1

Eindrapportage Project

‘Studiegroep Maashorst Boerderijwinkels’

December 2015

Nieuwe Maashorst boerderijwinkel in de nostalgische sfeer van een hooiberg: geopend in mei 2015

T.a.v. Stichting Maashorst in Uitvoering Stichting Maashorstboeren Projecten Joos van Hees en Annie Martens

2

Inleiding

Dit rapport is de eindrapportage van het project studiegroep Maashorst Boerderijwinkels voor de Stichting Maashorst in Uitvoering. De Studiegroep Maashorst Boerderijwinkels is een project van Agrarische Natuur Vereniging de Maashorstboeren, mede mogelijk gemaakt door Stichting Maashorst in Uitvoering. Het rapport is opgebouwd uit drie hoofdactiviteiten nl: 1. Studiegroep Maashorst Boerderijwinkels. 2. Marktversterking Maashorst streekproducten langs 2 lijnen nl. a) Maashorstlabel producten (bieren, jams, sausen, slierasperges, spelt). b) Streekproducten met eigen merk ‘boer’ (bijv. Boer Spierings Kaas,

Aardbeien van Jan, Eieren van de Stipkip etc.). 3. Pilotstore Maashorst Boerderijwinkels en Maashorst streekproducten. Tevens is opgenomen de financiële rapportage. Met dank aan alle leden van de Studiegroep Maashorst Boerderijwinkels, de werkgroep Maashorstproducten, maatschappelijke organisaties, kennispartijen, gemeenten etc. De beoogde doelstellingen zijn als volgt gerealiseerd: 1.De vorming van een studiegroep, welke op eigen kracht door zal gaan. 2.Het Maashorstlabel is voor een aantal producten ontwikkeld en ketensamenwerking is opgezet met de Speciaalbierbrouwerij Oijen en voor de distributie van Maashorst streekproducten met Voets Specialiteiten. SPN, Stichting Streekproducten Nederland heeft certificering toegekend aan de Maashorst Speciaalbieren en aan de opgerichte Maashorst Spelt Vereniging. 3. Een fysieke pilot-store is anders ingevuld, omdat iedere ondernemer een eigen identiteit en gezicht geeft aan zijn/haar winkel. Er zijn communicatie-tools ontwikkeld en aangereikt aan de ondernemers om zo meer ‘Maashorstgevoel’ te kunnen geven aan de streekproducten en boerderijwinkels.

3

Inhoudelijk

1. Studiegroep Maashorst Boerderijwinkels

Kennis delen, gezamenlijk ondernemersprestaties verbeteren. Het motiveren en stimuleren van Maashorstboeren en afnemers van hun producten om slimmer samen te werken. Van elkaar leren, door bundeling van krachten, een sterke Maashorst Streekproducten keten ontwikkelen. Kortom: samenwerking als bron van kracht gebruiken! Er zijn vier bijeenkomsten in 2015 georganiseerd, die goed door de leden bezocht zijn (zie hiervoor het overzicht deelname Studiegroep Boerderijwinkels). Eénmaal is een externe spreker uitgenodigd, op het gebied van opzet van een streekmerk en het groeps-/ en gebiedsvermarkten ervan. Daarnaast hebben de leden van de Studiegroep bedrijfsbezoeken gebracht bij elkaar. Ook is er een presentatie geweest over een Online verkoopsysteem (webshop) van streekproducten en er is gediscussieerd over de mogelijkheden van deelname hieraan. Een vervolgbijeenkomst hieromtrent staat op de planning voor 2016. De leden van de Studiegroep hebben door deelname inzicht gekregen in elkaars bedrijfsactiviteiten op het gebied van het produceren van -en vermarkten van Maashorst streekproducten, alsook hun streekproducten met eigen merk. Er zijn gegevens uitgewisseld en men heeft van elkaars knowhow gebruik gemaakt. De leden hebben elkaar weten te inspireren en hebben samenwerkingscontacten gelegd. De leden hebben aangegeven gezamenlijk een vervolg traject op te gaan zetten, om te komen tot nog meer ketensamenwerking als Maashorst Streekproducten producenten en – afnemers. Tevens wordt door de Maashorstboeren medewerking verleend aan nog uit te voeren haalbaarheidsonderzoek ‘sourcingsbedrijf Streekproducten’ vanuit Agri-Food Capital.

2. Marktversterking Maashorst streekproducten Ontwikkeling Maashorstlabel. De werkgroep streekproducten van de Maashorstboeren die onder leiding staat van Edo Stouten (oud-directeur van Bonduelle Benelux) is vanaf medio 2013 zeer actief aan de slag geweest met de ontwikkeling van houdbare Maashorst streekproducten.

