Educatief activiteitenaanbod Primair onderwijs Schooljaar 2017 … · 2017-12-19 · Op de hierna...

Educatief activiteitenaanbod Primair onderwijs

Schooljaar 2017-2018 Stichting Groenhart Leudal

Voorwoord De Stichting Groen Hart Leudal is een vrijwilligersorganisatie die leerlingen van uw school/organisatie met alle zintuigen natuur, cultuur en milieu wil laten ervaren. Wij vinden het belangrijk dat kinderen naar buiten gaan, de natuur beleven en bijvoorbeeld in de aarde wroeten en diertjes leren herkennen. Onder de motto’s “de natuur als leslokaal” en “Eén plaatje zegt meer dan duizend woorden”, willen wij als Stichting Groen Hart Leudal, samen met onze vrijwilligers, op een leuke en verantwoorde wijze de daad bij het woord voegen en praktijk en theorie voor uw leerlingen op een aangename wijze combineren. Kinderen brengen in dit informatietijdperk niet meer zoveel tijd buiten door en zijn minder in beweging dan vroeger. Door een aantal van uw lessen bij ons onder te brengen, laten wij de kinderen de natuur ruiken, zien, voelen, horen en proeven, terwijl hen spelenderwijs dingen worden bijgebracht. Naast Natuureducatie houden wij ons bezig met duurzaamheids- en erfgoededucatie: er zijn lessen samengesteld over duurzame energie (inclusief bezoek aan water- en windmolen) en een les over WO II in het Leudal en omstreken. Op de hierna volgende pagina’s treft u ons educatieve aanbod aan waarbij u in een aantal gevallen de keuze hebt om de les/excursie bij u op locatie of bij ons bezoekerscentrum in Haelen te laten verzorgen. Sommige lessen/excursies kunnen slechts op locatie worden georganiseerd. Daarnaast is het mogelijk dat u een enkele les zelf bij u op school organiseert. U kunt dan voor die gelegenheid bij ons een zogenaamde leskist huren. Deze bevat alle materialen die u voor de betreffende les nodig hebt en is tevens voorzien van een handleiding. Vraag de gewenste activiteit zo vroeg mogelijk aan, opdat u ervan verzekerd bent dat onze deskundige vrijwilligers beschikbaar zijn op de door u gewenste datum en tijd. Stuur ter reservering een mail naar [email protected] o.v.v. de les/excursie of leskist die u wilt reserveren, de locatie waar u de betreffende les/excursie georganiseerd wilt zien en geef minimaal 3 voorkeursdata door. Onze vrijwilligers nemen dan zo spoedig mogelijk contact met u op. Via het genoemde e-mailadres kunt u ook nadere informatie opvragen. Leest u a.u.b. ook de voorwaarden/huisregels in bijlage 1 van dit document door alvorens een les/leskist te boeken. In bijlage 2 treft u de prijzen aan van leskisten, lessen en excursies. Wij wensen u en uw leerlingen een aangenaam en leerzaam verblijf in het Leudal toe. Bestuur en vrijwilligers Stichting Groen Hart Leudal

Bereikbaarheid: Op maandagen is het bezoekerscentrum gesloten en telefonisch niet bereikbaar. U kunt ons wel mailen: [email protected]. Op dinsdag tot en met vrijdag is het bezoekerscentrum van 10.00 uur tot 17.00 uur geopend en telefonisch bereikbaar op 0475-497010. In het weekend is het bezoekerscentrum geopend van 13.00 uur tot 17.00 uur. Tijdens het winterseizoen (7 november 2017 tot en met 31 maart 2018) is het bezoekerscentrum op dinsdag tot en met zondag geopend van 11.00 uur tot 15.00 uur.

Roggelseweg 58 6081 NP Haelen

mailto:[email protected]

Inhoudsopgave

Lessen en excursies 1

1. Kabouterpad 2

2. De bever en ik 3

3. De bever, mijn knagende vriend 4

4. Uilen en braakballen pluizen 5

5. Vlinders 6

6. Bijen: ik was bij de bij 7

7. Bijen: onze gevleugelde vrienden 8

8. Herfst in het Leudal 9

9. Lente in het Leudal 10

10. WATCH-veldwerk 11

11. Wereldoorlog II in Leudal en omstreken 12

12. Evolutie: Dubois / Uilentoren 13

13. Duurzame energie 14

Leskisten 15

1. Kabouterpad 16

2. WATCH-veldwerk 17

3. Molens 18

4. Wonderweb 19

5. Smaaklessen 20

Bijlage 1 – Boekingen / annuleringen 21

Bijlage 2 – Algemene voorwaarden 22

Bijlage 3 – Prijslijst 23

Educatief activiteitenaanbod primair onderwijs Pagina 1 Stichting Groen Hart Leudal

Lessen en excursies

Zie voor prijzen, algemene voorwaarden en boekingen Bijlage 2 van dit document.

Een aantal lessen en excursies kunnen over het algemeen worden verzorgd bij het Bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen of op uw school (of nabije omgeving). Voor een gedeelte van het educatieve aanbod is dit om praktische redenen niet mogelijk. Bij elk van de activiteiten staat dit expliciet vermeld.


1. Kabouterpad Wist je dat hier in de buurt kabouters wonen? Tenminste, dat denken we, want overal zie je kabouter sporen. Kleine voetafdrukken in het zand, wielsporen van een kruiwagentje, geplet gras van een middagdutje. En je ziet ook wel eens een kabouter drolletje liggen. Echt waar! Kabouters wonen meestal in holletjes in de grond of in een holle boom. Ze zijn heel aardig en natuurlijk dol op hun kabouterkindertjes. Ze zijn erg ijverig en behulpzaam en de hele dag druk in de weer. Waarmee? Als je het Kabouterpad loopt kom je daar vanzelf achter. Vergeet onderweg niet te zoeken naar kabouter sporen! En met een beetje geluk kom je een echte

kabouter tegen...

