Draaiboekbuddyprojecten nieuwkomersInspiratie voor buddyprojecten met anderstalige nieuwkomers

integratie-inburgering.be

3

Waarom een buddy-werking?

Van kandidaten naar duo’s

Overzicht links en tools

Referenties

Bijlages

Ondersteuning van het Agentschap Integratie

en Inburgering

• Kandidaten vinden• Kennismaking met kandidaten• Intakegesprek• Matching

- Criteria- Matchingsmoment- Eerste ontmoeting- Aantal duo’s- Duurtijd

• Mismatch?

1

2

3

4

5

6

7

8

Een doordachte voorbereiding

Ondersteunen en motiveren

• Visie en verankering• Een omgevingsanalyse• Afstemming met andere initiatieven• Doelbepaling• Doelgroepbepaling• Stakeholders in kaart brengen• Lokale organisator• Lokale coördinator• Profiel van de vrijwilliger• Afspraken vastleggen in overeenkomst• Bestaande modellen

• Duo’s ondersteunen• Buddy’s ondersteunen

- Taal en communicatie- Uitwisselingsmomenten- Netwerkmogelijkheden- Motiveren

• Lokale coördinatoren ondersteunen

Inhoud

p. 5

p. 19

p. 31

p. 33

p. 34

p. 46

p. 6

p. 26

4

De vierde pijler binnen het inburgeringstraject, volgens de Beleidsnota 2019-2024 Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering:

‘We bieden een traject op maat aan van 40 uur in de vorm van een buddyproject, een kennismakingsstage bij een bedrijf, vereniging, organisatie of lokaal bestuur, of vrijwilligerswerk.’

‘De lokale besturen zijn hiervan de regisseur, in overleg met de trajectbegeleider. Het aanbodis optioneel voor wie werkt, studeert of vrijwillig een inburgeringstraject volgt.’

5

1 | Waarom een buddywerking?

De kern van integratie is dat iedereen zich in een gemeente thuisvoelt. Nieuwkomers en autochtonen met el-kaar verbinden, is een hele uitdaging. In deze methodiek wordt een nieuwkomer gekoppeld aan een buddy. De buddymethodiek is al enkele jaren in Vlaanderen een geslaagd initiatief om nieuwkomers wegwijs te maken in de Vlaamse samenleving, hen Nederlands te laten oefenen en hun netwerk op te bouwen. Voor autochtonen is het een bewustmaking van wat het betekent om nieuw te zijn in Vlaanderen, een kennismaking met de nieuwkomers in hun gemeente en een verrijking van hun kijk op diversiteit. De grootste meerwaarde? Deze methodiek biedt 1-op-1-ondersteuning op een informele manier. Buddy’s werken hierdoor complementair aan de reguliere hulpverlening.

Een succesvolle buddywerking vereist een professionele omkadering. Dit draaiboek biedt inspiratie voor orga-nisaties en lokale besturen die een buddywerking voor nieuwkomers willen opstarten, uitrollen en opvolgen. Op zoek naar hoe je als lokaal bestuur de regierol kan opnemen in de vierde pijler van het inburgeringstraject? Dan vind je hier ook heel wat ideeën!

Dit draaiboek volgt de opbouw van een buddyproject:

1.² De voorbereidingsfase Afstemming met de relevante partners over doelstellingen en doelgroepen die je wil bereiken, is een cruciale factor om tot een doordachte en geslaagde buddywerking te komen.

2. De effectieve opstart Die afstemming heeft ook effect op de verdere uitwerking van het buddyproject.

3.² De verdere uitrol van het project Je krijgt een (niet-exhaustief) overzicht van ondersteuning die relevant kan zijn voor buddywerkingen. Denk hierbij aan vormingen, intervisies, educatief materiaal, … Je ontdekt wat het Agentschap Inte-gratie en Inburgering voor jou kan betekenen.

We willen alle opgenomen buddy- en duowerkingen1 bedanken voor het delen van hun expertise. Veel succes met jullie waardevolle initiatieven!

Buddyproject

Een buddyproject bestaat uit een duo van een vrijwilliger en een deelnemer:

à (Kandidaat-)vrijwilliger: de buddy, coach, mentor, … à (Kandidaat-)deelnemer: de erkende vluchteling, asielzoeker, oud-/nieuwkomer , …

Anderstalige nieuwkomers

Anderstalige nieuwkomers zijn mensen van buitenlandse her-komst die recent immigreerden, ongeacht het statuut waaronder ze een verblijfsvergunning vragen. Het kan dus gaan om asiel-zoekers, erkende vluchtelingen, gezinsherenigers, gezinsvormers, studenten, …

1 Alle praktijkvoorbeelden werden verzameld tussen 2017 en 2019. Actuele wijzigingen of stopzettingen van deze projecten worden niet vermeld in dit draaiboek.

6

2 | Een doordachte voorbereiding

De slaagkans van je project verhoogt door doordachte keuzes te maken vooraleer je van start gaat. Zo ga je de visie op het project bepalen, een kader uittekenen waarbinnen je werkt, het doel en de doelgroep van het project vastleggen en mogelijke partners in kaart brengen.

Afstemming met lokale partners is cruciaal. Samenwerkingen kunnen een meerwaarde zijn voor het project. Je maakt de samenwerking transparant door een officiële overeenkomst op te stellen.

2.1. Visie en verankering

Een buddywerking kan je als een deel zien van het vrijwilligersbeleid in een lokale context. Voor een door-dachte visie op je (buddy)werking, kan je veel inspiratie halen uit de sector van het algemeen vrijwilligerswerk. Door een link te leggen tussen het buddyproject en het ruimere vrijwilligersbeleid van een regio, organisatie of bestuur kan je het buddyproject structureler inbedden.

Hoe kom je tot een visie?

Bereid je voor aan de hand van de vragenlijst van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. Zorg ervoor dat de antwoorden op deze vragen gedragen worden door alle medewerkers.

• Hoe kijkt de organisatie naar vrijwilligerswerk in de sa-menleving?

• Welke bijdragen leveren vrijwilligers aan de realisatie van de doelen van de organisatie?

• Welke positie en bevoegden hebben de vrijwilligers in de organisatie?

• Hoe autonoom mogen vrijwilligers hun taak opnemen?• Hoe houdt de organisatie er rekening mee dat het vrij-

willig engagement zich afspeelt in de vrije tijd van de vrijwilliger?

• Wat is voor de vrijwilliger de meerwaarde om zich speci-fiek bij deze organisatie te engageren?

• Hoeveel tijd en middelen kan de organisatie besteden aan de ondersteuning en uitbouw van het vrijwilligers-werk?

Hou in je visie rekening met een duidelijke omschrijving van de driehoeksrelatie hulpverlener-buddy- deelnemer. Het is belangrijk om duidelijk te zijn over wie welke rollen opneemt. De buddy mag geen hulp-verlener zijn. Buddy’s werken complementair aan de hulpverlening en beantwoorden aan concrete noden die niet door de bestaande initiatieven kunnen verholpen worden. Een buddywerking draait om gelijkwaardige relaties en om sociaal contact in een vriendschappelijke en ongedwongen sfeer.

7

Inspiratie• Visietekst: Visie op vrijwilligersbeleid Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk • Publicatie: ‘Respectvol vrijwilligen - Positief omgaan met kwetsbare mensen’ van het

Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk• Masterproef: ‘Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de

doelgroep, doelstellingen en aanpak’• Boek: ‘Vrijwilligerswerk op de rails’• Website: Buddywerking Vlaanderen

In de praktijk• Visietekst buddyproject Kortrijk

Tools • Handvest: Succesvol vrijwilligen• Vragenlijst: Routeplanner visie over inzet van vrijwilligers ontwikkelen en verfijnen

De stuurgroep

Een stuurgroep biedt een meerwaarde tot ver voorbij de ‘visiefase’. De stuurgroep krijgt het mandaat van de dienst of organisatie om zaken af te toetsen, uit te werken en te communiceren. Verschillende stakeholders worden zo elk vanuit hun eigen positie betrokken bij de opstart van het project. Ga na of er de mogelijkheid is om aan te sluiten bij een (lokaal) bestaand vrijwilligersplatform of -steunpunt.

De stuurgroep richt je op bij de start van je buddywerking. Denk na over de volgende vragen:

à Wie zit mee aan tafel om de visie over het buddyproject uit te schrijven? à Worden potentiële deelnemers of vrijwilligers betrokken bij die visie? à Hoe verhoudt (de visie van) de stuurgroep van het buddyproject zich tot andere visies of initiatieven over vrijwilligerswerk binnen dezelfde lokale context?

à Is deze visie breed gedragen onder de medewerkers van een dienst of organisatie?

Voorzie met de stuurgroep een duidelijke tijdsafbakening per fase: de voorbereiding, de opstart en de ver-ankering. In het begin zal je veel tijd in de voorbereidingsfase investeren. Op dat moment zijn er wellicht nog geen duo’s gevormd. Denk bij het opstellen van de tijdsafbakening goed na over volgende vragen:

à Wanneer gaan we over tot de effectieve uitrol van het buddyproject? à Wanneer lanceren we het buddyproject? à Wanneer evalueren we het buddyproject? Houden we tussentijdse evaluaties? à Wanneer gaan we over tot verankering? In welke bestaande werkingen of diensten kunnen we het buddyproject verankeren?

Verankering

Vaak ontstaan buddywerkingen vanuit een bepaalde projectoproep, met subsidies die tijdelijk van aard zijn. Zo hebben veel lokale besturen besloten om de extra middelen, in het kader van verhoogde asielinstroom van 2015, in te zetten voor een buddywerking. In een ideaal scenario is het de bedoeling om de buddywerking te verankeren in reeds bestaande werkingen of diensten, zodat het initiatief niet verloren gaat wanneer de projectmiddelen beëindigd worden. Denk van bij de start na over hoe je het buddyproject op lange termijn kan implementeren in de lokale context. Met wie kan je samenwerken en overleggen? Wie kan het project coördineren?

8

In de praktijk

Stad Kortrijk besliste om het buddyproject te verankeren binnen de reguliere vrijwilli-gerswerking van het OCMW. Er is een centrale contactpersoon aangesteld voor de vrij-willigerswerkingen van het OCMW waar ook de buddywerking onder valt. De buddy’s kunnen met hun vragen bij deze persoon terecht. Op deze manier zijn er blijvend bud-dy’s actief en kan er vanuit het OCMW ondersteuning gegeven worden.

Het CAW in Limburg deelde de expertise van een eigen buddyproject in 8 gemeenten. Het CAW sloot een contact af met de betrokken OCMW’s voor de ondersteuning van een buddywerking met minstens 10 buddy’s per gemeente. Het CAW blijft de buddywerking coördineren en staat in voor werving, individuele coaching van de hulpverleners en bud-dy’s, matching. Elk OCMW heeft een contactpersoon binnen dit project.

2.2. Een omgevingsanalyse

Welke hiaten of noden signaleren andere diensten of organisaties rond diversiteit en integratie? Welke signa-len vang je op uit het werkveld of via beoogde deelnemers? Waar kan een buddywerking een oplossing voor zijn? De visiebepaling hangt vast aan het doel dat je voor ogen hebt met de buddywerking. Om je doel expli-ciet te maken, kan een omgevingsanalyse waardevol zijn.

TipMaak een omgevingsanalyse vooraleer je de doelstellingen en doelgroep van de bud-dywerking bepaalt. Zo zorg je ervoor dat de buddywerking gedragen wordt vanuit de realiteit en gericht is op effectieve noden.

Bij een omgevingsanalyse moet je rekening houden met:

• De specifieke lokale context: bijvoorbeeld stad versus platteland, grote stad versus kleine gemeente. Dit maakt een verschil in mogelijkheden op vlak van mobiliteit, aanbod activiteiten, aantal anderstaligen, …

ToolsMaak gebruik van het draaiboek omge-vingsanalyse lokale diversiteit. Dit draai-boek omvat gebruiksklare sjablonen, tips en voorbeelden. Hulp nodig? Contacteer het Agentschap Integratie en Inburgering.

• Kwantitatieve en kwalitatieve input Je kan gegevens verzamelen via:• De Lokale Integratie en Inburgeringmonitor,• Provincies in Cijfers,• Gesprekken met relevante stakeholders: lokale sleutelfiguren, de potentiële doelgroep van het project,

relevante organisaties zoals sociale verhuurkantoren, LOI-medewerkers, maatschappelijk assistenten, brugfiguren, toeleiders, CVO, CBE, praatgroepen, zelforganisaties, integratieambtenaar, …

Draaiboek omgevingsanalyse lokale diversiteit

9

In de praktijk

Welzijnshuis Roeselare en Samenlevingsopbouw brachten met het project proactieve dienstverlening drempels in kaart die mensen met een migratieachtergrond ondervinden bij het bestaande aanbod aan hulpverlening, diensten en hun integratie in Roeselare. Hiervoor werd een grootschalige bevraging afgenomen bij nieuwkomers en talrijke hulp-verlenings- en sociale diensten. Op basis van deze resultaten werd een actieplan ontwik-keld. De opstart van een gecoördineerde buddywerking was een van de aanbevelingen.