4

Er is een calculatiesysteem opgezet voor het ‘prijzen’ van streekproducten. Door middel van het calculatiesysteem worden de kosten verdeeld over het aantal producten dat wordt geproduceerd en komt er een reële verkoopprijs uit voort. Dit systeem is uitgetest voor de ‘Geschilde Slier Asperges’ waarvoor onderstaande etiket is ontwikkeld ten behoeve van de verkoop.

In 2014 is diverse keren overleg gevoerd over de confiturenlijn, sappen en sauzen. Deze zijn allen inmiddels opgezet. Hiervoor zijn etiketten ontwikkeld zoals onderstaande etiketten voor aardbeiensaus en aardbeienjam.

5

Eind 2013 is ook een pilot gestart met het eerste non-food Maashorst product. Een van de Maashorstboeren produceert Dahlia’s in het gebied en zet een deel van zijn productie inmiddels af onder Maashorstlabel, de verkoop is niet erg succesvol geweest.

De werkgroep is in 2014 ook zeer actief aan de slag geweest met de doorontwikkeling en het vermarkten van de Maashorststreekproducten. Hierbij zijn merkbescherming en duurzaamheidsborging belangrijke onderwerpen. Diverse nieuwe streekproducten zijn in ontwikkeling. Voor de directies van enkele Van der Valk Hotels is een bijeenkomst georganiseerd. Van der Valk is met enkele Maashorstboeren producenten in gesprek over een samenwerkingsovereenkomst. Dit wordt verder uitgewerkt onder leiding van de heer Edo Stouten Het Tof Peerke, afscheidscadeau van de Maashorstboeren aan Peer Verkuijlen, is ontwikkeld. Het is een ‘eau de vie’ van biologische peren van Harrie van den Elzen uit Zeeland geproduceerd door Distilleerderij de Heische Hoeve in Loosbroek. Voor dit product hebben we het volgende etiket laten ontwikkelen.

6

Resultaat Maashorstlabel streekproducten t/m December 2015

- Jams van aardbeien, kersen, frambozen, blauwe bessen, bramen

- Sausen van aardbei, kersen, frambozen, blauwe bessen, bramen

- Geschilde slierasperges

- Maashorstbier Speciaalbieren: Spelt, Wit, Kersen en Pilsener (opmerking: kersenbier is gestopt vanwege onvoldoende vraag)

- Dahlia bollen (opmerking: gestopt vanwege onvoldoende duurzame teelt)

- Tof Peerke

- Maashorstlikeuren ontwikkeld door Distilleerderij de Heische Hoeve in Loosbroek. Voor dit product zijn de volgende etiketten ontwikkeld.

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze ambachtelijk gestookte eau-de-vie is gemaakt van hand geplukte kersen uit de Maashorst.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied,

De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar agrarische activiteiten te verenigen in harmonie met

natuur en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 40 % Vol.

Kirsch

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze kersenlikeur is gemaakt van ambachtelijk gestookte alcohol uit kersen uit de Maashorst, puur kersen- sap uit de Maashorst, Maashorst kersenbloesemhoning en suiker.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied,

De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar agrarische activiteiten te

verenigen in harmonie met natuur en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 14,9 % Vol.

Kersenlikeur

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

7

De volgende producten zijn nog in ontwikkeling:

- Rode bessen en cranberries jam en saus

- Lamsvlees

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze ambachtelijk gestookte eau-de-vie is gemaakt van hand geplukte biologische peren uit de Maashorst.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied,

De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar agrarische activiteiten te

verenigen in harmonie met natuur en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 40 % Vol.

Poire

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze perenlikeur is gemaakt van ambachtelijk gestookte alcohol uit biologische Maashorstperen, puur biologisch perensap uit de Maashorst, Maashorsthoning en suiker.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied, De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar

agrarische activiteiten te verenigen in harmonie met natuur en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 14,9 % Vol.

Tof Peerke

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze ambachtelijk gestookte eau-de-vie is gemaakt van hand geplukte biologische appels uit de Maashorst.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied,

De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar agrarische activiteiten te verenigen in harmonie met natuur

en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 40 % Vol.

Calvados

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

(H)eerlijk uit De Maashorst

Deze appellikeur is gemaakt van ambachtelijk gestookte alcohol uit biologische Maashorstappels, puur biologisch appelsap uit de Maashorst, Maashorsthoning en suiker.

