Een leven op golven van muziek - KPN

06 november 2014, pag. 38

Een leven op golven van muziek

gewiktgewogen

LEEUWARDEN. De naam van acteurAlexander de Bruijn klinkt als eenmuzikaal spiegelbeeld van die vande auteur Alessandro Barrico. Indiens novelle Novecento moet jeniet alleen je ogen, maar vooral jeoren wijd open zetten, want hetleest als een lyrische ode aan demuziek. Het is dus ook wel toepas-

Plaats: De witte Lawei, Drach-ten. Voorstelling: 1900 / Nove-cento. Tekst: Allesandro Barri-co. Spel en bewerking: Alexan-der de Bruijn. Vertaling: ManonSmits. Eindregie: Albert vanAndel. Toeschouwers: 50. Nogte zien: 22 februari in Leeuwar-den. ��

selijk dat de jonge acteur, schrijveren bewerker Alexander de Bruijn detekst van de novelle gebruikt om debloemrijke woordenstroom totklinken te brengen in het theater.

In zijn eentje vertelt hij een uurlang het onwaarschijnlijke, maardaarom niet minder mooie verhaalvan Danny Boodman T.D. LemonNovecento, een ongrijpbare piano-virtuus die zijn hele leven op deoceaan verbleef. Novecento, ofwel1900, is het jaar dat hij geborenwerd op een oceaanstomer dieheen en weer voer tussen Amerikaen Europa. Het verhaal is in 1998overigens ook verfilmd, maar -wellicht om verwarring te voorko-men met de film Novecento vanBertolucci - onder de titel La leg-

genda del pianista sull’oceano.De Bruijn vertelt het verhaal

vanuit één personage, dat van detrompettist die in hetzelfde bandjespeelt als Novecento. We horen hoezijn latere vriend als vondelingwerd achtergelaten in de eersteklas, hoe de pianist zich over hemontfermde en hij opgroeide op hetschip dat hij nooit verlaten zou.

Barrico is behalve romancier ookfilosoof, maar de bespiegelingenover muziek die als het ware nooitlandt, maar altijd blijft zweven ineen, wat Freud noemde ozeanischGefühl worden subtiel verweven ineen intrigerend verhaal dat hierdoor De Bruijn vlot en levendig totleven wordt gebracht.leven wordt gebracht.HANS BRANS

09 januari 2014, pag. 34

Meedoen met De Cock

LEEUWARDEN - Dezelfde jas, het-zelfde hoedje en hetzelfde postuur:Peter Tuinman is als De Cock inBaantjer ‘every inch’ Piet Römerzaliger, de acteur die Neerlandsberoemdste tv-inspecteur gestaltegaf. Toch had Römer zelf deze rol

Meedoen metPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Baantjer! Regie:Frank van Laecke. Toeschouwers:350. Nog te zien: 9 jan. in Leeu-warden, 14 en 15 febr. in Sneek.

niet kunnen spelen in deze theater-versie. Daarvoor zit er net te veelknipoog in; is het een slagje min-der detective en meer komedie. Datis maar goed ook, want op toneelwedijveren met de tv-serie zouoverbodig en onhaalbaar zijn. Inplaats daarvan hebben de makers –onder wie scriptschrijver en ‘zoonvan’ Peter Römer – in deze ‘who-dunnit’ gebruikt gemaakt van desterke kanten van het theater.

Gebleven zijn de types, de struc-tuur van verdenkingen, onverwach-te wendingen en de trapsgewijze

met De Cockontrafeling. In het theater lijken dielijntjes net wat transparanter, zijnde karakters net iets vetter en is ermeer ruimte voor humor, zonderdat het afglijdt naar een persiflage.Maar het grootste verschil wordtbepaald door de aanwezigheid vanhet publiek, dat zelf – in bescheidenmate – mee mag denken, raden enroepen. De spanning wordt vervan-gen door nieuwsgierigheid, maarde toegevoegde waarde zit vooral inhet actieve meegissen in deze ver-makelijke voorstelling.HANS BRANS

01 maart 2014, pag. 46

De beklemming vanonzichtbare ‘beestjes’

gewiktgewogen

DRACHTEN ‘Bugs’, ofwel insec-ten, kennen we vooral in over-drachtelijke zin als verborgencomputergevaren, of als afluis-terapparatuur. In de voorstelling‘Bug’ smelten die betekenissensamen in een sluipend toege-diend mengsel van angst enachterdocht.

Theatermaker Jakop Ahlbommanifesteert zich in deze voor-stelling als een moderne Hitch-cock, die met theatrale middeleneen vergelijkbaar effect bewerk-stelligt als de cineast. Ahlbom,een jonge Zweed die in Neder-land zijn sporen verdiende alschoreograaf, vormgever en illu-sionist, gebruikte voor ‘Bug’ eenboek van de Amerikaan TracyLetts, dat de schrijver zelf be-werkte tot script voor de gelijk-

onzichtbarPlaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Bug. Tekst: TracyLetts. Spel: Tamar van den Dop,Bram Coopmans, Sofieke deKater, Reinier Schimmel. Beelden regie: Jakop Ahlbom. Mu-ziek: Leonard Lucieer / AlamoRace Track. Toeschouwers: 60.Nog te zien: 10 april in Leeu-warden. ��

namige film. De motelkamerwaar de gescheiden Agnes tijde-lijk in woont, ziet er aanvanke-lijk nog vrij normaal uit. Maarde projecties en vooral de gelui-den echoën dan al de onrust dieTamar den Dop als Agnes uit-straalt. Ze is bang voor haar exdie net uit de gevangenis komt.Ze is ooit haar zoontje kwijtge-raakt en aan de drank en decocaïne. Niet vreemd dus dat zedoodnerveus wordt van devreemde bezoeker die haar enigevriendin meeneemt.

Dat slaat echter al gauw omals deze Peter een zorgzamelotgenoot blijkt. Maar dan be-gint de ellende: Peter wordtgezocht door het leger dat hemals proefkonijn gebruikte. En debeestjes die hij ineens overalvoelt – en Agnes daarna ook –bewijzen dat. Ze zitten onderzijn huid, in zijn kies en ze zen-den signalen uit.

Het beklemmende van Ahl-boms uitgekiende theatertaal isdat je nooit helemaal zeker weetof de dingen die je ziet ‘echt’gebeuren of dat ze voorkomenuit de waan van Peter en Agnes.

HANS BRANS

tbare ‘beestjes’

16 mei 2014, pag. 34

De leegte in het oogvan de camera

gewiktgewogen

LEEUWARDEN Caligula hoordemet Nero tot de wreedste enwaanzinnigste keizers die hetRomeinse Rijk heeft voort-bracht. De twintiger Caligulastond bekend om zijn extrava-gantie en zijn willekeurigemoorden op senatoren. DeFrans-Algerijnse schrijver AlbertCamus gebruikte hem vlak na deoorlog als hoofdpersonage voorzijn gelijknamige stuk. Het stukbegint met de dood van de doorCaligula’s geliefde. Als liefde zomaar kan worden weggenomen,wat is dan zijn macht nog. Cali-gula besluit het onmogelijke na

Plaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Caligula. Auteur:Albert Camus. Gezelschap:Toneelschuur. Spel: Vincent vander Valk, Wendell Jaspers, BramGerrits, Ward Kerremans, Mar-tijn Nieuwerf. Bewerking enregie: Thibaud Delpeut. Toe-schouwers: 60��

te streven. Veel handeling zit erniet in het stuk, en in de bewer-king van regisseur ThibaudDelpeut is het verhaal nog meergeabstraheerd.

Dat maakt het innerlijke lij-den de willekeurige wreedhedenvan Caligula – overigens prach-tig ingehouden gespeeld doorVincent van der Valk – niet altijdeven makkelijk te volgen. Doorde atmosfeer van vreemdheid ishet sobere spel van de vijf ac-teurs in de kale ruimte mis-schien net niet beklemmend tenoemen, maar indringend is hetzeker. In belangrijke mate komtdoor het spel met projecties enbeelden op de achtergrond. Decamera’s kondigen de willekeuri-ge moorden aan als doodvonnis-sen van het lot, maar ze wordenook het oog waarmee Caligulade wereld beziet: als een waan-zinnige opeenstapeling vanbeelden, die uiteindelijk eenonpeilbare leegte achterlaten.

HANS BRANS


Ambitieuze warhoofdengewiktgewogen

HEERENVEEN - Na drie jaar gooithet improvisatiegroepje Nachtgas-ten het over een andere boeg. Rut-ger Kroon schreef voor hen eentekst op basis van improvisaties endat werd ‘De activist’.

Het bloed kruipt echter waar hetniet gaan kan, want in de introduc-tie improviseren de drie spelers, diehun personages aan het publiek

Plaats: Posthuis Theater, Heeren-veen. Voorstelling: De activist.Gezelschap: Nachtgasten. Tekst:Rutger Kroon. Spel: Niels Croiset,Koen Wouterse, Yorick Zwart.Regie: Wannie de Wijn. Toe-schouwers: 20.

voorstellen, er nog even lustig oplos. Dat behendig op elkaar inspe-len houden ze ook daarna mooivast. Maar dan gaat het los. In eenarmoeiig decortje van oranje zeil-doek en gammele campingstoeltjesoreren twee vrienden dat ze maareens een daad moeten stellen tegende ‘grote jongens’ die in onze con-sumptiemaatschappij de dienstuitmaken.

Een weekendtas met maskers,overalls en plastic handschoenendoen het ergste vrezen. Dan blijktdat een derde maat alvast iemandgegijzeld heeft, namelijk de ex vanvriend Henk. De drie vliegen elkaarvoortdurend in de haren om zichdan weer te verbroederen, maaruiteindelijk loopt de hele onderne-

ming op niks uit, als Henk door eendom misverstand zijn eigen exoverhoop schiet.

