1

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

PIERKE HULSHOF

ER WAS EENS...

Mijn liefde voor hout en de boom.

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

2

Ik hou van hout. Ik hou van het leven

wat zichtbaar blijft ook al is de boom

allang dood. Ik hou ook van bomen, dat

is er door mijn ouders met de paplepel

ingegoten.

Ik kan niet zo goed tegen verspilling, en

leed vind ik verschrikkelijk. Ongeacht of

dat nou bij mensen, dieren of materiaal

van toepassing is.

Ik denk dat ik een jaar of acht was, ik had

samen met mijn neef, die een jaar ouder

was, een boomhut gebouwd achter in de

tuin bij mijn ouders. Het was een hoge

boomhut, mijn moeder durfde er niet in.

We hadden er een zomervakantie lang aan

gewerkt. Ik zie mezelf nog slepen met te

zware planken, een hamer, spijkers en wat

touw. Mijn neef, die veel meer durfde dan

ik, klom naar boven, ik gaf hem spullen

aan en bleef net iets lager dan hij steken

in de boom. Mijn ene voet in een splitsing

van de stam, de andere heel stoer op een

tak. De planken moesten stevig vast zitten

en dat deden we met touw en uiteindelijk

ER WAS EENS...

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

3

hebben we er ook maar een aantal spijkers

ingeslagen.

Een jaar misschien twee jaar nadat we

de boomhut bouwde, was een bevriende

boomkweker zijn jaarlijkse ronde door

de tuin van mijn ouders aan het doen. Hij

gaf snoei-advies, verwonderde zich over

de groene vingers van mijn moeder, en gaf

tips over aanplantingen en beplantingen.

Bij de lijsterbes bleef hij staan, en ik hoor

het hem nog zeggen, in het Limburgse

dialect:

“Dae is kepot an ut gaon, daor mosse de

jonge neet mier in laote speule.”

Het was de laatste keer dat ik vanuit

de boomhut mijn ouders afluisterde. Ik

mocht er niet meer in spelen.

De lijsterbes was door de spijkers ziek

geworden, en dat had ik gedaan.

Toen ik het daar onlangs met mijn moeder

over had wist ze niet meer zeker of het

door onze boomhut kwam. Maar ik wist

beter, want ik kon me de opmerkingen van

de boomkweker nog goed herinneren.

“Sla nooit een spijker in een boom.”Hay Hendriks.

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

4

Als oudste van drie kinderen, de enige

zoon, kluste ik altijd net wat meer met

mijn vader dan mijn twee zussen. Ik vond

en vind dat nog steeds leuk. Samen naar

de schuur om daar balkjes, platen en

latjes te verzamelen, en er dan met veel

passen en meten iets van te maken wat

mijn moeder acceptabel vond.

Tijdens de periode aan de Academie

voor Beeldende Vorming in Tilburg

merkte ik dat ik zelf ook graag fysiek

bouwde. Ik vond materialen en daar

maakte ik dan weer mijn installaties of

schilderijen mee.

Daarnaast werkte ik al tijdens

mijn academie-tijd bij een

interieurbouwbedrijf.

Een fantastische tijd waar mijn liefde

voor hout alleen maar groter werd. Ik

werkte daar voornamelijk aan exclusieve

horecaprojecten. Ik maakte barren, legde

vloeren, ontwierp lambriseringen. Maar

we deden ook particuliere interieurs.

Tijdens die periode leerde ik ontwerpen.

Op de academie ook al wel, maar

dat werd vrijwel nooit in het groot

uitgevoerd. Daar had ik simpelweg geen

afb.1

Hulshof P. 2014

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

5

geld voor.

In de interieurbouw heb ik me vaak

verbaasd over de grote hoeveelheden

zaagafval. Grote stukken hout werden

weggegooid of opgestookt. Een percentage

van twaalf procent zaagafval was heel

normaal.

Na een aantal jaren stopte onze

samenwerking en moest ik op zoek naar

iets anders. Ik wilde wel werken als

kunstenaar maar dat zorgde nu eenmaal

niet voor voldoende brood op de plank.

Zoals ik in het katern ‘De

Boomknuffelaar’ schrijf heb ik nooit het

onderwijs in gewild. De ongemotiveerde

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

6

kinderen een vak bijbrengen waar ik zelf

zo enthousiast over was zag ik helemaal

niet zitten.

