Download de speciale bijlage ND Kerst

nederlands dagbladzaterdag 24 december 2016nd kerst

interview – essay – kerstverhaal – koken – beeld – op pad – film – jeugd

essayTwintig jaar Kerst in dezelfde gemeente – de ups en downs.

▶ pagina 7

kinderen & kerstOp kerstavond met een matras in de woonkamer.

▶ pagina 9, 15, 21, 27, 31

kerkje bouwenAltijd al een eigen kerk gewild? Even knippen en plakken.

▶ pagina 14

De Kerst van Pearl Jozefzoon

Zingen in de kou

2

nd kerst zaterdag 24 december 2016

De medewerkers van het Nederlands Dagblad wensen u gezegende kerstdagen

Wie is wie? Kijk op de volgende bladzijde voor alle namen.

zaterdag 24 december 2016

3

nd kerst

4


popzangeres een nieuw album heeft uitge-bracht, dan zet ik die graag op ‘repeat’. Ja, wat betreft liederen vind ik het jammer dat de Kerst op een bepaald moment weer voorbij is.’

Hoe viert u zelf Kerst met uw gezin? ‘Naast ons eigen gezin geniet ik ervan om de gezelligheid van mijn familie op te zoeken. Lekker naar mijn moeder. Ik heb vijf broers en zussen en een aantal van hen heeft een eigen gezin. Ik ben de jongste. Met Kerst komen we allemaal bij elkaar. Dat wil ik echt niet mis-sen! Wat ook erbij hoort, zijn de vieringen in onze kerk. Samen met mijn man organiseer ik mede het muzikale gedeelte van de dienst op

Zangeres Pearl Jozefzoon heeft bijna elke dag voor de Kerst een optreden of repetitie. Erg? Welnee!Martin Boon beeld Jeroen Jumelet

‘Jammer dat KDecember kan voor zangeres Pearl Jozefzoon niet lang genoeg duren. Haar agenda zit propvol, ze moet niets hebben van de kou – maar ze geniet met volle teugen.

Hoe druk hebt u het deze maand? ‘Heel druk. In december heb ik de meeste op-tredens van het hele jaar. Het is elke dag an-ders. Ik kan bijvoorbeeld optreden met een or-kest, één pianist, een koor of een bandje. En ik kom in kerken, in theaters, op kerstborrels van bedrijven en op andere plekken. Bijna elke dag heb ik wel iets, een optreden of een repetitie. 99 procent van wat ik dan zing, is kerstreper-toire. Erg leuk om te doen. Af en toe zit er een eigen nummer bij.’

Kwam u er nog aan toe iets anders te doen in december? ‘Toevallig had ik dit jaar elke maandag rust. Dat is zo uitgekomen en dat probeer ik nu zo te houden. En op 25 december is mijn laatste op-

treden. De laatste dagen van de maand zijn dus vrij. Hoe druk het uiteindelijk is in december, hangt af van mijn voorbereidingen. In novem-ber was ik enkele weken op vakantie. Ik heb geprobeerd daarvóór al alle liederen te oefe-nen. Dan geniet ik in december volop en ervaar ik verder geen stress. Overdag ben ik dan vrij en hoef ik alleen maar te bedenken: waar ga ik vandaag heen en wat is het adres? Ik rijd er naartoe, zing en keer terug. Als de voorberei-dingen op orde zijn, kom ik dus aan veel an-dere dingen toe. Dan kan ik ook rustig even naar mijn moeder gaan. Ik doe dus keihard mijn best om op tijd klaar te zijn. Maar met een jong kind lopen de dingen nog weleens anders dan gepland.’

Kunt u na al die concerten kerstmuziek nog wel waarderen? ‘Zeker! Kerst vind ik de leukste tijd van het jaar. Ik houd van de sfeer. Een heerlijke tijd om familie en vrienden veel te zien. Samen lekker eten. Er zijn zoveel positieve aspecten aan Kerst die ik graag omarm. Muziek hoort daar ook helemaal bij. Op de heen- en terugweg van optredens zet ik altijd kerstrepertoire op. Zo blijf ik helemaal in de stemming. Ik krijg er geen genoeg van. Ik geniet bijvoorbeeld van close harmony (meerstemmige zangstijl, red.). Dat kom je tegen in Amerikaanse films waarin te zien is dat bijvoorbeeld vijf mensen in de kou kerstliedjes staan te zingen. Het klinkt heel gezellig, heel anders dan een koor van dertig mensen. Ik zoek cd’s op van onder meer Ameri-kaanse en Zweedse groepen om te beluisteren. Daar krijg ik een lekker warm gevoel van. Met Kerst is mijn muzieksmaak heel divers. Als een

‘Ik heb deze maand bijna elke dag wel iets: een optreden of een repetitie.’

12

3

4

5

7

6 17

11

10 13

9

8 121915

14 1816

2023 24

25

22

28

2926 31

3235

33

34 39

5350

3640

4143 45

61 69

38

6867

6664

6052

49 5659 63

65

6258

5754

55

4647 5144

484237

27 30

21

interview

In de kerk zeggen we al jaren dat Pásen het belangrijkste christelijke feest is. Toch wordt Kerst door veel mensen beleefd als het daadwerkelijke jaarlijkse hoogtepunt. Sjirk Kuijper (pagina 7) beleeft Kerst zelfs als het jaarlijkse meet-moment van zijn kerk: is Kerst vieren niet vooral Kerst vieren met ánderen? We vieren de geboorte van Jezus, het licht van de wereld. Pas dan zie je echt hoezeer deze wereld hunkert naar licht. We vonden daarover een prachtig gedicht van do-minee André Troost (pagina 6), we zien het terug in de drang – die in sommige gevallen ver gaat – van mensen om rond het huis lichtjes op te hangen (pagina 24-25). Het donker is niet ons thuis.Lees in deze kerstbijlage vooral ook de verhalen van kinderen en jongeren over hun Kerst. En wilt u ook iets te doen heb-ben, zet u dan aan de bouwplaat van Michel de Boer. Eerdere delen daarvan kunt u vinden in de bijlagen Leven en Gulliver van de maand december en op nd.nl/kerstbouwplaat.

redactioneelAnnemarie Eversdijk en Dick Schinkelshoek, eindredactie

1. Bert Hagenaars2. Fokke Holwerda3. Petra Noordhuis4. Philip Veldhuizen5. Laura Meijerink6. Els Kleingeld7. Ingrid van de Kamp8. Jaap Meijer9. Wieke Heek10. Aad Lootens11. Marja Westerman12. Zeger Koops13. Marianne Verduijn14. Rijk Griffioen15. Willemijn Gort16. Edith de Bruin17. Patricia Davelaar18. Hans-Lukas Zuurman19. Cees Dorland20. Eduard Sloot21. Hendrik Jan Vermeer22. Sophia Geuze 23. Gerard Beverdam24. Dirk Kortes

25. Hilbert Meijer26. Lieneke Eefting27. Egbert Bonte28. Hilbrand Rozema29. Gerhard Wilts30. Willemjan van de

Groep31. Herman Veenhof32. Marien Geelhoed33. Gerard ter Horst34. Jan van Benthem35. Hugo de Bruijne36. Wim Houtman37. Heidi van den

Bovenkamp38. Sjirk Kuijper39. Margreet Doornenbal40. Daniël Gillissen41. Ruurd Ubels42. Annemarie Eversdijk43. Sjoerd Mouissie44. Piet de Jong45. Marc Janssens46. Roel Sikkema

47. Auke van Eijsden48. Eline Kuijper49. Irene Laseur50. Marinde van der

Breggen51. Dick Schinkelshoek52. Greet Veenstra53. Harco Ploegman54. Aaldert van Soest55. Marieke Westerterp56. Hans Hopman57. Frans Tijssen58. Maurice Hoogendoorn59. Reina Wiskerke60. Tilly Dodds61. Eymeke Verhoeven62. Rinder Sekeris63. Reiny de Fijter64. André Zwartbol65. Elly Kamphuis66. Willem Bouwman67. Christie van den Berg68. Jeroen Visser69. Gert ten Heuw

5

nd kerstzaterdag 24 december 2016

zet. Die twee feesten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.’ ‘Misschien was Jezus’ geboorte niet precies op die datum in december. Maar dat maakt niet uit. Met Kerst staan we er bij stil dat God dicht-bij is gekomen. Natuurlijk kun je zeggen: dat zou je iedere dag moeten doen. Maar ik vind het fijn dat je af en toe even stilgezet wordt.’

Wat zijn uw leukste kerstherinneringen? ‘De kerstherinneringen uit mijn jeugd zijn me heel dierbaar. Vorig jaar ben ik kort vóór Kerst bevallen. Onze dochter nam ik mee naar alle optredens, ook omdat ik borstvoeding gaf. Dat was multitasking: sound checken, voeding ge-ven, optreden, voeding geven, meet & greets, voeding geven. Ik heb het heel leuk gehad, maar het was ook wel heftig.’‘Kerstfeest op de Dam in Amsterdam in 2012 zal ik niet snel vergeten. Dat vond ik zó gaaf om te doen. Het vond plaats in de buitenlucht. En het was superkoud. Je moet weten: ik houd he-lemáál niet van kou. Met Kerst geniet ik, maar dan wel binnen: de verwarming hoog. Als ik niet zo veel zou zingen in december, zou ik in die maand zeker een paar weken met vakantie gaan vanwege het weer. Nu ga ik in november, dat scheelt niet veel. Kerst op de Dam was echter buiten, daar deed ik niets aan. Het was die dag ontzettend regen-achtig. Geen mens te bekennen daarom op de Dam. Tot tien minuten vóór de uitzending van de Evangelische Omroep. Ineens klaarde het op. En het werd zo’n gave avond. De kou herin-ner ik me niet eens meer. Het was alleen maar genieten. Ik kreeg het warm van de mensen, de muziek en de energie die ik voelde.’ ■

kerstochtend. Daar verheug ik me elk jaar weer op. Fijn om met andere gemeenteleden samen stil te staan bij Kerst. En hopelijk spreekt het andere, nieuwe mensen aan. Kerst vier ik tot slot volop tijdens de optredens in de maand december. Elke keer weer mooi om mee te maken.’

Versiert u uw huis ook rond de kerst-dagen? ‘Dat doen we eigenlijk nauwelijks. Ja, we heb-ben wel een nepkerstboom op de zolder staan. Maar die zetten we bijna nooit in elkaar. Eigen-lijk gek, want ik vind het wel leuk. Doordat ik in december toch best druk ben, neem ik niet

de tijd om de boom neer te zetten. Eén keer hebben we dat wel gedaan, in de woonkamer. Een jaar later stond op die plek echter een box voor ons kind.’

