Honoré Vinck

Een leprozerie in de 20 e eeuw: LOMBOLOMBOSource: Aequatoria, 10e Année, No. 4 (1947), pp. 153-155Published by: Honoré VinckStable URL: http://www.jstor.org/stable/25837864 .

Accessed: 16/06/2014 03:33

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at .http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp

.JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range ofcontent in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new formsof scholarship. For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org.

.

Honoré Vinck is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to Aequatoria.

http://www.jstor.org

This content downloaded from 194.29.185.216 on Mon, 16 Jun 2014 03:33:01 AMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions

-153

tres incomplete et superficielle; et elle n'englobe qu'u neminime partie des peuplades habitant la Colonie.

Le danger des realisations natives, signale par l'auteur, ne provient done pas settlement du manque de connaissances agronomiques, mais aussi du manque de connaissances sociologiques.

Cependant l'auteur qui est si prudent dans le

domaine de nos connaissances agronomiques, suppo se nos connaissances sociologiques amplement suf

fisantes.

Le remarquable plan d'action qu'il soumet

tient parfaitement compte de la societe indigene, et temoigne ainsi d'un profond sens social et d'une

vue penetrante sur la realite totale de l'agriculture

qui est reintegree dans la sphere humaine au lieu

de rester comme trop souvent une science abstrai

te. II nous parait d'autant plus regrettable que nos

? connaissances d'inventaire ? et nos ? connaissances

scientifiques ? en matiere de sociologie indigene sont dangereusement surestimees. II est evident

qu'il ne peut etre demande d'un expert en agrono mic qu'il soit en meme temps expert en questions

indigenes; quoique l'auteur se rende parfaitement

compte - tout son travail en fait foi - de l'incidence

de la sociologie sur Faction agricole. Nous voulons

seulement faire remarquer Tabsolue necessite d'une

etude sociologique approfondie de toute peuplade a

laquelle il serait question d'appliquer un program me agricole. *Cela afin d'eviter les graves dangers d'echecs, de gaspillages, et de destructions morales

et sociales contre lesquels l'auteur met en garde avec tant d'insistance*

Ainsi l'etude suppose que les terres sont la

propriete du clan. Malheureusement il oublie de

definir ce terme vague et equivoque. L'impression

qui se degage de la lecture de l'article est qu'il l'entend plus ou moins a equivalent de la chefferie.

Et si dans telle ou telle tribu le sol etait bien plus morcele ? si un groupement relativemenr. restreint,

comme la famille au sens etendu, etait proprietaire des terres ? ne devons ? nous pas craindre, alors,

la mainrmse du chef de chefferie - membre du ca

dre administratif plutot que representant de la col

lectivite - sur la propriete fonciere et, par suite, une

diminution de l'independance familiale en meme temps

qu'une extension de rautoritarisme bureaucratique,

qui evolue si aisement vers le despotisme?

N'en resulterait-il pas ce boulcverserncnt md-* ral, social et politique tant craint? ?Ce dontl'indi

gene souffre le plus aujourd'hui c'est du manque de liberte? dit fort a raison le Pr. G. Malengreau au sujet precisement des indigenes de la brousse

( Bull. Seances Institut Royal Colonial Beige, XVIII, 1, p. 220).

II est evident que le conseil indigene preconi se par 1'auteur peut comprendre les representants de

chaque groupement proprietaire de terres. A notre avis le conseil devrait etre compose exclusivement

des chefs des groupements proprietaries. Et nous

entendons par ?chef? ni le chef ou le sous-chef

de chefferie (encore moins evidemment, le chef de

secteur) nile capita de village, mais celui qui dans

le droit ancestral de la tribu en question est vrai

ment le chef, le ? pere ? du groupement determine.

Nous supposons, naturellement, que le programme ne serait pas applique simplement pour les indigenes, mais, ainsi que le desire 1'auteur, reellement par eux

et surtout avec eux; et cela non seulement sur pa

pier mais dans la realite concrete.

C'est uniquement dans ces conditions, estimons

nous, que le programme aura de la chance de reus

sir sans bouleverser encore davantage les popula tions rurales.

G.H.

