Eaaha sanchar weekly 3 10

6
aif{ # c+s !) ?s'd ebf} ! - &, @)&@ d+unaf/ Aaha Sanchar Weekly Tue. 18-25 Aug. 2015 k[i7 ^ . d"No ?= !%.— zflGt / ;d[l4sf] rfxf, ;dfrf/ / larf/df cfxf www.aahasanchar.com ?s'dsf] cu|0fL / k |efazfnL 5fkf dfWod cfxf ;~rf/ cfxf 5f]6f] # dlxgfsf] nflu dfq !^)) ?k}of xfd|f laif]ztfx? M k|lzIffyL{nfO{ Nofk6k af6 k9fO{g] . alQ gePsf] a]nf ;d]t OGe6/sf] Aoa:yf ePsf] . km];a's nufotsf cGo ;fdflhs ;~hfn tyf O{G6/g]6 k|of]u ug]{ tl/sfx? l;sfO{g] . bIf k|lzIfs4f/f l;sfO{g] Jofj;flos tflnd s]Gb| d'l;sf]6 gkf !, k':knfnrf]s ?s'd ;Dks{ g+= M (&$*%%%&(* laiffn' Rofpx? gvfcf}+ h+undf kfO{g] / v]taf/Ldf cfkm} pld|g] Rofpx? dWo w]/} h;f] Rofpx? laiffn' k|s[ltsf x'G5g , h;sf] ;]jgn] dflg;sf] Hofg} klg hfg ;Sb5 . laiffn' Rofpx? vfO{ l;ls:t la/fdL kl/ lhNnf c:ktfn ?s'ddf la/fdLx? cfpg]qmd a9]sf]n] h+unL Rofpx? gvfgsf] nflu lhNnf :jf:Yo sfof{no ?s'dsf] cg'/f]w 5 . kl/jf/nfO{ !) nfv ;'v]{t . cv08 dWoklZrd / To;sf] /fhwfgL ;'v]{tdf x'g'kg]{ dfu ub}{ ;'? ePsf] cfGbf]ngsf qmddf d[To' ePsf tLg hgfsf] kl/jf/nfO{ ;/sf/n] /fxt :j?k k|lt kl/jf/ !) nfv ?k}+of lbg] lg0f{o u/]sf] 5 . k|d'v lhNnf clwsf/L anb]j uf}tdsf cg';f/ laxLaf/ a;]sf] dlGqkl/ifb\ a}7sn] d[ts kl/jf/nfO{ /fxt :j?k !) nfv ?k}+of lbg] lg0f{o u/]sf] xf] . cfGbf]ngsf qmddf ut ;f]daf/ jL/]Gb|gu/sf l6sf/fd uf}td, ofdaxfb'/ la;L / uf]kfnl;+x /hjf/sf] d[To' ePsf] lyof] . uf}tdsf] Oqfd, la;Lsf] wdfnfrf]s / /hjf/ sf] d+unu9L rf]sdf d[To' ePsf] lyof] . d[ts dWo] uf}td / la;LnfO{ uf]nL nfu]sf] lyof] . o:t} ;/sf/n] 3fOt]x?sf] ;Dk"0f{ pkrf/ vr{ Joxf]g]{ lg0f{o klg u/]sf] 5 . kl5Nnf] /fhg}lts ;xdlt cg';f/ ;+l3otfsf] l;df+sgdf ?s'd lhNnfnfO{ b'O{ efudf 6'qm\ofpg] sf] xf] < clxn] ;a{q rf;f] / lrGtfsf] laifo agLx/]sf] 5 . sf]lx cGof}ndf 5g t sf]lx cfkm' o; laifodf hfgsf/ /x]sf] bfaL u/L/x]sf 5g . To:t} lbgx' lhNnfdf cfGbf]ng lsg e}/x]sf] 5, s] cfGbf]ng af6 ;d:of xn xf]nf t csf]{ k|Zg klg ;a}df 5tf5'Nn 5 . ?s'd 6'qmf kfg]{ s;}n] lhNnf l:yt s'g} ;ef;bsf] ha/h:t e'ldsf /x]sf] cfsng ul//x]sf 5g eg] s;}n] pgLx?sf] s]lx e'ldsf 5}g lzif{ g]t[Tjaf6 ePsf] xf] eGg] l6KkgL 5 . ?s'd 6'lqmPsf] la/f]wdf dfq xf]O{g lhNnfdf kl5Nnf] ;do cfkm'x? sf]lx k|b]z gDa/ % / sf]lx k|b]z gDa/ ^ df kg'{k5{ eg]/ cfGbf]ng e}/x]sf] 5 . sf]lx h] ePsf] 5 Tof] g} /fd|f] 5 eg]/ v'l;ofnL dgfO{/x]sf 5g . t/ cGo cfGbf]ng eGbf ?s'd 6'qm\ofpg' x'b}g / l;+uf] ?s'dnfO{ k|b]z gDa/ % df /fVg'k5{ eg]/ ;b/d'sfd vn+ufdf e}/x]sf] cfGbf]ng a9L k|efasf/L b]lvG5 . ;b/d'sfd s]lGb|t cfGbf]ng ePsf sf/0f klg ;a}sf] rf;f] / lrGtfsf] laifodf agL/x]sf 5 . bnx? lar l;df+sgdf ePsf] ;xdlt ;fa{hlgs ePnut} sl/a Ps ;ftf b]lv cfGbf]ng e}/x]sf] 5 . h;sf sf/0f sf]lx ;8sdf cfGbfngd} ;xeflu 5g eg] sf]lx lrof rf}tf/f] of ;fdflhs ;~hfnx?df cfkm\gf] larf/ laZn]if0fx? ;fa{hlgs ul//x]sf 5g . sf]lx eg] ?s'd l:yt lhNnf :t/sf 7'nf g]tf cUnf] ejgsf] 9f]sf af6 cfGbf]ng x]g]{, sf]lxn] sf7df08f}df k|wfgdGqL ;'l;n sf]O{/fnfnfO{ e]6]/ ?s'd 6'qm\ofPsf] la/f]wdf 1fkg kq a'emfO{of], ?s'd 6'qmfpg' x'b}g eg]/ g]tf tyf ;ef;bn] km];a'sdf cfGbf]ngsf] nf]slk|otfsf] nflu cleAolQmx? laleGg dfWodaf6 ;fa{hlgs ul//x]sf 5g . ?s'dsf] of] cfGbf]ngdf lxt lrtfO{ s;n] slt u/] Tof] clxn] ;Ddsf]=pknAwLn] b]vfO{/x]sf 5, s;}n] AofVof ug'{ cfaZos g} 5}g . t/ Pp6f s'/f c? lhNnfsf] h:t} ta ;Dd ?s'dsf ;a} /fhg}lts bnsf g]tfx?n] cfGbf]ngsf] df]rf{ ;dfNb}gg ta ;Dd ?s'dsf] cfGbf]ng dfq lg/Gt/tf xf]nf t/ lg0ff{os / pknAwLk'0f{ x'g] ;+efjgf sdhf]/ x'G5 . ?s'd lhNnfsf s]lx Pdfn] sfu|];n] hgf{bg zdf{n] vtd kf/] eg]/ cfGbf]ngdf xfldg], aNofsd]lnª ug]{ / s]Gb|df sfu|]; ;efklt ;'l;n / Pdfn] cWoIf s]kLn] ;+l3otfdf cv08 x'b}g, cv08tfsf] cfGbf]ng ug]{ ;+l3otf la/fwL xl/of ;k{x? x'g, ltgnfO{ k|x/L nufo/ l7s kfg'{k5{ eGg] cleAolQm lbG5g eg] ?s'd 6'qmfpg] / ?s'd ^ gDa/df xfNg] sf] /}5g eGg] k|:6 ePsf] 5 . oL ;a ug]{ hgf{bg dfq geP/ ;a} bnsf lzif{ g]tfx? x'g . olb hgfb{gsf] ^ gDa/df /fVg kxn ePsf] ePklg ;a} bnsf lzif{ g]tfx?sf] ;xdtL /}5 eGg] k|i6 x'g cfp5 . To;sf/0f o; k6ssf] l;df+sg s'g} Pp6f g]tf / Pp6f bnsf] e'ldsf geO{ ;lx ePklg unt ePklg ;a} bnsf lzif{ g]tfx?sf] ;xdltdf g} ePsf] xf] . Tolx eP/ t bnx?n] cfGbf]ngdf ghfp eg]/ x'O{k hf/L u/]sf 5g sfo{stf{nfO{ . c6]/ u/]/ sf]lx cfGbf]ngdf xf]nfg Tof] km/s s'/f xf] . olb ;S5f} eg] 9f]sf af6 cfGbf]ng gx]/L, sf7df08f} s]lx g]tfnfO{ e]6]sf] gf6s gu/L, s]Gb|sf] kf6L{sf] x'O{k TofuL, ;ud| kf6L g]tf kf6L{sf] em08f ;lxt cfGbf]ngdf cfp, gq ?s'dsf c? sfu|];, Pdfn]sf ;ef;b / g]tf sfo{stf{n] kgL s'g} ;ef;b / AolQmsf] AolQmut laHot u/]/ cfGbf]ng ug'{ ;f]elgo x'g ;Sb}g . of] :jtGq cfGbf]ng xf]nf t/ laZn]if0f s;/L e}/x]sf 5 Tof] klg csf]{ kf6f] x'g hfG5 . sfu|]; ?s'd ;efklt dfg axfb'/ g]kfnL, Pdfn]sf cWoIf ladn k'g, Pdfcf]afbLsf cWoIf uf]kfn zdf{, k'a{ /fHo dGqL uf]kfn hLh+u zfx ?s'dsf] ;xsdf geP;Dd of] ?s'dsf] cfGbf]ng k'0f{?kdf ;kmn x'g ;Sb}g . oxfFx? dWo sf]lx cfGbf]ngsf] kIfdf blxlrp/] Aoaxf/ ug'{xf]nf, sf]lx l;w} cfGbf]nggsf] lakIfdf x'g'xf]nf t/ s]Gb|sf] x'O{k / s]Gb|df ;a} bnsf g]tfx? lardf of] l;df+sgsf] laifodf ;xdlt ePsf sf/0f pxfFx? cfGbf]ngdf cfpg;Sg] ca:yf 5}g . nfdf] ;do;Dd :jtGq cfGbf]ng alnof], kl/kSs x'g ;Sb}g . ;l6sdf s] a'emf} eg] s]Gb|df ;a} bnsf g]tf ldn]/ g} ?s'd nufot ;a} 7fpFsf] of] ;+l3o l;df+sg ePsf] 5 . ca h'+uf rNof] s'/f a'emLof], c? s'/f eGbf klg xfdL ?s'd]nLnfO{ k|b]zLs /fhwfgL ;'ud kfg{ ;'v]{t of bfª dWo Ps agfpg rfFlx lg/Gt/ /rgfTds kxn u/f}+ . cgL bnx?n] klg s]lx lgsf; b]nfg . d]u/fh v8\sf ?s'd lzif{ g]tf sL hgfb{g ;dfrf/ l6KkgL

