Eco 3GT_uitwerkingen_H5

7/25/2019 Eco 3GT_uitwerkingen_H5

1/14

Werk voor jou? 5

Een kijkje buiten de school

a Vragen kunnen zijn:- welke werkzaamheden de mensen doen

- wat de werktijden zijn

- of er promotiemogelijkheden zijn

b - Wat de werkzaamheden zijn.

- Wat de werktijden zijn.

- De afstand is tussen je huis en het werk.

- Het aantal vakantiedagen.

- Krijg je reiskostenvergoeding

- !ijn er goede verlofregelingen

- Krijg je een vergoeding van studiekosten"#ursussen

# $a% dan weet je dat je je moet gaan ori&nteren op wat anders.

Weet je het nog?

1 'atuur: aardappelen% de grond waar de fabriek op staat.

(rbeid: frites bakken% serveren% s#hoonmaken.

Kapitaal: gebouw% fornuis% ovens% kassa.

2 )obin is een werknemer.

3 Dat je je nuttig maakt en dat je so#iale #onta#ten hebt.

4 De eigenaar van de sna#kbar kan het interieur van de sna#kbar vernieuwen: nieuw

meubilair en verven% een nieuw kassas*steem aans#haffen of apparaten vervangen.

5 +eila kan #ursussen gaan volgen of stage lopen bij bekende modeontwerpers.

6 ,m so#iale #onta#ten te onderhouden% om zinvolle bezigheden te hebben.

7 Deze afspraken noem je een arbeidsovereenkomst.

8 Wat je gaat verdienen en wat de werktijden zijn.

9 $ohn werkt parttime.

10 $ohn heeft een #ontra#t voor bepaalde tijd.

11 Voorbeelden: goede stoelen% pauzes% goed klimaat% white-board% apparatuur beamer%

laptop% dvd-speler

12 Voorbeelden: beter klimaat% betere stoelen% veilige trappen% niet hoeven verplaatsen naar

ander lokaal.

13 Voorbeelden: beter meubilair stoelen en tafels% betere sfeer in de klas% in de aula en

op het s#hoolplein% veilige trappen.

14 Voorbeelden: kopieerma#hine% #omputer% printer% televisie% dvd-speler% radio.

/ 'oordhoff 0itgevers 1in#ode 2eeditie 3 V45,-67 uitwerkingen


2/14

15 (rbeid: om te kunnen leren zijn leraren het belangrijkst. Kijk maar wat er gebeurt als er

voor een vak geen leraar bes#hikbaar is8.



3/14

51 W!t kun je doen "et groen?

1 a 4a*a zit nu op het vmbo. ,m dierenarts te worden moet je naar de universiteit.

Daarv99r moet je vwo gedaan hebben. 4a*a kan twijfelen% omdat ze denkt dat de

studie te zwaar en te moeilijk voor haar is.b 4a*a kan ook kiezen voor dierenarts-assistente.

2 a De se#toren: e#onomie% landbouw groen% te#hniek en zorg en welzijn.

b Eigen antwoord.

3 a De proefboerderij behoort tot de uartaire se#tor.

b ;n zowel de tertiaire als uartaire se#tor gaat het om dienstverlening.

# Het vers#hil is dat in de tertiaire se#tor diensten worden verleent waarmee winst te

behalen is en in de uartaire se#tor winst behalen niet het doel is.

4 a


4/14

52 $oe ko" je !!n die broek?

13 5

14 a 1rimaire se#tor: op de katoenplantage wordt katoen geteeld% een natuurprodu#t.

b De #onsument werkt zelf niet mee aan het produ#t.

15 a De fabriek zorgt voor A >2 B A C A =E.

b De detailhandel winkel voegt de meeste waarde toe. A CF B A 32 A >2.

16 a Voorbeelden:

- De fabriek kan een s#hoonmaakbedrijf inhuren om de fabriek s#hoon te maken.

