Charles Reade

HET GELOOF, DE HOOP EN DE LIEFDE

Dit boekje bevat een helder Schriftuurlijke uiteen-

zetting over de drie metgezellen in het leven der

genade: geloof, hoop en liefde. Deze drie thema’s

worden door Charles Reade vanuit het Woord en

de bevinding der heiligen afzonderlijk verklaard.

Charles Reade schrijft geheel in de lijn van de

Schotse oudvaders. Het is een levend getuigenis

van een ware knecht des Heeren, die de zaken zelf

heeft doorleefd. Hij heeft met dit geloofsgetuigenis

ongetwijfeld maar één doel voor ogen gehad, n.l.

dat het een middel mocht zijn, om de lezers te lei-

den tot, of te versterken in de zaligmakende kennis

van Christus.

Toegevoegd, het gedicht: “De beloofde dominee”

ISBN: 90-76100-03-9

Uitgeverij, “De rokende Vlaswiek”

Postbus 47, 2820 AA Stolwijk

de hoop

Het geloof,

en de liefde

Charles Reade

Geloof hoop liefde omsl.qxd 16-01-2009 10:00 Pagina 1

Het geloof,de hoop

en de liefde

Charles Reade

Het geloof,de hoop

en de liefde

Uitgeverij “De rokende Vlaswiek”Postbus 47 - 2820 AA Stolwijk

CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK,DEN HAAG

Het geloof, de hoop en de liefde Charles ReadeOmslag ontwerp: GPPB.ISBN: 90-76100-03-9Trefw. theologie: geloof, hoop en liefde

© Copyright - Uitgeverij “De rokende Vlaswiek”, Harskamp, 1997

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of open -baar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of opwelke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toe -stemming van de uitgever.

I N H O U D

Het geloof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7De hoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25De liefde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40De beloofde dominee . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

HET GELOO F

et menselijk hart is gelijk aaneen gewicht, welks natuurlijkerichting nederwaarts is. Nietsdan een goddelijke onafhanke-

lijke kracht kan maken dat het hemel-waarts stijgt. De aantrekkingskracht opde verschillende delen van het heelal isniet sterker in haar uitwerkingen dan devernederende kracht der natuurlijke ver-dorvenheid op het hart van de gevallenmens.

Er bestaat echter een tegenwerkendbeginsel, een aantrekkende invloed, diede zielskrachten van de aarde hemel-waarts wenden en haar met de heiligeGod verenigen kan. Dit beginsel is hetgeloof. “Zonder geloof is het onmogelijkGode te behagen”; want zolang wij niet

7

H

waarlijk in Jezus geloven, zijn wij in eenstaat van schuld en verdoemenis. Hetware geloof is niet een lijdelijke indrukof een werkloze bewustheid, nee, het iseen heilig beginsel, door de Geest vanGod gewrocht in de ziel, en dat lieflijkegewoonten, heilige gezindheden, kinder-lijke eerbied en gehoorzaamheid teweegbrengt.

Het geloof heeft haar zetel in het harten bezielt en reinigt de gehele inwendigemens.

Het geloof verenigt de ziel met Chris-tus, als de rank met de Wijnstok. Hetontleent kracht aan Hem, door Wie degelovige vruchtbaar wordt in alle goedewerken. De vruchten des Geestes ont-staan en worden overvloedig in rijkepracht aan deze begunstigde takken, toteer van God.

Het geloof plaatst de ziel op Christus,als op het enige Fundament op hetwelk

8

een heilige tempel de Heere opgerichtwordt, die bij alle winden en stormen,die daartegen aankomen, onbeschadigdblijft.

Het geloof vindt onophoudelijk voed-sel in Christus, als het ware Brood, dat uitde hemel is neergedaald, waardoor allendie daarvan eten, in eeuwigheid zullenleven.

Het geloof is werkzaam in liefde totGod, Zijn volk en Zijn Woord. Het toontleven door de vruchten.

Het geloof reinigt het hart van zondeen strijdt tegen alle uitwendige en inwen-dige boosheid.

Het geloof overwint de wereld, zoweldan wanneer zij bekoort, als dan wan-neer zij afschrikt.

Het geloof beschouwt het heerlijkeland der belofte als het hare en zege-praalt over alle tussenkomende moeilijk-heden en gevaren, die op de weg naar

9

Sion gevonden worden. Het geloof maakt de gelovige vrijmoe-

dig doch waakzaam, dapper doch voor-zichtig, naijverig doch ootmoedig.

De gelovige is vrijmoedig, daar de be-loften van God hem goedgunstig ge-schonken zijn om daarop te rusten.Waakzaam omdat hij de arglistigheidvan zijn wederspannig hart kent. Moedigomdat de eer van zijn Verlosser vordertdat hij Hem belijdt. Voorzichtig opdathij geen ijdele, eerzuchtige geest voedselgeve. Naijverig naar die eer welke alleenvan God komt. Echter hij is ootmoedigen nederig omdat hij zijn eigen boosheiderkent en zijn volstrekte onwaardigheidtegenover de minste der Goddelijke ge-nadegaven.

Vraagt men: Hoe kan het geloof zul-ke wonderen doen? Het antwoord is:Omdat het geloof een gave Gods en eenkracht Gods is.

10

De gelovige, die in Christus woont enonophoudelijk genade en kracht uit Zijnvolheid ontvangt, wordt sterk door dewerking van Zijn macht. Hij wordt metkracht versterkt door Zijn Geest in deinwendige mens, om de goede strijd desgeloofs te strijden en naar het eeuwigeleven te grijpen. Zwak en hulpeloos inzichzelf is hij sterk in de genade, die inJezus Christus, de Heere, is. Dan ver-krijgt hij eindelijk de eerkroon der over-winning door het bloed des Lams. Hetgeloof in Christus geeft dus vrede aan hetgemoed en leidt ons op tot ware heilig-heid. Want als het gemoed vrede heeft,wordt het hart rein.

Zodanig is het geloof der uitverkore-nen Gods, een geloof dat naar de God-zaligheid is.

Een godsdienstig stelsel, dat de maat-staf van heiligheid zou willen verlagenonder het valse, ik zou zeggen het godde -

11

loze voorwendsel om daardoor de genadeGods te verhogen, moet wel zeer gebrek-kig zijn. Omdat Christus de Zaligmakeris, zouden wij Hem daarom een dienaarder zonde maken? Omdat God genadigis, moet Hij daarom onrechtvaardig zijn?Hij, Die heerlijk is in heiligheid, kan geenzondaren zalig maken in hun zonden, ofhen in Zijn Koninkrijk toelaten zolang dezonde nog over hen heerst. Dat is onmo-gelijk! Geheel de Goddelijke openbaring,ja, het gehele doel van het Evangeliebestaat daarin, om de oneindige vol-maaktheden van Jehova ongeschondente bewaren, terwijl de snoodsten der zon-daren van de hel gered worden en doorde genade zodanig worden bewerkt, datzij het Goddelijk beeld in al deszelfsbehoorlijkheden van heiligheid, gerech-tigheid en waarheid terugkaatsen. Alleenzij worden door Christus verlost, die vanhun zonden verlost zijn. “Indien iemand

12

in Christus is, die is een nieuw schepsel.”De apostel Paulus schrijft in zijn brief

aan de Galaten: “Want indien er een Wetgegeven ware, die machtig was levend temaken, zo zou waarlijk de rechtvaardig -heid uit de Wet zijn.” (Gal.3:21).

Deze uitspraak is allerbelangrijkst. AlsGod een wet had kunnen geven, die eenminder geestelijke strekking had en min-der ontzagwekkend in haar eisen was,indien Hij een wet had kunnen geven, diemeer gematigd en toch met Zijn onein-dige heiligheid en des mensen waar gelukbestaanbaar was, dan zou het leven doorzulk een wet verkregen hebben kunnenworden.

Maar daar zulks uit de eigenlijke aardder zaak onmogelijk is, daar God door devolstrekte volmaaktheid Zijner natuurniets minder kan bevelen dan hetgeendoor de oneindige heiligheid goed ge-keurd wordt, of door de oneindige ge-

13

rechtigheid wordt geëist, daar Zijn Wetonveranderlijk heilig is, hoewel de mensertegen opgestaan is, en alle kracht verlo-ren heeft om haar te gehoorzamen, zoblijft het een onveranderlijke waarheid,dat die Wet niet levend kan maken, welke zelfs de gedachte aan de zonde alsmisdadig veroordeelt en het gehele men-selijke geslacht onder een welverdiendoordeel plaatst.