description

best news paper of rukum

Transcript of Eaaha sanchar weekly 3 10

Page 1: Eaaha sanchar weekly 3 10

aif{ # c+s !) ?s'd

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Aaha Sanchar Weekly Tue. 18-25 Aug. 2015

k[i7 ^ . d"No ?= !%.—

zflGt / ;d[l4sf] rfxf, ;dfrf/ / larf/df cfxf www.aahasanchar.com

?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL 5fkf dfWodcfxf ;~rf/

cfxf 5f]6f]

# dlxgfsf] nfludfq !^)) ?k}of

xfd|f laif]ztfx? M k|lzIffyL{nfO{ Nofk6k af6 k9fO{g] . alQ gePsf] a]nf ;d]t OGe6/sf] Aoa:yf ePsf] . km];a'snufotsf cGo ;fdflhs ;~hfn tyf O{G6/g]6 k|of]u ug]{ tl/sfx? l;sfO{g] . bIf k|lzIfs4f/f l;sfO{g]

Jofj;flos tflnd s]Gb|d'l;sf]6 gkf !, k':knfnrf]s ?s'd;Dks{ g+= M (&$*%%%&(*

laiffn' Rofpx? gvfcf}+h+undf kfO{g] / v]taf/Ldf cfkm} pld|g]Rofpx? dWo w]/} h;f] Rofpx? laiffn'k|s[ltsf x'G5g , h;sf] ;]jgn] dflg;sf]Hofg} klg hfg ;Sb5 . laiffn' Rofpx?vfO{ l;ls:t la/fdL kl/ lhNnf c:ktfn?s'ddf la/fdLx? cfpg]qmd a9]sf]n]h+unL Rofpx? gvfgsf] nflu lhNnf:jf:Yo sfof{no ?s'dsf] cg'/f]w 5 .

kl/jf/nfO{!) nfv

;'v]{t . cv08 dWoklZrd / To;sf]/fhwfgL ;'v]{tdf x'g'kg]{ dfu ub}{;'? ePsf] cfGbf]ngsf qmddf d[To'ePsf tLg hgfsf] kl/jf/nfO{;/sf/n] /fxt :j?k k|lt kl/jf/!) nfv ?k}+of lbg] lg0f{o u/]sf] 5. k|d'v lhNnf clwsf/L anb]juf}tdsf cg';f/ laxLaf/ a;]sf]dlGqkl/ifb\ a}7sn] d[ts kl/jf/nfO{/fxt :j?k !) nfv ?k}+of lbg] lg0f{ou/]sf] xf] . cfGbf]ngsf qmddf ut;f ]daf/ jL/]Gb |gu/sf l6sf/fduf}td, ofdaxfb'/ la;L / uf]kfnl;+x/hjf/sf] d[To' ePsf] lyof] . uf}tdsf]Oqfd, la;Lsf] wdfnfrf]s / /hjf/sf] d+unu9L rf]sdf d[To' ePsf]lyof] . d[ts dWo] uf}td / la;LnfO{uf]nL nfu]sf] lyof] . o:t} ;/sf/n]3fOt]x?sf] ;Dk"0f{ pkrf/ vr{ Joxf]g]{lg0f{o klg u/]sf] 5 .

kl5Nnf] /fhg}lts ;xdlt cg';f/;+l3otfsf] l;df+sgdf ?s'd lhNnfnfO{b'O{ efudf 6'qm\ofpg] sf] xf] < clxn];a {q rf;f ] / lrGtfsf ] laifoagLx/]sf] 5 . sf]lx cGof}ndf 5g tsf]lx cfkm' o; laifodf hfgsf//x]sf] bfaL u/L/x]sf 5g . To:t} lbgx'lhNnfdf cfGbf]ng lsg e}/x]sf] 5, s]cfGbf]ng af6 ;d:of xn xf]nf tcsf]{ k|Zg klg ;a}df 5tf5'Nn 5 .

?s'd 6'qmf kfg]{ s;}n]lhNnf l:yt s'g} ;ef;bsf] ha/h:te'ldsf /x]sf] cfsng ul//x]sf 5geg] s;}n] pgLx?sf] s]lx e'ldsf 5}glzif{ g]t[Tjaf6 ePsf] xf] eGg] l6KkgL5 . ?s'd 6'lqmPsf] la/f]wdf dfq xf]O{glhNnfdf kl5Nnf] ;do cfkm'x? sf]lxk|b]z gDa/ % / sf]lx k|b]z gDa/ ^df kg'{k5{ eg]/ cfGbf]ng e}/x]sf] 5 .sf]lx h] ePsf] 5 Tof] g} /fd|f] 5 eg]/v'l;ofnL dgfO{/x]sf 5g . t/ cGocfGbf]ng eGbf ?s'd 6'qm\ofpg' x'b}g/ l;+uf] ?s'dnfO{ k|b]z gDa/ % df/fVg'k5{ eg]/ ;b/d'sfd vn+ufdfe}/x]sf] cfGbf]ng a9L k|efasf/Lb]lvG5 . ;b/d'sfd s]lGb|t cfGbf]ngePsf sf/0f klg ;a}sf] rf;f] /lrGtfsf] laifodf agL/x]sf 5 . bnx?lar l;df +sgdf ePsf ] ;xdlt;fa{hlgs ePnut} sl/a Ps ;ftfb]lv cfGbf]ng e}/x]sf] 5 .

h;sf sf/0f sf]lx ;8sdfcfGbfngd} ;xeflu 5g eg] sf]lx lrofrf}tf/f] of ;fdflhs ;~hfnx?dfcfkm\gf] larf/ laZn]if0fx? ;fa{hlgsul//x]sf 5g . sf]lx eg] ?s'd l:ytlhNnf :t/sf 7'nf g]tf cUnf] ejgsf]9f]sf af6 cfGbf]ng x]g]{, sf]lxn]sf7df08f }df k|wfgdGqL ;' l;nsf]O{/fnfnfO{ e]6]/ ?s'd 6'qm\ofPsf]la/f]wdf 1fkg kq a'emfO{of], ?s'd6'qmfpg' x'b}g eg]/ g]tf tyf ;ef;bn]km];a'sdf cfGbf]ngsf] nf]slk|otfsf]nflu cleAolQmx? laleGg dfWodaf6;fa{hlgs ul//x]sf 5g . ?s'dsf] of]cfGbf]ngdf lxt lrtfO{ s;n] sltu/] Tof] clxn] ;Ddsf]=pknAwLn]b]vfO{/x]sf 5, s;}n] AofVof ug'{cfaZos g} 5}g . t/ Pp6f s'/f c?lhNnfsf] h:t} ta ;Dd ?s'dsf ;a}/fhg}lts bnsf g]tfx?n] cfGbf]ngsf]df]rf{ ;dfNb}gg ta ;Dd ?s'dsf]cfGbf]ng dfq lg/Gt/tf xf]nf t/lg0ff{os / pknAwLk'0f{ x'g] ;+efjgf

sdhf]/ x'G5 . ?s'd lhNnfsf s]lxPdfn] sfu|];n] hgf{bg zdf{n] vtdkf/ ] eg ]/ cfGbf ]ngdf xf ldg ] ,aNofsd]lnª ug]{ / s]Gb|df sfu|];;efklt ;'l;n / Pdfn] cWoIf s]kLn];+l3otfdf cv08 x'b}g, cv08tfsf]cfGbf]ng ug]{ ;+l3otf la/fwL xl/of;k{x? x'g, ltgnfO{ k|x/L nufo/ l7skfg'{k5{ eGg] cleAolQm lbG5g eg]?s'd 6'qmfpg] / ?s'd ̂ gDa/df xfNg]sf] /}5g eGg] k|:6 ePsf] 5 . oL ;aug]{ hgf{bg dfq geP/ ;a} bnsflzif{ g]tfx? x'g .

