ENOu d ersc h ap H oo fd stu k 7 Het verhaal van Life Stor8 R eg ister 0ankwoord en...

H E T B O E K B I J D E B B C - S E R I E

D e c i r k e l v a n h e t l e v e n i n h e t d i e r e n r i j k

R U P E R T B A R R I N G T O N E N M I C H A E L G U N T O NM E T E E N V O O R W O O R D VA N D AV I D AT T E N B O R O U G H

RU

PE

RT

BA

RR

ING

TO

N

E

N M

ICH

AE

L G

UN

TO

N

9 789052 109664

Het leven is een gevecht om de eigen

bloedlijn in stand te houden. Er dreigen

gevaren, er wordt gestreden en er is veel

concurrentie. Maar dieren geven nooit op

tot ze falen of slagen, leven of sterven.

Omslagontwerp: Bobby Birchall, Bobby&CoVoorplat (foto): Afrikaanse olifanten, Anup Shah (Masai Mara, Kenia,december 2012, www.shahrogersphotography.com)Achterplat (foto) : Welpen, Gregoire Bouguereau (www.viemages.com)

cover life story-zonder_flappen.indd 1 24-07-14 17:58

001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 4001_009_Life Story_Prelims_FINAL UK.indd 4 04/06/2014 23:0104/06/2014 23:01

A PRINTER: 14-07-25 14:05:54 - giuliano.lorenzon 0951_14_LIFE_STORY - P 4 -- OLA9789052109664 - Sheet: --

-

. INSIDE_4.pdf]

- PDF_FAX_VETTORIALE

48

10

6

86

124

162

202

238

282

286


Voorwoord

Hoofdstuk 1

De eerste stapjesHoofdstuk 2

OnafhankelijkheidHoofdstuk 3

Een veilig thuisHoofdstuk 4

MachtHoofdstuk 5

VoortplantingHoofdstuk 6

OuderschapHoofdstuk 7

Het verhaal van Life StoryRegister

Dankwoord en fotoverantwoording

48

10

6

86

124

162

202

238

282

286

boek life story.indb 5 14-07-14 11:40


-

. INSIDE_5.pdf]




-

. INSIDE_6.pdf]



7Voorwoord

Het was ochtend in de Kalahariwoestijn. Ik zat naast een

stokstaartjeskolonie die bestond uit een stuk of tien

holen, omringd door kaal zand. De bewoners zaten nog

onder de grond, maar een onderzoeker die de groep al

maanden bestudeerde, vertelde dat er over tien minuten

wel een jong zou verschijnen om zijn eerste stapjes in de

buitenwereld te zetten.

Precies tien minuten later kwam er een volwassen

vrouwtje naar buiten. Ze richtte zich op en keek om zich

heen. Even later kwam een piepklein jong, een miniatuur-

versie van het vrouwtje, wankelend het hol uit. Terwijl

moeder de wacht hield, stapte het naar voren om mijn

uitgestoken vinger te bestuderen.

Het was de eerste keer dat dit kleine wezen het

daglicht zag. De voorbereidingen voor dit grote moment

waren relatief rustig verlopen. Na de paring ontwikkelt

een jong zich gedurende zestig tot zeventig dagen in de

baarmoeder van zijn moeder. Daarna komt het ter wereld

in het donkere hol, waar het nog negentien dagen ver-

blijft en moedermelk drinkt om te groeien. Pas dan is het

stokstaartje klaar om de buitenwereld te betreden en alle

bijbehorende gevaren onder ogen te komen.