Daarom heeft de Heilige Schrift hetalles onder de zonde besloten, opdat debelofte uit het geloof van Christus aan degelovigen gegeven zou worden. DezeGoddelijke waarheid treft de wortel derdwalingen, welke het Evangelie tot eengematigde wet willen maken, of de wer-ken des mensen vermengen met de ver-diensten van de Zaligmaker in het grotewerk der rechtvaardigmaking. Of diedoor de noodzakelijkheid der verzoeningte ontkennen het berouw en de gehoor-

14

zaamheid van de mens genoegzaamachten, om zich de goedkeuring van dehemel te verzekeren. De Wet is ons nietgegeven om het eeuwige leven te verkrij-gen door het gehoorzamen van haar be-velen. Want uit de werken der Wet zalgeen vlees gerechtvaardigd worden, wantde Wet wekt toorn en vervloekt alle zon-den en vlees! De Wet is een tuchtmeestertot Christus. Het Evangelie daarentegenis geopenbaard geworden met het zogenadige doel, om ons te verlossen vanalle ongerechtigheid en onze harten vanalle zonden te reinigen, door het geloofin de verzoening van Jezus, de Zoon vanGod. Hieruit ontspringt al onze hoop opvergeving, al onze vrede des gemoeds enal onze blijdschap in de Heilige Geest.Uit deze bron putten wij al onze kracht,om God lief te hebben en te dienen in deGeest der aanneming tot kinderen. Het isderhalve duidelijk, dat waar de oneindige

15

gerechtigheid voldoening vindt, daar endaar alleen mijn schuldige ziel haarbehoudenis kan vinden.

Het Lam Gods, bloedende aan hetkruis, als het door God bestemde Offervoor de zonden van een gevallen wereld,is de enige Schuilplaats voor de zondaartegen de storm der eeuwige wraak. Naardie gezegende verzoening zal ik mijn oogwenden en daaruit zal ik al mijn hoopputten op vergeving, vrede en reinheid.

O, schenk mij meer geloof en meerliefde. Zonder U, Heere! kan ik nietsdoen. Ik gevoel mijn hulpeloosheid endiep inwendig bederf. Breng mij op deRots, Die hoger is dan ik ben. Was mij inde Fontein, Die geopend is tegen dezonde en tegen de onreinigheid. Sprengrein water op mij en ik zal rein worden.Stort Uw Geest uit over mij. Laat Uw zui-denwind waaien, opdat mijn ziel metkostelijke vruchten vervuld worde. Dat

16

de specerijen uitvloeien, dat mijn Liefstetot Zijn hof kwame en ate Zijn edelevruchten en dat Hij voor eeuwig in mijblijft wonen!

O, welk een zalig leven is een leven desgeloofs in de Zoon van God. De ootmoe-dige maar schriftuurlijke verzekering tehebben, dat mijn zonden vergeven zijn,om uit het Woord der Waarheid te wetenen overtuigd te zijn, dat alle dingen mijzullen medewerken ten goede. Dat is deGoddelijke alchemie, die alles in goudverandert.

Ziekte, tegenspoed, vervolging, de aan-vechtingen van satan, werken allemaalmede ten goede, als de ziel aangenomenis en vergeving ontvangen heeft door hetgeloof in het bloed van Christus. Nietskan zulk een ziel scheiden van de liefdeGods, daar zij door het geloof in Christuswoont.

Hoe veilig, hoe gelukkig, hoe rijk is hij,

17

die waarlijk in Christus gelooft. Hij isveilig onder de beschermende vleugelenvan de Almachtige. Gelukkig in het genotder Goddelijke gunst, verrijkt met al deschatten der genade en heerlijkheid. Hijis Christi en Christus is Gods.

En toch, hoezeer wordt zulk een toe-stand door de wereld veracht? De kinde-ren des Heeren, die in het genot daarvanleven, worden dwepers of misschien welkrankzinnigen genoemd. Zeer velen, dievoor christenen gehouden willen wor-den, behandelen hen, die in zulk een toe-stand verkeren, met koelheid of ontvan-gen hen met omzichtigheid. Zij schijnenbevreesd te zijn voor alles wat vurig ofopgewekt is in de godsdienst, alsof dezegezindheden in geen verband stondenmet het besef van de verheven omgangtussen Christus en de ziel.

O, mocht ik gevoelen, dat mijn hartmeer leefde in God en meer werkzaam

18

was in Zijn dienst. Een lauwe geest ishatelijk voor een God van hemelse liefde.In ben overtuigd, dat het geloof een gaveGods is, niet alleen omdat ik dit in mijnBijbel lees, maar omdat ik mijn volslagenonbekwaamheid gevoel om het geloofdoor enige natuurlijke kracht uit mijzelfin mij te verwekken.

Men heeft mij geleerd in de Naam vanJezus om deze zegen te bidden. Maar eenoprecht gebed is evenzeer een gave Gods.

Ik word gewaar, dat ik het gehele werkder verlossing, van het begin tot het ein-de, alleen aan de vrijmachtige genadeverschuldigd ben, ja, van de allereerstebegeerte naar God tot aan het volle genotvan Hem in heerlijkheid.

Maar wat moet ik dan doen? Moet ikstilzitten en niets doen? Ach, niets doenis enkel genade, maar het zou in dit ver-band recht dwepen genoemd moetenworden. De satan en mijn eigen trage

19

hart zouden mij op die wijze bewerken.Doch zulk een redenering zou mij in dedag van het oordeel niet verschonenmaar veroordelen. God heeft mij ver-stand geschonken, dat, hoewel verduis-terd door de val, nog in staat is om bij hetvoorrecht van christelijk onderwijs teweten, dat de Schepper boven alles moetbemind, gevreesd en gediend worden.

Hij heeft mij een geweten gegeven, dat,hoewel verschrikkelijk bezoedeld, bijzulk een onderwijs mij kan doen gevoe-len, dat ik de almachtige Schepper nietboven alles liefheb, vrees en dien en datik daarom een zondig schepsel ben enZijn eeuwige toorn verdien.

God heeft mij in een land doen ge-boren worden, waar Christus geprediktwordt, waar zondaren geroepen wordentot Hem te komen, om al die zegeningente verkrijgen, welke zij door de val ver-loren hebben en welke zij zozeer behoe-

20

ven. Door de algemene, aangeboden ge-nade is mijn verantwoordelijkheid daar-om nog vermeerderd.

Wat moet ik dan doen? Het is voor-zeker mijn plicht, als een redelijk en ver-antwoordelijk schepsel, naar de stem vanmijn hemelse Ontfermer te luisteren.Het is mijn verantwoordelijkheid om tekomen tot het kruis van Christus, juistomdat ik blind, onwetend, hulpbehoe-vend, schuldig en bevlekt ben, opdat ikdoor de rijkdom Zijner genade licht enkracht, rechtvaardigmaking en heiligma-king deelachtig moge worden.

Indien ik niet kom, ligt de schuld ge-heel aan mijn kant, het is omdat ik nietwil. De schuld ligt in de goddeloze toe-stand van mijn hart. En als ik kom, dan isdat door de verborgen, doch krachtigewerking van de Goddelijke genade, daarhet God is, Die het eerst mijn verdorvenhart reinigde en het tot Hem neigde,

21

door de openbaring van Christus aanmijn hart. De oneindige Wijsheid weetdeze schijnbare tegenstrijdigheid wel inovereenstemming te brengen en hetgeende gelovige nu nog niet weet, zal hij nadeze verstaan.

Duidelijk blijkt hieruit, dat alleschoonschijnende voorwendsels en ver-schoningen, die door de mensen wordeningebracht tegen hun niet komen totJezus, enkel en alleen ontstaan uit hunliefde tot de zonde en uit de verdorven-heid van hun wil. De hel zal daaromgevuld worden met zelfverwijtingen enmet eeuwige zelfvervloekingen.

O mijn ziel, laat dan de satan en uwwederspannige verdorven wil u niet vande Verlosser afhouden. Dring door deschare heen tot Hem. Wees niet bevreesdom teruggestoten te zullen worden. Zijnhart is vol tederheid en liefde.

Bartimeüs kon zich van zijn blindheid

22

niet genezen, noch de melaatse zich vanzijn melaatsheid bevrijden. Allebei ge-voelden ze hun eigen kwaal. Zij geloof-den, dat Jezus hen kon genezen. Zij bega-ven zich tot Hem en werden genezen. Gaheen en doe gij desgelijks.