De vraag dringt zich op wat demeerwaarde is van deze uitgeschre-ven tekst. De plot hangt van on-waarschijnlijkheden aan elkaar, dekarakters blijven onduidelijk en hetidee achter het verhaal verdrinkt inde troebele woordenstroom. Opzich hebben de dialogen wel wat:een mix van kroegtaal en krom-praat, van sensitief geneuzel enpuberale grootspraak. De humordie daarin zit komt echter nauwe-lijks uit de verf, omdat niet duide-lijk wordt wat de schrijver met dezeambitieuze warhoofden nu eigen-lijk wil zeggen.HANS BRANS

11 december 2014, pag. 34

Op zoek naar humordie blijft plakken

gewiktgewogen

D e sprong van improvise-rend toneelspelen kentniet zo’n lange geschie-

denis als de improvisatie in demuziek, maar bestaat toch al weleen tijdje. De lol zit hem daarbijvooral in de vraag hoe de acteurszich eruit redden en de inventi-viteit die zij daarbij aan de dagleggen. Tot ongekende hoogtesvan populariteit kwam het genrepas door de Lama Show op tele-visie.Tijl Beckand en Ruben vander Meer hebben een vervolgdaarop gemaakt met De GroteImprovisatieshow, grotendeelsmet dezelfde formule en ookmet steeds wisselende gastspe-lers. En dat dan uitgebreid metmeer muziek, meer lichtspekta-kel en een grotere rol voor hetpubliek. Vooral dat laatste maaktde overstap van televisie naarhet theater voor de hand lig-gend.

Hoe anders elke voorstellingook is, voor het publiek is deopzet gesneden koek. Vrijwel alle

Plaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: De Grote Improvi-satieshow. Spel: Tijl Beckand enRuben van der Meer. Gasten:Jami Loma, Alex Ploeg en WilkoTerwijn. Toeschouwers: uitver-kocht. Nog te zien: 6 maart inDrachten.��

onderdelen zijn bekend, zoalsDit is het antwoord, wat is devraag?, De taxi met bekendeNederlanders. Meer bijzonder isDe scène uit het dagelijks levenvan… , waarbij een vrijwilligslachtoffer uit de zaal uitgebreidgeïnterviewd werd en vervol-gens met collega’s, relatie envrienden geportretteerd wordtin een hilarische scène die na-tuurlijk volledig uit de handloopt. De grotere muziekinbrengkomt onder meer naar voren inZing het maar waarbij de spelersmidden in een improvisatie hundiepste innerlijk in een bekendehit moeten karaoken. VooralAlex is een kei in het zingendimproviseren.

Toch is de korte baan troef. Desupersnelle, flitsende improvisa-tieopdrachten zijn nu eenmaalhet handelsmerk van Beckanden Van der Meer, maar in eentheateravond van dik twee eneen half uur wordt de perma-nente druk tot scoren met eenlach na iedere zin wel erg veelvan het goede. Daardoor pakkende grappen niet allemaal evenbriljant uit en wordt het her ender zelfs erg plat. Juist op debühne zorgen de langere onder-delen voor wat meer lucht envoor humor die net iets meerblijft plakken.

HANS BRANS


Cabaret als strijdperkvan de underdog

gewiktgewogen

W aar de titel De opkomstvan een terriër preciesop slaat in de derde

cabaretvoorstelling van de Gro-ninger Fries Ronald Sminkwordt niet helemaal duidelijk,net zo min als de halve boksringdie het toneelbeeld bepaalt,want beide komen in zijn relaasniet voor. Toch laat het zich weleen beetje raden: Smink laatzich niet kennen als de meestzelfverzekerde performer vanzijn métier, eerder het tegen-overgestelde. Maar halverwegehoren wij hoe zich vanuit hettoilet – de vluchthaven voor devertwijfelde underdog – terug-knokt in het maatschappelijkverkeer en zich als een terriërvastbijt in het claimen van zijnbestaansrecht.

In het begin is van die onze-kerheid nog weinig te merken.Wapperend met zijn handenvertelt hij stoer hoe hij zijn

Plaats: Posthuis Theater Hee-renveen. Voorstelling: Deopkomst van een terriër. Teksten spel: Ronald Smink. Toe-schouwers: 200. Nog te zien:29 januari in Groningen, 6 febru-ari in Delfzijl, 28 februari inDrachten, 11 april in Roden en16 april in Leeuwarden.��

vorige technicus de laan uitbonjourde en hoe gelukkig hijwel niet is met zijn tweejarigerelatie. Maar ineens komt eenverassende wending (waarvan ermeer hadden mogen zijn): outof the blue vertelt hij dat hetallemaal gelogen is, dat hij eenmasker ophoudt en dat zijnvriendin het vorig jaar heeftuitgemaakt. Heel het leven iseen hel van stress en spanning.

Zijn persoonlijkheid is mis-schien wel het belangrijkstewapen in het gevecht dat eencabaretier levert met zijn pu-bliek. Zoals bij veel artiesten ishet podium een nachtmerrie eneen onweerstaanbare uitdagingtegelijk. De met biografischedetails gelardeerde onzekerheidvan Smink maakt hem kwets-baar en innemend en veel vanzijn grappen zijn herkenbaargenoeg. Maar soms zet hij diekwetsbaarheid net niet genoegin. Toch wint de voorstelling aankracht naarmate Smink zich inzijn verhalen meer laat gaan.Dan ontstaan absurdistischejuweeltjes als een bever rooste-rende indiaan op de AntwerpseRing of doorgedraaide aanhan-gers van Fortuna Sittard. Hoemeer Smink van zijn zwakte zijnkracht maakt, hoe beter hijwordt.wordt.HANS BRANS

03 maart 2014, pag. 24

Magistrale, weinigtoegankelijke storm

LEEUWARDEN Na ‘The Tempest’ging William Shakespeare vroeg-tijdig met pensioen en het lagdan ook voor de hand om in detovenaar Prospero, die aan hetslot afstand doet van zijn magi-sche macht, iets van de schrijverzelf te zien. Te meer daar derelatie tussen theater en werke-lijkheid een constante in zijnoeuvre is. In de regie van JohanDoesburg werd dit het uitgangs-punt: met behulp van de ver-beelding kan het theater onslaten zien hoe de natuur in onswerkzaam is – goedaardig enkwaadaardig – maar uiteindelijkmoeten we van al die kunstgre-pen toch afstand doen.

Vandaar dat we al in destormscène waarmee het stukopent een ‘tableau de la troupe’van de spelers zien die bovenhet toneelgedonder uit hun

toegankelijkPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: De Storm. Au-teur: William Shakespeare.Gezelschap: Het NationaleToneel. Muziek: Harry de Wit.Regie: Johan Doesburg. Toe-schouwers: 300. Nog te zien:19 maart in Drachten.

kreten slaken van schipbreuke-lingen in nood. Om even laterals personages in het levensver-haal van Prospero door MarkRietman te worden voorgesteld.

Dergelijke ingrepen zijn ophet scherp van de snede, want zedreigen de voorstelling onderuitte trekken, terwijl ze aan deandere kant de waarom-theater-vraag op de spits drijven.

Het verhaal zelf is minderingewikkeld dan het lijkt, ten-minste als je de wie-is-wie lijstop een rijtje hebt. Maar het staatwel stijf van de thema’s: trouwversus verraad, wraak versusvergeving; goede versus kwadenatuur, beschaving versus onbe-schaafdheid. Om die spelender-wijs mee te krijgen is het welhandig als de tekst een beetjetoegankelijk is en het beeld dehandeling ondersteunt. Maar dathoudt niet over. De vertalingvan Frank Albers geeft zeldenmee en het toneelbeeld metverschuivende spiegels is magis-traal, maar zelden behulpzaam.Het resultaat is een indrukwek-kende voorstelling, die prikkelten uitdaagt, maar ook op af-stand blijft.HANS BRANS

elijke storm

29 augustus 2014, pag. 28

Lachen om de crisis

gewiktgewogen

IJSBRECHTUM Een vermakelijkopenluchtspel hoeft niet vooreen enorme tribune, het kan ookachter in de tuin. En het hoeftgeen nagespeelde film te zijnover andere mensen in eenandere wereld. Het kan ook eeneigen gemaakt stuk zijn overonze eigen tijd. Bijvoorbeeldover de economische crises.

Theatergroep Broos van KarinIdzenga laat zien dat dat kan endat het nog hartstikke leuk kanzijn ook. Aan de achterkant vanwijboerderij Thabor wordt hettoneeltje gevormd door drieoude, genummerde caravans.Een treurig trainingskamp vooruitvretende werkelozen tot wienog niet helemaal is doorge-drongen dat de verzorgingsstaatniet meer bestaat.

De eerste caravan is toegewe-zen aan twee broers die hunboksschool failliet hebben zien

Lachen omPlaats: IJsbrechtum, Wijn enCultuurhoeve Thabor. Voorstel-ling: Depressie. Gezelschap:Theatergroep Broos. Regie:Karin Idzenga. Toeschouwers:75. Nog te zien: 29 en 30augustus, 4, 5, 11, 12 en 14september. ��

gaan. In de middelste huist eenzweverig typje, dat haar moedersgeld aan ontwikkelingshulpheeft verbrast. En het rechtersleurhutje is het benauwdehokje voor een VVD-stel datbetere tijden heeft gekend. Ookzij zijn door de crisis alles kwijt-geraakt.

Dit meelijwekkende, hoogstkomische zootje ongeregeldmoet zich het keurslijf latenwelgevallen van een gladjakkeri-ge consulent die hen, gewapendmet een flipover, bestookt metde clichés die we al jaren horen.Eerste opdracht: maak een‘pitch’ die mij overtuigt.

Slapstick-achtige momentenworden afgewisseld met orakel-wijsheden van de mysterieuzemoeder die verstopt blijft inhaar caravan. Herkenbaarheidwordt afgewisseld met prettiggestoorde taferelen, maar omdateen duidelijke hoofdpersoon ofeen scherp einddoel mist, wordtde voorstelling halverwege watzoekende. Door een verrassendeontknoping geraakt het tochnog tot een happy end: door eenhandeltje met de Derde Wereldzien de slachtoffers van de crisisweer licht aan het eind van detunnel.HANS BRANS

om de crisis

29 maart 2014, pag. 40

Ivo Niehe darteltdoor zijn herfstdagen

gewiktgewogen

DRACHTEN Tv-presentator IvoNiehe is een tweede leven begon-nen in het theater.

Die liefde was er al van kindsaf.Toch, als je als tienjarige bij eentalentenjacht al na zeven secondenhoort ‘Volgende nummer’, dankrijgt die liefde wel een knauw.

Maar, aldus een van de wijshe-den die de 67-jarige Niehe rijkelijkdoor zijn show strooit, ,,van tegen-wind word je sterk’’.

In het theater kwam zijn door-braak pas vorig jaar, toen hij totieders verbazing een Parijs theater-publiek op de stoelen wist te krij-gen met een avond chansons vanYves Montand. Je moet maar dur-ven.

door zijn herPlaats: De Lawei, Drachten. Voor-stelling: Die avond in Parijs. Spelen zang: Ivo Niehe. Toeschou-wers: 130.Nog te zien: 24 april in Groningen;2 mei in Sneek.��

Dat theateravontuur werd hetuitgangspunt voor deze show.Niehe bespeelt de zaal losjes enontspannen; losser dan zijn tv-presentaties, maar met dezelfdekalme beminnelijkheid.