Natuurlijk komen niet alle jonge dieren zo rustig

ter wereld. Een jonge gnoe bijvoorbeeld verblijft acht

maanden in de baarmoeder. Daarna glijdt hij via het

geboortekanaal de savanne op en komt hij wankelend

overeind. Binnen een uur moet hij goed genoeg kunnen

lopen om zijn moeder te volgen terwijl ze op zoek gaat

naar gras. De geboorte van een kangoeroe verloopt nog

rustiger of juist absurd snel, afhankelijk van wat je als de

geboorte beschouwt. Als je uitgaat van het moment

Voorwoord



-

. INSIDE_7.pdf]



8 Voorwoord



-

. INSIDE_8.pdf]


9Voorwoord

waarop dit dier het lichaam van de moeder verlaat, wordt

het absurd jong geboren: al na een dag of dertig. Het is

dan nauwelijks herkenbaar als een zoogdier, laat staan

als een kangoeroe. Het is een klein, naakt, wormachtig

wezen met stompjes als voorpoten en zonder achter-

poten. Het wurmt zich langs de behaarde buik van zijn

moeder omhoog naar haar beschermende buidel. Pas

tien maanden later steekt het zijn kopje weer naar buiten

om het daglicht te bekijken. Het duurt dan nog enkele

weken tot het kangoeroejong echt onafhankelijk is.

Deze grote variatie in de wijze waarop dieren worden

geboren, is beslist niet beperkt tot de zoogdieren.

Vissen leggen natuurlijk eieren, maar dat doen ze niet

allemaal. Sommige vissen krijgen levende jongen, zoals

de guppies, die geliefd zijn onder aquariumhouders.

Het baren van levende jongen is zeker geen recente

evolutionaire ontwikkeling. Enkele jaren geleden werd

tot verbazing van velen ontdekt dat sommige van de

oudste vissen ter wereld, die zo’n 380 miljoen jaar

geleden rondzwommen, ook al levende jongen baarden.

Als je kijkt naar insecten, ontdek je nog veel meer

bijzondere manieren om ter wereld te komen. Bladluizen

bijvoorbeeld komen in de lente uit een ei. De meerder-

heid van de uitgekomen luizen bestaat uit vrouwtjes.

Als het weer dan gunstig is en er veel voedzame planten

beschikbaar zijn, verspillen deze vrouwtjes geen tijd

aan het zoeken van een mannetje om mee te paren.

In plaats daarvan produceren ze helemaal zelf een

kleine nakomeling in hun eigen lijf. Deze wordt al na

een paar dagen geboren, met op haar beurt ook al een

vrouwelijke minibladluis in haar lijf.

Dieren beginnen niet alleen op verschillende

manieren aan hun leven, ook de manieren waarop ze

omgaan met de uitdagingen van het bestaan verschillen

sterk van elkaar. Alle aspecten van het gedrag van dieren

zijn gericht op het omgaan met deze uitdagingen. Er

is slechts één doel: nakomelingen produceren om de

onsterfelijkheid te benaderen. Iedere keer dat een dier

een uitdaging overwint, komt het dichter bij dit doel.

Maar waarom is er eigenlijk zo enorm veel variatie in

diergedrag?

Om te beginnen hebben dieren verschillende

soorten lichaamsbouw geërfd van hun verre voorouders.

Daarnaast leven ze in verschillende omgevingen. Deze

twee variabelen hebben geleid tot ontelbaar vele

oplossingen voor de problemen die komen kijken bij het

overleven, tot de voortplanting aan toe. In dit boek en in

de gelijknamige tv-serie bekijken we een aantal van de

fascinerendste manieren waarop dieren omgaan met

beproevingen.

Neem nu de kunst van de verleiding. Het mannetje

van de satijnblauwe prieelvogel moet vele jaren oefenen

tot hij een prieel kan bouwen waarmee hij een vrouwtje

voor zich kan winnen. Het mannetje van de kogelvis

verleidt de vrouwtjes door figuren in het zand te maken.

Deze figuren zijn zo bijzonder dat men lange tijd niet

heeft beseft dat ze door vissen waren gemaakt. Het

mannetje van de girafkever slaat de verleidingsfase over

en steekt al zijn energie in het bewaken van het vrouwtje

als zij zich klaarmaakt om eieren te gaan leggen. Vlak

voor het leggen bevrucht hij ze.