olb hgfb{gsf] ^ gDa/df/fVg kxn ePsf] ePklg ;a} bnsflzif{ g]tfx?sf] ;xdtL /}5 eGg] k|i6x'g cfp5 . To;sf/0f o; k6ssf]l;df+sg s'g} Pp6f g]tf / Pp6f bnsf]e'ldsf geO{ ;lx ePklg unt ePklg;a} bnsf lzif{ g]tfx?sf] ;xdltdfg} ePsf] xf] . Tolx eP/ t bnx?n]cfGbf]ngdf ghfp eg]/ x'O{k hf/Lu/]sf 5g sfo{stf{nfO{ . c6]/ u/]/sf]lx cfGbf]ngdf xf]nfg Tof] km/ss'/f xf] . olb ;S5f} eg] 9f]sf af6cfGbf ]ng gx]/L, sf7df08f } s]lxg]tfnfO{ e]6]sf] gf6s gu/L, s]Gb|sf]kf6L{sf] x'O{k TofuL, ;ud| kf6L g]tfkf6L{sf] em08f ;lxt cfGbf]ngdf cfp,gq ?s'dsf c? sfu|];, Pdfn]sf;ef;b / g]tf sfo{stf{n] kgL s'g};ef;b / AolQmsf] AolQmut laHotu/]/ cfGbf]ng ug'{ ;f]elgo x'g ;Sb}g. of] :jtGq cfGbf]ng xf]nf t/laZn]if0f s;/L e}/x]sf 5 Tof] klgcsf]{ kf6f] x'g hfG5 . sfu|]; ?s'd;efklt dfg axfb'/ g]kfnL, Pdfn]sfcWoIf ladn k'g, Pdfcf]afbLsf cWoIfuf]kfn zdf{, k'a{ /fHo dGqL uf]kfnhLh+u zfx ?s'dsf] ;xsdf geP;Ddof] ?s'dsf] cfGbf]ng k'0f{?kdf ;kmnx'g ;Sb}g . oxf Fx? dWo sf ]lxcfGbf]ngsf] kIfdf blxlrp/] Aoaxf/ug'{xf]nf, sf]lx l;w} cfGbf]nggsf]lakIfdf x'g'xf]nf t/ s]Gb|sf] x'O{k /s]Gb|df ;a} bnsf g]tfx? lardf of]l;df+sgsf] laifodf ;xdlt ePsfsf/0f pxfFx? cfGbf]ngdf cfpg;Sg]ca:yf 5}g . nfdf] ;do;Dd :jtGqcfGbf]ng alnof], kl/kSs x'g ;Sb}g. ;l6sdf s] a'emf} eg] s]Gb|df ;a}bnsf g]tf ldn]/ g} ?s'd nufot;a} 7fpFsf] of] ;+l3o l;df+sg ePsf]

5 . ca h'+uf rNof] s'/f a'emLof],c? s '/ f eGb f k lg xfdL?s'd]nLnfO{ k|b]zLs /fhwfgL;'ud kfg{ ;'v]{t of bfª dWoPs agfpg rf F lx lg/Gt//rgfTds kxn u/f }+ . cgLbnx?n] klg s]lx lgsf; b]nfg .

d]u/fh v8\sf

?s'd

lzif{ g]tf sL hgfb{g;dfrf/ l6KkgL

Page 2: Eaaha sanchar weekly 3 10

@ ?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL

5fkf dfWod www.aahasanchar.com

bLuf] ljsf; / o"jfx?sf] cy{k'0f{ ;xefuLtf

cfnf]s g]kfnL

cfGbf]ng rf/lr/f lsg <

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Tue. 18-25 Aug. 2015

æljsf;Æ nfO{ k|i6\ofpg' kbf{ dflg;sf] cfkm\g}k|of;af6 Joltm jf ;dfhdf k|fs[lts, cfly{s,ef}lts, ;fdflhs / dfgjLo zlQmdf x'g];sf/fTds kl/jt{gnfO{ g} æ;Gt'lnt ljsf;ÆeGg ;lsG5 . ljsf; eg]sf] lg/Gt/rln/xg] ;dli6ut, ;sf/fTds / ;Gt'lntkl/jt{gsf] k|lqmof xf] .

o;n] JolQm jf ;d'bfonfO{ qmdzM:jfjnDagtk{m pGd'v u/fpFb} n}hfg' k5{ .of] lg/Gt/ rln/xg] ;fd"lxs k|lqmof xf] .To;sf/0f ljsf; eg]sf] ?kfGt/0f xf] .JolQmsf] hLjg jf hLjgofkg k4ltdf cfpg]km/skg xf] . lxhf] 9'+u] o'uaf6 cfhsf] @!cf}+ ztfAbL ;Dd cfO{k'Ubf dflg;n] u/]sfgofF, cgf}7f tyf rdTsfl/s ultljlwx?nfO{ljsf; eGg ;lsG5 . @! cf}+ ztfAbLsf]ljsf; eg]sf] ;"rgf tyf k|ljlw clwsdk|of]u xf] h;n] ljZj Ps 3/sf] (globalvillage) ?kdf ?kfGtl/t ul/lbPsf] 5 .To;sf/0f ljsf;sf nflu # s'/fx?sf]cfjZos kg]{ b]lvG5 M Dissatisfaction-c;Gt'li6_ , Dedication - nufj_ tyfDestination -uGtJo_, log} s'/fx?sf] ;xL/ pko'Qm ;+of]hgaf6 cfh cd]l/sf, rLg,hfkfg nufotsf b]zx? ljsf;sf] pRrtdljGb'df k'u]sf 5g\ . ;fdfGotM ljsf;k|lqmofnfO{ bLuf] agfpgsf nflu ;dfhsf;a} ;d'bfosf] cy{k'0f{ ;xefuLtf cfjZostf5, To;sf/0f x/]s ljsf;sf k|of;x? bLuf]ljsf;sf] l;4fGtdf cfwfl/t x'g'k5{ eGg]dfGotfnfO{ ljZj:t/d} ;a}n] :jLsf/]sf]cj:yf 5 "Development thatmeets the needs of the presentwithout compromising the abil-ity of future generations to meettheir own needs." Our CommonFuture (Oxford: Oxford Univer-sity Press, 1987). k[YjLnfO{ dfgjsfnflu a:g / afFRg of]Uo agfO{/fVg klgbLuf] ljsf;sf] dd{ / l;4fGt adf]lhd sfo{

ug{ h?/L 5 . ljBdfg cj:yfdf eO{/x]sfljleGg k|fs[lts k|sf]kn] s] b]vfO{/x]sf] 5eg] olb xfdLn] a]n}df ;f]r gk'/ofpFbf, xfdLn]xfd|f nflu u/]sf] ljsf; g} cle;fk l;4x'g ;S5 . xfdL hf] ;a} ljsf; eg]//ftlbg nflu /x]sf 5f}, s]xL u/f}+ eg]/;f]lr/x]sf 5f}, t/ xffdLn] o; k[YjLnfO{;bf;bf ;'/lIft dfgjsf] 3/ agfpg] r]i6fug'{ cfjZos 5 . xfd|f h:tf cljsl;tb]zx?n] t emg\ a9L lhDd]jf/ / uDeL/eP/ 5nkmn tyf ax; ug{ cfjZos 5 /k|To]s JolQmn] bLuf] ljsf; s] xf] < /s;/L ug]{ < s] s'/f bLuf] ljsf;;Fu hf]l8Psf5g\ eGg] s'/fx?nfO{ ldlxg tl/sfn] a'em]gf}eg] To;sf] df/ klg xfdLn] v]Kg] s'/fdfb'O{dt x'g ;Sb}g . ;dfhdf k5f8L kfl/Psfju{, If]q, ln+u, hfthflt, cNk;+Vos ;a}JolQmx?sf] ;femf a'emfO{ , ;dfg'kflts tyf;dfa]zL / cy{k'0f{ ;xefuLtfsf] h?/L 5,To;df klg o"jf eg]sf] o:tf] zlQm xf] h;n]rfx]df ljsf;nfO{ l56f], k|efjsf/L tyfplrt lsl;dn] lng ;S5g\ .