Hoe vierde u als kind Kerst? ‘Toen hadden we dus wel altijd een nepkerst-boom! Het was altijd een heel muzikale Kerst. We waren doorgaans als gezin bij elkaar en zongen de bekende kerstliederen, begeleid door mijn broer die gitaar speelt. Mijn moeder had altijd veel lp’s. De platenspeler haalde ze van zolder. En samen luisterden we naar van die heerlijk Motown-kerstmuziek. Samen gin-gen we daarnaast naar de kerk. Lekker eten

hoorde er ook zeker bij. We hadden het super-gezellig. Het warme gevoel bij Kerst, dat ik nu heb, was er toen ook al.’

Wat betekent Kerst voor u persoonlijk? ‘Kort gezegd is dat: God met ons. Erbij stilstaan dat God niet langer ver weg is. God is zo ont-zettend groot en had echt niet naar de aarde hoeven komen. Die keuze heeft Hij voor ons gemaakt. Ik vind het heel bijzonder dat Hij is afgedaald naar ons niveau, één van ons is ge-worden. Daar word ik blij van. En het geeft me troost. Pasen ligt voor mij in dezelfde lijn: God geeft zichzelf voor ons. Met Kerst is dat al inge-

erst straks weer voorbij is’

‘God is zo groot. Hij had echt niet naar deze aarde hoeven komen.’

Zangeres Pearl Jozefzoon: ‘Misschien was de geboorte van Jezus niet precies op die datum in december. Maar dat maakt niet uit.’

interview

▶ Pearl Jozefzoon (31) is getrouwd met Renze Klamer, presentator bij de Evangelische Omroep. Samen hebben ze een dochter, Naomi (1). Het gezin woont in Utrecht en bezoekt daar de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt. ▶ Jozefzoon volgde een opleiding mu-

ziektheater op het Fontys Conserva-torium in Tilburg. ▶ Als zangeres verwierf ze in 2011 lan-

delijke bekendheid door haar deel-name aan The voice of Holland. In de verkiezing eindigde ze op de tweede plaats. ▶ Ze heeft twee albums op haar naam

staan: The time is now (2013) en Forward (2016). ▶ Naast zingen speelt ze ook in musi-

cals en is ze actief als zangdocente. ▶ Momenteel treedt ze vooral op als

solist bij diverse projecten en verzorgt ze eenmalige optredens.

de Kerst van Pearl Jozefzoon


6

nd kerstgedicht

Licht, de liefde van ons leven

Licht, de liefde van ons leven,

heeft de nachtvorst weggedreven

en zijn schrift in ons geschreven:

licht van Christus, licht van God.

Liefde zal als zonlicht schijnen,

in de aarde hemel schrijven –

mens, ervaar het aan den lijve:

lieve lust wordt zijn gebod.

Liefde: Gods geschenk van boven,

vrolijk vuur, niet uit te doven –

om de hemel hoog te loven

klinkt van harte hier ons ja.

Liefde zal, wat wij misdeden,

zonder oordeel ons genezen;

hemels licht heeft het geschreven –

daarom zing: halleluja!

uit: Morgen komt de Messias. Gedichten en verhalen voor Advent en KerstAndré F. Troost. Uitg. Ark Media, Amsterdam 2016. 95 blz. € 14,95

André F. Troost


7

nd kerstessay

Sjirk Kuijper • hoofdredacteur

Twintig jaar geleden vierden wij de kerstdagen voor het eerst in Franeker. En als het aan ons ligt, wordt dit jaar de laatste keer. Gelukkig ligt dat trouwens niet alleen aan ons. We willen pas vertrekken als het huis verkocht is, en zoiets kan lang duren in Noordwest-Friesland. De crisis heeft er hard toegeslagen en het economisch herstel wil deze regio maar niet echt bereiken. Dus zitten we hier nog wel even vast – en ten diepste willen we misschien wel helemaal niet weg.Maar ooit zal zich een koper melden voor onze woning. Dan zullen we ook afscheid moeten nemen van de kerkelijke gemeente waar we, in verwachting van ons eerste kind, op een ijzige winterzondag in 1996 binnen-stapten. Aarzelend, licht neigend tot rand kerkelijkheid vanwege pijnlijke herinneringen aan een voorgeschie-denis die zich 112 kilometer zuidelijker (174 kilometer over de weg) had afgespeeld. We werden intens warm welkom geheten – door een gemeenschap waarvan de meeste toenmalige leden inmiddels verhuisd of verkast, uitgevlogen, overleden of ontkerkelijkt zijn.

Goed 190 leden telde destijds deze Gereformeerde Kerk vrijgemaakt van Franeker-Sexbierum, die zondags samenkwam in een soort schuilkerkje aan de stilste achteraf-gracht van de oude Academiestad. Bladerend door de stapel gemeentegidsen van de afgelopen twintig jaar, tel ik echter meer dan 250 namen van wie we sedertdien afscheid hebben genomen. Sommige waren maar kort lid, toen ze alweer verhuisden of verder trokken. Anderen waren duur zame steunpilaren van de gemeente, tot ze hommels (Fries voor plotsklaps) of na een lang ziekbed overleden. We verloren hele gezinnen door lompe ruzies en sluipende onoplettend-heid, door pijnlijke echtscheidingen en door stilletjes steeds vaker wegblijven, door slordige omgang, cc-mailterreur en onderling gemanipuleer.Er is een tijd geweest dat we een nieuw, groot gebouw kochten vanwege de groeicurve van de gemeente. Maar inmiddels tellen we (ook na fusie met de Christelijk Gereformeerde Kerk, per 1 januari aanstaande) weer minder kerkgangers dan twintig jaar geleden. En dat voel je vooral in de kersttijd. Want de kerstviering in de kerk is hét jaarlijkse meetmoment: hoe gaat het met onze gemeente, wie zijn er nieuw bijgekomen dit jaar, wie missen we (niet af en toe een zondag, maar inmid-dels zelfs met Kerst), en hoeveel hoop en verwachting delen we nog met elkaar? Net als vroeger thuis waren de kerstvieringen in dit kerkgezin de meest intense be-levenissen van verbinding en van spanning; momenten waarop vernieuwing en slijtage, volwassenwording en aftakeling zich het heftigst voelen deden.

Vijftien jaar geleden, kort voor Kerst 2001, hield de ker-kenraad een enquête over de beoogde aankoop van een nieuw gebouw. Dat werd echt nodig: vanwege de reeds

gerealiseerde, maar ook met oog op nog verhoopte aanwas. Niet dat Franeker een groeikern was waar de nieuwbouw uit de grond werd gestampt. Het stadje (twaalfduizend inwoners) had geen onderwijs of werk-gevers waar gezinnen op afkwamen, en het geboorte-cijfer hield niet over. De groei van de kerkelijke ge-meente kwam ‘gewoon’ doordat belangstellenden, zoekers en ontwortelde christenen uit de stad en de dorpen rondom op een goede zondag eens schuchter een dienst bezochten. Nog eens terugkwamen, bleven komen, en op een zeker moment besloten lid te willen worden. Hervormden van Lollum tot Hatsum, een gezin uit de evangelisatiepost van de gereformeerde gemeen-te in Leeuwarden, een roomse kroegbaas uit Raerd, Samen-op-Weg- gereformeerden en vrije baptisten, christelijk-gereformeerde en Nederlands-gereformeer-de ‘import-Friezen’: het werd een bonte vereniging van protestants-katholieke gelovigen. Dus kon in 2002 het nieuwe gebouw worden aange-kocht: de voormalige gymzaal (voor psychomotorische

therapie) van het Psychiatrisch Ziekenhuis, midden in het oude centrum van de stad. In 2003 kwam de ver-bouwing gereed van wat De Voorhof ging heten, en kort na de jaar wisseling stond er een paginagrote reportage in het Nederlands Dagblad over dat kerkelijk wondertje van vrijgemaakt Franeker.Maar diverse narigheden speelden toen al onder huid en leden. De verbouwing van die oude gymzaal tot nieuw kerkelijk huis had allerlei verschillen in smaak, arbeidsethos, bestuursstijl en financiële zeden aan het licht gebracht. Er was serieuze mediation nodig tussen de kerkenraad en de Commissie van Beheer. En intus-sen was één enkele echtscheiding genoeg gebleken om een diepe scheur te trekken tussen partijen van families en solidariserende vrienden. Er kwamen oude én verse misdrijven uit de gemeente voor de strafrechter. En liturgische veranderingen, waar Franeker altijd nogal soepel mee was geweest, leidden ineens tot hoog-oplopende spanningen.Het jaar 2006 begon als een waar annus horribilis. We waren vacant geraakt, een groepje gemeenteleden deponeerde een pakket bezwaren tegen van alles en nog wat bij de kerkenraad, en vlak voor de feestdagen was de waarnemend voorzitter van die raad er met de echtgenote van een diaken vandoor gegaan – letterlijk.

Omdat ze tevens nummer 1 en 2 op de net vastgestelde ChristenUnie-lijst stonden, haalde het ‘liefdespaar’ de Leeuwarder Courant. Het was alsof de duivel met ons kerkje speelde.