Type activiteit Excursie

Thema Natuur / dieren

Korte informatie De leerlingen worden ontvangen door de gidsen. Er wordt een inleiding verzorgd, waarna de kinderen een kaboutermutsje op krijgen en, als ze dat willen, geschminkt worden. Daarna gaan we in groepjes het bos in om kabouters te ontdekken. Bij elke kabouter wordt de leerling een opdracht gegeven of vindt een interactie plaats tussen de gids en de kinderen. De (eenvoudige) opdrachten, waarbij alle zintuigen geprikkeld worden, zijn aangepast aan het seizoen

Kosten Zie bijlage 2

Aanvragen Via [email protected]

Niveau/groep Groep 1 en 2

Groep 1 en 2 van het speciaal onderwijs

Periode aanvragen A. Versie Herfst: half september t/m half november B. Versie Lente: april t/m juni

Duur activiteit Ca. 1 uur en 15 minuten

Maandag t/m vrijdag in de ochtend

Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Bij/in omgeving van de school

Groepsgrootte Maximaal ca. 25 leerlingen

Kledingadvies Kleding die vies mag worden.

Herfst: stevige wandelschoenen, warme sokken. Regenkleding of warme kleren, rekening houdend met nat of koud weer.

Lente: Lange mouwen en dichte schoenen (rekening houdend met warm weer en mogelijkheid op teken).

Begeleiding vanuit school

De leerlingen worden onderverdeeld in subgroepen van 6 kinderen.

Minimaal één begeleider (leerkracht of ouder) per subgroep.



2. De bever en ik Bevers spelen een sleutelrol langs rivieren en beken. Zij nemen het natuurlijke onderhoud van oevers voor hun rekening. Met hun beitelvormige snijtanden knagen ze complete bomen om; om er van te eten, om er beken mee af te dammen of om burchten mee te bouwen. Hun hout behoefte is wel 4.000 kilo per jaar: zo houden zij de boomgroei in toom, maken ze open plekken waar weer planten en bloemen kunnen groeien, zorgen ze voor een gevarieerde structuur en leeftijdsopbouw van het bos en verschaffen ze grote hoeveelheden klinkhout, een verzamelnaam voor al het dode hout langs en in de rivier. Op plaatsen waar bevers dammen bouwen, zorgen ze

bovendien voor extra dynamiek in het landschap. Achter de dam knagen bevers bomen om en verwerken het hout in de dam. De bast van takken en twijgen dient als wintervoer. Door de plaatselijke stuwing ontstaat een grotere diversiteit aan stroomsnelheden in het watersysteem, hetgeen tot meer variatie leidt in de fauna onder water. Het gevormde bevermeer vangt sediment van het beekje in, waardoor de dalbodem ophoogt. Het ondiepe water is een eldorado voor kikkers, libellen en andere waterdieren. In deze bevermeertjes groeien waterplanten, die door bevers gegeten worden. Zo creëren ze een extra voedselbron voor zich zelf.

Type activiteit Les


Korte informatie Na een korte film vertelt de gids in dialoog met de leerlingen over de bever en maakt daarbij gebruik van een powerpoint presentatie en bever-materiaal (opgezet dier, knaagsporen etc.). Daarbij komen zaken als lichaamsbouw, leefwijze, leefomgeving, voedsel, veiligheid en voortplanting aan bod. Tevens is een kleurplaat beschikbaar.





Periode aanvragen Gehele jaar

Duur activiteit Ca. 1 uur (incl. film van 15 minuten)

Maandag t/m vrijdag in de ochtend of middag (tijdstip in overleg)

Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Op school (beamer en laptop of smartbord aanwezig, zo

niet vooraf hierover contact opnemen met BCL)



Leerkracht aanwezig in klaslokaal tijdens de les..



3. De bever, mijn knagende vriend De bever terug in het natuurgebied Leudal In 2002 zijn bevers uitgezet in het natuurgebied Leudal, twee paartjes waarvan één stel met jong kregen de vrijheid. Bovendien had een maand eerder zich ook al een exemplaar spontaan gevestigd in het beekdalengebied. De bevers voelden zich thuis in het Leudal. De dieren hebben burchten gebouwd, territoria gemarkeerd en bever kinderen gekregen. Het zijn vegetariërs en knagen complete bomen om teneinde zich te voeden met de schors en de takken. Vooral door deze knaagsporen is de aanwezigheid van de bever zichtbaar in het gebied.

Zie ook de omschrijving “De bever en ik” (vorige pagina)

Type activiteit Les en excursie


Korte informatie De les bestaat uit een powerpoint-presentatie en een film. Ook wordt gebruik gemaakt van een opgezette bever, knaagsporen en een boekje over de bever. Er komen zaken aan de orde zoals lichaamsbouw, leefwijze, leefomgeving, voedsel, veiligheid en voortplanting.



Niveau/groep Groep 5 t/m 8


Duur activiteit Ca. 2,5 uur (incl. film van 15 minuten)

Maandag t/m vrijdag in de ochtend (aanvang 9:00 uur)

Locatie Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen


Kledingadvies Stevige schoenen, lange broek (i.v.m. teken)


Leerkracht aanwezig in klaslokaal tijdens de les.

Afhankelijk van de groepsgrootte 1 of 2 begeleiders vanuit school.



4. Uilen en braakballen pluizen Je maakt kennis met een aantal uilensoorten, hun kenmerken en bijzonderheden, hoe ze jagen en wat ze eten. Uilen eten natuurlijk het liefst muizen. Een paar uur na het innemen van voedsel spuugt de uil een braakbal uit. Een braakbal zit vol met onverteerbare delen als beenderen, haar en pluimen. Deze braakbal is meestal rond tot ovaal van vorm. Door echte braakballen te onderzoeken leer je welke soorten muizen dat zijn. Met een zoekkaart benoem je de skeletonderdelen die je hebt uitgeplozen. Ondertussen oefen je al doende allerlei vaardigheden, zoals het vastleggen van je onderzoeksgegevens, het trekken van conclusies en het gebruik van instrumenten. De vrijwilligers van Groen Hart Leudal helpen je daarbij.

Type activiteit Les


Korte informatie Gids vertelt in dialoog met de leerlingen over verschillende uilensoorten, hun bouw en leefwijze en maakt daarbij gebruik van opgezette uil(en), etc. Vervolgens krijgt ieder kind een braakbal om uit te pluizen. Gedurende de les worden de boekjes ingevuld en plaatjes ingeplakt.

Bijzonderheden Benodigdheden: lijm; scharen; per leerling: uilenballen boekje; knipvel uilen ; voor het pluizen: A4; houten satéprikker; penseel of tandenborstel. De school print zelf het boekje en knipvel (beiden in kleur) voor elke leerling 1 exemplaar. De materialen worden in PDF met de bevestigingsmail gestuurd.