Roep ook gij tot de Zaligmaker, raakde zoom van Zijn kleed aan en Hij, Diealle macht, genade en liefde heeft, zal udit zaligmakend geloof schenken en ubekwaam maken om van Hem kracht tedoen uitgaan, zeggende: “Ik wil, wordtgereinigd.” – “Geloof alleenlijk.” – “Alledingen zijn mogelijk dengene die gelooft.”

Heere, ik geloof, kom mijn ongelovig-heid te hulp. Heere, vermeerder mij hetgeloof. O, maak mij bekwaam om hedentot U te komen, in ootmoedig vertrou-wen en liefde, opdat ik uit Uw volheidmag ontvangen genade voor genade.Heere, bekroon Uw werk. Maak mij eentoonbeeld Uwer genade, opdat ik U ter

23

ere leve en in eeuwigheid Uw lof zingenmag.

Door zorg gedrukt, door vrees geplaagd,Vind ik geen rust en ben gejaagd;Doch vlucht, o Heer’! tot U om vreê,Ach, berg mij in Gethsémané.

Met zonden ben ik gans belaân,De storm breekt los op al mijn paân;Ik vlucht tot Jezus met de beê:“Ach, berg mij in Gethsémané.”

Daar in die hof hebt Gij geleên,De bange strijd voor mij gestreên;Mij dunkt ik zie hoe Gij gedweeGebukt ligt in Gethsémané.

Geef dat mijn hart van liefde blaaktTot U, Die steeds tot mij genaakt.Delg uit mijn schuld en deel mij meêDe vruchten van Gethsémané.

24

DE HOO P

e apostel Paulus, schrijvendeaan de Korinthiërs, verklaart:“Sommigen hebben de kennisvan God niet. Ik zeg het u tot

schaamte.” Kan dezelfde berisping niettot een grote menigte christen-belijdersin onze dagen gericht worden? De onwe-tendheid van velen is betreurenswaardiggroot. Het licht is in de woningen derrechtvaardigen en het geestelijk Gosen isverlicht door de stralen der hemelsewaarheid, maar welk een uitgestrektgebied blijft nog bedekt met Egyptischeduisternis en ligt nog onder de heer-schappij van de satan en in de slavernijder zonde!

Als wij onze ogen laten rondgaan overde wereld, dan moeten wij met Jesaja kla-

25

D

gen: “Duisternis heeft de aarde bedekt endonkerheid de volken.”

Met welk een aandrang moesten daar-om niet de ware gelovigen smeken om de beloofde uitstorting van de HeiligeGeest, Die alleen het verstand kan ver-lichten en de ellendige slaaf kan leidentot Jezus Christus.

Het is te vrezen, dat er maar al te veelzijn, die hun kennis meer uit menselijkebronnen dan uit de fontein der Godde-lijke wijsheid trachten te putten.

De geschriften van goede mensen kun-nen nuttig gebruikt worden als kleinebeekjes, die uit de heilige fontein derGoddelijke openbaring vloeien, maarwee die kerk of dat volk, die ze in deplaats stellen van de heilige Bron zelf.Het is altoos een onfeilbaar kenmerk vanhet verval der kerk, als menselijke overle-veringen of menselijke stelsels boven hetgeopenbaarde Woord van God verheven,

26

daarmee gelijk gesteld, of in tegenspraakdaarmede gebracht worden.

De Bijbel is de grote bewaarplaats vanalle waarheden, die nodig zijn gekend,geloofd en in beoefening gebracht teworden tot onze eeuwige zaligheid. Maarde Bijbel zelf is slechts een dode letter,zonder geestelijke onderscheiding vanzijn leer en zonder geestelijk welgevallenin zijn voorschriften. “De natuurlijkemens begrijpt niet de dingen die desGeestes Gods zijn; want zij zijn hemdwaasheid; hij kan ze niet verstaan, omdatzij geestelijk onderscheiden worden.” –“Doch”, zegt de apostel: “God heeft hetons geopenbaard door Zijn Geest; want deGeest onderzoekt alle dingen, ook de diep -ten Gods.”

Hoe hartelijk bad de apostel Paulusvoor de gemeente te Efeze, dat God “hunmocht geven de Geest der wijsheid en deropenbaring, in Zijn kennis; namelijk ver -

27

lichte ogen huns verstands opdat zij moch -ten weten, welke de hoop van Zijn roeping,en welke de rijkdom zij der heerlijkheidvan Zijn erfenis in de heiligen.”

Velen die Christus slechts in naam be-lijden, zouden verlegen staan, wanneerzij rekenschap moesten geven van dehoop die in hen is. Zij zeggen wel datGod genadig is, dat zij op Christus bou-wen, dat zij zo goed mogelijk hun bestdoen en niemand beledigen en daaromhopen dat alles eindelijk goed zal terecht-komen, ofschoon zij zich niet zoveel op degodsdienst laten voorstaan als sommigen,die in weerwil van hun nauwgezetheid enschijnbare vroomheid van gemoed nietbeter dan anderen zijn.

Dit is een geloof, hetwelk het gewetenvan duizenden bevredigt terwijl zij aande wereld gehecht zijn en de liefde totChristus aan hun harten vreemd is. Zul-ke mensen hebben geen verheven denk-

28

beelden van de hoop van een christen. Eennevel van onwetendheid overdekt hen endeze verduistert hun roem en beroofthen van blijdschap.

Heere, schenk mij, door het onderwijsvan Uw Geest, een lieflijk en klaar inzichtin die gezegende hoop, welke Uw volkonder alle wederwaardigheden opbeurten hen bekwaam maakt om U te verheer-lijken, zelfs in het vuur van de beproe-ving.

De hoop van hem, die in Jezus gelooft,vloeit voort uit de vrije, soevereine liefdevan de almachtige God. Daarom wordtzij ‘een goede hoop in genade’ genoemd;‘goed’ omdat zij ontspringt uit de fonteinvan goedheid, in genade, omdat zij haaroorsprong alleen in onverdiende genadeheeft. Deze hoop rust op een onwankel-baar fundament, op de Godheid en deverzoening van Jezus Christus, Die doorde Geest der waarheid ‘onze Hoop’ ge-

29

noemd wordt, omdat al onze hoop derzaligheid als een schat in Hem vervat isen uit Hem voortvloeit. Allen, die dezehoop bezitten, hebben Christus door hetgeloof in hun harten wonen; daarom zegtde apostel: “Christus is in u, de Hoop derheerlijkheid.” De Geest van Christus ishet onderpand en het zegel van de toe-komstige heerlijkheid en woont in deharten van alle gelovigen in ChristusJezus.

Maar hoe kunnen wij verzekerd zijn,dat wij die Hoop der heerlijkheid waar-lijk bezitten? De apostel Johannes leertons dit: “Een iegelijk, die deze hoop opHem heeft, die reinigt zichzelf, gelijk Hijrein is.” Derhalve is het een heilig begin-sel, dat de ziel heiligt en reinigt. De mens,die hoop heeft om met Christus in heer-lijkheid te zijn, kan zich niet verlustigenin de dienst van de satan of in de genoe-gens van de zonde; zij zijn een belediging

30

voor hem. In de zonde te leven en tebetuigen de hoop der heerlijkheid deel-achtig te zijn, is een onwedersprekelijkbewijs van huichelarij of zelfbedrog.

O, met welk een nauwlettende zorgmoest de ware christen waken tegen dieverderfelijke gevoelens, welke in hetkleed van evangelische leerstelsels ge-huld, de grensscheiding van evangelischeheiligheid verbreken en het wilde zwijnvan het woud binnen laten, of de heiligegrond van Sion met voeten vertreden.“Die daar zegt: ik ken Hem, en Zijn gebo -den niet bewaart, die is een leugenaar ende waarheid is in hem niet.”

De gelovige, die van boven geleerd is,weet wel dat de zonde scheiding maakttussen hem en zijn God. En ook belet datde stralen van Zijn genade neder te doendalen in de ziel. Daarom haat en verfoeithij die oneindige boosheid. Hij verlangtaltijd meer naar de nabijheid en liefde

31

van zijn Verlosser. Hij treurt over elkeverdorvenheid van zijn natuur en elkebezoedeling, waaraan hij weet dat zijnhart schuldig is.

Wetende hoevele ontelbare afwijkin-gen van de Heilige Gods het oog van zijnZaligmaker onophoudelijk in zijn dage-lijkse wandel en omgang aanschouwt,doet hij met zelfvernedering het gebedvan David ten hemel opstijgen: “Reinigmij van mijn verborgen afdwalingen.”

