ECONOMIEMNL

18 dinsdag 1 oktober 2019

PostNL

+9,9%Het postbedrijfmag toch fuse-ren met Sandd.

ASMI

+2,4%Topman Chuck

del Prado wil ver-trekken bij de

chiptoeleveran-cier.

KPN

-0,6%Het telecomcon-cern trok de aan-stelling van Do-minique Leroy in.

Adyen

-2,4%Het betaalbedrijf

Adyen stondonder aan de

AEX.

Meer beursnieuws?AD.nl/Economie

Kort

REAAL VESTIGT NIEUW RECORD

2 procent rente over 30 jaar De dalende hypotheekrente breekt nieuwerecords. Voor het eerst is de grens van 2 pro-cent bereikt op de lening met de langsterentevastperiode van dertig jaar. Reaalneemt deze mijlpaal voor z’n rekening. Hetrentepercentage geldt alleen voor huizen dievoor een Nationale Hypotheek Garantie inaanmerking komen (tot 290.000 euro).

DEBUUTVERZOEK INGETROKKEN

WeWork niet naar de beurs De beursgang van WeWork gaat voorlopigniet door. The We Company, het moederbe-drijf van de verhuurder van gedeelde werk-ruimtes die ook in Nederland actief is, heeftformeel een verzoek ingediend om zijnplannen voor een beursdebuut in te trekken.Aanvankelijk werd gedacht dat WeWork bijeen beursgang een prijskaartje van ruim 47miljard Amerikaanse dollar zou krijgen. Demeest recente schatting was al naar benedenbijgesteld tot onder de 15 miljard dollar.

ZOON VAN OPRICHTER VW-IMPORTEUR

Ben Pon jr. overleden Ben Pon, de zoon van de oprichter van fami-liebedrijf Pon Holdings, is gisteren op 82-jarige leeftijd overleden. Pon was van 1965tot en met 1988 directeur bij Pon PorscheImport. Zijn leven stond in het teken vansnelle auto’s. Ook nam Pon deel aan deOlympische Spelen van 1972. Hij kwam uitop het onderdeel kleiduifschieten. Hij namin 1988 afscheid van het familiebedrijf datvooral bekendstaat als VW-importeur enbegon een wijngaard in Californië.

250 HUISJES IN 2021 OPERATIONEEL

Nieuw vakantiepark in België Keten van bungalowparken Center Parcsgaat in België een nieuw vakantiepark ex-ploiteren. Het gaat om het Terhills Resortnabij Nationaal Park Hoge Kempen. De 250huisjes van het park worden momenteel ge-bouwd. De verwachting is dat de werk-zaamheden eind 2020 zijn afgerond. Hetpark moet in het voorjaar van 2021 operatio-neel zijn.

Peet VogelsDen Haag

Eind mei oordeeldede Raad van Statedat Nederland(veel) te soepelomgaat met denormen voor stik-stofuitstoot. Vorige

week kwam een commissie onderleiding van oud-bestuurder JohanRemkes  met de eerste voorstellenom de stikstofuitstoot drastisch teverminderen. 

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijnzich rot geschrokken: ,,Er dreigen18.000 projecten niet door te gaanmet een totale waarde van 15 mil-jard euro”, zegt Hans de Boer,voorzitter van VNO-NCW. ,,Danpraat je over zo’n 100.000 arbeids-jaren aan werk. Die zullen niet al-lemaal verloren gaan, maar enkeletienduizenden banen verdwijnenzeker.”

De bouw krijgt de grootste klapte verwerken. Eerder berekendeABN Amro de schade voor debouwsector al op 14 miljard eurovoor de komende vijf jaar. Vooralde grond-, weg- en waterbouwkrijgt een flinke tik. De bouwerslopen voor 9 miljard euro aan pro-jecten mis. Onderzoeker MadelineBuijs van ABN Amro verwacht nietdirect grote gevolgen, omdat de

De impasse rond de stikstofuitstoot zorgt voor

grote onzekerheid. Dit kan de economie tientallen

miljarden euro’s kosten en tienduizenden banen staan

op de tocht, waarschuwen werkgevers.

bouwers nu nog volop werk heb-ben. Als de pijplijn echter op-droogt, komen ze de komende ja-ren flink in de problemen.

De Boer wijst erop dat niet al-leen grote infrastructuurprojectenworden getroffen. ,,Het gaat ookom een sportveld voor de voetbal-club in Noordwijk, bijvoorbeeld.En in de Eemsmond ligt de bouwvan een circulaire fabriek voor deverwerking van metalen stil.”

De woning- en utiliteitsbouwwordt wel direct getroffen. Nieuw-bouwplannen voor woningen enbedrijven staan vrijwel allemaal inde ijskast. Buijs becijferde eerderdat de bouwbedrijven daardoorjaarlijks 1 miljard euro aan omzetmis gaan lopen.