Periode aanvragen November t/m maart

Duur activiteit Ca. 1,5 uur

Maandag t/m vrijdag in de ochtend of in de middag (aanvang in overleg)

Locatie Bij voorkeur: Op school in eigen klaslokaal.

Na overleg: Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen



Leerkracht aanwezig in klaslokaal tijdens de les.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Braakbal



5. Vlinders Lang geleden dacht men dat rupsen en vlinders geheel verschillende dieren waren. Het duurde duizenden jaren voordat mensen erachter kwamen dat de kruipende, dikke rups later in zijn leven verandert in een fladderende, tere vlinder. Aan de vlinder gaan heel wat stadia vooraf. Van eitje naar rups, van rups naar pop, van pop naar vlinder. Vlinders staan voor lente, verliefdheid en zorgeloosheid. Helaas is er ook slecht nieuws: veel vlindersoorten hebben het moeilijk in Nederland.

In Nederland leven meer dan 2400 soorten vlinders, maar dat zijn niet allemaal dagvlinders. Een groot deel daarvan zijn nachtvlinders of micro-vlinders (heel kleine vlindertjes). Er leven nu nog 53 soorten dagvlinders in ons land. Er zijn er al 17 verdwenen uit Nederland. Dat komt bijvoorbeeld doordat hun leefgebieden aangetast zijn.

Type activiteit Les


Korte informatie Aan de hand van een presentatie met PowerPoint door een gids en het invullen van een leerling-werkboekje “Vlinders”, waarin kleur, invul, en teken mogelijkheden worden geboden leren de kinderen:

1. Inzicht verkrijgen in: ▪ het leven van vlinders ▪ onderlinge verbanden (voeding, bestuiven) ▪ het nut voor de mens

2. Vaardigheden verwerven in: ▪ het omgaan met concreet materiaal

Bijzonderheden De school print zelf het boekje en knipvel (beiden in kleur) voor elke leerling 1 exemplaar. De materialen worden in PDF met de bevestigingsmail gestuurd.




Periode aanvragen November t/m mei

Duur activiteit Ca. 2-2,5 uur


Locatie Bij voorkeur: Op school (beamer en laptop of smartbord aanwezig, zo niet vooraf hierover contact opnemen met BCL)

Na overleg: Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen



Leerkracht aanwezig in klaslokaal tijdens de les..

https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/alles-over-vlinders/levenscyclus2

https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/vlinders-herkennen/dagvlinder-of-nachtvlinder

https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/vlinders-herkennen/microvlinders1



6. Bijen: ik was bij de bij Bijen zijn sociale insecten. Ze leven in een kolonie. Elk individu heeft een taak in dienst van de kolonie te vervullen. De individuele honingbij bestaat dus eigenlijk niet. In een bijenvolk vinden we: een koningin die als enige eitjes kan leggen, duizenden onbevruchte werksters die uit die eitjes nieuwe bijen opkweken en een aantal darren (mannetjes bijen) die paren met jonge koninginnen. Om het volk te laten voortbestaan moet er heel wat gebeuren. De werksters doen hun naam eer aan: jonge werksters zijn huisbij, Zij verzorgen de larfjes, bouwen de honingraat en helpen bij het opslaan van honing en stuifmeel. Na drie weken vliegen ze uit om water, nectar en pollen te

verzamelen, het voedsel voor de ontwikkeling van het bijenvolk. Een werksterbij leeft in de zomer slechts zes weken. De werkverdeling in het bijenvolk is min of meer leeftijdsgebonden. Voor elke taak zijn er altijd werksters beschikbaar.

Type activiteit Les


Korte informatie Aan de hand van invullen van een werkboekje “Ik was bij de bij” met kleur-, puzzel-, invul- en tekenmogelijkheden wordt de les gegeven. Er wordt ingegaan op: het leven van de bij, onderscheid mannelijk/ vrouwelijk (koningin, dar, werkster), onderlinge verbanden (voeding, bestuiven), het nut voor de mens, het leven van de imker, de bijenstal, wat de mens met de producten van de bij doet. Ook verwerven de leerlingen vaardigheden in het omgaan met concreet materiaal.

Bijzonderheden De school print zelf het boekje (in kleur) voor elke leerling 1 exemplaar. De materialen worden in PDF met de bevestigingsmail gestuurd.




Groep 5 t/m 8 van het speciaal onderwijs


Duur activiteit Ca. 2,5 uur

Maandag t/m vrijdag in de ochtend (aanvang 9:00 uur). Voor speciaal onderwijs andere aanvangstijd mogelijk.

Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Op school (DVD-speler, beamer en laptop of smartbord

aanwezig, zo niet vooraf hierover contact opnemen met BCL) Ook graag de beschikking over 7 tafels (niet te dicht op elkaar).



Per subgroep van maximaal 8 kinderen 1 begeleider (ouder) vanuit school



7. Bijen: onze gevleugelde vrienden Bijen... wat zijn dat? Bijen horen bij de insecten, net als b.v. wespen, vliegen, muggen en vlinders. Hun lichaam bestaat uit drie delen. De kop: Hieraan zitten twee antennes en twee grote facetogen. Een facetoog bestaat uit allemaal kleine oogjes die allemaal een andere kant opkijken. Probeer het maar eens met een vlieg. Van welke kant je ook komt, hij ziet je altijd. Het borststuk: Hieraan zitten twee paar vleugels en drie paar poten. Het achterlijf: Dit bestaat uit beweegbare stukjes

(segmenten). Je ziet de donkere ringen. Een bijenvolk Een bijenvolk woont in een korf of kast vol met raten. Die raten bouwen de bijen van bijenwas de uit hun achterlijf komt. De bijen kauwen de was en maken er raten met zeshoekige cellen van. In een bijenvolk leven: koningin, werkbijen en darren. Ze ebben elk hun eigen taak in het bijenvolk.

Type activiteit Les


Korte informatie Door middel van een film, materialen over bijen en kleurenfoto’s wordt er diep ingegaan op: het leven van de bij, onderscheid mannelijk/ vrouwelijk (koningin, dar, werkster), onderlinge verbanden (voeding, bestuiven), het nut voor de mens, het leven van de imker, de bijenstal, wat de mens met de producten van de bij doet.





Duur activiteit Ca. 3 uur


Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Op school (DVD-speler, beamer en laptop of smartbord

aanwezig, zo niet vooraf hierover contact opnemen met BCL) Ook graag de beschikking over 6 tafels (niet te dicht op elkaar).