‘Maar God, die de terneergeslagenen troost, heeft ons getroost door de komst van Titus’, schrijft Paulus in een van zijn brieven. In Franeker kwam Titus in tweevoud. De nieuwe dominee werd, september 2006, vergezeld door een kerkelijk werker - zijn echtgenote, voor wie we ons eigen bevestigings formulier schreven. Onder hun bezielende leiding vierden we dat najaar voor het eerst een Micha-zondag. En op die herfstzondag werd het idee geboren voor wat nu een prachtige kersttradi-tie is, en dé boodschap van dit verhaal.Op Tweede Kerstdag 2006 deden we het voor het eerst: een gratis kerstdiner in onze van verdriet en ellende krakende kerk, voor wie maar wilde aanschuiven. Dat bleken tientallen inwoners van Franeker en de omliggende dorpen te zijn. Oudere alleenstaanden en echtparen zonder (hen bezoekende) kinderen; herstel-lende ‘patiënten’ zonder sociaal netwerk; westerlingen met een uitkering die naar Sexbierum waren gevlucht omdat je nergens goedkoper kon wonen; cliënten van de reclassering; arbeidsmigranten en vaste bezoekers van het Leger des Heils. Ambtsdragers verzorgden de taxidienst, de dominee had voor één keer een zwart pak aan om geloofwaardig te zijn als ober, we maakten muziek en zongen kerstliederen tussen de gangen door, elke tafel was gedekt met het mooiste servies en bestek dat gemeenteleden in huis hadden.Het Gratis Kerstdiner is nu tien jaar dé hartslagmeter van onze beproefde kerkelijke gemeente (hoewel ook een eenvoudiger ‘Open Maaltijd’ inmiddels elke maand gevierd wordt). Het dient geen specifiek evangeliserend of diaconaal doel, geen heimelijke ledenwerving of hulpverlening. Het is gewoon een groot feest, waar niet alleen de gasten van genieten, maar misschien nog wel meer de wijde kring van regelende en zorgende, koken-de en entertainende gemeenteleden. Maar doel of geen doel: intussen worden onze diensten geregeld bezocht door gelovigen die bij de première in 2006 voor het eerst de kerk van binnen zagen. Weken voor Kerst werd ik dit jaar al op straat aangesproken: er komt toch wel weer een kerstdiner in de De Voorhof? En ik kan geen Kerst vieren zonder terug te denken aan de editie van 2009, toen Rommy er nog bij was: wat men noemt een ‘verwarde vrouw’, die op deze feest-avond voor haar doen opmerkelijk helder was en met overgave de kerstliederen meezong. Drie dagen later is ze hommels ferstoarn, en in het nieuwe jaar werd ze begraven vanuit De Voorhof.Kerst in Franeker confronteert ons jaarlijks met ons hardnekkige onvermogen elkaar als kerkgemeenschap te verdragen en vast te houden. Maar aan de feestmaal-tijd op Tweede Kerstdag ervaren we meer dan ooit dat de kerk er niet voor zichzelf, maar voor de ánderen is.

Kerst is het jaarlijkse meetmoment: hoe gaat het met onze

kerkelijke gemeente?

Twintig jaar Kerst in een kerk die kraakte in al haar voegen

“Hulp zal altijd nodig blijven”“Jarenlang heb ik voor Artsen zonder Grenzen medische hulp gegeven in crisisgebieden. Daar zie je mensen op hun allerkwetsbaarst. Hulp op zulke plaatsen zal altijd nodig blijven. Daarvoor zijn steeds nieuwe hulpverleners nodig. En mensen die hun werk mogelijk blijven maken. Nu en straks. Bijvoorbeeld met een gift in het testament.”

Jacques de Milliano,mede-oprichter Artsen zonder Grenzen

Stuur mij vrijblijvend de gratis eenmalige uitgave Lifeline over nalaten aan Artsen zonder Grenzen

Opsturen naar Artsen zonder Grenzen, t.a.v. Frank Theunissen, Antwoordnummer 11015, 1000 PB Amsterdam. Een postzegel is niet nodig. Wilt u liever via internet bestellen? Ga dan naar www.artsenzondergrenzen.nl/lifeline.

Voorletters: Achternaam: M V

Adres:

Postcode: Woonplaats:

Geboortedatum:

Telefoon:

E-mail:

Ne

de

rlan

ds D

ag

bla

d

9


fotoserie

Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie over hoe zij Kerst beleven.Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen

Lekker een week op vakantie naar Zeeland

Vera Enting (12), woont in Apeldoorn en zit in de brugklas havo/vwo. Z e gaat naar de vrijgemaakt-gereformeerde kerk.

‘Wij gaan dit jaar met Kerst lek-ker een week op vakantie naar Zeeland. Daar heb ik erg veel zin in, gezellig met het gezin weg. Normaal gaan we als we thuis zijn op eerste kerstdag altijd naar de kerk. ’s Ochtends is er een gewone dienst en ’s mid-dags een speciale dienst. Dit is verschillend per jaar. Soms is er bijvoorbeeld een musical of een lezing met muziek. Op kerstavond gaan we altijd naar een kerstnachtdienst er-gens. Ook hebben we wel eens de kerstlichtjestocht gelopen van onze kerk. Er is dan een route gemaakt met allemaal kaarsjes en Bijbelse figuren die het kerstverhaal uitbeelden. Erg mooi.’

‘Normaal gaan we met de kerst-dagen altijd naar familie toe. De ene kerstdag naar de familie van mijn moeder en de andere kerstdag naar de familie van mijn vader. We eten dan gezellig met elkaar. Met oud en nieuw wil ik wel altijd graag thuis zijn, want dan is het erg gezellig bij ons in de buurt. Samen met an-dere kinderen steek ik vuurwerk af.‘

‘Het leukst aan de kerstperiode vind ik de gezelligheid met fami-lie en de lichtjes. Ik versier mijn slaapkamer ook helemaal, ik hang lampjes op en ik zet een kerstboompje neer. De school waarop ik zit, is rooms-katho-liek, maar er wordt verder niets aan Kerst gedaan. Wel kunnen we geld doneren aan een goed doel.’

10


achtergrond

Kleine figuren, met zorg uit hout gesneden. Wat maakt een kerststal deze dagen zo bijzonder?Hilbrand Rozema beeld istock

Hoe de kerststal mijn Kort na de eerste zondag van Ad-vent begint het bij mij te kriebelen: de kerststal mag weer uit de doos! Vier weken lang hebben we een klein, schamel hutje in huis met een intiem familietafereel. Maar hoe zit het nu met die dieren? Horen de os en de ezel erbij … Of niet?

In veel rooms-katholieke kerken verrijst in de-cember een kerststal, soms zelfs met levende Jozefs en Maria’s. In protestantse kerken is dat anders. Daar zal eerder een loofhut verschijnen dan een kerststal. Toch lijkt de stal bezig met een opmars in protestantse kringen. Wie er eenmaal zelf aan begint, zal merken dat hij na een paar jaar reikhalzend gaat uitzien naar het moment van tevoorschijn halen en opbouwen. In ons geval: uit de doos in de schuur. Het is maar een gewone handeling, en toch: neutraal is het niet. Het bepaalt even je gedachten, je stelt je weer even op als een kind. Het zijn maar beeldjes, maar toch voel ik elk jaar iets van opluchting als ze weer uit het beschermen-de toiletpapier gewikkeld zijn, weg uit die don-kere, koude schuur, en intiem glanzend bij kaarslicht: Maria, Jozef, lammetjes, ezel en os. Ik bedenk dan altijd even hoe jong Maria was, hoe ontzettend jong. Er staat ook een varkentje bij van steen. Dat hoort er eigenlijk niet bij en laat zich zo te zien ook snel afleiden.

gediplomeerd kerststalmakerOnze kleine kerststal wordt bevolkt door de producten van een Duitser, de heer Manfred Kornfeld. Hij woont in Bielefeld, ik leerde hem kennen in het kader van een artikel over een heel ander onderwerp. Op internet bood hij een keur aan kerststallen en figuurtjes te koop aan, zodat ik goed voorbereid arriveerde. Herr Kornfeld is niet zomaar een kerststal-lief-hebber. Nee, hij is gediplomeerd! In augustus 2007 volbracht hij erfolgreich de Kursleiterlehr-gang ‘und wurde zum Krippenbaumeister er-nannt’, meldt hij trots bij zijn webwinkel. Een foto van het fraaie diploma is het bewijs. Een goed gevoel, dat aan de houten figuurtjes van ons ‘Heilige Familie’-groepje een grondig leertraject ten grondslag ligt. Wat zou er van de wereld terechtkomen als iedereen maar in het wilde weg aan het kerststallen kleien slaat? De Duitse Gründlichkeit past ook bij de geschie-denis van de kerststal. In donkere lange win-termaanden stortten hele families in Tirol, Beieren, Zwitserland en Oostenrijk zich op het fijnere houtsnijwerk. De belangrijkste plaatsen voor de productie van houten kerstkribben zijn Ober ammergau en het vlak bij Nederland gelegen Kevelaer. De resultaten werden per eeuw prachtiger, met als bekroning de spiraalvormige piramides uit Tirol, die je met behulp van de hete opstijgende lucht van een brandend kaarsje langzaam kunt laten ronddraaien. Naast de Duitstalige regio’s kan ook Italië er wat van: Napels heeft zelfs een straat die alleen maar bestaat uit veertig ate-liers met kerststallen en handgemaakte beel-den.

deemoedig neigen de dieren Mijn figuurtjes zijn vrij gewoon, van ongeverfd blank hout. Maar mens en dier hebben karak-ter, oogopslag en uitdrukking. Het is mooi om te zien hoe de dieren als het ware deemoedig neigend wachten tot het Kind arriveert, ze voelen het al aankomen. Het kribje laten we natuurlijk leeg, zo hoort dat, tot 25 december, de eerste kerstdag. Het onooglijk kleine houten baby’tje doet denken aan een figuurtje zoals Schreeuw om Leven die een paar jaar geleden uitdeelde. Om het niet kwijt te raken, leg ik het zolang in de buik van een van de drie Russische apostelfiguren, die achter de familie staan opgesteld.

Een kerstgroep of kerststal is, heel eenvoudig, een driedimensionale voorstelling van de ge-boorte van Christus met verplaatsbare figuren, die alleen in de kersttijd wordt opgesteld. Mij helpt dat om de vreemdste, meest vreugdevolle gebeurtenis van de kosmos te vieren en er

meer van te begrijpen en te ervaren: het mens worden van Gods Zoon, de komst van Imma-nuël. Dat was ook de bedoeling van Franciscus van Assisi, de geestelijk vader van de stal. In 1223 zette hij de eerste neer, nog heel bescheiden, met alleen een kind, een os en een ezel.

Hij deed dit onder meer omdat gewone men-sen de Latijnse mis niet begrepen. Die opvat-ting van Assisi maakt het hart zacht: volks-kunst dus, kunst voor het volk. We doen toch al zo vaak alsof wij slimmer zijn dan de genera-ties voor ons – mensen die harder werkten, in grotere gevaren, en korter leefden, met minder welstand. Bij de kerststal horen woorden als deemoed, lankmoedigheid, vroomheid, inkeer, bezinning, en de binnenpret van de verwach-ting. Het heeft te maken met de kunst van het vieren. En er valt wat te vieren!

een deurbel en twee kippen Toch weet Franciscus’ volkse stal niet alle protestanten te vermurwen. Nog steeds klinkt vanaf menige reformatorische kansel een scherpe vermaning. Wie kerstdecoraties, laat staan een boom of zelfs een kerststal in huis haalt, begint te lijken op Baälsdienaars, vond de hervormde dominee A. Schaap (1938-2002) in Hasselt. Een preek tegen de kerstmarkt en de commerciële franje om Kerst heen kostte hem in 1989 een deurbel en twee kippen: de balda-

Via mijn kerststalletje weet ik mij verbonden met de eerste christenen.