VerslechterenDe situatie begint al te verslechte-ren, merkt Bouwend Nederland,de brancheorganisatie van bouw-bedrijven. ,,De eerste signalen ko-men al binnen van bouwbedrijvenwaarvan de mensen thuis op debank zitten”, zegt de woordvoer-der van Bouwend Nederland.,,Aannemers hebben mensen aan-genomen en materialen besteldvoor nieuwe projecten die nu nietdoorgaan. Als er niets gebeurt, krij-gen we binnen enkele maanden deeerste faillissementen.”

En dat in een sector die tot voorkort van gekkigheid niet meer wist

Stikstofbesluitis strop vooreconomie

hoe aan voldoende mensen te ko-men om al het werk af te krijgen.,,Dat is een pijnlijk verhaal”, erkentde woordvoerder van Bouwend Ne-derland. ,,Zeker omdat er toch aleen groot tekort aan woningen is.Dat wordt nu alleen maar erger.”

De sombere boodschap lijkt be-vestigd te worden door de cijfers.,,Het aantal vergunningen voornieuwbouwwoningen is in juni enjuli flink gedaald”, zegt Nic Vries-elaar van het economisch bureauvan de Rabobank. In die periodevorig jaar werden twaalfduizendvergunningen afgegeven. Dit jaarzijn dat er iets meer dan achtdui-zend. Ook het aantal verkochtenieuwbouwwoningen is fors ge-daald.” Op zich is op basis van dezecijfers nog niet met zekerheid tezeggen dat de nieuwbouw instort,

Er zijn tweeurgenties, natuur én 18.000 projecten—Hans de Boer, VNO-NCW-voorzitter

ECONOMIE 19MNL

dinsdag 1 oktober 2019

Joost Farwerck blijft aan het roer staan van telecomconcern KPN. Sinds het vertrek vanbestuursvoorzitter Maximo Ibarra hanteerdede operationeel directeur al tijdelijk de voorzit-tershamer. KPN meldde vanmorgen tevens dat financieel topman Jan Kees de Jager per 1 maart zijn functie neerlegt. Zijn opvolger isChris Figee, afkomstig van ASR Nederland.

Mairin van der BeekRotterdam

KPN breidt verder de raad van bestuur uit met vier‘belangrijke business-, technologie- en mensenlei-ders’. De raad van commissarissen van KPN hooptmet dit ‘ervaren en getalenteerde team’ de bedrijfs-strategie tot 2021 waar te kunnen maken. ‘Langeter-mijnmanagement’, aldus KPN. Farwerck nam eerder tijdelijk de functie van be-stuursvoorzitter over en wordt nu benoemd vooreen periode van vier jaar. Sinds 2014 was hij al ope-rationeel directeur.In eerste instantie wilde KPN de Belgische Domi-nique Leroy als bestuursvoorzitter aanstellen. Datging niet door vanwege een omstreden aandelen-transactie van de voormalig topvrouw van het Bel-gische Proximus. Leroy zou kort voor de overstapwereldkundig werd gemaakt, aandelen Proximushebben verkocht. De Belgische toezichthouder on-derzoekt nu of er sprake is geweest van handel metvoorkennis, omdat ze voorafgaand aan die transactieal met KPN sprak. Anderhalve week geleden deed deBelgische justitie een inval bij Leroy thuis.

‘Niet in beeld’Volgens president-commissaris Duco Sickinghe wasJan Kees de Jager niet in beeld voor de functie vanbestuursvoorzitter van KPN. Door analisten werd deoud-minister van Financiën wel genoemd als mo-gelijke opvolger van de na veertien maanden ver-trokken Italiaan Maximo Ibarra. De Jager, die er vijf dienstjaren op heeft zitten alsfinancieel topman bij het telecombedrijf, blijft noglid van de raad van bestuur tot 1 maart 2020. Daarnablijft hij beschikbaar voor KPN als adviseur. Dit omeen ‘soepele overgang’ binnen de directie te verze-keren, zo klinkt het.Farwerck krijgt voor zijn rol als topman een jaar-salaris van 875.000 euro. Figee staat straks voor675.000 euro op de loonlijst. Nieuwbakken bestuur-ders Marieke Snoep, Jean Pascal van Overbeke enBabak Fouladi krijgen per jaar 650.000 euro overge-maakt. Het basissalaris van Hilde Garssen is 500.000euro.

Van geen kwaad bewustDe 54-jarige Dominique Leroy zegt intussen zichvan geen kwaad bewust te zijn. ,,Een ceo van eenbeursgenoteerd bedrijf heeft weinig momentenwaarin zij haar eigen aandelen kan verhandelen”,schrijft zij in een verklaring. De verkoop van Proximus-aandelen leverde de ge-sneuvelde kandidaat-topvrouw bij KPN ruim285.000 euro op. Na de bekendmaking van haaroverstap naar KPN daalde het aandel Proximus met2,5 procent. Als Leroy haar aandelen pas op dat mo-ment te koop had aangeboden, dan had ze zo’n 6000euro minder gevangen.