Soms begeleid door een accorde-oniste of vanachter de piano zingthij in alle talen. Het klinkt sympa-thiek, maar een vocale hoogvliegerkun je hem niet noemen.

‘I feel good’, een vette soul-stam-per-met-knipoog, swingt nog hetmeest.

Tussendoor is Niehe de charman-te causeur zoals we die kennen.,,Minder is meer’’, en ,,Durf te dro-men met je ogen open’’ zijn zoal deboodschappen die de revue passe-ren.

Ondersteund door grappigefoto’s op een groot scherm, darteltNiehe lustig van de hak op de tak inde herfstdagen van zijn leven.

Je moet wel durven.

HANS BRANS

herfstdagen

15 september 2014, pag. 24

Pingjums rampenen rituelen

gewiktgewogen

PINGJUM Vroeger klotste de zeenog wel eens over de dijk bijPingjum, maar nu zijn het kun-stenaars uit diverse windstrekendie zich niet laten beperken totéén discipline. Met oude ennieuwe Pingjumers samenmaakte beeldend kunstenaarStefan Belderbos de voorstellingDijk vol dromen, eigenlijk meereen lezing, gevolgd door eenopenluchtritueel.

Belderbos zelf laat zich alssociaal geograaf ten tonele voe-ren door Dirk Stoelwinder, eenhouterige geleerde, waarvan jeniet precies weet of hij speelt ofniet. Erg geleerd klinkt zijn be-toog gelukkig niet, maar welinteressant. Vooral wanneer hetgaat over de ‘Gouden Halsband’,een oude dijk die Pingjum alomgaf toen het van drie kanten

Plaats: Pingjum Voorstelling:Dijk vol dromen Gezelschap:Kunstenaarsvereniging Kunstachter dijken Concept en regie:Stefan Belderbos Muziek Mar-tijn Pieck en Genetic ChoirBeelden Michel Dil en JehannesHibma Nog te zien 20 en 21september ��

was ingesloten.Nadat twee Pingjumers hun

eigen herinneringen aan hetlandschap hebben verteld, wordthet publiek mee naar buitengenomen, achter een oude huif-kar aan. Op de slaperdijk lopenwe in processie achter een beeldvan Sint Lucia, ooit een lokalebeschermheilige met een eigenklooster, voordat ze het moestafleggen tegen de huidige pa-troon, Sint Victorius.

Die verdringing is dan ook deuitkomst van het ritueel datmidden op de schemerige dijkplaatsvindt. De verschrikkelijkeSint-Luciavloed van 1287 zou hetgevolg zijn van deze rampzaligeheiligenwissel.

Tegen de stille, avondlijkehemel maken de mantra’s vande zes witte Lucia-volgelingen -en die van de witte pro-Victori-us-abt die er tegenin gaat - eensfeervolle indruk, maar de spiri-tualiteit ligt er naar mijn smaakwel wat dik bovenop. Ondankshet jazzy koortje dat er aan hetslot tussendoor fietst, mis je watvan de relativerende speelsheiddie de beeldende objecten langsde route wel kenmerkt.HANS BRANS


Mozart op z’n verleidelijkstbij de lunch

gewiktgewogen

N atuurlijk, de fijnproeversmogen ook mee genietenvan een paar heerlijke high-

lights uit de opera Don Giovanni,maar deze vrolijke mini-opera vanproductiehuis ’n Meeuw is tochvooral geknipt om diegenen te

bij de lunchPlaats: Foyer Harmonie, Leeu-warden. Voorstelling: DonGiovanni (bewerking), naarMozart. Gezelschap: Meeuw.Zang en spel: Arash Roozbehi,Channa Malkin, Yonathan vanden Brink. Muziek: Anne Korffde Gidts, Paula Lina en PeterSijbenga. Concept en regie:Janneke de Haan. Toeschou-wers: 80. Nog te zien: 18, 19,25, 26 september en op 15, 16,17 en 24 september voor groe-pen, steeds om 12:30 in deHarmonie, incl. lunch).

verleiden die nog niet veel Mozartgeproefd hebben. Het in het zwartgeklede trio musici – piano, vioolen cello – geeft nog wel even deindruk dat het hier om ‘serieuze’klassieke muziek gaat, maar alsPeter Siebenga al voor het echtbegonnen lijkt mee pingelt metElvis Presley uit de speakers en alsde barman met wie hij staat tesmoezen ineens uitbarst in eendonderwolk aria dan weet je dat ditniet al te serieus gaat worden. Ge-lukkig maar, want Mozart gaatvooral om lol in het leven.

Die barman heet Arash Roozbehien hij is hier every inch de onbe-trouwbare buitenlandse schurk dieje vrouw verleidt waar je bijstaat.Met een stem als een klok is hij eengeboren Don Giovanni, het prototy-pe van de versierder die door ieder-een wordt veroordeeld èn benijd.Zijn eerste slachtoffer van vanmid-dag is het kersverse bruidje dat net

lunchmet haar aanstaande tegen deglazen voorpui van de Harmoniestaat te zoenen.

Ook Channa Malkin als de evennaïeve als hitsige Zerlina en Yona-than van den Brink, als de sneuebedrogen echtgenoot, laten Mo-zarts operafragmenten klinken alsberoeps, maar wat bij deze conser-vatoriumstudenten vooral opvalt isdat regisseur Janneke de Haan zeook echt aan het spelen heeft ge-kregen. De demonstratieve opvul-sel-mimiek om trage dialogen uit tezingen blijft hier grotendeels ach-terwege. Vooral Malkin speelt zoexpressief met haar ogen, dat je depapieren toelichting bij de aria’snauwelijks nodig hebt. Met debescheiden, speelse en humoristi-sche vondsten van de regie krijgenwe zo een kleintje opera voorge-schoteld om van te smullen.

HANS BRANS

Mozart op z’n verleidelijkstMeeuw voerde een bewerking op van Don Giovanni van Mozart. FOTO KAREL ZWANEVELD

08 februari 2014, pag. 46

Boeiende worstelingvan ouwe rockers

gewiktgewogen

LEEUWARDEN Ouwe rockers zijneen slag apart. In hun muziekvoelt alles hetzelfde en heeft detijd dus geen bestaan, maardaarbuiten is hun eeuwige jeugdeen schaduw van weleer. Vanuitdat idee maakte de muziekthea-tergroep Blau Hynder een nieu-we voorstelling met nieuwegasten, met Dick Hauser alsregisseur en Jan Veldman alsschrijver.

Henk Zwart probeert vanuitde achtergrond als muziektech-nicus de wankele revival van eenoude rockgroep bij elkaar tehouden. Zodra zijn trage, bron-zen stemgeluid herinneringenuit de pijnlijk verlopen glorietijdoproept, proef je een subtieleparodie. Met de opkomst vanHarry Been, de ster van destijdswordt het steeds humoristischer.Hein van der Heijden zet een

van ouwe rPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Ghost Track.Gezelschap: Blau Hynder.Regie: Dick Hauser. Toeschou-wers: 200. Nog te zien: 6 en 7februari in Leeuwarden, 11maart in Drachten, 13 maart inBolsward, 2 april in Heerenveen.

onvergelijkbaar mooi Lou Reed-type neer, met de spastischeloopsheid van Mick Jagger enhet onmogelijke gedrag vanJohn Lennon.

Tussen schitterende riffs ennummers door laten de driemuzikanten gelaten dit onzekeredictatortje op en neer stuiteren.Erg mooi is het om te zien en tehoren hoe ze een nieuw num-mer helpen bevallen tot iets datop een plaat van, inderdaad, eenLou Reed niet zou misstaan.

Als de technicus met oudebandopnamen van de destijdsverongelukte Eva – Harrys oudevlam en leadzangeres van deband – op de proppen komt,krijgt Ghost Track er een nieuwe,meer dramatische dimensie bij.Met alleen haar stem weet Ellenten Damme pratend en zingendeen personage op te roepen vanvlees en bloed. Ineens begrijp jeiets beter waarom die Harry zo’nettertje is geworden.

Door de uitgekiende balanstussen muziek en theater, tussenhumor en diepgang is GhostTrack een genot om naar tekijken en te luisteren.

HANS BRANS

rockers


Een meelijwekkende voorstelling

gewiktgewogen

HEERENVEEN ‘Er komt een mo-ment dat je nee moet zeggen en jeniet moet bekommeren om wat dielaatste weigering teweeg brengt’. Zoongeveer luidt een citaat van StefanZweig dat door Toneelgroep NieuwLeiden als uitgangspunt is geno-men voor ‘Goed Bedoeld’, eenvoorstelling over de grenzen vanmedelijden.

In een groot aantal scènes krij-gen we te maken met een jonge-

Plaats: Posthuis Theater, Hee-renveen. Voorstelling: GoedBedoeld. Gezelschap: Toneel-groep Nieuw Leiden. Tekst:Malou de Roy van Zuydewijn.Spel: Martine Dukker, TomerPawlicki e.a. Regie: NatashaSchulte. Toeschouwers: 45.

man die verliefd wordt op eenmeisje dat verlamd is geraakt. Weontmoeten hem als een snellejongen uit de zakenwereld die zichin louter clichés uitdrukt, maardaarvan blijft niets over nadat hijeen koffie-ongelukje krijgt met eenrolstoelmeisje, zoals hij dat noemt.

Hij zoekt haar op in het zieken-huis, ontmoet haar vader, haarzuster, dokteren en verplegendpersoneel en na talloze bezoekjesvolgt daar eindelijk de kus die allesmoet veranderen.

Of hij nu verliefd op haar wordtvanwege haar karakter of omdat zezo zielig is, wordt niet echt duide-lijk, omdat noch de jongen nochhet meisje veel karakter hebbenmeegekregen. Afgaande op dethematiek doet de zieligheidsfactorhem de das om. In ieder geval rent

hij van haar weg zodra ze weer opeigen benen kan staan, om danhalverwege de last minute boekingtoch weer tot inkeer te komen.