Een leprozerie in de 20e eeuw

LOMBOLOMBO

Op initiatief van Monseigneuur Van Goethem,

toenmalige Apostolische Vicaris van Coquilhatstad werd in 1940 te WAFANYA een LEPROZERIE

begonnen. De strijd tegen de melaatsheid moest in

dit gebied dringend worden aangepakt gezien 5 tot

6 o/? van de bevolking er aangetast is. Tegenover dit onheil dat een volk bedreigde en het leidde

naar een langzame maar volledige uitroeiing trad

Mgr Van Goethem krachtig op. Hij was de eerste

die in dit gebied streefde naar de oprichting van een

MELAATSENDORP, nieuwe vorm van leprozerie. Dit landbouwersdorp V. A. I. L. ( Village Agri

cole d'Isolement aux Lepreux) LOMBOLOMBO

geheten is een private instelling die rechtstreeks

This content downloaded from 194.29.185.216 on Mon, 16 Jun 2014 03:33:01 AMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions

-154?

afhangt van het Vicariaat en waarvao de ? Volon

taires van de Medische, Opvoedkundige en Maat

schappelijke Dienst? de verantwoordelijkhed van

organisatie en bestuur op zich hebben genomen. De Medische Dienst wordt verzekerd door

een dokter van Wafanya (missiepost gelegen op 5

km. van de leprozerie) en door een Europesche

verpleegster, wonende op de leprozerie. Deze wordt

dan nog bijgestaan door zes hulp-verplegers. De Sociale Dienst en de Opvoeding zijn toever

trouwd aan een maatsch. assistente tn een onderwij zeres.

Het Godsdienstig en Moreel Leven wordt ge leid door een missionaris van de Post van Wafanya.

DE FINANTIELE INKOMSTEN zijn zeer pover. Ze bestaan uit:

1? een jaarlijkse steun gestort door de adminis tratieve kassen van de Chefferies die zieken hebben

op de leprozerie; 2? een steun vanwege de Provinciaal-Medicale

Dienst, welke bijdraagt tot het onderhoud van de

zieke gedurende het eerste jaar van zijn verblijf op de leprozerie.

Onze doeleinden A. De verspreiding van de ziekte tegen te

houden door een hygienische opvoeding onder de

bevolking ;

B. Betrachten door de geest en heel de orga nisatie van het dorp, aan de melaatse het eigen leven van ZIJN vroeger dorp en van ZIJN klan terug te geven en zijn familieleven te beschermen ;

C. Er naar streven om aan de melaatse een

omgeving te schenken waar het hem mogelijk is een

menswaardig leven te leiden ? van een mens, wellicht de meest ontmoedigde, geneigd tot ledigheid en

liederlijkheid, weer maken een ? mens ? in de echte zin van het woord;

D. De zieken doen werken in de mate van

hun physische bekwaamheden ten einde hen te over

tuigen datze nog nuttig zijn voor de gemeenschap. We trachten deze doeleinden te bereiken door:

1? de AFZONDERING onmisbaar om de

verspreiding van de ziekt> tegen te houden; 2? de MEDISCHE BEHANDELING, om in de

mate van het mogelijke de zieke te verlichten; 3? de Ar,GEMENE BEHANDELING: inacht

nemen van de gezondheidsvoorschriften, rationele

voeding, werk van-de melaatsen, want de psychi sche kant moet vooral in't oog gehouden worden.

gezien de langdurigheid en dikwijls de pijnlijkheid van de ziekte;

4? de OPVOEDING VAN DE INLANDERS, want het is een opbouwend en blijvend werk dat we willen verwezenlijken voor de bevolking. Moesten we ons beperken tot het verzorgen, tot het genezen van het lichaam alleen, we zouden stellig reeds een nuttig werk verricht hebben, maar we zouden niet HELEMAAL onze taak hebben vervuld. Een mens

verlangt, verwacht meer, want hij heeft ziel en

lichaam. Wellicht schijnt het soms dat hij slechts een tijdelijk geluk beoogt, maar in werkelijkheid verlangt hij een gans andere vreugde.

In dergelijk midden, waar enkel liefde heerst, zal de melaatse met vertrouwen komen om zich te

laten verzorgen en zo zullen, onmerkbaar wellicht,

vorderingen gemaakt worden in de strijd tegen de melaatsheid.

Verwezenlijkingen Ongeveer een 300 huizen in inlands materiaal

vormen het darp; ongeveer een 150 Ha. persoonlijke plantages; 2 km. lange weg is afgezet met een grote

verscheidenheid van fruitbomen; 2 000 palmbomen ? Elaeis ? zullen aan onze

zieken de palmhoot verschaffen welke onmisbaar is voor hun voeding;

700 hydnocarpussen werden er geplant. Binnen

2, 3 jaar zullen ze reeds opbrengen en voldoende olie

verschaffen voor de Chaulmoogra-inspuitingen, nodig

bij de behandeling van de melaatsheid; verscheidene definitieve bouwwerken veraange

namen reeds het dorp: dispensarium, administratief

bureel, kerk; andere bouwwerken zijn nog in inlands mate

riaal ; school, afdaken, magazijnen. Al onze zieken, voor't ogenblik ten getale van

460, hebben hun eigen klein huisje en persoonlijk kweekterrein.