SWOT-analyse

Eenmaal je alle gegevens hebt verzameld, kan je dit samen brengen in een SWOT-analyse. Op deze manier be-paal je eenvoudig waar je sterktes liggen, wat versterkt kan worden, waar nog nood aan is, waar de kansen te vinden zijn. Probeer de bevindingen zo veel mogelijk te staven met cijfermateriaal. Dit kan helpen om te beslis-sen waarop je best inzet. Zo zorg je ervoor dat het buddyverhaal zo veel mogelijk aansluit bij de doelstellingen en noden van de dienst(en) of organisatie.

InspiratieDe sterkte-zwakteanalyse (SWOT) van de Vlaamse overheid.

2.3. Afstemming met andere initiatieven

Ga in de voorbereidingsfase afstemmen met andere initiatieven in je buurt (bestaande duo-werkingen, organisaties, projecten). Dit kan belangrijk zijn bij het bepalen van de noden, maar ook in het kader van latere verankering.

Stel hierbij volgende vragen:

• Hoe verhouden de initiatieven zich ten opzichte van elkaar?• Zijn er overlappingen tussen de verschillende initiatieven? • Is er samenwerking mogelijk (schaalvergroting vrijwilligers en deelnemers)?

Door de buddywerking te linken aan andere organisaties of diensten creëer je een win-winsituatie voor alle partijen. De buddywerking wordt zo ingebed in een ruimer netwerk, wat kansen biedt naar verankering toe.

10

2.4. Doelbepaling

Bij de opstart van de buddywerking ga je duidelijk de doelen omschrijven, best aan de hand van de omgevings-analyse. Aan welke noden en kansen moet het project tegemoetkomen? Afhankelijk van het vooropgestelde doel kan je andere accenten geven aan het project. Bepaal welk gewicht je wil geven aan de aspecten specifiek voor nieuwkomers. Durf hierbij ook keuzes maken!

We delen de doelstellingen op volgens relationeel-affectieve en praktisch-doelgerichte aard. Deze liggen vaak in elkaars verlengde, waardoor je ze kan combineren.

Soorten doelstellingen Buddyproject met focus op

Relationeel-affectieve aard • Integratie faciliteren • Sociale cohesie bevorderen • Sociaal isolement doorbreken • Sociaal netwerk verbreden • Werken aan zelfvertrouwen of zelfredzaamheid

Praktisch-doelgerichte aard • Nederlands oefenen • Ondersteuning op de werkvloer • Woonbegeleiding • Wegwijs maken in de nieuwe leefomgeving • Leuke dingen doen als ontspanning

InspiratieMasterproef: ‘Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de doelgroep, doelstellingen en aanpak’

In de praktijk

1. In het buddyproject voor LOI-bewoners van ISOM (OCMW’s Middenkempen) ligt het accent op:• wegwijs maken in de stad (winkels, scholen, bushalte, …),• asielzoekers praktisch ondersteunen (samen winkelen, sorteren, koken, …),• samen iets leuk doen.

2. Stad Menen gaat bij het project TIM (Thuis in Menen) op zoek naar vrijwilligers die erkende vluchtelingen willen ondersteunen bij hun integratie. De vrijwilligers: • verkennen de stad samen met de nieuwkomer, • geven uitleg over sorteren, energiezuinig wonen, huisvuilophaling, het containerpark,• begeleiden nieuwkomers naar de bibliotheek, de school, het ziekenhuis, de mutualiteit, … • ondersteunen nieuwkomers en leiden hen toe naar vrijetijdsactiviteiten.

3. In Oostende kozen de organiserende partners van het buddyproject Compagnons (Sociaal Huis, FMDO) voor de volgende doelstellingen in het functieprofiel van de buddy’s: • sociale steun bieden,• wegwijs maken in de stad, • nieuwkomers doorverwijzen naar hulpverlenende instanties, • het sociaal netwerk verruimen,• laagdrempelige informatie verspreiden en bepaalde informatie duidelijk uitleggen

zoals bijvoorbeeld de Uitpas. Bekijk het volledige functieprofiel van de buddy’s bij Compagnons in bijlage 1.

11

4. Samen Inburgeren in Asse is een verderzetting van het oorspronkelijk gesubsidieerd initiatief in Asse. Anderstalige nieuwkomers worden in duo gekoppeld aan Neder-landstalige Assenaren. Het doel is om de nieuwkomers wegwijs te maken in de stad en tegelijk Nederlands te oefenen.

5. Miet en Griet in Dilbeek wil kwetsbare mensen uit hun sociaal isolement halen. Dit doen ze door duo’s samen leuke dingen te laten doen en tegelijk een luisterend oor te bieden om het zelfvertrouwen op te krikken.

Rol van de vrijwilliger

Het gekozen doel van de buddywerking bepaalt ook de onderlinge verhouding tussen de vrijwilliger en de deelnemers.

à De vrijwilliger als ‘bondgenoot’: je voorkomt dat de deelnemer sociaal wordt uitgesloten. Het con-tact tussen de vrijwilliger en de deelnemer staat centraal, evenals de voldoening die beiden eruit halen. De vrijwilliger gebruikt een relationele on-dersteuningsstijl. Hij of zij is de steun en toever-laat voor de deelnemer, een ‘buddy’ dus.

à De vrijwilliger als ‘coach’: je stimuleert de deel-nemer tot een persoonlijk veranderingsproces. Er worden concrete doelstellingen vooropgesteld die geëvalueerd worden. De vrijwilliger gebruikt een instrumentele ondersteuningsstijl. Hij of zij is de gids en motivator. De vrijwilliger en de deelne-mer doen samen activiteiten waarbij de deelne-mer concrete ervaring kan opdoen.

à De vrijwilliger als ‘mentor’: je stelt een gelijk-aardig doel voorop zoals bij coaching, maar de mentor is iemand met een bepaalde ervaring en expertise. De vrijwilliger is een leermeester en rol-model. Hij of zij brengt inzichten en kennis over, stimuleert, motiveert en laat de hulpvrager ken-nismaken met andere normen, waarden en leef-wijzen.

Tegelijk leg je best de regie van de buddyrelatie bij de deelnemer. De buddy kan zijn ondersteuningsstijl aan-passen naar gelang de noden en vragen van de deelnemer. Hij of zij kan op zoek gaan naar een goede balans tussen bondgenoot, coach en mentor.

12

2.5. Doelgroepbepaling

Omschrijf duidelijk de doelgroep van deelnemers van de buddywerking. Zo kan je beter tegemoet komen aan bestaande noden en kan je gerichter werven en promo voeren.

Kies je voor een afgelijnde doelgroep (mensen die een inburgeringstraject volgen, LOI-bewoners, …) of voor een ruimere doelgroep (maatschappelijk kwetsbaren, mensen in sociaal isolement, anderstalige inwoners van de stad of regio, nieuwkomers, …)? Deze keuze maak je op basis van de omgevingsanalyse.

Tip Onderschat het Mattheuseffect niet! Vooral zij die al veel ondersteuning krijgen, of zij die mondeling sterker zijn, maken gebruik van een zorgnetwerk. De meest kwetsbaren, voor wie zo’n netwerk bedoeld is, worden vaak niet bereikt. Het Mattheuseffect kan je omzeilen door te kiezen voor een specifieke, afgelijnde doelgroep. Dit zijn nieuwkomers met bijvoorbeeld weinig schoolachtergrond, met weinig sociale of professionele vaardig-heden of met een beperkt sociaal netwerk.

Inspiratie• Masterproef: ‘Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de

doelgroep, doelstellingen en aanpak’• Rapport: ‘Duo-werkingen in Vlaanderen’. Methodiek, successen, valkuilen, doelstellin-

gen en verschillende doelgroepen.

In de praktijk• Doelgroep buddywerking Tienen: anderstalige nieuwkomers waaronder erkende

vluchtelingen, subsidiair beschermden, geregulariseerden.• Doelgroep buddywerking TIM (Thuis in Menen): personen die een wettig verblijfssta-

tuut hebben en in Menen, Lauwe of Rekkem wonen. • Doelgroep Compagnons Oostende: mensen met een leefloon (of een equivalent

leefloon) en nieuwkomers uit Oostende. • Doelgroep specifiek buddyproject Lokeren: OKAN-leerlingen, met medeleerlingen als

buddy’s.

2.6. Stakeholders in kaart brengen

Welke verschillende rollen kan je onderscheiden in een buddywerking? Behalve de lokale organisator en de coördinator, zijn er nog andere stakeholders.

Interne stakeholders zijn in de eerste plaats de eigen personeelsleden, bestuursleden en vrijwilligers. Externe stakeholders zijn groepen of organisaties die buiten je eigen werking staan, bijvoorbeeld een vzw, een lokaal dienstencentrum, een huisartsenkring, een vrijwilligersorganisatie, een zelforganisatie, een sociaal verhuur-kantoor, een school, een bedrijf, het CAW, het Sociaal Huis of OCMW.

13

Van longlist naar shortlist

Stakeholders identificeren is eenvoudig maar hoe definieer je wie de relevante stakeholders zijn? Brainstorm met de stuurgroep over een longlist van stakeholders en wik een weeg vervolgens hun belang en invloed om te komen tot een shortlist.

ToolsMaak gebruik van de stakeholdermappingmethodiek om stakeholders te selecteren vol-gens hun belang en invloed.

Rollen voor de stakeholders

Wanneer je aan de slag gaat met verschillende stakeholders, moet je weten dat er verschillende rollen en verwachtingen ingevuld worden.

TipBevraag de stakeholders die je wil betrekken in het project naar hun verwachtingen, engagement en rol die ze willen opnemen. Maak duidelijke afspraken met hen.

Mogelijke rollen van stakeholders binnen het buddyproject:• Doorverwijzen naar het buddyproject.• De buddywerking mee helpen bekendmaken. • Samenwerking met andere diensten bevorderen.• Lid worden van de stuurgroep.

Voor- en nadelen

Als je samenwerkt met stakeholders, kan dat zowel voor- als nadelen met zich meebrengen. Maak een lijstje.

Voordelen Nadelen

• Je kan taken verdelen over meer personeel. Dat is handig als iemand verhinderd is of tijdelijk vervangen moet worden. Je vult elkaar ook aan op vlak van competenties: groepen begeleiden, administratieve opvolging, werven, activiteiten organiseren, teams ondersteunen, …

• Je bereikt een groter publiek. Je kan netwerken, adressen en kennissen delen. Maak afspraken over promo voeren en doorverwijzen.

• Je hebt meer accommodaties en middelen. • Je kan elkaar aanmoedigen en inspireren in het

samenwerkingsproces, vooral als je meningsver-schillen goed oplost.

• Je kan meer energie steken in het ondersteunen van de deelnemers.

• Je creëert een groepsgevoel en samenhorigheid.

• Je bent afhankelijk van elkaar. Je moet principes en timings respecteren. Je moet meer overleg-gen, waardoor het proces kan vertragen.

• Gedeelde verantwoordelijkheid mag geen afge-schoven verantwoordelijkheid worden.

• Onopgeloste conflicten kunnen een negatieve invloed hebben op je initiatief. Ga geen samen-werking aan als er een onderhuidse strijd is tus-sen de twee organisaties.

• Samenwerking vraagt soms extra sturing en overleg. Dat extra werk mag niet de overhand krijgen.

• Je verliest een beetje autonomie.

14

2.7. Lokale organisator

De lokale organisator is de organisatie, dienst of netwerk die het initiatief neemt om een buddywerking op te starten. Als oprichter beslist de organisator wat het doel, de visie, de duur, … is van het buddyproject. Hij of zij heeft daarnaast een faciliterende rol: contacten aanspreken, voor een locatie zorgen, flyers maken, … Bovendien werkt de lokale organisator ook aan het draagvlak voor het buddyproject in de stad of gemeente.

In de praktijkVoorbeelden van lokale organisatoren:• een vzw: FMDO vzw Oostende, Limburgs platform Vluchtelingen.• een Sociaal Huis of OCMW: OCMW Kortrijk, Huis van het Welzijn Harelbeke, Sociaal

huis Diksmuide, OCMW Brugge, …• een integratiedienst: integratiedienst Menen, integratiedienst Waregem , … • een CAW: in Limburg coördineert het CAW bijvoorbeeld de samenwerking met 8 ge-

meenten.

2.8. Lokale coördinator

De lokale coördinator neemt de inhoudelijke en praktische werking van het buddyproject op zich. De rol van coördinator kan gedragen worden door een professionele medewerker (een tijdelijke werkkracht of iemand die integraal deel uitmaakt van de organisatie) of door een vrijwilliger. Ga na wat de meerwaardes zijn van beide opties. Zijn er vrijwilligers of professionele krachten beschikbaar? Wie is het best geplaatst om te coördineren?