De Maashorstboeren hebben zich tot doel gesteld de bijzondere waarden van dit unieke gebied,

De Maashorst, verder te ontwikkelen door al haar agrarische activiteiten te verenigen in harmonie met natuur

en landschap en met liefde voor mens, dier en milieu.

www.maashorstboeren.nl

Inhoud: 20cl 14,9 % Vol.

Appellikeur

Distilleerderij De Maashorst B.V. www.demaashorst.com

8

- Spelt speciaal producten

- Speciaal Kaas

- Appelcompote in glas Alle producten kunnen op een correcte manier worden gecodeerd en vanaf begin 2014 is een samenwerking met Voets Specialiteiten te Schijndel aangegaan om de producten op te slaan en te distribueren. Voets heeft een klantenomvang van ruim 300 speciaalzaken in de Benelux en bedient deze markt met een uiteenlopend assortiment specialiteiten. Voets Specialiteiten onderscheidt zich door producten aan te bieden die bij andere groothandels of speciaalzaken niet of nauwelijks voorkomen. Doel van de samenwerking met Voets is om de combinatie van vraag naar de Maashorstboeren Streekproducten te versterken en onder het grote publiek bekend te maken. Een speciaal ontwikkelde folder is hiervoor ontwikkeld (zie onderstaande afbeelding). De werkgroep streekproducten hebben firma Voets in Schijndel bezocht, contacten zijn geïntensiveerd en gecontinueerd, t.b.v. logistiek en vermarkting Maashorst streekproducten. Deze ketensamenwerking wordt blijvend geëvalueerd t.a.v. assortiment en gewenste rolverdeling tussen partijen. Maashorst Speciaal bieren Eind 2013 is besloten om de verkoop van het Maashorstbier anders vorm te gaan geven. De verkoop is onder gebracht bij Speciaalbierbrouwerij Oijen, ondernemerschap is leidend hierin. Stichting Projecten Maashorstboeren en Speciaalbierbrouwerij Oijen zijn een meerjarige overeenkomst aangegaan. Speciaalbierbrouwerij Oijen is lid van de Maashorstboeren. De brouwerij heeft afgelopen jaar naast een pilsener ook het Maashorst spelt, wit en kersenbier ontwikkeld, waarvoor in het kader van dit project ook etiketten zijn ontwikkeld. Er heeft een uitgebreide marktintroductie van de nieuwe Maashorstbieren plaatsgevonden. PR middels lokale media, speciaal markten deelname en website: www.maashorstboeren.nl In januari 2015 heeft er een succesvolle proeverij (horeca en potentiële afnemers) plaatsgevonden. Daarnaast heeft de Stichting Streekproducten Nederland (SPN) de SPN certificering toegekend aan de Maashorst Speciaalbieren (zie onderstaande foto voor uitreiking van de SPN certificering). De stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN) is een onafhankelijke keurmerkorganisatie die zich inzet voor ondersteuning van regionale initiatieven op het gebied van streekeigen productie. Ze beheert het landelijk

9

keurmerk voor streekeigen producten (erkent het ministerie van EZ. De geproduceerde streekproducten kunnen zich door het gebruik van het keurmerk ‘erkend streekproduct’ in de markt onderscheiden en hiermee hun marktpositie versterken.

Uitreiking Oorkonde SPN aan Speciaalbierbrouwerij Oijen

Oprichting Maashorst Spelt Vereniging: Nog een concreet voorbeeld van mooi succes dat mede aan dit project te danken is, is de oprichting van de Maashorst speltvereniging. Wat begon als een initiatief bij Landerij van Tosse, is in 2015 door onderlinge samenwerking van diverse partijen, uitgegroeid tot een vereniging van telers, loonwerkers, molenaars, bakkers, horeca en een bierbrouwer. Dit met het doel om gezamenlijk Maashorst spelt als sterk regionaal product te promoten en om een duurzame keten van een regionaal product neer te zetten. Door de bakkers zelf ontwikkelde, producten (speltbrood, -crackers, – muesli, -gebak), speltbier en meelsoorten (speltvolkorenmeel, speltbloem, speltvlokken) zijn nu reeds onder de noemer Maashorst Spelt verkrijgbaar. Gezamenlijk promoten zij spelt (en wat ermee samenhangt) in onze regio. Binnenkort krijgt ook de Maashorstspelt vereniging het SPN certificaat. Het initiatief werd door Agri-Food capital genomineerd voor de Food to Fit Award. Van de 30 aanmeldingen kwamen er 9 in aanmerking om genomineerd te worden, waaronder de Maashorst Spelt Vereniging. Het boerderijwinkel-project heeft enorm stimulerend gewerkt voor de Maashorstboeren om spelt en alles wat er omheen komt mede gestalte te geven. Maashorstspeltproducten: maashorststreekproducten pur sang!