11


Met 40 meter lang en 6 meter hoog denkt het Gelderse Huissen de groot-ste kerststal van Nederland te heb-ben. Elders in Nederland, in Natuur-museum Fryslân, in Leeuwarden, maakt een populair kerstdiorama fu-rore, gemaakt door Fred van der Zwet en Roel den Dulk uit Ferwert. Het is een enorme kijkdoos met een opper-vlakte van 100 vierkante meter. Het publiek kan er helemaal omheen lo-pen, om van alle kanten het leven in Bethlehem en omgeving te bekijken. Je ziet rondom de stal een druk marktplein, de dieren in de velden buiten Betlehem, het veertig man sterke engelenkoor, de herders met liefst 240 schapen, en dan zijn er nog 850 andere dieren, de Wijzen uit het Oosten, Herodes en de volkstelling, een bos met houthakkers, een water-partij met vissers, bergen met stro-pers en wilde dieren, een woestijn met nomaden en een stukje Egypte, het land waar Jezus als jongen met z’n ouders naartoe vluchtte. Wat je noemt: aanschouwelijk onderwijs.

grootste kerststal van Nederland

achtergrond

geloof veranderde

dige jeugd pikte het niet. ‘Binnen een generatie raakt ook in onze gezinnen de kerststal geac-cepteerd. Het is een proces van gewenning. Hoeveel mensen gaan reeds door de knieën voor het occulte?’, zei hij destijds in het Refor-matorisch Dagblad. Hij noemt houten beeldjes van Maria, Jozef en het Kind dat ons gegeven is, occult. Dat lijkt me op zijn minst een ernstig geval van woordinflatie. Rooms-katholieke lezers van het Nederlands Dagblad, en dat zijn er steeds meer, zullen de lege protestantse kerken vreemd en saai vin-den, zij vinden steeds vaker de protestant aan

hun zijde. Maar dit sentiment leeft toch nog wel op de Biblebelt. Dat bleek vorig jaar in Rijs-sen. Een protestantse basisschool wilde graag Kerst vieren in een van de hervormde kerken ter plaatse. De leerkrachten leek het leuk om van school naar kerk een lichtjesroute te ma-ken, met aan het eind, in de kerk, een levende kerststal. Terwijl iedereen hier druk mee was, belde een lid van het kerkbestuur woedend naar de schoolleiding: ‘Zijn jullie nu helemaal gek geworden? Een kerststal in onze kerk? Jo-zef, Maria en Jezus komen onze kerk níét in!’

fresco’s in de catacomben O, deze panische angst om iets verkeerd te doen! Dit leven met samengeknepen billen! Deze vrees voor volkskunst en volksvroomheid – ik kan het totaal niet meemaken. Via mijn kerststalletje weet ik mij verbonden met de eerste christenen, die al in de tweede eeuw fresco’s van de geboorte maakten. Je kunt ze nog altijd zien, in de catacomben van Priscilla in Rome. De Vaticaanse Musea bewaren diverse sarcofagen, bewerkte stenen kisten, uit de

vierde eeuw met in reliëf het Kind, de os en de ezel. Sinds het Concilie van Efeze in 431, dat Maria tot Theotokos (‘Godbarende’) verklaarde, komt Maria meer naar voren in deze vroege kerstvoorstellingen. De Bijbel zelf geeft geen enkele hint dat er überhaupt een os en een ezel bij waren. Toch ontbreken ze nooit. Hoe kan dat? Er zijn zelfs stalletjes waarin Jozef en Maria ontbreken maar de os en de ezel niet. Dat is wel vreemd. Wat is hier aan de hand? Ik word er onrustig van, en dat wordt natuurlijk niet minder als ik lees dat sommige vroege kerkvaders met ge-strekt been de kerststal in gingen. Zij koppel-den os en ezel aan de Jood en de heiden, Israël en de heidense volken, zoals wij, Noord-Euro-peanen. De kerkvaders wilden de christenen inwrijven dat de Joden de Heer Jezus afgewe-zen hadden en dat dat volk op enkele ruige herders na, niet was komen opdagen voor de kraamvisite. De redeneerfout is dat behalve de herders alle andere mensen – op de drie Wij-zen uit het Oosten na – de boodschap ook niet hadden gehoord. Jesaja 1, vers 2-6 werd inge-roepen als tekstbewijs: ‘Een rund kent zijn ei-genaar en een ezel de krib van zijn meester, maar Israël heeft geen begrip, Mijn volk geen inzicht.’ Dat was wel venijnig van die christe-nen van vroeger, als ze zo het beeld van Joods ongeloof zichtbaar wilden maken in kerststal-letjes. Antisemitisme in je kerststal – dat is wel het laatste wat je wilt. Wat nu? Ik vind al zoekend een paar oplossin-gen voor mijn dilemma. Ten eerste: neem een voorbeeld aan dit vee, dat zijn plek kent en schuilt bij de kribbe. Neem je juk op je. Spiegel je aan hoe de ezel, dat ‘paardje van de armen’ wereldwijd (ook nu nog!) deemoedig draagt wat zoveel belangrijker is dan hijzelf. Die ezel bereidt de weg voor het Lam, dat plaatsvervan-gend de zonden van de wereld op zich neemt.Ten tweede: wie wegzuiveren nastreeft vanuit smetvrees, houdt uiteindelijk niets over. Want wij kunnen voor God helemaal niet bestaan. De os en de ezel herinneren mij aan de hang naar scherp en snel (ver)oordelen die ons christenen eigen is, en daar hoort in eeuwen christendom helaas ook het antisemitisme bij. Het is oppervlakkig om dat te ontkennen ‘om-dat wij pas daarna geboren zijn’. Dan doe je net alsof het voorgeslacht niks met jou te maken heeft – en jij beter bent. Het derde en laatste argument waarom ik blij ben met os en ezel in mijn stalletje is dit: mijn Saksische, Noordse, Germaanse voorouders wilden niks weten van een ezel. Dat dier stond voor domheid, zondigheid en armoe troef. Dat was de Germanen niet glorierijk genoeg! In de Heliand, de hervertelling van het Evangelie uit de achtste eeuw, toegesneden op een nog niet bekeerd publiek in wat nu Duitsland en de Lage Landen is, is de ezel daarom expres weggela-ten! In plaats daarvan wemelt dit Saksische evangelie van de compleet verzonnen, dappere paarden. Christus rijdt dan ineens ook op een paard, en is in de Heliand een soort legeraan-voerder, méér dan de lijdende dienstknecht. En Petrus die Malchus een oor afslaat, wordt als voorbeeldige Saksische krijger afgeschil-derd: de eerste klap is een daalder waard. Ook een paard opstellen dus? Nee. Mijn kerststal kan maar beter compleet zijn, vroegchristelijk én gekerstend, mét alle levende have balkend en herkauwend in het stro. Want anders doe ik als de heidense Saksen. En omhels ik het recht van de sterke. Een ezel stoot zich in ’t gemeen / niet tweemaal aan dezelfde steen. ■

12


plakstrook

plakstrook

rookrook

plakstrookplakstrookplakstrook

knippen & plakken

Budget Trendline keuken• Volop demonstraties • Oudejaarsmarkt

o.a. Jemako producten • Noviteiten • Wijnproeverij • Kinderactiviteiten • Product introducties • Kookworkshops • Culinaire hoogstandjes • Presentaties

Greeploos wit hoogglans

compleet zoals opgesteld en

incl. 3 apparaten.

OudejVlammendeNu kopen is prijs

Fornuis 90 cm 5-pits, waaronder zeer sterke wokbrander, 3 ovens en een luxe grillplaat.

Incl. fornuis pluspakket t.w.v. €75,-

ACTIE DEMODEMO Inductiekook-plaat 60 cm

Gietijzer houtkachel.Airwash systeem: blijvendschone ruit. Incl. houtmand enventilator.

Robuustegranietlooktegel75x75cmDoor endoor,slipvast. Normaal€75,-/m2

DEMO

6995,-Vlammende OudejaarsPrijs!Elders 14.995,-

1564,-Vlammende OudejaarsPrijs!

p/m2

A2-31 Keramischparket20x114 cm eiken.Voor

p/m2

Topmerk Ideal Standard design badkamer

++

BY PAUL ROESCHERA BEAUTIFUL USE OF SPACE

Naar keuze moderngreeploos hoog-glans lak of modernlandelijk kaderfront.Inclusief massief Qualitec werkbladen smetplint!

Gaat u voor landelijk modern / of voor modern greeploos?

Badmeubel 100 cmMassief eiken met hardsteen,incl.kraan

badkamer

alle p

v

Complete wellness badkamer inclusief vrijstaand designbad, douche, badmeubel, etc. Compleet zoals afgebeeld!

2995,-Vlammende OudejaarsPrijs!Elders 4750,-Vla

10 JAAR GARANTIE

299,-Elders 1299,-!

Vlammende OudejaarsPrijs!




1995,-Elders 1299,-!


1695,-Elders 2545,-!


29,95Vlammende OudejaarsPrijs!

Afzuiging ín de inductiekookplaat! 80 cm breed

N OV I T E I Te n g o e d g e t e s t !

p/m2

24,95Vlammende OudejaarsPrijs!

p/m2

Woonvloer Woonvloer PresentatieToilet van TopmerkIdeal StandardRandloos, AquaBlade.Complete set: Normaal 1053,-

Topkwaliteit keuken incl. 7 apparaten

Oudejaarsknaller die z’n weerga niet kent!

DEMO

10 JAAR GARANTIE

Combi Stoomovenadv.pr. 1999,-

Koeler A+adv.prijs 610,-

Vaatwasser A++AAadv.prijs 910,-

3-in-1 kraan adv.prijs 999,-

90 cm schouwAdv.pr. 845,-

InductiekookplaatAdv.pr. 1295,-

Fusion Inductie-wok t.w.v. 200,-

Combi-oven/mag-netron adv.pr. 1299,-

Inclusief alle luxe en comfort van onderstaande apparaten

100°C

Keuken +++ + + + + + +

advertentie

13


kerstbouwplaat

Kerk in kerstsfeer

redactie nd beeld de boer illustraties

Een kerk in kerstfeer, een dominee, kerkgangers, een koortje en een kerststal ... Illustrator Michel de Boer maakte met zijn vrouw Leon-tine Gaasenbeek de bouw-plaat van het kerstkerkje, dat u zelf in elkaar kunt zetten. In deze kerstbijlage vindt u de laatste onderdelen. Knip ze uit en plak ze op stevig pa-pier. We vinden het leuk om een foto te krijgen van uw bouwwerk!