Baken de taken van de coördinator duidelijk af, zodat buddy’s en hulpverleners weten wat ze mogen verwach-ten. De lokale coördinator:• is verantwoordelijk voor de opvolging van de gematchte duo’s en het coachen van de buddy’s. • signaleert knelpunten aan de lokale organisator en partners. • treedt op als bemiddelaar. • is het eerste aanspreekpunt voor de buddy’s wanneer zij vragen krijgen voor bijvoorbeeld een hulpverlener.

In de praktijk kan het takenpakket van de coördinator erg variëren, afhankelijk van de beschikbare perso-neelsinzet, maar ook van de gemaakte keuzes in doelgroep en doelstellingen. Schrijf je een vacature uit voor projectmedewerker? Omschrijf dan duidelijk het takenpakket en de vereiste competenties.

In de praktijk• In het buddyproject in Gistel is een maatschappelijk assistent verantwoordelijk voor

de opvolging van de buddywerking. Zij wordt ondersteund door een geëngageerde vrijwilliger.

• Stad Izegem schreef een vacature uit voor de functie van projectmedewerker voor het buddyproject Budd’iz.

Bekijk de vacature in bijlage 2.

TipMaak het takenpakket van de lokale coördinator zo concreet en praktisch mogelijk. Het helpt in de verankeringsfase of als een nieuwe coördinator het roer overneemt.

15

Tools• Routeplanner: rechten en plichten organisatie en vrijwilliger • Routeplanner: basiscompetenties van de vrijwilligersverantwoordelijke• Competentiecheck voor coördinatoren en begeleiders van vrijwilligers

2.9. Profiel van de vrijwilliger

Stel een profiel op van de vrijwilligers die je in jouw buddywerking wil. Vermeld hierbij duidelijk welke com-petenties je zoekt en wat de rol is van de vrijwilliger. Wat kan en mag de vrijwilliger in verhouding tot de hulpverlening? Wat mag hij zelfstandig doen en wat niet? Het helpt je bij de selectie en matching van de duo’s, maar het beperkt ook misverstanden en het is een houvast als er zaken mislopen.

Een doorsnee vrijwilliger in buddywerkingen is iemand die al erg geëngageerd is en een drukke agenda heeft. Mensen tussen de 30 en 40 jaar, die werk en gezin combineren, zijn ondervertegenwoordigd als vrijwilligers in dergelijke projecten. Het is dus goed om je hiervan bewust te zijn en eventueel extra inspanningen te doen om ook die vrijwilligers aan te trekken die een ander profiel hebben.

Interessante profielen kan je ook vinden bij mensen die een gelijkaardig proces doorlopen hebben als de be-oogde doelgroep. Wie zelf als nieuwkomer het integratieproces heeft doorlopen, kan een goede buddy zijn. Zij kunnen optreden als ervaringsdeskundigen en zijn meer vertrouwd met de vragen en moeilijkheden van de nieuwkomer. Een buddy die in Vlaanderen geboren en getogen is, wordt zich tijdens zijn buddyproces vaak bewust dat niet alles zo vanzelfsprekend is voor een nieuwkomer.

In de praktijk

Buddyproject Roeselare werkt met enkele Arabischsprekende buddy’s die zelf het in-burgeringsproces deden. Naast de nodige praktische en sociale ondersteuning worden ze ook voor eenvoudige vertaalopdrachten ingeschakeld.

Zoersel omschrijft het profiel van hun buddy’s bij taalcoaches voor anderstalige kin-deren als volgt: ‘Sta je open voor andere culturen? Durf je de uitdaging aan en ben je gemotiveerd om in te gaan op de individuele taalbehoefte van deze kinderen? Ben je beschikbaar op één of meer halve dagen per week, minstens 1 schooljaar lang (of meer)? Een pedagogische of sociale opleiding als achtergrond is nuttig, maar niet noodzakelijk.’

In het Maatjesproject van het Limburgs platform vluchtelingen worden minimale com-petenties verwacht van de vrijwilligers in het werken met nieuwkomers:• bereid zijn om op te treden als vertrouwenspersoon voor vluchtelingen/respect voor

de privacywet,• openheid ten opzichte van het vluchtelingenvraagstuk, zonder paternalistische houding,• inleefvermogen en geduld,• tijd willen investeren in de vluchteling en zijn familie,• bereid zijn tot vorming en overleg,• bereid zijn om met goede afspraken in team te werken (met andere vrijwilligers,

lokale besturen, hulpverleningsinstanties),• duidelijke taal spreken,• je eigen grenzen bewaken.

16

Compagnons Oostende stelde een functieprofiel op waar buddy’s aan moeten voldoen: • gemotiveerde vrijwilliger ouder dan 18 jaar,• openstaan voor diversiteit op alle vlakken (religie, afkomst, seksualiteit, beperking,…), • sociaal voelend en plichtsbewust naar de verwachtingen die de maatschappij stelt, • openstaan voor mensen in armoede,• openstaan voor andere talen dan je moedertaal, • affiniteit met vluchtelingen en asielzoekers, • op een gezonde wijze met de context van een nieuwkomer kunnen omgaan en hier-

bij voldoende afstand kunnen behouden, • …

Bekijk het functieprofiel van Compagnons in bijlage 3.

Er werd een intakegesprek afgenomen met de kandidaat-buddy’s waarin gepolst werd naar het profiel en engagement. Op basis van deze info matchten ze een buddy met een deelnemer.

ToolsRouteplanner: visie over de inzet van vrijwilligers ontwikkelen en verfijnen

Rol van het Nederlands

Specifiek voor buddyprojecten die zich richten tot nieuwkomers of vluchtelingen speelt de kennis van de Nederlandse taal een rol. Wordt Nederlands vooropgesteld als voertaal tussen de duo’s? Indien wel, welk ni-veau moet een deelnemer dan minimaal bereikt hebben? Hoe kan dat niveau afgetoetst worden? Mogen een deelnemer en een vrijwilliger een andere gemeenschappelijke taal hebben en spreken?

Meer info bij ondersteuning op vlak van taal en communicatie.

In de praktijk Bij Samen Inburgeren in Mechelen moeten de nieuwkomers een basiskennis Nederlands beheersen, een minimum van taalniveau 1.2.

TipStel je vragen over Nederlands leren aan het Agentschap Integratie en Inburgering. In Brussel kan je terecht bij Huis van het Nederlands Brussel.

2.10. Afspraken vastleggen in overeenkomst

Er moet over heel wat praktische zaken nagedacht worden. Buddywerkingen vergen ook tijds- en budget-investeringen. Door de samenwerking, rolverdelingen en engagementen vast te leggen in een overeenkomst of infomap schep je duidelijkheid:

à Hoe communiceer je over het project? à Wie doet wat? à Waar spreek je af? à Welke logo’s komen op de materialen? à Veelgestelde vragen à Klachtenprocedure à …

17

Tool• Routeplanner: rechten en plichten organisatie en vrijwilliger

2.11. Bestaande modellen

Na deze denkoefeningen kan je er ook voor kiezen om een bestaand model van buddywerking te gebruiken. Dit model sluit wel best aan bij je lokale analyse.

TipContacteer het Agentschap Integratie en Inburgering om te weten waar er buddyprojecten in jouw buurt zijn. Zo kan je lokaal inspiratie zoeken.

Samen Inburgerenmethodiek

Samen Inburgeren werkt volgens 11 krijtlijnen.

1. Een inburgeraar en een inburgeringscoach ontmoeten elkaar minstens 2-wekelijks om samen iets te doen.2. De 2-wekelijkse ontmoetingen vinden plaats in een vooraf bepaalde periode van min. 6 en max. 12 maanden.3. Een inburgeringscoach is iemand die ‘thuis’ is in de lokale samenleving en goed Nederlands spreekt.

Hij ondersteunt de inburgeraar om zijn inburgeringsproces vlotter te laten verlopen.4. De inburgeraar en de inburgeringscoach engageren zich beiden vrijwillig en onbezoldigd.5. Duo’s ontmoeten en leren van elkaar in een informele sfeer.6. Tijdens de ontmoetingen heeft de inburgeraar de kans om zijn Nederlands te oefenen.7. Inburgeraars die willen deelnemen, moeten zich kunnen uitdrukken in het Nederlands. Een primair

inburgeringstraject of taallessen volgen of gevolgd hebben, vormt geen voorwaarde om te kunnen deelnemen. Er zijn ook geen eisen betreffende het minimum of maximum aantal jaren dat een inbur-geraar al in Vlaanderen verblijft.

8. Samen Inburgeren kan de Nederlandse lessen voor anderstaligen en de inburgeringstrajecten aanvullen, maar kan er net zo goed los van staan. Het initiatief is ook complementair met bestaande groepsinitiatieven zoals conversatiegroepen.

9. Wie Samen Inburgeren lokaal organiseert, heeft de vrijheid het model aan te passen op maat van de plaatselijke situatie en noden.

10. Een lokaal initiatief Samen Inburgeren beoogt betrokkenheid van het lokaal bestuur.11. Samen Inburgeren is politiek, religieus en ideologisch neutraal en streeft geen winst na voor de ini-

tiatiefnemers of deelnemers.

Meer info over de Samen Inburgerenmethodiek is terug te vinden via www.sameninburgeren.be. Wil je toegang tot alle materialen, stuur dan een e-mail naar communicatie@integratie-inburgering.be.

ArmenTeKort

Deze organisatie wil kansarmoede afschaffen. Een opgeleide vrijwilliger wordt gekoppeld aan iemand die leeft in kansarmoede. Ze worden respectievelijk de kansbiedende en de kanszoekende buddy. Ze gaan een tweejarig engagement aan om elkaar wekelijks te ontmoeten. De deelnemers bepalen zelf wat ze samen doen. De enige doelstelling is het herstel van eigenwaarde op basis van een gelijkwaardige relatie binnen een empowerment-kader, door een ‘georganiseerde vriendschap’. Er gaat veel aandacht naar een goede en methodische opleiding voor de kansbiedende buddy’s. ArmenTekort kenmerkt zich door innovatie zowel op vlak van de organisatie als op vlak van de buddywerking zelf. Een matchingstool laat toe dat de kanszoekende buddy op basis van voorkeuren zelf kan kiezen wie zijn kansbiedende buddy wordt. De trajecten worden met een ‘buddy bot’ intensief opgevolgd.

ArmenTekort is actief in Antwerpen, Mechelen en de Kempen.

18

B

3 | Van kandidaten naar duo’s

3.1. Kandidaten vinden

Denk goed na over hoe je het project zal bekendmaken en hoe je kandidaat-deelnemers en -vrijwilligers zal werven.

• Omschrijving project à Zorg voor een goede omschrijving van je project. à Welke boodschap geef je mee?

• Communicatiecampagne à Bepaal de meest effectieve communicatiekanalen om het project bekend te maken bij potentiële buddy’s en deelnemers. Welke mediakanalen zijn het meest geschikt zijn voor anderstaligen en kandidaat-buddy’s? Maak gebruik van meerdere communicatiekanalen!

à Plan infosessies waarbij geïnteresseerden kunnen kennismaken met het buddyproject. à Maak het project voldoende bekend bij hulpverleningsorganisaties, zelforganisaties, CVO/CBE, praattafels, … zodat zij nieuwkomers kunnen werven als deelnemer.

à Maak het project bekend bij studenten: nodig ze uit om via stages of schoolopdracht in het bud-dyproject te stappen.

à Maak gebruik van duidelijke taal: zeker in de communicatie met anderstaligen is dit belangrijk. Meer info bij ondersteuning op vlak van taal en communicatie.

• ToegankelijkheidEen toegankelijke voorziening is bereikbaar, beschikbaar, betaalbaar, bruikbaar, begrijpbaar, betrouwbaar en bekend. Op deze manier vergroot je de kans dat ook kwetsbaren aansluiting vinden op het initiatief, met als resultaat dat je een diverser publiek bereikt. Meer info? Contacteer het Agentschap Integratie en Inburgering.

De 7 B’s voor een goede toegankelijkheid van de dienst- en hulpverlening bij lokale besturen en organisaties zijn:

1. Bereikbaarheid: de middelen tot daadwerkelijk contact tussen het publiek en het lokaal bestuur of de organisatie.

2. Beschikbaarheid: de mate waarin de dienstverlening daadwerkelijk gegeven kan worden aan het publiek binnen een aanvaardbare tijd.

3. Betaalbaarheid: rekening houdend met de financiële draagkracht van het publiek.

4. Bruikbaarheid: geschikt voor gebruik, goed functionerend.5. Begrijpbaarheid: verstaanbare dienst- en hulpverlening.6. Betrouwbaarheid: respect voor de privacy, niet eindeloos

doorverwijzen, zich welkom voelen.7. Bekendheid van het aanbod: het lokaal bestuur of de

organisatie kennen, weten waarvoor het staat.