Per subgroep van maximaal 8 kinderen 1 begeleider (ouder) vanuit school. De leerkracht surveilleert tussen de subgroepjes.



8. Herfst in het Leudal De herfst is weer begonnen. De natuur verandert van kleur en biedt een spectaculair aanzicht. Paddenstoelen schieten uit de grond en de bomen laten de bladeren vallen. Het wordt steeds vroeger donker. Kenmerken van de herfst: ● De zon heeft steeds minder kracht omdat hij lager staat en buiten wordt het steeds kouder. ● De wintertijd gaat weer in. ● Bomen en planten maken zich op voor de winter. ● Je ziet veel vruchten en zaden in het bos. ● Sommige dieren maken zich klaar voor hun

winterslaap of winterrust. ● Trekvogels trekken naar warmere gebieden om te overwinteren..



Korte informatie Gewapend met hun zintuigen als belangrijkste gereedschap bezoeken de kinderen o.l.v. een schoolgids het Leudalgebied. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de natuur in het jaargetijde herfst. Paddenstoelen worden onder de loep genomen, de vorm van de diverse afgevallen bladeren wordt bekeken, de kinderen gaan op zoek naar spinnen en spinnenwebben etc. Onderweg wordt veel aandacht besteed aan natuurbeleving.





Periode aanvragen September t/m half november

Duur activiteit Groep 3: Ca. 2,5 uur

Overige groepen: ca. 3 uur

Maandag t/m vrijdag in de ochtend (aanvang 9:00 uur, voor speciaal onderwijs andere aanvangstijd mogelijk)



Kledingadvies Kleding die vies mag worden. Stevige wandelschoenen, warme sokken. Regenkleding of warme kleren, rekening houdend met nat of koud weer.


Per subgroep van maximaal 8 kinderen 1 begeleider (ouder) vanuit school. Bij speciaal onderwijs 2 begeleiders per subgroep.

https://vvvmiddenlimburg.nl/nl/natuur-midden-in-limburg



9. Lente in het Leudal Vroeg in het voorjaar komt er in de natuur van alles in beweging. Het bevroren water van de winter gaat smelten en stromen. De vruchtbare humuslaag die voortgekomen is uit het herfst afval, wordt nu langzaam opgenomen. Elk jaar is de lente weer een wonderlijk iets. Alles wat verstopt was in de winter, komt in de lente naar boven. Als je dacht dat iets dood was, dan komt het nu tot leven. Denk bijvoorbeeld aan een verdorde tak aan een boom, in het voorjaar komen er opeens knoppen aan en blijkt hij te gaan bloeien. En dit zijn niet de eerste tekenen waar je aan kunt zien dat de lente komt. De eerste verschijnselen waren al eerder aan de gang en vonden plaats

diep in de grond. Onder de grond zijn de eerste tekenen al gaande, want alle planten zijn bezig zich opnieuw te verbinden met de aarde. Zaadkiemen zijn bezig om hun wortels te vormen en ook alle bomen en struiken die overwinterd hebben, zijn bezig hun wortels uit te breiden. Voordat je de eerste bloembollen boven de grond uit ziet komen, hebben ze in de grond al nieuwe haarwortels gevormd. Nadat ze 'geworteld' hebben groeit de plant uit de aarde omhoog, richting het licht waar de eerste zonnestralen op hun schijnen en zien wij als mensen dat de lente begint.



Korte informatie Gewapend met hun zintuigen als belangrijkste gereedschap bezoeken de kinderen o.l.v. een schoolgids het Leudalgebied. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de natuur in het jaargetijde lente. Ze kunnen allerlei opdrachten doen, zoals het nemen van een watermonster uit een poel of beek, het bekijken van waterdiertjes en bodemdiertjes, de boomhoogte bepalen met behulp van een boomhoogtemeter en het meten van de watersnelheid. Onderweg wordt veel aandacht besteed aan natuurbeleving.





Periode aanvragen April t/m juni

Duur activiteit Groep 3: Ca. 2,5 uur

Overige groepen: ca. 3 uur

Maandag t/m vrijdag in de ochtend (aanvang 9:00 uur, voor speciaal onderwijs andere aanvangstijd mogelijk)



Kledingadvies Kleding die vies mag worden. Stevige wandelschoenen, warme sokken. Regenkleding of warme kleren, rekening houdend met nat of koud weer.


Per subgroep van maximaal 8 kinderen 1 begeleider (ouder) vanuit school. Bij speciaal onderwijs 2 begeleiders per subgroep.



10. WATCH-veldwerk Watch is een activiteitenprogramma voor jongeren tussen de 10 en 14 jaar. Het is een landelijk project, waarbij jongeren actief onderzoek doen naar het water in de eigen omgeving. De Watch formule komt oorspronkelijk uit Engeland. De deelnemende jongeren, Watchers genaamd, verzamelen met hun klas, jeugd- of natuurclub allerlei gegevens over water. Met Watch leren de kinderen wateronderzoek doen en samen te werken. Daarnaast leren ze ook veel over natuur en het milieu. Want hoe ziet een waterhoentje er eigenlijk uit? En wat is de zuurgraad van de onderzoek plek? Watch is ook plezier beleven aan het buiten zijn. Het draait om spelenderwijs de omgeving te verkennen, om verbazing en verwondering en nieuwe ervaringen.

Type activiteit Les, excursie

Thema Natuur / dieren & water

Korte informatie WATCH is een landelijk (en zelfs internationaal) educatie-project over water. Onderdelen: veldwerk; speciaal voor Limburg ontwikkeld spel (soort ganzenbord) over water in de Provincie; Uitdagingen: door leerlingen te maken water werkstukken (ook te gebruiken als verrijkingsstof). Bij het veldwerk onderzoeken de leerlingen een poel, plas of beek a.d.h.v. opdrachten verdeeld over 4 posten en een opdrachtenboekje (WATCH-log boekje). Ze kijken o.a. naar de kwaliteit van het water en wat er allemaal in groeit en leeft.





Periode aanvragen April t/m juni en September t/m november

Duur activiteit Veldwerk:

• Voorbereiding leerkracht → 1 tot 2 uur

• Introductie op school → 1 uur

• Veldwerk → 2,5 uur (uitgevoerd door schoolgidsen)

• Verwerking en afronding → 1,5 uur

Watch Spel Limburg (optioneel)→ 1,5 tot 2 uur + voorbereiding

Uitdagingen (optioneel) → 2 à 3 dagdelen

Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. IKL-adoptie locatie mits water aanwezig van de school


Kledingadvies Kleding die vies en nat mag worden


Per subgroep van maximaal 5 kinderen bij voorkeur 1 begeleider (ouder), maar minimaal 3 begeleiders in totaal.