10

3.Communicatie tools Maashorst Boerderijwinkels en

Maashorst streekproducten (‘pilotstore’)

Om huisverkoop een groter succes te maken zijn communicatie-tools ontwikkeld om de boerderijwinkel en de producten meer Maashorstuitstraling te geven. Onderscheidend, speciaal, uiteraard met een eigen winkel-identiteit met een toekomst perspectief voor lange termijn. Maashorst boerderijwinkels en Maashorst streekproducten herkenbaar gepositioneerd in de regio door zowel Maashorst (gebied) als Maashorstboeren (herkomst product) actiever te communiceren in de PR en marketing zijn in samenwerking met de leden een aantal communicatietools ontwikkeld nl. 1. Het Maashorst productlabel: zie hoofdstuk 2 hierboven. 2. Maashorstboeren bordje (van duurzaam materiaal) ontwikkeld, op alle boerderij/ streekwinkels in de Maashorst toe te passen.

Gevelbordje Maashorstboeren

11

3. Er zijn speciale stickers, naast het Maashorst productlabel ontwikkeld nl. Maashorstboeren Streekproducten sticker.

Deze sticker kan ondersteunend op de streekproducten gebruikt worden. De eigen identiteit van de boerderij / streekwinkel kan gehandhaafd blijven en er is een gezamenlijke en herkenbare uiting van de Maashorst streekproducten in de boerderijwinkel en bij andere verkooppunten 3b). Maashorstspelt sticker. Deze wordt door de bakkers actief gebruikt op hun speltproducten (brood, pannenkoekmix, muesli etc.)

4. Door nieuwe Maashorst Speltvereniging is een website (zie hiervoor: http://www.maashorstspelt.nl ) en een Maashorstspelt folder ontwikkeld (zie bijlage). 5. Er is een Maashorstboeren Streekproducten film ontwikkeld. Deze is gemaakt door Beeldkracht van Dichterbij. Dit is de multimedia werkplaats van Dichterbij Cliënten werken hier (aan) mee. Zie voor de film; www.maashorstboeren.nl

Maashorstboeren Streekproduct sticker

Maashorst Spelt sticker

12

6. De website van de Maashorstboeren is compleet vernieuwd. Er is er speciaal ruimte gereserveerd voor de Maashorstboeren Streekproducten. Zie voor meer informatie; www.maashorstboeren.nl. 7. Er is een folder ontwikkeld Maashorstboeren en streekproducten voor in de boerderijwinkels.

8. Er is contact gelegd met (het onlangs geopende) Van Heinde Food Market Den Bosch. De Maashorst Streekproducten en de Maashorst bieren ten behoeve van de horeca faciliteit zijn opgenomen (zie krantenartikel Brabants Dagblad d.d. 13 november 2015).

Flyer Maashorst Streekproducten ontwikkeld t.b.v. verkoop

Brabants Dagblad d.d. 13 november 2015

13

4.Financiële Rapportage

A) Resultaat en begroting in euro’s (incl. BTW) Begroting Realisatie Verschil

Totale kosten: 36.000 45.330 +9.330

Bijdrage Stichting 27.000 27.000 0 Maashorst in Uitvoering Maashorstboeren 4.500 6.410 +1.910 ureninzet Maashorstboeren 4.500 11.920 +7.420 out of pocket

B. Overzicht out of pocket kosten in euro’s excl. BTW per projectonderdeel en totaal. 2014 2015 Totaal a) studiegroep 3.803 6.161 9.964 b) communicatietools (pilotstore) 9.160 7.680 16.840 c) marktversterking streekproducten 1.557 3.863 5.420 ---------+ Totaal: 32.224 (excl. BTW)

C. Overzicht Realisatie in euro’s excl. BTW Totale kosten 32.224 Af; bijdrage Stichting Maashorst in Uitv. 27.000 --------- - Resteert eigen bijdrage Maashorstboeren 5224 Af: eigen bijdrage deelname studiegroep 400

------ - Netto eigen bijdrage Maashorstboeren 4824 Ureninzet Maashorstboeren en E. Stouten 6410 -------- + Totale eigen bijdrage Maashorstboeren 11.234 (excl. BTW)

14

5. Maashorst Boerderijwinkels in de ‘media’.

Voor de Maashorst Streekproducten in beeld is een fotogalerij Maashorst streekproducten ontwikkeld met foto’s van Maashorst uitingen. Zie hiervoor; https://www.facebook.com/Maashorstboeren-1735836729976922/photos_stream

Bijlagen 1. Maashorstspeltfolder met sticker 2. Maashorstboerenfolder met sticker