Dieren kunnen kiezen uit een vrijwel oneindig aantal

tactieken. Het mag daarom geen verbazing wekken dat

de programmamakers ook een aantal overlevings tactieken

hebben uitgekozen die nooit eerder zijn gefilmd voor

een tv-programma. Om die reden is het vastleggen van

de glorie van de natuur altijd weer een bron van genot

en verbazing, zoals ook dit boek laat zien.

David Attenborough

KLEINE GROOTOOR

Een Mongoolse grootoorspringmuis – een van de jonge sterren van Life Story – leert ’s nachts jagen in de Gobiwoestijn zonder ouderlijk toezicht.



-

. INSIDE_9.pdf]


010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 13010_047_Life Story_C1_FINAL UK.indd 13 04/06/2014 23:3304/06/2014 23:33


-

. INSIDE_13.pdf]



14 De eerste stapjes

Voor kortlevende dieren draait het in de eerste levensfase

om volwassen worden, en wel zo snel mogelijk. Bij com-

plexere, langer levende dieren duurt de jeugd langer,

zodat ze nuttige vaardigheden kunnen opdoen voor later.

Vlak na hun geboorte zijn dieren het kleinst, het

zwakst en het kwetsbaarst. In deze eerste fase draait het

daarom puur om overleven. Geluk speelt een grote rol

bij het bepalen wie er overleeft. Elke nieuwe dag is er

één. De effectiefste manier om tegen alle verwachtingen

in te overleven is zo snel mogelijk groeien. Voedsel is

daarom zeer belangrijk voor succes op de lange termijn.

Veel jonge insecten zijn enorme veelvraten. Ze

verwerken zo veel mogelijk plantaardig materiaal om

de overgang van larve tot volgroeid insect mogelijk

te maken. Grijze zeehonden leven in zee en hebben

daarom een vetlaag nodig. De jongen krijgen vijf keer

per dag melk te drinken die voor zestig procent uit vet

bestaat, zodat ze in nog geen drie weken tijd drie keer

zo zwaar kunnen worden.

Complexe, lang levende jongen hebben doorgaans

weinig broers en zussen, en worden door hun ouders

opgevoed. De band tussen moeder en kind is cruciaal;

zonder ouders redden de jongen het doorgaans niet.

Zelfs als andere groepsleden voor een verweesd jong

willen zorgen, kan het jong alleen overleven als het wordt

opgevangen door een vrouwtje dat net haar eigen kind

heeft verloren en het melk kan geven.

Als je van je moeder afhankelijk bent voor voeding

en bescherming, moet je haar leren herkennen. De een-

voudigste manier – inprenting – komt voor bij water-

vogels. Zij volgen het eerste bewegende ding dat ze

zien als ze uit het ei komen, meestal de moeder.

Om zorggedrag aan te moedigen hebben jonge

dieren vaak speciale kenmerken, zoals grote ogen, of

kleuren die aangeven dat ze jongen zijn en geen rivalen.

Dit beschermt de dieren echter niet tegen hun broers en

zussen. Agressie tussen jongen kan soms fataal uitpakken

bij dieren als haaien, hyena’s en insecten, maar dit

verschijnsel wordt het vaakst waargenomen bij vogels.

Kuikens voeren vaak gevechten met dodelijke afloop. Ze

worden hierbij aangemoedigd door de ouders, omdat

die dan hun aandacht kunnen richten op het sterkste

kuiken, vooral als voedsel moeilijk te vinden is.

Ook de moeder kan een bedreiging vormen. Onder

ongunstige omstandigheden eten moederdieren soms

hun eigen jongen op, zodat ze vrij zijn om opnieuw te

paren zodra de situatie verbetert. Bij sommige sociale

zoogdieren komt het voor dat dominante mannetjes

alle jongen doden die niet van henzelf zijn.