- De fabriek kan een administratiekantoor vragen de boekhouding te regelen.

b Gen fietsfabriek zou bijvoorbeeld bellen% snelbinders% trappers% banden en

fiets#omputers kunnen inkopen bij toeleveran#iers. # 5ijvoorbeeld

- omdat dat goedkoper is%

- of omdat ze de kennis er zelf niet voor hebben.

17 a De ontwerpafdeling geeft opdra#hten aan de afdelingen ;nkoop en


5/14

53 Werk !!n de #inkel?

25 @

26 a Het minimumloon per maand voor een >F-jarige is:

A =EE%J2 2> : => % 865&58 of: C=%2L van A =.?FJ%CF % 865&68

Het minimumloon per maand voor een >=-jarige is:

A >32%2F 2> : => % 1020&50 of: J>%2L van A =.?FJ%CF % 1020&51

b Voor een =C-jarige is dat A ?I2%CF

A =.?FJ%CF =FFL 34&5'

Voor een =J-jarige is dat A 22C

A =.?FJ%CF =FFL 39&5'

# Het minimumloon per week is het loon per maand => : 2>.

Voor een =I-jarige is dat:

A C?F%?2 => : 2> % 147&80 of: ?2%2L van A 3>?%I2 % 147&81Voor een =E-jarige is dat:

A J3E%FF => : 2> % 170&54 of: 2>%2L van A 3>?%I2 % 170&55

27 a teven verdient per week A 2%33 3I A >F>%2?.

1er maand is dat A >F>%2? 2> : => % 877&67

b A IJJ%CJ B A IC2%2I zie >Ca % 12&09meer dan het minimumloon.

28 teven krijgt een diploma toeslag en hij krijgt 2FL eMtra loon betaald als hij in het

weekend werkt.

29 a ,nveilige ma#hines en valgevaar veroorzaken volgens de (rbeidsinspe#tie de

meeste ongevallen op het werk.

b ;n de (rbowet.

30 a ,p een s#hooldag niet langer dan > uur per dag werken.

;n s#hoolweken maM. => uur per week werken.

'iet meer dan vijf werkdagen per week.

6een overwerk% na#htwerk of oproepdiensten.

b 'ee% want hij mag op een s#hooldag niet langer dan > uur werken.

31 a Dan kun je later nog teruglezen wat er pre#ies is afgesproken% zodat er geen

onenigheid over kan ontstaan.

b Hangt af van zijn leeftijd. Vanaf =C jaar mag je zelf je arbeidsovereenkomst

ondertekenen.

32 a Het werk bevalt hem niet. Hij vindt het #onta#t met zijn werkgever niet goed. Hij

kan niet goed ops#hieten met de andere werknemers.

b $esse doet zijn werk niet goed. Hij heeft geen goed #onta#t met mevrouw Kruijs N

en"of de andere medewerkers. Hij houdt zi#h niet aan de werktijden.

33 a ;n de #ao voor de 4ode- en port detailhandel.

b $a% op een s#hooldag de donderdag werkt hij > uur. Hij werkt niet Os na#hts. ,p

een niet-s#hooldag de zaterdag werkt hij I uur P een half uur pauze.

# $a% hij zou op zondag mogen werken. 4aar dan moet hij 2 vrije zondagen per

=C weken hebbenQ de zaterdag moet vrij zijn bij werk op zondagQ voor

zondagwerk moeten de ouders toestemming geven.

d De proeftijd mag maMimaal > maanden zijn. 5ij $esse is de proeftijd C weken% dus dat

is minder dan > maanden.



6/14

54 $oe #erk je?

34 De oma van (nna hoeft er bijna niets voor te betalen.

35 D

36 D

37 4evrouw @henti kan dit werk doen voor de so#iale #onta#ten% om anderen te helpen of

voor een zinvolle invulling van haar vrije tijd.

38 a ;nformele se#tor # ? werknemers meer tussen >FF? en >F=F.