11. Wereldoorlog II in Leudal en omstreken

De werkgroep Tweede Wereldoorlog (WOII) van de Studiegroep Leudal biedt een les aan over de tweede wereldoorlog in het Leudal en omstreken.

Type activiteit Les

Thema Erfgoed / streekgeschiedenis

Korte informatie De les bestaat uit een verhaal over WOII in het Leudal en het gebied ten westen van het kanaal Wessem-Nederweert, dit ondersteund door een PowerPointpresentatie en een film met identieke beelden, een bezoekje aan het museum en het Monument van Verdraagzaamheid. Met aandacht voor: ● Begin van de oorlog w.o. de bouw van de verdedigingslinie

langs de Maas in 1939 ● De strijd langs de Maas, de bruggen, de oversteek (mei

1940). ● Dagelijks leven in de oorlog, toegespitst op kinderen

(censuur voedselbonnen etc) ● Het verzet ● De luchtoorlog ● Naar het einde van de oorlog (D-day, kerk razzia’s van 8

oktober 1944, evacuaties, 14 november begin van de bevrijding).



Niveau/groep Groep 7 en 8 (ook speciaal onderwijs)

Periode aanvragen Oktober t/m mei

Duur activiteit Ca. 2,5 uur. Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag in de ochtenduren (voor speciaal onderwijs aan te passen)

Locatie A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Op school (beamer en laptop of smartbord aanwezig, zo

niet vooraf hierover contact opnemen met BCL)



Aanwezigheid leerkracht is gewenst. Er mogen beperkt (groot)ouders aanwezig zijn.



12. Evolutie: Dubois / Uilentoren Dubois, zoon van een apotheker en burgemeester, werd in 1858 geboren te Eijsden, Zuid-Limburg. Al vroeg werd hij gepakt door de natuur in brede zin: zowel fossielen, de geologie, de botanische wereld als het fenomeen mens trok zijn belangstelling. Hij studeerde geneeskunde en vertrok als legerarts naar Indonesië, met de bedoeling op zoek te gaan naar de schakel tussen mens en aap. Er werd gevonden wat hij zocht: de vijftig dwangarbeiders die opgravingen voor hem verrichten, vonden op Java in 1891 en 1892 o.a. een kies, een dijbeen en een aapachtig schedeldak met menselijke trekken. Dubois noemde de nieuwe primitieve mens Pithecanthropus erectus: de rechtopgaande aapmens.

Type activiteit Les / Excursie

Thema Erfgoed / streekgeschiedenis / natuur

Korte informatie

Voorbereidingslessen op school door leerkracht met gebruik van: ● eigen methode waarin evolutietheorie wordt behandeld ● vertonen DVD De ontbrekende schakel (duur: 50 min:

gebruik ca. 30 min.) ● Kringgesprek Optioneel te gebruiken: ● Filmpjes evolutie via: www.schooltv.nl/beeldbank ● Boek: “Kaas en de evolutietheorie” met “Waarom is een

ijsbeer wit”- Bas ● Haring (Pdf beschikbaar) ● Boek “Een heel kleine geschiedenis van bijna alles”- Bill

Bryson met Darwins theorie voor kids (Pdf beschikbaar) Excursie met doe-activiteiten o.l.v. schoolgidsen door voormalig woongebied van prof. Dubois met aandacht voor landschapselementen die er tijdens zijn leven al waren, evolutietheorie (o.a. Dubois als ontdekker missing link aap en mens) versus scheppingsverhaal, inrichting landgoed de Bedelaar (herscheppen prehistorisch landschap), uilentoren (bouw en functie, tevens tijdens WOII)



Niveau/groep Groep 6, 7 en 8

Periode aanvragen April t/m juni en september t/m november

Duur activiteit Voorbereidingstijd door leerkracht: ca. 3,5 uur

Excursie o.l.v. schoolgidsen: ca. 2,5 uur

Startlocatie excursie Restaurant De Busjop, Busschopsweg 9, 6093 AA Heythuysen

Groepsgrootte Maximaal ca. 30 leerlingen, op te splitsen in 2 subgroepen

Kledingadvies Kleding die vies mag worden. Afhankelijk van het weer lange mouwen en dichte schoenen, rekening houdend met temperatuur en de mogelijkheid op teken.


Per subgroep van maximaal 15 kinderen minimaal 1 begeleider (leerkracht of ouder)

http://www.schooltv.nl/beeldbank



13. Duurzame energie Duurzaam houdt in dat iets oneindig of dat de bron onuitputtelijk is. Wanneer energie opgewekt kan worden uit een bron die onuitputtelijk is, wordt er dus gesproken over duurzame energie. Het gebruik van duurzame energie is van belang voor het milieu, omdat het wordt gezien als hét alternatief voor de schadelijke fossiele brandstoffen (aardolie en aardgas). Bij het opwekken van duurzame energie wordt er gebruik gemaakt van bronnen als de zon, de wind en het water. Deze bronnen zijn oneindig beschikbaar, in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, en zijn ook niet schadelijk voor het milieu. Duurzame energie komt dus in verschillende vormen voor.

Type activiteit Les / Excursie

Thema Duurzame energie / coöperatieve werkwijze

Korte informatie Deze activiteit bestaat uit 2 delen:

A. Introductie les over duurzame energie en coöperatieve werkwijze

B. Presentatie + Excursie windmolen Zuidenwind en Watermolen St. Elisabeth

Bijzonderheden Ondersteunend lesmateriaal: www.energieeducatie.nl





Duur activiteit Introductie les: ca. 1,5 uur

Presentaties en excursie: ca. 3 uur incl. reistijd tussen de molens

Locatie Les:

A. Bij bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58 in Haelen B. Op school (beamer en laptop of smartbord aanwezig, zo

niet vooraf hierover contact opnemen met BCL) Excursie: start bij Bezoekerscentrum Leudal

Denk aan vervoer: Bezoekerscentrum Leudal Windpark Neer v.v.

Groepsgrootte Maximaal ca. 30 leerlingen, op te splitsen in 2 subgroepen van maximaal 15 kinderen

Kledingadvies Voor de excursie kleding aanpassen aan jaargetijde en weer.