Ik vond nieuw werk op, je raadt het

al, een school. Een bijzondere school,

een creatief vakcollege waar studenten

heel bewust voor kozen. Waar studenten

geïnteresseerd waren in mijn vak en ze

me uitdaagden meer te vertellen over mijn

specialisatie.

In de dertien jaar dat ik op SintLucas

werkte heb ik er verschillende rollen en

functies gehad.

In de zomer van 2014, wederom bij mijn

ouders in de tuin, had ik een gesprek met

mijn vader. Ik merkte dat ik helemaal

niet gelukkig was met de rol die ik op dat

moment had. Ik wilde creëren, vanuit mijn

intrinsieke motivatie werken. Ik was alleen

maar aan het uitvoeren en voor anderen

documenten aan het uitwerken.

Na wat coaching, werd duidelijk dat

ik naast het maken ook weer kennis

wilde vergaren. Ik ging op zoek naar

een praktische studie waar ik me kon

bezighouden met ontwerpen volgens mijn

maatstaven. Dat ontwerpen was door de

intensieve periode op school op een laag

pitje komen te staan en ik wilde dat nieuw

leven inblazen.

Ik besloot me aan te melden voor de

Afb. 2

Galema. J. 2016

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

7

Lichtobject

Tijdens de opleiding ruimtelijk vormgever die je kunt

volgen aan SintLucas in Boxtel, krijg je de opdracht

een lichtobject te ontwerpen en dat ontwerp uit te

voeren. Tijdens deze lessen heb ik met de studenten

een subjectieve atlas van hout gemaakt. Voor hen was

het een manier om materiaalkennis op te doen voor mij

een manier om te testen of mijn aanname klopte.

Ik ben van mening dat wanneer je meer kennis hebt

over de achtergrond van het materiaal je er dan

zorgvuldiger mee om gaat.

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

8

Baer

rode Meidoorn

LivaJapanse Sierkers

Ilah

Magnolia

Juda

Sierprunus

Fier

witte Meidoorn

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

9

Master Design in Rotterdam.

Voordat ik daar kon beginnen werd er

gevraagd om een onderzoeksgebied te

formuleren. Vanuit mijn interesse kwam

ik terecht in de wereld van sustainability,

slowdesign, cradle-to-cradle en nog een

paar meer.

Ik had moeite met het steeds maar weer

vernieuwen van interieurs en producten,

terwijl het oude nog helemaal niet

afgeschreven was.

Vanuit de vormgeving werkte ik altijd

vanuit drie principes, Vorm-Kleur-

Materiaal. De onderliggende gedachte

daarbij was praktisch en esthetisch.

Form-follows-function

Ik miste daar de diepgang, de boodschap,

de ethiek. Het bewustzijn van je handelen

in je ontwerp werd een belangrijk aspect

in mijn zoektocht.

In maart 2016 (ik was net twee maanden

bezig met de opleiding) werd mijn dochter

Liva geboren. Mijn derde dochter, mijn

vijfde kindje én mijn laatste, dat wist ik al.

Ook al wordt er vanuit een familietraditie

voor elke nieuw-geborene een boom

geplant in de tuin van mijn ouders, mijn

ecologische footprint was nu wel groot

genoeg.

Het was ergens in die tijd, in het begin

van de opleiding dat ik een boek van de afb 4

Hulshof. P 2017

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

10

Duitse boswachter Peter Wohlleben las. In

“Het geheime leven van bomen” schrijft

Wohlleben over een mysterieuze wereld

die ik nog niet kende. Hij vertelt over het

communiceren, het zorgen, de liefde en de

voortplanting.

Ik hou van werken met hout, maar dat

lezen over de bron van dat hout deed me

doen twijfelen.

Ik eet al vanaf mijn twaalfde geen vlees

of vis meer en doe dat vanuit principe.

Ik ben van mening dat je een levend

wezen, met bewustzijn, niet voor eigen

gerief mag doden wanneer er ook andere

mogelijkheden zijn.

Ik stond voor een dilemma, moest ik

ook stoppen met het gebruiken van hout?

Maar wat dan? Metaal of plastic? Wat

weliswaar niet leeft maar wel een enorme

aanslag is op onze natuur.