‘Goed bedoeld’ is een voorstel-ling die aan de ene kant zo overla-den is en aan de andere kant zobraaf voortkabbelt dat hij – het is temakkelijk gezegd – blijft hangen ingoede bedoelingen. Veel inzicht inde grenzen van het fenomeenmedelijden krijgen we er niet door,maar erger is dat emoties als mede-lijden of passie nergens voelbaarworden gemaakt. Daarvoor zijn descènes te fragmentarisch, de karak-ters te onbestemd en de dialogen tegekunsteld. In de pauze en na af-loop mag de toeschouwer op eenklaagwand zijn eigen zieligheiduitleven. Dat is wel weer origineel.HANS BRANS


Goldmunds zoektochtmist rood draadje

gewiktgewogen

D rie dansers, drie muzi-kanten in een indringen-de, geladen voorstelling,

die nochtans moeilijk te vattenis. Dat is de korte samenvattingvan Goldmund door een nieuwelichting ‘Nieuwkomers’ bij mu-ziektheater Orkater. Of zoalsiemand na de voorstelling zei:,,Het was een mooie regenboogvan gekleurde draadjes, maar ikzag er geen rode tussen.’’

Goldmund is de halve titel vanNarziss und Goldmund, eenroman uit 1930 van HermannHesse. Hesse was in het hippie-tijdperk een cult-schrijver dieoosterse en westerse waardenverbond in de zoektochten vanzijn personages naar zelfverwer-kelijking.

In Narcissus en Goldmund gaathet om twee jongemannen dieelkaar in een middeleeuwsklooster ontmoeten. Ze worden

Gebeurtenis: theatervoorstel-ling Goldmund door Orkater /De Nieuwkomers. Tekst, mu-ziek en spel: Thijs Maas enWilko Sterke. Drums: Klaas vanDonkersgoed. Dans: Yeli Beurs-kens, Reut Aviran en DominikFeistmantl. Choreografie:Jasper van Luijk. Eindregie:Titus Tiel Groenestege. Gezien:15/11 De Lawei (locatie ROC),Drachten. Toeschouwers: 70.Nog te zien: 25/11 Groningen.

vrienden maar zijn ook elkaarstegenpolen. De een op zoek naarzuiverheid, introspectie, de kernvan het leven; de ander op zoeknaar liefde, schoonheid, erva-ring. Die tegenstelling is hetbelangrijkste dat is overgeblevenin de voorstelling waarvoor hetboek de inspiratie was.

De overgebleven titelheldGoldmund komt daarin veelminder aan het woord dan zijnantipode Narcissus. Niet zovreemd als het lijkt, want hij isdegene in wie Goldmund zichspiegelt. Goldmund is degenedie zoekt, Narcissus poneert. Ineven associatieve als abstractemonologen scheidt de laatste deessentie van de bijzaken, noemthij de liefde overschat en her-leidt hij alle emoties tot plezieren angst. Goldmunds zoektochtzien we minder in woorden,maar meer in de muziek en inde dans, bijvoorbeeld als hijtwee geliefden op zijn nek heefthangen die letterlijk van hem afvallen wanneer hij bedenkt dathij meer verliefd is op de liefdedan op zijn geliefden.

Het is vooral de muziek dievan rock, via jazz en techno naarminimalistisch gaat - in combi-natie met de dans – die vanGoldmund zo’n fascinerende,sterke voorstelling maakt. Meteen rood draadje erbij waren deteksten ook wat meer op hunplek gevallen.

HANS BRANS


Utopia van Gratamagewiktgewogen

D e vijfde kerstproductievan Rients Gratama isnog meer een kerstmusi-

cal geworden dan de voorgaandeafleveringen. Een doorwrochtverhaal ligt er niet aan tengrondslag, maar het zit barstens-vol met mooie, vlotte zangnum-mers van Clara Rullmann en aleven swingende choreografieënvan Raymond Guzman.

Met de fantasievolle aankle-ding van Wolly Prins, de profes-sionele stemmen van Syb vander Ploeg en Elske DeWal levertdat een musical op die in hetCircus Theater in Scheveningenbeslist niet zou misstaan.

En dat dan met een cast dievoor driekwart uit amateurs,zelfs jonge kinderen, bestaat.Een ploeg die door regisseurWouter Daane tot een harmoni-

Utopia van GPlaats: Posthuis Theater Hee-renveen Voorstelling: Groetenuit Hjirhinne Tekst: RientsGratama Muziek: Clara Rull-mann. Spel en zang: RientsGratama, Syb van der Ploeg,Elske DeWal e.v.a. Toeschou-wers: uitverkocht. Nog te zien:22, 23, 26, 27, 28, 29 en 30december ��

sche eenheid is geschapen.Door een gemis van een ster-

ke verhaallijn word je evenwelniet vanaf het begin op sleep-touw genomen. Pas tegen depauze doemt het beeld op vanhet gefantaseerde dorp Hjirhin-ne, dat dapper stand houdttegen de oprukkende industriali-sering.

Nu mag Gratama graag verha-len van vroeger opdissen, maaraan nostalgie heeft hij eenbroertje dood. In Hjirhinnespeelt hij de koster die het kerkjegekocht heeft waarvan iedereennu gebruik mag maken, als hetmaar iets ‘geestelijks’ is. Hij ishet episch centrum van dezeideale gemeenschap waar verle-den en toekomst elkaar ontmoe-ten, waar jong en oud elkaar deruimte laten, maar er ook voorelkaar zijn. Zonder lelijke wind-molens, maar wel met jongtalent boordevol alternatieveoplossingen.

Voor de ogen van de verbaas-de burgemeester uit het Westendoemt zo een verrukkelijkeFriese utopie op. Zó zouden wijhier graag willen leven. Het iseen alternatieve kerstboodschapin een heerlijk warm bad.HANS BRANS

Gratama

14 april 2014, pag. 24

Heksen: een perfectuitgevoerd spektakel

gewiktgewogen

SNEEK Muzt was dit weekend inTheater Sneek even wat Endemol isin het Circus Theater, met eenmusical waar het woord amateuris-tisch amper op van toepassing is,tenminste niet in de wat laatdun-kende zin van dat woord. Heksen iseen spectaculaire voorstelling metmuziek, dans en een vormgevingdie zich in alle opzichten kan me-

Plaats: Theater Sneek. Voor-stelling: Heksen (naar Wizard ofOz). Spel: Annarixt Steensma,Mayra Hondea, Puck de Vries,Ilja de Boer e.v.a. Regie: IreneMartin. Muzikale leiding:Dennis Dronkers. Choreo-grafie: Raymond Guzman enSanne Quarré. Toeschouwers:uitverkocht. Nog te zien: 15april, 23 april, 24 mei en 14 juniin Sneek.��

ten met de volwassen, professione-le producties op dit gebied.

Muzt is de voor Friesland uniekemusicalopleiding voor twaalf- tottwintigjarigen van Kunstencen-trum Sneek. De kroon op die pitti-ge, nu vierjarige opleiding is eengrootschalige voorstelling waaraanalle cursisten deelnemen en waarinvierdejaars de solisten zijn.

Heksen is gebaseerd op de Ame-rikaanse musical Wicked en speeltgedeeltelijk voor het begin van hetberoemde De tovenaar van Oz. Hetis een volgepropt, nauwelijks tevolgen verhaal over de heksen-in-opleiding Elphaba en Glenda, waar-bij de eerste deugt maar door valsepropaganda voor slecht wordtversleten en de ander ook deugt,maar niet altijd de juiste keuzeslijkt te maken.

Waar goed slecht lijkt en slechtgoed, ligt moralisme op de loer endaar ontkomt Heksen dan ook niet

helemaal aan, al gaat het schuilonder een niet aflatende stroomvan prachtige, fantasierijke theater-beelden. Opvallend is de themati-sche muziek: geen aaneenrijgingvan losse hits, maar de muziekstroomt als het ware door, waar-door de afwisseling van zang entoneelscènes heel vloeiend is.

De kracht van deze voorstellingzit hem meer in de perfecte uitvoe-ring dan in het weinig oorspronke-lijke verhaal. Er wordt schitterendgezongen, zang, spel en dans wor-den met ogenschijnlijk gemakgecombineerd en er is fantastischensemblespel, mede dankzij deuitgekiende choreografieën vanRaymond Guzman en Sanne Quar-ré. Om over al die fantastischekostuums en afgewogen decors nogmaar te zwijgen.

Muzt heeft kortom kwaliteit en istoe aan een eigen stem.HANS BRANS

Heksen: uitgekiende choreografieën. FOTO SIMON BLEEKER


Of de duivel Hermanop de hielen zit

gewiktgewogen

SNEEK Als je bijna zeventig benten bijna vijftig jaar op het toneelstaat, is de neiging om met eenoog naar je verre jeugd te kijkenen met het andere over de randvan het graf bijna onbedwing-baar. Bij Herman van Veenspeelt nostalgie altijd wel eendeuntje mee, maar toch kun jeniet zeggen dat zijn nieuwsteshow – of moet je zeggen con-cert? – er vol mee zit.

Er is een nummer over ‘mochtik mijn verstand verliezen’ en hijvertelt openhartig hoe jaloers hijis op de jeugd van een van zijnmuzikale kompanen, naastenkele liefdevolle herinneringenaan zijn moeder en een hilari-sche aan zijn vader. En dan is ernog het kolderieke verhaal vanelf familieleden in één tentje.

Dat zijn echter maar kortemomentjes want het accent ligtmeer dan ooit op de muziek.Van Veen heeft een zeven man/vrouw sterke ploeg om zich

Plaats: Theater Sneek. Voor-stelling: Nederlandse tourneeHerman van Veen. Muziek,tekst en spel: Herman vanVeen. Muzikanten: Edith Leer-kes, Jannemien Cnossen, SaskiaEgberts, Robin Scherpen, DaveWismeijer, Julian du Perron,Rikkert van Huijsstede. Toe-schouwers: 620. Nog te zien:13, 14 februari in Leeuwarden;17 en 18 april in Groningen.��

heen, waarmee hij vanaf deeerste minuut een swingendesound neerzet, die staat als eenhuis. Met sommigen van henwerkt hij al jaren, anderen zijnnieuw.

Hoewel het van voor tot ach-ter de Herman van Veen-showblijft, weten deze muzikantenzich uitstekend te weren, ookvocaal, en het is mooi om te ziendat de maestro af en toe letter-lijk een stapje opzij doet om zede ruimte te geven. Zoals bijEdith Leerkes, die zich natuurlijkal langer bewezen heeft en diede Spaanse gitaar bespeelt alseen ware nakomeling van degrote Andres Segovia.

Een minpuntje is wel datvooral in de eerste helft de enewending op de andere volgt,zodat er weinig gelegenheid isom de sfeer van de nummers opje in te laten werken. Van Veenstapelt zijn muziek alsof deduivel hem op de hielen zit.Doordat er ook nauwelijks ietsvan een terugkerend thema inzit – de show heeft zelfs geennaam – gaat het als een roes aanje voorbij.

