Eindrapportage

Inhoudsopgave

1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

2 Projectopzetendoelstellingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

3 Voorbereidingenontwikkeling(mei2010–september2010). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93.1 Werkstructuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93.2 Website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93.3 Informatiepakket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 03.4 Voorbereidingvoorlichtingsbijeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 13.5 Voorbereidingadviestrajecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2

4 Aanbestedenvanleerlingenvervoer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 34.1 Bespreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4

5 Adviestrajecten(september2010–april2011) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 75.1 Trajectenleerlingenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 85.2 TrajectenWmo-/regiotaxivervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 5

6 Onderzoeken(aprilenmei2011) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 27 Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3 7.1 ProjectresultatenonderdeelA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 37.2 ProjectresultatenonderdeelB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 47.3 Cliëntenparticipatieindepraktijk;eenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 6

8 Conclusiesenaanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 4 8.1 Conclusies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 48.2 Aanbevelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 8

ColofonDezepublicatieisuitgegeveninhetkadervanhetprojectGripopVervoer.HetprojectGripopVervoerisviasubsidievandeministeriesvanVerkeerenWaterstaat(nu:InfrastructuurenMilieu),Volksgezondheid,WelzijnenSportenOnderwijs,CultuurenWetenschaptotstandgekomenenliepvanjuni2010totjuni2011.Allesindezeuitgavemagwordengekopieerd,verveelvoudigdenverspreid,mitsonderbronvermelding.Opdebrochurerustgeencopyright,metuitzonderingvandegebruiktevormgevingenillustraties.

Redactie ElsvanderPloeg LizavanWessel RonaldJasVormgeving DeRuimteontwerpers Bouwstraat55 3572SPUtrecht www.de-ruimte-ontwerpers.nlIllustraties AleksDeurloo Praubstraat23 8011PNZwolle www.lamelos.nlDrukwerk DrukkerijVeenman Sevillaweg140 3047ALRotterdam www.veenmandrukkers.nl

Juni2011

3

1 Inleiding

Inhetvoorjaarvan2010honoreerdendeministeriesvanI&M(toennogV&W),VWSenOC&WhetprojectvoorstelCommunicatie eindgebruikers handboeken aanbesteden doelgroepenvervoer,zoalsingedienddoordelandelijkeverenigingenvanpatiënten/gehandicaptenorganisaties(CG-RaadenPlatformVG)endeouderenbonden(CSOenANBO)insamenwerkingmetSociaalFondsTaxi(SFT)enmetsteunvanKNVenFNVBondgenoten.NaarhetprojectwerdineersteinstantieverwezenmetdebenamingProject Ondersteuning Cliënten bij Aanbesteding Doelgroepenvervoer,enmetdeafkortingPOCAD.Voorde(professionele)doelgroepenenhetalgemeenpubliekwerdlaterdenaamGrip op Vervoergeïntroduceerd.OnderverantwoordelijkheidvaneenstuurgroepvanCG-Raad,deouderen-bondenenSFT,werdhetprojectgeorganiseerdenuitgevoerd.DeuitvoeringwasondergebrachtbijhetProgrammaVCP,deondersteuningsorganisatievoordelokalebelangenbehartigingvandeCG-RaadenPlatformVG.

AanleidingvoorhetprojectGripopVervoerwaso.a.depublicatievaneenseriehandboekenoverprofessioneelaanbestedenvancontractvervoer,doorhetKennisplatformVerkeerenVervoer(KpVV),opgesteldinnauwesamenwerkingmethetheleveldvancontractvervoer,innovember2009.Dezehandboekenzijnuitgebrachttenbehoevevandeprofessionaliseringvangemeenten,provincies,stadsregio’s,AWBZ-instellingenenzorgverzekeraarsbijhetaanbestedenvandoelgroepenvervoer(ofdecontroledaarvan).Dehandboekenbevattenkennisenaanknopings-puntendieeveneensgeschiktzijnvoordediversedoelgroepenvanhetbedoeldedoelgroepenvervoer.Echteraangezienerverschilleninbasiskennisenprofessionaliteitzijntussengemeenteambtenarenenvrijwilligersorganisaties,werdverwachtdatdehandboekennietzonderaanpassingentegebruikenzijndoorvrijwilligersorganisaties.

GripopVervoerwerdinhetlevengeroepenomdeuitdeKpVV-handboekenenanderebronnenontleendekennisomtezetteninopmaatgemaaktehandboekenvoordegebruikers.Hierbijgoldeenbeperkingdevervoersoortenwaarbijklantenindepraktijkalinspraakplegen,namelijkleerlingenvervoerenWmo-vervoer/Regiotaxi-vervoer.HetvervaardigenvanspecifiekehandboekenvoorbelangengroependiebetrokkenzijnofwillenwordenbijaanbestedingenvoordezevervoersoortenisalseerstedoelstellingvoorGripopVervoergekozen.

Inoverlegmetdefinancierendedepartementenisbovendienbepaald,datGripopVervoerhulpenadvieszoumoetenbiedenaanlokalebelangen-groepen,zowelinhetorganiserenvanvoorlichtingsbijeenkomstenalsinhetaangaanvanspecifiekesamenwerkingsvormeninlokaleaanbestedingssituaties.Hiermeezouhetprojecttevensaanvullendeinformatiekunnenverzamelenoverdepositieenrolvancliëntgroepeninhetaanbestedingsproces..

4

grip

op

ver

voer

5

2 ProjectopzetendoelstellingenDetweehoofdonderdelenvanGripopVervoer(AenBinhetprojectplan)hebbendevolgendedoelstellingenenresultaten:

OnderdeelA:Voorlichtingeninformatie

Doelstellingen•hetviaverschillendestrategieën,kanaleneninstrumentenbereikenvan

zoveelmogelijkcliëntgroepenen-organisatiesdiezich(willen)bezighoudenmetaanbestedingenvandoelgroepenvervoer,metinformatieenvoorlichtingoverdeinspraak-enbeïnvloedingsmogelijkhedenbijaanbestedingstrajectendoelgroepenvervoer

•hetincommunicatieenbijeenkomsteninformerenenmotiverenvancliëntgroepen

en–organisatiesomteparticipereninaanbestedingstrajecten

BeoogderesultatenvanonderdeelA•voordoelgroepengoedbruikbaar(digitaal)voorlichtingsmateriaaltenaanzien

vanhetorganisereneneffectuerenvaninspraakbijaanbestedingstrajectenoverleerlingenvervoerenWmo/regiotaxi-vervoer,gespecificeerdals:•cliënthandboekaanbestedenleerlingenvervoer

•cliënthandboekaanbestedenWmo-vervoer/regiotaxi •begeleidendeflyer/folderperhandboek •presentatiest.b.v.devoorlichtings-eninformatiebijeenkomsten •(eventueel)ondersteunendemiddelen

•12doorhetlandverspreidevoorlichtingsbijeenkomstenwaarincliëntenzowelmaterialenalsbegeleiding/advieskrijgenaangeboden.

•eenophetprojectingerichte,zelfstandigbenaderbare,interactievewebsite,waarininformatieistevindenvoorbeideklantgroepenendieeenactieverolkanspeleninhetproject.Dewebsitezalzodanigwordenopgezetdatooknahetprojectdeprojectinformatiebeschikbaarentoegankelijkblijftvoordeklantgroepen.

OnderdeelB:Begeleidingenadviesbijaanbestedingstrajecten

Doelstellingen•hetverzamelenenbundelenvanervaringenendeskundigheidophetgebiedvan

begeleidingenadviesbijaanbestedingstrajectenbinneneeninhetprojectteontwikkelenadviespakket

•hetgevenvangerichteondersteuningaanlokalebelangenbehartigersbijeen12-

talaanbestedingstrajectendieindelooptijdvanhetprojectwordengeworvenenuitgevoerd

•hetverkrijgenvaninzichtininhoudelijke,praktischeenstrategischeknelpuntenbijhetbegeleidenenondersteunenvanlokalebelangenbehartigingtenaanzienvan

6 7

grip

op

ver

voer

3 Voorbereidingenontwikkeling(mei2010–september2010)

Op28mei2010zettehetprojectteamineeneersteprojectbijeenkomstdelijnenuitvoordeinvullingvanhetprojectplan.Daarbijwerdvoordoelgroepenenpubliekeenherkenbarenaamvoorhetprojectingesteld:GripopVervoer.

Deprojectgroepheeftindeperiodetotseptember2010devolgendezakenaangepakt:•Hetopzettenvaneenwerkstructuur

•Hetopzettenvanwebsiteencommunity

•Hetontwikkelenvaneeninformatiepakket

•Hetopzettenenorganiserenvanvoorlichtingsbijeenkomsten

•Hetontwikkelenvaneenwerkmodelvooradviestrajecten

3.1 Werkstructuur

Inmeiwerddevolgendewerkstructuuropgezet:•eenprojectteambestaandeuiteenkernteamvandriedeskundigeneneencoördinator:

verantwoordelijkvoorhetontwikkelenencoördinerenvaninhoudenstrategie,eenteamvan3consulenten,verantwoordelijkvoorhetorganiserenvanlokalebijeenkomstenenhetuitvoerenvanbegeleidingstrajecteneneenondersteuningsteammeteencommunicatiemedewerkereneensecretaresse

•eenstuurgroep,bestaandeuitvertegenwoordigersvandeCGRaad(voorzitter),ProgrammaVCP,SFT,AnboenPCOB

•eeninterdepartementalebegeleidingsgroep:dewerkgroepContractvervoer,waarinnaastdedriereedsgenoemdedepartementen,vertegenwoordigersvangemeenten,vervoerders,patiëntenorganisaties,ouderenbonden,vakbondenenanderebetrokkenorganisatieszittinghebben

3.2 Website

Indevoorbereidingsperiodeisinenkelemaandentijddewebsitewww.gripopvervoer.nlontwikkeldenonlinegezet.DewebsitedientalscentraalinformatieplatformvoorGripopVervoer.Opdesiteisprojectinformatieeninhoudelijkeinformatieraadpleegbaar.Ookwordteractueleinformatiegegeven.Tevensbiedtdewebsiteinteractievefuncties,waaronderdemogelijkhedenomzichinteschrijvenopeenvoorlichtingsbijeenkomst,hetstellenvanvragen,hetindienenvaneencasusenhetzichabonnerenopeendigitalenieuwsbrief.Dewebsiteisgebouwdvolgensderichtlijnenvantoegankelijkheidenis15augustus2010onlinegegaan.

aanbestedingstrajecteninhetdoelgroepenvervoer

•hetformulerenvaneenrapportageinclusiefadviestenaanzienvandebruikbaarheidentoepasbaarheidvandeprojectresultatenindetoekomst

BeoogderesultatenvanonderdeelB•hetaanbiedenvaneenondersteuningspakketopmaatwaarin

cliëntgroepenwordenbegeleidengeadviseerdindevoorbereiding,evaluatieenuitvoeringvaninspraakenparticipatiebijaanbestedings-trajectendoelgroepenvervoer,medeopbasisvaneenpilotcase

•hetdaadwerkelijkbegeleidenenadviserenvancliëntgroepenbij(minimaal)12aanbestedingstrajecten(6voorleerlingenvervoer,6voorWmo/regiotaxi)waaroverafzonderlijkerapportageswordenuitgebracht

•hetopzettenvaneendigitaleondersteuningsstructuuro.a.doorhetinzettenvandigitaleinformatie-ennetworkingtechnieken

•eenevaluatierapporttenaanzienvandeinzetvanhetontwikkeldeondersteuningspakketintermenvanbruikbaarheid,effectiviteitendemogelijkhedenvoorzelfstandigeimplementatiebijcliëntgroepen

•eeneindrapportageen-adviesomtrentde(on)mogelijkhedenen(on)wenselijkhedenvancliëntparticipatiebijaanbestedingstrajecten

8

grip

op

ver

voer

9

Tenbehoevevanhetprojectendematerialendiehetprojectgaatverspreiden,iseenillustratievehuisstijlontwikkeld.Hieronderzijnvoorbeeldenvandezestijlopgenomen:

Detekstenvandebrochureszijnintensiefbesprokenenafgestemdmeteenkleinemeeleesgroepvanvertegenwoordigersvangehandicaptenplatforms,adviesradenleerlingenvervoerenouderenorganisaties.Op14september2010zijnallematerialenopgeleverd;2x2.500brochures,5.000algemeneinformatiefoldersen1000waaiers.Dematerialenwerdenuitgedeeldbijdevoorlichtingsbijeenkomstenenadviestrajectenenzijnlaterookverspreidviadewebsiteenpartners.Bijverslagleggingwasvandebrochureoplagenongeveer80%verspreid.

3.4 Voorbereidingvoorlichtingsbijeenkomsten

Voordevoorlichtingsbijeenkomstenzijnpresentatiesontwikkelddoorhetkernteam.Ineenoefensessiekondenconsulentenzichdezepresentatieseigenmaken.Devierprojectconsulentenhebbenvanafjuni2010locatiesgezochtenbesprokenvoordeaanvankelijk12bijeenkomsten(6leerlingenvervoeren6Wmo-/regiotaxivervoer).Dewervingvanbezoekersisviaeenvooraankondigingaaneenselectievan(vak)mediavanvervoerenregulierewebsitesdieveelwordengeraadpleegddoordedoelgroep(landelijkebelangenorganisatiesvoormensenmeteenbeperking).OokVCP-consulentenhebbenvanafeindjulihuneigenrelatiesencontacteninderegioaangesproken.Nadevakantieperiode(juli–halfaugustus)zijndevolgendewervingsactiviteitenopgezetenuitgevoerd:• 24augustus:persberichtmetaankondigingGripopVervoer,tevensreactieop

landelijkepubliciteitoverleerlingenvervoer,insamenwerkingmetCG-Raadverspreid(viawebsitesenvakmedia)

3.3 Informatiepakket

Hetprojectteamheeftindezomervan2010eeninformatiepakketontwikkeld,bestaandeuiteenalgemeneinformatiefolderoverGripopVervoer,tweeklantvriendelijkebrochures(GripopleerlingenvervoerenGripopWmo-/regiotaxivervoer),eneenwaaiert.b.v.ondersteuningvandebijeenkomstenenadviestrajecten.Decentraleboodschapdaarvanisdeze:Aanbestedenvancontractvervoerismeerdanalleendefasevanaanbesteding.Hetiseencyclischprocesdatstartmetdeevaluatievandeeerderevervoersperiode,hetomzettenvandeconclusiesdaarvannaareennieuwebeleidsvisieopcontractvervoerenhettoepassenvandezevisieindeaanbestedingsdocumenten,hetdoorlopenvanhetaanbestedingsprocesenhetdaarnacontrolerenofhetafgesprokenpakketwordtgeleverdconformhetcontract.Onderstaandeillustratieisdoorteamenontwerpersbedachtalskernomdezecyclusopeenaardigeenbegrijpelijkemanierweertegeven.

Hetprojectrichtzicheropdebelangenbehartigersteverduidelijkendatinvloedophetcontractvervoeroptimaalwordtdoorinallevierdeaangegevenfasenénindejaarlijksebeleidscycluseenroltespelenalsbelangenbehartiger.Eenafgeleideboodschapisdatditcontinuesamenwerkingbetreftmetanderepartijen,waaronderbijvoorbeeldgemeentenenprovincie,maarookbijvoorbeeldscholen,vervoerdersenadviesbureaus.

projectstijl Grip op Vervoer

• niet zwaar• overzichtelijk• eenheid

omslag brochures

website grip op vervoer

spreads brochure +cirkel van beïnvloedingin de vorm van rotonde

ticketboekje / lexicon

project envelop+ briefpapier

concept: doorlopende weg met aantal cartoons op die weg

10

grip

op

ver

voer

11

4 Voorlichtingsbijeenkomsten (september2010–januari2011)

Vanseptember2010totenmetjanuari2011zijnintotaal11voorlichtingsbijeenkomstengehoudenvoorklantgroepen.Bedoelingvandezebijeenkomstenwasdrieledig:• uitleggevenvanderolvanbelangenbehartigersbijaanbestedingstrajecten

• metbelangenbehartigersincontactkomenoverhunbelevingvanenervaringenmetaanbestedingstrajecten

• belangenbehartigersstimulerenomookbijhetcontractbeheer,evaluatieenbeleidsvoorbereidingbetrokkenteworden.

Tweebijeenkomsten,bedoeldvoorleerlingenvervoerinderegio’srondLelystadenMeppel,zijnwelgeorganiseerdmaarafgelastwegenseentekleinaantaldeelnemers(benedende10).OpverzoekvancliëntenplatformEnschedeisweleenbijeenkomstvoorleerlingenvervoerdoorgegaandiefeitelijkanderszouzijnafgevallenwegensteweinigbezoekers.Intotaalhebben314deelnemerszichingeschrevenvoordebijeenkomsten.

Bijeenkomst Datum Deelnemers

Roermond Leerlingenvervoer 29 september 2010 17

Ede Leerlingenvervoer 4 oktober 2010 26

Bergen op Zoom Leerlingenvervoer

13 oktober 2010 18

Haarlem Wmo/Regiotaxi* 15 oktober 2010 43

Rotterdam Wmo/Regiotaxi 28 oktober 2010 43

Eindhoven Wmo/Regiotaxi 3 november 2010 43

Apeldoorn Wmo/Regiotaxi 15 november 2010 22

Zwolle Wmo/Regiotaxi 16 november 2010 53

Zuidhorn Leerlingenvervoer 1 december 2010 18

Enschede leerlingenvervoer 18 januari 2011 5

Hardegarijp Wmo/regiotaxi 27 januari 2011 26

* hierbij werd samengewerkt met de lokale organisatie van Zorgbelang

• 3september:e-mailinguitnodigingbijeenkomstenleerlingenvervoeraanadviesradenleerlingenvervoer

• 9september:nazendinguitnodigingenleerlingenvervoerviaVCP-nieuwsbrievenenbestandenmetscholenvoorspeciaalonderwijsviadeWEC-Raad

• 17september:e-mailinguitnodigingenbijeenkomstenWmo-vervoerWmo-raden,Rocov’s,gehandicaptenplatforms,ouderenbonden/ouderenorganisaties(viadriebonden)enondersteundenorganisatieszoalsSFTenNaarbeterContractvervoer

• allewervingstekstenenuitnodigingenterinformatieenverdereverspreidingviawebsiteennieuwsbrievengestuurdnaardeaangeslotenstuurgroep/begeleidingsgroepsledenenVCP-consulenten.Dezehebbenhuneigenlokalenetwerkendaarvanopdehoogtegesteldeninveelgevallenzijndeuitnodigingenopwebsitesofinnieuwsbrievengezet.Ditisinelkgevaldoordeorganisatiesachterdestuurgroepleden(ProgrammaVCP,ANBO,PCOB,SFT)ruimhartigondersteund.

3.5 Voorbereidingadviestrajecten

GOV-consulentenhebbenzichvoorbereidopzoweldeinhoudelijkematerieeneenaantalvanhenheeftinhunregiokennisgemaaktmetVCP-consulenten,ominzichtoptedoenindelokalesituatierondparticipatie.InveelgevallenisviacontactenmetProgrammaVCPkennisvandemarktenmaterieopgebouwd,ineenaantalgevallenzoalsinGroningenenAmsterdamniet,omdatindieregiogeencontactenvoorhandenwaren.

Indeperiodeiseenlijstpotentiëlegemeentenwaareenadviestrajectmogelijkzoukunnenzijn,samengesteldopbasisvandegemeentelijkeenregionaleaanbestedingsagenda’svoorcontractvervoerin2010en2011.Gepoogdwerdvooraldaarondersteuningaantebiedenwaareenaanbestedingophandenwas.

Tevensiseenleidraadopgesteld,waarbijdewerkwijzeintrajectenzowelininhoudelijkealsorganisatorischezinisvastgesteld.Ditmetdebedoelingomeeneenduidigemaniervanwerkentebevorderenwaardoorlaterderesultatenookbeteronderlingvergelijkbaarzoudenzijn.Vanafseptemberisdoorconsulentengestartmethetwervenvantrajectenviacontactenindeaangewezenregio,voorlichtingsbijeenkomstenenviaconsulentenvanProgrammaVCP.

12

grip

op

ver

voer

13

leerlingenvervoerbijeenkomstenvielenmeteen7,9gemiddeldietshogeruitdandeWmo-/regiotaxibijeenkomsten,diesteedstussende7en8scoorden.

VerschillenindeelnameOpvallendzijndeverschillentussendedeelnameaanbijeenkomstenWmo/Regiotaxi(230)enleerlingenvervoer(84).Aanbeidezijdewassprakevaneenkleinpercentagenietopdagendedeelnemers.Hetovergrotedeelkwamwelopdagen.Hetislastiggeblekenombijhetleerlingenvervoerbetrokkenoudersteidentificeren,tebereikenentestimulerentotdeelnameaandebijeenkomsten.Deidentificatievanouderswerdmetnamegedaanviaeenuitnodigingaande74bijProgrammaVCPbekendeouderadviesradenleerlingenvervoer.VanderechtstreeksaangeschrevenengebeldeadviesradenLeerlingenvervoeriseenbescheidenpercentagekomenopdagenbijbijeenkomsten.Navraagheeftgeleerddaterdiverseverklaringenzijn:• doordatdeinspraakophetleerlingenvervoergeenwettelijkebasisheeft,zijn

gemeentendoorgaansdebepalendepartijvooreenadviesraadleerlingenvervoer.Dezezijndaarommeestalkortetijdactief,wanneerdegemeentehetvraagt,bijvoorbeeldbijeenaanbestedingofineenperiodevanonrust.Alsdeaanbestedingachterderugisofdeproblemenopgelost,valtdeadviesraadleerlingenvervoermeestalterugineenminderactieverol.

• hetonderwerpaanbestedenisvoorleerlingenvervoeradviesradendiejuisteenaanbestedingachterderughebbenofdiepasindeverretoekomsteenaanbestedingtegemoetgaan,mogelijknietnoodzakelijkeenaansprekendonderwerp.Ditgeldtookvoordeanderevervoersoorten.

• deplanningvanéénvoorlichtingsbijeenkomstpertweeprovincieskanertoehebbengeleiddatdeafstandvoorsommigeouderstegrootwas.Oudersmoetenopdiebetreffendeavondbereidzijnom(meestalbuitendeeigengemeente)eenvrijgrote

4.1Bespreking

BijeenkomstenleerlingenvervoerVoorwatbetreftdeinhoudenopbrengstvandebijeenkomstenoverleerlingenvervoer,warendedaaraanwezigeoudersenscholendoorgaansenthousiastoverhetonderwerp.Veelalbetrofhetoudergroependiejuistwarenontstaanofaleentijdjeprobeerdenhungemeenteteovertuigenvanhetnutvaneeninspraakgroep.Opvallendisdetendensdatditbijveelgroepenoudersalseenlastigeopdrachtwerdervaren:gemeentenwerktennietopvallendgoedmeeaanditsoortinitiatieven.

BijeenkomstenWmo-/regiotaxivervoerDebijeenkomstenvoorWmo-/regiotaxivervoerwerdendrukkerbezochtdandievanleerlingenvervoer.VeelWmo-adviesraadsledenkwamenopdebijeenkomstenaf,vrijweinigvertegenwoordigersuitRocov’s.DeWmo-raadsledenzien(desgevraagd)weleenadviesrolvoorzichzelfweggelegd,maarhebbenmoeiteomdezerolbinnendeWmo-raadteorganiseren.DeWmo-raadsledenzijndoorgaanszeerbetrokkenengemotiveerd,maarmissenvolgenseigenzeggendeskundigheidendecontactenmetdedoelgroep.EenmeerderheidvandeWmo-radengeeftindeevaluatieformulierenperbijeenkomstaan,te(willen)gaanstartenmethetthemacontractvervoer.DaaruitmagookwordenafgeleiddatveelWmo-radenernognietmeebezigzijn.Debijeenkomstenhebbendaarmeevooralhetkaraktergekregenvankennismakingsbijeenkomsten.DatledenvanRocov’s,hoewelspecifiekuitgenodigd,nauwelijksopdebijeenkomstenkomen,heeftwellichttemakenmethunpositieenervaring.Zijzijnvaakvrijgoedingevoerdindeaanbestedingsmaterievoorderegiotaxi,enhebbenwellichtnietzoveelbehoefteaanalgemenevoorlichtingoverhetonderwerp.Tochstuurdenookzijafgevaardigden,somsmethetdoelomtoetelichtenhoehetinhunregioisgeorganiseerd.Debeoordelingvandebijeenkomstenisinhetalgemeengunstig.De

14

grip

op

ver

voer

15

5 Adviestrajecten (oktober2010–april2011)

Inhetprojectzijnadviestrajecteningezetopbasisvantweehoofddoelen:• hetbegeleidenvancliëntgroepenbijhetadviserenoveraanbestedingsprocessen

enanderefasenzoalso.a.contractbeheer,terverbeteringvandekwaliteitvancontractvervoer.

• hetopdoenvankenniseninzichtenindeprocessendiebijcliëntenparticipatiespelen.

Vanafjuli2010totjanuari2011zijncontactengelegdmet23potentiëletrajecten.Aanvankelijkwashetselectiecriteriumvandeprojectgroepdematewaarinindegemeenteofregioeenaanbestedingspeeltofbinnenkortzalgaanspelen.Gaandewegzijnooktrajectenopaanvraagvanuiteenbelangengroepofeengemeenteinbehandelinggenomen.Debedoelingwas12trajectentestartenwaarinvanuitGripopVervoeractiefbegeleidingenadvieszouwordenaangeboden.Indepraktijkisdatnietgelukt,omuiteenlopendereden:• wanneerernoggeensamenwerkingtussenklantorganisatiesengemeenteof

provinciebestaat,iseenlangeaanloopperiodenodigomlokalepartijenrondomhetaanbestedenvancontractvervoergeïnformeerdenbetrokkentekrijgen.Insommigegevallen(bijvoorbeeldprovincieGroningen)heeftditdegeheleprojectperiodegeduurd.Deprojectgroepheeftsteedsgestreefdnaartrajectenwaarinzoweldeklantengroepalsdegemeenteofprovinciewasvertegenwoordigd.Hetgebrekaanmedewerkingvanmetnamegemeentenheefthierendaargeleidtothetnietstartenofvroegtijdigbeëindigenvanhettraject.

• belangenbehartigerszijnrelatiefonbekendmethetonderwerpaanbesteden.inveelgevallenzijnvoorhenherhaaldekennismakings-envoorlichtingssessiesbijbetrokkenpartijenenhungeledingennodiggeweestomtoteenstandpuntoversamenwerkentekomen.Indiegevallenisnietfeitelijkinhetaanbestedingsprocesgeholpen,maariswelaanvullendeinhoudelijkevoorlichtinggegeven.

• Veelbelangenbehartigersgroepenblekeneenvrijlageoverlegfrequentietehebben(somsslechtséénoverlegpertweemaanden)en(hierdoor)eenvolleagendaperoverleg.Ookisdiversemalensprakegeweestvantijdelijkepersoonlijkeuitval(ziekte,incidenten)vandevoorzitterofcontactpersoon.HierdoorbleefdesamenwerkingmetGripopVervoersteedsopdeagendastaan,zonderbehandeldteworden.

• alsondersteuningsorganisatieszoalsProgrammaVCPaleenrolvervulden,washetraadzaamomindiegevallengeeneigentrajectenvoorGOVtestartenmaarvoorsamenwerkingtekiezen.

WijziginguitvoeringtrajectenOverdezeontwikkelingenisinjanuari2011gesprokenmetstuurgroepenopdrachtgevers.HierbijwerdbeslotendatGripopVervoerzichzoutoespitsenophetzoveelmogelijkdoorlopenvanreedsgeselecteerdetrajectenenhetbeschrijvenvaneenaantaltrajectendiedoorProgrammaVCPalwerdenuitgevoerd.Ontbrekendeinzichtenzoudenlateringesprekkenmetbetrokkenrelatiegroepenofmetaanvullendeonderzoekenwordenaangevuld.Intotaalzijninhetproject19trajectendoorlopenen/ofinsamenwerkingmetProgrammaVCPbeschreven.13daarvangingenoverhetleerlingenvervoer,6trajecten

reisafstandafteleggen.Daarbijkomtdatoudersmeestaleenbaanhebbenennatuurlijkookextrazorghebbenvoorhungehandicaptekind.Ditmaakthenmindermakkelijkbeschikbaar.Alsoudersbinnenhuneigengemeentewordenuitgenodigdvooreeninformatieavond,isdeopkomstmeestalgroter.

• totslot:veelouderszijnnietverenigdineenadviesraadvoorleerlingenvervoeromdathungemeentegeeninspraakvoorzieningheeftopditgebied.Dezeouderszijnnietbereikt.Naastadviesradenvoorhetleerlingenvervoerzijncirca1.000scholenvoorspeciaalonderwijsviadebestandenvandeWEC-raadbenaderdmeteenuitnodiging.Dezeuitnodigingheeftnauwelijksbezoekersopgeleverd.Mogelijkisdeverzendingviaverschillendeschijven(scholenzijnbenaderdnaarhunindelingineenvandevierclusters)nietgoedaangekomenbijdescholenen/ofdeouderraden.

16

grip

op

ver

voer

17

gemeentenalternatievemogelijkhedenoverwegen.Hetideeontstondomhetleerlingenvervoerteregelenzonderaanbesteding,namelijkdoordeorganisatievanleerlingenvervoeruittebestedenaaneenparticuliereopdrachtgever.Indatgevalvervaltdeverplichtingtotaanbesteding,dieimmersgebaseerdisopEuropesewetgevingvooroverheden.DeA4gemeentenhebbenbeslotendezemethodevoordeduurvanéénjaaruitteproberen.DegemeentenhebbendeStichtingSchoolvervoerNederlandgevraagdalsopdrachtgeveroptetreden.Destichtinggeeftookprofessioneleondersteuning,zoalscoördinatieenklachtenafhandeling.Nabijeenkomstenwaarinookdeoudersakkoordgingenmetdezeopzet,isdestichtingvanstartgegaan.Feitelijkverstrekkendegemeenteneencollectievekostenvergoedingvoorhetleerlingenvervoeraaneencollectiefvanoudersmetleerlingenindiegemeenten.

BesprekingDestichtingfunctioneertnubijnaeenjaarentottevredenheidvanbetrokkenen.Degemeentenzijnpositiefoverdeconstructie:zebesparenkostenopeendureaanbestedingsprocedureenkopenviadestichtingklachtenafhandeling,coördinatieenmonitoringenevaluatievoordeligin.Daarnaasthebbenzegoedeflexibelevoorzieningenvoorhetleerlingenvervoerdieminderkostenvergendandedichtgetimmerdecontractenvanvoorheen.Degemeentenstaatambtelijkgezienwelverdervanhetleerlingenvervoeraf.Ditgeeftsomshetgevoeldatzijdecontrolemissen.Ookdeouderszijntevredenoverderegeling.Zijhebbendemeestdirecteinvloedopdeorganisatievanhetvervoer(zittenookinhetbestuur!),wetenwaarzemetvragenenklachtenheenmoeten,enkunnenviadestichtingstructureelmetvervoerdersengemeentenpratenoverproblemen,aanpassingenvandeverordeningenlangetermijninvesteringen.Hetwerkenmetlokalevervoerderslevertwerkgelegenheidopendelokalevervoerderszijnookbekendmetdeplaatselijkecultuurenhetwegennetwerk.Devervoerderheeftzekerheidvaninkomstenvoorlangeretijd.Verwachtingisdatdezedaarommeerbereidzalzijnomteinvestereningoedmaterieelenvastechauffeurs,omdatditdekansopdecontinuïteitvandesamenwerkingtussenhetcollectiefendevervoerdersvergroot.Aangezienallepartijenbetrokkenenenthousiastzijn,ontstaaterautomatischeenklimaatwaarinwordtgestreefdnaarkwaliteit.Erontstaanooknieuwevragen.Watbijvoorbeeldalsgroteregroepenoudersuithetcollectiefstappen,indienopeenzekermomenthunbelangennietvoldoendegediendzoudenworden?Hetbelangvaneengedegenenonafhankelijkemonitoringenbeschrijvingisevident,ookvooranderegemeentendiebelangstellendzijnmaarzichnognietaanhetexperimentwillenwagen.

5.1.3TrajectgemeenteMoerdijk-Leerlingenvervoer

IndittrajectwerddeaanloopnaarenuitwerkingvaneennieuweaanbestedingindegemeenteMoerdijk(Noord-Brabant)begeleid.Debetrokkencliëntenraadheeftopbasisvaneeneigenenquêteeneigenideeënwensengeformuleerdvoorhetprogrammavaneisen.DecliëntenraadenProgrammaVCPbesprekendegangvanzakenregelmatigmetgemeenteenvervoerders.Ingoedoverlegmetdeambtenarenzijnvrijwelallewenseninhetdefinitieveprogrammaopgenomenendusindeaanbestedingscriteria.Interessantisdathetoverlegmetdevervoerdersvanhetlopendecontractookoplevertdatzijbekendzijnmetwelkezakenerspelen.ZijkunnendusbijeenvolgendeaanbestedingbeteranticiperenopdeinhoudvanhetProgrammavanEisendandeanderevervoerders.Eenvoordeligepositiederhalvevoordevervoerders.

overWmo-/regiotaxivervoer.TechnischgesprokenheeftGripopVervoer9trajectenzelfstandigbegeleid,deandere10zijnvoornamelijkdoorProgrammaVCPuitgevoerd.HetonderscheidtussenwatGripopVervoerheeftuitgevoerdenwatProgrammaVCPheeftuitgevoerdisechterindepraktijklastigtemaken,aangezienerindiversegevallensamenwerkingsvormenzijnontstaan.Beslotenisdaaromoverdetrajectenalstotaalpervervoerssoortterapporteren.