▶ ▶ Onderdelen gemist? In de bijlagen Leven (30 november, 7, 14 en 21 december) en Gulliver (2, 9 en 16 december) stonden de eerdere items van de bouwplaat.

▶ ▶ Digitale abonnee of liever zelf printen? De gehele bouwplaat is te downloaden op nd.nl/kerstbouwplaat.

▶ ▶ Klaar? Mail ons vooral een foto: [email protected] of gebruik op sociale media de hashtag #ndkerstbouwplaat.

Wilt u met de kerstdagen een kerk in kerstsfeer in de huiskamer? De afgelopen weken konden lezers van deze krant al verschillende onderdelen verzamelen van de kerstbouwplaat. Vandaag de laatste onderdelen (op deze pagina) én het kerkje zelf (pagina 17, 18 en 19).

knippen & plakken

Paul Roescher Lager in prijs dan waar ook!

Wij danken u voor uw klandizie en het in ons gesteldevertrouwen. Directie en personeel wenst u goedeKerst dagen en een voorspoedig 2017.

Met Megastores in: Rijssen: (7463 PH) Plaagslagen 2, (0548) 540 340Apeldoorn: (7317 AN) Vlijtseweg 196, (055) 360 1747

www.paulroescher.nl

Keukenincl. 7 apparaten

Badkamer3328,- -/- 10%

Gashaard 2100,- -/- 5%

30 m2 PVC vloer1115,- -/- 5%

2x Schuifdeurkastà 399,-. Nu voor

Alles bij elkaar!13.795,-13.795,-

6995,-2995,-1995,-1060,-750,-

Gashaard 1m breed vuur

jaarsacties!verhoging van 2017 ontlopen!

Topkwaliteit PVC vloer Schuifdeurkast 200 cm

Incl. ultraslimme afstands bediening.

Normaal 399,- per stukMooie vaste vloer,uiterst slijtvast voorintensief gebruik! (bij ons zijn deprijzen wél incl. btw)

Koffie, gebak, thee,hapje! En een

leuke attentie voor iedereen.

Inclusief: + Inmeten + Egaline + Primer + Egaliseren + Primer aanbrengen + stofzuiger+ Leggen

PAUL ROESCHERK E U K E N • B A D • V L O E R • H A A R D

Zon/feestdagen gesloten. COMBI-VOORDEEL IS NIET VAN TOEPASSING OP BUDGET-ASSORTIMENT / ACTIES.

GRATIS

PANNENSETVAARTWASSER

CADEAU

50%KORTING!!

KEUKENS

HALFGELD

SHOW!!40% KORTINGLaagste-prijs garantie!Geen aanbetaling!

Nu incl. robotstofzuiger

*afhankelijk vanondergrond enpakinhoud. Minimaal 30 m2. ++

In Rijssen en Apeldoorn vindt u het Roescher TotaalConcept: 17.500 m2 woonplezier!

++ vloer =++ haard

Paul Roescher schiet

prijzen en bedenksels

van collega’s aan flarden

GRATIS GEPLAATST!

GRATIS LG LED TV!

GRATIS MONTAGE

GRATIS3-DEL. KOFFERSET

’s nachts

voordeliger

24+27+28+29

+30+31dec.

GROTE KEUKEN- BAD-

EN HAARDEN-SHOW!

29+30 dec koopavond tot 21.00 uur

Aangepaste openingstijden: • zat 24 dec. 9-16 uur• 25+26 dec. gesloten• di 27 dec. 9-18 uur• wo 28 dec. 9-18 uur

• do 29 dec. 9-21 uur• vr 30 dec. 9-21 uur• Oudejaarsdag 9-16 uur• Nieuwjaarsdag gesloten

kast

1995,-ammende OudejaarsPrijs!Elders 3395,-

34,95Vlammende OudejaarsPrijs!Elders 66,-


Nu 2 stuks voor slechts

p/m2

*

14


plakstrook

plakstrook

plakstrook

plakstrook

plakstrook

plakstrook

knippen & plakken

15


plakstrook

plakstrook

plakstrook

plakstrook

plakstrookknippen & plakken

16


voorgerecht 2: gordita met tonijningrediënten voor 8 personen

2 eieren1 rode ui1 blik sperziebonentomaten uit blik 2 blikken tonijnstukken in olijfolie4 eetlepels mayonaise1 eetlepel witte wijnazijn8 gordita’s (soft taco’s)

bereiding: Kook de eieren, pel ze en prak ze fijn.Snijd de rode ui in dunne ringen, doe

ze in een kom en schenk kokend wa-ter erover.Verwarm de sperziebonen.Doe de tomaten in een kom.Laat de tonijn uitlekken.Vang twee eetlepels olie op en meng die met de azijn en de mayonaise, voeg zout en peper toe.Laat de rode ui uitlekken. Serveer ei, bonen, tomaat, tonijn, dressing en gordita’s in aparte schaaltjes en laat gasten de gordita’s naar wens samenstellen.

hoofdgerecht 1: confit de canard uit blikingrediënten voor 4 personen

1 blik confit de canard (4 tot 6 bouten)1 blik stoofperenaardappelpuree kant-en-klaar (of uit een pakje)

bereiding: Leg het blik ongeopend in een pan en giet er water bij tot het blik net onder staat.Zet het vuur 20 minuten middelhoog en verwarm het blik langzaam. Het water mag niet koken. Het gestolde vet, waarin de eendenbouten zijn be-waard, smelt langzaam. Haal het blik vervolgens voorzichtig uit de pan en maak het open in de goot-steen met een blikopener. Er kan wat vet over de rand van het blik lopen.Til de bouten met een spatel uit het blik en leg ze met de velkant naar bo-ven op een snijplank of op een bord. De bouten zijn goed gaar, dus voor-zichtig scheppen.Verwarm de oven met grill voor op 200 graden. Dek de bakplaat af met alumi-niumfolie. Leg de eendenbouten met de velkant naar boven op de bakplaat.Schuif ze boven in de oven (net onder

de grill). Zet je afzuigkap op vol ver-mogen (zeker geen overbodige tip!). Bak/Grill de bouten 8 tot 10 minuten, tot het vel mooi krokant is. Blijf erbij om aanbranden te voorkomen.Verwarm de aardappelpuree zoals aangegeven op de verpakking. Maak het blik stoofperen open en serveer alles bij elkaar.

voorgerecht 1: worstpakketje, ragout en wildsoepingrediënten voor 4-6 personen

blik knakworstenbladerdeeg1 eiblik ragoutblik champignonsblik wildsoepminipasteitjescrème fraîchepeterselie

bereiding: Rol de knakworsten in een plakje bladerdeeg. Bestrijk het deeg met wat geklutst ei en bak de worstpak-ketjes 20 minuten op 200 graden in de oven.Verwarm ondertussen de wildsoep in een pannetje. Doe er wat cham-pignons uit blik bij.Verwarm ook de ragout in een pan-netje en doe ook daar wat champig-nons uit blik bij.Verwarm de minipasteitjes even in de oven (lees gebruiksaanwijzing op de verpakking).Vul de pasteitjes met de ragout, en versier ze met een takje peterselie.Doe de soep in een kopje en doe er een lepel crème fraîche bij en een takje peterselieServeer de worstpakketjes, de soep en de ragoutbakjes bij elkaar als voorgerecht.

koken

Een kerstmaaltijd koken met alleen maar eten uit bik – kan dat? En smaakt het ook een beetje?Sophia Geuze beeld Sjoerd Mouissie

Noodscenario: kerstWat doe je als het kerstdiner in de soep gelopen is? Duik in de voor-raadkast en maak van de blikken die je daar vindt een alternatief. Eindredacteuren en hobbykoks Cees Dorland, Annemarie Eversdijk en Dick Schinkelshoek gingen aan de slag. Lekker makkelijk, eten uit blik. Maar is het ook lekker?

Bij dineren uit blik denk ik meteen aan soep-blikken, een hoofdgerecht met corned beef, to-nijn, smac, knakworsten en te gare worteltjes of sperziebonen en bowl met verkleurde vruchtjes toe. Bij het eten wordt dan natuurlijk bier of frisdrank geserveerd – uit blik. Om eer-lijk te zijn, trekt het me niet echt.Gelukkig houden de kokers zich niet helemaal aan het henzelf opgelegde keurslijf en staat er een fles pinot noir van Peter Yealands op tafel. Er bestaat overigens wel wijn in blik van het merk Wild Pelican bijvoorbeeld. Dat schijnt zelfs hip te zijn, als ik de website wijninblik.nl moet geloven. De hoofdingrediënten komen daadwerkelijk bijna allemaal uit blik, op de zachte taco’s na. Verder zijn kruiden en zuivelproducten vers, behalve de gecondenseerde melk.

spectaculairHoe verder de avond vordert, hoe meer verras-singen er op tafel komen. De eerste gang be-staat uit diverse kleine gerechtjes: knakworst-jes in bladerdeeg, wildsoep en ragout in een

mini ragoutbakje. Die bakjes komen niet uit blik, maar je zou ze wel zelf kunnen maken met bladerdeeg (uit blik) van Danerolle. Heel verrassend zijn deze gerechtjes niet, maar kin-deren zijn er gek op. Omdat er miniporties worden opgediend, is doseren belangrijk. Te veel crème fraiche geeft de soep bijvoorbeeld een zurige smaak. Ook de tweede gang is ideaal voor een feest-maal met kinderen. Het zijn zachte taco’s die

naar eigen smaak te vullen zijn. Hier komen de tonijn en de sperziebonen op tafel. Bij het hoofdgerecht hebben de gasten keuze uit twee recepten. Franse eend met stoofpeer-tjes of runderstoofvlees met boontjes in katen-spek. De eend is spectaculair. De smaak is per-fect. De eend (confit de canard) is gekocht bij Albert Heijn. Die heeft het product alleen in de feestmaanden in het assortiment en koopt pas weer in als het schap leeg is. Je moet er dus op


17

nd kerst

hoofdgerecht 2: Belgisch stoofvlees met haricots vertsIngrediënten voor 4 personen

blikken stoofvlees (2 blikjes voor drie personen)blikken haricots verts (2 blikjes voor vier personen)eventueel: ontbijtspek of katen-spek, crème fraîche, peterselie.

