23-11-2011 1

Erfgoedbibliotheek

Bewaar- & selectiebeleid

Dr. Carine Dujardin

KADOC-KULeuven

Doelstelling studiedag

“Het bos en de

bomen”

-Waarderingskader

-Selectieplan

“roerend religieus

erfgoed”

23-11-2011 2

23-11-2011 3

Erfgoedbibliotheek KADOC

Inleiding

I. Beleid m.b.t. bewaren & selecteren

II. Praktijk m.b.t. bewaren & selecteren

III. Waardebepaling/ Criteria?

Besluit

I. Bewaar- en selectiebeleid

23-11-2011 4

23-11-2011 5

I. Bewaar- & selectiebeleid

“Mission statement” /

integrale erfgoedwerking

Erfgoedbibliotheek

cijfers

Bewaar- en selectiebeleid

principes

23-11-2011 6

Mission statement KADOC

KADOC – Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving, is een interfacultair centrum van de K.U.Leuven. Als archief en documentatiecentrum op basis van maatschappelijk-filosofische stromingen wil het centrum een integrale en geïntegreerde erfgoedwerking ontplooien. KADOC wil op significante wijze bijdragen aan de ontwikkeling van de culturele biografie van Vlaanderen door zich te concentreren op de evoluerende wisselwerking tussen religie, cultuur en samenleving sinds de tweede helft van de 18de eeuw.

1. KADOC is een instelling die zich toelegt op erfgoedzorg.

2. KADOC streeft naar optimale wetenschappelijke en onderzoeksmatige valorisatie van het betrokken erfgoed.

3. KADOC wil werk maken van een eigentijdse en brede publieksgerichte valorisatie en sensibilisatie.

23-11-2011 7

Erfgoedbibliotheek - KADOC

Erfgoedbibliotheek

-293.000 monografieën-13.000 tijdschrifttitels

4 basisfuncties-verzamelen-behoud/beheer-onderzoek-publieksgerichte valorisatie

Instroom-ca. 75.000-100.00 vol.-ca. 100.000 vol. in situ

23-11-2011 8

Bewaar- & selectiebeleid

Professioneel bewaren = (de)selecteren

“(De)selecteren” een noodzaak!”

(De)selectie: Hoe?

basisprincipes “good practice”

(De)selectie: Criteria?

Waardebepaling (object)

Professioneel bewaren

23-11-2011 9

23-11-2011 10

Bewaar- & selectiebeleid

Professioneel bewaren = (de)selecteren

Grenzen bewaarbeleid-instroom-ruimte (erfgoeddepot)-(fin.) middelen-mensen/arbeidskrachten-tijd-urgentie

“(De)selecteren” een noodzaak!”

23-11-2011 11

Bewaar- & selectiebeleid

Professioneel bewaren = (de)selecteren

“(De)selecteren” een noodzaak!”

(De)selectie: Hoe? -collectieplan impliceert afstotingsbeleid

-bewaren in situ

-context bewaren en/of registreren

-herkomstregistratie

-herbestemming

23-11-2011 12

Bewaar- & selectiebeleid

(De)selectie: Hoe?

-collectieplan impliceert afstotingsbeleid

-bewaren in situ

-bewaren in context (registratie)

-herkomstregistratie

-herbestemming

Verantwoorde (de)selectie

A/ Collectieplan

B/ Herbestemming

C/ Herkomst-

registratie

23-11-2011 13

23-11-2011 14

A. Collectieplan KADOC

23-11-2011 15

A. Collectieplan

-criteria selectie/(de)selectie

-prioriteitenVb. 10 zwaartepuntcollecties erfgoedbibliotheek KADOC

kinder- en jeugdliteratuuruitgeversfondsen Vlaamse uitgeverijentoneelliteratuurvolksmuziekstripcollectiepublicaties maatschappelijke organisatiesonderwijscollectie liturgische collectiepublicaties religieuze instituten (scripta)missie- en etnografisch erfgoed

= Beleidsdocument /concensus/ te actualiseren

B. (Her)bestemming

23-11-2011 16

23-11-2011 17

B. (Her)bestemming

(De)selectie = verantwoordelijkheid

-bewaarinstellingen

-lokale instellingen

Herbestemming // collectieprofiel

(Collectieplan Vlaanderen)

Vernietiging (laatste oplossing)

C. (Herkomst)registratie

23-11-2011 18

23-11-2011 19

C. (Herkomst)registratie

Context

Onderlinge samenhang

(verwevenheid andere erfgoedgehelen)