Dit is ? : J> M =FFL 5&6'

# Het personeel heeft het door deze ontwikkeling drukker gekregen.

Het aantal werknemers is met maar 2%CL gestegen% terwijl er in verhouding veel meer

>3%JL meer bewoners verzorgd moeten worden.

44 (rbeidsintensief. Gr zijn in verhouding veel mensen nodig om het werk te doen. Het werk

kan niet overgenomen worden door ma#hines en apparaten.

45 5ijvoorbeeld:

- Welke opleiding je hebt gedaan.

- Welke werkervaring je hebt en"of waar je stage hebt gelopen.

- Welke werkzaamheden je daar hebt gedaan.

- Wat je in je vrije tijd doet% voor zover dat van belang kan zijn in je werk.

46 a Dat je niet hoeft te gaan werken als het je niet uitkomt.

b - Dat je niet lang van te voren weet wanneer je moet werken.

- Dat je niet weet hoeveel uren je per maand gaat werken.

47 (ls de werkgever weer minder werk heeft% kan hij dat aan het uitzendbureau doorgeven en

komt de werknemer niet meer. Hij betaalt dus alleen voor de uren dat er werkelijk gewerkt

wordt. Gen werknemer in vaste dienst moet hij ook doorbetalen als er niet genoeg werk is.



7/14

(est

1 1rimaire se#tor: landbouw en visserij

e#undaire se#tor: industrie en bouw

7ertiaire se#tor: #ommer#i&le dienstverlening

Suartaire se#tor: niet-#ommer#i&le dienstverlening

2 winkel: tertiaire se#tor verzorgingshuis: uartaire se#tor

bouwbedrijf: se#undaire se#tor hoveniersbedrijf: tertiaire se#tor

hore#a: tertiaire se#tor

3 (

4 a @hristian kan zi#h bijvoorbeeld laten oms#holen tot tolk"vertaler% vertegenwoordiger

buitenland of leraar in een ander vak.

b @hristian kan zi#h laten bijs#holen door bijvoorbeeld #ursussen volgen waarin hij leert

- om les te geven op een hoger niveau bijv. havo% mbo of hbo%

- hoe hij beter om kan gaan met leerlingen met leerproblemen%- hoe hij zijn lessen op een andere manier kan geven.

5 a Door werkgelegenheid kunnen we meer verdienen en zijn er meer produ#ten die we

kunnen kopen.

b De varkensfokkerij kan zorgen voor stankoverlast en geluidshinder.

6

7 Het digibord is een vernieuwd produ#t. Het biedt nieuwe toepassingen die een gewoon

s#hoolbord niet heeft.

8 De toegevoegde waarde is A =%C2 B A F%?F % 1&25.

9 Gen organigram.

10 D

11 a Gen #ao is een colle#tieve !rbeidsovereenkomst%

b Gen #ao bevat afspraken over arbeidsvoorwaarden die gelden in een bedrijfstak.

12 a De arbeidsovereenkomst wordt afgesloten tussen de werkgever en de werknemer.

b Gen #ao wordt afgesloten tussen organisaties van werkgevers aan de ene kant en

vakbonden van werknemers aan de andere kant.

13 a !ijn brutoloon bedraagt % 284.

b !ijn nettoloon bedraagt % 243.

# Gr is A>I? B A>?3 % 41ingehouden.

14 a


8/14

uitzendkra#ht.



9/14

$erh!lingso)g!ven

*!r!gr!!+ 51

$1

$2

a =>J.FFF

J.I3E.FFF =FFL 1&6'werkt in de primaire se#tor.

b 3.EEF.FFF

J.I3E.FFF =FFL 2F%EF werkt in de dienstverlening.

$3 Door automatisering en me#hanisatie kan hetzelfde werk in de industri&le se#tor door

minder mensen worden gedaan.

$4 ober T arbeid

grond voor parkeerterrein T natuur

ovens T kapitaal

koks T arbeid

tafels en stoelen T kapitaal

afwasma#hines T kapitaal

$5 De produ#tie wordt kapitaalintensiever% want het werk wordt in verhouding voor een groter

deel door ma#hines gedaan.