Les: leerkracht aanwezig

Excursie: leerkracht en tenminste 3 andere begeleiders (ouders)

http://www.energieeducatie.nl/



Leskisten

Zie voor prijzen, algemene voorwaarden en boekingen Bijlage 2 van dit document.

Een leskist bevat materialen (en een handleiding) om op uw school onder eigen regie, en zonder inbreng van vrijwilligers van Groenhart Leudal, een les of excursie te verzorgen.


1. Kabouterpad



Korte informatie De leerlingen worden ontvangen door de gidsen / begeleiders. Er wordt een inleiding verzorgd, waarna de kinderen een kaboutermutsje op krijgen en, als ze dat willen, geschminkt worden. Daarna gaan we in groepjes het bos in om kabouters te ontdekken. Bij elke kabouter wordt de leerling een opdracht gegeven of vindt een interactie plaats tussen de gids en de kinderen. De (eenvoudige) opdrachten, waarbij alle zintuigen geprikkeld worden, zijn aangepast aan het seizoen





Periode aanvragen A. Versie Herfst: half september t/m half november B. Versie Lente: april t/m juni

Duur activiteit Ca. 1 uur en 15 minuten, afhankelijk van eigen inbreng

Locatie In een “groene” omgeving nabij de school

Kledingadvies Kleding die vies mag worden.

Herfst: stevige wandelschoenen, warme sokken. Regenkleding of warme kleren, rekening houdend met nat of koud weer.

Lente: Lange mouwen en dichte schoenen (rekening houdend met warm weer en mogelijkheid op teken).


De leerkracht organiseert deze activiteit.

De leerlingen worden onderverdeeld in subgroepen van 6 kinderen en 1 of 2 begeleiders van school.



2. WATCH-veldwerk Watch is een activiteitenprogramma voor jongeren tussen de 10 en 14 jaar. Het is een landelijk project, waarbij jongeren actief onderzoek doen naar het water in de eigen omgeving. De Watch formule komt oorspronkelijk uit Engeland. De deelnemende jongeren, Watchers genaamd, verzamelen met hun klas, jeugd- of natuurclub allerlei gegevens over water. Met Watch leren de kinderen wateronderzoek doen en samen te werken. Daarnaast leren ze ook veel over natuur en het milieu. Want hoe ziet een waterhoentje er eigenlijk uit? En wat is de zuurgraad van de onderzoek plek? Watch is ook plezier beleven aan het buiten zijn. Het draait om spelenderwijs de omgeving te verkennen, om verbazing en verwondering en nieuwe ervaringen.


Thema Natuur / dieren & water

Korte informatie WATCH is een landelijk (en zelfs internationaal) educatie-project over water. Onderdelen: veldwerk; speciaal voor Limburg ontwikkeld spel (soort ganzenbord) over water in de Provincie; Uitdagingen: door leerlingen te maken water werkstukken (ook te gebruiken als verrijkingsstof). Bij het veldwerk onderzoeken de leerlingen een poel, plas of beek a.d.h.v. opdrachten verdeeld over 4 posten en een opdrachtenboekje (WATCH-log boekje). Ze kijken o.a. naar de kwaliteit van het water en wat er allemaal in groeit en leeft.





Periode aanvragen April t/m juni en September t/m november

Duur activiteit Veldwerk:

• Voorbereiding leerkracht → 1 tot 2 uur

• Introductie op school → 1 uur

• Veldwerk → 2,5 uur (uitgevoerd door schoolgidsen)

• Verwerking en afronding → 1,5 uur

Watch Spel Limburg (optioneel)→ 1,5 tot 2 uur + voorbereiding

Uitdagingen (optioneel) → 2 à 3 dagdelen

Locatie Veldwerk: bij een poel/beek nabij de school

Spel en uitdagingen: op school


Kledingadvies Kleding die vies en nat mag worden


De leerkracht organiseert deze activiteit. De groep in 4 subgroepen verdelen. Per subgroep bij voorkeur 1 begeleider (ouder), maar minimaal 3 begeleiders in totaal.



3. Molens Een molen is een werktuig met uiteenlopende functies. Hij kan dienen tot het vervaardigen van meel, olie, verf enzovoorts, het zagen van hout tot het oppompen van water. Een molen kan worden aangedreven door de wind, water, elektriciteit, de spierkracht van mensen (handmolen, tredmolen) of dieren (rosmolen).De toegenomen interesse in alternatieve energievormen zorgt er onder andere voor dat met we met andere ogen naar molens kijken. Vroeger waren ze zo gek nog niet. De molenaar deed zijn werk met behulp van de wind of van een snelstromende beek. Dat koste niets en was ook nog eens goed voor het milieu.


Thema Erfgoed / techniek / energie

Korte informatie M.b.v. de molen leskist gaan de leerlingen zelf graan malen, zaden stampen, gerst pellen, houtzagen en water scheppen. Zo leren de kinderen hoe grondstoffen eerst handmatig, daarna met wind- en waterkracht worden bewerkt tot een product. Ook de techniek in de molen komt uitgebreid aan bod. Ook leren de kinderen verschillende typen molens in Limburg kennen.

Als aanvulling op de kist is een molenbezoek aan te vragen bij diverse wind- en watermolens in de omgeving (voor excursiemogelijkheden zie www.limburgsemolens.nl of

www.leumolen.nl/leudalmolens en klik door naar ‘Openingstijden Leudalmolens’).

Bijzonderheden De leerkracht dient zelf contact op te nemen met de desbetreffende contactpersoon voor het maken van een afspraak over de excursie. U kunt het bezoek aan de molen combineren met gebruik van de leskist molens.





Duur activiteit De kist bevat 3 lessen:

1. Handwerk, 2. Constructie, 3. Presentatie. Deze kunnen naar eigen inzicht over verschillende dagen worden verdeeld.

Locatie Les: op school

Excursie: op locatie bij molen van uw keuze



De leerkracht organiseert deze activiteit.