o; ;Gbe{df bLuf] ljsf;sf]k|lqmofdf xfd|f] b]z g]kfn / o;sf] :yfgLo:t/df o"jfx?sf] cy{k'0f{ ;xefuLtfnfO{ gh/cGbfh u/]sf] b]lvG5 . o"jfx?nfO{ lglZrtsfdsf nflu pkof]u ug]{ clg eljiosf]nflu dfu{bz{g gug]{ clxn]sf] cj:yf b]lvPsf]5 . /fHon] o"jfx?nfO{ kl/rfngsf nfluo"jf tyf v]ns'b dGqfno klg agfPsf] 5t/ To;df klg s'g If]qsf / s;sf o"jfx?n]cj;/ kfPsf 5g\ eGg] ;fob s;}af6 l5k]sf]5}g . t/ klg /fli6|o o"jf gLlt @)^^ ;d]tagfO{ o"jfx?nfO{ ;Daf]wg ug{ cfjZostfdx;'z u/]sf] b]lvG5 . /fli6|o o"jf gLlt@)^^ cg';f/ o'jfx¿df /fi6", /fli6"otf /hgtfk|ltsf] akmfbf/LÙ o'jfx¿sf cfwf/e"tcfjZostfx¿sf] kl/k"lt{Ù ;dfgtf Pj+;dtfd"ns ljt/0fsf] l;4fGtÙ ;+j}wflgs;jf{]Rrtf, j}olQms :jtGqtf, ljZjJofkL

dfgjflwsf/sf] l;4fGt, nf]stflGqs d"NodfGotfÙ hflt, efiff / jftfj/0fLo ;Dkbfsf];+/If0f / ;Dj4{g tyf ;xcl:tTj h:tfcfwf/e"t d"No dfGotfx¿sf] k|j4{g x]t' egLpNn]v ug]{ t/ xfd|f] b]zsf :j:y, alnof,;Lkfn', of]Uo Pj+ bIf o'jfo'jtLx? k|ltlbg!@)) c?sf] b]zdf /f]huf/Lsf nfluuO{/x]sf 5g\ . o;f] x]bf{ t b]lvG5 ls g]kfndfw]/} j[4j4f, afnaflnsfx? /xg] / c?k/lge{/tf olt w]/} jl4 x'g] cToGt uDeL/vt/f 5 . g]kfnsf] hgu0fgf lj=;+= @)^*sf] tYof+s cg';f/ klg g]kfndf xfn ;lqmotyf pTkfbgd'ns hg;+Vof %& k|ltztePsf] / o:tf] vfnsf] cj:yf Ps o'udfPs rf]l6 cfpg] hg;+Vof agfj6nfO{;b'kof]u gug]{ xf] eg] t xfd|f] ljsf; km]l/;Dej 5}g / o:tf] ;lqmo hg;+Vof eg]sf]o"jf zlQm g} xf] . To;sf/0f o"jf zlQm /bLuf] ljsf;nfO{ tfnd]n ldnfpg ;lsPgeg] eljiodf k5'tfpg' jfx]s c? s]xL x'g]5}g lsgeg] Tolta]nf w]/} l9nf eO{;s]sf]x'g]5 . ljsf; k|lqmodf bLuf] ljsf; clgjfo{zt{ xf] lsg eg] cj cfkm\gf nflu ljsf;dfq u/]/ x'Fb}g ls efjL k':tfsf nflu x'g]cfjZostfnfO{ Wofg k'/ofP/ ljsf; ug'{h?/L 5 .

gq t ljsf; ug]{ ;a} cfkm}n] ;Sg]/ ToxL km]l/ xfd|}nflu ljgfz x'g] s'/f klgclxn] g} ;f]rf}+ / olb ljsf; k|lqmofnfO{bLuf] agfpg] xf] , ;dfj]zL, ;dfg'kflts /;dljsf;sf] l;4fGt cg'¿k o"jfx?sf];zQm, k|efjsf/L / cy{k'0f{ ;xefuLtfsf]h?/L 5, clxNo} ;f]rf}+, xfdLn] g} u/f}+, oxLu/f}+ / eljiodf gk5'tfcf}+ Tolta]nf w]/} l9nfeO{;s]sf] x'g]5 . ;Nnfx tyf ;'emfj [email protected]

!% cf}+ cGt{/fli6"o o'jf lbj; ?s'ddf klg ljleGgsfo{qmd u/L dgfOPsf] 5 . k'gMlgdf{0fdfo'jfx?sf] ;fy{s ;xeflutf eGg] d'n gf/fsf;fy o'jf ¥ofnL / sf]0f;ef u/L lbj; dgfOPsf]xf] . lhNnf ljsf; ;ldlt, o"PgPkmkLP / ?s'd]nL;dfh ljsf; s]Gb|sf] ;xof]u tyf lhNnf o'jf;dGjo ;ldlt / /fhg}lts bnsf eft[;+u7gx?sf] ;+of]hgdf d'l;sf]6 vn+ufdf o'jf¥ofnL / sf]0f;ef ul/Psf] 5 .

sflnsf :yfgaf6 lgsflnPsf] ¥ofnLlhNnf k|zf;g, lhNnf k|x/L sfof{no, k'iknfnrf]s x'b}+ k'gM sflnsf :yfgdf k'uL sf]0f;efdfkl/0ft ePsf] lyof] . sf]0f;efdf jf]Nb} :yfgLoljsf; clwsf/L e/ts'df/ zdf{n] x/]s If]qdfo'jfx?sf] cy{k'0f{ ;xeflutf cfjZos /x]sf] jtfP. o'jfsf] hf]; hfFu/nfO{ b]z lgdf{0fdf k|of]u ug{klg lg0ff{os txdf o'jfx?sf] cy{k'0f{ ;xeflutfclgjfo{ x'g'kg]{ pgsf] egfO{ 5 . æo'jf ljgf s'g}

klg sfd 5}g\, o'jfnfO{ ;xeflu u/fO{ x'g] sfdklg k|ltkmnd'vL x'G5 .Æ :yfgLo ljsf;clwsf/L zdf{n] eg] . x/]s ljsf; of]hgfdfo'jfsf] ;xeflutfnfO{ lhNnf ljsf; ;ldltn]ljif]z hf]8 lbPsf] pgsf] bfaL lyof] . sf]0f;efdfo"PgPkmkLPsf lhNnf clws[t e'jg ;]h'jfn /lhNnf o'jf ;dGjo ;ldltsf ;Nnfxsf/ jL/jxfb'/ dNnn] klg dGtJo /fv]sf lyP .sf]0f;efdf g]kfnL sfFu|]; ?s'dsf ;x;lrjledjxfb'/ v8\sf, g]skf Pdfn]sf cWoIf ljdnk'g, PsLs[t g]skf dfcf]jfbLsf lhNnf ;b:o /ftf] sfdL, /fk|kf g]kfnsf cWoIf u0f]z zfxL,;+l3o ;dfhjfbL kmf]/dsf /fh]z k'g, /fli6|ohgdf]rf{sf cWoIf lu/Lk|;fb j'9f, lqe'jg hgtfpRr dflj vn+ufsf lgldQ k|frfo{ k|lht /fjt,

od'gf gGb gd'gf pRr dflj ;]/LufpFsf k|frfo{bfdf]b/ kf}8]n, ?s'd]nL ;dfh ljsf; s]Gb|sfsfo{sf/L lgb]{zg g/]Gb| s];L nufotsf] cfltYotf/x]sf] lyof] . sfo{qmdsf] ;+rfng lhNnf ljsf;;ldltsf sfo{qmd clws[t lrGtfd0fL bfxfnn]u/]sf lyP . lbj;sf cj;/df cfof]lht /]l8of]ax; sfo{qmd cGt/ut # j6f o'jf ;+u7gsfk|d'vx?;+u ax; ul/Psf] 5 .

g]kfn t?0f bnsf pkfWoIf dx]Gb|s];L, o'jf ;+3sf cWoIf vf]d e08f/L /jfOl;Pnsf cWoIf lw/g l;kf{nL ljdz{ ;+uax; ul/Psf] xf] . To:t} :yfgLo ljsf;clwsf/L e/ts'df/ zdf{ / u}/;/sf/L ;+:yfdxf;+3sf pkfWoIf ;De' lj;L;+u klg ax;ul/Psf] 5 . lbj;s} cj;/df o'jf :df/ssf]klg lznfGof; ul/g] atfO{Psf] 5 . b]zdfdxfe's'Dkaf6 Hofg u'dfPsfx? k|ltsf] ;Demgf/ k'gMlgdf{0f tyf p4f/df o'jfx?n] k'¥ofPsf]of]ubfgsf] ;Ddfg :j?k o'jf :df/s lgdf{0fug{ nfluPsf] lhNnf ljsf; ;ldltn] hfgsf/LlbPsf] 5 .