19

Eenmaal er kandidaat-buddy’s en -deelnemers zijn, moet je hen zo snel mogelijk feedback geven over hun kandidatuur en het verdere verloop van screening, matching en effectieve start. Ga na of je hier gebruik kan maken van een reeds bestaande procedure binnen je organisatie of dienst.

Inspiratie

• Masterproef: ‘Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de doelgroep, doelstellingen en aanpak’

• Klare Taal Rendeert• Info over taalniveaus NT2 • ERK-berg: hoe verloopt een traject Nederlands leren? • Communiceren met een multicultureel publiek

In de praktijk

• ArmenTekort in Antwerpen organiseert maandelijks 2 infosessies voor kandidaat- buddy’s. Ze zetten actief in op sociale media zoals Facebook en LinkedIn. Ze contacte-ren ook bedrijven en organisaties om buddy’s te werven.

20

• TIM (Thuis in Menen) stelde een vacature op voor vrijwilligers die buddy willen wor-den voor erkende vluchtelingen. Daarnaast werd er een infoavond georganiseerd voor vrijwilligers en was er campagne via Facebook, flyers en de website van stad Menen.

• Compagnons Oostende maakte gebruik van een infosessie en een reportage op WTV om vrijwilligers te werven. Er werd ook campagne gevoerd met flyers en nieuwsbe-richten op de website van stad Oostende en FMDO.

• Buddywerking voor nieuwkomers in Leuven maakt promo via het stadsmagazine

en via de website van stad Leuven.

• CAW Limburg organiseert samen met de partnergemeente een infomoment. Geïnte-resseerden krijgen info over de buddywerking en het functieprofiel. Ook het OCMW of LOI wordt voorgesteld. Na de uitleg kunnen de aanwezigen beslissen of ze verder gaan in de procedure.

Tools

• 10 tips voor vette vacatures • Checklist: mediamix vrijwilligers werven • Toolbox vrijwilligers werven: uitgebreide tips en voorbeelden om een wervingsplan

voor vrijwilligers op te zetten• 10 tips voor mondeling en schriftelijk communiceren met anderstaligen • Communicatiewaaier: taaldrempels in hulp- en dienstverlening verkleinen

3.2. Kennismaking met kandidaten

Tijdens een uitgebreide kennismaking krijgen potentiële kandidaten – zowel buddy als deelnemer – de kans om het initiatief te leren kennen, alvorens ze beslissen om effectief deel te nemen. Anderzijds ontmoet ook de coördinator de potentiële kandidaten, zodat hij of zij later een goede match tussen kandidaat-buddy’s en -deelnemers kan maken.

Persoonlijk gesprek, groepsbijeenkomst of formulier

Bij voorkeur gebeurt de kennismaking via een persoonlijk gesprek. Tijdens dat gesprek leg je de inhoud van het project goed uit en toets je de verwachtingen van de geïnteresseerden af. Sta nogmaals stil bij het profiel, de minimale competenties en verwachtingen van de kandidaat-buddy en -deelnemer, om misverstanden te vermijden.

Maar de kennismaking kan ook ruimer gaan. Het is bijvoorbeeld het uitgelezen moment om stil te staan bij de praktische organisatie en de beoogde doelstellingen van het buddyproject. Wie is de organisator? Wie is de coördinator? Je kan ook polsen naar interesses, tijdsinvestering, verwachtingen, … Hoe duidelijker dit gecom-municeerd wordt, hoe meer kans op een duurzame match tussen buddy en deelnemer.

Als alternatief kan je ook kiezen voor een groepsbijeenkomst of een invulformulier. Veel hangt af van de mo-gelijke tijdsinvestering van de coördinator, maar ook van de mate waarop je inzet op laagdrempelig werken. Bereid het kennismakingsgesprek met de potentiële buddy’s en deelnemers goed voor met de stuurgroep.

21

Gebruik onderstaande richtvragen.

à Welk engagement verwacht je van de buddy en de deelnemer? à Welke vragen kunnen aan bod komen bij de duo’s? Bijvoorbeeld: omgaan met geld. à Tot waar reikt het engagement van de buddy ? De buddy is bijvoorbeeld geen hulpverlener of be-diende van een interimkantoor.

à Hoe worden duo’s gevormd? à Hoe gebeurt de opvolging? à Waar kunnen de buddy’s terecht met vragen? à Wat is de motivatie van de buddy’s en wat zijn hun verwachtingen? à Wat is de achtergrond van de deelnemer? à Hoe zien de buddy’s de leefwereld van de deelnemer? à Wat denken ze aan te kunnen? à Hoe goed is het Nederlands van de inburgeraar en wat ziet de buddy zitten om hieraan bij te dragen? à Welke praktische vragen hebben buddy en deelnemer? Bijvoorbeeld: verplaatsing en transport, de agenda en de planning van activiteiten die ze samen gaan doen.

In de praktijk Buddywerking Kortrijk maakte gebruik van een startbijeenkomst om de buddy’s te ver-welkomen en te informeren over het initiatief (visie, doelstellingen, werkwijze).

Kandidatenfiches

Maak na de kennismaking fiches op van de kandidaat-buddy’s en -deelnemers, met respect voor de privacy-wetgeving. Voordelen van een registratie zijn onder meer:• Je houdt interesses van de kandidaten bij.• Je kan evalueren wat wel of niet werkt bij de werving van kandidaten.• Je bouwt statistieken op over deelnemers: wie bereik je wel en wie niet?• Je houdt een wacht- of reservelijst bij met kandidaten die je niet onmiddellijk kan matchen.

3.3. Intakegesprek

Wanneer iemand beslist mee te doen als buddy of deelnemer, moet je nog enkele stappen doorlopen voor je kan overgaan tot de matching. De coördinator neemt een belangrijke rol op in het individuele intakegesprek.

Wat komt er aan bod in een intake?

à Breng de kandidaat-buddy’s op de hoogte van de vrijwilligerswetgeving. De coördinator kan dit doen of iemand anders die bezig is met vrijwilligerswerk binnen de organisatie. Sommige vrijwilligers hebben een goedkeuring van de RVA nodig om vrijwilligerswerk te kunnen doen.

à Schets wat de deelnemer en de buddy mogen verwachten van het buddyproject. De deelnemer weet waarvoor hij een beroep kan doen op de buddy en waarvoor niet. Ook omgekeerd weet de buddy tot waar zijn opdracht gaat.

à Breng de noden van de deelnemer in kaart, zodat je voor een optimale match kan zorgen. à Verduidelijk het verwachte engagement van beide partijen en de doelstellingen van het buddyproject. à Informeer de buddy’s of ze een eventuele basisvorming moeten volgen. à Geef uitleg over onkostennota’s, indien van toepassing.

22

à Laat de buddy of deelnemers een engagementsverklaring ondertekenen. Hierin staan afspraken rond de deontologie van de organisatie waaronder de buddywerking valt.

à Geef de contactgegevens van het aanspreekpunt mee, in de meeste gevallen is dit de coördinator. à Bespreek wat de deelnemer of buddy moet doen in geval van nood. Bij wie kan hij of zij terecht?

In de praktijk

Het Maatjesproject van het Limburgs Platform Vluchtelingen stelt enkele basisvereis-ten voorop voor een potentiële deelnemer. De vluchteling:• is voldoende gemotiveerd,• is bereid om te investeren in de ondersteuningsrelatie,• staat open voor feedback van een ander,• is bereid om verantwoordelijkheid te dragen,• verbindt zich met het project en zijn of haar persoonlijke doelstellingen.Bij het eerste gesprek met de kandidaat-deelnemer maken ze een goede inschatting van de vluchteling zijn of haar:• zelfredzaamheid,• taalvaardigheid, nood aan tolken,• achtergrond (bv. opleidingsniveau).

Buddypact Waregem polst naar de motivatie, verwachtingen en interesses bij kandi-daat-deelnemers. Ze maken op voorhand duidelijk dat ze inzetten op duurzame relaties met kwetsbare mensen. Maar ze staan ook stil bij het belang van het vinden van een gezond evenwicht en het bewaken van de eigen grenzen als buddy. Buddy’s die na het intakegesprek weerhouden worden, zijn gebonden aan de deontologische code en krij-gen een duidelijke omkadering aan de hand van aangeraden basisvormingen.

TIM (Thuis in Menen) polst tijdens het intakegesprek heel nauwkeurig naar het profiel, interesses en het engagement van de vrijwilliger, aan de hand van een leidraad. De deelnemers krijgen dezelfde peiling zodat TIM goed kan matchen. Bovendien zorgt een checklist bij het intakegesprek ervoor dat zowel de vrijwilliger als de deelnemer naden-ken over wat ze precies verwachten van de buddywerking en van de andere partij. TIM maakt ook gebruik van een engagementscode.

Bekijk de engagementscode van TIM in bijlage 4.

Bij CAW Limburg is er een verplichte basisvorming voor vrijwilligers. Er is aandacht voor onder andere de missie en visie van het CAW en het betrokken OCMW/LOI, het werken in driehoek, het beroepsgeheim, de asielprocedure, trauma’s, …

Tools

Modeldocumenten voor vrijwilligerswerk op www.vlaanderenvrijwilligt.be • Informatienota volgens de vrijwilligerswet: een geheugensteuntje om afspraken met

je vrijwilligers te maken en meteen te voldoen aan alle wettelijke verplichtingen van de informatieplicht

• Vrijwilligersovereenkomst voor welzijnsorganisaties: voor organisaties die onder het Vlaams Decreet Vrijwilligerswerk vallen

• Kostennota’s• Formulieren in verband met de meldingsplicht bij RVA• Een sjabloon voor de privacyverklaring en GDPR

23

3.4. Matching

Het effectieve matchen is meer dan een vrijwilliger met een deelnemer samenbrengen. Je bepaalt hoe je duo’s samenbrengt en wanneer, hoeveel duo’s je maximaal kan begeleiden en wat je doet als het toch niet klikt tus-sen de twee personen. De matching heeft een grote invloed op een al dan niet duurzame vertrouwensrelatie tussen buddy en deelnemer.

3.4.1. Criteria

Een vrijwilliger en deelnemer matchen lijkt vaak een kwestie van gevoel. Bepaal in de pre-opstartfase enkele criteria waarop je een match objectief baseert. Aan de hand van de kandidatenfiches die je invulde na de kennismakingsgesprekken, kan je gaan matchen op basis van:• gemeenschappelijke interesses, • nood (bijvoorbeeld sociaal contact, hulp bij het zoeken van een huis, Nederlands oefenen),• expertise van de buddy, • geografische afstand, • gender, • leeftijd, • passieve of actieve tijdsbesteding, • leefgewoontes zoals roken of vegetarisch eten, • gezinssamenstelling, • karaktereigenschappen, • …

24

TipGeef de kandidaten een stem in het matchingsproces. Pols op voorhand naar de ver-wachtingen, wensen en voorkeuren van zowel de buddy’s als de deelnemers. Ga na wel-ke matchingscriteria voor hen doorslaggevend zijn. Geef hen ook bedenktijd om mee te beslissen over de match.

Inspiratie• Masterproef: ‘Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de

doelgroep, doelstellingen en aanpak’.

In de praktijk• Samen Inburgeren in Mechelen organiseert een speeddate tijdens het kennisma-

kingsmoment. Op het einde mogen de kandidaat-buddy’s en -deelnemers aan de co-ordinator doorgeven met wie ze een klik hebben. Met die informatie gaat de coördi-nator aan de slag voor de eigenlijke matching.

• Buddypact Waregem gebruikt matchingscriteria zoals persoonlijkheid, geografische afstand, verwachtingen, beschikbaarheid, en interesses. Tijdens de eerste ontmoeting bespreekt de coördinator zaken zoals afstand-nabijheid, taakomschrijving, gebruik van de UiTPAS, de contactgegevens van de coördinator, … Daarnaast polst hij ook naar specifieke ondersteuningsvragen van de deelnemer en zijn of haar verwach-tingen naar de buddy toe. Na de eerste ontmoeting wordt bij beide partijen apart gevraagd of ze twijfels hebben over de match. Het is voor beide partijen mogelijk om de match te weigeren.

• ArmenTekort in Antwerpen maakt gebruik van een digitale matchingstool. Hierbij kunnen de deelnemers zelf op zoek naar een potentiële buddy. Matching gebeurt op basis van koude parameters (gender, leeftijd, afstand) en warme parameters (per-soonlijkheid, hobby).

3.4.2. Matchingsmoment

Wanneer breng je de duo’s samen? Vorm je doorlopend tijdens het project duo’s of op vaste momenten? Beide mogelijkheden hebben zowel voor- als nadelen. Bij vaste opstartmomenten heb je steeds een groep die even lang in het project zit: dit kan positief zijn voor begeleiding, vorming en intervisie. Bij een doorlopende mat-ching is er meer flexibiliteit in opstart, maar het kan intenser zijn voor de coördinator. In dat geval moet je begeleiding, vorming en intervisie voorzien op verschillende momenten.