Hoe verder ontwikkeld de soort is, hoe meer een

dier moet leren voordat het onafhankelijk wordt. Dieren

leren door te observeren en door te oefenen; ouders of

andere groepsleden kunnen daarbij als leraar optreden.

Bepaalde katachtigen, zoals jachtluipaarden, verwonden

soms prooidieren om ze vervolgens voor hun jongen los

te laten, zodat die hun jachttechniek kunnen oefenen.

Orkamoeders zijn jaren bezig om hun jongen te leren

jagen. Zo leren de jonge orka’s om zich op het strand te

werpen om zeehonden te vangen. Zelfs kippen leren hun

kuikens hoe ze het best voedsel eruit kunnen pikken.

Wij vinden jonge dieren vaak schattig vanwege hun

speelse aard. Plezier maken is zeker van belang voor het

ontwikkelen van kracht, coördinatie, timing en sociale

vaardigheden. Maar zodra de jongen niet langer op hun

ouders kunnen rekenen voor hun voedsel en veiligheid,

gaan ze minder spelen. Nadat ze het begin van hun reis

hebben voltooid en de grootste bedreigingen hebben

doorstaan, is de tijd gekomen om volwassen te worden.

ERNSTIG SPEL

Een jonge langoer onderzoekt zijn spiegelbeeld in de cameralens. Het nieuwsgierige dier wordt in bedwang gehouden door zijn moeder.

De eerste stapjes



-

. INSIDE_14.pdf]




-

. INSIDE_127.pdf]



128 Macht

Voor de meeste dieren horen agressieve interacties bij

het leven. Voortdurend vechten kost echter energie en ze

kunnen erbij gewond raken of zelfs overlijden. Daarom

hebben ze manieren om confrontaties en uitdagingen te

mijden. In groepen zijn ze dominant of onderdanig, om

te voorkomen dat regelmatig riskante confrontaties

nodig zijn. De orde wordt in stand gehouden met dreig-

houdingen en verandert alleen als een ondergeschikt dier

een dominant exemplaar van de troon weet te stoten.

Een dier met een hoge status ontleent hieraan een

disproportioneel voordeel en brengt uiteindelijk meer

nakomelingen voort dan ondergeschikte dieren. Als er

watertekorten zijn, krijgt het hoogste vervetvrouwtje in

rang meer toegang tot het water in boomholten dan de

ondergeschikte vrouwtjes. Hooggeplaatste beerbavianen

hebben de eerste keus als de groep een prooi heeft

gevangen, en de hoogstgeplaatste mannetjes van de

Indische kroonaap krijgen de meeste vrouwtjes.

Ondergeschikte dieren brengen vaak grote offers:

ze krijgen als laatste te eten en drinken, hebben een

stressvol leven onder in de pikorde, en krijgen wellicht

nooit de kans zich voort te planten. Als een onder-

geschikte nauw verwant is aan de dominante dieren,

kan het toch een genetisch voordeel hebben om deze

te helpen, omdat in elk geval een deel van zijn of haar

genen wordt doorgegeven. Door zich koest te houden

en langzaam op te klimmen, kunnen ze de dieren boven

zich overleven, al kan het lang duren voor er een hogere

rang vrijkomt.

Ook kunnen ondergeschikte dieren hun positie

gebruiken om nuttige vaardigheden op te doen en

hulpmiddelen te verkrijgen. Wilde honden werken

bijvoorbeeld voortdurend aan hun jachttechnieken en

kunnen zelfs leren een goede ouder te worden door op

andere jongen te letten. Stokstaartjes vormen politieke

coalities en bavianen hebben paartactieken die ze

afstemmen op hun leeftijd – zo vormen ze coalities om

hogergeplaatste mannetjes te bestrijden en toegang te

krijgen tot vrouwtjes. Ondergeschikten kunnen verder

het systeem ondermijnen met ‘geniepig’ gedrag, vooral

in een grote groep met meerdere mannetjes, waar het

dominante mannetje niet alle vrouwtjes onder controle

kan houden. Zwakkere mannetjes doen zich soms voor

als vrouwtjes om confrontaties te mijden en om onder de

neus van het dominante mannetje met een vrouwtje te

kunnen paren. Toch is onderdanig gedrag in de meeste

gevallen alleen op de korte termijn een goede strategie.