cfxf ;~rf/ ;+afbbftf?s'd

xfdLn] gofF ;+lawfg 3f]if0ffsf nflu w]/} ;dos'/]sf 5f} / s'b}{ cfPsf 5f} . b]z nfdf] ;do;Dd klg ;Demf}tfsf] cGtl/d ;+lawfgn] rNbflaleGg ;d:ofx? klg cfO{/x]sf 5g . h;sfsf/0f gofF ;+lawfg ;dod} hf/L ug{ bnsfg]tf tyf ;ef;bx?nfO{ lakIf agfP/ a]nfa]nfcfGbf]ng klg e}/x]sf] 5 . hgtfn] ;ef;btyf bnsf lzif{ g]tfx?nfO{ sf'gg dfUg' s'g}cGoyf xf]O{g b]z ;+rfngsf nflu klg d'nsfg'gsf] cfaZos k5{ . kl5Nnf] /fhg}lts;xdlt kl5 ;+lawfg l56} 3f]if0ff x'g] ;+s]t tb]lvPsf] 5 t/ b]lvPsf] ;+efjgf / k|s[ofsf;Gbe{df ;d]t laleGg If]qdf hgtfx?cfGbf ]ngdf 5g . bnx?n] ;+l3otfsf ]l;df+sgsf laifodf 5 k|b]z ;lxt ;xdltu/]kl5 clxn] b]z g} xnrn e}/x]sf] 5 eg]vf;u/L pQm l;df+sg ca}1flgs / clxtePsf] eGb} dWoklZrdsf hgtfx? clxn] klgcfGbf]ngd} 5g . o;} ;Gbe{df h;/L bnx?sf];xdltdf ePsf] ̂ k|b]zsf] l;df+sgdf ?s'd6'qmLPsf] 5 h;sf sf/0f To;sf] la/f]w :j?kclxn] lhNnf ;b/d'sfddf cfGbf]ng e}/x]sf]5 hg:t/af6 . To:t} ?s'd 6'qmf kfg'{ x'b}geGb} s]lx ;ef;b tyf g]tfx? klg nfu]sf5g . ;du|tfdf clxn] ?s'd cfGbf]ngdo ePsf]5 . t/ Tof ] cfGbf ]ng cfkm 'cgs'nsf ]rf/lr/f ePsf] 5 . laif]zu/L ;b/d'sfd vn+ufs]lGb|t cfGbf]ngsf/Lx? cv08 ?s'd / ?s'dk|b]z gDa/ % / To;sf] /fhwfgL bfª eg]/cfGbf]g ul//x]sf 5g eg] xfdL ?s'd]nL dWos}klZrdL ?s'dsf hgtf km/s / Ps cfkf;dfla/f]wL cfGbf]ngdf 5g . pgLx? k|b]z gDa/^ df g} /xg'kg]{ / To;sf] /fhwfgL ;'v]{tx'g'kg]{ cfGbf]ngdf 5g . To:t} ?s'd k'aL{e]usf du/;d'bfox? cfkm\gf] If]qnfO{ du/ftk|b]zsf] 3f]if0ff ug{ cfGbf]ng ul//x]sf 5g .vf;u/L k'aL{ ?s'd / /f ]NkfnfO{ ;d]6 ]/du/ft k|b]z 3f]if0ff ug{sf nflu % / ̂ k|b]zb'a} geO{ $ gDa/ k|b]z cgs'n b]lvG5 .h;sf sf/0f of] cfGbf]ng klg ?s'ddfe}/x]sf cfGbf]ng lard} la/f]wef; cfGbf]ng5 . To:t} k'aL{ ?s'd} s]lx afl;Gbf clxn] h]e}/x]sf] 5 Tof] g} /fd|f] ePsf] eGb} v'l;ofnLul//x]sf] klg ;dfrf/x? aflx/ cfof] .To;sf/0f ;du|tfdf ?s'd kl5Nnf] ;do?s'dsf laleGg 7fpFdf cfGbf]ng e}/x]sf] 5t/ tL cfGbf]ngx? g} Ps cfk;df la/f]wLcfGbf]ng e}/x]sf 5g . o;/L ?s'dsf hgtfg}rf/lr/f x'Fbf ?s'd lxt / cfGbf]ngsf] pknAwLsbfkL klg x'g ;'Sb}g . cgL xfdL ?s'd]nL g}Ps cfk;df n8Lof] eg] ?s'd]nLx?sf] hfohdfu s]Gb|df klg gk'Ug ;S5, s]Gb|df klgxfd|f] dfu laaflbt x'g ;S5 . To;sf/0f?s'ddf e}/x]sf] cfGbfngx? Ps cfk;dfla/f ]wL cfGbf ]ngsf ] ?kdf geO{ ;du|?s'd]nLx? Ps eO{ ?s'dsf nflu lxt x'g]9+un] /rgfTds bafa lbcf} .

Page 3: Eaaha sanchar weekly 3 10

@ ?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL

5fkf dfWodwww.aahasanchar.com #

vf;u/L ljsf;f]Gd'v /fi6|n] cfˆgf] ax';ª\Vos hg;ª\Vofsf ¿kdf /x]sf] ;a}eGbf xf]gxf/ / l;h{gzLn lglw o'jf ju{df ug]{ nufgLnfO{ :yug ug{ldNb}g . g]kfnsf] s'n hg;+Vof dWo] sl/a #% k|ltzt !% jif{d'lg / !% jif{ b]lv %( ;Ddsf] pTkfbglzn pd]/ ;d'xdf %& k|ltzt hg;+Vof/x]sf 5 -/fli6|o hgu0fgf @)!!_ . o'jf ju{df ul/g] nufgL ljleGg b[li6sf]0faf6 cf}lrTok"0f{ 5 . dfgjclwsf/ b[li6sf]0faf6 clwsf/ / st{Jo b'j}af]s]sf] o'jf ju{nfO{ ul/aLd'Qm hLjgsf nflu pgLx¿sf] cfˆg} hLjgdf ;lqmo k|ltlglwsf ¿kdf dfGotf lbOPsf] 5 . hg;fª\lVos b[li6sf]0fn]x]bf{, cGo pd]/ ;d"xsf] t'ngfdf o'jf ju{sf] 7"nf] ;ª\Vofn] ltgdf 7f]; nufgLsf] dfu u5{ . Go"g / dWod cfo ePsf /fi6"sf ;fj{hlgs gLltx¿nfO{cem a9L o'jfs]lGb|t agfpg / ljsf; /0fgLltdf o'jf ju{sf] ul/aLsf] 5nkmnnfO{ lj:tf/ ug{ oxf+ cf7 ts{x? k|:t't ul/Psf] 5 .

ts{ ! M ;/sf/n] k|lta4tf u/]sf] 5;/sf/n] cGt/f{li6|o, If]qLo / /fli6|o txdf afnaflnsf, dlxnf tyf o'jf ju{sf] hLjg ;'wf/ ug{] k|lta4tf JoQm u/]sf] 5 . ltgLx? Interna-tional Conference on Population and Development (1994) and the World Programme of Action for Youth(1995) as well as legally binding conventions such as the Convention on the Rights of the Child; theInternational Covenant on Economic, Social and Cultural Rights; the International Convention on the Elimi-nation of All Forms of Racial Discrimination; and the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimi-nation against Women. Key national documents include the National Youth Policy (2066 BS) and theNational Plan of Action on the Holistic Development of Adolescents (2070 BS) x'g\\ \\\ .o'jf ju{sf] ul/la lgjf/0fdf / ljsf;df dxTjk"0f{ e'ldsf /xG5 eGg] tYosf] ;j{q a'emfO{n] ;/sf/ / bftfx?n] o'jf ju{sf] jf:tljs l:ylt yfxfkfpg /fli6"o :t/d} k|df0fx? ;+sng tyf ljZn]i0f ug{' kg{] cfZostfnfO{ cem al9 x'g cfPsf]] 5 .

ts{ @ M o'jf ju{ ;|f ]tsf] plrt c+z kfpg] xsbf/ x'G5;a}eGbf l;wf ts{ ;dfgtfdf cfwfl/t 5 . ;a} ljsl;t / ;ª\qmd0fsfnLg /fi6"sf] hg;ª\Vofsf] 7"nf] lx:;f o'jf ju{ ePsfn] pgLx¿nfO{ ;f|t]sf]plrt cz+ lbgk'g{] Gofofl]rt x'G5 . of] ts{ ljz]ifu/L sd ljsl;t /fi6|df a9L nfu" x'G5, hxfF s'n hg;ª\Vofsf] cg'kftdf o'jf ju{ w]/} 5, h;n]cToGt ul/aL cge'j ug{] ;Defjgf a9L x'G5 .

ts{ #M ;x;|fAbL ljsf; nIo xfl;n ug{] cleofgdf o'jf ju{ s]Gb|ljGb'df /xG5Ps pGgt clwsf/df cfwfl/t (Rights-based) ts{n] o'jf ju{, ljz]ifu/L lszf]/L / o'jf dlxnf, hf] ul/aLsf] gfh's l:yltdf /x]sf x'G5g\,nfO{ nIo u/L a9L ;|f]t ljlgof]hg ug{ g}lts / sfg'gL cfwf/ k|:t't u5{ . ;x;|fAbL ljsf; nIon] ljsf;sf nflu ;fdflhs / cfly{s clwsf// k5f}6]kgsf sf/0fn] ef]Ug] xflgsf] dfqf klxrfg u/L dfgjclwsf/ b[li6sf]0fsf w]/} tTjnfO{ ;dfj]z u/]sf] 5 . pbfx/0fsf nflu o'jf dlxnfsf]lzIffsf] kxF'r ;DaGwL jtd{fg jf:tljstf / ;x;f|AbL ljsf; nIon] lnPsf] nIoaLrsf] b"/L b]vfpFbf ;dfg cfo ePsf jf o; If]qsf c? /fi6|sfcfˆgf] /fi6|;Fu s;/L t'ngf ug{ ;lsG5 eGg] hfgsf/L kfpFbf gLlt lgdf{tfnfO{ ;xof]u k'U5 .

ts{ $ / % M a[xt\ (Macro) / ;"Id (Micro) txdf cfly{s nfeo'jf ju{df nufgLn] x'g ;Sg] dWod cjlwsf nfedf hf]8 lbPsf] b'O{ ts{ lbg ;lsG5 . klxnf] ts{ M a[xt\ cfly{s nfe, h'g afnaflnsfsf] lzIff/ :jf:Yodf nufgLsf] sf/0fn] cfpF5 / To;kl5 lszf]/jo pd]/df nufgL lg/Gt/ u/L ;'?cftL nufgLnfO{ dhat' ub{} clejl[4 ug{ ;lsG5 eGg]dfcfwfl/t 5 . ;"Id cfly{s ts{ ldtJooL tYofª\s / hfgsf/Ldf cfwfl/t lglZrt sfoq{md, h;df x:tIfk]n] Jofks ke|fj kfg{] ;Defjgf /x]sf] x'G5,df nufgL u/L cfly{s k|ltkmn lng] ;DaGwdf p7fpg ;lsG5 .

ts{ ^ M k|d'v ;ª\qmd0fsfnLg r/0fdf o'jf ju{nfO{ ;xof]uo'jf ju{n] ljz]if Wofg kfpg lsg cfjZos 5 < of] ts{ cfˆgf] hLjgrqmsf] k/lge{/tfaf6 cfTdlge{/ x'g] ;ª\qmd0fsf] dxTjk"0f{ r/0fdf o'jf ju{ljz]ifu/L lszf]/Lx¿nfO{ cfOkg]{ afwfcj/f]w tyf To;sf ;dli6ut c;/sf] ljZn]if0fdf cfwfl/t 5 .

ts{ & M hg;fª\lVos ;ª\qmd0fsf] pkof]ubL3{sfnLg ¿kdf x]bf{ cfly{s ljsf;df /fi6|sf] ablnFbf] pd]/ ;+/rgfsf] c;/ ljz]ifu/L Tof] ljlzi6 Ps ;do h'ga]nf d[To'b/ / hGdb/ 36\bfx'g] …hg;fª\lVos k|ltkmnÚ / lge{/ hg;ª\Vofsf] cg'kftdf sfd ug{;Sg] pd]/sf jo:s ;d"xsf] jl[4nfO{ gLlt lgdft{fx¿n] klxrfg ugk{'5{ .gLltut ¿kdf x]bf{, hg;fª\lVos k|ltkmn /f]huf/Lsf cj;/, hg:jf:Yo, n}ª\lus ;dfgtf / lzIffsf] If]qdf nufgL a9fP/ k|fKt ug{ ;lsG5 .o;sf] ljk/Lt hg;fª\lVos k|ltkmnsf] kmfObf lngaf6 c;kmn ePdf To;n] Go"g z}lIfs cj:yf / pRr a]/f]huf/L lgTDofpF5 . sfd ug]{ pd]/sf] 7"nf] ;d"x j[4 cj:yfdf k'uL k/lge{/tfsf] cg'kft km]l/ Psk6s a9\bf :jf:Yo / ;dfhsNof0f k|0ffnLdf 7"nf] ef/ kg{ hfG5 .

ts{ * M bL3{sfnLg nfe M gful/s cJoj:yf (Civil Disorder) sf] ;DefjgfnfO{ Go"gLs/0fbf];|f] bL3{sfnLg ts{, cfk/flws ultljlw / gful/s c;Gtf]ifsf] ;DefjgfnfO{ 36fpFb} /fli6"o ;'/Iffdf ;'wf/ ug{df cfwfl/t 5, h;n] hf]lvdGo"gLs/0f ;DaGwL gLltlgdf{tfsf] ljz]if Wofgfsif{0f u5{ . o'jf ju{ lx+;|s ck/fwsf nflu lhDd]jf/ / To:tf] lx+;faf6 a9Ldfqfdf kLl8t x'g] b'j}cj:yf 5 .cg';Gwfgn] b]zsf] cy{Joj:yf tyf zf;g Joj:yf sdhf]/ ePsf] ;dodf b]zdf o'jfsf] cTolws hg;ª\Vof ePsf] cj:yf -youth bulge_ nfO{/fhg}lts lx+;f / cfGtl/s ;fdflhs åGål;t ;DAfGw /x]sf] b]vfpF5 . o;sf s]xL sf/s tTjdf pRr ;x/L hg;ª\Vof, cj}tlgs sfd jf sfdsf]vf]hLdf /x]sf hg;ª\Vofsf] pRr cg'kft / hg;ª\Vofleq hftLo ljefhgsf/Lsf] dfqf nufotsf ljleGg sf/0f x'g;S5g\ . An extract from The Case for Investing in Young People, Second Edition 2010 (UNFPA) http://www.unfpa.org/public/home/publications/pid/6717 of] hfgsf/L ;+o'Qm /fi6| hg;ª\Vof sf]if (UNFPA) 4f/f k|sflzt o'jf ju{df nufgLsf] k}/jL, bf];|f ] ;+:s/0f @)!), af6 ;fef/ ul/Psf] xf] .http://www.un.org.np/sites/default/files/investing%20in%20young%20people_2010_Nepali.pdf

cfsif{s ;fO{gaf]8{, Aofg/n]vg, xf]l8ªaf]8{ tyf leQ]n]vgsf nflu xfdLnfO{

;Demg'xf]; .

vn+uf %, lkkng]6f

?s'd

df]=(*$&(#@%^^

zfvf sfof{no vn+uf

^ ;f]nfafª

cfl6{i6÷k]G6/ M v]d/fhv8\sf …lajz ofqLÚ

s'zncf6{;]G6/

8fG;/ rfO{of]

;d:t g]kfnL ;dfh cx'dbfafbef/tsf] cfof]hgfdf l56} x'g]nfu]sf] lth laif ]z ;fF:s[ltsfo{qmdsf nflu # hgf -s]6L_8fG;/x? cfaZos k/]sf] x'bft'?Gt ;Dks{ ug'{xf]nf .yk hfgsf/Lsf nflu ;Dks{ AolQmM Pnla s6'jfn, (*!^%*&!!@,(*$&*&%(&&

cv08 ?s'dsf] dfu ub{} Ps ;ftf a9L nfdf];dob]lv e}/x]sf] zflGtk'0f{ cfGbf]ng cem} klghf/L /x]sf] 5 . cv08 ?s'd ;+3if{ ;ldlt ?s'dn]u/]sf] ?s'd aGb tyf ;b/d'sfd d'l;sf]6vn+ufdf k|bz{g hf/L /x]sf] xf] .

k|bz{gsf qmddf ?s'dnfO{ cv08agfO{ k|b]z g+ % df /fVg dfu ul/Psf] 5 .aGbsf sf/0f ?s'dsf] ahf/, snsf/vfgf,lzIf0f;+:yf, ;/sf/L tyf u}/;/sf/L sfof{no

aGb /x] klg kl5Nnf] lbgdf cfGbf]ngdf k|bz{gdfq e}/x]sf] 5 . nuftf/sf] aGbn] hghLjgk|eflat ePsf] 5 .

cfGbf]ngsf/Lx?n] ?s'd Ps x'g]s]Gb|af6 df}lvs ;xdlt ePklg lnlvt ;xdltgx'~h]n ;Dd cfGbf]ng hf/L /xg] atfO{Psf] 5. kl5Nnf] lbgdf cfGbf]ng ;+3if{ ;ldltn] cv08?s'd 5f]8]/ Plss[t jf l;+uf] ?s'dsf] zAb lnP/gf/f tyf cfGbf]ng x'b} cfPsf] 5 . cv08;+l3otfsf] la/f]wL zAb /x]sf] laleGg If]qaf6l6KkgL ePkl5 ;+3if{ ;ldltn] Plss[t ?s'd;+3if{ ;ldlt ag]sf] ;b:o hLjg v8\sfn]hfgsf/L lbP .

cfxf ;~rf/ ;+afbbftf?s'd

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Tue. 18-25 Aug. 2015

Page 4: Eaaha sanchar weekly 3 10

$ ?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL

5fkf dfWod www.aahasanchar.com

@$ 306f cfsl:ds ;]jf nufot cGo laleGg :jf:Yo;d:ofsf nfuL tkfO{sf] e/kbf]{ c:ktfn . ;]jf tyf ykhfgsf/Lsf nfuL ;Dks{ ug'{xf]nf . kmf]g M )**-$)!)$(

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Tue. 18-25 Aug. 2015

l;ª\uf] ?s'dnfO{ ̂ gDa/ k|b]z / To;sf] k|flGto/fhwfgL ;'v]{tdf x'g'kg]{ dfu ;lxt ?s'dsf]rf}/hxf/Ldf k|b{zg ul/Psf] 5 . ;+3Lotfsf]l;dfª\sgsf qmddf cv08 ?s'd ;lxt % gDj/k|b]zdf sfod ug'{kg]{ dfu ;lxt ;b/d'sfdvn+ufdf cfGbf]ng eO/x]sf a]nf ?s'dsf nflu% gDj/ k|b]z kfPs gkg]{ eGb} l;ª\uf] lhNnfnfO{^ gDa/ k|b]zdf sfod ug{ bjfj :j?k k|b{zgul/Psf] xf] .