Hij smacht naar dat gezegende ogen-blik, wanneer de zonde niet langer strijdzal voeren tegen de Geest, Die in hemwoont en derhalve is de ‘Hoop der heer-lijkheid’ hem een heerlijke hoop, diehem doet verlangen om ontbonden teworden en met Christus te zijn.

De hoop van de christen is ‘een leven-de hoop’. Zij geeft de gelovige kracht omde loopbaan te lopen, die hem voorge-steld is. Zij bemoedigt hem in zijn moei-

32

lijke strijd. Zij maakt hem bekwaam ommet lijdzaamheid en moed het doornigpad naar Sion te bewandelen.

De hoop van de christen is ‘onster-felijk’. Zij gaat door de vallei van deschaduw des doods en opent voor hemhet eindeloos vooruitzicht van eeuwigeheerlijkheid. Zij plukt reeds bij voorbaatmenige schone tros druiven van Eskol enschenkt alzo een voorsmaak van de blijd-schap des hemels.

De hoop van een christen “beschaamtniet, omdat de liefde Gods in zijn hart uit -gestort is door de Heilige Geest, Die hem isgegeven.” Zij is een Goddelijk bewijs vanzijn vereniging met Christus. Hij kan numet de apostel Paulus zeggen: “Ik schaammij het Evangelie van Christus niet, wanthet is een kracht Gods tot zaligheid, eeniegelijk die gelooft.” Hij schaamt zich nietom Christus voor de mensen te belijden,als zijn enige hoop der heerlijkheid. Hij

33

kan met ootmoedig vertrouwen en har-telijke oprechtheid betuigen: “Ik weet inWien ik geloofd heb, en ik ben verzekerd,dat Hij machtig is mijn pand, bij Hemweggelegd, te bewaren.”

De hoop van een christen is een ‘helmder zaligheid’, die ten dage van de strijdzijn hoofd bedekt, wanneer de vurige pij-len van de boze op hem gericht zijn.

Zij is ‘een anker der ziel’, dat zeker envast is, dat de door de storm bewogen zielbehoedt, om in de oceaan van twijfelin-gen en wanhoop gedreven, of tegen derotsen van vermetelheid en vertwijfelingverbrijzeld te worden.

Zij is dus voorwaar ‘een gezegendehoop’. Al wie haar bezit, is gezegend. Dit deed de apostel zo ernstig voor degelovigen te Rome bidden: “De God nuder hoop vervulle ulieden met alle blijd -schap en vrede in het geloof, opdat gij over -vloedig moogt zijn in de hoop, door de

34

kracht des Heiligen Geestes.”Naarstigheid en voorrecht zijn door de

wijsheid Gods onafscheidelijk aan elkaarverbonden. Daarom vermaant de apostelPaulus de Hebreeën aldus: “Want God isniet onrechtvaardig, dat Hij uw werk zouvergeten, en de arbeid der liefde, die gij aanZijn Naam bewezen hebt, als die de hei -ligen gediend hebt, en nog dient. Maar wijbegeren dat een iegelijk van u dezelfdenaarstigheid bewijze, tot de volle verze -kerdheid der hoop, tot het einde toe, opdatgij niet traag wordt, maar navolgers zijtdergenen, die door geloof en lankmoedig -heid de beloftenissen beërven.”

Onderzoek wel, o mijn ziel, welke de hoop uwer roeping is. Gij zijt geroe-pen en wordt nog voortdurend geroe-pen door de uitwendige prediking desWoords. Maar hier is het punt van beslis-sing: Zijt gij door de inwendige, krachti-ge roeping des Heiligen Geestes tot

35

Christus gebracht? Is Christus reeds tot ugekomen?

Ten einde van deze belangrijke zaakverzekerd te zijn, hebt u te vragen, welkede aard van uw hoop is. Is het een goedehoop? Een gezegende hoop? Een hoopder onsterfelijkheid? Is het Anker van uwhoop al achter het voorhangsel? Hebt giju met de helm der zaligmaking bedekt?Bevindt gij, dat uw hoop een levendehoop is, die uw pogingen om het eeuwi-ge leven te beërven aanvuurt en krachtbijzet? Reinigt de hoop, die gij hebt uwgezindheden? Woont Jezus als de Hoopder heerlijkheid werkelijk in u? Bouwt gijop Hem, als op het enige Fundament derhoop? En geniet gij in de volle zekerheidvan deze christelijke hoop, die vredeGods, die alle verstand te boven gaat, dievreugde, welke onuitsprekelijk en volheerlijkheid is? Is dit uw ervaring? Ver-blijd u dan en verheug u, want uw lot zal

36

onuitsprekelijk gelukkig zijn in alle eeu-wigheid.

Maar ach, hebt gij geen reden om tetreuren over de geringe vorderingen,welke gij in het leven der godzaligheidgemaakt hebt, sedert de heldere stralender genade voor het eerst op u neder-daalden?

Gij weet, gezegende Heere, dat ikbehoefte heb om U meer lief te hebben,dan ik U tot nu toe heb liefgehad. Ja, ikheb behoefte aan die ontwijfelbare ken-merken van ware liefde, welke de oprechtgelovige nimmer ontbreken. Ik moestmeer lust tot het gebed gevoelen, ommijn hart met meer kinderlijke eenvou-digheid voor U uit te storten; om vrij-moediger U al mijn noden bekend temaken; dieper te treuren over mijn ver-dorvenheid; meer te vertrouwen op hetbloed van Jezus; alle neigingen tot dezonde te vrezen; ernstiger te ijveren naar

37

de beste gaven van geloof, hoop en liefde,nederigheid des gemoeds, heiliging desharten, afsterving van de wereld en alge-hele onderwerping van mijn ziel aan U.In één ogenblik kunt Gij mij al dezezegeningen schenken. Duizenden zijn erdeelgenoten van geworden, zonder datUw volheid daardoor verminderde. Opende poorten van mijn hart, verwijd zedoor Uw genade en vervul mij met Uwgenade en hemelse zegeningen.

Gij wilt door Uw volk aangeroepenworden, niet opdat hun behoeften Ubekend worden, maar opdat zij zullengevoelen U van node te hebben.

O, dat ik, besprengd met Uw bloed derverzoening, ten allen tijde tot U mogenaderen, totdat Gij mij in de gewestender heerlijkheid overbrengen zou, waarde hoop in het genot van Uw eeuwigdu-rende liefde zal opgelost worden.

38

Laat, heiligen, uw loflied rijzenTen hemel, om uw God te prijzen;Stemt samen met de eng’lenschaar,Dat hart en stem zich daarbij paar.Laat blijde hoop u niet ontbreken,En liefde een heilig vuur ontsteken,Dat met een onuitdoof’bre gloedHem lof bereidt, u juichen doet.

Looft Hem, Die Zijne Zoon wou gevenOm zondaars eeuwig te doen leven;Looft Hem, Die voor ons leed, o jaAan ’t kruishout stierf op Golgotha.

Looft Hem, Die liefd’rijk en geduldigU lang verdroeg, hoe dan ook schuldig;Looft Vader, Zoon en Heil’ge Geest,Verloste zielen, die niet vreest.O, mocht ik Hem voortdurend lovenOp mijne reis naar ’t land daarboven,Daar vinden alle heil’gen stofTot eeuw’ge dank en roem en lof.

39

DE LIEFDE

e ware christelijke liefde is milden onbaatzuchtig van aard. Zijheeft allen lief, die de HeereJezus Christus in oprechtheid

liefhebben. Partijgeest beperkt zich bin-nen de grenzen van een sekte, maarchristelijke liefde stapt over die engegrenzen heen en wil gaarne in elke oot-moedige gelovige, die door zijn dadentoont dat hij de heilige leer van hetEvangelie in beoefening brengt, eenbroeder erkennen.

Als wij onze eigen partij of de perso-nen, die even als wij denken, bij uitslui -ting liefhebben, dan hebben wij in henalleen onszelf lief. Wij zien ons eigenbeeld en bewonderen het. Maar als wijhen liefhebben, die met ons in bijzaken

40

D

verschillen, omdat wij de nederigheid,zachtmoedigheid, reinheid, lijdzaamheiden welwillendheid van de Verlosser inhen ontdekken, dan eerst is onze liefderecht christelijk. Dan is het Christus, Diewij in hen liefhebben.