Als een jonger dier zijn status wil verbeteren, kiest

het er doorgaans pas voor om te vechten als het hoger-

geplaatste mannetje niet langer als onverslaanbaar wordt

beschouwd, bijvoorbeeld omdat het gewond, ziek of oud

is. De uitdager bewaart in dat geval niet langer de vrede

en reageert agressief op het machtsvertoon van het

dominante dier. De confrontatie escaleert tot een

gevecht, dat kan leiden tot een nieuw regime.

Succes brengt echter ook problemen met zich mee.

Succesvolle dieren moeten hun plek verdedigen en nog

hoger geplaatste dieren uitdagen. Aan de top hebben

ze veel te verliezen en een dier dat zijn territorium moet

verdedigen, partners moet vinden en voedselbronnen

moet bewaken, kan verzwakt raken. Dieren die aan de

top staan, maken relatief veel cortisol aan, een

stresshormoon, en dit kan jaren van hun leven kosten.

Uiteindelijk moeten ze bij het verkrijgen van macht

een afweging maken tussen de kosten van de strijd en de

baten van andere strategieën. Wie de macht heeft, heeft

natuurlijk wel meer kans om zijn genen door te geven.

VECHTENDE VOSSEN

Dominante poolvos in conflict met een rivaliserend mannetje, misschien wel zijn broer. De paartijd begint en dan is paren even belangrijk als voedsel zoeken.

Macht



-

. INSIDE_128.pdf]



222 Ouderschap

DE STOUTE JONGENS VERJAGEN

Een alfamannetje valt een dreigende groep vrijgezelle mannetjes aan en laat zien dat er met hem niet valt te spotten. Als ze de kans krijgen, zullen de jonge apen zijn nakomelingen doden, dus vecht hij voor het leven van zijn jongen.

Het alfamannetje zal de vader zijn van de meeste, en misschien wel alle jongen in zijn troep. Als de vrijgezellen te dichtbij komen, springt hij roepend om zijn territorium heen om zijn kracht en fitheid te tonen



-

. INSIDE_222.pdf]




-

. INSIDE_223.pdf]



243Het verhaal van Life Story



-

. INSIDE_243.pdf]



247

OP DE KNIEËN VOOR LANGOEREN

Barrie Britton filmt in de vroege ochtend het sociale gedrag van de langoeren in Jodhpur, India.

Het verhaal van Life Story



-

. INSIDE_247.pdf]



274 Het verhaal van Life Story

Nog beter was dat er veel lemmingen waren. De jacht

was weer geopend, maar ook nu was de timing ongelukkig

voor Rolf. Hij had zich al aan een ander project verbonden,

dus nam Justin Maguire zijn plaats in.

Bij aankomst zagen Justin en Sophie veel jonge vossen,

te herkennen aan hun grijzere wintervacht, en een paar

dagen later filmde Justin de eerste lemmingjacht, ver weg

en in slecht licht. Het was geen geweldig shot, maar wel

een psychologische triomf. Gaandeweg filmden ze meer

jachtpartijen. Het gedrag was eenvoudig te voorspellen.

Als een vos iets onder de sneeuw hoorde, ging hij er

voorzichtig op af, met zijn kop schuin en de oren gespitst.

Als hij de prooi had gelokaliseerd, sprong hij hoog in de

lucht en dook met zijn neus vooruit in de sneeuw. Het feit

dat veel sprongen mislukten en jongen met hun kop in

de sneeuw kwamen te zitten, maakte het zeer vermakelijk.

Minder vermakelijk was dat Justin en Sophie zonder het

te weten niet de enigen waren die vossen wilden schieten.