Diversiteit/complexiteit

II. Bewaar- & selectiepraktijk

23-11-2011 20

23-11-2011 21

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 1: Bewaren in situ

Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.1. Onverstoorde erfgoedgehelen2.2. Verstoorde erfgoedgehelen

Optie 3: Overdrachten3.1. Overdrachten in context van archief3.2. Disparate overdrachten

Optie 4: Urgentie

23-11-2011 22

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 1: Bewaren in situ

Voorwaarden: -ruimte-personeel-middelen (lange termijn perspectief)

Oplossing:CRKC-KADOC-opleiding -advies

vb. Zrs. van Liefde (Gent); O.L.Vrouw Waver; Bornem

23-11-2011 23

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.1. Onverstoorde erfgoedgehelen*A. Bewaren volgens collectieplan

Contextinformatie bewaren(catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, ficher)

*B. Herbestemmen //collectieplan VlaanderenPrioriteiten: bewaarinstellingen (preservatie)

lokale instellingen (contract!)

*C. Registratie Wat? -Integrale inhoud (geen catalogi)

-Nieuwe bestemming-Categoriale beschrijving-Foto-opnames

(vb. bib. Dekenij Sint-Lucas Gent, Minderbroeders Sint-Truiden)

23-11-2011 24

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.2. Onverstoorde erfgoedgehelen*A. Bewaren volgens collectieplan

Contextinformatie bewaren indien aanwezig(catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, ficher)

*B. Herbestemmen indien relevantPrioriteiten: bewaarinstellingen (preservatie)

lokale instellingen*C. Registratie

Wat? -Algemene beschrijving-Foto-opnames

(vb. Kruisheren Diest)

23-11-2011 25

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 3: Overdrachten3.1. Overdrachten in context van archief*A. Bewaren volgens collectieplan

-catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, fichers worden met archief bewaard

-geannoteerde publicaties in archief

*B. Herbestemmen -oude drukken (GBIB/BIBC mits herkomstregistratie; prioritaire verwerking, dienstverlening)

*C. Registratie contextinformatie Hoe? Scope + Aleph

http://134.58.15.223/Query/detail.aspx?id=382267

23-11-2011 26

23-11-2011 27

23-11-2011 28

23-11-2011 29

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 3: Overdrachten3.2. Disparate overdrachten*A. Bewaren volgens collectieplan*B. Herbestemmen

Routine (instellingen/lijst van dubbelen)

*C. HerkomstregistratieIndien relevant

vb. auteursopdracht

opdracht schenker

23-11-2011 30

II. Bewaar- & selectiepraktijk

Optie 4: Urgentie

-tijd dicteert werkwijze

-context??

III. Waardebepaling

Criteria??

23-11-2011 31

23-11-2011 32

III. Waardebepaling

1. Basisprincipe

2. Collectie

3. Criteria

Eén bewaarexemplaar

23-11-2011 33

23-11-2011 34

III. Waardebepaling

Eén bewaarexemplaar = basisregelmeest gave, maar meest historische exemplaar (vb. niet gebonden tijdschriften / boeken met originele omslag of uitgeverswikkel)

Tweede bewaarexemplaar = uitzond.-materiaal

papiersoort (luxe, volkseditie) /boekband (uitgeversband)

-context

opdracht (vb. ex. Wettelijk depot)

collectie (scripta, archiefbibliotheek) (depot vs. eigendom)

geannoteerde exemplaren

-herkomst vb. prijsboeken, boeken met auteursopdracht

-staat (beschadigde exemplaren worden vervangen)

-gebruik (schaduwcollectie voor veel geraadpleegde reeksen)

23-11-2011 35

III. Waardebepaling

Topstukken vs. Grijze literatuur-materiaal

(neo-middeleeuwse miniatuur versus gestencilde

doorslag)

-uniciteit

(datering) (actueel/historisch)

-representativiteit voor een bepaalde traditie,

religieus of cultureel gebruik (immaterieel erfgoed)

-waarde voor collectief geheugen

(ijkwaarde/schakelwaarde)

23-11-2011 36

III. Waardebepaling

Waardebepaling (criteria)

-artistieke of antiquarische waarde-brede cultuurhistorische waarde (tijdsgebonden)-maatschappelijke symboolfunctie(representativiteit)-context-uniciteit-staat van object

Besluit

23-11-2011 37

23-11-2011 38

Besluit

Bewaar- en selectiebeleid

collectieplan

herbestemming

herkomstregistratie

context bewaren

Waardebepaling

objectgericht