Hoe weinig ontdekken wij deze milde,op zuiver christelijke gronden steunendegezindheid in een wereld van naam-christenen. Wij horen er veel over spre-ken, doch zien er weinig van. Zij wordtten hoogste geprezen, maar weinig be-oefend.

Het menselijk hart is van nature zelf-zuchtig en bekrompen, bijgelovig en af-gunstig. Het meent een vijand te zien,waar liefde de vriend welkom heet.

“Op de berg der hoogte van Israël zal Ikhem plaatsen, en hij zal takken voortbren -gen en vrucht dragen, en hij zal tot eenheerlijke ceder worden, dat onder hem wo -nen zal alle gevogelte van allerlei vleugel;

41

in de schaduw zijner takken zullen zij wo -nen.”(Ezech.17:23).

Even als deze Godsspraak op een scho-ne wijze een beschrijving geeft van hetzalig Evangelie van Christus, even zomag dit met alle recht toegepast wordenop die onderneming, welks takken zichnaar alle kanten uitspreiden, de kostbarevruchten van Gods Woord dragen en aan‘alle gevogelte van allerlei vleugel’ eenverblijfplaats aanbieden, hoezeer zij danook in gedaante en kleur mogen verschil-len.

Welk een bewonderenswaardige ge-schiktheid heeft de Bijbelverspreidingom alle krachten der gereformeerde be-lijders te verenigen, om de reeds al te langverdeelde partijen tot elkaar te brengen,om het vinnige van de partijzucht te ver-zachten en om een gevoel van broeder-lijke liefde op te wekken bij hen, die vanelkaar verschillen. En dat om de edelste

42

gevoelens van het hart onder zijn veleleden in beoefening te brengen en datalles zonder enig grondbeginsel aan teranden, zonder enige streek of zelfs enigzelfstandig oordeel in het minste te be-lemmeren, noch de inspraak van hetnauwgezetste geweten te kwetsen.

De Bijbelgenootschappen zijn daaromeen zegen voor de wereld. Het voert deliefde tot opschrift. Evenals de Godde-lijke Maker, Wiens Boek het verspreidt,tracht het alleen de vrede op aarde en hetwelbehagen jegens de mensen te bevor-deren.

Een ieder spreke door het geloof in zijnhart: “Wees ijverig in goede werken.”

Niets is duidelijker dan deze waarheid,dat naarmate de christelijke liefde toe-neemt, naar diezelfde mate ook onze ge-lukzaligheid vermeerdert. Een geest, diebeperkt, eng, bevooroordeeld en door in-wendige partijzucht verblind is, kan het

43

edele genoegen van de christelijke ge-meenschap niet smaken. Zulk een geestmaakt de ziel koud en doet haar bevrie-zen. Hij verlamt de krachten, behalvewanneer het de partij geldt. Het schuwthen ‘die ons niet volgen’, hoe uitnemendzij ook mogen zijn. In onze tegenwoor-dige staat van onvolmaaktheid schijnener onderscheidingen nodig te zijn, maarde ware christen weet zeer goed onder-scheid te maken tussen de uitgebreideliefde van het Evangelie en de niet onderwoorden te brengen vrijzinnigheid, diealle onderscheid wil wegnemen.

Het is volkomen bestaanbaar, dat wijonze eigen gemeente, aan welke wij vol-gens ons oordeel en de inspraak van onsgeweten gehecht zijn, bij voorkeur lief-hebben en tegelijk liefde gevoelen voordeze of gene andere gemeente, die hetbeeld van de gezegende Heere Jezusdraagt.

44

Heere, behoed mij voor alle zelfzuchti-ge en liefdeloze gevoelens. Wees Gij hetmiddelpunt van mijn genegenheden enwees Gij Zelf de grenslijn. O, Gij onbe-grensde oceaan van eeuwige liefde, maakmij bekwaam om de rechterhand der ge-meenschap te geven aan allen, die U inoprechtheid liefhebben en om met blijd-schap enigermate een werktuig te zijnom haast te maken voor dat heerlijketijdstip, wanneer “Efraïm Juda niet benij -den en Juda Efraïm niet benauwen zal”,maar allen elkaar als broeders zullen lief-hebben.

God is liefde. Daarom brengt de liefdehemelse gevoelens in de ziel en verspreidtzij geluk, overal waar haar invloed ge-voeld wordt. Waar liefde heerst is vredeen blijdschap, welwillendheid en goed-hartigheid.

Hoe duidelijk blijkt hieruit de Godde-lijke oorsprong van het Evangelie van

45

Christus, hetwelk niets dan vrede ademtnaar gerechtigheid. De aarde zou inder-daad gezegend zijn indien reine christe-lijke liefde in iedere boezem huisvestte enelks gedachten bestuurde.

Het tijdperk, door Jesaja zo treffendgeschilderd, nadert met rasse schreden,wanneer “men nergens leed zal doen, nochverderven op de ganse berg van Gods hei -ligheid.” Maar wat wordt als de oorzaakvan die zegeningen genoemd? “De aardezal vol zijn van de kennis des Heeren, gelijkde wateren de bodem der zee bedekken.”Welk een prikkel moest dat niet zijn totkrachtige werkzaamheid en vurig gebed!Ieder waar gelovige moest het als eenvoorrecht en een plicht beschouwen, omnaar zijn vermogen de geestelijke tempelte helpen opbouwen en het glorierijketijdperk te verhaasten. Daniël heeft voor-speld: “Velen zullen het naspeuren en dewetenschap zal vermenigvuldigd worden.”

46

En tegelijk worden de vlijtige arbeidersdoor Zacharia aldus aangemoedigd: “Ikzal hen sterken in de Heere, en in ZijnNaam zullen zij wandelen, spreekt deHeere.” Zalig de dienstknechten, die ge-vonden zullen worden, alzo doende.Mocht een toenemend getal van getrou-we zendelingen steeds overvloedig zijn inhun werken der liefde, totdat allen deHeere zullen kennen, van de kleinste aftot de grootste toe, totdat het oordeelzich daarheen wentele als de wateren ende gerechtigheid als een sterke beek.

De hemel is de plaats waar de liefdeongestoord en onvermengd gesmaaktwordt. In die gezegende gewesten woontnoch hoogmoed, noch afgunst, nochtweedracht. In de wereld der geestenwordt God bovenal bemind, gevreesd en gehoorzaamd. Iedere zalige geest heeftzijn metgezel lief en allen zijn door één familieband der liefde aan elkaar

47

verbonden in Christus.Gelukkige toestand! Heere, vorm mijn

ziel naar Uw volmaakt heilig beeld. Laatmij diep doordrongen worden van UwGeest en dagelijks voorbereid wordenvoor die gewesten, waar alles overeen-stemming, vrede, reinheid en vreugde is.

Het Woord der waarheid leert onsduidelijk, dat denkbeelden hoe juist, vor-men hoe uitnemend, geloof hoe recht-zinnig, verordeningen hoe Schriftuurlijk,goede werken hoe overvloedig en offershoe kostbaar ook, in het oog van Godniets waardig zijn, indien het hart nietmet oprechte liefde vervuld is.

Liefde is de eigenlijke kern der waregodsdienst. Zij is het rad, dat alles in be-weging brengt. Het dierbaar geloof ver-enigt de zondaar met de Zaligmaker; ter-wijl liefde, de vrucht des geloofs in de zielgewerkt door de kracht van de HeiligeGeest, levenskracht schenkt aan het nieu-

48

we schepsel en het bekwaam maakt omalleen tot eer van God te leven en werk-zaam te zijn.

Het is duidelijk, dat zonder liefde allebetoning van godsvrucht slechts huiche-larij is. Ons wezenlijk karakter wordtdoor Hem, Die het hart aanziet, nietbeoordeeld naar hetgeen wij weten ofzeggen, maar naar hetgeen wij doen ennaar het inwendig werkend beginsel vanhet gemoed.

Al ware het, dat wij de talen der men-sen en der engelen spraken; al wisten wijal de verborgenheden en al de weten-schap; al ware het, dat wij al onze goe-deren uitdeelden tot onderhoud derarmen, en al ware het, dat wij onze licha-men overgaven om verbrand te worden,wij zouden met dit alles slechts een klin-kend metaal of luidende schel zijn. Wijkunnen met de meeste nauwgezetheid dekerk bezoeken, zonder dat ons hart er het

49

minste deel aan heeft. Wij kunnen despreker bewonderen, zonder het Woordlief te hebben. We kunnen een uiterlijkehouding van vroomheid aannemen, ter-wijl wij van alle vroom gevoel ontblootzijn.