3.4.3. Eerste ontmoeting

Tijdens de eerste ontmoeting leren de duo’s elkaar kennen en krijgen ze inzicht in elkaars noden, wensen en verwachtingen. Kies bij voorkeur voor een neutrale en laagdrempelige locatie: een plaats die voor alle partijen bekend is, bijvoorbeeld jouw kantoor. De locatie kan de eerste indruk beïnvloeden.

In de praktijkBij ArmenTekort in Antwerpen vindt de eerste ontmoeting plaats op kantoor. Ze maken gebruik van een kennismakingspel waarmee ze de afspraken duidelijk maken.

25

3.4.4. Aantal duo’s

Het aantal duo’s in je buddywerking hangt af van de lokale context. Welke projectmiddelen heb je? Hoeveel tijd kunnen de coördinator en lokale organisator erin investeren? Hoe groot is de doelgroep? Zorg er vooral voor dat je de bestaande duo’s maximaal kan ondersteunen. Hou het realistisch en werkbaar.

Hou er rekening mee dat er — vooral in een pilootfase — best veel tijd kruipt in de lokale coördinatie. Dit hangt ook af van de aanpak die je kiest. Individuele kennismaking met deelnemers is bijvoorbeeld tijdsintensiever dan informatiesessies.

3.4.5. Duurtijd

Hoe lang ontmoeten de duo’s elkaar? Bij bestaande buddywerkingen varieert de duurtijd van enkele maanden tot twee jaar. Je kan ook kiezen voor een onbepaalde duur.

Sommige organisaties laten de duurtijd afhangen van de deelnemers zelf: ze hebben er geen nood meer aan, het loopt niet goed, ze hebben geen tijd meer, door bepaalde levensgebeurtenissen is er geen ruimte meer voor, …

Andere werkingen spreken een tijdslimiet af van bij de start. Daarna kunnen vrijwilligers een duo vormen met een nieuwe deelnemer. In nog andere werkingen geven hulpverleners aan waarvoor en hoe lang de inschake-ling van een buddy nodig is. Dit wordt duidelijk omschreven in een handelingsplan.

Samen Inburgeren adviseert ‘tweewekelijkse ontmoetingen gedurende een periode van zes tot twaalf maan-den. Zes maanden blijken nodig om de relatie tot stand te laten komen, vertrouwen op te bouwen en inzicht te verwerven in elkaars leefwereld.’

Denk vooraf na over hoe je de afsluiting ziet:• Beëindig je de duo’s standaard na een bepaalde tijd? • Beëindig je de duo’s op vraag van de deelnemer of vrijwilliger?• Hoe flexibel kan je hierin zijn?• Laat je de vrijwilliger en de deelnemer hun duo-tijd evalueren? • Betekent het einde van een duo de start van een nieuwe match met dezelfde vrijwilliger en een nieuwe

deelnemer? Is de vrijwilliger daartoe bereid?

In de praktijk CAW Limburg werkt met een handelingsplan dat geldt voor ongeveer 8 weken. In het handelingsplan worden werkdoelen genoteerd. Na deze periode vindt een gesprek plaats met alle partijen waarin de samenwerking geëvalueerd wordt. De samenwerking wordt verlengd nadat iedereen toestemming gaf.

3.5. Mismatch?

Soms loopt het scheef, blijkt een duo een mismatch te zijn en komt het tot een breuk. In dat geval voer je best een herstelgesprek met de deelnemers. Doe dit op een zorgvuldige manier. Indien uit het herstelgesprek blijkt dat het duo er liever mee stopt, is het belangrijk om met elke deelnemer een afrondingsgesprek in te plannen.

Een afrondingsgesprek kan de deelnemers, die tenslotte vrijwillig in dit verhaal zijn gestapt, laten vertrekken met een goed gevoel.

à Elke partij kan haar, al dan niet ingeloste, verwachtingen op een respectvolle manier duiden. à Een correcte afronding voorkomt verzuring bij de deelnemers. De buddy-methodiek moet leiden tot meer sociale cohesie, ongeacht de afloop.

26

4 | Ondersteunen en motiveren

4.1. Duo’s ondersteunen

Je kan de buddy’s en deelnemers beperkt of heel ruim ondersteunen. De intensiteit van jouw ondersteuning hangt samen met de beschikbare middelen en/of tijd van de coördinator of organisator, maar ook met de visie van de organisatie op vrijwilligerswerk.

TipHou er rekening mee dat er tijdens het proces bezorgdheden en vragen ontstaan bij de buddy’s en deelnemers. Anticipeer door op voorhand na te denken over welke ondersteu-ningsvormen je aanbiedt.

Ondersteuning voor en tijdens de matching

Tijdens de eerste kennismaking en matching is het belangrijk dat je uitgebreid stilstaat bij de verwachtingen, afspraken, regels en eventuele onduidelijkheden. Voorzie ook de nodige tijd en ruimte voor de buddy en deel-nemer om vragen te stellen. Door volgende zaken te bespreken bied je heel wat steun voor alle partijen:

à Hoeveel mag een activiteit kosten? Andere gelijkaardige afspraken? à Hoe kan je best je grenzen bewaken? à Welke rechten en plichten heb je? à Op welke manier communiceer je onderling als duo? à Hoe volgt de lokale coördinator je op en met welke frequentie? à Welke ondersteuning (bv. vorming, intervisie) kan je krijgen? Bij wie kan je terecht met vragen over ondersteuning?

à Tips ter inspiratie om activiteiten samen te doen. à Tips in verband met duidelijke taal en de sociale kaart in de regio.

In de praktijk• De coördinator van Buddypact Waregem bespreekt tijdens de eerste ontmoeting

zaken zoals afstand-nabijheid, taakomschrijving, gebruik van de UiTPAS, de contact-gegevens van de coördinator, … Daarnaast polst hij ook naar specifieke ondersteu-ningsvragen van de deelnemer en zijn/haar verwachtingen naar de buddy toe.

Tools • Routeplanner: rechten en plichten van de organisatie en de vrijwilliger• Tips om goede afspraken te maken en grenzen te stellen voor buddy’s

Opvolging en evaluatie van de duo’s

Denk op voorhand na met welke frequentie je de duo’s wil opvolgen en hoe de communicatie zal verlopen tussen het duo en de coördinator: telefonisch, via e-mail, ter plaatse, individueel of samen? Geef deze info mee tijdens het kennis-makingsgesprek om duidelijke verwachtingen te scheppen bij het duo.

27

Een goede opvolging is belangrijk om:• een goede relatie te behouden tussen de deelnemer en vrijwilliger,• noden tijdig te signaleren bij de organisator en de stuurgroep,• de vooropgestelde doelstellingen te halen. Merk je dat de deelnemer stap bij stap zelfredzamer wordt?

In de praktijk

• Buddypact Waregem plant op regelmatige tijdstippen een telefonisch opvolgmo-ment met de buddy. Er zijn ook maandelijks verschillende opvolg- en ondersteu-ningsmomenten zoals vormingen, intervisie, uitstappen, … De projectcoördinator is steeds ter beschikking voor vragen of ondersteuning.

• In Evergem vraagt de coördinator aan de buddy’s om na de eerste ontmoeting met de deelnemer een kort verslag uit te brengen. Daarna polst de coördinator maandelijks naar de stand van zaken bij de buddy’s. Na 6 maanden zit hij of zij samen met elke buddy voor een tussentijdse evaluatie. Er wordt jaarlijks geëvalueerd of de duo’s nog verder willen.

• Armen Tekort in Antwerpen werkt met een buddybot, een app die buddy’s regel-matig aanschrijft en vraagt wanneer er afspraken zijn geweest tussen deelnemer en buddy. Er wordt ook gepeild naar de kwaliteit van de afspraken. De buddybot infor-meert de buddy’s over intervisiemomenten, vormingen en interessante artikels om te lezen. Op deze manier kunnen er veel meer buddy’s opgevolgd worden en kan een medewerker ondersteuning geven waar nodig.

• Het buddyproject in Diksmuide brengt alle buddy’s om de 6 weken samen om noden en info uit te wisselen. Hierbij kunnen de buddy’s aangeven welke ondersteuning ze nodig hebben voor een volgende bijeenkomst. Op basis van deze input nodigt de coördinator regelmatig relevante partners uit zoals het Sociaal Huis, de dienst vrij-willigerswerk, …

28

4.2. Buddy’s ondersteunen

Neem regelmatig contact op met de buddy’s zodat ze voldoende ondersteund zijn. Verloopt alles goed? Zijn er gaandeweg vragen en onduidelijkheden opgedoken? Hoe verloopt de vertrouwensrelatie tussen buddy en deelnemer?

Bied vormingen, intervisie, netwerkmomenten aan. Overweeg groepsactiviteiten: zo kan iedereen onder elkaar informatie en tips uitwisselen. Als je een kleine buddywerking hebt, kan je afspreken met lokale buddy-werkingen om op gemeenschappelijke momenten vorming te voorzien. Ga na in welke naburige gemeenten en steden gelijkaardige initiatieven actief zijn. Deze momenten kunnen ook intervisies zijn waarbij buddy’s van verschillende werkingen elkaar leren kennen. Een mogelijk nadeel is dat er minder rekening gehouden wordt met de lokale context.

Vermijd om te veel informatie in één keer te geven, dat kan demotiverend werken. Toch zullen er na verloop van tijd vragen opduiken. Denk op voorhand met de stuurgroep na over welke mogelijke vragen er kunnen komen. Anticipeer hierop door een gericht ondersteuningsaanbod aan te bieden. Voorzie een inleidend infomoment voor beginnende vrijwilligers in de buddywerking. Daar kunnen kort enkele relevante zaken uitgelegd worden. Voorbeelden:

à Het juridisch statuut van de deelnemer: wie kan in aanmerking komen als erkend vluchteling, wat is een subsidiair beschermde, welk traject legt een asielzoeker af, wat is een LOI, …?

à Een beeld van de gemeente of stad: wie woont er nu in de stad, welke nieuwkomers zijn er, welke statuten hebben zij, wat is superdiversiteit, …?

à Informatie over de lokale sociale kaart: ontspanningsmogelijkheden, de UiTPAS, organisaties, diensten in de stad, de juridische helpdesk, het hulpverleningslandschap, …

In de praktijk

• Het Limburgs Platform Vluchtelingen biedt zowel persoonlijke begeleiding als in-tervisie aan. Iedere buddy is verplicht een starterstraining te volgen. Daarnaast zijn er jaarlijks 3 themagerichte bijeenkomsten. De buddy’s gebruiken ook de toolkit van Gastvrij Netwerk.

• Buddypact Waregem voorziet voor startende buddy’s een draaiboek waarin de mis-sie, visie, doel en doelgroep, ondersteuningsvormen en het traject omschreven staan. Daarnaast is er een verplichte basisvorming. Hierbij wordt stilgestaan bij de armoede-problematiek, afstand-nabijheid en omgaan met diversiteit. In het eerste jaar zijn er om de twee maanden individuele contactmomenten met de duo’s ingepland. Er zijn ook regelmatig intervisiemomenten met de buddy’s.

• Buddyproject Harelbeke organiseert 2-jaarlijks een intervisiemoment met de bud-dy’s. Daarnaast zijn er netwerkevenementen voor alle buddy’s en vrijwilligers die zich op een of andere manier inzetten voor nieuwkomers en anderstaligen. Met dit mo-ment wil Harelbeke de vrijwilligers met elkaar in contact brengen om uitwisseling van expertise te stimuleren.

• Buddyproject Tienen werkt met een gesloten facebookgroep voor informatie-uit-wisseling. Er zijn regelmatig vormingen over grenzen afbakenen als buddy en cultuur-sensitief werken.

29

4.2.1. Taal en communicatie

Vrijwilligers hebben na verloop van tijd nood aan specifieke ondersteuning rond omgaan met anderstaligen. Welke tools kan je inzetten?

• Tips over duidelijke taal toepassen.• Inzicht in het taalverwervingsproces geven.• Inzicht geven in non-verbale communicatie.• Informatie geven over oefenkansen Nederlands voor anderstaligen in de regio. • Achtergrondinformatie en voorbeeldoefeningen geven van hoe meertalige kinderen Nederlands leren, hoe

je dit kan stimuleren via vrijetijdsbesteding, en welke soorten activiteiten oefenkansen uitlokken. • Online vertalingsmogelijkheden aanreiken, zoals Google Translate. Let op voor misverstanden! Online vertaal-

machines en -apps zijn niet altijd accuraat. Vertaal vanuit het Engels om een correctere vertaling te bekomen. • Inzetten van andere hulpbronnen zoals Google Maps, pictogrammen, gebaren, …

TipNood aan concrete ondersteuning op vlak van taal en communicatie? Contacteer het Agent-schap Integratie en Inburgering. In Brussel kan je terecht bij Huis van het Nederlands Brussel.