De groep wordt in 5 subgroepjes verdeeld.

http://www.limburgsemolens/

http://www.leumolen.nl/leudalmolens/index.html



4. Wonderweb Het woord ‘biodiversiteit’ kan je opsplitsen in twee woorden. ‘Bio’ betekent leven en ‘diversiteit’ betekent verscheidenheid. Dus biodiversiteit gaat over de verscheidenheid aan planten diersoorten die leven op aarde. Maar waarom is biodiversiteit eigenlijk zo

belangrijk? Daar zijn verschillende redenen voor: Ten eerste is het belangrijk voor de mens:

● We worden er gelukkig van: want wie wordt niet blij van fluitende vogels of fleurige bloemen? ● We halen al ons voedsel uit de natuur! Zonder verschillende dieren of planten zouden we dus

verhongeren. ● Verschillende planten worden gebruikt om geneesmiddelen mee te maken. Ze genezen ons

dus als we ziek zijn. ● Huizen worden gemaakt met hout, kleding met katoen en autobanden met rubber. Al de

grondstoffen die de mens gebruikt komen rechtstreeks uit de natuur. ● Zonder hout, steenkool of aardolie kunnen we ons niet verwarmen, de natuur zorgt dus ook

voor energie. Ten tweede is het ook belangrijk voor de natuur:

● Koolstof, zuurstof en water zijn stoffen die de aarde nodig heeft. Die stoffen worden aangemaakt door de planten zelf!

● Bepaalde kleine diertjes, zoals de regenworm bijvoorbeeld, breken natuurlijk afval af zoals bladeren of dode dieren. Daardoor helpen ze de bodem mee vruchtbaar te houden.

● Andere dieren, zoals insecten of vogels zorgen voor het bestuiven van bloemen. Zo blijven er genoeg mooie bloemen in de natuur.



Korte informatie Met WonderWeb ontdekken leerlingen in de directe omgeving van school de verscheidenheid aan dieren plantensoorten, de relaties daartussen en het belang van die verscheidenheid ook wel “biodiversiteit” genoemd. WonderWeb doet dat met een aantrekkelijke en eigentijdse combinatie van buitenactiviteiten in de schoolomgeving.



Niveau/groep Groep 5 en 6 (ook speciaal onderwijs)

Periode aanvragen April t/m juni en september t/m november

Duur activiteit Maximaal 8 lesuren over meerdere dagen te spreiden.

Locatie In klaslokaal en rondom de eigen school

Kledingadvies Voor buitenactiviteiten eventueel aan seizoen en weer aangepaste kleding.


Leerkracht en zo mogelijk hulp van ouders



5. Smaaklessen Smaaklessen is een uniek lesprogramma over eten en smaak voor groep 1 t/m 8 van de basisschool. Het beleven van voedsel staat centraal. Door Smaaklessen krijgen kinderen flink wat kennis over eten én ervaring met gezond en duurzaam kiezen. Eten is kiezen! En we hebben veel te kiezen. Eten we vegetarisch of vlees? Neem ik een appel of koek mee naar school? Les ik mijn dorst met cola of water? Door middel van Smaaklessen wordt de nieuwsgierigheid en interesse van kinderen naar hun eten opgewekt. Weten waar je eten vandaan komt helpt om bewuste, gezonde keuzes

te maken. Binnen Smaaklessen komt het thema voeding breed onder de aandacht. De onderwerpen die aan bod komen zijn opgedeeld in vijf pijlers: smaak, gezond eten, voedselproductie, consumenten vaardigheden en koken.

Type activiteit Les

Thema Voedsel

Korte informatie Smaaklessen wil bij kinderen interesse opwekken voor voedsel. Daarbij staat een positieve speelse benadering centraal. Een kind dat positief staat tegenover eten, wil er ook meer van weten! De kist bevat voor elk niveau lessen om smaken te ontdekken, naar het eigen eetpatroon te kijken en te ontdekken waar het voedsel vandaan komt. In elke les zijn proefjes opgenomen om de beleving van voedsel optimaal tot uitdrukking te brengen. De kist bevat veel materialen om de proefjes uit te voeren. Daarnaast zijn extra activiteiten aan te vragen ter ondersteuning van smaaklessen bv een smaakfeest of een kok in de klas!

Bijzonderheden Een introductieworkshop voor de leerkracht behoort tot de mogelijkheden.

Een introductiefilm treft u aan op www.smaaklessen.nl (leerkrachten)


Aanvragen Via [email protected] (leskist) of via de website www.smaaklessen.nl (info, introductieworkshop en overige

materialen)

Niveau/groep Groep 1 t/m 8 (ook speciaal onderwijs)


Duur activiteit Per leerjaar zijn meerdere lessen onafhankelijk van elkaar in te plannen.

Locatie In klaslokaal op school


Lessen worden door de leerkracht zelf gegeven.

http://www.smaaklessen.nl/


http://www.smaaklessen.nl/


Bijlage 1 – Boekingen / annuleringen Boekingen lessen / excursies De aanvragen kunnen door de leerkracht of door u, namens de leerkracht, per mail worden gedaan via: [email protected]

Van belang is dat u bij de aanvraag vermeld:

1. De activiteit die u kiest 2. De naam van uw school 3. Vestigingsplaats van uw school 4. De naam van de contactpersoon 5. Drie data per groep, waarop de activiteit ingepland kan worden 6. Welke groep er wil komen; vermeld daarbij ook eventuele combinatie groepen 7. Het aantal leerlingen per groep (bij combinatiegroep graag uitsplitsen) 8. De naam van de leerkracht van de desbetreffende groep 9. Het e-mailadres van de leerkracht en/of contactpersoon (meerdere adressen mag; aan

dit adres zullen de bevestigingsmails met nadere informatie worden verzonden). 10. Eventuele andere wensen (b.v. wijziging begintijd, tijd van pauze, etc.)

Zodra wij uw aanvraag ontvangen, met daarin de 3 voorkeursdata per activiteit, begint de planning. Wij verzoeken u de aanvragen voor het nieuwe (schooljaar) zo spoedig mogelijk aan ons door te geven. Wij kunnen dan aan de slag met het maken van de planning. U ontvangt een bevestiging van uw aanvraag. Hierop volgt een voorstel van de datum van de activiteit. U ontvangt vervolgens nog ca. 3 weken voor de uitvoering van de activiteit een tweede bevestigingsmail met daarin meer nadere informatie over de activiteit en eventuele te printen documenten.