Hierondervolgendeverkorteweergavenvanalletrajecten.Gekekenisnaardevolgendeaspecten:• opwelkewijzevindtparticipatieplaats?• isdeparticipatienaartevredenheidvandepartijengeregeld?• isdeparticipatiesuccesvolindezindaterookresultaattezienis?• hoeoordeeltdeklantengroepzelfoverdebelangenbehartiging?

5.1 Trajectenleerlingenvervoer

5.1.1TrajectZwijndrecht-Leerlingenvervoer

DeafgelopenjarenishetleerlingenvervoerinZwijndrecht(Zuid-Holland)redelijkgoedgeregeld.Weliseronrustgeweestoverhetontbrekenvan(goede)begeleidingindebussen.Inaugustus2010zoueennieuweaanbestedingkomen.Erisechtergekozenomhethuidigecontractmet1jaarteverlengenomdatdebetrokkenwethouderdemogelijkhedenwildeonderzoekenomhetleerlingenvervoerregionaalaantebesteden.Voorjaar2012dienthetnieuwecontractklaartezijnvoorhetnieuweschooljaar2012/2013.

Indienerzichproblemenvoordoenisdegemeentebereidteluisterennaarbelangenbehartigers.HetCliëntenplatformLeerlingenvervoerZwijndrechtoverlegttweekeerperjaarmetvervoerderswaardoordeverhoudingengoedzijn.Degemeenteneemthenookserieus,alisdoorziektevandevastecontactambtenaarleerlingenvervoerhetcontactwatmoeizamer.Devoorzitsterisdetrekkervanhetplatform.Zijheeftzichechteronlangsteruggetrokken.Hetplatformisdaaromnuergzwak.Endetoekomstvangoedebeïnvloedinglooptdaarmeegevaar.

BesprekingFeitelijkisdittrajecteengoedvoorbeeldvaneenstevigeenvertrouwderelatietussenplatformengemeente,waardoorergoedewederzijdsebetrokkenheidis.Hetwegvallenvandetrekkervanhetplatformgeeftaanhoeinstabieldesituatiezomaarkanworden.Dezegswijze‘Niemandisonmisbaar’geldthierbepaaldniet.DeconsulentvanProgrammaVCPbegeleidtdeontstanesituatieenzoektooknaareennieuwetrekker.Ookdebelangenbehartigersgroepzelfistotdusvertevredenoverdesamenwerkingmetdegemeente.

5.1.2TrajectAlblasserwaard-Vijfheerenlanden-Leerlingenvervoer

InhetgebiedAlblasserwaard-Vijfheerenlanden(Zuid-Holland)hebbendegemeentenGiessenlanden,Graafstroom,LiesveldenZederik(hierverderaangeduidalsdeA4gemeenten)in2007eenaanbestedingsproceduredoorlopenvoorleerlingenvervoer.Voorhetschooljaar2010/2011moestereennieuwcontractkomen.Namindergoedeervaringenmetdeaanbestedingsprocedurein2007endenegatievegevolgendaarvanvoordecontinuïteit,deflexibiliteit,deprijzenendereistijdenvanhetvervoer,wildende

18

grip

op

ver

voer

19

diendentezijn.Degemeentegafaaneeneigenwijzetevolgenwaaropoudersinhetaanbestedingstrajectbetrokkenworden.Zijbeperktzichbewusttothetschriftelijkinformerenvanoudersenhetorganiserenvanéénofmeerinformatieveouderavonden.Eenmeerstructurelekeuzevoorinspraakalseenouderraadofklankbordgroepwerdafgewezenalsonwerkbaarofonhaalbaar.Degeplandeouderavondenbodengegevendeplanningvandeaanbestedinginfeitegeenruimtevoordaadwerkelijkebeïnvloeding.Tijdensdebijeenkomstenwerdenoudersuitsluitendgeïnformeerdoverdekeuzesdiezijngemaaktendegevolgendaarvan.GripopVervoer,ProgrammaVCPenCliëntenbelangwerdendoordegemeenteopafstandgehoudenenuitgeslotenvanverderedeelname.

BesprekingAmsterdambaseerthaarbeleidophetontbrekenvaneenwettelijkeregelingvoorinspraakvangebruikersinhetleerlingenvervoer.Degemeentebeperktzichtothetinformerenvandeoudersoverdeaanstaanderegelingen.Derelatiestussendegemeenteenbetrokkenondersteuningsorganisatieszijnverschillend.DeadviesgroepCliëntenbelanglijkteenregelmatigcontactmetdegemeentetehebben,maarnietduidelijkisofhetonderwerpleerlingenvervoerdaarinookaanbodkomt.ProgrammaVCPheeftgeenrelatiemetdegemeenteAmsterdam.Degemeentewenstgeeninspraakvanouders.Oudershebbendanookgeenenkeleinvloedopdeorganisatieenuitvoeringvanhetleerlingenvervoer.

5.1.6TrajectOssenMaasdonk–Leerlingenvervoer

InOss(Noord-Brabant)werdinhetnajaar2010eennieuweaanbestedingLeerlingenvervoervoorbereiddoordegemeente.Indezegemeenteleekdesituatieteontstaandatdeeisentenaanzienvanhetbestekeerderzoudenwordenvastgestelddandatdezittendegemeenteraadzichkonuitsprekenoverdenieuweverordening.Opdevalreepisdezeprecairesituatievoorkomen,maardegelijktijdigspelendevoorbereidingenvanzowelhetbeleidskaderalsdeaanbestedingzorgdenvooreenbehoorlijkedynamiek.

OssheefteenAdviescommissieLeerlingenvervoerdievaltonderhetCliëntenplatformOss(SCPO).Devoorzittervandewerkgroepheeftindeloopdertijddossierkennisopgebouwd.Gedurendedetrajectperiodeontstonddeindrukdatdeverhoudingtussendegemeenteendewerkgroeponderdrukstonddoordevolgendeomstandigheden:• onduidelijkheidoverrolvanSCPOinhetalgemeen.Erliepalbijnatweejaareen

trajectomSCPOomtevormentotdelokalewmo-adviesraad.DoordekomstvaneennieuwcollegekomentakenenbevoegdhedenvanSCPOonderdruktestaan(kwestiesalswelofnietadviserenoverdeuitvoeringvanbeleid).

• indegemeenteOsszijndeafdelingenbeleidenuitvoeringvanleerlingenvervoervanelkaargescheiden.Ditlevertallerleicommunicatieproblemenop(informatiedienietofzeerlaatkomt,verdwenenstukken,afdelingendienaarelkaarwijzen,nietgedeeldekennis).

• erzijnindeloopdertijddiversecontactpersonenvanuitdegemeentegeweest,ookwaserin2010opeensuitvaldoorziekte.

Degemeenteambtenarenwarenindittrajectterughoudendtenaanzienvanderolvandewerkgroepleerlingenvervoer.Degedachteomoudersbredertebetrekkenbijhetvervoer,bijvoorbeeldbijhetcontractbeheer,werddoordeverantwoordelijkeambtenarenvrijnadrukkelijkafgehouden.

BesprekingInhetverledenwasderelatietussengemeenteencliëntenraadmoeizaam,enzelfseentijdvolledigvastgelopen.Openigmomentisdecliëntenraad“leeggelopen”enkwamenernieuweleden.Ookbijdegemeenteontstondeennieuwspeelveldmetpartijendieelkaarbeterbegrepen.Medehierdoorblekenuiteindelijkookdevervoerdersbereidomeenminderdefensievehoudingaantenemen.Hetsuccesschuilthierinbelangrijkemateineengoederelatieendebereidheidommetelkaareerlijkenopentespreken.Decliëntenraadzalvoorlopigdevingeraandepolshoudenvoorhetmonitorenvanhetnieuwecontractendeevaluatiecyclus.DeVCP-consulentzalvooralsnogbeschikbaarblijven.

5.1.4TrajectAsten–Leerlingenvervoer

TijdensdittrajectspeeldeeenaanbestedingvoorleerlingenvervoerdiedegemeenteAsten(Noord-Brabant)samenmetdegemeenteSomerenheeftvoorbereid.DeadviesraadleerlingenvervoervanAsteniszelfpro-actiefaandeslaggegaanmetdeaanbestedingnogvoordatdegemeenteactieondernam.Alleactiviteitenzijningoedesamenwerkingmetdegemeenteondernomen.DeadviesraadheeftalsstartpuntdedoorProgrammaVCPontwikkeldekwaliteitsmeterleerlingenvervoergedeeltelijkuitgevoerd.Deonderlingerelatiesensamenwerkingtussendeverschillendepartijenverliepengoed.Alleaanbevelingenvanuitdeadviesraadzijndoordegemeenteovergenomen.

BesprekingIndittrajectzijnmetnamedesuccesfactorenvanbelang.Dezezijn:• deaanwezigheidvaneenwelwillendegemeenteambtenaar,dieopenstaatvoor

adviezenvanouders• eengemeenteraaddiemoetbezuinigen,maardekwaliteitvanleerlingenvervoer

vooropstelt.• degemeentedieopenstaatvooruitgebreideondersteuningvanuitVCPenGrip

opVervoer,ookomdatdematerievooroudersingewikkeldis.Hierdoorismeergelijkheidinhetinformatieniveaugekomenenookvertrouwenindesamenwerkingwederzijds

Tochzijnerookkanttekeningen::• Debetrokkenheidvanoudersiseenkwetsbaarpunt.Voorgoedadviesishet

noodzakelijkomveelvuldigbijelkaartekomenvoorhetbesprekenvanvaakingewikkeldematerie.Tijdenshetproceshaaktensommigeoudersvanwegedezetijd-enenergie-investeringaf.

• Onvoldoendekennisvanouderswashiereenaandachtspunt,dittrajectkonnietplaatsvindenzonderondersteuningvanexternepartijen.Ookdeadviesraadheeftdeondersteuningalsbehulpzaamervaren.Zijwasbijvoorbeeldvergetenomdeaanbevelingenvanuitdekwaliteitsmetermeetenemeninhetadvies.Doordebegeleidingkondittijdigwordenhersteld.

• DeadviesraadenProgrammaVCPpakkensamendevoortgangop.Deondersteuningzalzichookrichtenophetorganisatorischgoedopordebrengenvandeadviesraad.

5.1.5TrajectAmsterdam-Leerlingenvervoer

IndetrajectperiodeheeftGripopVervoergetrachtincontacttekomenmetdegemeenteAmsterdamomtrenteennieuweaanbestedingleerlingenvervoer.Degesprekkenvondenplaatsineenperiodewaarindeuitgangspuntenvanhetbestekalvrijwelgereed

20

grip

op

ver

voer

21

ishetindecontractperiodenietgelukteenpiketpaaltezetten.Hierbijspeeltmeedattijdensdetrajectperiodedebetrokkengemeentenjuistwarenteruggeflotenomdatzijhetoudecontractniethaddenopgezegd,watmogelijkdewilomzichteconcentrerenopouderparticipatieheeftverminderd.Anderzijdszijnervanenkelegemeentenineenhalfjaargeenreactiesontvangenopherhaaldeuitnodigingenomingesprektegaan.Hetisgissenwelkeoverwegingendeaangeschrevenambtenarenhebbengehadomgeenenkelereactietegeven.

ProgrammaVCPisbetrokkenbijenkelelokaleinspraakgroepenvanouders.Zijisdoorgegaanmethetoverlegmetoudervertegenwoordigersenheeftnogsteedshetplanomeenregionaaladviesorgaanleerlingenvervoeroptezetten.Zonderondersteuningzoudendezeactiviteitennietwordenontplooid.

5.1.9TrajectBoxmeer,St.Anthonis-Leerlingenvervoer

Eind2010heeftdegemeenteBoxmeer(Noord-Brabant)eenbesluitgenomenoveraanpassingenvandeverordeningleerlingenvervoer,enkondigdeaanhierovereenouderbijeenkomstteorganiseren.HetaanbodvanGripopVervoeromdaaraaneenbijdrageteleveren,werddoordegemeenteafgeslagen.Degemeentewildegeenbuitenstaanderstoelatenomdatheteentebeladenonderwerpwasenhetdoelvandebijeenkomsthetgevenvaninformatieaanouderswas.OphetaanbodvanuitProgrammaVCPomdelokaleadviesgroepteondersteunenisgeenreactiegekomen,nochvandegemeente,nochvandeadviesgroep.Hettrajectisdaaropafgesloten.

5.1.10TrajectEde-Leerlingenvervoer

DeCliëntenraadLeerlingenvervoerinEdeisdoordegemeenteerkendbinneneenverordeningparticipatie.Deledenontvangenpresentiegeld,verderheeftdeadviesraadgeenbudget.Deadviesraadoverlegttweemaalperjaarmetdewethouderenregelmatigermetbeleidsambtenaar.Sinds2007zijnerveelwisselingengeweestbijdegemeente,watsteedsnieuwegesprekspartnersopleverde.

Bijdelaatsteaanbestedingisereenwerkgroepgevormdwaarindegemeente,eenadviesbureauendeCliëntenraadLeerlingenvervoerEdezittinghebben.Vanhetingediendeadvieszijneenaantalvoorstellenovergenomen.Denietovergenomenvoorstellenzijnwelbesprokenenerzijnargumentengegevenwaaromdienietzijnovergenomen.

DeCliëntenraadheeftmededoorvoorlichtingvanGripopVervoermeerooggekregenvoorhoehetprocesvanaanbestedenverloopt,voorderolenfunctievandeinhoudelijkedocumentenenvoordeverschillendebelangenvanpartijen.Deraadpraatnuookmeeovercontractbeheerenwilindetoekomstbetrokkenwordenbijevaluatievanvervoerperiode.Daarmoethetgespreknogoverplaatsvinden.Gemeenteencliëntenraadhaddenzelfdevoorkeurvoordetekiezenvervoerder,enaandezevervoerderishetvervoeruiteindelijkookgegund.

Decliëntenraadisblijdatermeerbegripensamenwerkingis,endaternuookoverlegmetdevervoerderis.Complicerendefactorisdatderaadhetmoeilijkvindtomhunachterbantebetrekken,ondanksfaciliteitendiederaadterbeschikkingheeftzoalseenwebsiteenmogelijkhedenvoormailings.DecliëntenraadkanverderterugvallenopdeVCP-consulent.

BesprekingDeAdviescommissieLeerlingenvervoerinOssisquaconstructieenfunctionerenkwetsbaar.Alleverantwoordelijkhedenlekeninhetbegingeconcentreerdbijdevoorzitter.Ditisrisicovolmethetoogoponverwachteuitval,maarookquaborgingvandemeningvandeachterban.Gelukkigheeftdegroepindezeperiodeaanwasvannieuweledengekregendiezichvolelanopdeinhoudhebbengestort.Hetbetrekkenvannieuweoudersisvoordewerkgroepeenarbeidsintensievezaak.Ouderparticipatiezoalshetbeleggenvaninformatieavondenenhetmakenvannieuwsbrievenkosttijdenvraagtomdeskundigebegeleiding.Dewerkgroepheeftdaarompermanenteprofessioneleondersteuningnodig.DezewordtdoorProgrammaVCPgegeven.Degemeenteheeftopaangevenvandewerkgroepeenaantalwijzigingeningebrachtinhetbestek.Devraagblijftofermeerinhadgezetenalspartijenineenmeeropensamenwerkinghaddengeopereerd.Ondersteuningheefteenpositievebijdragegeleverdaanheteindresultaat.

5.1.7TrajectZaltbommelenMaasdriel-Leerlingenvervoer

HetcontactmetdegemeentenZaltbommelenMaasdriel(Gelderland)isontstaanopinitiatiefvanGripopVervoerophetmomentdatdeoorspronkelijkevervoerderfaillietwasgegaaneneennieuwevervoerderhetvervoertijdelijkhadovergenomen.Beidegemeentenkondendaarmeeeennieuweaanbestedingsproceduregaanvoorbereidenenuitvoeren.GripopVervoerenprogrammaVCPgaveneengoedontvangenpresentatieoverouderparticipatieaandebetrokkenambtenarenendeoudervertegenwoordiging.Degemeentehadinmiddelsdeoudersuitgenodigdomeenroltespelenindekomendeaanbestedingsprocedure.HettrajectisnietverderbegeleidomdatProgrammaVCPhieraleenondersteunenderolspeelde.Overdeinrichtingeneffectiviteitvandeouderparticipatieismomenteelnognietsbekend.