O, hoe noodzakelijk is het onderzoeknaar de inwendige toestand van het hart!Ware godsvrucht is zo algemeen niet alsmen wel denkt. “De poort is eng en de wegis nauw, die tot het leven leidt, en weinigenzijn er die dezelve vinden.” Gehechtheidaan uitwendige vormen en een voorge-ven iets te zijn, zijn twee machtige en metgoed gevolg werkzame dienaren van desatan.

De zielenvijand bekommert er zichweinig over of de mensen langs de wegder goddeloosheid of langs die van valseschijn van godsvrucht verloren gaan. Delaatste, meer in aanzien zijnde, wordt inhet algemeen het meest betreden. Grove

50

ondeugden verontrusten het geweten,terwijl het kleed van fatsoenlijkheid,waarmee de gewone wandel bedekt is,het gemoed bevredigt en maakt dat demisleide zondaar zich meer op zijngemak voelt bij het bedrijven van zijnzonden.

Gezegende Heere, verlos mij van deverleidingen van de satan en de arglistig-heden van mijn eigen hart. Leer mij mij-zelf kennen. Bewaar mij voor zelfbedrog,eigenliefde en ijdele eer. Maak mij oot-moedig, oprecht en eenvoudig. Vervulmij met liefde en maak mij bereid tot Uwdienst en verheerlijking.

De liefde is het onderscheidende ken-merk van het volk van God. De ziel, diedoor de Geest der Waarheid verlicht ge-worden is tot zaligheid, moet als eennatuurlijk gevolg God liefhebben.

Er bestaat een kennis, die door lezen,horen en opmerken verkregen kan wor-

51

den. De godsdienst kan als een weten-schap geleerd worden. Haar leerstelselskunnen met alle nauwkeurigheid en stel-selmatige juistheid gerangschikt en haarvoorschriften als lessen der zuiverstezedenkunde bewonderd worden. Dochzulk een wetenschap, die alleen door deoefening der verstandelijke vermogensverkregen wordt, laat de ziel in haar na-tuurlijke toestand van hoogmoed, aards-gezindheid en zelfgenoegzaamheid. ‘Zulkeen kennis maakt opgeblazen, terwijl deliefde sticht.’

Iedere ontwaakte ziel moet gevoelen,dat de liefde Gods het in hem werkendebeginsel en de verheerlijking van Godzijn bestendig doel is. O, mocht ik diezegeningen meer en meer ondervinden.

Niets kan de liefde tot de wereld in hethart uitroeien, dan deze vurige en verhe-ven liefde tot God als het hoogste goed,door de kracht van de Heilige Geest in de

52

ziel geplant. God is liefde. Als Hij de pij-len der overtuiging afschiet en ze in hetgeweten van de zondaar doet doordrin-gen, doopt Hij ze genadig in het bloedvan Jezus, opdat Hij zowel wonden alsgenezen moge. Alzo geeft de HeiligeGeest, door het overtuigen van zonde enhet openbaren van de Zaligmaker, aan deboetvaardige en verbrokene van hart,vreugdeolie voor treurigheid en het ge-waad des lofs voor een benauwde geest.

Hoe heerlijk zijn de werkingen der ge-nade. Geen zonde zo groot, dat daardoorde ziel, die door de Heere tot een toon-beeld van Zijn vrijmachtige genade ge-maakt is, buiten de zaligheid gehoudenwordt. Eer zouden de duistere nevelen,die in de nacht de gezichtseinder bedek-ken, de zon beletten op te gaan. “Uit ge -nade zijt gij zalig geworden.” – “Door degenade van God ben ik, dat ik ben,” is detaal van de apostel Paulus, die zichzelf de

53

grootste der zondaren noemt en wienslust het is de onnaspeurlijke rijkdom derverlossende liefde te verheerlijken.

God is liefde. Daarom komt alle heilig-heid van Hem. Hij moet het hart eerstZelf tot Zich trekken door de machtigeaantrekkingskracht van Zijn eigen eeu-wige liefde, anders zal het altoos zo hardblijven als diamant en zo boos als de hel.“Ik heb u liefgehad met een eeuwige liefde,daarom heb Ik u getrokken met goedertie -renheid”, ziedaar de lieflijke tonen dergenade aan een geslacht van onwilligekinderen.

De Geest Gods alleen kan het hart metliefde vervullen. De apostelen kennenaan de liefde de eerste plaats toe onder devruchten des Geestes; want als deze he-melse genadegave ons ontbreekt, zullenalle andere beminnelijke hoedanighedenons niet baten.

Hoe gewichtig is dus het zelfonder-

54

zoek aangaande een onderwerp, dat onstegenwoordig en eeuwig heil in zich sluit.

Ben ik een kind van God, dan zal ikHem boven alles liefhebben. Het is on-mogelijk tot de huisgenoten van God tebehoren en God niet lief te hebben. Want“een iegelijk, die liefheeft, is uit God ge -boren en kent God. Die niet liefheeft, dieheeft God niet gekend, want God is liefde.”O, mijn ziel, bedenk wat gij aan uw groteSchepper verschuldigd zijt. Ik ben mijnbestaan aan God verschuldigd, mijn da-gelijks onderhoud en alles wat ik elkogenblik ontvang. Van Hem ontvang ikalle zegeningen, gezondheid, vrienden enhuiselijke genoegens. Aan Hem behoorik zelf toe en al mijn krachten, ja, al watik ben en wat ik heb. Niet alleen heeft Hijmij geschapen, maar, o wondere liefde,Hij nam mijn natuur aan en stierf, Hijrechtvaardig voor de onrechtvaardigen,opdat ik door het bloed Zijner verzoe-

55

ning verlost zou worden van de zonde envan de toekomende toorn.

Ben ik een kind van God, dan zal ik alZijn kinderen liefhebben. Ben ik eenhuisgenoot van God, dan zal ik al deleden van het huisgezin liefhebben. Deapostel Johannes verklaart, dat dit eenduidelijke blijk van de bekering is: “Wijweten, dat wij overgegaan zijn uit de doodin het leven, dewijl wij de broeders liefheb -ben. Want een ieder, die liefheeft Dengene,Die geboren heeft, die heeft ook lief denge -ne, die uit Hem geboren is.”

De christelijke liefde gaat alzo verderdan de huisdrempel, verder dan sekte ennatie. Zij omvat allen, die de Zaligmakerliefhebben, hetzij zij in de verzengdeluchtstreek of aan de polen wonen.

Ben ik een kind van God, dan zal ik degeboden van God liefhebben. Het geloofin Hem zal mijn levensregel zijn, daarChristus en Die gekruist, de enige grond

56

van mijn hoop is. Ik ben vrolijker in deweg Zijner getuigenissen, dan over allerijkdom, want het laatste kan alleen aanmijn vleselijke natuur voldoening geven,terwijl het eerste mijn onsterfelijke zielbevredigt.

Ben ik een kind van God, dan zal ik hetbeeld van God dragen. De huisgenotenvan God hebben een familietrek. Allekinderen gelijken naar hun hemelse Va-der. Zij hebben de zin van Christus enzijn “vernieuwd tot kennis naar het even-beeld Desgenen, Die hen geschapen heeft.”– “Indien iemand in Christus is, die is eennieuw schepsel, maar zo iemand de Geestvan Christus niet heeft, die komt Hem niettoe.”

Ik zou een uitgebreide kennis derGoddelijke waarheid en een gemakke-lijkheid van voordracht kunnen bezittendie, gepaard met een natuurlijke warmteen gevoel voor de nederige, eenvoudige

57

christen, een indrukwekkende vertoningzou maken, maar wat zal geleerdheidbaten als zij ontbloot is van ootmoed, ofvurige welsprekendheid als daaraan deliefde ontbreekt?

Laat mij dan op de meest ernstige wij-ze de genadegaven van de Geest – liefde,ootmoed en reinheid des harten. DoorZijn heiligmaking zal ik de Heere Jezusgelijkvormig worden, Wiens gehele ka-rakter van deze heilige eigenschappendoordrongen was en Wiens liefderijkbevel luidt: “Neemt Mijn juk op u, en leertvan Mij, dat Ik zachtmoedig ben en nede -rig van hart; en gij zult rust vinden voor uwzielen.” (Matth. 11:29.)

