Effect van reductie in P gift op grasproductie, bodem-vruchtbaarheid en uitspoelingCaroline van der Salm, Phillip Ehlert: AlterraJantine van Middelkoop: Animal Sciences Group

Fosfaat: een milieuprobleem

We hebben in Nederland op grote schaal te maken met te hoge P concentraties in oppervlaktewater: Hoge bevolkingsdichtheid Industrie Intensieve landbouw

Bijdrage van landbouw neemt toe

1985 2000 % reduction

Industry 13.4 1.5 89

Communities

10.8 2.9 75

Agriculture 5.1 4.5 12

Total 31.1 9.1 71

P vrachten naar het opp. water in 1985 en 2000,x 106 kg P (RIVM, 2002)

P belasting door landbouw is hoog

Actueel: P overschot in de landbouw Historie: Bodemgebruik -> Bodemkwaliteit

(Pophoping) -> afwenteling richting waterkwaliteit

Fosfaatbalans sinds 1990

0

20

40

60

80

100

120

140

1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004

Milj

oen

kg

P

Aanvoer

Afvoer

Overschot

Reductie van de P verliezen door de landbouw is noodzakelijk

Streven is er al vanaf de jaren 90 (fosfaatverzadigde gronden)

Recent versterkte aandacht door KRW Wat hebben maatregelen voor effecten op:

Bodemvruchtbaarheid Gewasproductie

Onderzoek nodig om effecten te kwantificeren

In 1995 is P-desk studie uitgevoerd om effecten van vermindering P giften te inventariseren Onzekerheid hoog

Daarom is in 1997 een lange termijn studie gestart op 4 proefbedrijven

4 proefbedrijven

Zand Aver Heino (Overijssel), Gt 4 Cranendonck (Brabant), Gt 6

Klei Waiboerhoeve (Flevopolder), Gt 5/Gt 6

Veen Zegveld, Gt 1

Beheer

Op elk bedrijf 6 plots ingericht 3 P overschotten: 0, 20 and 40 kg P2O5 /ha 2 N overschotten: 180 and 300 kg/ha

In 2002, 7e plot toegevoegd Geen P, overschot van 300 kg N/ha (uitmijn)

Plots worden gemaaid en begraasd

Metingen

Gras P afvoer: productie en samenstelling van het

gras Bodem en bodemvocht

4 diepten (0-5, 5-10, 10-20 and 20-30 cm) Concentraties in bodemoplossing (3 maal per

jaar: feb/maart, april en november) Vaste fase (jaarlijks: november)

• Water extraheerbaar P (Pw), P-Al (NH4-lactate), Pox (oxalaat extraheerbaar), P-totaal

Fosftaattoestand in 1997

Bodemvruchtbaarheid (P-Al) ruim voldoende

Fosfaatbezettingsfractie (FBF (Pox/0.5(Al+Fe)) >0.25 = fosfaatverzadigd)

Hoog in laag 0-5 cm Neemt af met de diepte

P-Al

0 10 20 30 40 50

20-30

10-20

5-10

0-5

FBF

0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35

20-30

10-20

5-10

0-5

Fosfaatconcentraties in de bodem oplossing 1997

P conc. bodemoplossing (mg/l)

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0

20-30

10-20

5-10

0-5

tot-P

ortho-P

Effecten bemesting- bodemvruchtbaarheid

laag 0-5 cm

0

10

20

30

40

50

60

70

1996 1998 2000 2002 2004 2006

jaar

P-A

l (m

g P

2O5/

100g

)

0 kg overschot

20 kg overschot

40 kg overschot

uitmijnen

laag 20-30 cm

0

3

6

9

12

15

1996 1998 2000 2002 2004 2006

jaar

P-A

l (m

g P

2O5/

100g

)

0 kg overschot

20 kg overschot

40 kg overschot

uitmijnen

Effecten bemesting - opbrengst

P opname (kg P2O5/ha)

30

40

50

60

70

80

90

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

0 kg overschot 20 kg overschot 40 kg overschot

Opbrengst (Mg/ha/jr)

8000

10000

12000

14000

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

0 kg overschot 20 kg overschot 40 kg overschot

Effecten bemesting - uitspoeling

Gem. Uitspoelingsflux (2002-2004)

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

P-100 P0 P20 P40

kg P

2O5/

ha/

jr

ortho P

Totaal-P

Herstel vraagt tijd!20 kg overschot

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1

20-30

10-20

5-10

0-5

P c

on

c (m

g/l)

totaal-P

orthol-P

Uitmijnen Gem 30 % lagere

concentraties in eerste 3 jaar

Vooral in bovenste lagen

uitmijnen

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1

20-30

10-20

5-10

0-5

P c

on

c (m

g/l)

totaal-P

ortho-P

Conclusie’s

8 jaar verminderde bemesting leidt tot: Verminderde uitspoeling Lichte daling in bodemvruchtbaarheid Nauwelijks effecten op opbrengst

Vragen ?

© Wageningen UR