5.1.8TrajectTaxihoppergebied-Leerlingenvervoer

Inditgebiedwerkteeenaantalgemeentensamenbinneneengemeenschappelijkeregelingvoorleerlingenvervoer:regiotaxiprojectTaxihopper(inmiddelsRegioTaxiNoordoostBrabant).Eenaantalgemeentenwildeeind2010hetleerlingenvervoervoordekomendejarennietopnieuwgemeenschappelijkaanbestedenenuitvoeren.Derolvanhetdienstdoendeprojectbureau,deoplopendekostenengroeiendetwijfeloverhetschaalvoordeelspeeldeneenbelangrijkerol.Enkelegemeenten,waaronderBoxmeerenStAnthonis,hebbendesamenwerkingvoortijdigopgezegdenzijnhetleerlingenvervoerzelfgaanaanbesteden.Dezevenresterendegemeentenwildeneennieuweaanbestedingbegin2011ingangzettenmaarzijnteruggeflotenomdathetlopendecontractniettijdigwasopgezegd.Zijgaaneind2011denieuweaanbestedingsprocedureingangzettenvoorhetschooljaar2012/2013.

DezesituatievormdedeaanleidingvoorGripopVervoeromincontacttekomenmetdezegemeenten.Dezevengemeentenwildenalin2011eennieuwevervoerderenhebbendaarvoordeprocedurebegin2011inganggezet.Erwasderhalveweinigtijdominspraakdooreenoudervertegenwoordigingteregelen.Intweegemeentenwaaraleenoudervertegenwoordigingactiefwas(LanderdenSt.Oedenrode)werdhiervanevenwelgeengebruikgemaakt.IndetrajectperiodeheeftGripopVervoerzichingespannenomincontacttekomenmetdebetrokkengemeentenenhenwarmtekrijgenvoorzowellokalealsregionaleinvullingvanouderparticipatie.Ondankssomsconstructievegesprekken

22

grip

op

ver

voer

23

DevormvanexpertgroepwordtookbinnenWmo-gebiedengebruiktenvaltonderdeverantwoordelijkheidvandegemeente.IneenvoorlichtingsbijeenkomstmetvertegenwoordigersvandeGehandicaptenraadEnschedeoveraanbestedenleerlingenvervoer,bleekdathetthemanietzoleeftomdatgebruikersredelijktevredenzijnoverhetleerlingenvervoer.DeGehandicaptenraadgafwelaandatzegraagzelfeenbijeenkomstorganiseertvoordeachterbanominspraakopaanbestedingtebespreken.DeGehandicaptenraadkwamerechtergedurendedetrajectperiodedoorveleurgentezakennietaantoeditpuntmetdegemeentetebespreken.

DegemeenteEnschedewilcollectiefvrijwilligersinzettenvoordoelgroepenvervoermaarwilookdatgekekenwordtnaareigenmogelijkhedenvanleerlingenenouders.Opdiemanierontstaanermeersoortenvervoer.ZoishetideevooreenbrederCentrumvoorVervoeropMaatontstaan.Voorgebruikerszoudatéénloketvoorvervoerbetekenen,waarvooriederegebruikerdieinaanmerkingkomtvoorhetdoelgroepenvervoereenindividueelvervoersplanopgesteldwordt.Daarinwordtookdeinzetvanscholenenzorginstellingengebruiktomtekijkeninhoeverrezijbijdragenaandoelgroepenvervoerkunnenleveren,eninhoeverreervanuitdebuurtinitiatievenontplooidkunnenworden.

Hetwerkenmetindividuelevervoersplannenmetdaaraangekoppeldebudgettenkanvoordegemeentebetekenendaternietaanbesteedhoeftteworden.Zokanookhetlokaalvervoersondernemerschapwordengestimuleerd.Degemeenteisvooralsnogenthousiastomdemogelijkhedenteonderzoekenmaarzietookgrotevraagtekens:Inhoeverreleverthetopmaatindicerenniettehogekostenpostenopenwiemoetdiedanbetalen?Hoezithetmetbestaandeenlopendecontractenenhoemoetdegemeenteomgaanmetdeverschillendefinancieringsstromen?

5.2TrajectenWmo/regiotaxivervoer

5.2.1TrajectWestfriesegemeenten–Wmo-vervoer

DegemeentenDrechterland,Enkhuizen,Hoorn,Koggenland,Medemblik,OpmeerenStedeBroecvormensamendezevenWestfriesegemeenten.JarenlangwerddeOV-taxi(inclusiefWmo-vervoer)aanbesteeddoordeprovincieNoord-Holland.Deprovincieheeftvanwegebezuinigingenin2010beslotendeOV-taxivanaf2011nogmaarvoor50%tefinancieren.DaarophebbendeWest-FriesegemeentenzichteruggetrokkeneninhetkadervanhunWmo-verplichtingengezamenlijknaaralternatievengezocht.ZijhebbenhetWmo-deelzelfgeregeld,maarmogengeenopenbaarvervoeraanbieden.InWest-Frieslandbestaatdaaromsinds12december2010naastbusentreingeenaanvullendopenbaarvervoermeerviadetaxi.VoorseniorenzonderWmo-indicatiedietegenstrippenkaarttariefgebruikmaaktenvandeOV-Taxivervaltdaarmeeeenbelangrijkvervoersmiddel.VoorbewonersvandebuitengebiedenzonderOVisergeenalternatief.Zijzijnnuaangewezenopparticulierenofregulieretaxibedrijven.

Degemeentenzijntevredenmetdegekozenoplossing.Zijzienverbeteringenindekwaliteitendekostenzijnlager.Deaanbestedingisreedsachterderug.Hetbestek,programmavaneisenendeverordeningzijnnietaangepasttenopzichtevaneenpaarjaargeleden.VoorWmo-geïndiceerdenzalernietsveranderen.DeWmo-radenindegemeentenzijninditprocesgeraadpleegd.Hetprogrammavaneisenwasin2007aleensdooralleWmo-radenuitgebreidbehandeldengoedbevonden.DeWmo-radenhebbennuproformaadviesgegevenenzijnverdertevreden.DeWmo-radenhebbenechtergeencontactenmetouderenbondeninditgebiedenzienditooknietalshuntaak.Erwordt

BesprekingHetbeelddatontstaatisvaneengoedesamenwerkingophoofdpuntenensterkevertegenwoordigingdiedoordegemeenteookgehoordengewaardeerdwordt.Aandachtspuntenblijvenhetcontactmetdeachterbanendeverdereinhoudelijkeverdiepinginhetbelangenbehartigerswerkintijdenvanaanbestedingen.

5.1.11TrajectDoetinchem-Leerlingenvervoer

InDoetinchemenOudeIJsselstreek(Gelderland)werdhetleerlingenvervoerenigejarenaanlokalevervoerdersgegund.Ouderskondenaltijddirectcontactleggenmetdevervoerders.Bijdeovergangnaareennieuwevervoerdergingerveelmis.EenvandeoudersdieviavrijwilligerswerkgoedopdehoogtewasvanpolitiekreilenenzeilenindegemeenteOudeIJsselstreekheeftcontactgezochtmetdeambtenaarleerlingenvervoeraldaarengebruikgemaaktvanhaarrelatiesmetdegemeenteraad.Zeismetmedewerkingvandebeleidsambtenaarenwethoudereengroepgestartenheefteenwebsiteopgerichtommisstandenaandekaaktestelleneninvloeduitteoefenenopdekwaliteitvanhetvervoer.IndegemeenteDoetinchemluktehetaanvankelijknietomvoetaandegrondtekrijgen,maarmetbehulpvandewethouderisdattochgelukt.Dewerkgroepheeftnoggeenformelestatus.Welzijnergoedeafsprakengemaaktmetdegemeenteoveropwelkemanierdewerkgroepgesprekspartneris.Elketweemaandenwordtmetambtenarenvandegemeentenoverlegd.Degemeentefaciliteertook.Ookisdewerkgroepgesprekpartnerbijcontractbeheerenanderezakenrondomdeaanbestedingscyclus.Dewerkgroepheeftmetdevervoerderminimaaltweekeerperjaarstructureeloverleg.Daarnaastisernauwcontactmetvervoerdenopmomentdaterietsnietgoedgaat.

BesprekingDewerkgroepwordtalsgesprekspartnerserieusgenomenenerisgoedgewerktaancommunicatietussengebruikers,vervoerderengemeente.Informatieaanoudersenookdekwaliteitvandechauffeurszijnbelangrijkeonderwerpen.Belangrijkookisdeaanwezigheidvan5ledendiedeuitvalvaneenvanhenkunnenopvangen.ProgrammaVCPheeftdewerkgroepondersteundmetadviesenzaldatblijvendoen.

5.1.12TrajectBreda-Leerlingenvervoer

HetBredaasCentrumvoorGehandicaptenbeleidendegemeenteBredazoudentijdensdetrajectenfasevanGripopVervoeringesprekgaanoverhetleerlingenvervoerindegemeenteBreda.GripopVervoerhadookondersteuningswensendoorgesprokenmetdevoorzittervanhetCentrum.Echterdoorhetlangdurigwegensgezondheidsredenenwegvallenvandevoorzitterishettrajectnietverderuitgevoerd.

5.1.13TrajectEnschede-Leerlingenvervoer

InEnschedewordteenaanbestedingleerlingenvervoervoorbereiddiezalplaatsvindeninseptember2012.DegemeenteEnschedestondpositieftenaanzienvanhetinitiatiefvanGripopVervoeromaandachtterbestedenaanevaluatieenstondopenvoorinvloedvangebruikers.Omdaterterplaatsegeenbelangenbehartigingisgeorganiseerdrondomleerlingenvervoer,isdelokaleGehandicaptenraadbetrokkenbijdeoprichtingvaneencliëntenraad.Degehandicaptenraadzagechtermeerineenexpertgroepenzochtdaarovercontactmetdegemeente.Ineenexpertgroepzittennaastcliënten(ervaringsdeskundigen)ookmensenmetanderedeskundigheden.

24

grip

op

ver

voer

25

niveau.DewerkgroepVervoerzounadrukkelijkbetrokkenwordenbijdebeoordelingvanaanbestedingsdocumenten.HetPCGishierzelftekwetsbaarvoorquaorganisatieenkaneenbrederugdekkinggoedgebruiken.HetOV-bureauheeftondanksherhaaldelijkeuitnodigingomtereageren,geeninteressegetoondindeontwikkelingen.

HetPCGenZorgbelanghebbendemogelijkheidoverwogenombijdestarteventueelaanvullendeondersteuningvanGripopVervoertegebruiken.Indetrajectperiodeisdaargeenvervolgopgekomen,aangezienPCGindieperiodeeenbijzonderdrukkeperiodeheeftgehad.Tochzijndeeerstepiketpalengeslagenengevenpartijenaanermeeverdertewillen.

BesprekingPositiefresultaatis,daterinGroningenindetrajectperiodeinitiatievenzijnontstaanvooreenbredecliëntenwerkgroepVervoer.Opditmomentisechterdeagendavanbetrokkenbelangenorganisatiesovervolenontbreektdenodigeexpertiseenondersteuningomeendergelijkewerkgroepgoedindesteigerstezetten.DezeondersteuningkanindetoekomstdoorProgrammaVCPweeropgepaktworden.Draagvlakbijprovincie,gemeentenenOV-bureauisonmisbaarennognietonderzocht.

5.2.3TrajectKopvanNoord-Holland-Wmo-vervoer

Inde(noord)kopvanNoord-HollandzijndegemeentenZijpe,Harenkarspel,Niedorp,AnnaPaulowa,DenHelderenSchagenbetrokkenbijeenreorganisatievanhetWmo-vervoer.Dezegemeentenzijn(integenstellingtotWest-Friesland)nietonderlinggeorganiseerd.InvoorgaandejarenwerddeOV-taxiaanbesteeddoordeprovincieNoord-Holland.Degemeentenwerktenaljarenmeteigenvervoerbudgetten.Hetgemeentelijkbeleidinditgebiedisaltijdgerichtgeweestophetstimulerenvaneigenkeuzesinhetaanbodvanvervoersvoorzieningen.DoorhetgebruikvanallevormenendeaanwezigheidvandeOV-taxidieooktaxiafhankelijkepersonenkonvervoeren,ishetvervoerbetaalbaargebleven.Deprovincieheeftvanwegebezuinigingenin2010beslotendeOV-taxivanaf2011nogmaarvoor50%tefinancieren.DegemeentenhebbenzichdaaropteruggetrokkenenhetWmo-deelnuineigenbeheergeregeld.Zemogenechtergeenopenbaarvervoeraanbieden.

VoorseniorenzonderWmo-indicatiedietegenstrippenkaarttariefgebruikmaaktenvandeOV-Taxivervaltdaaromeenbelangrijkvervoersmiddel.VoorhendieinbuitengebiedenwonenzonderOVzijndebelbus(ineenaantalgebieden),particuliervervoerofregulieretaxibedrijvendebeschikbaremaarduurderealternatieven..AllegemeenteninditgebiedwerkenmeteenvervoerbudgetbestaandeuiteenPGBoftaxikostenvergoeding,waarbijdegebruikerzelfmagkiezen.Hetvervoerbudgetisechtergebaseerdopstrippenkaarttarief,endaarbijontstaanproblemen.Wmo-geïndiceerdendietaxi-afhankelijkofrolstoeltaxi-afhankelijkzijn,komenwaarschijnlijknietuitmethunvervoerbudget.Zijzullenvakerkiezenvoortaxikostenvergoeding.Detotaletaxikostenwordenaanzienlijkhogeraangezienreizentegenhetstrippenkaarttariefnietmeermogelijkis.

Allegemeentenhebbengekozenomin2011hetsysteemongewijzigdtelatentotjanuari2012.Danzullengemeentenwijzigingengaandoorvoerenomdeverhoogdekostenzoveelmogelijktebeperken.Dehogeruitvallendekostenzullennaarverwachtingweltotproblemenleiden.Degemeentenhebbendaaromderandvoorwaardenvoorindiceringper2012aangepast.Demeestegemeentenstelleneeninkomensgrensinvan1,5tot2

danookgeenprotestwaargenomenvanuitdeouderenbondenofvanuitdeoudereOV-gebruikerszelf.HetgemisvaneenOV-netwerkindebuitengebiedenwordtnaarverluidtinmeerdan90%vandegevallenaltijddoordemensenzelfopgelost.

BesprekingDeWmo-radenvoelenzichinditprocesvoldoendegekend,enzijgevenaanweinigbehoeftetehebbenommeerinvloeduitteoefenenophetvervoer.Wmo-radenzijnvanmeetafaandoorhungemeentenactiefenserieusbetrokkenbijhetproces.Opditmomentwordenzijnietbegeleid.ErisalleeneenlichtemonitoringvanuitProgrammaVCP.Datisopditmomentvoorhenookvoldoende.ConclusieisdattussenWmo-radenenhungemeenteneengoedebasisvanvertrouwenbestaat,endathetWmo-vervoergeenproblemenoplevert.Datopditmomentgeenactievebegeleidingwordtgevraagd,iseengoedteken.Maarhetherbergtookhetrisicovaneenlaissezfairehouding.Wmo-radenveranderenvrijregelmatigvansamenstellingenerkomteenmomentwaaropdeoudegardevervangenisdooreennieuwegarde.Hetmoetdanblijkenofalleopgebouwdekennisenervaringookvoldoendeisdoorgegeven.

5.2.2TrajectenstadGroningen/regioNoordGroningen-Wmo-vervoer

AlhetopenbaarvervoerindeprovinciesGroningenenDrentheisinéénconcessieaanbesteed,metuitzonderingvaneenaantaltreinvervangendeHoogwaardigOpenbaarVervoer(HOV)-lijnenenalhetkleinschaligeopenbaarvervoer.DitlaatstevervoerisgezamenlijkaanbesteedmethetWmo-vervoerenleerlingenvervoervanallegemeenteninGroningenenDrenthe(m.u.v.degemeenteGroningen).HetOV-bureauteAssenstaatcentraalinditprocesenheeftdeinspraakvoorallevormenvanvervoergeregeldviaeenconsumentenplatform.

InGroningenisnauwelijkssprakevanlokalegehandicaptenplatforms.MetdeovergangvandeWVGnaardeWMOzijndemeesteplatformsovergegaaninWmo-adviesraden.Ookisergeenadviesraadvoorhetleerlingenvervoermeeractiefindeprovincie.Deanimodaarvoorlijktooknietgroot,medeomdatdevorigeadviesraadslechtseenkortlevenbeschorenisgeweest.Welisereenprovinciaalgehandicaptenplatform:hetPCG.DitbestaatuitvrijwilligebestuursledenenwordtprofessioneelondersteunddoorZorgbelangGroningen.ProgrammaVCPspeeltindezeregiogeenactieverolalsondersteuner,opgrondvantaakverdelingsafsprakenmetZorgbelang.