Ze onderhouden zelf hun dorp: hun wegen, hun percelen; ze doen aan kleinveeteelt (kiekens. eenden, konijnen) wat voor hen een steun zal bij

brengen tot voeding en onderhoud. Ze gaan ook op

jacht en visvangst. Degenen die het verlangen, kun nen een werk aangaan waarvoor ze vergoed wor

This content downloaded from 194.29.185.216 on Mon, 16 Jun 2014 03:33:01 AMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions

-155

den: bouwen van huizen, omhakken van het woud,

vervaardigen van ? ndele ? (daken in palmboombla deren) of andere werken, nuttig tot uitbreiding van

het dorp. Het werk streeft geleidelijk naar een zelfstandig

bestaan van de V. A. I. L. waar de melaatsen zullen

kunnen leven van eigen opbrengst. Maar er blijven toch altijd de sukkelaars, de zwaar verminkten, de

genen bij wie nog slechts een stomp is in plaats van handen en voeten; verder degenen die verlaten

zijn door hun familie, de melaatse kinders zonder

ouders... dezen zullen altijd geholpen moeten worden...

Vooruitzichten Nog veel blijft te doen, en tot verbetering van

de gezondheidsvoorwaarden in het leven van onze

zieken en tot opvoeding van de kinderen, maar voo

ral tot het gezond behouden van de kindjes geboren van melaatse moeders; voor deze zouden we heel

graag een zuigelingentehuis oprichten.

Bibliographica

E. BOELAERT.- La Situation demographique des Nkundo-Mongo.- 55 pp.- C.E.P.S.I. Eiisa

bethville. 1946.- 20 frs. (Belgique:25 fr.)

Cette 6tude tres approfondie est basee sur les

statistiques gouvernementales et sur des recherches

personnelles. L'auteur admet l'imperfection des stati

stiques officielles. Cependant, elles pcrmettent un

jugement suffisamment conforme a la realite. Car

aucun fonctionnaire ne cherche a rendre le tableau

plus noir, bien au contraire. L'objection tiree de

l'imperfection des statistiques pour nier la situation

catastrophique ne peut done etre retenue. Les coups

de sonde personnels de l'auteur, faits avec toutes

les garanties scientifiques jusque dans le detail, cor

roborent les statistiques officielles.

D'ailleurs, je ne crois pas qu'actuellement on

cherche encore a mettre en doute la situation tragi

que de cette peuplade. Que cette deficience demo

graphique est causee par la denatalite est prouve

par les donnees recueillies par l'auteur et par d'au

tres chercheurs, comme aussi par les statistiques

officielles. 11 existea la denatalite des causes immediates:

moyens anticonceptionnels et abortifs, maladies vene

riennes. L'auteur rejette la theorie de la degenere scence raciale, pronee naguere en haut lieu et qui,

soit dit en passant, n'explique rien, mais devrait a

son tour etre expliquee. Les causes morales et socia

les e^pliqi^ent deja beaucoup plus. Quoi qu'en disent

certains auteurs, l'effondrement des< moeurs. est un

fait patent et la polygamie, telle qu'elle existe actuel

lement done dans sa realite concrete influe defavo

rablement sur la natalite. Les statistiques encore en

font foi.

La cause fondamentale reside, nous dit 1'auteur,

?dans l'inadaptation du groupe au rythme de la

civilisation nouvelle imposee. C'est cette inadapta tion qui a produit le desordre, l'anarchie morale,

qui, elle, produit et propage les causes physiques de la sterilite. Un public colonial superficiel se lais

sera difficilement convaincre par une telle explica tion et s'ea scandalise aussi facilement qu'il se con

tente de remedes superficiels. Pourtant, les observa

teurs les plus scientifiques, les ethnographes, se ren

contrent ici avec les romanciers, aussi bien qu'avec

l'opinion indigene?. L'exemple d'autres regions du

monde confirme les donnees puisees sur place. Et

1'auteur aurait pu citer a l'appui de sa these ce que l'histoire nous enseigne sur la decadence demogra

phique - et, par suite, economique et politique

- des

grands empires du passe.

L'auteur explique ensuite la raison pour laquel le ce sont precisement les Mango qui sont atteints

par le mal - qui, notons-le, ne sont pas du tout les

seuls en Afrique, ni meme, selon les renseignements recents, les seuls au Congo Beige.

Y a-t-il un remede a la situation? Evidemment,

le temps presse, et il eut ete bien plus facile de rea

gir lorsque, il y a plus de 10 ans, les premiers cris

d'alarme etaient jetes au moment ou la triste realite

This content downloaded from 194.29.185.216 on Mon, 16 Jun 2014 03:33:01 AMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions