Zeer ernstigarbeids-ongeval

Arbeidsongeval op dearbeidsplaats?

Geen zeer ernstigarbeidsongeval

Afwijkendegebeurtenis uitBijlage 1?

Betrokkenvoorwerp uitBijlage 2?

ja

ja

ja

ja ja

neen

neen

neen

neen

neen

Wat is een zeer ernstig ongeval ?


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Noodplan

FASEN IN HET NOODPLAN: algemeenFase Omschrijving van de ernst

A: gering Kleinschalig incident De situatie wordt opgelost door degene die het probleem heeft ontdekt of met de eigen afdeling zonder hulp van

EHBO-er, interventieploeg Geen evacuatie

overgang naar fase 1 beslist door individuele persoon die met het probleem geconfronteerd is of door automatische melding (b.v. brand)

B: belangrijk Belangrijk incident, maar met eigen middelen te beheersen. EHBO-er of interne interventieploeg wordt opgeroepen om hulp te bieden Externe hulp wordt opgeroepen om eventueel ondersteuning te bieden, in het geval de situatie onzeker is, bij

wettelijke verplichting (b.v. brand) of bij escalatie. Evacuatie van een zone, b.v. hal is mogelijk

overgang naar fase 2, beslist door EHBO-er of hoofd van de interventieploeg

C: ernstig Ernstig incident met belangrijke inzet van middelen EHBO- en interne interventieploeg kunnen het niet meer alleen aan en de externe hulp wordt ingezet en neemt

eventueel de leiding van de interventie over. De productieleider of directie worden verwittigd. Evacuatie van 1 afdeling

overgang naar fase 3: beslist door lid van de hiërarchische lijn (vanaf productieleider) of interventieleider (zie bijlage)

D: Crisis Zeer ernstig incident die leidt tot een crisis Voor het beheersen van het probleem is de directie en vorming van een crisisteam noodzakelijk. Evacuatie van 2 of meer afdelingen


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

Actoren bij een zeer ernstig ongeval


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Actoren

Zeer Ernstigongeval

Cel chemischerisico’s

Politie

100/MUG

BrandweerInterneinterventieploeg

Pers

Familie

Collega’s

Hiërarchischelijn

Preventie-adviseur

CPBW

Parket

Aandeelhouders

Hoofdzetel

Verzekeringen

Arbeidsinspectie

Slachtoffer


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Interne interventieploeg

Onmiddellijk te ondernemen actiesEerste hulpVerwittigen hulpdienstenVerwittigen hiërarchische lijn en preventieadviseurAfbakenen zone ongevalOrganisatie opvang hulpdiensten

Acties te ondernemen nadienEvaluatie interventieBehandeling Post traumatische stress

Aandachtspunten en valkuilenLeiding interne interventieploegTaakfiches


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Brandweer

Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangMotorkapoverlegOprichten crisisteam

Acties te ondernemen nadienDebriefing

Aandachtspunten en valkuilenCommandant neemt de leiding van de operatiesCommunicatie met brandweer gedurende deinterventie


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

100/MUG

Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangMotorkapoverlegWeet waar SO naar toe gevoerd wordt

Acties te ondernemen nadien

Aandachtspunten en valkuilenIdentiteitskaart en SIS-kaart meegeven


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Politie

Onmiddellijk te ondernemen actiesBriefing politiedienstenRegelt verkeer

Acties te ondernemen nadienDebriefing

Aandachtspunten en valkuilenDoorgang nodige personen verzekeren (Directie,preventieadviseur,…)


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Hiërarchische lijn

Onmiddellijk te ondernemen actiesWat is er gebeurd ?Eerste vaststellingenNeemt leiding tot commandant brandweer aanwezig

Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoek/omstandig verslagVerhoor door inspectie of parketOpvolgen preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaanden

Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedensVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Collega’s

Onmiddellijk te ondernemen actiesGetuigen ?

• Rechtstreekse getuigen• Onrechtstreekse getuigen minder betrouwbaar !

Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoekVerhoor door inspectie of parket als getuigePsychologische bijstand (externedienst/slachtofferhulp)

Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedens


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Preventieadviseur

Onmiddellijk te ondernemen actiesWat is er gebeurd ?Eerste vaststellingen/start omstandig verslagOngevallensteekkaart (10 jaar te bewaren)

Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoek/omstandig verslagVerhoor door inspectie of parketVoorstellen preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaandenVerzamelen technische documentatie (CE, indienststellingsverslag, keuringsverslagen, risico-analyses,instructies…)



Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Het omstandig verslag: inhoud

Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval3. De gedetailleerde omschrijving van de omstandigheden van

het ongeval, inclusief beeldmateriaal4. De vastgestelde oorzaken van het ongeval:

a. primaire oorzaken

b. secundaire oorzakenc. tertiaire oorzaken

5. Aanbevelingen om herhaling van het ongeval te vermijden6. De identificatie werkgever en bevoegde preventiedienst7. De identificatie personen die verslag hebben opgesteld8. De identificatie personen aan wie een afschrift verslag

toegezonden is.


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Het omstandig verslag: inhoud

Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever9. De inhoud van de genomen beslissingen over maatregelen

die elkeen zal treffen om herhaling van het ongeval tevoorkomen, geselecteerd op grond van de aanbevelingendoor de IDPB/EDPB, desgevallend de adviezen CPB(‘s), ofna overleg met IDPB/ EDPB/ CPB de “equivalentealternatieve maatregelen”

10. Een actieplan dat de termijnen bevat binnen welke demaatregelen toegepast zullen zijn alsook de verantwoordingvan deze termijnen

11. Het advies van de respectievelijke comités over deoorzaken van het ernstig arbeidsongeval en over demaatregelen die zijn voorgesteld om herhaling ervan tevermijden.


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Het voorlopig verslag: inhoud

Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval3. Een eerste omschrijving van de omstandigheden van het

ongeval4. De vastgestelde primaire oorzaken.

Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever5. gedetailleerd overzicht van de nog uit te voeren onderzoeken

met vermelding materiële feiten waardoor geen omstandigverslag kan worden bezorgd

6. De bevindingen afvaardiging van het comité7. De adviezen van de respectievelijke comités die al vastgelegd

zouden zijn in goedgekeurde notulen op het ogenblik van hetbezorgen van het voorlopig verslag aan de ambtenaar.


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Directie

Onmiddellijk te ondernemen actiesOnmiddellijk op de hoogte brengenLaat ongeval “onmiddellijk” door zijn PA onderzoekenVervoegen crisisteamKennisgeving FOD WASO

Acties te ondernemen nadienVerhoor door inspectie of parketMeewerken aan omstandig verslagGoedkeuren preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaanden



Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Kennisgeving

Kennisgeving van zeer ernstige arbeidsongevallenOnmiddellijk FOD WASO toezicht op welzijn opwerk verwittigenWie:

• Werkgever of inlener interim

Via:• Telefoon• Fax• E-mail

Vermelding van:• naam & adres werkgever• naam & adres slachtoffer• datum & plaats ongeval• korte beschrijving omstandigheden


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

CPBW

Onmiddellijk te ondernemen actiesVerwittigen CPBWOnmiddellijk ter plaatse komen

Acties te ondernemen nadienMeewerken aan omstandig verslagOpvolging preventiemaatregelen

Aandachtspunten en valkuilenNamen vast te leggen in huishoudelijk reglement


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Pers

Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangen en op afstand houdenVoorbereid persbericht (zie noodplan)

Acties te ondernemen nadienPersmededeling

Aandachtspunten en valkuilenVastleggen wie communiceert (noodplan !)Mediatraining ?Enkel feiten meedelenWacht niet te lang met een persberichtMedeleven betuigen


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Verzekering

Onmiddellijk te ondernemen actiesOngevallenondezoek

Acties te ondernemen nadienAangifte binnen de 8 kalenderdagen

Aandachtspunten en valkuilenSlachtofferhulp wordt ook aangeboden doorbepaalde verzekeraarsHulpverlening kan achteraf aangeboden wordendoor bepaalde verzekeraars (bv. huishoudelijkehulp bij amputaties…)Shock bij werknemers na een zeer ernstigarbeidsongeval ongeval wordt ook aanzien alseen arbeidsongeval


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Aansprakelijkheid: aandachtspunten en valkuilen


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

Strafrechtelijke aansprakelijkheidStrafwetboek:

• Art. 418-420: Onopzettelijk doden, slagen en verwondingendoor gebrek aan voorzichtigheid en voorzorg

Welzijnswet:• Art. 81: werkgever, lasthebber of aangestelden die de

bepalingen van deze wet of van de uitvoeringsbesluiten hebbenovertreden…

= misdrijfStraf = geldboete of vrijheidsberovingNiet verzekerbaar


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Materieel element : overtreding op strafrechtelijkgesanctioneerd voorschrift van decreet

– Geen omschrijving = geen sanctiemogelijkheid

Intentioneel element : materiële toerekenbaarheidWettelijke toerekenbaarheid (wet bepaalt)Conventionele toerekenbaarheid (wet voorzietaanduiding)Rechterlijke toerekenbaarheid (rechter gaat na)

– Natuurlijke persoon– Rechtspersoon

» Intrinsiek verband met verwezenlijking doel, waarneming belangen» Gepleegd voor rekening van vennootschap

bv;. laks preventiebeleid vs lakse individuele uitvoering

1-6-2010


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Rechterlijke toerekenbaarheid: overwegingen:• Nagaan van oorzaak

– Technisch defect, incident ?– Voldoende toezicht ?

• Nagaan van taakverdelingen – bevoegdheden– Financiële middelen - budgetten– Niet alles delegeerbaar naar bv. PA– Voorkennis– Was er (veronderstelde) voorkennis

• Gezagsfunctie– Uitvoeren van bevel

• Toezicht– Was er voldoende toezicht ?