Het jachtseizoen begon op 1 november en met

25 Canadese dollars per pels zijn poolvossen een gemak-

kelijke bron van inkomsten. Vanaf dat moment was het

onmogelijk vossen te filmen, maar in plaats van het op

te geven trokken Sophie en Justin verder de bevroren

toendra op. Het was lastig om de vossen in deze

omstandigheden te vinden en na zestien dagen werd

de sneeuwlaag te hard.

Toen de Hudson Bay dichtvroor, volgden de vossen

de beren het ijs op om resten van de zeehondenjacht

op te eten. De dagen werden korter en de vermoeidheid

sloeg toe – tijd om naar huis te gaan.

Het gebeurt zelden dat de oorspronkelijke opdracht

volledig wordt uitgevoerd en deze shoot was geen uit-

zondering. Maar de filmploeg had een verhaal – en het

gevoel iets bereikt te hebben. Ze hadden in de loop van

twee winters vele duizenden kilometers afgelegd en

uiteindelijk succes gehad.

WINTERSPELEN: ZWEDEN VS. CANADA

Hiernaast, linksboven Rolf in zijn Zweedse schuilplaats. Rechtsboven Sophie graaft de bedolven tipi uit, een tijdrovend klusje.Linksonder Justin ver weg op het ijs van de Hudson Bay, de vossen volgend die de ijsberen volgen.Rechtsonder Sophie en gids Thomas in Canada. Een sneeuwscooter trok de apparatuur op de slee.

VOSSENSPRONG

Een jonge, jagende poolvos heeft een bewegende lemming onder de sneeuw gelokaliseerd en moet nu door de bevroren bovenlaag breken, met zijn poten en neus vooruit, en er bovenop landen. Het vergde enige oefening.



-

. INSIDE_274.pdf]




-

. INSIDE_275.pdf]