In de tweede helft is dat geluk-kig wat beter. Dynamiek envirtuositeit overheersen ookhier nog steeds, maar met eengroot aantal nieuwe nummersen een paar oude is er wat meerruimte voor ontroering en fijn-proeverij.

HANS BRANS

13 oktober 2014, pag. 24

It riedsel fan intragyske leafde

gewiktgewogen

SNITS The Bridges of MadisonCounty wie in moaie, romantys-ke film út 1995 oer in frou fan itplattelân fan Iowa. Se wurdtfereale op in reizgjende foto-graaf, dy’t de ferneamde, oerdek-te brêgen fan Madison Countyop de foto set. Yn ien wike set hyhar libben op syn kop, mar danbeslút se dochs by har gesin tebliuwen.

De bewurking fan Tryaterfolget lykwols mear it oar-spronklike boek fan RobertJames Waller en leit de klam opde fertelling yn in weromblik,jierren letter. De fotograaf, dy’tkrekt as de skriuwer ek Roberthjit, sjogge we hjir net op ittoaniel en Francesca, spile trochJoke Tjalsma, is eins al ferstoarnas it stik begjint. Oan de hân fanbrieven en foto’s wurdt it ferhaalfan har tragyske leafde ferteldtroch har bern Michael en Caro-lyn en troch Francesca sels.

Mei syn trijen stean se op delytse houten keukenflier, dy’t

tragyske leafdPlak: Theater Sneek. Foarstel-ling: In Leafde (nei in boek fanRobert Waller). Selskip: Tryater.Spul: Joke Tjalsma, Eelco Vene-ma en Nynke Heeg. Oerset-ting: Nynke Laverman. Regy:Jos van Kan. Taskôgers: 350.Noch te sjen: 15 oktober Balk,16 oktober Ryptsjerk en fierderrûnom yn Fryslân; sjoch opwww.tryater.nl.��

sawat boppe it poadium swevet.Op dit eilân yn de tiid hat it himôfspile. Wite doeken bedekke nonoch de meubels fan it âlderlikhûs, as broer en sus it geheimûntdekke dat mem nei de deafan heit en dy fan harsels útein-lik oan har bern kwyt wol. Stapfoar stap hearre wy it ferhaal fanin ferpletterjende mar ûnmoog-like leafde.

Dochs knypt der wat. Ut dewize fan spyljen fan Eelco Vene-ma docht bliken dat Michaelgrutte muoite hat mei it gedrachfan syn mem, wylst Nynke Heegas Carolyn krekt mear begryptoant. Mei dy ynfulling fan deregy krije harren personaazjes itnedige reliëf, mar yn harrenteksten bliuwe se de sprekbuisfan de skriuwer, dy’t syn ferhaalkonsekwint yn de doetiid fertelt.

Dat ropt de fraach op of it stikno eins oer it ûntdekken fanmem har geheim op dit momintgiet, of oer de tragyske kar dy’tmem doetiids makke hat. Datlêste is sûnder mis it nijsgjir-richst. Mar de opset fan de fer-telling, ek al troch de ôfwêzigensfan Robert, wiist yn in oarerjochting.

Nettsjinsteande dat bliuwt itin prachtich, yntins ferhaal,werkenbar en mei ynmoedferteld, mei in wat mankelikeFrancesca en twa bern, speur-jend nei in riedsel yn wat safertroud like.

eafde

HANS BRANS

03 april 2014, pag. 34

Zoektocht naar de boze burger en zijn tegenvoeter

gewiktgewogen

DRACHTEN Op een hoge en eenlage schoen stampvoet MarjoleinHeemstra letterlijk en figuurlijk

Zoektocht naarPlaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Hollandse Luch-ten 1: Jeremia. Gezelschap:Trouble Man. Tekst en spel:Sadettin Kirmiziyüz en Marjolijnvan Heemstra. Vincent Rietveld.Toeschouwers: 75. ��

verongelijkt in het rond en roeptoe-tert de kreten van de verongelijkteburger die op het internet zijn galspuwt, vooral tegen alles wat links,elitair, moslim of buitenlands is.Vanwaar die grenzeloze woede endie morele ongeremdheid? Daar-over gaat de tweemansvoorstellingJeremia.

Aanvankelijk lijkt dat uit te lopenop een preek voor eigen parochie,want hoewel we met weinig zijn, zithier niet direct het vermaledijde

naar de boze‘minder, minder’-publiek dat metde PVV-stemmer wordt geassoci-eerd. Gelukkig draait het eerder uitop iets van een zelfonderzoek.

Kirmiziyüz en Van Heemstraherinneren zich hoe ze op school alte hoop liepen tegen de Centrum-Democraten van Hans Janmaat, diein de jaren tachtig gemeden werdals een melaatse vanwege opvattin-gen die nu niet eens meer zo ex-treem lijken. Kirmiziyüz vergelijktze met de klaagzangen van de

boze burger en zijnprofeet Jeremia en moet toegevendat sommige bange voorspellingennog bewaarheid zijn ook.

Het duo gaat op visite bij Jan-maats weduwe, die na een tegen-protest van de ‘antifascisten’ in eenrolstoel is beland en een AnneFrank adept blijkt te zijn. Zoalsachter de moslimhater die hem opTwitter stalkt met doodverwensin-gen uiteindelijk een schattigeschildpadliefhebster schuil blijkt tegaan. Zo zetten we elkaar weg met

zijn tegenvoetgrote woorden en kleine hartjes.

Jeremia is een stand up comedi-an-achtige voorstelling met veelgepraat en weinig theatraliteit. Hetwat al te symbolische decor – metzwevende grenspalen en ontwortel-de planten – had zelfs net zo goedthuis kunnen blijven. Maar deachterwaartse blik bij een actueelprobleem stemt wel tot nadenken.Dat is al heel wat.

HANS BRANS

oeter

05 april 2014, pag. 40

Pasveer geeft Shakespeare powergewiktgewogengewiktgewogen

LEEUWARDEN Bijzonder is hetzeker. Het Zuidelijk Toneel zet nietalleen Shakespeares zeer zeldengespeelde tragedie Julius Caesar op

Plaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Julius Caesar.Gezelschap: Het ZuidelijkToneel. Spel: Guy Clemens,Justus van Dillen, Cas Enklaar,Han Kerckhoffs, José Kuijperse.a. Vertaling: Tom Kleijn.Muziek: Rob Verdurmen, Pas-veerkorps e.a.. Regie: MirjamKoen. Toeschouwers: 140. Nogte zien: 17 april Drachten.��

het toneel, maar voegt daar ooknog een lokale drumband aan toe.In Friesland is dat het PasveerkorpsLeeuwarden.

Allerhartelijkst kun je hun entreeniet noemen. Als ze bij aanvangvan het stuk wat op de grond han-gen, worden ze meteen weggejaagddoor een Romeinse senator in eenblauw maatkostuum. Ze vormendus het plebs dat eerder de vorigesterke man toejuichte en nu dekomeet Caesar op de troon wilhijsen. Dat is tenminste het per-spectief van Brutus en zijn samen-zweerders, die de republiek willenvrijwaren van een nieuwe tiran. Dedood heeft het bij Shakespeare

vooral op vorsten gemunt en ophen die hen willen afzetten. JuliusCaesar is in de naar hem genoemdetragedie echter meer het lijdendvoorwerp dan de hoofdpersoon,want dat is Brutus – die van ‘ook gijBrutus?’ toen hij de dolk in zijnvriend stak. Han Kerckhoffs speelthem bedachtzaam, nadenkend, alseen Hamlet zonder oprispingen.Brutus is zo nobel dat zijn innerlij-ke verscheurdheid wat steriel blijft.

In de regie van Mirjam Koen zijnenkele ijzersterke beelden, en niette vergeten de power van het Pas-veerkorps. Maar het is vooral detekst die het moet doen. Die is zorijk voorzien van beeldspraken en

nuances, dat je graag zou willen datde spelers hem wat meer onder-steunden. In Brutus’ vriend Cassiusbijvoorbeeld, gespeeld door JoséeKuijpers, vind je weinig van dejaloerse kuiper die hij wel degelijkis. En de beroemde grafrede vanMarcus Antonius groeit niet echtuit tot het retorische hoogstandjedat de stemming radicaal doetomslaan. Het gewelddadige tweededeel, waarin de moordenaars doorde nieuwe ‘upstarts’ worden achter-volgd, is zo gestileerd dat het bijnabloedeloos wordt. Dat maakt dezevoorstelling eerder interessant danmeeslepend.HANS BRANS


Chocosprookje inhet bos van Arum

gewiktgewogen

ARUM In een zee van weilanden iseen klein bosje genoeg voor eensprookjesachtig openluchtspel. Opde open plek lijkt dat bos van Arumwel een woud, zodat we heerlijkkunnen wegglijden in het sprookjevan ’Chocolat’. Tjerk Kooistra be-werkte de film naar het boek achtjaar geleden voor Weidum, waarnaook het Iepenloftspult Burgum ernog eens goede sier mee maakte.

Maar de versie die hij voor – enmet – Teaterselskip Arum maakte iszonder twijfel de kers op de choco-ladetaart. Alles valt hier naadloosin elkaar: de plek, het decor, hetprachtige spel, de fraai gezongenliedjes. En dat in, inderdaad, filmi-sche scènes, die bijzonder vlot inelkaar overlopen.

‘Langst’, zoals de Friese titel luidt,gaat over het verlangen dat in een

Plaats: Arum. Voorstelling:Langst. Gezelschap: TeaterselskipArum. Bewerking: Tjerk Kooistra.Spel: Spilers fan Arum en gastspi-lers Regie: Tsjerk Kooistra en JoaneAnema. Toeschouwers: 200 (uit-verkocht). Nog te zien: 10, 11, 12en 13 september.

streng katholiek dorpje in hetFrankrijk van de jaren vijftig wordtwakker gekust bij de burgerij doorhet proeven van chocola. De aan-stichtster van de maatschappelijkeonrust is de mysterieuze Vianne diemet haar dochter een chocolateriebegint en daarbij in conflict komtmet meneer pastoor en vooral metde verkrampte burgemeester.