bereiding: Open de blikjes stoofvlees en ver-warm de inhoud zachtjes in een pannetje. Voeg eventueel een half kopje water toe. Niet aan de kook brengen.De haricot verts kunnen kort in wat water worden gekookt, of (gerold in een reepje spek) zachtjes gegaard in de over. Meng eventueel wat creme fraiche door het stoofvlees en serveer met wat fijngehakte peterselie

nagerecht 1: Dulce de leche-ijs (zonder ijsmachine)ingrediënten voor 8 personen

2 blikjes gecondenseerde melk600 ml slagroomeen schepje oploskoffieeventueel: wat suiker door de slag-room en cacaopoeder voor de gar-nering

bereiding: Gecondenseerde melk is van zichzelf al heel zoet, dus (veel) suiker toe-voegen hoeft niet. Klop de slagroom (eventueel dus met een beetje suiker)Meng de gecondenseerde melk en het schepje oploskoffie er door-heen. Wees niet bang dat het ijs met één schepje oploskoffie direct naar koffie gaat smaken. De oploskoffie versterkt de caramelsmaak van het ijs. Schenk het mengsel in een (leuke) vorm, dek af met plasticfolie en laat minimaal 6 uur in de vriezer staan.Haal het ijs een half uur van tevoren uit de vriezer, bestrooi door een zeefje met de cacao.

nagerecht 2: aardbei-lycheecocktail

ingrediënten voor 4-6 personen

1 blik aardbeien1 blik lychees1 blikje 7Upeventueel: een bus slagroomeen paar blaadjes munt

bereiding:Laat de aardbeien en lychees uitlek-ken en doe beide vruchten in een glas. Besprenkel met 7Up. Spuit eventueel wat slagroom erbij voor de liefhebber en garneer met wat muntblaadjes.

koken

maal uit blik

tijd bij zijn. Nadeel is dat je niet van tevoren weet hoeveel bouten er in het blik zitten, in dit geval zijn het er vijf. Aan de andere kant: delen is een mooie kerstgedachte.

naar de hondNa de heerlijke eend komt de schaal met run-derstoofvlees op tafel. Het ruikt vreemd en ziet er nog verdachter uit. Gauw door naar het de-

sert. Ook het nagerecht bestaat uit twee ron-des. De aardbei-lycheecocktail met een munt-blaadje is een moderne variant op de traditionele bowl. En dan de tweede klapper van de avond ‘Dulce de leche’-ijs, vol van smaak. De calorieën tellen we niet. Voordeel van dit recept is dat het van tevoren te maken is.Wat mij betreft mogen het ijs – gemaakt zón-der ijsmachine – en de eendenbout uit blik va-

ker op het menu. Het runderstoofvlees gaat zelfs niet naar de hond, veel te zout. De voorge-rechtjes – behalve de wildsoep – en de cocktail doen het goed bij kinderen. Dit alternatieve kerstdiner is goed bevallen. Niet alleen handig als je snel iets in elkaar moet flansen – al lukt dat niet met het ijs – maar ook een aanrader voor mensen die geen zin hebben om in de kerstdrukte naar de supermarkt te gaan. ■

www.deboerillustraties.nl

plakstrook

plakstrook

knippen & plakken

18



19

nd kerstfotoserie


Met een zak fruit en een boek naar huis

Sven Ruiter (8), woont in Beemte-Broekland en zit in groep 5. Hij gaat naar de gereformeerde gemeente.

‘Op school vieren we kerstfeest met alle kinderen in de gemeen-schapsruimte, zonder de ouders erbij. Soms vieren we het in een kerk en dan mogen de ouders wel komen. Dat is verschillend per jaar. Het ene jaar vieren we Pasen in de kerk en het andere jaar Kerst. Een meester of juf vertelt dan een verhaal en we gaan zingen. Aan het einde krij-gen we een boek en een zakje met fruit mee. Soms met een chocoladereep erin, maar niet altijd. We mogen zelf kiezen welk boek we willen. Dit jaar heb ik voor Dolfi en Wolfi gekozen. Ik zit in groep 5 en nu maken we geen knutselwerkjes meer met Kerst. In de lagere groepen de-den we dat wel.’

‘Thuis gaan we met Kerst ook altijd naar de kerk. Uit de kerk gaan we samen met familie kof-fie drinken en lekker eten. Vorig jaar zijn we met de hele familie uit eten geweest, dat was erg leuk. Op Tweede Kerstdag is er een kinderkerstfeest in onze kerk, daar ga ik ook heen. Er is dan een koor dat gaat zingen, er wordt een verhaal verteld en we bidden met elkaar.’

‘Met Kerst heb ik twee weken vrij van school. Meestal komt mijn neefje dan bij mij logeren of ik ga naar hem toe. Misschien dat we dan in een tent gaan slapen. Ik weet niet of dat mag hoor, het is wel koud nu. En we gaan mis-schien nog een midweek op va-kantie naar Centerparcs, dat be-slissen we op het laatste moment.’

MERCI BEAUCOUP!

Nog niet gedoneerd? Doe het vandaag nog naar NL04 INGB 0003 490687

Namens Aix hartelijk dank voor uw steun in 2016!

onvergetelijke werkvakanties

het hele jaar door

DIACONALE STEUN voor dit unieke project is van harte welkom. We zijn voor

een groot gedeelte afhankelijk van giften en collectes.

Gegarandeerd zinvol besteed aan onze diaconale

doelstelling…..

DIACONALE WERKVAKANTIES

Bestuur en directie van stichting Het Passion

wenst u een gezegend

2017 Dank voor alle hulp

WWW.JEMIMA.NL

IBAN NL53 RABO 0367 5075 60

Maak zo het leven van een kind met een (meervoudige) beperking mogelijk in een christelijk tehuis bij Bethlehem.

GEEFT U MIJ EEN THUIS?

STEUN ONS

ndwinkel

ndwinkel.nl

Ja, ik wil de filmbox Scherp gezien 6 - films met een boodschap bestellen en betaal hiervoor de aangegeven prijs en eenmalig € 1,95 aan verzendkosten.

..... ex. van de filmbox Scherp gezien 6 € 54,96 € 29,95

naam: m/v straat: postcode: plaats: telefoonnr: e-mail:

Ik machtig het Nederlands Dagblad eenmalig de som van de bestelde artikelen en € 1,95 verzendkosten van mijn rekening af te schrijven.

IBAN:

handtekening:

Stuur deze bon naar het Nederlands Dagblad t.a.v. ndwinkel, Postbus 111, 3770 AC Barneveld

Bestel nu in ndwinkel.nl

Opnieuw selecteerden wij voor u zes verantwoorde en kwalitatief hoogstaande fi lms en bundelden deze in de fi lmbox Scherp gezien 6 - fi lms met een boodschap. De fi lms zijn Engels gesproken en Nederlands ondertiteld.

WesleyEen bekeerd hart kan de wereld veranderenHet bewogen leven van John Wesley, de grondlegger van het methodisme. Door zijn koppige karakter roept hij voortdurend confl ict en afwijzing op. Na zijn terugkeer uit Amerika als (mislukt) zendeling ontdekt hij eindelijk genade. Maar zijn preken worden niet door iedereen gepruimd.

The WagerEen moderne variatie op het boek JobMichael Steele, gevierd Hollywood-acteur én christen. Dan volgt tegenslag op tegenslag. Zal hij zijn geloof behouden?

UnlimitedNiets is onmogelijk

Een professor vraagt de briljante student Simon Orwell om hulp bij het ontwikkelen van een apparaat dat onbeperkt energie kan leveren. Maar nog voor hun eerste ontmoeting wordt de professor vermoord...

When Love is Not EnoughHet verhaal van Bill en Lois WilsonBiografi sche fi lm over het echtpaar Bill en Lois Wilson. Bill en diens vriend weten met vallen en opstaan hun drankverslaving te overwinnen. Ze richt Alcoholics Anonymous (AA) op en Loist rich Al-Anon op, een organisatie voor familie en vrienden van alcoholisten.

Scherp gezien 6zes fi lms met een boodschap

€ 54,96actieprijs€ 29,95

The Frontier BoysWie alles verliest ontdekt wie zijn vrienden zijnEen spannende fi lm over een vriendschap tussen vier jongeren die op de proef gesteld wordt door de keuze tussen waarheid en leugen, tussen goed en kwaad. Met muziek van onder andere Rebecca St. James, die ook een rol in de fi lm speelt.

The Secrets of Jonathan SperryWat hij hun leerde vergeten ze nooitDustin, twaalf jaar jong, wordt hevig verliefd op Tanya. Maar de grote pestkop Nick vindt haar ook leuk. Wat nu? Dan leert hij de oude weduwnaar Jonathan Sperry kennen. Het wordt een bijzondere vriendschap die het leven van Dustin en zijn twee vrienden zal veranderen.

De winkelwaarde van de afzonderlijke fi lms samen bedraagt € 54,96. Bestel nu de fi lmbox Scherp gezien 6 met 45% korting voor € 29,95 via ndwinkel.nl/scherp6 of met de bon hieronder. In de beschrijving van de box op ndwinkel.nl vindt u ook links naar de trailers van de fi lms.

advertenties

✭Het team van ndwinkel

wenst u goede feestdagen toe!

Wij zijn de hele kerstvakantie geopend!

www.ndwinkel.nl

✭

21


fotoserie

Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie hoe zij Kerst beleven.Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen

De priester helpen met de kaarsen

Matilda Martin (16)zit in mavo 4 en gaat naar de rooms- katholieke kerk.

‘Op kerstavond gaan wij altijd naar de avondmis. Er zijn vier diensten, omdat het anders niet past. Je moet ook een kaartje reserveren van tevoren. Met Kerst komen er extra veel men-sen naar de kerk, ook onbeken-den die ik normaal niet zie. Ik zing tijdens de viering in een koor en ik ben misdienaar. Dit houdt in dat je de priester helpt, zoals met de kaarsen vasthou-den. Omdat ik nu 16 jaar ben, ben ik acoliet. Dan mag je jonge misdienaars helpen en de com-munie uitreiken.’

‘Na de viering komen er altijd nog vrienden bij ons thuis om gezellig kerstavond te vieren. Op eerste kerstdag liggen er altijd cadeaus onder de kerstboom, die we mogen uitpakken, en we maken een lekkere kerstmaal-tijd. Mijn moeder wil met Kerst altijd thuisblijven, soms komen er wel mensen op visite. We ma-ken het altijd erg gezellig in huis met veel versieringen.’