Huren leskisten Stuur een mail naar [email protected] om te informeren naar de beschikbaarheid van een leskist. Dit o.v.v. welke leskist u wenst te huren, de naam en vestigingsplaats van de school en welke periode (max. een week)het betreft. Wij beantwoorden uw mail daarna zo spoedig mogelijk. Annuleringen ● Door de school langer dan zeven dagen vóór de aanvang van de activiteit: geen kosten. ● Door de school tussen zeven dagen en 24 uur voor de aanvang van de activiteit: 50 %

van de kosten. ● Door de school binnen 24 uren voor de aanvang van de activiteit: 100% van de kosten. ● Als het Bezoekerscentrum Leudal helaas genoodzaakt is een activiteit te annuleren in

verband met omstandigheden: geen kosten. ● Kosten bij wijziging datum of soort activiteit: Bij een wijziging van de datum of de soort

activiteit door de school meer dan twee weken voor aanvang van de activiteit: geen kosten.

● Bij een wijziging van de datum door de school binnen twee weken voor aanvang van de activiteit: € 15,-.

● Als Bezoekerscentrum Leudal een activiteit moet annuleren kan in overleg, zonder extra kosten een nieuwe datum worden afgesproken.




Bijlage 2 – Algemene voorwaarden Activiteiten bij Bezoekerscentrum Leudal (BCL) Heeft u een activiteit aangevraagd die wordt uitgevoerd bij Bezoekerscentrum Leudal, dan verwachten wij het volgende van u: ● De activiteit begint bij de boomstammen van het Bezoekerscentrum Leudal,

Roggelseweg 58 te Haelen. ● Komt u met de auto, dan kunt u deze parkeren op de parkeerplaats van

Staatsbosbeheer. ● Komt u met de fiets, dan kan deze geplaatst worden in de fietsenstalling bij het

Bezoekerscentrum. Zo blijft de invalidenplek voor het museum vrij voor minder validen. Organisatie Activiteiten ● Verdeel de groep vooraf in subgroepen. Het aantal subgroepen is afhankelijk van de

groepsgrootte en het aantal beschikbare gidsen. In de bevestigingsbrief staat vermeld hoeveel subgroepen u maakt.

● Groep 1, 2 en alle groepen van speciaal onderwijs: maximaal 6 kinderen per subgroep. ● Groep 3 tot en met groep 8 maximaal 8 kinderen per subgroep. ● Volgens afspraak/aanvraag levert de school de begeleiding van de subgroepen. ● Wanneer een Basisschool begeleiding levert: per subgroep 1 begeleider

(leerkracht/ouder) die bij voorkeur niet bij het eigen kind is ingedeeld. ● Bij Speciaal Onderwijs 2 begeleiders per subgroep. ● Tijdens de activiteit wordt tijd gepland voor een korte pauze. Hier kunnen de kinderen

hun meegebrachte eten en drinken nuttigen. ● Denk aan gepaste kleding (bv. laarzen of stevige schoenen, regenkleding en kleding die

vies mag worden.) ● In de natuur zitten teken. Wij adviseren dan kleding met lange mouwen en een lange

broek. Licht de ouders hierover in en attendeer op controle van de kinderen na afloop van de activiteit.

● Let er goed op dat indien dit staat aangegeven in de bevestigingsmail, u de eventueel benodigde boekjes en plaatjes vooraf geprint heeft en deze klaar liggen voor onze schoolgidsen. Bekijk de instructies in de e-mail (met bijlagen) goed!

Huisregels ● Indien de kinderen in het bezoekerscentrum verblijven geldt wat betreft de ruimtes, het

museum, de tentoonstelling en de winkel: ” Kijken met de ogen en niet met de handjes “. ● Eventuele schade en verlies van de gebruikte educatie-materialen kunnen op de school

worden verhaald. ● Na gebruik van de gehuurde materialen dienen deze schoon te worden teruggebracht. ● Het Bezoekerscentrum is niet aansprakelijk voor ontstane schade aan persoonlijke

bezittingen.

U kunt van ons verwachten: ● Wij leveren per subgroep 1 schoolgids. ● Bij aankomst bij de boomstammen naast het Bezoekerscentrum wordt u door onze

schoolgidsen welkom geheten en wordt gestart met de activiteit. ● Als in overleg met de medewerkers van het Bezoekerscentrum wordt bepaald dat het

weer te slecht is om met de kinderen verantwoord naar buiten te gaan, dan hebben wij een vervangend programma binnenshuis in het Bezoekerscentrum.

● Het Team Educatie zal met u duidelijke afspraken maken over de activiteit met betrekking tot: datum, tijdstip, duur, aantal gidsen, benodigde materialen, te printen materialen, voorbereiding, aantal groepjes en benodigde ruimte op school etc.


Bijlage 3 – Prijslijst

scholen binnen

gemeente Leudal

scholen binnen

gemeente Leudal

scholen buiten de gemeente

Leudal

bij BC Leudal

bij school

Lessen en excursies Kabouterpad Herfst € 45,00 € 70,00 € 70,00

Kabouterpad Lente € 45,00 € 70,00 € 70,00

De bever en ik € 45,00 € 70,00 € 70,00

De bever, mijn knagende vriend € 45,00 € 70,00

Gastles uilen, uilenballen pluizen 2 € 45,00 € 70,00 € 70,00

Gastles vlinders 2 € 55,00 € 75,00 € 75,00

Bijen: ik was bij de bij 2 € 45,00 € 70,00 € 70,00

Bijen, onze gevleugelde vrienden € 45,00 € 70,00 € 70,00

Herfst in het Leudal 3 € 45,00 € 70,00

Lente in het Leudal 3 € 45,00 € 70,00

WATCH-veldwerk € 45,00 € 70,00 € 70,00

Wereldoorlog II in Leudal en omstreken € 45,00 € 70,00 € 70,00

Evolutie: Dubois/Uilentoren € 45,00 € 70,00

Duurzaamheid / Elisabethsmolen en windmolens in Neer

4 € 75,00 € 100,00

Leskisten Kabouterpad Herfst en lente € 10,00 € 17,50

WATCH 1 € 17,50 € 17,50

Molens € 10,00 € 10,00

Wonderweb € 10,00 € 17,50

Smaaklessen € 0,00 € 0,00

Overig BSA (buitenschoolse activiteiten) € 3,50 per kind

Legenda

1 Docentenhandleiding als eigendom school voor additioneel € 17,50 2 School print zelf boekjes uit

3 Ouderbegeleiding gewenst

4 SPOLT-scholen kunnen bijdrage terugvorderen bij SPOLT

Educatief activiteitenaanbod Primair onderwijs Schooljaar 2017 … · 2017-12-19 · Op de hierna...

Documents

Transcript of Educatief activiteitenaanbod Primair onderwijs Schooljaar 2017 … · 2017-12-19 · Op de hierna...