De tegenstellingen en de karak-ters in dit verhaal zijn weliswaartamelijk eendimensionaal, maar zokleurrijk, dat er een prachtig paletontstaat van een gemeenschap volaandoenlijke types die allemaal opspringen staan van verlangen.Minpuntje is dat de humor gegotenis in een taal die nogal eens tenkoste gaat van de karakters. Eentwijfelende pastoor die het heeftover ‘fuck het celibaat’ klinkt grap-pig, maar zelfs in een romantischekomedie blijft zo’n personage danniet echt meer overeind. Wat nietwegneemt dat Arum, met tweegastspelers, beschikt over acteerta-lent dat hier boven de middelmaatuitstijgt in een voorstelling die alseen heerlijke roes aan je voorbijtrekt.HANS BRANS


Luisterliedjes vanDe Corte herleven

gewiktgewogen

W ie Jules de Corte in zijntijd van leven gehoordheeft, die zal zijn zang-

stem en zijn pianostijl zeker zijnbijgebleven: glashelder, met eendictie die na hem alleen Beatrixnog bezat, maar ook bescheidenen eenvoudig.

Wie die stem opnieuw wilhoren moet naar Lied van mijnvader gaan kijken, of beter ge-zegd: luisteren, want de blindezanger van destijds prikkeldevooral tot aandachtig luisteren.Nu doet dat Ernst de Corte, eenzoon die ook het muziekvakinging, maar die koos voor degitaar ,,want er stonden bij onsthuis al te veel klavieren’’. Indiens jonge jaren kwamen deliedjes van zijn vader hem somsde neus uit – hij schreef er weldrieduizend. Maar het bloedkruipt waar het niet gaan kan ende volwassen zoon ging op zoeknaar de vader die in al die liedjesverborgen zat. Zijn gitaar liet hijthuis, maar in Guus Westdorp

Plaats: Theater Sneek. Voor-stelling: Lied van mijn vader –Liedjes van Jules de Corte.Zang: Ernst de Corte. Piano:Guus Westdorp. Toeschou-wers: 50. Nog te zien: 14 dec.Lawei Drachten.��

heeft hij in uitstekende pianist,die laat zien dat De Corte seniorook een begaafd componist was.

De liedjes van De Corte zijnvooral observaties van hoe hij dewereld zag, van de kleine en degrote dingen die het leven be-heersen, maar ook meer maat-schappijkritische teksten overmilieuvervuiling of over deenkeling die het opneemt tegende rest. Het scherp over de hekelhalen van wantoestanden zul jebij de Corte niet horen. De stijl isaltijd bescheiden, soms beschou-welijk en de ondertoon meestallicht melancholisch, ook al gaande klemtonen steeds weer blij-moedig omhoog (,,Ik zou weleens willen wéten…’’)

Tussen de nummers doorvertelt zoon Ernst soms iets overhuize De Corte. Eigenlijk is het teweinig, vooral als je wilt wetenwat de zoon nu zelf vond van devader, want je proeft dat debewondering voor hem niethelemaal onversneden is. MaarErnst is haast nog bescheidenerdan zijn vader. Als aan het slotiemand roept dat van De Cortesberoemdste lied ook een Frieseversie is, staat hij meteen zijnplaats af, waarop Geartsje Zwer-ver Ik soe wolris witte wollezingt, als toetje op een mooie,intieme liedjesavond.intieme liedjesavond.HANS BRANS


Vlotte beddenkomediemet zwart randje

gewiktgewogen

HEERENVEEN Een nieuw bed datop de huwelijksnacht al nietlekker ligt, dat gaat niet goedkomen. Geruzie op de bedrandover vieze wc’s in de eerste scè-ne maakte al duidelijk dat hal-verwege het huwelijk van Lucasen Klaartje de druiven zuurwaren geworden. In ‘Liefde enzo’ is het bed de vanzelfspreken-de metafoor voor de moderne,dus moeizame relatie.

Schrijfster Nienke Römer – dieook de rol van Klaartje speelt –weet met gemak een vlotte,luchtige toon aan te slaan. Inacht heel afwisselende taferelen,met dat bed steeds in een anderstandje, zien we hoe de liefdevan het stel door sleur, sleets-heid en saaier wordende sekssteeds verder afbrokkelt – tot deonvermijdelijke scheiding.

Hoe houd je de vrolijke stem-

Plaats: Posthuis Theater, Hee-renveen. Voorstelling: ‘Liefdeen zo’. Tekst: Nienke Römer.Spel: Nienke Römer. FrederikBrom, Fabian Jansen. Regie:Kees Prins. Toeschouwers: 150.��

ming in een beddenkomediemet zo’n zwart randje toch over-eind? In de eerste plaats goo-chelt Römer wat met de tijd.Terwijl we bij het begin al wetendat het huwelijk halverwegespaak loopt, worden we aan hetslot alsnog getrakteerd op hetromantische, veelbelovendebegin van de verhouding in,jawel, een beddenzaak.

De tweede troef van Römerzou je Fabian Jansen kunnennoemen, de speler die behalvekelner en baby voornamelijk derol speelt van huisvriend Mats,het derde wiel aan de wagen.Jansen weet zijn bescheiden plekin de knetterende relatieperike-len tussen Nienke Römer enFrederik Brom, maar tussendoorhangt hij met verve de clown uit.Regisseur Kees Prins weet vooralvia hem kleine toefjes buitenis-sige humor toe te voegen, zoalseen geschifte relatietherapeut enuit de hand lopende dansjes.

Römer heeft met ‘Liefde en zo’een niet onverdienstelijke de-buut geschreven, met originelesituaties en aanstekelijke humor.Het zwarte randje getuigt danwel van lef.HANS BRANS


Beng! Pats! Knal!Oempf!

D e Jongens zijn nog steedsde Groninger kwajon-gens van toen. Tien jaar

terug begon het viertal met devoorstelling Monaco, die dit jaarnieuw leven wordt ingeblazen.Ondertussen zijn ze van straat-theater, via festivals als Oerol eninternationale evenementenuitgegroeid tot een veelgevraag-de showmachine die hier in hetNoorden niet veel meer te zienwas. Nu de straatjongens weereens in de buurt van het oudenest neerstrijken, blijkt dat zeniet veel veranderd zijn. Nogsteeds spat de energie eraf engaat het er even speels als ruigaan toe. Het woord show moet jehier niet verkeerd verstaan;gladde glitter en glamour zijnver te zoeken. Eerder doet hetdenken aan de levensgevaarlijkeslapstick uit de begintijd vanAlex d’Electrique, zij het dat De

Oempf!Plaats: Harmonie, LeeuwardenVoorstelling: Monaco Gezel-schap: De Jongens Concept enspel: Jan-Joost Alberts, MatsBoswijk, Taco van Dijk, MaartenSmit Eindregie: Koos TerpstraToeschouwers: 180 Nog tezien: 26 /11 Heerenveen, 22/1Drachten. ��

Jongens minder anarchistischzijn. Meer vier oude gabbers diehet dollen niet kunnen laten.

Daarbij speelt geweld, of desuggestie van geweld, een be-langrijke rol. Als in een woesteTom & Jerry-tekenfilm volgenbeng, pats, knal en oempf elkaarop. Een aanleiding is eigenlijkniet nodig en oud zeer is er ookniet, want na iedere dreun zijnze weer de beste maten.

Vooral de humor maakt al dieagressie tot onschuldig wens-denken. ‘Zou kunnen’, roepen deandere drie steeds als een vanhen zijn particuliere fantasieweer eens plastisch heeft uitge-leefd. In een duel op de tafelkrijgen de strijders van de ande-re twee voorwerpen aangereiktals een grasmaaimachine om detegenstander ‘neer te maaien’.Een beetje flauw, maar in hetvuur van de strijd werkt het.

Enig verhaal zit er niet in, inweerwil van de folder, en veelfantasie ook niet. Dat maakt despanningsboog wel krap. Alleenwanneer de vier in een grote zaktransformeren tot twee balda-mes, die ook nog een kind ba-ren, laat dit kwartet zien dat ernog meer in zit dan virtuozeslapstick.

HANS BRANS

24 april 2014, pag. 34

Chaos, verveling, geweld,doelloosheid en vol pension

Het hotel in Op de bodem doetdenken aan Hotel California vanThe Eagles. Niet dat de gasten in ditbizarre hotel proberen om er uit tekomen; wat hen gevangen houdtlijkt meer hun eigen kijk op zich-zelf en de wereld te zijn. Of eengebrek daaraan, want de visie vanDe Nieuwkomers – een groep jonge

Plaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Op de bodem.Tekst: Oscar van Woensel.Gezelschap: Orkater / DeNieuwkomers. Compositie: Erikvan der Horst. Regie: Michiel deRegt. Toeschouwers: 90. Nogte zien: 10 mei in Leeuwar-den.��

theatermakers onder de parapluvan muziektheatergroep Orkater –doet nogal nihilistisch aan. In hetbegin overheerst vooral de ver-vreemding. Het eerste stel dat delobby binnenvalt wordt aange-staard door leden van een bandjedie als apen op een rotsje samen-klonteren. Personeel springt als eenpop uit een doosje en uit de con-versatie lijkt de helft van de zinnenweg gevallen. Als er nog drie stellenbinnendruppelen neemt ook dechaos gestaag toe. Paren zijn hetalleen omdat ze zeggen dat ze bijelkaar horen, maar eigenlijk is iederindividu een ongeleid projectiel datrondtolt in een eigen universum.Men communiceert in cliché’s enwisselt standpunten uit zoals men

van kleren wisselt. Al valt er nauwe-lijks een touw aan vast te knopen,vervelen doet het schouwspel zekerniet. Hoe geïsoleerd en losgeslagende personages ook mogen zijn, inde regie van Michiel de Regt wordtde chaos gebeeldhouwd met per-fect ensemblespel, met een vloedaan verrassende theatrale beeldenen vooral met schitterende muziek.

Uiteindelijk ontaardt alle ver-vreemding, verveling en zinloos-heid in een woest verlangen om uitde gevangenis van het eigen ik teontsnappen. Als iemand aan hetslot nog iets mompelt over ’liefde’,klinkt dat als een strohalm in eenstormnacht.

HANS BRANS


Operatie Grensland:vermakelijk spektakelOperatie Grensland:gewiktgewogen

LEEUWARDEN Op de dag dat Schot-land besluit om de Engelsen wel ofniet de rug toe te keren, knallenook de Grunningers en de Friezenmet de koppen tegen elkaar. Bijgrenspaal 14, vlak buiten Friesche-palen, is het strijdtoneel.