‘Ik zit op een christelijke school en de vrijdag voor de vakantie vieren we kerstfeest in de aula. Er wordt gezongen, muziek ge-maakt en een toneelstuk opge-voerd. De leerlingen die het vak muziek hebben gekozen doen hieraan mee. Alhoewel er ook niet-gelovigen op school zitten, moet iedereen meedoen tijdens de viering. Ik vind het interes-sant dat er mensen met allerlei geloven bij mij in de klas zitten en ik vind het leuk om daar sa-men over te praten. Het kerstverhaal vind ik heel bij-zonder. Elke keer als ik het weer hoor, denk ik: wauw! Het is zo bijzonder dat ik het bijna niet kan geloven. Wat anderen ook zeggen, daar trek ik me niets van aan!’

22


vragen, ofwel vergeten was om echt te luiste-ren), en een vrouw die hem daarna had weg-geduwd uit haar leven. Alsof ze met hem alle pijn kon uitbannen, de wond kon dichten. Te-vergeefs ongetwijfeld, maar daar had Hidde niks meer aan. Het was het gebruikelijke ver-

haal: Hidde gleed langzaam weg in een bestaan dat steeds meer aan betekenis verloor. Dat was Hidde, samengevat door Aslander.

De Hidde die voor hem stond, draalde, aarzel-de. Mompelde iets dat Aslander niet verstond. Aslander dacht dat iets in de preek hem mis-

schien geraakt had, het was gegaan over Jozef, over wie de evangelist Matteüs eerst en vooral vertelt dat hij een rechtschapen man was. ‘Maar Jozef zal ook de praatjes gevreesd heb-ben’, had Aslander gepreekt, ‘hij kende de uit-sluitingsmechanismen van de maatschappij – zoals wij die ook maar al te goed kennen.’ En nu stond hij tegenover Hidde. ‘Heb ik iets ver-keerd gezegd?’Maar Hidde schudde zijn hoofd. Nee nee, dat was het niet. Hij wees met een trillende vinger naar de vleugel. Of hij ...Aslander was eigenlijk teleurgesteld. Hidde wilde alleen maar even op de piano. ‘O best, ga je gang’, zei hij, terwijl hij al half weer naar Kris, Anouk en Niek toe liep, die nog steeds stonden te praten. Hij liet Hidde op een duur instrument spelen, maar hij was erbij, dus hij kon het in de gaten houden. Uit een ooghoek zag hij hoe Hidde naar de vleugel slofte. ‘We zijn hier nog eventjes, denk ik’, riep hij de zwerver toe. ‘Ik zeg het wel als ik wil sluiten’, riep hij hem na. Hidde knikte en stak een ma-gere, trillende hand op, ten teken dat hij het begrepen had.

Hidde, een junk, laat in de kerk bij dominee Lammert Aslander een onverwachte kant zien. Een kerstverhaal van Rien van den Berg.Rien van den Berg beeld Roel Ottow

De junk en de dominee

kerstverhaal

En nu stond hij in de hal, en keek hij in de waanzinnige ogen van koning Saul. Waarom moest een kerkganger de kerk binnenkomen met de aanblik van een gestoorde leider die op het punt stond een trouwe volgeling te ver-moorden? Waarom dit verhaal op deze plek? Aslander had een vermoeden.Hij schudde zijn hoofd, zijn lange haren wap-perden langs zijn wangen. Hij probeerde de discussie te volgen tussen bassist Kris, Anouk, de violiste, en Niek, de toetsenman. Die laatste was de meest ervaren muzikant van de band. Hij stelde een akkoord voor dat de anderen kennelijk verraste. Aslander zag hoe Kris en Anouk het resultaat proefden in hun hoofd, en hoe hun gezicht vervolgens ontspande. Toen hij zag dat het goed kwam, kreeg hij op-nieuw oog voor Hidde, die nog steeds op be-leefde afstand in de kerkbank zat te wachten. Wat wist hij eigenlijk van Hidde? Aslander was inmiddels lang genoeg straatpastor om te we-ten dat deze vraag eigenlijk niet te beantwoor-den was.e Wat je weet van iemand van de straat, is vaak wat hij of zij je wil laten geloven. En toch had hij zichzelf aangeleerd deze vraag telkens weer te stellen: wat heeft deze mens mij verteld over het mens dat hij is? Of zou willen zijn? Of had willen zijn ... In wat iemand vertelt – ook in de leugens – gaat zijn waarheid schuil, zijn angst of zijn droom, zijn verleden of zijn gemiste kansen.Aslander wist bovendien dat het niet zo heel veel uitmaakte of het iemand van de straat was of een gerespecteerde burger. Je moet het doen met het verhaal dat je verteld wordt. Een paar dagen geleden, op eerste adventszondag nota bene, had iemand uit zijn gemeente, een rech-ter, zijn huwelijk op de klippen laten lopen omdat hij jarenlang een dubbelleven had ge-leid, compleet met kinderen. Twee steden, twee huizen, twee gezinnen, twee levens. Aslander had zich er het hoofd over ge-broken. Hij kende de man behoorlijk goed, dacht hij. Ergens in het zorgvuldig ingerichte huis van de rechter had hij, vond hij, toch de barst in het muurwerk moeten zien, de lege plek op het dressoir die verried welke foto er niet stond. Dan had hij – Aslander was dominee genoeg om het zichzelf te verwijten – misschien iets kunnen doen, iets kunnen redden.

Meer nog dan in kleren kleden mensen zich in verhalen. En of de ander nu een junk of een ju-rist is, ze vinden het prettig als hij zich het ver-haal herinnert waarin ze zich gekleed hebben – waarbij de junk een groot voordeel heeft bo-ven de jurist: hij is verrast dat je het nog weet. Verrast dat hij – in welk verhaal dan ook – be-luisterd is, gezien.Hidde had hem verteld dat hij uit Flevoland kwam, uit Lelystad. Dat hij een kind had gehad dat gestorven was (Hoe oud? Waaraan? Aslan-der besefte dat hij ofwel vergeten was dat te

De dienst was afgelopen, de kerk was leegge-stroomd, en Aslander stond in het halletje na te praten met een paar mensen van de band. Kris was niet alleen een getalenteerde bassist, maar ook een bijzonder intelligente vent. Hij had een overgang bedacht tussen twee nummers en die kwam tijdens de dienst nog niet helemaal goed uit de verf.

Aslander keek naar de muurschildering van de jonge David, die op de harp speelde voor ko-ning Saul, die in de hal was aangebracht. Met dit beeld kwamen de gelovigen de kerk binnen, bedacht hij zich opeens. Dit wilde de schilder hen voorhouden, voordat ze over de drempel gingen: het beeld van een jonge muzikale vent die onbevangen muziek maakt, en een ouwe koning die – kijk maar naar de blik in zijn ogen – op de rand van de waanzin verkeert. Merk-waardig. Aslander was nu een paar jaar predi-kant in dit kerkje, dat tot op de laatste wand beschilderd was met de meest wonderlijke ta-ferelen. Hij had alle schilderingen wel tien keer bekeken, en toch raakten ze hem elke keer op-nieuw. Vooral de verstopte schildering. Die hij zien moest, en hij alleen. Die alleen zichtbaar was voor degene die het waagde de preekstoel op te klimmen, achter de kansel, onzichtbaar voor het kerkvolk, maar des te zichtbaarder voor hem: het geteisterde gelaat van Christus aan het kruis.

Het was inmiddels bijna honderd jaar geleden dat de kunstenaar de schildering had aange-bracht, en nog steeds kwelde de aanblik Aslan-der, week in, week uit. Juist nu, in de aanloop naar Kerst. Als jij vanuit de hoogte tegen gelo-vige mensen gaat praten, Aslander, zei de kun-stenaar tegen hem, dan moet je eerst deze Je-zus, deze kapotgemaakte mens, recht in de ogen kijken. Niet dat zoetige kribbegedoe met lichtjes en chocolademelk, nee, deze mens, die alles ondergaat, alles lijdt, alles op zijn schou-ders neemt en alles draagt – kun je dat? Kun jij, Lammert Aslander, het aan om namens hem te spreken? Kun je zijn komst aankondigen? Kun jij zijn woorden vleugels geven? Kun jij zijn le-ven zin geven in het leven van moderne men-sen? Kun jij om te beginnen jouw eigen leven zin geven vanuit zijn leven? Kun jij mensen zien zoals hij ze zag? Kun jij, bottomline, al het lijden, alle onrecht, alle haat, uitbuiting, mis-bruik onder ogen zien en volhouden dat er meer is dan dat? Dat er hoop is? Geloof? Lief-de? Kun je dat? Ja? Dan mag je het deurtje van de preekstoel open doen, dan krijg je het woord ...Aslander klom de trap op, elke week, en elke keer deed hij het deurtje open, nam zijn plaats voor de verzamelde mensen, en begon te pra-ten. Maar nog nooit was het hem gelukt de ge-teisterde Jezus recht in de ogen te kijken, en met een onverdeeld hart ‘ja’ te antwoorden.

Het duurde een tijdje voor Aslander in de gaten had dat Hidde op hem zat te wachten, in een bank in de bijna verlaten kerkzaal. Zijn ogen keken schichtig rond, zijn vale spijkerbroek slobberde om zijn lijf, dat door het straatleven uitgeteerd was. Zijn rechter-hand, met de altijd rusteloos trillende vingers, plukte zenuwach-tig in zijn vettige baard. Hij had kennelijk ergens een mooi fleecevest opgeduikeld. Ook iets te groot, maar fris van kleur.

Hidde draalde. Aarzelde. Aslander dacht dat iets in de preek hem misschien geraakt had.

23


Terwijl Aslander zich weer bij de muzikanten in de hal aansloot, begon Hidde te spelen. Nou ja, de toetsen in te drukken. Bastoetsen. Een saai en raar monotoon, houterig gespeeld pa-troon. De muzikanten keken op, en Aslander wilde zich verontschuldigen. ‘Hij wilde graag even sp ...’Aslander zag hoe Niek met een frons naar de man achter de vleugel keek. Stom: hij had Niek natuurlijk had moeten vragen of hij wel zomaar zo’n junk achter zijn instrument mocht laten. ‘Sorry Niek’, begon hij: ‘Ik dacht ...’Maar Niek hief zijn hand op ten teken dat As-lander zijn mond moest houden. Hij keek Kris aan, die een van zijn zware wenkbrauwen op-trok. Aslander keek heen en weer tussen de ge-zichten, waar nu een vreemde spanning op stond. Toen liep Niek langzaam in de richting van de piano.Aslander keek Anouk aan en wilde opnieuw iets zeggen. Maar de violiste legde haar vinger op haar lippen en keek gespannen naar de vleugel, waar Niek nu bijna bij Hidde was.