282 Register

Cursieve paginanummers

verwijzen naar foto’s

A

adolescenten zie jongen

Afrika

zie buffel, Afrikaanse

olifant, wilde hond

Afrikaanse olifant 6, 52,

90, 206, 234-237, 234-237

agressie 128

groepen vrijgezelle

dieren 52

mieren 123, 160-161

rivaliteit tussen broers

en zussen 14

sneeuwgeit 100

zie ook vechten

Alaska 32, 130-134, 132,

207

albatrossen 70, 71, 90, 166

zwartvoetalbatrossen 53,

60-63, 60, 62

alligators 225

Amami 184, 187, 248-252

Amerikaanse zeearend

130-134, 130-137

Anderson, Ed 276-280,

279

Andes 83-85

anemoonvis 115

Amphiprion perideraion

91

apen

groene meerkat 156

Hanumanlangoer

218-220, 219-223

Japanse makaak

192-195, 193-195

kapucijnapen 51

nachtaap 88

tamarinaapje 206

vervet 128

arend

Amerikaanse zeearend

130-134, 130-137

arowana, uit de Amazone

143

Arviat 273-274

Atherton Tablelands 80

Attenborough, David 6-7,

7-8, 242

axishert 64

B

babysitten 44-46, 108-109,

218

bacteriën 98

blauwalgen 27

Bala (tijger) 67

baltsplaatsen 138-141,

139-140, 188

Barrington, Rupert 242

Barton, Miles 248-252

bavianen 128, 156

beerbavianen 128

Beauchene,

Falklandeilanden 70

belichting, onder water

filmen 248-251

Belize 112

bendes 52

Falklandcaracara 70-73

Beqa 97

beren

grizzlybeer 102

ijsbeer 57, 58-59, 90,

266, 270

berggorilla 165

bevers 90

bidsprinkhaan, orchidee-

18, 18

bijen

honingbij 84, 278

imitatie door kolibries 85

zweetbijen 278

biologische ongedierte-

bestrijding 123

blauwalgen 27

bloemen, kolibries en 83,

85

bonobo 202-203, 228-231,

229-231, 246, 276-280,

280-281

boommarter 94

Botswana 147-150

brandgans 20-25, 266-268,

267-269

British Columbia 134

Brown, John 254-257,

257

Brown, Kat 248

buffel, Afrikaanse 39,

46-53, 147-150, 225

bultrug 32-37, 33-37

C

camera’s, ultra-HD

242-244, 246

camouflage

bidsprinkhaannimfen 18,

19

octopussen 75-76

rupsen 16, 18

Canada

Amerikaanse pika

92-94

poolvos 270-274

Carrie Bow Cay 112

Chilkatrivier 130-134, 133,

134

chimpansee 90, 154-156,

154-155, 157-159, 228,

254-257, 255-257

China 122-123

Churchill, Canada 54

Cittarium pica (slak) 112,

114-115

Congo, Democratische

Republiek 228, 246,

276-280

Constable Point,

Groenland 266

Costa Rica 242

creativiteit, prieelvogels

78

crèches

eidereend 206

kleine flamingo 29-31, 29

leeuwenwelpen 39

D

Dakar 254

dammen, bevers 90

dansen

baltsplaats 138-141,

139-140, 188

langstaartmanakin

188-191, 188-191

Maratus volans (spin)

199, 245-246, 245

Denali, Nationaal Park,

Alaska 207

dolfijnen 97, 154

Atlantische vlekdolfijn

127

dominantie 128

drongo, treur- 214-217,

214, 216-217

Duba Plains 147-150

E

eenden 206

eland 206, 207

F

Falklandcaracara 70-73,

70-73

Falklandeilanden 70-73,

70

feromonen 198, 206

Fiji 97

filmen 242-246, 242-247

Afrikaanse wilde hond

260-263, 261-265

bonobo 276-280,

276-281

brandgans 266-268,

267-269

chimpansee 254-257,

255-257

onder water 248-252,

249-253

poolvos 270-274,

271-275

flamingo, kleine 26, 27-31,

28-31

Flatheadrivier 102-103,

103

Florida 225

Fongolichimpansees

154-155, 156, 157-159,

254, 257

forellen 143

French Frigate Shoals

60-63

G

galago 156, 157

ganzen 166

brandgans 20-22, 20-25,

266-268, 267-269

sneeuwgans 166

geboorte 7, 14

geboorteholen, Afri-

kaanse wilde honden

108

geit, sneeuw- 100-103,

101-105

genetica 128, 166, 195

gereedschapgebruik 154

chimpansee 154-156,

155, 157

kokosnootoctopus 76

geursporen 90

Register



-

. INSIDE_282.pdf]


286 Dankwoord

De makers van natuurdocumentaires staan altijd al in het krijt bij

de wetenschappers, de experts in het veld en de lokale hulptroepen

die het mogelijk maken dat onze filmploegen op de beste

momenten op de beste plekken kunnen zijn, en tot in detail zijn

geïnformeerd over wat ze kunnen verwachten.

In de loop van vier jaar hebben de tentakels van het productieteam

van Life Story zich over de wereld uitgestrekt: van de Noordpool

naar Afrika en verder naar Antarctica, van het Indiase subcontinent

naar de afgelegen Gobiwoestijn en het Verre Oosten, en over het

Amerikaanse continent tot alle uithoeken van Oceanië. In elk deel

van de wereld deelden experts onbaatzuchtig met ons hun tijd en

de vruchten van hun carrières: hun gedetailleerde kennis van hun

dierlijke onderzoeksonderwerpen. Wat is hun drijfveer? Ze doen

het niet voor het geld, en al evenmin voor de roem. Ze doen het

omdat ze gefascineerd zijn door de wezens die ze bestuderen, en

omdat ze hun werk benaderen met een integriteit en openheid die

je in andere gebieden van het leven zelden tegenkomt. Hun passies

hebben de tv-serie en dit boek mogelijk gemaakt.