HetPCGsignaleerdedatervanallesmisgaatindeuitvoeringvanhetdoelgroepenvervoer.Erisechtergeenstructureeloverlegmetdeachterbanoververvoerszakenenbesprekingvanaanbestedingenisdaaromookgeheelnietaandeorde.HetPCGismettweeledenvertegenwoordigdinhetconsumentenplatformvanhetOV-bureau.SignalenvanvervoersproblemenvanmensenmeteenbeperkingwordendoorhetPCGmeegenomennaarditconsumentenplatform.AanbestedingsdocumentenkomenwelterbesprekingoptafelvanhetConsumentenplatform,maarerismeestalteweinigtijdomdezekritischtebekijken.ErspeeltnaardebelevingvanPCGergveelophetgebiedvanvervoer.Somszietmenzelfdoordebomenhetbosnietmeer.

GripopVervoerheefthetPCGgeadviseerdeenbredewerkgroepVervoeroptezetten,waarinallebelanghebbendepartijen,zoalsOV-bureau,provincialeenlokalebelangenbehartiging,Wmo-adviesradenengemeentenvertegenwoordigdzijn,enwaarinknelpunteninhetvervoermetelkaarbesprokenkunnenworden.Opdezemanierkaneenbrederdraagvlakontstaanvoorbesluitenopgemeentelijkenprovinciaal

26

grip

op

ver

voer

27

5.2.4TrajectGoeree-Overflakkee-Wmo-vervoer

IndittrajectstondeennieuweinvullingvanhetWmo-vervoeropGoeree-Overflakkee(Zuid-Holland,respectievelijkdegemeentenDirksland–Middelharnis–Oostflakkee–Goedereede)centraalvanafjanuari2012.VorigjaarheefteenevaluatieplaatsgevondenvandeRegiotaxiGoeree-Overflakkee.Uitdezeevaluatieenandereenquêtes(Wmo-klanttevredenheidonderzoeken,mysteryguestonderzoek),bleekdaternogaleensklachtenwarenoverdezevervoersvorm.Debelangrijkstezijndatdetaxiregelmatigtelaatkomt,somshelemaalnietendaternogaleensmeteenaanzienlijkeomweggereisdwordt.Hetaantalendeernstvandeklachtenneemtdeafgelopentweejaartoe.

In2011zoueennieuweaanbestedingplaatsmoetenvinden.Degemeentenverwachttendanweerbijdezelfdeaanbiederuittekomen.FuikVervoeradviesbureauheeftdaaromvoordegemeentegekekennaaralternatievemogelijkhedenvoorhetorganiserenvanhetcollectievetaxivervoervoorWmo-geïndiceerden.Hieruitkwamnaarvorendatdegemeentenookeenindividuelekostenvergoedingkunnenverstrekken,waarmeegebruikerszelfhuntaxivervoerkunneninvullen.Geheelinlijnmethetcompensatiebeginselkandanwordenvoldaanaaneenveelflexibelerenoppersoonlijkebehoeftenafgestemdvervoer.Eenaanbestedingisindatgevalnietnoodzakelijkenlokale(taxi)ondernemerskunnenhetvervoerverzorgen.Vanuiteconomischperspectiefisditeengoedeontwikkelingvoorderegio.EennegatieveconsequentievanditalternatiefisdatdeOV-functionaliteituithetWmo-vervoerverdwijnt.NukunnenimmersookníetWmo-geïndiceerdenvandeRegiotaxigebruikmaken.DegewoneOV-concessieechterbiedtalternatieven,zoalsdebelbus(meteendeur-haltevoorziening)endeOV-taxi.DeRegiotaxiwordtmomenteelweiniggebruiktdoornietWmo-cliënten,mededaardoorzijndegevolgenbeperkt.Metdeprovinciewordtgekekennaareenovergangsregeling.

maaldebijstandsnorm.Daarbovenmoetdegebruikerzelfeenvervoeroplossingzoeken.Uitzonderingwordtgemaaktvoorrolstoelgebruikerszonderalternatiefengroependiekunnenaantonenandersnietmeervoldoendetekunnenparticiperen.Hierzalstrengopwordengeïndiceerd.Voorseniorenhooptdegemeenteopeengunstigemarktwerking.InditgebiedmetveelbuitengebiedbiedthetnietsluitendeOV-netwerknamelijkkansen.Detaxibranchelijktaltewerkenaaneenverlaagdtariefsysteemvoordezecommercieelaantrekkelijkegroep.Wmo-radenengehandicaptenplatformszijnoverditprocesgeïnformeerdengeraadpleegd.Demeestezijnnietblijmetdenieuwevoorstellenmaardoordeplotselingewijzigingenhebbenzijnietveelkunnenprotesteren,ookalomdatdeconsequentiesnogniethardtemakenzijn.2011isdanookeenbelangrijkjaaromtemonitorenwaardeknelpuntenliggen.DeplatformsenWmo-radengaankijkenhoedemonitoringhetbesteaangepaktkanworden.ProgrammaVCPishierbijbetrokken.

BesprekingDekeuzenvandegemeentenindekopvanNoord-Hollandlijkenongunstiguittepakkenvoorbepaaldedoelgroepen.Inditgebiedmoeteengoedeinventarisatiewordengemaaktvandegevolgen.NadezomerkunnendeWmo-radendanaantonenwelkeeffectendenieuweregelingenhebbenophetvervoer.VanuitProgrammaVCP,dieditprocesmonitort,isdevingeraandepolshoudenabsoluutnoodzakelijk.

28 29

omgeving.Endannogisdeeffectiviteitnietgegarandeerd:partijenzijnbijelkaargebrachtentotovereenstemminggekomen,maardevraagisofhetgaatwerkenindepraktijkvaneenaanbesteding.

5.2.6TrajectBarneveld–Wmo-vervoer

HetWmo-vervoervandegemeentenBarneveld,Veenendaal,Rhenen,Wageningen,EdeenScherpenzeelisonderdeelvanRegiotaxideVallei.DeprovincieGelderlandishiervoordeopdrachtgeverendeuitvoeringligtbijProjectbureauRegiotaxiGelderland.HetRocovadviseertdeprovincie,delokaleadviesradenadviserendegemeentenbetreffendehetWmo-vervoerendaarnaastisereengebruikersgroepdieadviesgeeftenmeepraatvanuitervaringenvanmensendiedaadwerkelijkgebruikmakenvandeRegiotaxi.HetRocovbeoordeelthetbestek,degebruikersgroepbrengtpuntenterbesprekingnaarvoren.DeSeniorenraadvanBarneveldwildeo.a.methulpvanGripopVervoergraaggaansamenwerkenmetdeadviserendeadviesorganenenookhaarachterbanmobiliserenominvloeduitteoefenenopdekwaliteitvanhetvervoer.

IneenbijeenkomstwerdvoorgestelddatdegebruikersgroepsamenmetdeSeniorenraad,deWmo-adviesraadenhetgehandicaptenplatformeenplanvanaanpakgaanmakenoverhoedeachterbantebereikenenhoeeffectiefsamentewerkenmetdeanderegemeenten.DegebruikersgroepheeftallijnennaardemeesteWmo-adviesradenengehandicaptenplatformsmaarnognietnaardeseniorenraden.Tijdenshetgesprekblijktookdatdiesamenwerkingnodigisomdatgemeentenbeleidskeuzesmoetenmakeninverbandmetversoberingvandesubsidiesvandeprovincie.GemeentenmoetenzichbezinnenofzenogmetWmo-vervoermeegaaninhetRegiotaxisysteem.AangezienGelderlandeenuitgestrektgebiedismetveelkleinekernenzijnmetnameseniorenendemindermobielemensendienietinaanmerkingkomenvoorWmo-vervoerdedupealshetRegiotaxisysteemkomttevervallen.Bovendieniserzoveelindekwaliteitvanhetregiotaxisysteemgeïnvesteerddatmenditsysteemwilbehouden.AdviesradenslaandehandenineenomhetRegiotaxisysteemtebehoudenendaaraandachtvoortevragenbijdebetreffendegemeenten.

Samenwerkingtussenpartijenblijktookuitbetrokkenheidbijmeerderebeleidskeuzesoververvoer.Zohebbeno.a.deGehandicaptenraadenouderenbondeneenbriefgeschrevenaandepolitiekwaarinmenzorgenuitoverbezuinigingenenkostenstijgingvoorklanten.DeWmo-adviesradenwerkeningoedeafstemmingmetelkaarenhebbeninmiddelslijnengelegdnaardeseniorenradenengehandicaptenplatformsendesamenwerkingmethetRocovisookuitstekend.HettrajectwordtindetoekomstverderondersteunddoorProgrammaVCP.

BesprekingDebelangenorganisatiesstaanachterhetindividuelealternatief.DegemeentenbehoudenallemogelijkhedeneninstrumentenomdezevoorzieningbeheersbaartehoudenenerwordtbeteraandeverantwoordelijkhedenvanuitdeWmovoldaan.HettoegankelijkopenbaarvervoernetwerkopGoeree-Overflakkeebiedtvooreendeelvandedoelgroepeenuitstekendalternatief:Hetstimulerenvanhetgebruikdaarvan,o.a.doormeerenbeterevoorlichtinglijktvolgenshendemeestwerkzameoplossingvoorhetfinancieelbeheersbaarmakenvandegemeentelijke(taxi)vervoervoorziening.Hetalternatiefzaldekwaliteitsterkverbeteren,zoisdeverwachting.Ditkomtonderanderedoordatmeerdere(taxi)bedrijvenuitdeeigenregioditvervoerkunnenverzorgen.Despecifieke(gebruiks-)voorwaardenmoetennoggoedwordenafgesprokenmetbijbehorendedeclaratiemethodiek.Eengunstigemarktwerkingtussenderegionalevervoerdersisnuookmogelijk:verschilleninritprijzenofverschillendeprijzenalnaargelanghetaftenemenproduct,zijnnuookmogelijk,bijvoorbeeld.• welomrijden,minderbetalen• alleenrijden,meerbetalen,etcVooralsnogwordtdittrajectnognietgemonitord,hetheeftweldeaandachtvanprogrammaVCP.

5.2.5TrajectVechtdal–Regiotaxi

InhetverledenwarendegemeentenHardenberg,OmmenenDalfsenmede-opdrachtgevervoordeRegiotaxi,maarindetoekomstzaldeprovincieOverijsselformeleopdrachtgeverworden.DeprovincieOverijsselheeftmetdebetrokkengemeenteneenconvenantgesloten,waarindeinkooprelatietussengemeenteenprovincienaderisuitgewerkt.

DeprovincieOverijsselwilbijdeaankomendeaanbestedingnietbezuinigenopdeRegiotaxienhethuidigesysteemvoortzetten.Deprovinciewasbenieuwdnaarbeleidskeuzesdiegemeentenmakenenzijwildeookgraagincontactkomenmetachterbanenbelangenbehartigingsgroepen.GripopVervoerheeftdaaropdebetrokkenpartijengepeildendebelangenbehartigersgroepengeïnformeerdenvoorbereid.Metdeprovinciewerdafgesprokeneenbijeenkomstteplannenvoorgemeentenenbelangenbehartigers.OndertussenwashetconceptbestekgeschrevenendoordeprovincievoorgelegdaanhetRocov.Afgesprokenwerddatopdebijeenkomstallevoorgesteldewijzigingenzoudenwordengepresenteerdmetdemogelijkheidomdediscussieaantegaan.Tijdensdiebijeenkomstwerddesuggestieomeengebruikersgroepvanbelangenbehartigerstestartenomarmd.Opdezewijzewordtervaringsdeskundigheidingebracht.Deprovincieisenthousiastoverdegebruikersgroepenwildieookbetrekkenbijcontactbeheerenbijelkekwartaalrapportageendedaaraangekoppeldegesprekkenmetdevervoerder.DelokalebelangenbehartigerszoalsWmo-radenengehandicaptenplatformziendatookzitten.HetRocovheefttwijfelsenwildetoegevoegdewaardenogonderzoeken.

BesprekingIndittrajectwerdzichtbaarwaterbijeencomplexeaanbestedingssituatiewaarinzowelprovincie,gemeentenenbelangenbehartigersorganisatieseenrolspelen.komtkijken.GripopVervoerheeftinhoudelijkgeadviseerdengeorganiseerd.Deverschillendewerkwijzenvandebelangenbehartigingsgroepenmakendatdeperiodewaaroverwerkisuitgevoerdbehoorlijklangisgeworden.Iederoverlegorgaanheeftzijneigendynamiekenverantwoordelijkheidenmoetterugkoppelenaanpartnersenachterbanindedirecte

30

grip

op

ver

voer

31

7 Resultaten

7.1ProjectresultatenonderdeelA

VoorlichtingsbijeenkomstenversusprojectdoelstellingenVandebeoogde12doorhetlandverspreidevoorlichtingsbijeenkomstenzijner11gehouden.Tweeafgelastebijeenkomstenbetroffenbijeenkomstenleerlingenvervoerdieonvoldoende(minderdan10)bezoekersaantrokken.ZoalsaangegevenisopverzoekvandebelangengroepinEnschedeeenextrainformatiebijeenkomstoverleerlingenvervoergedaan,waardoorhettotaalop11uitkomt.Gedurendehetprojectzijnookandersoortigevoorlichtingsbijeenkomstengeorganiseerd(o.a.bijeenkomstenvanNaarbetercontractvervoer,voorouderenbondenANBOenPCOBenbinnentrajectenzoalsinOss).Dezezijnvoordezuiverheidvanmetenbuitenbeschouwinggelaten,maarkunneneveneenswordenopgevatalsvoorlichtingsbijeenkomsten.

HandboekenvoorgebruikersDebeoogdehandboekenaanbestedenleerlingenvervoerenaanbestedenWmo-vervoer/regiotaxizijngeproduceerdopbasisvandebijeengebrachtedeskundigheidenkennisbinnenenbuitenhetprojectteam.Ofdezevoordedoelgroepgoedbruikbaarzijn,konnietwordenvastgesteldbinnendegrenzenvanhetproject.Advieshierbijisominhetnajaarvan2011deafnemerstebenaderenmeteenaantalvragenhieromtrentviaeenonlineenquête.

BrochuresenandereinformatiematerialenDirectnaelkebijeenkomstenineenevaluatiefonlineonderzoekisbijdebezoekersnagegaanhoezijdedaarverstrekteinformatiebrochures,waaiersenpresentatieshebbenontvangenenwatzeermeehebbengedaan.Deenquêteisverstuurdnaar291bezoekers.Dathetwerkelijkaantalbezoekers(314)wathogerlag,heefttemakenmethetfeitdateenaantalvanhenvanhetzelfdemailadres(vandebelangengroep)gebruikhebbengemaakt.Deenquêteisdoor55mensenvolledigingevuld.Ditiseenbevredigenderesponsvan17,5%.Deverdelingvandebezoekersoverhuninteressegebiedlagalsvolgt(meerinteressegebiedenmochtenwordenaangekruist):Leerlingenvervoer: 14xWmo-vervoer 36xRegiotaxivervoer 25x

51vande55deelnemersvondenhetvoorlichtingsmateriaalprettigofzeerprettigleesbaar.Eveneensvonden51vande55deelnemershetmateriaalgoedofzeergoedtebegrijpen.42personenvondenhetmateriaalinformatiefenboeiend,7vondendatniet,endeoverige6gavenergeenoordeelover.39vande55deelnemersvondenhettijdensdebijeenkomstenuitgereiktmateriaalgoedtoepasbaarophunsituatie.11deelnemerskunnendatnietgoedinschattenen5deelnemersvondenhetmateriaalnietgoedtoepasbaarophunsituatie.Opdevraagofmenmetdeinformatiebeterinstaatbentomteadviserentijdenseenaanbestedingsprocesvonden29deelnemersdatdezeinformatieheneengoedbeeldheeftgegevenvanwaterbijeendergelijktrajectkomtkijken.12vanhentwijfelenofdezeinformatievoldoendewasomdaadwerkelijkeengoedeadviesroltespelenen10gevenaandatzijdenkendatzijdoordezeinformatienieteenbeteradvieskunnengeven.

6 Aanvullendeonderzoeken

Alsaanvullingopdeinformatieuitdetrajecten,heeftGripopVervoertweeaanvullendeonderzoekengeorganiseerdonderpartijendieeenrolspelenbijcliëntenparticipatie.Dezeaanvullendeactiviteitenhaddentotdoelmeerinzichtenteverwervenindedagelijksepraktijk.

Inmaart2011organiseerdeGripopVervoereenvijftalbijeenkomstenwaarindeinvloedvanreizigerservaringenopdekwaliteitvanhetcontractvervoerwerdbesprokenmetgemeenten,vervoerders,adviesbureaus,scholenenreizigersadviesraden/belangengroepen.Inelkegroepkwamendewenselijkheidenhaalbaarheidvanklantparticipatieaanbodtegenhetperspectiefvandebetreffenderelatiegroep.Erwerduitvoeriggesprokenoverdevisievanbetrokkenenopdenoodzaakvanparticipatieendewijzewaaropdiegeregeldzoukunnenworden.