$6 ;n 'ederland zijn de maats#happelijke kosten hoger% omdat de kosten van de vervuiling

door de blikjes door ons allemaal betaald moeten worden.


*ri"!ire sector ,ecund!ire sector (erti!ire sector -u!rt!ire sector

houthakker lasser marktkoopman gemeenteambtenaar

tuinder timmerman vra#htwagen#hauffeu

r

verpleegster


10/14

$erh!lingso)g!ven )!r!gr!!+ 52

$7 a

-

-

-

-

-

- b De supermarkt is de

detaillist.

- # A F%?F P A F%=2 P A F%2F P A F%>2 P A F%32 A =%C2 is de totale

toegevoegde waarde.

-

- HI a Het restaurant.

- b A E%2F B A ?%FF A 2%2F is de toegevoegde waarde.

- # Gen klaargemaakte biefstuk op je bord in een restaurant is meer waarddan een biefstuk bij de slager. Daarvoor heeft het restaurant kosten gemaakt: de kok

heeft je biefstuk klaargemaakt% de ober heeft hem geserveerd. ,ok het gebouw en de

apparaten in de keuken kost geld.

$9

$10 Gr is hier sprake van automatisering% want de robot neemt niet alleen het montagewerk%

maar ook de besturing ervan over.

$11 a ;n >F=F is de arbeidsprodu#tiviteit C 2I= >2F : =32 48 750potjes jam

b ;n >F== is de arbeidsprodu#tiviteit C EFF FFF : ==2 60 000potjes jam

# De arbeidsprodu#tiviteit kan gestegen zijn doordat de jamfabriek

- andere% betere ma#hines heeft aanges#haft

- een betere arbeidsverdeling heeft toegepast

- het personeel bijs#holing heeft gegeven

,ok goed: - de arbeidsomstandigheden zijn verbeterd

- er is prestatieloon ingevoerd: hoe meer produ#tie% hoe hoger de bonus is

die de werknemers krijgen.


fruitteler

fruitopkoper

jamfabriek

groothandelaar

supermarkt

Centrale Directeur

Afdelings

hoofd

Sector directeurhavo/vwo

Sector directeurvmbo

Sector directeuronderbouw

Afdelings

Hoofd

Afdelings

Hoofd

Afdelings

hoofd

Afdelings

hoofd

Afdelings

hoofd

Afdelings

hoofd

Afdelings

hoofd

Afdelings

hoofd

20leraren

20Leraren

20Leraren

20Leraren

20leraren

20leraren

20leraren

20leraren

20leraren


11/14


$12 =2-jarige: A ?>>%3F

A =.?FJ%CF =FF 30'=C-jarige: A ?I2%CF

A =.?FJ%CF =FF 34&5'=J-jarige: A 22C%FF

A =.?FJ%CF =FF 39&5'=I-jarige: A C?F%?2

A =.?FJ%CF =FF 45&5'=E-jarige: A J3E%FF

A =.?FJ%CF =FF 52&5'>F-jarige: A IC2%CJ

A =.?FJ%CF =FF 61&5'

$13 upermarkten betalen vaak het minimumloon. Voor =2- en =C-jarigen is dat niet veel.

$14 a Het belangrijkste is dat Kirsten het werk verri#ht dat is afgesproken.

b Het belangrijkste is dat @=FFF het loon betaalt dat is afgesproken.

$15 a 7eamleider transport

b 3I

# = jaar

d = juni >F==

e 3= mei >F=>

f opzegtermijn

g proeftijd

h = augustus >F==

i A =.C2E%F2

j maand

k de laatste dag van de maand

$16 a 5ij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd ben je in tijdelijke dienst. $e werk

houdt op als de afgesproken tijd voorbij is.

b De proeftijd maM. > maanden% regels voor de opzegtermijn% het loon minimaal het

minimumloon.