?s'd pBf]u jfl0fHo ;+3 zfvf rf}/xhf/Lsf] cu'jfO{df /fhg}lts bn sfo{stf{,Jofkf/L, a'l4hLlj nufot ;j{wf/0fn] ljleGggf/f nufpb} rf}/hxf/L ahf/ kl/qmddf u/]sflyP . lhNnfsf] bf];|f] 7"nf] Jofkfl/s s]Gb|sf

?kdf /x]sf] rf}/hxf/L ;lxt l;ª\uf] ?s'dnfO{ ̂gDj/ sfod u/L kL5l8Psf] ljz]ifflwsf/ o'Stk|b]z sfod ul/g'kg]{ pgLx?sf] egfO{ 5 .

lzIff, :jf:Yo nufotsf ljsf;sfk"jf{wf/ tyf ef}uf]lns agfj6 sf/0fn] klg ^gDa/ k|b]zsf] k|fb]lzs /fhwfgL ;'v]{tdf pko'StePsf] rf}/hxf/Ljf;Lsf] egfO{ /x]sf] 5 . rf}/hxf/L l:yt a;kfs{af6 lgsflnPsf] ¥ofnLKn]sf8{, Aofg/ ;lxt gofF ahf/, lqj]0fL, k'/fgf]ahf/ x'b} gflv/f k'u]sf] lyof] . dfux? ;Daf]wgsfnflu O{nfsf k|x/L sfof{no rf}/hxf/L dfkm{tlhNnf k|zf;g sfof{no ?s'd x'b} /fHo k'g{ ;+/rgf cfof]udf pgLx?n] 1fkg kq ;d]t k]zu/]sf 5g\ . cfkm"x? lhNnf 6'lqmo;f] eGg] kIfdfg/x]sf] / b]z ;+3Lotfdf uO;s]kl5 hgtfsf]kfos kg]{ :yfgdf k|fb]lzs /fhwfgL agfpg'kg]{

1fkg kqdf pNn]v 5 . cfkm"n] p7fPsf dfux?tTsfn ;Daf ]wg geP cf Gb f ]ngsfsfo{qmdx?nfO{ yk z;St agfpg] 1fkg kqdfkm{t r]tfjgL ;d]t lbOPsf] 5 . ljhoZj/Luflj;df lqmofoflzn /fhg}lts bnx? g]kfnLsfFu|];sf tkm{af6 eb| axfb'/ lji6, g]skfPdfn]sf gf/fo0f k|;fb vgfn / PsLs[t g]skfdfcf]jfbLsf tkm{af6 tf/fgfy zdf{n] x:tfIf/u/]sf lyP .

To;} u/L ?s'd pb\of]u jfl0fHo ;+3zfvf rf}/hxf/Lsf cWoIf t]h axfb'/ lji6 /gu/ ljsf; ;ldltsf cWoIf k|]d axfb'/ cf]nLn]x:tfIf/ u/L Onfsf k|x/L sfof{no rf}/hxf/Lsf lgldQ k|d'v lx/f axfb'/ vqLnfO{a'emfPsf pBf]u jfl0fHo ;+3 zfvf rf}/hxf/L;b:o l/d k|;fb zdf{n] hfgsf/L lbP .

klx/f]n]kfO{k aufpbfvfg]kfgL ;d:of

nuft/sf] aiff{ ;+u} cfPsf] klx/f]n] kfO{kaufpbf lhNnfsf] k'lt{dsf+8f % vfunsf:yflgonfO{ vfg] kfgLsf] ;d:of k/]sf] 5. :yflgo uf+8f vf]nf vfg]kfgL, cfSr]vfgLvfg]kgL, dfrkf ]v/L vfg]kfgL,sfkmnd]/L vfg]kfgL , k'tnL vf]nfvfg]kfgLsf] ;of} ld6/ kfPk aufpbfvfg]kflgsf] ;d:of k/]sf] xf] .

@% ut] b]lv nuftf/ aiff{ ;+u}v;]sf] klx/f] / vf]nfn] kfO{k aufpbfvfunsf @ ;o %$ 3/df yk vfg] kfgLsf];d:of ePsf] 5 . vfunsf] ufp6f]n, tNgfkf]v/L 6f]n, l6d'/]lg6f]n, dflykf]v/L6f]n,cf ]vn9 'ªuf 6f ]n, kf ]v/f 6f ]nsf ]afl;Gbfx?nfO{ vfg] kfgLsf] lgs} ;d:ofk/]sf] 5 . vfg] kfgLNofpg To; If]qsfafl:fGbfnfO{ sl/a ! 306fsf] af6f] lx8\g'kg]{ afWotf 5 .

lbks af]x/f

z]/ k|;fb 9sfnrf}/hxf/L

?s'dsf laB'lto ldl8ofx?df sfd ug]{ kqsf/dlxnfx?n] lgo'lQm lagf g} sfd ul//x]sf] atfPsf5g . lqmofzLn kqsf/ dlxnf ?s'd lhNnfzfvf ?s'dn] cfO{taf/ u/]sf] lqmoflzn kqsf/dlxnf lar kqsf/ dlxnfx?sf] cj:yf laifoscGt/lqmof sfo{qmddf o:tf] atfO{Psf] xf] .

?s'dsf % j6f / ] l8of ]x?dflqmofzLn ?kdf sfd ug]{ @# hgf kqsf/

dlxnfx? dWo] $ hgfn] dfq lgo'lQm lnP/ sfdug]{ u/]sf] kfO{Psf] 5 . sfo{/t dlxnf kqsf/x?n] sfo{qmddf cfkm'x?nfO{ lgo'lQm lbG5f}+ lbG5f}+dfq eg]/ glbO{ vfnL >d zf]if0f dfq u/]sf]u'gf;f] u/]sf 5g\ . sfo{qmddf af]Nb} lqmofzLnkqsf/ dlxnf ?s'dsf cWoIf g'df l/hfnn]ldl8ofx?n] dlxnf kqsf/x?nfO{ lgo'lQm g}glbP/ sfd dfq} u/fP/ >d zf]if0f u/]sf] k|ltcfkQL hgfpb} kqsf/ dlxnfx?sf] cj:yfaf/]a'‰g tTsfn} ldl8of cg'udg ug]{ atfO{g .To:t} kqsf/ dlxnfx?n] sfd ug]{ If]qdf cfˆgf]

Ifdtfsf] ljsf; ug{' kg]{ / ldl8ofx?n] klg>dhLlj kqsf/ P]g sfof{Gog ug]{ p;sf] Ifdtfcg';f/ kfl/>ldssf] Joj:yf ug{' kg]{ atfPsflyP . sfo{qmddf kqsf/ dlxnfx?n] ldl8ofdfsfd ubf{sf cg'ej, dlxnf ePs} sf/0fn] cfpg]r'gf}tLaf/] 5nkmn ul/Psf] lyof] .

lqmofzLn kqsf/ dlxnf ?s'dsLcWoIf g'df l/hfnsf] cWoIotf Pjd\ ;Nnfxsf/sf]lknf laPdsf] k|d'v cfltYof /x]sf] sfo{qmd;+rfng ;lrj lgd{nf zdf{n] u/]sL lyO{g .

/rgf /fgfdu/

vn+uf

dfq &%)?k}ofFdf

cfxf ;~rf/ klqsfsf] aflif{s u|fxs agLPs aif{ ;Dd 3/d} a;La;L lgoldt klqsf k9\g'xf]; .

u|fxs aGg tkfO{n] klqsfsf] sfof{no vn+uf ! tNnf]ahf/ jfkmf]g g+= (&$*%!!&)^ df ;Dks{ ug{ ;Sg'x'g]5 . To:t} tkfO{sf]3/ cfFug cfPsf xfd|f cflwsfl/s k|ltlglw dfkm{t klg u|fxsaGg ;Sg'x'g]5 . Toltdfq geP/ ;dfrf/, larf/, n]v /rgftyf ;"rgf la1fkg k|sfzg ug{ rfxfg'x'G5 eg] klg xfdLnfO{;Dks{ ug'{xf]nf .

u|fxs aGg 5'6\g' xf]nf gLl56} ;Dks{ ul/ ;'lglZrt x'g'xf]; .(&$*%!!&)^

Page 5: Eaaha sanchar weekly 3 10

@ ?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL

5fkf dfWodwww.aahasanchar.com %

xfdL sxfF ;6/, lu|n u]6,kmlg{r/, /]lnª, cfNd'lgodsfem\ofn 9f]sf / l:6n /]lnªpknAw 5g . ;fy} afn'jf,lu6\6L 9'ªuf, O6\6f, 9'jfgLsf]nflu klg Aoa:yf 5 .

k|f]= /fhgs'df/ las

lzazlQm lu|n pBf]ud'l;sf]6 gkf=!, ?s'd, s[lif ljsf; a}+s glhs

(*%&*@@@!),(*$&*^(@#!

sf7df8f}+ . cd]l/sL k"j{ /fi6|klt lhdL sf6{/n] cfkm"nfO{ SofG;/ ePsf] atfPsf 5g\ .xfn} lnj/ ;h{/Lkl5 SofG;/ ePsf] yfxfkfPsf] pgn] atfPsf 5g\ .

