Endometriose en Endometriose en de overgang, eind de overgang, eind

goed al goed?goed al goed?10 jarig jubileum 10 jarig jubileum

endometriose stichtingendometriose stichting

Endometriose en Endometriose en de overgangde overgangDe ziekte is niet De ziekte is niet

levensbedreigend………….en na levensbedreigend………….en na de overgang verdwijnen de de overgang verdwijnen de

klachten klachten meestalmeestal

Wie ziet wat? Wie ziet wat?

Hoe kijk je? Hoe kijk je?

Waarop richt je je Waarop richt je je blik? blik?

De impact van De impact van endometrioseendometrioseChronisch, klachten, Chronisch, klachten,

kinderwens….!kinderwens….!

De gynaecoloog De gynaecoloog is medisch is medisch

expertexpert beperkt evidence basedbeperkt evidence based

TailormadeTailormade maatwerkmaatwerk

Gynaecoloog als Gynaecoloog als coach in de coach in de overgangovergang

De overgangDe overgang

• Duurt enkele jaren (4j)• Verschillende gevoelens oproepen

• 25% van de vrouwen klachten (5-10j)

Klachten bij de Klachten bij de overgangovergang

• Vaker en heftigere menstruaties• Opvliegers en nachtelijk transpireren• Klachten van de schede en sexuele veranderingen

• Klachten van de urinewegen

• Niet-typische klachten: hartkloppingen,gewrichtsklachten gewichtstoename,hoofdpijn, stemmingswisselingen en slapeloosheid

Gevolgen op lange Gevolgen op lange termijntermijn

• Osteoporose• Hart- en vaatziekten

Behandeling van Behandeling van klachten bijklachten bij de de

overgangovergang

• Oestrogenen al dan niet incombinatie met progestron(lokaal of systemisch) HST

• Clonidine• SSRI’s• Bifosfonaten, SERM’s• Homeopatische middelen

“Life-style” advies

• Gezonde voeding (Ca en Vit D)• Regelmatig lichaamsbeweging• Stop met roken• Alcohol, koffie, thee en gekruid eten lokken opvliegers uit

• Kleding met meerdere laagjes

Endometriose in Endometriose in de overgang de overgang verdwijnt verdwijnt meestalmeestal

Oestrogeen afhankelijke ziekte (97%)Oestrogeen afhankelijke ziekte (97%)

Incidentie van 2-4%Incidentie van 2-4%

Endometriose in Endometriose in de overgangde overgang

Er is voldoende bewijs Er is voldoende bewijs van progressie van de van progressie van de

ziekteziekte

Endometriose in Endometriose in de overgangde overgang

Er is niet 1 theorie maar Er is niet 1 theorie maar verschillende pathofysiologische verschillende pathofysiologische mechanismen verantwoordelijk mechanismen verantwoordelijk

voor de progressie van de ziektevoor de progressie van de ziekte

Endometriose in de Endometriose in de overgangovergang

• Meerdere potentiële oorzaken: -extra ovariele oestrogeen productie

-intrinsieke oestrogeen productie

-hormonale therapie (HST)

Endometriose in de Endometriose in de overgangovergang

Hormonale therapie: (HST)

Pro’s: -werkt tegen overgangsklachten -voorkomt osteoporose en hart- en vaatziekten Con’s:-reactivatie/progressie van endometriose -potentie om kwaadaardig te worden?

Endometriose in de Endometriose in de overgangovergang

Hormonale therapie: (HST)

geen hard bewijs, meer studies nodig en dus is er geen reden om vrouwen met klachten van de overgang HST te onthouden

Endometriose in de Endometriose in de overgangovergang

Hormonale therapie: (HST)

• lage dosis combinatie pil van oestrogeen en progesteron, continue

• combinatie van progestativa en aromatase inhibitor

Endometriose in de Endometriose in de overgangovergang

Voor wie geen hormonen wil

Groene thee studie (VUmc)

Bij klachten in Bij klachten in overgang terug overgang terug

naar naar gynaecolooggynaecoloog

MorbiditeitMorbiditeit

Licht verhoogd risico op Licht verhoogd risico op maligniteitmaligniteit

Therapie tijdens Therapie tijdens overgangovergang

•Chirurgisch

•Medicamenteus

De gynaecoloog De gynaecoloog als coachals coach

Empowerment van de Empowerment van de patiënt patiënt

tailormadetailormade

Empowerment is Empowerment is bewustwordingbewustwording

• Er is geen goede of foute optie• Bij het maken van keuzes moet je weten wat die opties zijn

• Gyn kan dat aangeven zodat patient bewuste keuzes kan maken

Empowerment: Stichting Empowerment: Stichting EndometrioseEndometriose

• Stichting verbindt :

Ervaringsdeskundigen&

Medisch deskundigen

Blijf in jezelf geloven, probeer positief te blijven en geef nooit op.

http://www.youtube.com/watch?v=BI_HOPqcRFA

Endomeriose en de Endomeriose en de overgang, eind overgang, eind goed al goed?goed al goed?

Meestal jaMeestal ja!!