� Joost Farwerck. FOTO KPN

maar de snelle teruggang is wel eenteken aan de wand.Wat het extra wrang maakt, is datnieuwe huizen veel minder belas-tend zijn voor het milieu dan be-staande woningen. Ze zijn over hetalgemeen veel energiezuiniger endaardoor milieuvriendelijker. Maaromdat er bij de bouw stikstof vrij-komt, mogen ze niet gebouwd wor-den.

OnzekerheidHet zijn niet alleen de bouwbedrij-ven die worden getroffen. Bij deMetaalunie, de belangenbehartigervoor de metaalbranche, komen alklachten binnen. ,,Veel van onze14.000 leden zijn toeleverancier aande bouw. Denk aan gevels en kozij-nen, waar vaak metaal in is ver-werkt. Als het minder gaat in debouw, dan merken ze dat direct. Enals er faillissementen in de bouwkomen, gaan er ook metaalbedrij-ven failliet”, vreest Ernst Plambeckvan de Metaalunie.Plambeck krijgt nu al vragen vanleden hoe het zit met bouwbedrij-ven die orders annuleren. En destrenge stikstofnorm is ook directvan invloed. ,,De metaalindustriedraait op volle toeren en veel be-drijven willen uitbreiden. We krij-gen nu van leden te horen dat dieplannen voorlopig niet kunnendoorgaan.”Al die ontwikkelingen leiden totgrote onzekerheid. En dat tast dedynamiek in de sector aan. Onder-nemers beginnen te twijfelen ofuitbreiding nog wel een goed ideeis. Blijft dat bouwbedrijf of die vee-houderij nog wel een goede klant?,,De onzekerheid neemt toe”, be-vestigt Plambeck. Dat geldt zekerook voor de landbouw. Duizendenbedrijven, vaak veehouderijen,verkeren in onzekerheid of hunvergunningen nog wel vol-doen. Bovendien kunnen plan-nen voor milieuvriendelijkerestallen of andere milieumaat-regelen nu niet doorgaan.De commissie-Remkes gafvorige week aan dat het na-tuurbelang het tot nu toesteeds heeft moeten afleggentegen het economisch belang

als het om het terugdringen van destikstofuitstoot gaat. En dat moetecht anders volgens commissie-voorzitter Remkes. Vandaar datvervuilende bedrijven niet moetenrekenen op dezelfde soepele behan-deling als ze tot nu toe gewend wa-ren.Voor bedrijven is juist de onze-kerheid het grootste probleem. Hetoude beleid is van tafel geveegddoor de Raad van State, maar nieuwbeleid is er nog niet. De commissieRemkes komt pas in mei volgendjaar met uitgewerkte voorstellen.En zo lang kunnen bedrijven nietwachten.De Vereniging van NederlandseGemeenten liet al weten dat het ad-vies van de commissie geen zodenaan de dijk zet. De gemeenten wil-len snel een nieuwe norm voor deuitstoot van stikstof. Dan is snelduidelijk welke bouwprojectendoor kunnen gaan en welke maat-regelen er eventueel nodig zijn omaan de norm te voldoen.

ImpasseDe Boer vindt dat de balans nu tever is doorgeslagen van economienaar natuur. ,,Er zijn twee urgen-ties, natuur én 18.000 projecten.Het gaat om de balans. Die tweedeurgentie is nog nauwelijks aan bodgekomen. Daar gaan we deze weekeen flink nummer van maken enconcrete suggesties doen om uit deimpasse te komen.”De Boer legt de bal bij het kabi-net. De politiek moet duidelijkheidverschaffen over wat wel en niet istoegestaan. Hij beseft dat de poli-tiek voor een moeilijke keuze staat.,,Het kabinet komt met de edele de-len tussen twee stenen te zitten.”Niets doen, is echter geen optievoor de werkgevers. De onzeker-heid werkt verstikkend op het be-drijfsleven en dat kan de economieniet gebruiken nu de groei toch alterugloopt.

Tussenpaus bij KPNblijft aan, financiëletopman De Jagerverlaat het bedrijf

� Volgens VNO-NCWdreigen 18.000 pro-jecten niet door tegaan, met een totalewaarde van 15 mil-jard euro.

15.000.000.000

Vrijwel geen vergunningenDe Raad van State be-paalde eind mei dat Ne-derland te soepel om-gaat met de normen voor stikstofuitstoot.Daardoor wordt meer stikstof uitgestoten in Nederland dan mag. Te veel uitstoot is slechtvoor de natuur. Het gevolg van die uit-spraak is dat er nu vrijwel

geen vergunning meerwordt afgegeven voorprojecten waarbij stikstofwordt uitgestoten. Datgeldt niet alleen voornieuwe stallen voor vee,maar ook voor de bouwvan woningen. Want tij-dens de bouw wordt ookstikstof uitgestoten. Datdie uitstoot maar tijdelijkis, doet niet ter zake.

UITSPRAAK

Als er nietsgebeurt,krijgen webinnenenkelemaanden de eerstefaillisse-menten

—BouwendNederland