SofG;/ ca pgsf] cGo c+udfklg km}lnPsf] 5 . () jif{sf sf6{/sf] o;}dlxgf lnj/sf] ;h{/L ul/Psf] lyof] . cd]l/sL /fi6|klt af/fs cf]afdfn] sf6{/sf] :jf:Yonfesf] sfdgf u/]sf 5g\ . cf]afdfn] sf6{/;Fu s'/fsfgL u/]sf] XjfO6 xfp;n] hgfPsf]5 . 8]df]qm]l6s kf6L{sf g]tf sf6{/ !(&^ dfcd]l/sfsf] /fi6|klt ag]sf lyP . !(*! df/fi6|klt kb 5f8]kl5 sf6{/n] cfˆgf] sf6{/;]G6/af6 dfgjLo ;xfotsf] sfd ub}{ cfPsf

5g\ . !(($ df pQ/ sf]l/ofsf] k/fdf0f';Demf}tfdf pgn] dWo:ttfsf] e"ldsflgefPsf lyP . cGt/fli6|o ;+3if{x?sf]zflGtk"0f{ ;dfwfgsf] k|of;sf nflu pgnfO{@))@ df gf]]n zflGt k'/:sf/ lbOPsf] lyof]. Ph]G;L÷cgnfO{gva/

pQ/ k"jL{ aUbfbdf ePsf] Ps lj:kmf]6df%) hgfsf ] d[To' ePsf] 5 . O/fsLclwsf/Lx?sf cg';f/ hldnf ahf/sf] Pst/sf/L ahf/df 6|sdf /flvPsf] ad lj:kmf]6ePsf] lyof] .

of] ahf/ ;b/ l;6Ldf k5{ / lzofafx'No lhNnf xf] . ;'GgL lhxfbL ;d"xO:nflds :6]6n] lj:kmf]6sf] lhDd]jf/L lnPsf]5 . lzof ldlnlzofnfO{ lgzfgf agfP/ of]lj:kmf]6 u/fOPsf] p;n] atfPsf] 5 . -Ph]G;L_

aUbfbdflj:kmf]6,

%) sf] d[To'

ljdfg %$ofq';lxt;Dks{laxLg

OG8f]g]l;ofdf Ps ljdfg kk'jfdf j]kQf ePsf]clwsf/Lx?n] atfPsf 5g\ . ljdfgdf %$hgf ;jf/ lyP .

…:yfgLo ;do cg';f/ lbpF;f] #aHg' s]xL cl3 l6|ufgf Po/sf] ljdfg;Dks{laxLg ePsf] xf] . ljdfg k|fGtLo /fhwfgL hofk'/fsf] xjfO cofaf6 blIf0fL zx/cf]lS;lansf nflu p8]sf] lyof] . ljdfgdfrfns bnsf kfFr ;b:o, kfFr aRrf tyflzz';lxt $( hgf ofq' lyP . -Ph]G;L_

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Tue. 18-25 Aug. 2015

Page 6: Eaaha sanchar weekly 3 10

Aaha Sanchar National Weekly, Khalanga, [email protected] Publisher/Editor MMegraj Khadka

cfxf ;~rf/ ;fKtflxs, d'l;sf]6 g=kf= !, vn+uf tNnf]nfO{g, ?s'd ?=lh=k|zf=sf=b=g+= %÷@)^(÷&)

?=lh=x'=sf=b=g+= )(÷@)^(÷&) ;Dks{ kmf]g M (&$*%!!&)^ d'b|s M /fKtL ckm;]6 k|]; k|sfzs÷;Dkfbs M d]u/fh v8\sf

xfdL sxfF gDa/ jfg sfrf] ;'gsf c8{/ cg';f/ cfsif{sl8hfO{gsf u/uxgfx? agfpg'sf ;fy} ;'grfFbL vl/blalqmklg ul/G5 . ;fy} kTy/ dfnfx? rflxPdf klg xfdLnfO{;Demg'xf]; . Ps k6s ;]j ug]{ df}sf caZo lbg'xf]nf .tkfO{sf] ;Gt'li6 g} xfd|f] v'l; xf] .

k|f] M dx]z nfDufb], lutf nfDufb]

n'lDagL e}/xjf ;'grfFbL k;nd'l;sf]6 gkf, % ;f]nfafª ?s'd, -a; sfpG6/ 5]pdf_ (*^*!&*%#@

^ ?s'dsf] cu|0fL / k|efazfnL

5fkf dfWod www.aahasanchar.com

?s'd lhNnfdf ;a}eGbf e/kbf]{ sDKo'6/ lzIff k|bfg ub{} cfPsf] o; OlG:6Ro"6n]ul/a tyf h]x]Gbf/ laBfyL{x?nfO{ dWogh/ ub{} ! xhf/ ?k}ofFd} a]lzs sDKo'6/lzIff / cGo sf]if{x?df klg laif]z 5'6sf ;fy k7g kf7g e}/x]sf] ;xif{ hfgsf/Lu/fpb5f}+ . 5'6 ;'lawf lng h]7 !& ut] leq} egf{ ul/;Sg' xf]nf .

afu]Zj/L sDKo'6/ OlG:6Ro"6 vn+uf !, dfy]Nnf] ahf/ ldl8ofrf]s ?s'd .

(*$$($^#)*,(*$*^(^$^*

d'l;sf]6 gkf !, tNnf]nfO{g ?s'd . (*$&(%$!((

;Dk'0f{ k|sf/sf 5kfO{, 5fk, tyf :6]zg/L ;dfgrflxPdf xfdLsxfF kfNg'xf]nf . xfdL ;'ky d'Nodf5kfO{ tyf lalqm lat/0f ub{5f}+ .

k|f]k|fO{6/ M z}n]Gb| cf]nL÷lnn axfb'/ cf]nL

xfdL sxfF laleGg df]jfO{nx? dd{t ul/g'sf;fy} lals :df6{ df]jfO{n, :ofd;'d df]afO{n l8n/sf] d'NodfkfO{G5 . jf/]G6Lsf ;fy df]jfO{n tyf To; ;DaGwL ;dfu|Lx?yf]s tyf km'6s/df lalqmlat/0f ul/g'sf ;fy} # dlxg]df]jfO{n l/k]l/ª tflnd klg lbO{G5 .

k|f] M /fh k'g -(*$&*(@!!*_

d'l;sf]6 gkf !, vn+uf ?s'd . (*$&*%#@%)

:jflbi6 vfgf, gf:tfsf laleGg kl/sf/, cf/fdbfoL af;, P6]h afy?d ;lxtsf sf]7fx?sf;fy} laafx, ;]ldgf/, tflnd / uf]li7sf nfluxn rflxPdf xfdLnfO{ ;Demg'xf];\ .

k|f]k|fO{6/ M lnnf/fd cf]nL

k|f] M vu]Gb| k'g

vu]Gb| df]jfO{n k;n P08 tflnd s]Gb|d'l;sf]6 gkf= ! zlxb d}bfg ?s'd (*^*!!)#*), (*)(*%*($*

xfdL sxfF laleGg sDkgLsf df]jfO{ndd{t ul/g'sf ;fy} df]jfO{n rfh{/Nofk6k rfh{/, 6r{, Aofl6|, ln8, 3l8,yf]s tyf km'6s/ d'Nodf lalqm lat/0ful/G5 . O{;]jf klg pknAw 5 .

ef/tLo s]GbLo P8\; lgoGq0f ;+u7g -gfsf]_n]s08dsf] cfk"lt{ aGb u/]kl5 5lQ;u9df xfxfsf/dlRrPsf] 5 . 5lQ;u9sf] /fHo P8\; lgoGq0f;ldltdf s08dsf] :6s @ dlxgf klxn] g};lsPsf] lyof] .

:6s ;lsPsf] / gofF cfk"lt{ aGbePkl5 5lQ;u9df s]G› ;/sf/ tyf /fHoaf6;+rflnt P8\; lgoGq0f sfo{qmddf em6\sf nfu]sf];dfrf/df pNn]v 5 . ;dfrf/sf cg';f/s08dsf] dfldnfdf l5d]sL /fHo dWok|b]zn]5lQ;u9nfO{ ;xof]u gu/]sf] klg v'nf;f ePsf]5 . cfkm'sxfF s08d ;lsPkl5 5lQ;u9;/sf/n] dWok|b]z ;/sf/;Fu s08d k}Frf] dfu]sf]lyof] t/ dWok|b]zn] pwf/f]df s08d lbg dfg]g. csf]{tkm{ 5lQ;u9 P8\; lgoGq0f ;ldltn]

/fHosf] :jf:Yo ljefu;Fu s08d C0f dfu]sf]lyof] . ;f] cg'?k ljefun] % nfv s08d lbPsf]klg lyof] . t/ s08dsf] dfu olt lta| eof] sLTof] ;+Vof s]xL ;dod} ;lsof] . bf];|f] k6s klgdfUbf ljefun] s08d lbg cl:jsf/ uof]{ . clxn]5lQ;u9sf P8\; lgoGq0f s]Gb|?df s08dgePsf] / s08d lng hfg] ;j{;fwf/0fx? l/Qf]xft kmls{/x]sf] atfOPsf] 5 .

tYof+s cg';f/ 5lQ;u9df g];gnP8\; sG6|f]n cu{gfOh];gsf] tkm{af6 *$ nfvs08d ljt/0f ul/Psf] 5 . To;dWo] ^) nfv/fHol:yt P8\; lgoGq0f ;ldlt ;LhL;]S;n]ljt/0f ug]{ u/]sf] 5 . tYof+s cg';f/ 5lQ;u9dfem08} %) xhf/ PrcfOeL ;+qmldt /x]sf 5g\ .Ph]G;L÷cgnfO{gva/

xfdL sxfF laleGg sDkgLsf df]afO{n,rfh{/, 6r{, Aof6|L, ln8, P;Ll8;LaNa, /]l8of], l;dsf8{, l/rfh{sf8{kfO{G5 . To;sf ;fy} ;fbf / /+lugkmf]6f], d]df]/L k]g8|fO{eaf6 ;d]t kmf]6f]lgsflng'sf ;fy} xfj; jfol/ªsf;DaGwL ;dfgx? klg kfO{G5 .

k|f] M zlQm s'df/ a'9f

d'l;sf]6 gkf %, ;f]nfafª, ?s'd . (*$&((((^&

ebf} !-&, @)&@ d+unaf/

Tue. 18-25 Aug. 2015

Pp6f k|b]zn] c;xof]u ubf{