1-6-2010


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Burgerrechtelijke aansprakelijkheidFout

• Toetsing ‘normaal zorgvuldig huisvader’• Rekening houdend met evolutie, …• Concreet: normaal zorgvuldig PA• = Inbreuk op zorgvuldigheidsplicht• = Inbreuk op wettelijk voorschrift

Schade aan exploitant of derden• Begrootbaar

• concreet

Oorzakelijk verband tussen fout en schadeSanctie: schadevergoedingVerzekerbaar


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Opmerking : interne PA – bediendebeperking aansprakelijkheid vs werkgever / derdenop basis van art. 18 W.A.O. (3 juli 1978)

3 voorwaarden :gekwalificeerde foutenkel bij opzettelijke fout (bv. bewust niet-uitvoeren van eenverplichting), zware fout, gewoonlijk voorkomende lichte fout(binnen beperkte tijdspanne)fout veroorzaakt in uitvoering van de AOschade aan werkgever of derden

BEMERKINGwerkgever is aansprakelijk voor onrechtmatige daad van werknemer,ook al ligt fout bij werknemer (art. 1384, 3 B.W.)Objectieve aansprakelijkheid (arbeidsongeval): fout en oorzakelijkverband moeten niet bewezen worden


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Handhaving

sanctionering overtredingen via strafrechtBoetes en/of gevangenisstraffenParket en rechtbank

Sanctionering via administratief rechtAdministratieve boetes


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Strafrechtelijke handhaving

Doel : repressief karakter: bestraffen van overtrederWie : door rechtbank / parketAanpak:

– Opsporing– Vervolging– Seponering

– Minnelijke schikking

Mogelijke straffen– Gevangenisstraf - Geldboete

» Verbeurdverklaring» Sluiting» …


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Administratieve handhaving

Doel : sanctioneren van inbreukenWie : door FOD WASO dienst adm.geldboetesIn geval van betwisting: arbeidsrechtbank


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

FOD WASO TWW: bevoegdheden

het recht op toegangOndervragen van leden PBW of andere personen,alleen of in bijzijn van werkgeverOpleggen onmiddellijke maatregelen (verzegelen,verbod toegang, ontruiming, …) bij dringend gevaarvoor veiligheid en gezondheidOpleggen termijnen tot uitvoering maatregelen tervermindering van risico’sOpleggen organisatorische maatregelenBevel aan werkgever tot uitvoering adviezen PAOpmaak p.v.

1-6-2010


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

FOD WASO toezicht welzijn op het werk

Onmiddellijk te ondernemen actiesKennisgeving

• Onmiddellijk• Per telefoon, fax of e-mail

Acties te ondernemen nadienFormuleren van antwoord op aanmaning

Aandachtspunten en valkuilenEnkel feiten meedelenOppassen met emotioneel reagerenOppassen met antwoorden die uitgelokt wordenVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Parket

Aandachtspunten en valkuilen• Enkel feiten meedelen• Oppassen met emotioneel reageren• Oppassen met antwoorden die uitgelokt worden• Voldoende tijd nemen om verklaring uit te werken• Bijstand door advocaat of niet ?


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

1-6-2010

Besluit


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

Beter voorkomen dan genezen


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s

Stappenplan aanpak zeer ernstige ongevallen

Vaststellen zeer ernstig arbeidsongeval doorwerkgever

• Verzamelen van de feiten• Nemen van onmiddellijke maatregelen

Onmiddellijke kennisgeving aan arbeidsinspectieAangifte aan verzekeraarOpmaak ongevallensteekkaartOpmaak omstandig verslagAanvullen omstandig verslag met:

• Te nemen maatregelen• Advies van CPBW• Actieplan met termijnen


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners


Opsturen omstandig verslag naar inspectie• Binnen de 10 dagen• Eventueel voorlopig verslag

Aanvullen voorlopig verslag• Binnen afgesproken termijn

(Aanstelling externe deskundige door inspectie)• Indien omstandig verslag niet tijdig gemaakt• Hiërarchie in preventiestructuren ontbreekt• Aanvullingen werkgever inzake gevraagde elementen falen• Complexe omstandigheden• Bijzonder ernstige ongevallen• Gebrekkige samenwerking

(Arbeidsongevalsanalyse door externe deskundige)


Cop

yrigh

t©20

09W

iels

&Pa

rtner

s


(Verslag externe deskundige)• Arbeidsinspectie• Werkgever slachtoffer• Verzekeraar• Andere betrokkenen

Maandverslag IDPBWAanpassingen GPP en JAPJaarverslag IDPBW


Copy

right

©20

09W

iels

&Pa

rtners

1-6-2010

zakelijke kijk op milieu en veiligheidw w w . w i e l s - p a r t n e r s . b e

ernstige arbeidsongevallen 1 - Wiels - Van Marcke · 2012. 11. 16. · Titel van de presentatie...

Documents

Transcript of ernstige arbeidsongevallen 1 - Wiels - Van Marcke · 2012. 11. 16. · Titel van de presentatie...