Inmei2011werdeenaanvullendonderzoek(onlinevragenlijst)uitgevoerdnaardeoordelenenervaringenvande314bezoekersvandebijeenkomstenGripopVervoerennaardewijzewaaropzijhetvoorlichtingsmateriaalhebbengebruikt.Deuitkomstenvanbeideonderzoekenzijnmeegenomenindebesprekingvanderesultaten.

32

grip

op

ver

voer

33

• indetrajectenisopgemerktdatexpertiseenervaringopditmomentlokaalwordtopgebouwddoorverschillendeondersteunendepartijen.Erontbreektopditmomenteenbreedgedragenlandelijkevisieopondersteuningvandedecentralecollectievebelangenbehartigingdoormensenmetbeperkingenenouderen.

• Deondersteuningwordtnugebodendoordepatiënten-engehandicaptenorganisatiesverenigdinhunlandelijkekoepels(CG-RaadenPlatformVG)enuitgevoerddoorhetprogrammaVCP.DitprojectGripopvervoerisdaarondergebracht.,Afgestemdwerdmetprovinciaalenlokaalgefinancierdeorganisatiesvoorbelangenbehartigingdoorcliënten,veelal‘Zorgbelang’genoemd.OokwerdsomsafgestemdmetMEE-organisatiesdiehettothuntakenpakketrekenenomdecollectievebelangenbehartigingteondersteunen.

• eenbrederondersteuningspakketzoalsbedoeldindeprojectresultatenkanpaswordenontwikkeldwanneerinzichtenzoalsdievanGripopVervoeromgezetkunnenwordennaarbreedinzetbareproducten.

AdviestrajectenHetdaadwerkelijkbegeleidenenadviserenvancliëntgroepeninadviestrajectenismindergoedgeluktdanbeoogd(ziehoofdstuk5voorinhoudelijkeverklaringen).Eenbelangrijkinzichthieris,dathetinbrengenvaneenrelatiefonbekendeentijdelijkopererendepartijalsGripopVervoerbijsommigecliëntgroepenengemeentenheeftgeleidtothetnegerenofafwijzenvandeaangebodenhulp.Ineenaantalgevallenomdatmenhetbelangofnuternietvaninzag,omdatmeninschattedatdeperiodewaarinGripopVervoerkonwordenaangesprokenvooradviestekortzouzijnomtrajectengeheelafterondenofomdatmenGripopVervoerzagalseenbedreigingofoverbodigederde.DeaardendebeperkteduurvanhetprojectGripopVervoerisdaarmeeeenverklaringdievanbelangis.Beterzouzijngeweestomdebestaandelokaalwerkendeondersteuningsorganisatieslangdurigesamenwerkingsprojectentelatenrealisereningoedeverhoudingenmetdebetrokkenpartijen.Echteromdatdierelatiesnognietinallegevallenbestonden,enernognieteenduidigmateriaalvoorhandenwas,maggesteldwordendatGripopVervoerdesondankseenpositieveenbruikbarebijdrageheeftgeleverd.Metnamehetinzichtindewerkingvandeonderlingerelatieslevertaanknopingspuntenop.

DigitaleondersteuningsstructuurHetopzettenvaneendigitaleondersteuningsstructuuro.a.doorhetinzettenvandigitaleinformatie-ennetworkingtechniekenistendeleeffectiefgebleken.Ondanksvermoedensdatbelangengroeperingenvrijzwakophetinternetvertegenwoordigdzoudenzijn,heeftdewebsiteGripopVervoerhettegendeelbewezen.Diversetoepassingenzijnmetsuccesingezetomhetcontactmetdeklantgroepentegeleiden,zoalsdigitaleinschrijvingenvoorbijeenkomstenenhetversturenvandigitalenieuwsbrieven.Mindersuccesvolishetexperimentomeencommunityopterichtenvanbelangenbehartigersinhetvervoer.Hiervoorwasfeitelijkteweinigcapaciteitgereserveerd.Daarnaastmerkenweopdatbelangenbehartigersnogterughoudendzijninhetraadplegenofdelenvaninformatieopinternet.

EvaluatierapportEenevaluatierapporttenaanzienvandeinzetvanhetontwikkeldeondersteunings-pakketeneeneindrapportagezijngecombineerdbinnenditeindrapport.Hetevaluatie-rapporttenaanzienvandeopbrengstvandetrajectenisneergelegdinparagraaf7.3.

Opdevraagofdeinformatienaderhandnogisgebruikt,gevendedeelnemersdevolgendedoelenweer:• 15deelnemershebbendeinformatiegebruiktomzichmeerteverdiepeninhet

onderwerp•• 21deelnemershebbendeinformatiegebruikttijdensoverlegmetcollega’s

• 10deelnemershebbendeinformatiegebruikttijdensoverlegmetdegemeenteofprovincie

• 9deelnemershebbendeinformatiegebruikttijdensoverlegmethunachterban

• 5deelnemershebbendeinformatiegebruikttijdenseenaanbestedingsproces

• 17hebbendeinformatiedoorgegevenaaneencollega

• 13deelnemershebbendeinformatienaderhandnietmeergebruikt

Samenvattendkangestelddatdeelnemershetvoorlichtingsmateriaalpositiefwaardeerdenendatdemeerderheidvanhenhetmateriaalindepraktijkkongebruikenenookdaadwerkelijkheeftgebruikt.

WebsiteDewebsiteisvolgensplangeleverdeninhetgeheleprojectingezet.Indeperiodevan17augustus2010tot25mei2011trokdewebsitetotaal4486uniekebezoekers(metingoverdeperiodedaarnavaltbuitendeverslaglegging).Dezelegdengezamenlijk7060bezoekenaf.Nadereanalyselevertopdatdegemiddeldebezoektijdvan80%vandebezoekersvrijlaaglag(1tot2minuten),watdeindrukwektdatveelbezoekersnietvoordeinhoudelijkeinformatiekwamenofnietopdejuistesiteterechtkwamennaeenzoekactie.Dewebsiteiswelgoedgebruiktbijinschrijvingenopdebijeenkomsten,voorhetverspreidenvannieuwsbrieven,nieuwsberichtenovercontractvervoerenvoorenquêtedoeleinden.Hetopzettenvaneengebruikersplatformisindeslotfaseverdergefaciliteerdmaarnognietafgerond.VoorhetvervolgvanwebsiteencommunitywordtaansluitinggezochtmethetonlinenetwerkVCP-netvanProgrammaVCP.

7.2ProjectresultatenonderdeelB

OndersteuningspakketbegeleidingcliëntgroepenGedurendehetprojectiseenbasisvooreenondersteuningspakketontwikkeldwaarincliëntgroepenwordenbegeleidengeadviseerdindevoorbereiding,evaluatieenuitvoeringvaninspraakenparticipatiebijaanbestedingstrajectendoelgroepenvervoer.Ditisbeschrevenineenleidraadvoortrajectbegeleiding.Hetwerkenaanditpakketheeftnogaanvullendeinzichtenopgeleverd:• duidelijkisgewordendathettoepassenvaneenondersteuningstrajecteentraining

vergtvoorondersteunersinzoweldeinhoudelijkebegrippenenprocessen,alsookeentrainingophetomgaanmetdebelangenverschillentussendebetrokkenpartijenenhetspelenvaneenrolhierbij.Dietrainingisnognietontwikkeld,maarkanmetbehulpvandehuidigeinzichtendooreenvandebetrokkenpartnerswordenopgezet.Allebijproducten(standaardaanbestedingsroute,webinformatie)endeleidraaddieGripopVervoerheeftontwikkeld,kunnendaarbijwordeningezet.

34

grip

op

ver

voer

35

• onderzoekervandeeffectiviteitofkwaliteit• financieelcontroller

Ditroeptdevraagopofdebetrokkenoverhedennietteveeltakenopzichnemen.Indewetstaatfeitelijkdatdelokaleoverhedenverantwoordelijkzijnvoordefinancieringvanhetdoelgroepenvervoer.Inpraktijkbeperkendewerkzaamhedenzichniettotdefinanciering,maarlopendebeleidsmatige,politiekeenuitvoerendeprocessenvaakdoorelkaarheen,geregisseerdenuitgevoerddoordegemeenteen/ofprovincie.

Gegevende(regelmatig)ontbrekendespecifiekevervoerdeskundigheidbijdedoorsneeambtenaarenhetverloopvanambtenarendiezichbezighoudenmetcontractvervoer,zoudevraaggesteldkunnenwordenofdegemeenteerwelaltijdvoormoetkiezenomalletakenzelfuittevoeren.Bijdevervoerdersisookalenigeonrustontstaanomtrentdefraudegevoeligheidenonbetrouwbaarheidvanhetuitvoerenvanaanbestedingendoorgemeenten(onderzoekErnst&Young,mei2011).

Erzijninmiddelsinteressantealternatievenvoordeorganisatievanhetdoelgroepenvervoer.Debeschrijvingdaarvanindegenoemdetrajectenendegoedeervaringendiepartnersdaarmeeaangeventehebben,gevenvoldoendeaanleidingdezevariantendekomendejarenverderteonderzoeken:• reizigerscollectieven:waarineenparticulierestichtingofeenbreed

reizigersplatformhetbeheeroverdegeldenkrijgten/ofhetvervoermetdevervoerdersamenregelt.Hetcollectiefiseenalternatiefdatopeenaantalplaatseninverschillendevormenwordtuitgetest.Voordelenzijno.a.datergeentijd,geldenenergieinaanbestedingenmeerhoefttewordengestoken(bijeenparticulierestichting),datdekeuzevanenhetcontactmetdevervoerderdirectbijdeklantgroepkomtteliggen,endatdelokalevervoermarktdoorhetwegvallenvandeaanbestedingsplichteenimpulskrijgtotkwaliteitsverbetering.

• scholencollectievenvoorleerlingenvervoer,waarbijscholensamen(ofineenenkelgevalindividueel)hetvervoerregelenmetdevervoerderopbasisvandoorscholeningesteldeindicatieafspraken.Infeiteeenregelingwaarbijdescholen,diehunleerlingenhetbestekennen,ookdeverantwoordelijkheidkrijgenomvoorelkeleerlingpassendvervoerteregelenbinnendoordegemeenteofprovinciegesteldefinanciëlekaders.

• individueelPGB:demogelijkheidvoorvervoersklantenomnietcollectiefmaarindividueelafsprakentemakenovereigenvervoerofdatvanhunkind.Ookhierbijvervaltdeaanbestedingsplicht,enhebbenmeervervoerbedrijveneenrol.Nadeelisdathierhetalgemenezichtopkwaliteitwegvalt.Maardeklantbepaaltdevervoerkeuzeopbasisvanzijnofhaartevredenheidendemarktwerkingdoetderest.

Dewaarderingvancliëntenparticipatie

GemeentenDemeestegemeentenlijkennognietstructureelteinvesterenincliëntenparticipatieinhetdoelgroepenvervoer.Veelgemeentenzijnterughoudendinhetaangaanofbeantwoordenvaninitiatievenvoorhetleerlingenvervoer,waarvoorgeenwettelijkeinspraakbasisbestaat.MaarookinhetWmo-vervoerenregiotaxivervoervallengemeentenvaakterugopdeWmo-raden,diegeenideaalplatformzijnvoorregelmatig

7.3Cliëntenparticipatieindepraktijk;eenanalyse

Na10maandenGripopVervoerkaneenbalanswordenopgemaaktoverdedagelijksepraktijkvandecliëntenparticipatiedieGripopVervoerheeftwaargenomen.DaarmeewordtgeenrepresentatiefoordeelgegevenoverhoedéparticipatieinNederlanderuitziet.Wemerkenopdatweopbasisvan11bijeenkomstenen19trajectengeenrepresentatieveschetsvancliëntenparticipatieindoelgroepenvervoerinNederlandkunnenmaken.Tegenoverdevelebelangengroepen,gemeentenenprovincieswaarwegeencontactmeehebbengehad,kandatnietovereindwordengehouden.Dezeanalyseisdanookvooralindicatiefentrendmatig.

HeterogeenspeelveldAllereerstvaltdeheterogeniteitvanhetspeelveldop.Inde19trajectenenindegesprekkenmetbetrokkenenontstaateenbeelddatdeorganisatievancliëntenparticipatievrijwelnergensvolgenseenstandaardmodelisgeregeld.Deachtergrondenvanlopendecontracten,aanleidingenvoornieuweaanbestedingenendepartijendiewordenbetrokkenzijnsteedsandersgeorganiseerdofontwikkeld.Deontwikkelingvaneenbeleidskadervoorhetaanbestedenvanleerlingenvervoer,waarvoorrecentelijkeeninitiatiefvanstartisgegaan,moetdanookbreedgeoriënteerdzijn.Erisgeenpasklareformuledieoveralgegarandeerdzalwerken.

Hetorganiserenvancliëntenparticipatiekentvelevarianten.Naastdeéén-op-éénverhoudingtusseneenenkelegemeenteeneenenkelebelangengroepering,komenwesamenwerkingsverbandentussentweeofmeergemeententegen,provinciesdieeenrolspelenofdieroldoorschuivennaargemeenten,regionalebureausdieaanbestedingenregelenvoorzoweldeprovinciealsgemeenten,endatvoorallerleivormenvancontractvervoer,dusookopenbaarvervoer.Eenbelangrijkeobservatieisdatdemeestetrajectenwerdenuitgevoerdvoor(beginnende)adviesradeninhetleerlingenvervoer.Ondankshetontbrekenvaneenwettelijkebasislijktinhetleerlingenvervoertochbehoorlijkwatbewegingtekomen,alstaandemeesteinitiatievennogindekinderschoenen.

Aandekantvandebelangenbehartigerszienwehetzelfdebeeld,waarbijhetvaaknoglastigeristewetentekomenhoebijvoorbeeldhetcontactmetdeachterbanwordtgeregeld.Daarbijspeeltookvrijwelaltijdhetmomentendeaanleidingvoorhetoverlegmee:ismeneenaanbestedingaanhetvoorbereiden,wordtergeëvalueerd,isersprakevaneenopeenstapelingvanincidentenetc.Ditbetekentdatadviseringenondersteuningvanklantgroepeninaanbestedingsprocessenofandereprocessenvandoelgroepenvervoervrijwelaltijdmaatwerkis,waarvooreenalgemeenwerkmodelmindergeschiktenrealistischisdaneenpakketaantrainingen,inhoudelijkedeskundigheidenhandreikingenvooraanpakkenenwerkwijzen.HieraanheeftGripopVervoereenbijdragegeleverd.

DetakenenrollenvangemeenteofprovincieWezienindepraktijkdatinhetkadervanhetdoelgroepenvervoerdeprovinciesengemeentenveelverschillenderollenspelen:• beleidsontwikkelaar• indicatiesteller(voorwaardenkiezenenookbeoordelenvanverzoeken)• uitvoerdervandeselectievanvervoerders(aanbesteder)• organisatorvanhetvervoer(inadministratievezin)• helpdeskofklachtenmeldpunt

36

grip

op

ver

voer

37

• de uiteenlopende kwaliteit van de belangenbehartiging: Daarwaarhetgoedgaat,isdeinzetvangedrevenendeskundigebelangenbehartigersdaarzekereenoorzaakvan.Maaralsnietdejuistemanofvrouwaandeoverlegtafelzit,wordteffectiviteitbenadeeld.Aandekwaliteitvanbelangenbehartigerswordendoorgaansgeeneisengesteld(hetblijftvrijwilligerswerk).Hetgoedingevoerdrakenvergtveeltijdenenergievanbelangenbehartigers,enzekeralsovereenaanbestedingmoetwordengeadviseerd.Deindrukisdatditsomsteveelisgevraagdvoorbelangenorganisatiesdiediedeskundigheidenonderhandelingsvaardigheidnietaltijddirectinhuishebben.Hierdoorontstaatvrijwelaltijdeenongelijkwaardigeverhoudingtussendegoedopgeleidegemeenteprofessionalsdiedaarnaastvaakooknogadviesbureausindehandhebbengenomen,endemindergoedgeoutilleerdebelangenbehartigers.

• het peilen van de achterban:deindrukontstaatdatbelangenbehartigersmoeitehebbeninhetsystematischraadplegenvanhunachterban.Sommigebelangenbehartigersgaanvooraluitvaneigenervaringen,enveralgemeniserendieinoverleg.Indepraktijkishetlastigdeachterbantemobiliserenandersdanindegebruikelijkeinformatie(lees:klachten)bijeenkomsten.Enalsergeenklachtenbinnenkomen,isdatnoggeenaanwijzingdatdemeesteklantentevredenzijn.MetnameinsommigeWmo-trajectenwerdaangegevendatklantennietklagen,omdatzijhetregiovervoeralseenluxezien,ofomdatzijgeenheil(meer)zieninhetdoorgevenvanklachten.Ookalsineenklachtenregistratienietduidelijkonderscheidistemakenofklachtenwerkelijkoverslechtvervoergaan,ofteherleidenzijnnaaronbekendheidvandeklantmetregelsenafsprakenoverhetvervoer,kanaandelouterehoeveelheidklachtennietzoveelwaardewordengehecht.Indatgevalzullenbelangenbehartigersuitgaanvanzichzelf.