Aan de Friese kant van de grensstaat BUOG, aan de andere kant hetGroningse Peerd. Met een geron-seld vrijwilligersleger zetten ze

Plaats: Grenspaal 14, bij Frie-schepalen. Voorstelling: Ope-ratie Grensland. Gezelschap:Buog en het Groningse Peerd.Script: Els Buseman. Bewer-king en regie: Philippien Bos enPieter Stellingwerf. Vormge-ving en licht: Kees Botman.Toeschouwers: 300. Nog tezien: 20, 25, 26, 27 september.��

twee theatergezelschappen neer diein een gemeenschappelijk projectde slag van Bommen Berend maggaan uitbeelden om vervolgens alsvoorbeeldfusie te fungeren voor dein Den Haag bedachte samensmel-ting van de noordelijke provincies.

Helaas was minister RonaldPlasterk, die dit plannetje in hetecht bedacht heeft, er op de pre-mière geen getuige van hoe datvoornemen hier feestelijk en metveel kabaal in duigen viel. Zijnafgezant op het toneel heet HeroJongbloed. Met een Fries mem eneen Groningse vader leek dezeexport-Hagenees de aangewezenpersoon om dit akkefietje te klaren:een adhd-ritselaar met visie envirtuoze manipulatietechniek. Basde Bruijn speelt hem als een twee-de Robin Williams. Maar meteenaan het begin van het stuk blijktdat hij jammerlijk gefaald heeft,want in plaats van te fuseren, knal-

len de noorderlingen liever met dekoppen tegen mekaar. De rest vande voorstelling is vervolgens eensoort terugblik over hoe het zoheeft kunnen lopen.

Die rode draad van Friezen ver-sus Groningers blijft wel een magerlijntje. Al doet Jongbloed zijn uiter-ste best om de twee volksdelen opde tribune tot op het bot te beledi-gen, ze hebben allebei te veel zelf-spot. Al is de vermeende vijand-schap dan wat opgeklopt, een schit-terend en uitermate vermakelijkspektakel levert het wel op. Metmotoren, paarden, schansen enbruggen – van complete veldslagentot romantische intriges, verpakt inaanstekelijk spel en originele vorm-geving. Uiteindelijk worden Gro-ningers en Friezen het toch nogroerend met elkaar eens: dat paal-tje moet daar blijven.

HANS BRANS

Een scène uit Operatie Grensland: strijd tussen Groningers en Friezen. FOTO JILMER POSTMA

05 maart 2014, pag. 34

Oresteia toont de geboorte van het recht

gewiktgewogen

Oresteia toonPlaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Oresteia. Auteur:Aischylos. Gezelschap: NoordNederlands Toneel. Spel: MalouGorter, Bram van der Heijen,Maartje van de Wetering, Kovan den Bosch, Peter Vande-meulebroecke, en een koor.Muziek: Boudewijn Tarenskeen.Vertaling: Gerard Koolschijn.Regie: Gerardjan Rijnders.Toeschouwers: 90. Nog tezien: 12 april in Heerenveen.��

DRACHTEN De Oresteia is het oud-ste toneelstuk dat we kennen en deenige complete trilogie. Het is eenstatisch stuk, met weinig uitgespro-ken karakters, met geesten, godenen lange monologen. Misschien dathet daarom zelden wordt opge-voerd. Maar het is ook een impo-sant stuk dat gaat over de geboortevan het recht en in die zin aan hetbegin van onze beschaving staat.

Gerardjan Rijnders bracht dedrievoudige tragedie bij het NoordNederlands Toneel terug tot eenvoorstelling van minder dan twee

oont de gebooruur. Daarbij maakt hij gebruik vaneen koor, dat steeds meer een cen-trale rol krijgt. Eerst zijn het oudemannetjes die machteloos demoord op koning Agamemnondoor zijn vrouw Klytaimnestraaanzien. Vervolgens hijsen ze zichin jurken en hitsen ze samen metdochter Elektra zoon Orestes op omzijn moeder te doden. Tenslotteontpoppen ze zich als wanstaltigewraakgeesten die de moedermoor-denaar achtervolgen. Totdat aanhet slot de cirkel van weerwraakverbroken wordt en ze letterlijk

geboorte van hetworden schoongespoeld. Tegen dietijd ben je getuige geweest van eenstuk dat onder je huid is gekropen.

Dat ging niet vanzelf. In hetbegin kijk je aan tegen een cha-otisch decor, vreemde kakofonieënen mallotige kronen van ijzerdraad.Als Orestes dan halverwege deeerste moordenaar wordt die je ziettwijfelen, begint het toch te werken.Het schooltoneel verandert in eennachtmerrie waarin de blinde woe-de van de wraak als een punkbandmoet uitrazen.HANS BRANS

het recht

22 maart 2014, pag. 40

Verlangen naar onbekend Indië

gewiktgewogen

LEEUWARDEN Nostalgie is nietmeer wat het geweest is. Die titelvan een boek van Simone de Beau-voir lijkt ook van toepassing op devoorstelling die Bodil de la Parra enNadja Hüpscher hebben gemaaktover Indië, het land van hun groot-ouders. Ze hebben er in hun jeugdflarden van opgevangen en gezienhoe hun familie anders was dan die

Verlangen naarPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Ouwe Pinda’s.Tekst en spel: Bodil de la Parraen Nadja Hüpscher. Muziek:Kees van der Vooren. Regie:Paul Knieriem. Toeschouwers:160.��

van Hollanders voor wie Neder-lands-Indië niet meer dan eenschim achter de horizon was. Datinspireerde de twee om op eeneven theatrale als persoonlijkemanier op zoek te gaan naar hunwortels.

Daarvoor hebben ze het toneelherschapen in een gezellige ratjetoedie het midden houdt tussen eenrommelzolder, een Oosterse markten een keuken, waar de muzikanttussen het gamelanspel door inpotjes en pannen staat te roeren. Jekrijgt al trek als je binnenkomt,want ja, Indië, dat is immers lekkereten. Een grappig schimmenspelmet wajangpoppen opent de privé-show en daarna volgt een waaiervan vertellingen, liedjes, herinne-

naar onbekend

oe

ringen en mooie, kleine tafereel-tjes. Zoals die over de Chinees-Indische oma van De la Parra die dejuwelen van haar moeder moestdelen met haar zus en de juwelieropdroeg alles in tweeën te hakkenOf over de timide opa van Hüp-scher die in het Jappenkamp zat.

Het is mooi en erg liefdevolgedaan, maar het blijft allemaalook wat aan de buitenkant. Datbeseffen de twee gelukkig terdege.Hoe meer ze zich proberen te ver-diepen, hoe brokkeliger het beeldwordt. En toch is het onderhou-dend en interessant genoeg om jehet gevoel te geven dat het nog weleen uurtje langer mocht duren.

HANS BRANS

end Indië


Dichter tussen de soldatengewiktgewogengewiktgewogen

DRACHTEN Als bij de ingang van dezaal door een schreeuwende hool-igan de fabuleuze werking van eenkalashnikov wordt aangeprezen ende kogels je even later bijna om deoren vliegen, dan hoop je maar datde voor het theater onontbeerlijkescheiding tussen schijn en werke-lijkheid vanavond overeind blijft.

Gelukkig brengt Warme Winkeleen vorm van beeldend vertelthea-ter dat heel hun hebben en houden

Dichter tussenPlaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Poëten en Ban-dieten. Gezelschap: De WarmeWinkel. Concept en spel VincentRietveld, Mara van Vlijmen,Jeroen De Man en Ward Weem-hoff. Regie: Marien Jongewaard.

van op het gigantische podiumuitstalt. Het ziet eruit als een vlooi-enmarkt aan het eind van de dag.Kledingrekken, windturbines enstellingen staan gereed om onsonverbloemd op de pogingen totverbeelding te trakteren van eenzoektocht naar het wezen van deRussische dichter Boris Ryzhy.

Deze Ryzhy zult u tevergeefsaantreffen in de Russische Biblio-theek, want hij heeft pas twaalf jaargeleden op 26 jarige leeftijd eeneinde aan zijn leven gemaakt. Datgebeurde in Serverdlovsk, de stadwaar hij geboren is en die vroegerJekaterinenburg heette. Het is eenindustriestad in de Oeral die tot detreurigste plekken op aarde moethoren. Ryzhys schoolkameradenwerden hier na het ’uitbreken’ vande perestrojka lijfwachten of ’solda-

tussen de soldaten’ van de meer of minder crimi-nele wildwestkapitalisten die na deval van het communisme in1991hun kansen grepen.

Je zou het chaotische decor en dewoeste opeenvolging van theatraletaferelen – net als Ryzhys gedichten– een weerspiegeling kunnen noe-men van deze desintegrerendesamenleving, waar drankzucht,zelfvernietiging en geweld hand inhand gaan. Maar daarnaast horenwe in de gedichten en in tekstenòver de dichter ook het verlangennaar de zee die rust belooft, maarzo oneindig ver weg is. Soms blijftPoëten en Bandieten wat te veelhangen in verering van de ver-doemde dichter en aan het eindwordt de opeenstapeling van beel-den wat teveel van het goede.HANS BRANS

daten


Powervrouwen zijnenergiek en luchtig

gewiktgewogen

SNEEK - Met zo’n driehonderdvrouwen en drie mannen in dezaal weten de zes Powervrouwenin de gelijknamige revue vanafde aftrap de uitgelaten stem-ming te creëren van een busmeiden op schoolreis.

Om het powergevoel er met-een goed in te rammen drilt dekleinste van het stel, CystineCarreon, het overige peloton alseen commandante in de strijdder seksen. Daarmee wordt devoorstelling meteen in de hoog-ste versnelling gezet en terug-schakelen is er niet bij.

Overigens spelen mannen indeze ‘strijd’ geen rol van beteke-nis. Het gaat vooral om ‘sterkevrouwen’ - of moet je zeggen:vrouwen die dat willen zijn? Inde snelle aaneenrijging vansketches en liedjes wordt echterniet al te diep gegraven. Luchtig-heid en lol voeren de boventoon,

Plaats: Theater Sneek. Voor-stelling: ‘Powervrouwen’.Spel: Lieneke le Roux, CystineCarreon, Peggy Vrijens, Mylè-ne d’Anjou, Jip Smit en Corienvan der Zwaag. Regie: BruunKuijt. Toeschouwers: 350. Nogte zien: 15 februari Drachten,19 februari Leeuwarden.

maar wel met een flinke dosiszelfspot. Het is vooral een feestjevan herkenning.

Zo horen we Lieneke le Rouxeens heerlijk ontploffen in eenscheldkanonnade tegen eenvriendin die zij ervan verdenkthet met haar man te hebbenaangelegd – om dan in te stortenals blijkt dat ze zich vergistheeft. Peggy Vrijens weet eenheel nieuwe dimensie te gevenaan het vrouwenfenomeenkwebbelen. Ze kan sneller rate-len dan een mitrailleur schietenen begeleidt gebarentaal in deturbostand.