Inspiratie• 10 tips duidelijke taal (mondeling en schriftelijk)• Info taalverwervingsproces • Werkboek diversiteitscommunicatie • Brochure woorden en beelden • Oefenkansen Nederlands• Meertaligheid• De Rand – taalstimulering in de vrije tijd van kinderen • Trek je talige schoenen aan – taalstimulering in de vrije tijd • Pictogrammen: www.sclera.be, Icoon for refugees; pictogrammenboekjes vzw De Rand, …

4.2.2. Uitwisselingsmomenten

Een uitwisselingsmoment is de ideale gelegenheid voor de duo’s om de anderen te leren kennen en ervaringen met elkaar te delen. Op deze manier versterk je de duo’s en hou je als coördinator vinger aan de pols. Ge-meentes met een kleine buddywerking kunnen intergemeentelijke intervisiemomenten opzetten. Maak hierbij duidelijke afspraken over wie de organisator is. Hou rekening met de volgende zaken:

• Wie kan deze momenten leiden? • Wie kan ondersteunen? • Wat breng je ter sprake?• Communiceer helder het opzet van een uitwisselingsmoment, zodat de verwachtingen bij de duo’s duidelijk zijn.

In de praktijk

• Buddypact Waregem plant jaarlijks momenten in voor intervisies met buddy’s waar-bij de focus ligt op leren van elkaar, knowhow uitwisselen en elkaar inspireren.

• Het buddyproject in Diksmuide brengt alle buddy’s om de 6 weken samen om noden en info uit te wisselen. Hierbij kunnen de buddy’s aangeven welke ondersteuning ze nodig hebben voor een volgende bijeenkomst. Op basis van deze input nodigt de coördinator regelmatig relevante partners uit zoals het Sociaal Huis, de dienst vrijwilligerswerk, …

30

Inspiratie• Intervisie: wat, hoe, handreiking

4.2.3. Netwerkmogelijkheden

Als coördinator of organisator kan je ontmoetingen faciliteren, bijvoorbeeld tussen vrijwilligers en deelnemers onderling, of met hulp- en dienstverleners onderling. Dit kan op verschillende manieren:• een buddycafé opzetten,• een facebookgroep aanmaken,• gemeenschappelijke activiteiten organiseren, • sociale media inzetten voor de werving, bekendmaking, bedanking, FAQ-lijst, communicatie van het vor-

mingsaanbod.

4.2.4. Motiveren

De hulp die je van vrijwilligers krijgt is niet vanzelfsprekend. Bouw bedankingen en waarderingen daarom in in het DNA van je organisatie. Betrek de deelnemers en vrijwilligers indien mogelijk in het bredere vrijwilligers-beleid van de organisatie. Kunnen de duo’s deelnemen aan een jaarlijkse nieuwjaarsreceptie? Worden ze in de bloemetjes gezet tijdens de Week van de Vrijwilliger? Kunnen ze UiT-PAS-punten sparen?

Inspiratie• Uitnodiging nieuwjaarsreceptie buddywerking Kortrijk – Buddywerking Kortrijk is

ondertussen opgenomen in de reguliere vrijwilligerswerking van het OCMW.

Tools• Toolbox vrijwilligers bedanken

4.3. Lokale coördinatoren ondersteunen

De lokale coördinator zal onderweg heel wat vragen en moeilijke situaties tegenkomen. De opstart van een lerend netwerk met lokale coördinatoren van verschillende buddywerkingen kan hierop een antwoord bieden. Ga na of je kan samenwerken met andere buddywerkingen.

Ondersteuning nodig van het Agentschap Integratie en Inburgering?

Inspiratie

• Deel een Dropbox met naburige steden en gemeenten die ook een buddywerking hebben. Je kan zo op een laagdrempelige manier goede praktijken uitwisselen: sja-blonen, gevolgde vormingen, …

• Zet een lerend netwerk op: breng coördinatoren van verschillende werkingen samen om expertise uit te wisselen.

• Organiseer een train-the-trainer: laat een coördinator zijn of haar kennis doorgeven aan de hand van een zelf ontwikkelde training.

31

In de praktijk

• Het Limburgs Steunpunt Lokaal Sociaal Beleid brengt LOI-medewerkers samen om uit te wisselen wat er in de verschillende lokale besturen wordt ontwikkeld. Er is ruimte om van elkaar te leren en elkaar te versterken. Buddywerking is één van de agendapunten.

• Het Agentschap Integratie en Inburgering organiseert in West-Vlaanderen om de twee jaar intervisiemomenten voor buddycoördinatoren. De inhoud wordt bepaald op basis van de noden, vragen en verhalen van de buddycoördinatoren. Waar nodig geeft het Agentschap Integratie en Inburgering eigen expertise en ervaring mee.

5 | Overzicht links en tools

Bestaande buddywerkingen

à ArmenTeKort: buddyschap en kansarmoede à Buddywerking Vlaanderen: voor personen met psychische kwetsbaarheid à Duo Werkt: overzicht van buddywerkingen in Vlaanderen à Samen Inburgeren Mechelen

Ondersteuning/inspiratie bij de uitwerking van een buddyproject

• Demos• Dossier duo-werkingen• Praktijktafel Twee is meer

• Duo-werkingen in Vlaanderen: onderzoek• Duo-werkingen in Vlaanderen: tussentijds onderzoeksrapport KDG• Duo- werkingen in Vlaanderen Bind - Kracht: publicaties• Intervisie: wat, hoe, handreiking• Juridische ondersteuning Agentschap Integratie en Inburgering: www.vreemdelingenrecht.be.• Lokaal integratiebeleid: Boek ‘Bouwen aan diversiteit: inspiratie voor lokaal integratiebeleid’• Lokaal integratiebeleid: Brochure ‘Diversiteit in je beleid - 10 integratievragen’• Woonbegeleiding van vluchtelingen• Omgevingsanalyse

• Draaiboek omgevingsanalyse lokale diversiteit• Lokale integratie- en inburgeringsmonitor• Provincies in Cijfers

• Samen Inburgeren: handboek (eerst inloggen) en veelgestelde vragen• Samenlevingsopbouw• Sociaal-cultureel volwassenenwerk• Stakeholders betrekken• Vormingsaanbod Agentschap Integratie en Inburgering• Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk

• Checklist mediamix vrijwilligers werven• Handvest succesvol vrijwilligen• Modeldocumenten vrijwilligerswerk• Respectvol vrijwilligen: omgaan met kwetsbaren• Routeplanners vrijwilligerswerk op de rails• Toolbox lokaal vrijwilligerswerk versterken• Toolbox vrijwilligers matchen• Toolbox vrijwilligers werven• Tips voor vette vacatures• Visie op vrijwilligersbeleid• Vrijwilligerswerk op de rails• Vrijwilligerswet

32

Tools (pictogrammen, sjablonen, spelen, …)

• Checklist diversiteit bij publieksactiviteiten• Competentiecheck voor vrijwilligers• Reflectietool: bouwen aan cultuursensitieve zorg• Educatieve spelen De Aanstokerij

• Kwinkslag• Out of the box• Kans-Rijk• Rafa Rafa• Diversidentiteit

• Toolkit gastvrij netwerk – Vluchtelingenwerk Vlaanderen• Pictogrammen

• Pictogrammen Sclera• Pictogrammenboekjes De Rand• Icoon for refugees

• SWOT-analyse

Communicatie-ondersteuning

• Beeld- en tekstgebruik bij een cultureel divers publiek – Studio Sesam• Brochure: woorden en beelden k(l)eurig kiezen, communiceren met een cultureel divers publiek – Studio Sesam• Werkboek diversiteitscommunicatie – Studio Sesam• Brochure: Etnocommunicatie – Studio Sesam• Inclusieve communicatie – Kennisplatform Integratie en Samenleving• Communiceren in het Nederlands met anderstaligen: 10 tips – Agentschap Integratie en Inburgering• Sociaal tolken en vertalen• Klare taal • Taalverwerving

• Meertaligheid• Taalniveaus• Traject Nederlands leren (ERK-berg)

• Taalstimulering • Taalstimulering in de vrije tijd• Nederlandsoefenen.be• Draaiboek Bijt in je Vrije Tijd

• Taaldrempels• Communicatiewaaier

33

6 | Referenties

Hoofdstuk 2: Een doordachte voorbereiding

CAW Limburg (2017). Draaiboek buddywerking. Niet gepubliceerd, kan opgevraagd worden bij CAW Limburg.

Goubin, J. (2018). Socius: je stakeholders betrekken. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via https://socius.be/betrekken-van-je-stakeholders/.

Hambach, E; Pelsmakers, L; Verdée, J. (2017). Vrijwilligerswerk op de rails – werken met vrijwilligers in 9 stappen in organisaties. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vlaanderenvrijwilligt.be/bib/vrijwilligerswerk-op-rails/.

Pelsmakers, L. (2018). Toolbox vrijwilligers werven. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vlaanderenvrijwilligt.be/publicaties/digitale-publicaties/toolbox/toolbox-vrijwilligers-werven/.

Samen Inburgeren (2011). Handboek voor lokale initiatiefnemers. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 viawww.sameninburgeren.be.

Stuij, D. (2015). Buddywerkingen in kaart gebracht: een exploratief onderzoek naar de doelgroep, doelstellin-gen en aanpak (masterthesis). Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via https://drive.google.com/file/d/0B2MccuMBDDZWQXpRT2RYUkJkWU0/view.

Van Robaeys, B. & Lyssens-Danneboom, V. (2016). Duo-werkingen in Vlaanderen. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.kdg.be/sites/default/files/tussentijds_onderzoeksrapport_duowerkingenvlaanderen_09112016.pdf.

Van Robaeys, B en Lyssens-Danneboom, V. (2018). Kwetsbaar verbonden. De duo-methodiek in Vlaanderen, Leuven, LannooCampus.

Verdée, J. (2019). Toolbox lokaal vrijwilligerswerk versterken. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vlaanderenvrijwilligt.be/publicaties/digitale-publicaties/toolbox/toolbox-lokaal-vrijwilligerswerk-versterken/.

Verdée, J. (2019). Toolbox vrijwilligers matchen. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vlaanderenvrijwilligt.be/publicaties/digitale-publicaties/toolbox/toolbox-vrijwilligers-matchen/.

Vlaamse Overheid [website]. (z.j.) Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via https://overheid.vlaanderen.be/sterkte/zwakte-analyse-swot-analyse. Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk [website]. (z.j.). Visie op vrijwilligersbeleid. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vlaanderenvrijwilligt.be/visie-op-vrijwilligersbeleid/.

Weliswaar [magazine] (Februari-maart 2018 nr.37) Steun voor alle gezinnen: ten strijde tegen ongelijk-heid in de zorg. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.weliswaar.be/sites/default/files/media/WW137_LR.pdf.

Hoofdstuk 3: Van kandidaten naar duo’s

Samen Inburgeren (2011). Handboek voor lokale initiatiefnemers. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.sameninburgeren.be.

34

Hoofdstuk 4: Ondersteunen en motiveren

Gastvrij Netwerk (2018). Toolkit voor lokale vrijwilligersorganisaties die mensen op de vlucht ondersteunen in Vlaanderen en Brussel. Geraadpleegd op 21 augustus 2019 via www.vluchtelingenwerk.be/system/tdf/gastvrij-netwerk-toolkit-2018-finaal.pdf?file=1&type=document.

Hoofdstuk 5: Overzicht links en tools

Agentschap Integratie en Inburgering (2015). Samen Inburgeren, evaluatie van deduo-methodiek na afloop van de projectperiode Managers van Diversiteit 2012-2014.

D’Eer, L., Robeyns L. , Geldof D. (2019). Vluchteling zoekt woning. Draaiboek voor wie werkt aan woononder-steuning met vluchtelingen. Via: https://www.kcgezinswetenschappen.be/nl/woonbegeleiding_vluchtelingen.

Demos (2015). Praktijktafel twee is meer. Verslag tafel 1: coaching van de duo’s. Geraadpleegd op 28 maart ‘17 via http://docplayer.nl/9130215-Praktijktafel-twee-is-meer-30-oktober-2015-antwerpen.html.

7 | Bijlages

35

Bijlage 1

Functieprofiel van een buddy voor nieuwkomersCompagnons Oostende

DOELGROEP

Mensen met een leefloon/equivalent leefloon/nieuwkomers Oostende. De buddywerking houdt in dat een inwoner van Oostende met of zonder migratieachtergrond, we gaan immers voor superdiverse buddy’s, wordt gekoppeld aan een persoon of een gezin. Een buddy en een cliënt2 bepalen in onderling overleg zelf hoelang ze samen op weg gaan.

We zullen een buddywerking ontwikkelen voor Nederlandstalige en anderstalige cliënten. De buddy biedt sociale steun. Zo is de buddy een ‘maatje’ of ‘vriend’ die je helpt om de weg te vinden in Oostende en kennis te maken met het dagdagelijkse leven in de stad.