Heilige Jezus, laat het U behagen debegeerten van mijn hart te heiligen. Dit isUw wil, mijn heiligmaking. Dat dit ookmijn wil zij. O, strek Uw gezegende handuit, raak mijn melaatse ziel aan, ja, spreekalleenlijk één woord en Uw knecht zal

58

genezen worden. Laat mij nimmer, zelfsgeen ogenblik, twijfelen aan Uw bereid-willigheid om zalig te maken, ofschoonik de grootste der zondaren ben. Mijndoemvonnis is geheel billijk.

Uw genade is echter oneindig. Was datniet zo, dan zou ik wezenlijk wel mogenwanhopen. Maar hoe kan ik moedeloosworden, daar zij oneindig is? O, welk eenwoord: oneindig! Er is geen schuld zodiep, waaruit de oneindige genade mijniet kan opbeuren. Er is geen heerlijk-heid zo hoog, waartoe de oneindige lief-de mij niet kan opheffen.

Verheug u dan, o mijn ziel! En weesmet dankbaarheid vervuld. Jezus is uwalgenoegzame Zaligmaker. Geloof inHem! Vertrouw op Hem! Kom tot Hem,heb Hem lief en gij zult verlost wordentot een tijdelijke en eeuwigdurende zalig-heid.

59

Welzalig, die de Heer’ bemint,En steunt op ’t Godd’lijk Woord,Daar hij een vreugd’ en vrede vindt,Door onheil niet gestoord.

Gelovig ziet hij naar omhoogEn smaakt reeds Gods genâ.’t Verborgene voor ’t vlees’lijk oogSlaat hij aanbiddend gâ.

60

DE BELOOFDE DOMINEE

Er was ruim honderd jaar geledenin zeker dorp een predikant,die preekte over deugd en zedenen over ’s mensen adelstand.“Gij sterveling, gevoel uw waarde!”Zo sprak hij, als hij ’t Woord verklaarde,zijn hoorders ied’re keer weer toe.Hij drong ze tot een zedig leven,tot reinheid in hun doen en streven,en werd dat preken nimmer moe.

Een dwalend man mocht hij wel heten,een blinde, die de blinde leidt.Gods recht, daar wou hij niet van we-ten,noch van Zijn hoge heiligheid.Hij sprak slechts van de God der liefde,maar dat ons boos bestaan Hem griefde,

61

doemschuldig voor Zijn stoel deed staan en dat Zijn Naam is: Grimmig Wreker,daar wilde deze zedenpreker,zo vroom in eigen oog, niet aan.

Hij rukte ’t heilig Woord des Heerenmet zijn onheil’ge hand uiteen.De Bijbel te bekritiserenwas ’t werk, dat hem het liefste scheen.Een klein deel der gemeenteledenwas met die preekmanier tevreden,maar ’t merendeel wou daar niet aan.Men deed hem dat terdege voelen,en liet de banken en de stoelenbij elke preekbeurt ledig staan.

Het volk, dat God had leren kennen,wijl Hij hen ’t eerst had liefgehad,kon aan zo’n prediking niet wennen.Maar o, hoe hinderde hen dat!Men zocht elkander nu te sterken,door over Gods genadewerken

62

te spreken in besloten kring.Men ging Gods wonderen verhalenen als de Heere af wou dalendan viel er vaak een zegening.

Men was gewoon bijeen te komenten huize van gezusters Kool.Ook zij behoorden tot de vromen,discipelen van Jezus’ school.Al wie de Heiland leerde minnenbezocht het huis der twee vriendinnen,dat grensde aan de pastorie.En meer dan in des doom’nees woning,ontmoette men de dierb’re Koningin ’t huis van Martha en Marie.

Teun Brander, één der vele vrienden,de meest geachte in hun kring,die kon men daar geregeld vinden.Hij leidde de vergadering.Schoon arm aan aardse goed en have,bezat hij d’ onwaardeerb’re gave,

63

geschonken door de Heilige Geest,om ’t Woord toepassend te verklarenen meen’ge ziel in haar bezwaren,was hij tot raad en troost geweest.

Ook hij wou eens naar God niet vragen,bewandelde het zondepad.Tot, naar Zijn eeuwig welbehagen,de Heer’ hem stilgehouden had.Toen sloeg voor hem het uur der minne,toen liet hij zich door God verwinnen.De Heiland werd zijn één en al.Zo is sindsdien zijn zielespijzevoor aller oren Hem te prijzen,Die was en is en wezen zal!

En is hij bezig te verhalenvan ’t heil, dat hem te beurte viel,tracht hij Gods wond’ren af te malen,dan juicht en jubelt gans zijn ziel.Dan ziet men vaak betraande ogen,dan wordt der vrienden hart bewogen.

64

Dan is het samenzijn zo zoet.En keert men ’s avonds huiswaarts henen,dan lucht zich ’t hart van meer dan enenin de erkent’nis: “God is goed!”

Terwijl in ’t kerkgebouw daarneven,voor een bedroevend kleine schaar,de doom’nee sprak van “zedig” leven,kwam ook ’t gezelschap bij elkaar.Dat deed men nu al zoveel jaren,zich voegend bij Godvruchte scharen,dat ’t altijd wel zo blijven zou.Maar zie, op eenmaal kwam de tijding,tot meer of mind’re zielsverblijding:Die tijd zal komen en komt gauw!

De dominee – hij was op jaren – had ’s zondags van de stoel gezegd,dat wegens ouderdomsbezwarenzijn ambt moest worden neergelegd.En dat dus binnen enk’le wekennaar nieuwe kracht moest uitgekeken.

65

Zo ’t kon een jonge predikant,en dominee, die stond te scheiden,zou aan die zaak zijn aandacht wijden,bood helpend graag de broederhand.

En toen ’t gezelschap, saâmvergaderd’t besluit van dominee verstond,vroeg elk: Is soms de tijd genaderddat aan de druk een einde komt?En zouden wij straks mogen dankendat zuiv’re Evangelieklankenin ’t Godshuis weer worden gehoord?Die vraag deed ieder aan zichzelven,maar niemand kon het antwoord del-ven,zo ’t van God Zelf niet werd gehoord.

De vrienden deden méér dan spreken,zij baden er ook daag’lijks om.Het werd een worst’len en een smeken,dat tot de troon des Heeren klom.Niet één liet af de Heer’ te vragen

66

of ’t Zijn ontferming mocht behageneen man te geven naar Zijn hart.Een dienstknecht door God Zelf gezon-den,die balsem gieten in de wondenen troosten kon in zielensmart.

Van al de vrienden was Teun Branderhet meest met deze zaak begaan.Gedurig liep hij, als geen ander,gelijk een waterstroom God aan.Op zeek’re avond neergezeten,zijn ogen waren rood gekreten,zocht hij zijn steun in ’t heilig Blad.Hij opende het Woord des Heeren,dat op zijn weg reeds vele kerenhem licht en troost gegeven had.

Daar zat hij over ’t Boek gebogen,en las hij in de profetieënde heilsbelofte Gods: “Uw ogendie zullen uwe leraar zien”.

67

En God bevestigde die woordenmeteen, als met onzichtb’re koorden,aan ’t hart van dit Zijn dierbaar kind.Daar zonk de vrome in de laagte“O God, wat dank ik U met graagtevoor ’t geen ik heden ondervind!”

Nu kon Teun ’t in zijn huis niet houden,al neeg de avond reeds tot nacht.Zijn vrienden moets hij ’t gaan ver-tellen!De boodschap ook aan hen gebracht!Hij klopte aan bij zijn vriendinnen,daar kwam hij opgewonden binnen.In ’t eerst sloeg hen de schrik om ’t lijf.Maar toen hij alles hen vertelde,van ’t geen God aan Zijn kerk voorspel-de,toen werd het enkel vreugdbedrijf.

En toen de kring van die God diendende and’re dag het nieuws vernam,

68

was er niet één van al die vrienden,die niet naar Branders woning kwamom uit zijn eigen mond te horenwelk heil het dorpje was beschoren,naar ’t geen de Heere had voorzegd.Nu werd het uitzien, hopen, wachten,op de door God hun toegedachte,op de door Hem beloofde knecht.

De kerkenraad ging dra uit horen;men vormde spoedig reeds een talen doom’nee Knap werd uitverkoren,een man, Godvruchtig bovenal.En hij – ik breng dit eerst in ’t midden –was schrijver van “Het eenzaam bid-den”het boekje kent gij, naar ik gisen dat de keus op hem mocht vallen,“dat komt”, zei Teun en met hem allen,“omdat de Heere met ons is.”Ja, broeder Brander ging nog verder,hij sprak: “O, twijfel er niet aan,

69

’k weet: doom’nee Knap wordt onzeherder.Des Heeren Woord zal toch bestaan?Wat Hij belooft, kan Hij niet breken.Gij zult het zien, na enk’le wekenwoont Knap hier in de pastorie.”En daar elkeen Teun Brander achtte,was men gerust in het verwachtenvan d’ uitslag dezer profetie.