Ze zijn natuurlijk met te veel om iedereen afzonderlijk te noemen,

en we zijn ze allemaal even dankbaar, maar om een idee te geven

van de omvang en de overvloed van hun steun, noem ik een

aantal van hen. Wetenschapper Jill Pruetz werkte al tien jaar met

een populatie chimpansees aan de rand van de Sahara in Senegal

en kende elk individuele dier in de groep. Haar kennis en steun

maakten het voor ons mogelijk om bijzondere beelden te filmen

van hun gewoonte om met speren te jagen, die zij daar als eerste

heeft ontdekt. De Japanse fotograaf Yoji Okata ontdekte zowel de

‘graancirkels’ in het zand voor de kust van Japan als de kogelvis die

ze maakt. Zonder zijn hulp en kennis had onze ploeg dit fenomeen

onmogelijk kunnen filmen. De wetenschapper Konstantin Rogovin

liet ons team deelnemen aan een Russische expeditie die hen

diep in de Gobiwoestijn bracht. Daar troffen ze de bijzondere

grootoorspringmuis, die hij al zeventien jaar had bestudeerd.

Ook zijn we het team dankbaar achter de productie van dit boek

– een complexe en miskende taak. Muna Reyal en later Albert

DePetrillo waren de uitgevers, geassisteerd door Kate Fox. Bobby

Birchall is verantwoordelijk voor het schitterende ontwerp en

Laura Barwick heeft nieuwe beelden gevonden om de verhalen te

illustreren. Roz Kidman Cox heeft zich ten slotte opnieuw bewezen

als wijze en inspirerende redacteur.

www.kosmosuitgevers.nl

Oorspronkelijke titel: Life story

© 2014 tekst: Rupert Barrington, Miles Barton, Ian Gray, Michael Gunton, Tom Hugh-Jones© 2014 BBC Books, imprint van Ebury Publishing(The Random House Group Ltd)© 2014 voor de Nederlandse taal: Kosmos Uitgevers,Utrecht/Antwerpen

Vertaling: Saskia Peeters, Mariëlle Steinpatz/VitataalRedactie en productie: Vitataal, FeerwerdOmslag Nederlandse editie & zetwerk: De ZrIJOntwerp: Bobby Birchall, Bobby&Co DesignFotografie: zie lijst met fotografen, zie p. 288Fotoresearch: Laura Barwick

ISBN 978 90 5210 966 4NUR 430

Alle rechten voorbehouden / All rights reservedNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.

Dankwoord



-

. INSIDE_286.pdf]


H E T B O E K B I J D E B B C - S E R I E

D e c i r k e l v a n h e t l e v e n i n h e t d i e r e n r i j k

R U P E R T B A R R I N G T O N E N M I C H A E L G U N T O NM E T E E N V O O R W O O R D VA N D AV I D AT T E N B O R O U G H

RU

PE

RT

BA

RR

ING

TO

N

E

N M

ICH

AE

L G

UN

TO

N

9 789052 109664

Het leven is een gevecht om de eigen

bloedlijn in stand te houden. Er dreigen

gevaren, er wordt gestreden en er is veel

concurrentie. Maar dieren geven nooit op

tot ze falen of slagen, leven of sterven.

Omslagontwerp: Bobby Birchall, Bobby&CoVoorplat (foto): Afrikaanse olifanten, Anup Shah (Masai Mara, Kenia,december 2012, www.shahrogersphotography.com)Achterplat (foto) : Welpen, Gregoire Bouguereau (www.viemages.com)

cover life story-zonder_flappen.indd 1 24-07-14 17:58

ENOu d ersc h ap H oo fd stu k 7 Het verhaal van Life Stor8 R eg ister 0ankwoord en...

Documents

Transcript of ENOu d ersc h ap H oo fd stu k 7 Het verhaal van Life Stor8 R eg ister 0ankwoord en...