Bij een dameskransje van dehuisvrouwenvereniging gaat hetwat meer op de parodietoer,maar eigenlijk is zo’n parodiewat te makkelijk. Ook herken-baar, en dan net wat over de top,is een moeder die op schoolkomt klagen dat haar dochter tegoed is voor de rol van druppen-de ijspegel in het kerstverhaal.

De mooiste scène evenwel isdie met Jip Smit als een naïeveschoonmaakster die zich dage-lijks rot rent en toch onver-woestbaar optimistisch blijft.Misschien omdat zij hier nietzozeer vanwege een vrouwen-ding maar als een mooi mensherkenbaar is.HANS BRANS


Strak spel in eensterke voorstellingStrak spel in een

gewiktgewogen

H et ebolavirus is ver ge-noeg weg om met deandere ellende uit de

krant in de kattenbak achter telaten. Niet veel anders ging hetmet het ontluikende slachtvelddat begin jaren tachtig door hetaidsvirus teweeg werd gebracht:daar hebben anderen last van,de homoscène waarvan iedereenwist dat die er was maar die inde beleving van de meesten evenver weg was als donker Afrika.Dat is de grondtoon die de Ame-rikaase film- en theaterhit TheNormal Heart beheerst, eenindrukwekkend ’praatstuk’ waar-van kennelijk de titel niet ver-taald kon worden tot iets spre-kenders. Het behandelt de jaren

sterke voorsPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: The NormalHeart. Spel: Frederik Brom,Freek Bartels, Beau Schneider,Jelle de Jong, Kevin Hassing,Cas Jansen, Yannick van deVelde en Marisa van Eyle. Verta-ling: Coot van Doesburgh.Regie: Job Gosschalk.Belang-stelling: 200 bezoekers��

’82 en ’83 toen de eerste sterfge-vallen in New York in snel tempouitgroeiden tot een epidemie,die daarna vooral de Westersewereld twee decennia in eenangstige wurggreep hield. Cen-traal in The Normal Heart staatde joodse homosexueel NedWeeks, die door de arts

Emma Brookner benaderdwas om de homoscène bewust temaken van het dodelijke be-smettingsgevaar. Zijn vergelij-kingen met de jodenvervolgingwaren prikkelend, maar ookblokkerend, net als zijn onver-bloemde, ongeduldige strijd diehij niet alleen met, maar ookbinnen het groepje medestan-ders in de strijd om bewustwor-ding en voorlichting voerde.Daarna belichaamt hij perfecthet dilemma van die eersteperiode van de aidsbestrijding:het tactisch manoeuvreren omde homogemeenschap geaccep-teerd te krijgen kon niet zonderde keiharde boodschap die diescene ook zelf zijn gedrag moestveranderen. Strak spel in eensterke voorstelling.

oorstelling

HANS BRANS

25 april 2014, pag. 28

Simek en de vrijheidom er te zijn

DRACHTEN ,,Dit is geen voorstel-ling’’, waarschuwt Martin Simekmeteen aan het begin. Hij heeftnamelijk niets voorbereid, speeltniet een ander (en hopelijk ookniet zichzelf) en een decor is erook niet. Het enige dat op hetpodium staat zijn twee stoelen,die hij vlak voor aanvang in defoyer heeft gevonden. Hij zietzijn optreden meer als een ca-deautje aan zichzelf en, als zehet willen, aan de mensen in dezaal.

Wie zich de interviews van devoormalige tenniscoach optelevisie en later op de radioherinnert, weet dat Simek zicher niet voor geneert om somswat ‘soft’ uit de hoek te komen.Want wat kan een ontmoetingmet een zaal met honderd men-sen nu werkelijk voorstellen?Toch komt hij er een heel eindmee. In het begin zijn het vooral

Plaats: De Lawei, Drachten.Voorstelling: Vrijheid, praat-show met Martin Simek. Toe-schouwers: 100.��

verhalen over hemzelf, zijnjeugd in Tsjechië, wat hij mee-maakte als tenniscoach, of zijneerste interview.

Ook al vertelt hij ze niet voorhet eerst, wat en hoe hij verteltwordt wel degelijk ingegevendoor de wisselwerking met hetpubliek, dat hij uitnodigt omonderwerpen te roepen. Met‘politieke partijen’ kan hij nietzo veel, maar woorden als ‘vrien-den’ of ‘thuis’ leveren boeiendeanekdotes en bespiegelingen op.

De interactie met het publiekwordt groter als hij enkele men-sen op het podium nodigt. Zolaat hij de Groningse Mariekevertellen over wat ze bewondertin haar beste vriendin en Roelover een schooljuf die hem alskind als enige begreep.

Simek hoeft geen BN’ers teinterviewen om interessant tezijn. Door geduldig luisteren enzoekend vragen laat hij zien datin ieder gesprekspartner ietsfascinerends en bijzonders zit.Zijn enige kapitaal in dat vermo-gen is de oprechtheid van zijnbelangstelling en de vrijheid omer te zijn.HANS BRANS


gewiktgewogen‘Wolfshuilen’ isduister familiedrama

gewiktgewogen

HEERENVEEN - In ‘Wolfshuilen’komen twee broers, een zus eneen schoonzus samen in hethuis waar ze zijn op gegroeid.Broer Theo en zus Tine hoevenelkaar maar aan te kijken om inlachen uit te barsten en laterblijkt ook de andere broer zo zijnparticuliere lachaanvallen tehebben.

Wat valt hier weg te lachen?Het duurt lang voor we daar eenbeetje achter komen. De reste-rende familieleden zijn bijeenomdat hun homoseksuele broervan het dak is gesprongen ennet gecremeerd, maar daar isweinig rouw om. Waarom ze danwel in het ouderlijk huis zijn,blijft onduidelijk en daarmeeook de portee van het stuk.

Plaats: Posthuis Theater,Heerenveen. Voorstelling:Wolfshuilen. Gezelschap:Toneelgroep Maastricht. Teksten regie: Judith de Rijke.Toeschouwers: 50. Nog tezien: 9 maart Franeker (mati-nee), 12 maart Leeuwarden.

Wel wordt gaandeweg duide-lijk dat moeder vroeger aan dedrank was en vader er op lostimmerde. Dat de ene broeroversekst is en de schoonzushysterisch. Dat Theo en Tine nogsteeds een incestueuse relatiehebben, dat Theo en homohateren rabiate xenofoob is en Tinehet tegen zijn zin met een mos-limmeneer doet die ook nog eenillegaal het huis in smokkelt.

Rijk aan thema’s kun je‘Wolfshuilen’ dus zeker noemen,ware het niet dat ze als los zandaan elkaar hangen, de karaktersgekunsteld zijn en het voortdu-rend op en af draven van perso-nages niet leidt tot scènes dieecht spannend of betekenisvolzijn. Wat overblijft is een onbe-grijpelijke symboliek van eenzingende engel, gestileerd hui-lende wolfen en een paar bloed-sporen. De hoekige, absurdisti-sche speelstijl die de acteurs isopgelegd is fascinerend om tezien, maar verhelderend werkthet allerminst. Net als de familiegaat ook het stuk ten onder induisternis.HANS BRANS


Zee van verhalen inéén voorstelling

gewiktgewogen

LEEUWARDEN ,,Wat zie je daar?’’,vraagt een schipper aan eenmatroos die wil aanmonsterenom de wijde wereld te zien.,,Water. Dat is drie maanden alwat je ziet, als je naar zee gaat.’’

De zee lijkt op het eerste ge-zicht niet het meest fascineren-de onderwerp waar twaalf jonge-ren van de Jeugd Theater Schoolzich in kunnen vastbijten. In deeerste scène turen ze ingespan-nen naar een strandende walvis,tot ze zich het rambam schrik-ken als het monster met eenklap aan hun voeten ligt. Volgteen vermakelijke opsommingvan de overvloed aan instantiesdie zich met zo’n ‘gecompliceerdincident’ bezighouden. Vermake-lijk, niet direct aangrijpend.

Boeiender wordt het als degenoemde matroos – ,,Noem mijIshmael’’ – een mysterieuzeindiaan ontmoet. Het is het

één voorstPlaats: Harmonie, Leeuwarden.Voorstelling: Zeeverhalen.Gezelschap: JTS/ ‘n Meeuw.Spel: Tim Helderman, KoenGlas, Ronald Kalter, Anne Dries-sen, Fébe Pillen, Rosa LotteKeun, Leoni Pirenne, JelkeRijpma, Merel Staalstra, Valeriev.d. Ridder, Jante Stekelenburgen Iris Hermens. Concept enregie: Carlo Scheldwacht.Toeschouwers: 130. Nog tezien: 28/11 en 1/12, 2/12 inLeeuwarden; 21/1 in Sneek; 3/2in Heerenveen, 10/2 in Drach-ten; 12/2 in Franeker.��

begin van Moby Dick, de be-roemde roman van HermanMelville. Dit verhaal over eeneenbenige kapitein die zich wilwreken op een witte walvis,wordt vervolgens vermengd meteen paar andere ‘zeeklassiekers’.Zoals Op hoop van zegen vanHerman Heijermans, met dekortzichtige vissersvrouw Knier-tje die haar laatste zoon naar zeestuurt. Of over het meisje ‘datwou gaan varen’ en zich alsjongen voordoet op een V.O.C.-schip. En dan in een slachtpartijbelandt van onze nationale heldJan Pieterszoon Coen. En overdat andere ‘zeilmeisje’ dat wougaan varen: Laura, die na veelgetouwtrek in haar eentje dewereld over zeilde.

Al die in elkaar verwevenverhalen in één voorstelling, isdat geen ‘mer à boire’ waar detoeschouwer in verzuipt? Datvalt reuze mee. Iedere scèneduurt net lang genoeg om tepakken en alles wordt zo inven-tief, vloeiend en overtuigendneergezet dat je voortdurendnieuwsgierig bent naar het ver-volg, al is de relatie tussen dieverhalen niet vreselijk sterk.Sommige taferelen laten briljantbewegingsspel zien, zoals deharpoensloep die door de wittewalvis omver wordt gegooid, enmen wisselt even makkelijk vanrol als van jas. Meer nog dan devertelling golft het spel van deverbeelding op en neer. En jepikt ook nog wat geschiedenismee.

telling

mee.HANS BRANS

Een leven op golven van muziek - KPN

Documents

Transcript of Een leven op golven van muziek - KPN