Ik bedacht me dat ik wilde werken vanuit

die intrinsieke motivatie, dus het werken

vanuit mijn liefde voor hout. Vanuit

alle inspiratie die ik tijdens het begin

van mijn nieuwe ontdekkingstocht was

tegengekomen werd mij duidelijk dat ik

wel met hout moest blijven werken, maar

dat ik moest zoeken naar een bewuster

gebruik. Maar ik wilde ook mijn ontdekte

liefde voor bomen niet onder de mat

vegen.

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

11

Traditie

Bij ons in de familie is het traditie dat voor elk kind dat

in de familie geboren wordt er een boom geplant wordt.

Al dan niet op de moederkoek begraven.

Door de boom op de moederkoek te poten zal de boom

een deel van jouw en je moeders ziel overnemen. De

boom wordt dan onderdeel van het gezin en zal ook

voor je proberen te zorgen. Door zuurstof te genereren

en schaduw te bieden.

Mijn boom is niet oud geworden en na 10 jaar bij mijn

ouders gestaan is hij gerooid.

Maar zijn nazaten komen nu nog steeds overal op.Afb. 3

Hulshof, P. 1990

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

12

Dat heeft geleid tot de volgende

onderzoeksvraag:

Met het beantwoorden van die vraag

hoop ik te kunnen bewerkstelligen dat

we zorgvuldiger omgaan met de bomen.

Maar ik hoop ook het besef bij mensen

te krijgen dat ze bewuster om moeten

gaan met hout. Hout is ooit levend

geweest. Laten we het levend houden.

Ik vertel graag verhalen. Vanuit mijn

werk als docent merk ik dat informatie

dan beter beklijft. Wanneer ik die

verhalen vertel vanuit een persoonlijk

perspectief dan wordt de situatie

herkenbaar en kan de toehoorder zich

makkelijker inleven.

Door op zoek te gaan naar de identiteit

van de boom en die ook vast te leggen

creëer ik die herkenbaarheid. Daar ben

ik achter gekomen toen ik onderzoeken

las over empathie. Of dat ook

daadwerkelijk werkte bij bomen heb ik

dat moeten testen. Door iteraties zoals

bijvoorbeeld ‘in de ziel van het object’

(katern ‘de geliefden’ & ‘en ze leefde

nog lang en gelukkig’) maar ook ‘Coffee

Fraxinus’ (in ‘de boom is een levend

wezen’) heb ik kunnen testen of mensen

Hoe kan de identiteit van de boom bijdragen aan een bewustere omgang met hout?

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

13

empathie kunnen voelen voor een niet

communicerend wezen.

Middels mijn ontwerp wil ik de

kenmerken van de boom zichtbaar maken

om zo empathie te genereren voor het

product, het hout en de boom. De tafel

is onderdeel van een veel grotere iteratie,

‘de tafel van zeven’, in het katern ‘de

geliefden’ en ‘de boom is een levend

wezen’ lees je hoe ik die boom gebruik

om inzicht te creëren bij mede ontwerpers

maar ook bij consumenten.

De uitkomsten van de iteraties leidde tot

deze publicatie.

afb. 5

Kelly, E.

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

14

Colofon:

Pierke Hulshof

De Tafel van Zeven. Hoe de identiteit van bomen kan bijdragen

aan een bewustere omgang met hout.

Willem de Kooning Academie Master Design

2018

Moniek Driesse hielp me door de bomen het bos te blijven zien.

Ik kan niet genoeg dank je wel zeggen daarvoor.

Met bijzondere dank aan Harma Staal & Hanneke Briër, de

boswachters van dit project.

Bas Steur, Pim Smeets en Robbin de Waij, jullie waren mijn

schimmels, zonder jullie had ik het niet gered.

Céline en BLIJF, mijn bos, naar waar ik altijd terug zal keren.

Alleen maar liefde...

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

15

bronvermelding

afb. 1 Hulshof, Pierke. eiken houten mezzanine. 2014.

afb. 2 Galema, Job. lichtobject. 2016

afb. 3 Hulshof Pierke. Portret bij de geboorteboom, Rhus typhina. 1990

afb. 4 Hulshof, Pierke. BLIJF. 2017

afb. 5 Kelly, Ellsworth. Plant Drawings. 2012

afb. 6 Hulshof, Pierke. Prunus Domestica. 2017

cover Train, Chris. Arran Beech Tree

afb. 6

Hulshof, P. 2017

de t

afel

van

zev

en /

er

was

een

s...

16