Buddy’s begeleiden bij laagdrempelige activiteiten, zoals deelname aan socioculturele momenten, samen spor-ten, vrije tijd … enzovoort. Het is belangrijk dat de buddy geen hulpverlenende rol opneemt maar iemand is die ondersteunt in de uitbouw van zijn netwerk en kennis laat maken met wat Oostende werkelijk is.

DOEL

• Vergemakkelijken van de integratie door een nauw contact te faciliteren tussen nieuwkomers in Oostende en buddy’s.

• Onderlinge kennismaking en ontmoeting tussen diverse culturen.• Betrekken van inwoners van de stad Oostende bij cliënten van het OCMW of hun nieuwe buren en nieuw-

komers in de stad. • Informele taalstimulering voor de nieuwkomers. • Werken aan een positievere beeldvorming omtrent cliënten van het OCMW en nieuwkomers.• Sociaal netwerk van cliënten van het OCMW en nieuwkomers uitbreiden.• Laagdrempelige manier van verspreiden van informatie en zorgen dat bepaalde informatie duidelijk uitge-

legd wordt (werking Uitpas… ).

TAAK

De buddy staat in voor de praktische en actiegerichte ondersteuning in het dagelijkse leven. Een ondersteu-ning bij de persoonlijke kennismaking met onze samenleving. De “ontmoeting” tussen mensen staat centraal. Hij/zij wordt aan een cliënt gekoppeld en vandaaruit start hun gezamenlijke traject. De coördinator zoekt een match tussen cliënt en buddy, maar de MW blijft het dossier verder opvolgen. Er zijn ook telkens voor- en nabesprekingen met de coördinator.

Een buddy is geen hulpverlener. De buddy verwijst de cliënt door naar zijn MW.

INSPIRATIELIJST

• Er wordt een inspiratielijst opgemaakt die regelmatig verspreid zal worden en geactualiseerd afhankelijk van events of activiteiten in de stad Oostende.

• Samen de stad verkennen, zinvolle dagbesteding zoeken, meegaan naar sportactiviteit, luisteren naar mu-ziek, ijsje eten, zwemmen, fietsen, leuke dingen samen doen.

• Budgetvriendelijk winkelen, samen naar de markt gaan, …• Ondersteuning bieden bij het vinden van vrijetijdsactiviteiten (SDV, FMDO, Jakoeboe, BLMK, Wegwijzer,

Uitpas, Klein Verhaal, Theater aan Zee, …). • Begeleiden naar een buurtcentrum en de activiteiten. • Uitleg geven rond sorteren, energiezuinig wonen, …• …

2 Bij FMDO vzw zal deze benaming niet gebruikt worden, maar zal de term ‘nieuwkomers’ worden gebruikt.

36

HOE?

Een goede matching tussen buddy en een persoon of gezin is van cruciaal belang in het project. Om dit te doen slagen, moet rekening gehouden worden met verschillende factoren: wederzijdse verwachtingen, leef-tijd, interesses, taal…

Eventueel kan een tolk ingeschakeld worden.

PROFIEL VAN DE BUDDY

• Gemotiveerde vrijwilliger ouder dan 18 jaar. • 1 maal per week een halve dag kunnen vrijmaken. • Openstaan voor diversiteit op alle vlakken (religie, afkomst, seksualiteit, beperking, …).• Sociaal voelend en plichtsbewust naar de verwachtingen die de maatschappij stelt. • Openstaan voor mensen in armoede. • Openstaan voor andere talen dan je moedertaal. • Affiniteit met vluchtelingen en asielzoekers.• Op een gezonde wijze met de context van een SHO cliënt kunnen omgaan en hierbij voldoende afstand

kunnen behouden. • Dienstverlenende en flexibele instelling.• Positief ingesteld zijn en dit graag delen met anderen. • Goed kunnen luisteren. • Bewust zijn van eigen vooroordelen. • Mensen zelf laten doen wat ze kunnen.

WAT BIEDEN WE JOU?

• Je bent voor de duur van het project verzekerd (lichamelijk letsel en familiale verzekering). • Intervisie op regelmatige basis met andere buddy’s. • Op regelmatige tijdstippen en op vraag komt er een follow-up buddy/coach. • Voor de ontwikkeling van een buddywerking rond anderstalige cliënten krijgen we steun van externe

partners die expertise hebben op dat vlak.• Vorming Agentschap en Integratie en Inburgering: 3 keer 2 uur. • 3-maandelijkse buddynieuwsbrief/online forum. Zo blijf je op de hoogte van de goede praktijken van an-

dere buddy’s.• Minimaal 1 keer per jaar zal een buddydag plaatsvinden waar alle buddy’s en begeleide personen samen

aan kunnen deelnemen. • Je krijgt de kans om mensen uit andere culturen van dichtbij te leren kennen.

SELECTIE

Er wordt een oproep gedaan via de media. Er komt een gesprek met de verantwoordelijken van het buddy-project (Sociaal huis of FMDO) en er wordt een vrijwilligerscontract getekend.Neem contact op met Xavier Holvoet: 0487 61 53 43 of xavier@fmdo.be. Neem contact op met Ann Deschacht: 059 59 12 45 of ann.deschacht@sho.be

37

Bijlage 2

Vacature projectverantwoordelijke buddywerking Budd’iz Izegem

FUNCTIEPROFIEL

DESKUNDIGE (binnen de dienst VES, projectverantwoordelijke buddysysteem voor erkende vluchtelingen B1-3)

Functietitel Deskundige

Clusters Vrije Tijd

Plaats in het organogram Als deskundige werk je als projectverantwoordelijke voor het buddysysteem voor erkende vluchtelingen in de algemene dienst VES onder de clustermanager en je rapporteert aan je clustermanager.

Niveau B

Weddeschaal B1/3

DOEL VAN DE FUNCTIE

Als deskundige heb je een gecombineerde functie waarin je zowel adviseert, coördineert, uitvoert als eva-lueert tav de beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering mbt alle gemeentelijke taken die aan de dienst zijn toevertrouwd.

Als deskundige beheer, organiseer en zorg je voor de administratieve opvolging van de taken binnen jouw dienst. Je volgt de wetgeving en de juridische aspecten van de taken nauwkeurig op binnen een efficiënte tijdsplanning.

RESULTAATSGEBIEDEN

Jouw resultaatsgebieden zijn:1. Je ondersteunt het beleid in :

à Beleidsvoorbereiding; je maakt beleidsplannen op inzake verschillende deelopdrachten, je maakt advie-zen en voorstellen op voor het college van burgemeester en schepenen en de gemeenteraad;

à Beleidsopvolging: je bewaakt en volgt beleidsdoelstellingen op, je rapporteert over de uitvoering van het beleidsplan, je volgt en bewaakt het budget;

à Beleidsuitvoering: je bent verantwoordelijk voor de uitvoering van de genomen beslissingen van het beleid;

2. Je voert opdrachten en concrete projecten uit eigen aan de dienst of helpt bij taken van andere gemeen-telijke diensten op vraag van de dienstverantwoordelijke, de clustermanager of de gemeentesecretaris

3. Je houdt je op de hoogte van de ontwikkelingen inzake wetgeving en regelgeving mbt de dienst en je imple-menteert deze ontwikkelingen binnen de eigen dienst teneinde de werking van de dienst actueel te houden

4. Je verleent advies bij gemeentelijke dossiers inzake jouw werkdomein (aanwezigheid sleutelvergaderingen, ad-hoc bijeenkomsten.)

PROFIEL

1. Kennis

à Specifieke vakkennis in relatie tot de dienst en de specialisatie: zie verder onder taakprofiel. à Je hebt een grondige kennis mbt het gebruik van PC, tekstverwerking en andere softwaretoepassingen. à Je hebt kennis van de structuur en de werkingscultuur van de stedelijke overheid.

38

2. Competenties

Omgaan met informatie Informatie integreren Leggen van verbanden tussen verschillende gegevens, genereren van alternatieven en trekken van sluitende conclusies.

Conceptualiseren Op een abstracte en globale manier kunnen denken en concepten vertalen in werkbare op-lossingen.

Omgaan met taken Problemen oplossen Omgaan met en zelfstandig oplossen van pro-blemen, zoeken van alternatieven en uitvoeren van de oplossing.

Beslissen Nemen van beslissingen op basis van (on)volle-dige informatie en doelgericht acties onderne-men om de beslissingen uit te voeren.

Organiseren Proactief stellen van objectieven, nauwgezet uittekenen van actieplannen en daarbij de juis-te middelen inschakelen, binnen de beschikbare tijd.

Omgaan met medewerkers

Kennis en informatie delen

Tonen, overbrengen en delen van kennis, inzich-ten en werkwijzen.

Ondersteunen Anderen begeleiden, een voorbeeldfunctie uit-oefenen en hen ondersteunen in hun dagelijks functioneren.

Omgaan met relaties

Servicegericht handelen Interne en externe klanten op een transparan-te, integere en objectieve manier begeleiden, hen een persoonlijke dienstverlening leveren en constructieve contacten onderhouden.

Adviseren Advies geven aan zijn/haar gesprekspartners en een vertrouwensrelatie met hen opbouwen op basis van zijn haar expertise.

Relaties leggen Opbouwen van relaties en netwerken met men-sen binnen en buiten de organisatie, met ge-lijken en doorheen verschillende hiërarchische niveaus.

Omgaan met eigen functioneren

Stress beheren Snel de juiste beslissing nemen in crisissituaties en een positieve attitude behouden te aanzien van je taken, ook wanneer de druk hoog is.

Zichzelf ontwikkelen Evoluties opvolgen en zich bijscholen volgens de professionele noden.

Objectieven behalen Beschikken over de inzet, de wil en de ambitie om resultaten te boeken en de verantwoorde-lijkheid op zich nemen voor de correctheid van ondernomen acties.

39

VERRUIMENDE BEPALINGEN

Je bent uiteraard flexibel in de werkuren (avond en weekend).

TAAKPROFIEL

Projectomschrijving

Naar aanleiding van de vluchtelingenstroom in 2015 wordt in Izegem een buddysysteem opgestart om erkende vluchtelingen extra ondersteuning te bieden. Het buddysysteem heeft als voornaamste doelstelling om vrij-willige Izegemnaren te koppelen aan nieuwkomers (erkende vluchtelingen). Dit om voornamelijk de problema-tieken rond taal, de zoektocht naar woonst, werk en vrijetijdsbesteding op te vangen.

Taakomschrijving

Als 3/4 VTE projectverantwoordelijke heb je gedurende 1,5 jaar de verantwoordelijkheid over:

• De coördinatie van het buddysysteem. • Het opzetten van een databanksysteem en frequent updaten – alle info over de vrijwilligers, matching

toevoegen en aanpassen. • Het organiseren van intakegesprekken met vrijwilligers/verenigingen en erkende vluchtelingen / nieuw-

komers. • De matching van vrijwilligers aan de (vragen van) erkende vluchtelingen die zich vestigen in Izegem.• De organisatie van vorming, workshops, het zoeken naar ondersteuningsmogelijkheden voor de vrijwilligers.• Het toepassen van het stedelijke vrijwilligersbeleid.• De organisatie van gemeenschappelijke activiteiten voor de buddy’s, erkende vluchtelingen, nieuwkomers,

… • Het verankeren van de buddywerking binnen de bestaande stedelijke werking.• De constructieve samenwerking met de integratieambtenaar, de taalbeleidsverantwoordelijke van de stad

– alsook met de medewerkers van het LOI OCMW. • Het opbouwen van een netwerk rond het buddysysteem – betrekken van relevante stedelijke diensten,

organisaties en samenwerkingsverbanden. Profiel

• Affiniteit met vluchtelingenwerk, verschillende doelgroepen• Affiniteit met vrijwilligerswerk• Plannen en organiseren zit in je bloed • Groot verantwoordelijkheidsgevoel • Goed zelfstandig kunnen werken • Communicatief sterk• Initiatief nemen en actief op zoek gaan naar correcte informatie, wetgeving, …

40

Bijlage 3

Leidraad intakegesprek buddyproject Roeselare

INFOFICHE KANDIDATEN ASIELBUDDY1. PERSOONSGEGEVENS

Naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Adres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Geboortedatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rijksregisternummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rekeningnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nummerplaat wagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. HUIDIG STATUUT

• Student / werknemer / zelfstandige / ambtenaar / leefloongerechtigde / werkzoekend / ziekte-uitkering / invaliditeit / huisvrouw of -man / bruggepensioneerde / andere

• Ontvangt u een uitkering? ja / neen• Indien ja: uitbetalingsinstelling: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. GEZONDHEIDSTOESTAND

Noteer hieronder eventuele beperkingen die van belang kunnen zijn bij het uitoefenen van je vrijwilligerswerk:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. ENGAGEMENT

We willen graag een wekelijks engagement. Wanneer kan je je – over het algemeen – vrijmaken? Zet een kruisje wanneer het voor jou past.