$17 Gen andere belangrijke voorwaarde die in een #ao staat is het aantal uren werk dat bij een

voltijdbaan geldt.

$18 a 'ee je mag op een s#hooldag niet langer dan > uur per dag werken.

b $a op een niet-s#hooldag mag je maMimaal I uur werken.

# 'ee de zaterdag moet vrij zijn bij werk op zondag.

$19 a onjuist

b juist

# juist



12/14


$20 Walter zit op een gewone s#hool. ,nderwijs is een van de voorzieningen die de overheid

betaalt met belastinggeld. (ls salarissen stijgen% geeft de overheid meer geld aan de

s#holen.De parti#uliere s#hool waar % 1175.

# A =C? P A ==> : A =.?2= =FFL 19'.

$23 a informele se#tor

b informele se#tor

# formele se#tor

d informele se#tor

$24 a Het is afwisselend en je doet veel ervaring op.

b 4erel werkt niet elke week hetzelfde aantal uren% dus haar salaris is niet altijd even

hoog.

# Gen werkgever kan meer personeel inzetten als hij veel werk heeft en minder

personeel bij weinig werk.

d Werken in tijdelijke dienst of als oproepkra#ht.



13/14

E.tr! o)g!ven

E1 a Dete#tiepoortjes zijn een vorm van automatisering.

b Door het gebruik van dete#tiepoortjes wordt de #ontrole minder arbeidsintensief.

E2 Werken a#hter de bar. 5eveiliging. #hoonmaak. 4uziek draaien.

E3 (

E4 (

E5 Het ontwikkelen van nieuwe produ#ten gebeurt in 'ederland. Het produ#tiewerk wordt

gedaan in een land waar dat goedkoper kan dan in 'ederland.

Glk land doet dus het werk waarin het goed is.

E6 D

E7 5

E8 a % 7&88

b Gen muziek-#d heeft voor de #onsument meer waarde dan een lege #d. ,m de muziek

erop te zetten maakt de platenmaats#happij veel kosten% zoals loon muzikanten%

opname-apparatuur% huur van de studioUs% personeel.

E9 a 6eluidsoverlast% milieuvervuiling.

b Werkgelegenheid% betere verbindingen met andere landen.

E10 @

E11 a 4edis#he hulp% verpleging en verzorging in een ziekenhuis of verzorgingstehuis.

b !orgverlening die niet betaald wordt. 5ijvoorbeeld ouders die zorgen voor hun zieke

kind% kinderen die zorgen voor hun bejaarde ouders.

E12 Gen daling van het aantal openstaande va#atures is goed nieuws voor de werknemers%

want dit betekent dat het gemakkelijker wordt om een andere baan te vinden.

E13 a ==3.FFF P ==.FFF 124000

b ==.FFF

=>?.FFF =FFL 8&9'

E14 (

E15 A >%E2 I%2 A >2%FI per week A >2%FI 2> : => % 108&68per maand

E16 Het genoemde loon is bruto% omdat de werkgever hierop nog de wettelijke afdra#hten

loonbelasting en premies moet inhouden.

E17 De proeftijd mag maMimaal > maanden duren% dus zes weken mag.

E18 De werknemer kan kijken of het werk bevalt en de werkgever kan kijken of de

werknemer ges#hikt is voor de baan.

E19 Hij gaat werken in de bedrijfstak levensmiddelenbedrijven.

E20 #olle#tieve arbeidsovereenkomst



14/14

E21 De vakbonden willen overleggen met de werkgeversorganisaties.

E22 !ij zijn #hauffeur.

E23 De twee belangrijkste onderwerpen zijn het loon en de werktijden per week.

E24 Het is moeilijk om afspraken te maken over de werktijden% omdat #hauffeurs te maken

hebben met rijtijden maar ook uren voor het laden% lossen% stilstaan in files en verpli#hte

rusttijden.


Eco 3GT_uitwerkingen_H5

Documents

Transcript of Eco 3GT_uitwerkingen_H5