Maar anders waren ’s Heeren wegendan onze vriend het had voorspeld.Wat viel de tijding bitter tegen,door Knap de kerkenraad gemeld!Toch schokte ’t geenszins Teuns vertrou-wen,want God zal zeker Zijn Woord hou-den,Hij geeft een ander in zijn plaats.Heeft Knap bedankt, welnu, wat vreze,de Heer’ zal de Getrouwe wezen,ons zendende de man Zijns raads.

70

Daarna beriep de raad der kerkeeen nog zeer jeugdig proponent,die, naar men heel goed kon bemerken,bij iedereen was onbekend.En deze was bereid te komen,’t beroep werd door hem aangenomen.De datum van zijn komst gezegd.En in ’t geloof aan Branders woorden,werd ’t vrome volk met liefdekoordenaan d’ onbekende vastgehecht.

De doom’nee kwam – en al de vromen,wat in geen jaren was geschied –zag men nu naar het Godshuis komenen stemde mede in het lied.Toen hoorden zij de intreerede;maar ach, een preek van deugd en ze-den,gelijk de voor’ge, hield ook hij.Ook hij verachtte ’t Woord des Heeren,dat God de zondaar moest bekerenwas voor hem niets dan zotternij.

71

De kerk ging uit. Teun Brander hoorde,hoe in ’t voorbijgaan werd gevraagdof hem de preek nogal bekoorde.Maar o, wat had ze hem mishaagd!Mismoedig ging hij huiswaarts henen.Daar deed hij niets dan zuchten, wenen.Hij was zijn God, zijn Vader kwijt.Hij schaamde zich voor al zijn vrin-den,en niemand van de Godgezindenontnam hem zijn mistroostigheid.

Totdat de Heere op zijn smekenhem ophief uit zijn zielenleeden in zijn binnenste wou spreken:“Wat Ik doe, heden gij niet weet!”Toen keerde d’ oude blijdschap weder,en zat hij bij zijn vrienden neder,des zondags, zoals steeds voorheen.En als hij ’t dankgebed moest uiten,dan droeg hij altijd, vóór ’t besluiten,de leraar op in zijn gebeên.

72

Zo waren twee jaar heen gevlodenen niets veranderd naar het scheen.De preekheer gaf in plaats van brodenaan zijn gemeente enkel steen.Ja, zelfs dorst hij de Dag des Heerendoor kaart- en dobbelspel t’ onteren,verachtende het hoog gebod.En zag hij Brander of zijn vrinden,dan wist hij steeds een woord te vin-dentot uiting van zijn drieste spot.

Dat in de woning naast de zijnede kring der vromen samenkwam,door hem betiteld als de “fijnen”,’t was iets waaraan hij aanstoot nam.Dát kon de dominee niet dulden.Hij meende, dat zij zich slechts huldenvoor and’ren in een vroom gewaaden dat zij huichelaars van binnen,slechts kwaad en laster konden spinnen.En hij was ‘t voorwerp van hun haat.

73

Vervuld met deze wangedachtenliep hij eens op zeek’re dagzijn tuin in; toen hij d’ onverwachteverschijning van zijn buurvrouw zag.Hij in zijn tuin, zij in de hare,was ’t mogelijk zonder veel bezwareneen woord te wisselen, overluid.“Wel, Martha”, sprak hij, “zeg, wat voe-renop zondagavond al die boerentoch in je achterkamer uit?”

De schrand’re Martha, niet verlegen,ze diende daad’lijk van bescheid:“Daar zingen ze van ’s Heeren wegen,daar zingen zij in Hem verblijd!”Maar doom’nee wil dit niet geloven,’t ontbreekt hem aan het licht van Boven,hij noemde het uitzinnigheid.En zonder iets ervan te zeggen,was hij in stilt’ aan ’t overleggen:Hoe krijg ik daarvan zekerheid?

74

Gezelschapsavond dan gekomen.De eerste zondag na ’t gesprek,heeft hij opeens ‘t besluit genomen,hij gaat straks schuif’lend door het hek.Betreedt het erf van zijn burinnen,en merkt: het volkje is weer binnen.Ha! dacht hij, ’k zal ze goed bespiên!Hij komt tot in het klein portaaltje.’k Hoor, meent hij, zeker een ver-haaltje,een praatje over mij misschien!

Hij legt voorzichtig ’t oor te luist’ren,heel dicht tegen het sleutelgat.Daar hoort hij iemand zachtjes fluist’ren.Zó zacht, of hij geen hoorders had.Maar spoedig hoort hij luider spreken,eer een kwartiertje is verstrekenmist hij geen enkel woordje meer.’t Is Brander, als aan d’ aard ontheven,en door de Geest van God gedreven,zich in gebed wendt tot de Heer’!

75

Hij legt zijn ganse hart, zijn wensenvoor ’t aangezicht des Heeren bloot.Hij bidt voor onbekeerde mensenen ook voor een gemeente in nood.Hij pleit op Gods beloft’ en eden,hij maant de Heer’ vol eerbied medeop de belofte hèm gedaan.Hij vraagt in vast geloofsvertrouwen:“Wilt U de leraar staande houden,zo ’t in Uw raad slechts kan bestaan.”

De doom’nee staat als vastgeklonken.Is dat zijn vijand, die daar spreekt?Nu wordt hem ’t grote heil geschonken,zijn trotse hart wordt zacht en week.Komt ’t “Amen” over Branders lippen,een kreet moet doom’nees mond ont-glippen.De deur gaat open; hij valt neer.“O, Brander, God heeft overwonnen!Waar berg ik mij? Wat nu begonnen?Voor mij is geen genade meer!”

76

Wie kan d’ ontsteltenis beschrijven,die heerste in de vriendenkring?God wou de leraar hierheen drijvenen maken hem tot boeteling.En toen de schrik wat was geweken,ging Brander met de doom’nee spre-kenen bracht hem even later thuis.En schoon de predikheer slechts schrei-de,het eng’lenheir mocht zich verblijden,om winste voor het Vaderhuis.

Nu richtte Brander alle dagenzijn schreden naar de dominee.Hij was getuige van zijn klagen,zijn roepen: “Wee, mijn ziel, o, wee!”En toen de klok die zondagmorgende schare noodde, zat vol zorgen,vol angst de dominee terneer.“Gij, Brander!” sprak hij, “gij moet pre-ken,

77

want ik voel alles mij ontbreken.De kansel is voor mij niet meer!”

“Is ’t zo gesteld?” sprak Brander weder,“dan zijt gij juist geroepen, man!God zendt Zijn Geest op hem slechtsneder,die uit zichzelf niet preken kan.”Toen is de doom’nee opgetredenen heeft hartgrondig schuld beledenvoor al zijn hoorders en voor God.Van toen af werd het hem gegevente prediken vol Geest en leven,gebonden aan Gods hoog gebod.

Van toen af zag men ’t volk des Heerenop elke rustdag kerkwaarts gaan.Waar ’s Heeren dienstknecht hen mochtleren en spreken van Gods wonderdaân.En als ná kerktijd dan de vromenweer bij elkander mochten komen,

78

niet zelden met de predikant,dan prees men ’s Heeren grote Name,die Branders hoop niet wou beschamen,maar Zijn gelofte deed gestand.

Dan stortte doom’nee stille tranenom ’t wonder aan zijn ziel geschied.“God bracht mij”, sprak hij, “op Zijnbanen,want ik vroeg naar de Heere niet!”En vaak moets Brander ’t weer verhalen,dat Gods beloften nimmer falen,dat Hij getrouw is aan Zijn Woord.En spreekt hij daarvan ter vergaad’ringdan brengt hij uit zijn zielservaringde ene schat na de and’re voort.

Zo zullen Gods beloftenissen,die Hij aan Zijne kind’ren doet,toch nimmer hun vervulling missen,al stijgt de nood, al daalt de moed.Wie Hij verordend heeft tevoren,

79

doet Hij Zijn roepstem zeker horenen brengt ze voor Hem in de schuld.Hij zal ze eenmaal zalig maken,en dan een zielsgeluk doen smaken,dat d’ eeuwigheid geheel vervult!

80