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag

9u - 12u

14u - 17u

17u - 20u

Hoeveel tijd kan/wil je besteden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zijn er periodes waarin je minder/niet beschikbaar bent? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. WAT IS / WAS JE BEROEP OF OPLEIDING? WAT ZIJN JE HOBBY’S?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

6. TALENKENNIS (gesproken taal)

Frans: ja / neen Engels: ja / neenDuits: ja / neen Andere: ja / neen

7. DOELGROEP

Wil je graag vrijwilligerswerk doen bij:o gezino alleenstaande mano alleenstaande vrouwo is gelijk

Waarom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. WAT IS JE HUIDIGE GEZINSSITUATIE? AANTAL KINDEREN/KLEINKINDEREN? LEEFTIJDEN?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. WAT WIL JE DOEN?

9.1 Op stap door Roeselare

o ja o neenHieronder enkele voorbeelden:• naar de winkels gaan• naar de kringloopwinkel• naar de bibliotheek en andere diensten zoals speel-o-theek, ruilhoekje, …• naar de apotheek, huisarts, …• naar de post, de bushalte, …

9.2 Begeleiding taken omtrent de wooncultuur

o ja o neenHieronder enkele voorbeelden:• sorteren (PMD, grasafval, …)• systeem containerpark uitleggen• glasbak tonen• naar wassalon gaan• meterstanden leren opnemen• verbruik energie en water in de woning

9.3 Begeleiding zoektocht huisvesting

o ja o neenHieronder enkele voorbeelden:• op internet op zoek gaan naar vrijstaande panden• opbellen eigenaars en immokantoren• meegaan naar eigenaars• …

9.4. Administratieve hulp

o ja o neenHieronder enkele voorbeelden:• meegaan naar dienst of organisatie (of doorverwijzing)• meegaan naar de bank, aanleren systeem overschrijvingen• meegaan naar de mutualiteit• inschrijven kinderen op school of speelpleinwerking• post doornemen

42

9.5 Vrije tijd

o ja o neenHieronder enkele voorbeelden:• samen sporten• samen koken• koffie drinken,• wandelen, …• naar stadsactiviteit, festival, … (internationale vrouwendag, labadoux, …)

9.6 Activiteiten: getuigenissen, interviews, …

o ja o neen

9.7 Alles van bovenstaande

o ja o neenBehalve:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VARIA

Zijn er onderwerpen die je zelf wilt aanbrengen? Hoe zie je je eigen inzet? Zijn er nog zaken die je kwijt wilt? Heb je ideeën?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Naam en adres asielbuddy + handtekening

43

Bijlage 4

Engagementscode Thuis in Menen

CONTACTPERSOON PROJECT: MELINDA HACKX - INTEGRATIEAMBTENAAR STAD MENEN

Organisaties die ondersteuning vragen van een vrijwilligers bij de opvolging of begeleiding van erkende vluch-telingen ondertekenen dezelfde deontologische code. Als vrijwilliger heb je in de eerste plaats contact met de vluchtelingen (en subsidiair beschermden) die je begeleidt, maar ook met de organisatie en je collega-vrijwil-ligers.

We maken dan ook graag afspraken over de inhoud en de grenzen van je vrijwilligersengagement. We hopen hiermee misverstanden te kunnen vermijden, of eventuele problemen te kunnen voorkomen. Van elke vrijwil-liger en organisatie verwachten we dat hij die afspraken respecteert. Het gaat hier niet om een vrijblijvend engagement, deze afspraken maken integraal deel uit van de vrijwilligerswerking.

IN RELATIE TOT DE ASIELZOEKERS

De afhankelijkheidspositie van de asielzoeker t.o.v. de vrijwilliger is het voornaamste kenmerk van uw relatie. Jullie zijn gelijkwaardig, maar niet gelijk.

VRIJWILLIGER ZIJN MOET ZICH VERTALEN IN JE KENNIS, VAARDIGHEDEN EN HOUDING. EIGEN AAN DEZE CONTEXT ZIJN OOK DE VOLGENDE ELEMENTEN:

• Privégegevens (adressen en telefoonnummers) van collega-vrijwilligers worden nooit doorgegeven. Ook met je eigen gegevens spring je zeer omzichtig om. Door je privégegevens door te geven, word je zeer toe-gankelijk/bereikbaar voor de vluchtelingen waardoor het moeilijk kan worden om je grenzen te bewaken. Bovendien heb je geen controle over het verdere gebruik van deze gegevens.

• Je houdt er in je kleding en gedrag rekening mee dat we werken met mensen uit zeer verschillende cultu-ren en je respecteert dit.

• Wat je als vrijwilliger voor de vluchtelingen doet wordt altijd in overleg tussen jou en de organisatie be-paald. De organisatie neemt hierin de eindbeslissing. Je houdt je aan deze lijn en onderneemt geen indivi-duele acties die hier niet mee overeenstemmen.

• Als vrijwilliger kan je een meerwaarde leveren voor een één of meerdere individuen, in het kader van een bepaalde activiteit of situatie. Als je zelf geconfronteerd wordt met een vraag of nood van een vluchteling die buiten de normale afspraken valt, ga dan ten allen tijde in overleg met de organisatie.

• Alle vluchtelingen, die zich in eenzelfde situatie bevinden, moeten eenzelfde ondersteuning krijgen. Wat je voor één persoon doet, doe je voor iedereen. Persoonlijke gunsten vragen of geven aan een asielzoeker kunnen niet.

• Als vrijwilliger moet je een onderscheid maken tussen je privéleven en je vrijwilligerswerk. Ook voor de vluchtelingen moet duidelijk zijn dat je professioneel bezig bent op het moment dat je samen met hem aan de slag gaat.

• Je vrijwilligerswerk met de vluchtelingen gebeurt steeds in samenwerking met de organisaties die je vra-gen om aan een bepaalde opdracht te werken. Deze contacten zijn dan ook vaak van beperkte duur en dus tijdelijk van aard. We proberen te zoeken naar een goeie match tussen de hulpvragen van vluchtelingen en de competenties/interesses van de vrijwilligers.

• Het is goed mogelijk dat je na het afronden van de vrijwilligersopdracht nog contact hebt met de betrok-ken personen of gezinnen. Wij hebben er alle begrip voor dat je contact onderhoudt in jullie privéleven maar let op dat er geen verwachtingen groeien t.o.v. jou die je niet kan of wil inlossen.

44

• Financiële of materiële steun tussen vrijwilliger en vluchtelingen buiten de context van de normale wer-king kan niet. Concreet: als je zonder akkoord geld of materiële dienstverlening bezorgt aan de vluchte-ling, dan plaats je jezelf in een moeilijke situatie. Sta even stil bij je openheid naar je collega-vrijwilligers, beroepskrachten en naar de andere asielzoekers: kunnen andere vrijwilligers jouw dienstverlening ten allen tijde van jou overnemen? Je creëert verwachtingen bij de vluchtelingen die misschien niet kunnen ingelost worden door een andere collega-vrijwilliger.

• Indien je informatie te horen zou krijgen in je begeleiding, die je verontrustend vindt, laat dit dan zeker weten aan de organisatie of de intergatieambtenaar. Er zal daar discreet mee omgegaan worden.

Concreet: zeg aan de betrokken persoon of het betrokken gezin dat je de organisatie zal verwittigen, en dat discretie verzekerd is.

ALGEMENE HOUDING

• In je werk als vrijwilliger staat voorop dat je een goed team vormt met je collega-vrijwilligers, dat je bij de organisatie of integratieambtenaar, terecht kan.

• Het is belangrijk om zoveel mogelijk duidelijkheid te hebben over je taak als vrijwilliger. Wij beseffen dat je als vrijwilliger geconfronteerd wordt met situaties en vragen, waarop je het antwoord niet weet. Je kan dan ook steeds terecht bij iemand van de organisatie waarvoor je op dat moment een taak uitvoert.

• De organisatie en de integratieambtenaar weten graag wat er leeft bij vluchtelingen, en wat de grootste noden zijn. Er wordt dan ook verwacht dat er regelmatig feedback wordt gegeven aan de organisatie of de integratieambtenaar.

STAD MENEN

Wij werken in het belang van de vluchteling. Wanneer je bij een collega-vrijwilliger gedrag waarneemt dat niet past voor een vrijwilliger, moet je dit melden. Als je gedrag waarneemt dat de organisatie kan schaden moet je dit ook melden.

Concreet: dronken aan het werk zijn, ongewenste intimiteiten, zwartwerk organiseren, niet respecteren van de deontologische code, …

Blijf niet zitten met vragen. Heb je moeite met bepaalde gebeurtenissen, of zaken die je in het gezin hebt opgemerkt, spreek er dan over met de organisatie. Ook als je met bepaalde beslissingen vanuit de organisatie niet akkoord bent, kan je er altijd over communiceren.

Deze deontologische code werd gelezen en goedgekeurd door,

(naam en voornaam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

op . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

Bijlage 5

Handelingsplan CAW Limburg

Hulpverlener: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vrijwilliger : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GEGEVENS CLIËNT

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Telefoon: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Geboortedatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SITUATIESCHETS:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HULPVRAGEN:

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

LEVENSDOMEINEN

Huisvesting (woonsituatie, SVK, sociale woning, huursubsidie, brandverzekering, …)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Financiën (schulden, leefloon, kinderbijslag, studietoelage, …)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Praktisch functioneren (administratie, wooncultuur, zelfredzaamheid, juridische BS, materiële steun, …)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Beroepssituatie/opleiding/dagbesteding (maatschappelijke oriëntatie, VDAB, studie/beroep thuisland, vrije tijd, vrijwilligerswerk, SPI-vrijstelling, arbeidskaart, …)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Sociaal functioneren (sociaal contact van netwerken en opvoeding, ecogram)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Psychisch functioneren (welbevinden zoals depressie, trauma, emotioneel functioneren, psychische proble-matiek in het verleden)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Lichamelijk functioneren (medische info, mutualiteit, medische klachten, …)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Zingeving/Religie

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Afspraken

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Tussentijdse opvolging (4 à 8 weken)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

8 | Ondersteuning van het Agentschap Integratie en Inburgering

Bij het Agentschap Integratie en Inburgering kan je terecht voor een ruim ondersteunings-aanbod. Contacteer onze regionale integratieteams via onze website.

Opstart buddywerking

• We geven toelichting bij dit draaiboek buddyprojecten.• We ondersteunen je bij de opmaak van een voorafgaande omgevingsanalyse.• We stellen relevante cijfers en data ter beschikking.• We helpen om je relevante stakeholders in kaart te brengen.• We bezorgen je educatief materiaal, praktijkvoorbeelden en de nodige tools.

Vormingsaanbod voor buddy’s en buddycoaches

1. Taal

• Duidelijke taal (mondeling- en schriftelijke taal)• Omgaan met talendiversiteit – meertaligheid• Doeltreffend communiceren: de communicatiewaaier

2. Omgaan met diversiteit

• Omgaan met discriminerende uitspraken• Omgaan met diversiteit• Vrijwilligerswerk met vluchtelingen• Kennismaking met inburgering in de praktijk• Diversiteit en communicatie

3. Vreemdelingenrecht en internationaal familierecht

• Publicaties: de website www.vreemdelingenrecht.be, een nieuwsbrief en andere publicaties • Helpdeskadvies: telefonisch advies over vreemdelingenrecht, asielrecht en internationaal familierecht• Vorming: open aanbod of op maat• Begeleiding: expertise-ondersteuning op maat van organisaties of problematieken, en expertisenet-

werken

Kijk in onze online kalender om je in te schrijven voor een vorming in open aanbod: www.agii.be/vormingen.

47

Advies

Je kan bij ons ook terecht voor gericht advies en begeleiding rond specifieke zaken:

• Hoe bevorder je de sociale samenhang ?• Hoe bevorder je de communicatie met anderstaligen?• Hoe maak je werk van een toegankelijke dienstverlening?• Welke lokale oefenkansen Nederlands zijn er?• ...

Het Agentschap Integratie en Inburgering ondersteunt lokale besturen en organisaties in Vlaanderen en Brussel. We zijn niet actief in de steden Antwerpen en Gent, waar je respectievelijk bij Atlas en In-Gent terecht kan. In Brussel neemt het Huis van het Nederlands Brussel de activiteiten op rond Nederlands leren en oefenen.

V.U

.: Pa

olo

De

Fran

cesc

o, A

gent

scha

p In

tegr

atie

en

Inbu

rger

ing,

pri

vate

sti

chti

ng, T

our

& T

axis

, Hav

enla

an 8

6C b

us 2

12, 1

000

Brus

sel

AGENTSCHAP INTEGRATIE EN INBURGERINGTour & Taxis – Koninklijk PakhuisHavenlaan 86C bus 2121000 Brussel

www.integratie-inburgering.be