• weinig steun bij voorbereiding:DebelangenbehartigingwordtinWmo-/regiotaxivervoergefaciliteerddoorgemeenteofprovincieindevormvansubsidievoorhetgebruikvanruimteenmiddelen.Slechtshierendaarbetaalteengemeenteookvoordetijdenenergiediebelangenbehartigersaanhetonderwerpbesteden,ditintegenstellingtotdevervoeradviesbureausdievaakwelwordeningeschakeldterondersteuningvandegemeentezelf.Inhoudelijkebegeleidingwordtdoordegemeentezelfnietofnauwelijksgegeven.14vande43respondentenantwoorddenindeonlineenquêtedatzijbegeleidinghaddengekregenvanondersteuningsorganisatieszoalsMEE,ZorgbelangofVCP,7respondentengavenaanhelemaalgeenhulpofinformatievandegemeentetehebbengekregen.Ondersteunendeorganisatieshebbenvaakonvoldoendemogelijkhedenomiederegroepdiedatnodigheeft,teondersteunen.Ditvergrootdeinformatieverschillentussendeoverhedenendebelangengroeperingen.

• taakbelasting van bestaande belangengroeperingenWmo-raadsledenenledenvanouderenbondengevenaaninteressetehebbeninhetopzettenvaneenbelangenorgaanofwerkgroeprondomdoelgroepenvervoer,maardaardooranderetakenendoorgebrekaandeskundigheidenbegeleidingnietaantoetekomen.DeWmo-raadlijktvoordebegeleidingvanvervoerkwestiesgeengeschiktadviesorgaantezijn.Deagendazitvolmetonderwerpendiealsmeerbelangrijkwordenervaren.Hetblijktlastigtezijnomaparteaandachtvoorvervoersproblematiektekrijgen.

eninhoudelijkoverlegoververvoer.DaarnaastzijnervaakgeenspecifiekeradenvoorWmo-vervoer.

DeinspraakophetRegiotaxivervoerhoortthuisbijRocov’sofsoortgelijkeprovincialebelangenbehartigers,diedaarbijsomsondersteuningvaneenorganisatiealsZorgbelangontvangen.DitisechternoggeengarantiedatdebelangenvanWmo-geindiceerdengoedwordenmeegewogen.HierdoetzicheenkenniskloofvoordieWmo-adviesradennietaltijdkunnendichten.

Gemeentenhebbensomsnietdeovertuigingofdeervaringdatklantenparticipatieuiteindelijkleidttotbeterdoelgroepenvervoer.Somsisdatookeenterechtehoudingdiedoorervaringenwordengeboekstaafd:klantengroepenorganiserenzichmatig,dekwaliteitvandecliëntenparticipatieissomssterkafhankelijkvanindividueleledenendeenergiediezijerinsteken.Belangenorganisatieszijnimmersvrijwilligersorganisatiesdiejenietzomaarlangseenprofessionelemaatlatkuntleggen.Vaakishunstatusonduidelijk(wievertegenwoordigenzeeigenlijk?),somsfungerenzealleenalsdoorgeefluikvanreizigersklachten.Hierdoorwordenklantgroepennietaltijdvoldoendeserieusgenomen,endaardoorlaatofslechtssummierbetrokkenbijbeleidsontwikkelingof-advies.Dehoudingvandeambtenarijisvandoorslaggevendebetekenisvoorhetaldanniettotstandkomenvaneengoedcontactmetbelangenbehartigers.Dekwaliteitenpolitiekewilvanambtenarenofwethoudersisindemeestegevalleneenbelangrijkeindicatorvoorsuccesvollesamenwerking.Hiermeelijktwillekeureengroteroltespelen.

BelangenbehartigersIndeonlineenquêtebleekdatdehelftvandedeelnemers(allenbelangenbehartigers)vondendathuninbrengookdaadwerkelijkterugwastevindeninhetbeleidvandegemeente.Eenuitkomstdiehetbelangvandecollectievebelangenbehartigingoplokaalenregionaalniveauonderstreept.Deanderenhaddennietdeindrukdatdatzowas,twijfeldendaaraanofkondenzelfnietaangevenwaardathetgevalwas.

Almetalontstaateenbeeldvanredelijktoevalligewillekeur.Alsdegemeenteofprovinciehetwil,ontstaateengoedebodemvoorcliëntenparticipatie.Maarisergeenanimobijdelokaleoverheid,danbloedeninitiatievendood.DitverhoudtzichinelkgevalslechttotdewettelijkeverplichtingendievoorhetWmo-vervoergelden.Entenaanzienvanhetleerlingenvervoerishettebetreurendatalleinzetenaanvragenvanouderstenspijt,degemeentefeitelijkdeparticipatiekanmakenofbreken.

Dekwetsbaarheidvancliëntenparticipatie

Dewegnaarsuccesvollebelangenbehartigingisafhankelijkvanveelkwetsbareschakels:

• de aan- of afwezigheid van een (of enkele) centrale trekker(s), vrijwilligersmetveeltijd,kennisenenergie,dieerallesaanwillendoen(meerdan20uurperweekisvoorsommigebelangenbehartigersgeenuitzondering).Alsdezekernernietis,ofuitvalt,stortdebelangenbehartigingvaakalseenkaartenhuisinelkaarofwordtopzijnminsternstigvertraagd.Alleenplatformsmetmeerderelangdurigactieveledenzijninstaatstructurelebijdragenteleveren.

38

grip

op

ver

voer

39

BijhetWmo-/regiotaxivervoerisdezecomplexiteitnogwatgroteraangezienderegiotaxibemoeienismetprovincieen/ofstadsregio(deOV-vervoersautoriteit)enregionaleinspraakviaeenRocovofsoortgelijkeregionaleadviescommissieveronderstelt.HetWmo-vervoerdatmeestalinhetregiotaxipakketmeewordtaanbesteed,iseenaandachtspuntvoorelkebetrokkengemeenteapart,endedaaromheenaanwezigeinspraakgroepenzoalsdeWmo-raad.VervoerdersVervoerdersgevenaan,directgerichttewillenzijnopdeklanten,maarvaakdoordesterkopfinanciëlemotivatiesgerichtekeuzenvandeaanbesteders,daarnietaltijdrekeningmeetekunnenhouden.Letterlijk:“wewillenbestinonzeoffertesaandachtbestedenaanoverlegmetklantgroepeneneengoedsysteemvoorhetregistrerenenbeantwoordenvanmeldingenenklachteninbouwen,maardatstaathaaksophetleverenvaneenzogoedkoopmogelijkofferte”.Desgevraagdhebbendemeestegrotevervoersorganisatiesdeindrukdatgemeentenbijvoorkeuropbasisvanfinanciëlevoordelenkiezen.

Sommigevervoerdershebbenalleenalompraktischeredenenregelmatigoverlegmetdescholen,enditislangnietaltijdinhetcontractgeregeld.Vervoerdersmerkenookopdatveelklachtenvangebruikersinfeitevragenzijnominformatie,zijsignalerenregelmatigdatgebruikersnietopdehoogtezijnvanvervoersregelingenofvanhuneigenrechtenenplichtendaarbij,waarbijditalseenklachtwordtaangemeld.Deaandachtvoorklachtenregistratiekomtverderopookaandeorde.

ScholenScholenkunneninhetleerlingenvervoereenrolspeleninzowelhetindicerenvanleerlingenalsinhetoplossenvanknelpunteninhetvervoer.Immers:scholenhebbenalsgeenanderzichtopdemogelijkhedenvanleerlingen,enkunnendaarmeevaakeenbetereinschattingmakenvanhunspecifiekevervoerbehoeftenen-mogelijkheden.Ineenenkelgevalheefteenschoolookeenregierolinhetdagelijksemonitorenvanhetvervoer,waarbijregelmatigoverlegismetdevervoerder,zoweloverincidentelemeldingenofklachtenalsevaluatiefovereenlangereperiode.Eenmogelijkheidisomscholeneengezamenlijkeverantwoordelijkheidtegeven.Ditzoudegemeenteontslaanvaneenaantaltakendienunogambtshalvewordenuitgevoerd,maarwaardegemeenteinfeitegeenpartijzouhoevenzijn.Degeringeresponsvanscholenoponzeoproepengeeftechterookaandatveelscholendierolnunognietvannaturezienofdaarwarmvoorlopen.Meeraandachtdaarvoorisnodig.OverigensiservanuithettrajectNaarBeterContractvervoereveneensaandachtbesteedaanderolvanscholen,DehandreikingdiedittrajectvoorscholenheeftvervaardigdisookinafstemmingmetGripopVervoergemaakt.

VervoeradviesbureausGemeentenlatenzichveelalbijaanbestedingenbijstaandooradviesbureaus,diekennisvanzakenvanvervoersystemenhebben.Hetonderwerpparticipatiekomtmeestalalleenaanbodalsdegemeenteditaanadviesbureausvraagt.Adviesbureaushanterenopditmomentniethetstandaarduitgangspuntdathetklantperspectiefaltijdnadrukkelijkencontroleerbaareenrolzoumoetenspelenineenaanbestedingsproces.Ditneemtnietwegdatadviesbureauswelooghebbenvoorklantenperspectiefengemeentenvaakookadviserenhieraandachtaantebesteden.Hetzouwelkomzijnalsdezebureauseengezamenlijkecodezoudenontwikkelentenaanzienvanhetborgenvanklantenperspectiefencliëntenparticipatie.Alwashetmaaromdezebegrippeninhunwerkwijzenstandaardeenplaatstegeven.Debureausdiewijsprakenstondendaarnietonwelwillendtegenover.

DerolvananderepartijeninhetdoelgroepenvervoerenparticipatieNaastdeoverhedenendebelangengroeperingen,zijnernoganderepartijenbetrokkenindecyclirondomcontractvervoer.Wehebbendezeuitgewerktintweemodellenvoorcliëntenparticipatie:

Relaties cliëntenparticipatie leerlingenvervoer

Opvallendisdecomplexiteitvanderelatiestussenbetrokkenen.Dezeisbijhetleerlingenvervoeralredelijkgroot,aangezienrondomdebelangenbehartigingzichveelafstemmingplaatsmoetvindenmetzowelaanbiedendepartijen(gemeente,vervoerder)alsbetrokkenenzoalsoudersenscholen.

Individuele o.s.MEE

Collectieve o.s.(o.a. VCP, ZB)

Klanten

BBH

Scholen

Vervoerder(s)

Vervoer-adviesbureaus

Gemeente(n)

Relaties clienten participatie Wmo-/regiotaxivervoer

Individuele o.s.MEE

Klanten

RocovWmo-raden

Gemeente(n)

Collectieve o.s. (o.a. VCP, ZB)

Vervoerder(s)Provincie

Vervoer-adviesbureaus

40

grip

op

ver

voer

41

hetafhandelenvanincidentmeldingenenklachten.Zekerdaarwaarhetvervoertottevredenheidvanallepartijenverloopt(endatisrelatiefvaakhetgeval),isereigenlijkgeenbehoefteaanhetonderbrekenvaneengoedlopendcontract.Natuurlijkbrengendezealternatievennieuwevragenmetzichmee,hetiszeerdemoeitewaardomdezeinitiatieventeblijvenvolgenenernieuwealternatievennaastteontwikkelen.

InformatievoorzieningencommunicatiealsprobleemIndepraktijkblijktdatnaastvervoersmatigeproblematiek(zoalsritplanning,veiligheidaanboord,(rij)gedragvanchauffeurs),eengrootdeelvandeproblemeninhetdoelgroepenvervoertemakentehebbenmetdeinformatievoorziening(hetzorgendatadequateinformatieoverhetvervoerbeleidendeorganisatievanhetvervoerwordtgemaakt,geopenbaardenactiefverspreidaanklanten/gebruikers)enmetdecommunicatiedaarover(hettoelichtenvanregelsofhetoplossenvanproblemenviabereikbarehelpdesks,hetorganiserenvaninformatiebijeenkomstenen/ofmeldpunten).

Gemeenten/provinciesenvervoerderslijkenoverhetalgemeenslechtinstaatomeengoedsysteemvoorhulpvragen,meldingenofklachtenmetelkaarteregelen.Decommunicatieoverregelingenzoalsindicatiestellingenentoelatingsvoorwaardenalsookdieoverdeafsprakendieineencontractzijngemaakt,lijktvaaksporadischenonvolledig.Klantenkennen(volgensvervoerders)deafgesprokenregelingenenvoorwaardenslechtenwetennietwaarzevragen,bezwaren,meldingenofklachtenkunnenindienen.Vervolgensisookdeterugkoppelingvanklachtenofmeldingenonvoldoendegeregeld.Hetbeterorganiserenvandeinformatieencommunicatieronddoelgroepenvervoer,zouveelmeerduidelijkheidscheppenindeaardenomvangvandemeldingenenklachtenvanklanten.

SamenwerkingalssleutelbegripEffectieveparticipatiekomttotstandalsdesamenwerkingtussengemeentenenbelangenbehartigingwederzijdswordtgewaardeerdengefaciliteerd.Dekwaliteitvanderelatietussengemeenteenbelangenbehartigersiseenbelangrijkemaatvoorresultaat.Daarwaardegemeenteterughoudendofbeschermendistenaanzienvaninformatiedelenoverbeleid,ofzuinigofniettijdigismetoverleg,wordtdebelangenbehartigerbijnavanzelfineenwantrouwendepositiegebracht.Alsdebelangengroepalleenmaarklaagtenprotesteert,wordendegemeenteninhetdefensiefgedrukt.Daarwaareenwederzijdsepositieveenopenhoudingwordtgekozen,vindtgoedesamenwerkingplaatsenwetengemeentenenklantgroepenelkaartevinden.Eengoedesamenwerkingbetekentookdatdebelangenbehartigingkritischenotenmagplaatsen.Ineengoederelatiemagookweleensmetscherpwordengeschoten.Daarstaattegenoverdatsuccesvolleinvloedooknietaltijdhoefttebetekenendateralleenmaarwinstenbehaaldworden;juistineenperiodevanbezuinigingengeldtdathetbegrijpenvandedilemma’svaneengemeenteweleenstotmeereffectiviteitkanleiden,danhetafdwingenvaneenenkeletechnischeaanvullingvanhetbestek.

BeterevaluerenHetvaltintrajectenopdatindeperiodevooreennieuweaanbestedingvrijweinigaandachtbestaatvoorhetevaluerenvaneengelopenvervoerscontract.Gemeentenmakenvoorbenchmarkingdoeleindengebruikvantevredenheidsenquêtes,maardezefocussennietopdefeitelijkeprestatiesvanvervoerdersmaaroprandaspectendienietmethetvervoerzelftemakenhebben.Vaakisdepraktijkdatopbasisvanenkelefinanciëleoverwegingenofvanenkelemonitorresultatennieuwbeleidwordtopgezet.

Aanbestedingscycluswerktanti-innovatiefDesituatiewaarindegemeenteofprovincieeensindedrieávierjaareennieuwvervoercontractaanbesteedtaandegoedkoopstebiederdoetgeenrechtaandemogelijkhedenomhetvervoerookinnovatieverteregelen.Dealternatievendiewezagen,zijnalleontstaanuitdeonvredediegemeentenhebbenmetdeverplichtingtotaanbestedenofmetdetakendiemethetorganiserenvanhetvervoermeekomen,zoals

42

grip

op

ver

voer

43

AlshetgaatomeffectiviteitIndevormvanresultaatindeonderhandelingen,dangeldtvooralleinspraakdatdezenietbindendis.Inpolitiekezinlijkengemeentennietaltijdevenbereidomcliëntenparticipatiedaadwerkelijktevertalenineenandereaanpakvanhetvervoer.Gemeentenlijkenzichvaak(zoalsadviesbureausenvervoerdersonsaangaven)telatenleidendoordefinanciëlekadersvanhetgemeentelijkbeleidrondhetcontractvervoerenzijndaardanookhetmeestbijbetrokken.Hoeconstructiefenkwalitatiefhetoverlegmetklantgroepenookis,alsdegemeentelijkespeelruimtetekleinis,zullenkwalitatieveverbeteringendiemeergeldkostenergewoonnietkomen.Ditisechterinherentaancollectievebelangenbehartiging.

Effectiviteitisechterookoptevattenalshetvermogenomgemeententehelpenomnieuwevormentevindeneninnovatiesoptewekken.Indedooronsdoorlopentrajectenzienwedaarvoorbeeldenvan,dievaakookweldoorondersteuningsorganisatiesenanderepartijenwordeningebracht.Ookhierzijnmeerpartijenvoornodigdanalleenbelangenbehartigers.

2 inwelkesituatiesiseventuelestructureleondersteuningvandeskundigeprofessionalsnoodzakelijk,enhoekandezewordengerealiseerd?

Wanneer is ondersteuning noodzakelijk?

Deskundigeondersteuningisnoodzakelijkindevolgendegevallen:• alsergeenenkelevormvanstructureeloverlegtussenklantorganisatie

engemeenteis,zienwedatcliëntenparticipatiemoeizaamtotstandkomt,enisdeskundigebegeleidingnodig.Dezesituatiedoetzichhetmeestvoorbijoverleggenoverleerlingenvervoer,somszelfsalsdegemeentewelwillendencoöperatiefis,maarhetmoeilijkisomoudersteorganiseren.

• alserweleenvormvanparticipatieis,maaralsdecliëntgroepenofklantenzelfdaarnietergtevredenoverzijn,isdatookeengrondomdeskundigeondersteuningaantebieden.

• alserweleenvormvanparticipatieis,maardezezeercomplexisopgezet.Ditkomtvoorinallegevallenwaaringemeentengezamenlijkeenvervoerregelinghebben,danwelbijderegelingenrondomderegiotaxiwaardeprovincieviaregionaleinspraakdeparticipatieafdekt,maarwaarvaakhetWmo-deellokaalmoetwordenbesproken.Indatgevalisdeonderhandelingcomplexenoverveelschijvenenkanbetereenexternadviseurwordenaangezochtomdebelangenbehartigingteorganiserenenteondersteunen.DitgebeurtooknualindepraktijkdoordeinzetvanZorgbelangofProgrammaVCP.

• tenslotteisookzelfsinsituatiesdathetvervoergoedisgeregeldendeparticiperendeorganisatiesenoverhedentevredenzijn,ondersteuningopdeachtergrondaanwezig.Hetvitaalhoudenvanderelatiesmoetjuistinperiodenvanrelatieverustaandachtkrijgen.

8.Conclusiesenaanbevelingen

8.1Conclusies

Conformdeprojectopzetbevatdezeeindrapportageeenadviesomtrentde(on)mogelijkhedenen(on)wenselijkhedenvancliëntenparticipatiebijaanbestedingstrajecten.Enwordtbijditadviesalsleidraadeendrietalkernvragengehanteerd.Deconclusiesvanhetprojectzijngebaseerdopdezedriekernvragen.

1 inwelkematezijncliënteninstaatomzelfstandigeeneffectieveroltespeleninaanbestedingstrajectenvoordoelgroepenvervoer?

Devraaghebbenweopgesplitstintweedeelvragen:• In welke mate zijn cliënten in staat om een zelfstandige rol te spelen in

aanbestedingstrajecten?

• In welke mate zijn cliënten in staat een effectieve rol te spelen in aanbestedingstrajecten?

Onzeconclusieisdatdemeestecliëntgroepennietvoldoendeinstaatzijnomeenzelfstandigeen/ofeeneffectieveroltespelenbijdoelgroepenvervoer.Welichtenditantwoordtoe.

Inoperationelezinblijkencliëntgroepenvaaknietgoedinstaatomzelfstandigalsgelijkwaardigegesprekspartnervangemeenteofprovincieoptetreden:• inhetgevalergeeninspraakorgaanbestaat,zoalsbijleerlingenvervoervaak

gebeurt,ishetvooroudersmoeilijkomzelfstandigeenadviesraadleerlingenvervoeroptezetten.Ditgebeurtindepraktijkdanookvaakmethulpvanscholenofondersteuningsorganisaties.

• cliëntgroepenzijnvaakvooralervaringsdeskundig,watniethetzelfdeisalsdeskundigheidbezittenombestekkentebeoordelen.Zehebbenbijvoorbaateeninformatieachterstandtenopzichtevandeambtenarijenhebbenmindertijdvooroverlegenvaakookminderenergie.

• cliëntgroepenkunnenvaakhetoverlegmetdegemeentenietgoedvoorbereidenen/ofuitvoeren.Vaakisdevoorbereidingstijdergkort,enbijWmo-radenofgehandicaptenplatformsstaanerookveelandereonderwerpenopdeoverlegagenda.Meestalisbegeleidingenondersteuningnodigbijhetverzamelenvanklantenoordelen/ervaringen,hetdezetrechterentotstandpunten,dezestandpuntennaarvorentebrengenendaaroverteonderhandelen.Dezeondersteuningontbreektvaakofisbescheiden.

• lokalecliëntgroepenzijnoperationeelkwetsbaar:somszijnzeonderbemenst,somshebbenzenietvoldoendeofnietvoldoendecapabelemensenomstructureelaanspreekpunttekunnenzijn,hetuitvalrisicoisgroot.Nietallecliëntgroepenonderkennenderisico’shiervan:valtdevoorzitterdriemaandenuit,dangebeurterdriemaandenlangniets.AlleenorganisatiesmetvoldoendeactieveledenzoalsRocov’shebbenhierwatminderlastvan.

44

grip

op

ver

voer

45

gemeentelijkgefinancierdeondersteunersnietgegarandeerdis(“Wiensbroodmeneet,wienstaalmenspreekt”).HetprojectGripopvervoerwasopdezeanalysegestoeld.

• delandelijkefinancieringvandeprofessioneleondersteuningisdeverantwoordelijkheidnietvanéénministerie(VWS),maarvanhetministeriewaarvandewetgevinglokaalwordtuitgevoerddoorgemeenten.DatbetekentdatVWSverantwoordelijkisvoordefinancieringvandeondersteuningvandeklantinspraakbijWMO,OCWvoorleerlingenvervoerenIenMvoorOV/regiotaxi.Inhoudelijkeinvloedopdeinhoudvandeondersteuningdoordeafzonderlijkeministeriesisdaarbijnietwenselijk.Deinhoudkomtonderdedemocratischegecontroleerdewerkwijzevandeeigenverenigingtotstand.HetProjectGripopvervoerwasopdezeanalysegestoeld.

• deinspraakzelfwordtgefaciliteerdengefinancierddoordeprovinciesengemeenten.

3 Inwelkesituatiesishetnietwenselijkofrealistischomvancliëntgroepen(aldannietondersteund)eeninspanningtevragen,enkandeoverheidoverwegenomanderemaatregelentreffen,zoalsbijvoorbeeldwetswijzigingen,standaardiseren/vereenvoudigenvanaanbestedingstrajectene.d.?

EenwettelijkebasisvooralleparticipatiegroepeninhetdoelgroepenvervoerVoorhetleerlingenvervoergeldtdatdemeesteparticipatiegebaseerdisoplouterdegoodwillvaneengemeente.Wijhebbenongeveer70leerlingenvervoeradviesradengeïdentificeerd,waarvaneendeelvooralrondomaanbestedingenofincidenteningezetwordt.Ditisgeenwenselijkesituatie,wanthiermeewordtgeenstructureleinvullinggegevenaanparticipatie.Hetfeitdatermaar70adviesradenbestaan,opeentotaalvan450gemeenten,geefttedenkenoverdeparticipatieingemeentendiegeenleerlingenvervoeradviesraadhebben.Ditbetekentdateenwettelijkegrondvoorparticipatieinhetleerlingenvervoernoodzakelijkisgeworden,alswecliëntenparticipatieoverhethelelandalsbasiswillenzien.Hetisvooroudersenanderebelangengroepeninhetleerlingenvervoerweinigstimulerendomindehuidigevrijblijvendheidteblijvenwerkenaanbetervervoer.

Verbeteren of vermijden van aanbestedingstrajectenAangezienaanbestedingenverschillendwordengeorganiseerd,ishetwenselijkeenvormvanstandaardiseringnatestreven.Methetoogopbelangenbehartigingvanklanten,moetditalleennietleidentotdegedachtedatbijeengestandaardiseerdeaanbesteding,klantencontactnietmeernodigzouzijn.Elkelokalesituatieheeftzijneigenhedeneneigenaardighedendiealleenaanhetlichtkomendoorregelmatigonderhoud.Hetiseenmisverstandtemenen,dateenstandaardiseringdezelokaleverschilleneveneenswegpoetst.Interessanterzijndeinhetprojectopgenomentrajectenwaarinklantenparticipatieplaatsvindtzonderaanbestedingen.Dezevormenwordenmomenteelontdektendeuitkomstenzijnveelbelovend,zekeromdathiermeeeenmaximaleparticipatievanklantgroepenwordtbereikt.

Basis kwaliteit in landelijke wetgevingDebehoefteaaneenbeteredefiniëringvandebasiskwaliteitvanhetbetreffendevervoer(WMO/regiotaxienleerlingenvervoer)indebetreffendewetgevingenblijftbestaan.

Hoe kan ondersteuning worden gerealiseerd?

Webetoogdendateengoederelatieenwederzijdsvertrouwenenrespecttussenoverheidenklantgroepennoodzakelijkzijnvooreendaadwerkelijkeeffectievecliëntenparticipatie.Deskundigeprofessioneleondersteuningisdaarbijnodig.Deondersteuningvandecliëntenparticipatiebijdoelgroepenvervoermoeto.i.aandevolgendevoorwaardenvoldoen:

• ondersteuningmoetgebeurendooreenlokaal‘gekende’ondersteuningspartijdiehetvertrouwenkangenietenvanklantzijdeengeenweerstandoproeptbijdeoverheidszijde.

• ondersteuningmoeteenlangeademhebben,enzowelflexibelalsrelatiefruimwordenopgezet.Ondersteuningstrajectendurennietalleenlang(meerdaneenjaarvoorhetvoorbereidenenuitvoerenvaneenaanbestedingiseenredelijketermijn)maarzijnooknietproportioneel.Indeenemaandisbijnageenbehoefteaanondersteuning,indeanderemaandvindtdezewekelijksofbijnadagelijksplaats.

• deondersteuningmoethetvertrouwenhebbenvandecliëntgroepen.Deinhoudvandeondersteuningmoet‘cliëntafhankelijk’zijn.Danwilzeggendatmensenhetvertrouwenmoetenhebbendatdeondersteunersdebelangenvandecliëntenondersteunen.Cliëntgroepenhebbendatvertrouwenindeondersteuningvanhuneigenorganisaties.Datzijnhuneigenpatiënten-,gehandicapten-enouderenorganisaties,diezichverenigdhebbeninlandelijkeverenigingenvanpatiënten-engehandicaptenorganisaties(CG-RaadenPlatformVG)endelandelijkeouderenbonden(CSOenANBO).Deverenigingsstructuurstaatergarantvoordatdeinhoudvandeondersteuning‘cliëntafhankelijk’is.

• ondersteuningmoetwordenuitgevoerdopeendeskundige,professionelebasis.Wehebbenindiversetrajectengeziendatondersteunersnuveelalwerkenalspioniers:erisbehoefteaangetoetsteadviesmodelleneninstrumentendiehunwerkalsadviseurenbegeleiderondersteunen.DezewordenmomenteelontwikkelddoorProgrammaVCPenzijntendeleooknieuweopbrengstvanGripopVervoer.Hethebbenvaneenspecifiekhandboekvooriederegebruikersgroepiseengoedbegin,evenalshetkunnenbeschikkenovereenonlineinformatiebronenforumwaarinbelangenbehartigersookelkaarkunnenversterkeneninformeren.

• Hetlandelijkontwikkelenvanvoorzieningenenhulpmiddelenzoalsdeskundigheidsbevordering,evaluatiemodellen,trainingenenanderehulpmiddelenblijktindepraktijkeffectiefenverdientverdereuitbreidingenverdieping.

• ondersteuningbestaatnietalleenuitmiddelen,maarookuitdeskundigemenskracht,diedemiddelenkantoepassenopdeverschillendelokalesituaties.Hetuitbreidenvanzowelhetpaletalsookdeinzetvanbegeleidersisdaaromeennoodzakelijkestap.

• financieringvandeondersteuningzouidealiterplaatsvindenoplandelijkebasisennietdoordegemeenteofprovinciezelf.Ditvooralomdatdefinancieringgerichtmoetzijnopstructureleadviseringenbegeleidingvooreenaantaljarenvooruit.Ditvergteeninvesteringinlandelijkeprogrammering.Deuitvoeringdientdielokaalingemeentenenprovinciesplaatstevinden.Landelijkefinancieringistevensgewenst,omdatde‘cliëntafhankelijkheid’van

46

grip

op

ver

voer

47

‘cliëntafhankelijkheid’tewaarborgen.Deinhoudvandeondersteuningkomtdaarmeetotstandviadedemocratischgecontroleerdewerkwijzevandeeigenvereniging.Doordefinancieringhiervanlandelijkteregelenviadeverenigingenvanzelforganisaties(CG-Raad,PlatformVGendeouderenbonden)wordteenstructureel,evenwichtigenopdedoelgroepentoegespitstaanbodgegarandeerd.Definancieringkomtvanhetdepartementdatverantwoordelijkisvoordewetgevingdielokaalwordtuitgevoerd.MetdeoverhevelingvanAWBZ-dagbesteding–inclusiefvervoer-neemtdenoodzaaktoevan‘cliëntafhankelijke’ondersteuning.DezeondersteuningsstructuurwerktnauwsamenmetprofessionelelokalegehandicaptenplatformszoalsdiebestaaninsommigegrotestedenenmetdeinsommigeprovinciesbestaandeZorgbelangen.

8.2Aanbevelingen

Inalgemenezinkomtdeprojectgroeptotdeopvattingdatcliëntenparticipatieweldegelijkkanleidentotbeterdoelgroepenvervoer,mitsvoldaanwordtaaneenaantalvoorwaarden,diewordengeformuleerdalsaanbevelingen:

EeneenduidigewettelijkebasisondercliëntenparticipatieOokbijleerlingenvervoermoeteenwettelijkebasiskomenvoorcliëntenparticipatie.Dehuidigesituatiewaarineendeelvandeparticipatieweleenwettelijkebasisheeft(Wmo/regiotaxi)eneenanderdeelniet(leerlingenvervoer),isvleesnochvis.Delandelijkeoverheiddienthierineenvisieteontwikkelendieoveralleschijvenhetzelfdeisonderbouwd.Desituatiedatlokaleofregionaleoverhedenzichdetaaktoeeigenenomvervoervoordoelgroepenteregelenzonderdaardedoelgroepenbijtebetrekken,moetgezienwordenalsongewenstenachterhaald.Hetorganiserenvandoelgroepenvervoerisnieteenexclusieveopdrachtvoordecentraleoverheden,enmoetdaaromsamenmetgebruikerswordenaangepakt.Daarmeewordtgelijktijdighetrisicovanwillekeurindeparticipatievanhetleerlingenvervoeropgeheven.

WerkaangelijkwaardigpartnerschapAlsbelangenbehartigersenlokale/provincialeoverhedenelkaaralspartnerzien,ontstaanmeermogelijkhedenvooreffectieveparticipatie.Doordepositievanbelangenbehartigersgelijkwaardigertemaken,ontstaatmeercontinuïteitenkwaliteit.Ditbetekentdatdebelangenbehartigersbeterinhoudelijk,procesmatig,organisatorischenstrategischmoetenwordengefaciliteerd.Netalsdegemeenteeenberoepkandoenopdeinhoudelijkeexpertisevanzijneigenvereniging(VNG)moetenbelangenbehartigersookeenberoepkunnendoenvoorinhoudelijkeexpertiseophunverenigingen(verenigingvanpgo-organisatie.)

StructurelefaciliteringinspraakmogelijkhedendoorgemeentenenprovincieGemeentenenprovincieskunnenmeerdoenomdeorganisatiestegemoettekomendoorhenbetertefaciliterenzowelindezinvanhetgevenvaninformatie,alshetbiedenvanoverlegruimte(letterlijkenfiguurlijk)enhetdelokalebelangengroepenbeterbetrekkenbijvoorbereidendeactiviteiten.

StructurelefaciliteringvandeinspraakondersteuningdoorverschillendedepartementenDeskundigeondersteuningvanklantgroepeninhunrolalscollectievebelangenbehartigerbijdoelgroepenvervoerisindemeestegevallennoodzakelijkvoorcontinuïteitenkwaliteit.Erisbehoefteaaneenstructureleinzetvandeskundigeondersteunersdiewetenhoebelangenbehartiginghetbestfunctioneertindoelgroepenvervoerendieopdehoogtezijnvandelokaleofregionalesituatie.Zijkunnenhetinhoudelijkegattussenbelangenbehartigersendelokaleoverheidhelpenvullen,meerinzichtaanbiedeninambtelijkebesluitvormingsprocessen,trainenvanonderhandelingsvaardighedenofhetlerenopzettenvanpolitiekelobby.Deondersteunersmoetenindienstzijnvandepgo-organisaties,omzode

48

grip

op

ver

voer

49

50

grip

op

ver

voer

Eindrapportage