Hidde schrok en wilde stoppen. Niek draaide een rondje met zijn linkerhand, om Hidde te gebaren dat hij moest doorgaan, legde de hand toen op zijn schouder en fluisterde iets. Hidde schoof wat op en Niek ging naast hem op het krukje zitten.

Aarzelend plaatste Hidde zijn vingers weer bo-ven de toetsen. Zelfs van deze afstand was nu te zien hoe hevig ze trilden. Aslander had geen verstand van muziek, maar hij hoorde wel dat Hidde hetzelfde monotone patroon speelde als daarnet. Aslander zag dat Niek met zijn voet een maat aangaf, waarop Hidde reageerde. Iets

trager nog speelde hij nu. Toen bewoog ook Niek zijn handen naar de toetsen. Hij speelde een bovenpartij die inderdaad exact bij het pa-troon van Hidde paste.Net toen Aslander zag dat Hiddes houding ver-anderde, begon Niek er iets tussendoor te spe-len dat in een heel andere toonsoort leek te staan, alsof de pianist zich vergiste. Aslander keek naar Hidde, maar die speelde onverstoor-baar verder. Aslander begon te vermoeden wat er gaande was: Hidde speelde een soort basis-patroon dat zo regelmatig was dat Niek kans zag erop te improviseren. Maar dat Niek zich vergiste in de toonsoort, dat was hij niet ge-wend. Hoewel ... Nu Aslander beter luisterde, ontdekte hij dat het spel van Niek zich wonder-lijk voegde in de basis die Hidde gelegd had.Alsof hij Aslanders gedachten kon volgen, ver-anderde Hidde iets in het patroon. Niek rea-geerde er onmiddellijk op. Aslander besefte dat hij er opnieuw naast zat. Niek was niet aan het improviseren op een deuntje van Hidde. Aan de vleugel zaten man-nen die precies wisten wat ze aan het doen wa-ren. Allebei.

Langzaam veranderde Hidde. Zijn rug werd rechter, zijn handen trilden nauwelijks meer.

kerstverhaal

En dat maakte een nieuwe conclusie onont-koombaar. Hidde was kennelijk een geschoolde pianist. Belangrijker nog, besefte Aslander: Hidde vertelt hier een verhaal dat hij niet kan liegen. Dit was Hidde, dit kwam ergens diep onder de oppervlakte vandaan. En hij, dominee Lammert Aslander, had het niet gezien.Hij keek een beetje beschaamd naar Anouk en Kris, maar die hadden geen oog voor hem. Ze keken gefascineerd naar wat zich voor hun ogen afspeelde. Ook Aslander besloot zich over te geven aan het tafereel.Onder zijn ogen voltrok zich een transformatie zoals hij nog niet eerder gezien had. Langzaam veranderde Hidde. Zijn rug werd rechter, zijn handen trilden nauwelijks meer. De afwach-tende junk, altijd op zijn hoede, altijd gereser-veerd, vormde hoe langer hoe meer een vol-maakte eenheid met de ervaren pianist, op de maat van het stuk dat ze speelden.Een hypnotiserend stuk was het, wat hem eerst saai en monotoon voorkwam, werkte hoe lan-ger hoe meer bezwerend. Na een tijdje vergat Aslander wie daar zaten te spelen, hoe onge-woon dit schouwspel was. Hij werd opgeno-men in de muziek en verloor het besef van mensen, plaats en tijd.

Tot Hidde er ineens mee ophield. Niek speelde nog een paar maten verder en zag toen dat het geen zin had zijn muzikale partner aan te moe-digen. Het verbond was gebroken, de bezwe-ring uitgewerkt. Hidde stond op, en schuifelde zonder iets te zeggen naar de uitgang. Hij keek naar niemand, zijn broek slobberde als tevoren om het dunne lijf, zijn handen trilden weer.Aslander durfde hem niet aan te spreken en niet te volgen. Niek kwam aanlopen. Er stonden zweetdrup-pels op zijn voorhoofd, en achter zijn bril glansden zijn ogen. ‘Hoorden jullie dat?’, vroeg hij, volstrekt overbodig. Anouk en Kris klopten hem op de arm. ‘Ik wist niet dat je dat kende’, zei Anouk.‘Wat kende?’, vroeg Aslander onnozel.Kris keek hem aan, en zei: ‘Dit was Canto Osti-nato.’‘O’, zei Aslander, een beetje wazig.Niek lachte. ‘Ik hoorde het onmiddellijk. En te-gelijk weet je dat als iemand dat speelt, weet hij wat hij doet.’ Hij lachte van oor tot oor. ‘En dat bleek’, stelde hij voldaan vast. Niek dacht even na. ‘Ik heb hem trouwens nog niet eerder gezien. Wie is die man eigenlijk?’

Daar had je het, dacht Aslander. Hij was de her-der, hij moest zijn kudde kennen. Hij wilde vertellen wat hij van Hidde wist, maar het kwam hem ineens allemaal belachelijk voor. De waarheid was veranderd sinds Hidde achter de piano was gaan zitten, en Aslander ant-woordde naar die nieuwe werkelijkheid. ‘Ik heb geen idee.’Terwijl hij het zei, begreep hij dat dit voor Hidde ook een risicomoment was. Hij had iets van zichzelf laten zien dat hij nog niet eerder getoond had. Iets van vroeger, iets van wie hij ooit was. Dat maakte hem kwetsbaar. Aslander moest Hidde opzoeken, besefte hij, nu. Wie weet hoe bang Hidde voor dit verleden was. Wie weet verdroeg hij de herinnering niet, en was hij daarom gestopt met spelen, en zocht hij nu op de bekende plekken in de parkjes en de steegjes van de stad naar de enige manier die hij kende om met zijn problemen om te gaan.Of naar een manier die hij nog niet kende ... ■

24


Lichtgekkies worden ze genoemd. Ze genieten deze weken van alle versieringen in en om het huis. Heidi van den Bovenkamp beeld Janetta Verheij, Jorik Algra

Als een kind zo blij met lichtjes Je huis versieren met Kerst, voor sommige mensen het hoogtepunt van het jaar. Hoe meer lichtjes, hoe beter. Zoals Mark de Vries en Jan Kol die een compleet kerstdorp in hun woonkamer zetten. Of Ad Drost die zijn huis aan de buitenkant rijkelijk voorziet van licht.

Het kerstdorp van Jan Kol (rechts).

'het heeft iets magisch'‘Ik voelde me als een kind toen ik voor het eerst zo’n minikerstdorp zag.’ De ogen van Mark de Vries (49) glimmen als hij naar het kerstdorp kijkt van zijn vriend Jan Kol (48). Rijk versierde lantaarnpalen verspreiden hun licht over smal-le straatjes. Binnen in de Victoriaanse huisjes heerst gezelligheid. Op een hoek van de straat loopt nog een man alleen door de sneeuw, ter-wijl even verderop een fontein haar water on-verminderd laat klateren. ‘Je kijkt en je ziet het. Dat miniatuur, dat bewegen en die lampjes. Het heeft iets magisch!’ Mark de Vries is voorzitter van de Minidorp-club: mensen die kerstdorpen bouwen als hob-by. Leveranciers vragen hem regelmatig om ad-vies, hij heeft in veel bladen gestaan en mocht in Azerbeidzjan een dorp opbouwen dat een zakenman cadeau deed aan de president.Jan Kol klopte acht jaar geleden bij De Vries aan voor hulp. Kol: ‘Ik kreeg een minibrand-weerkazerne cadeau en verdiepte me in de we-reld van kerstdorpen. Zo vond ik de Minidorp-club en zag ik dat mensen er een heel mooi dorp van maakten. Dat wilde ik ook.’De Vries organiseert ontmoetingsdagen voor de club en leert mensen een mooi kerstdorp bou-wen. Hij ging bij Kol langs, die erachter kwam dat je met alleen brandweerkazernes geen dorp kunt bouwen. Hij breidde zijn collectie daarom uit. De mannen zijn nu goed bevriend.Kol is inmiddels zelf expert en heeft het kerst-dorp geëtaleerd op een tafel in zijn woonka-mer. Het bestaat uit een serie van een Ameri-kaanse merk dat niet meer in Nederland verkrijgbaar is. ‘Een kennis nam uit Amerika

het nieuwste item mee. Dat scheelt douane- en verzendkosten, waarvoor je normaal al vijf tientjes kwijt bent.’De huisjes zelf zijn ook niet goedkoop. De Vries schat de waarde van het kerstdorp op 6000 euro. ‘Het zijn 53 huisjes en er zitten stukken in zijn collectie die veel geld waard zijn. Een huis-je van deze serie kost wel 80 tot 120 euro.’ In Nederland zijn de huisjes goedkoper. Vooral als je ze na Kerst in de uitverkoop koopt.Het kerstdorp van Kol is met veel zorg opge-bouwd. Het heeft hoogteverschillen en licht en beweging zijn afzonderlijk van elkaar in en uit te schakelen met een afstandsbediening. ‘Ik heb gaten in de tafel geboord, omdat ik het een gepriegel vond om alle stroomdraden naar ach-teren toe weg te werken.’Om hoogteverschillen te creëren, gebruikt hij dakisolatiemateriaal. ‘Dat stapel je op en snijd je uit in de vorm van een berg. Daarna zet je het in de witte latex en kun je het schilderen in de kleur die je wilt.’De mannen zijn helemaal in de ban van hun hobby, maar beseffen ook dat ze er soms ver in gaan. Mark had op zijn hoogtepunt meer dan tweehonderd huisjes, bijna vijfduizend boom-pjes en duizend ‘bewoners’ voor in het dorp. ‘Mijn vrouw vond het ook niet altijd leuk’, biecht De Vries op. ‘Toen ik met deze hobby be-gon, ging ze mee de eerste huisjes uitzoeken. Ze vond het leuk dat ik bergjes ging snijden en workshops ging geven. Maar toen ik begin ok-tober de huiskamer had verbouwd en bijna zestig huisjes had neergezet, vond ze het niet meer leuk.’

'Toen ik in oktober de kamer had verbouwd, vond mijn vrouw het niet meer leuk.'

de wensdroom naar een voorgoed vo

Waarom vinden we lichtjes zo mooi? Zeven vragen aan Gerard Rooijakkers, cultuur-historicus en gespecialiseerd in de volkscultuur.

Waarom versieren we ons huis met Kerst?‘Het versieren van huizen brengt de huiskamergezelligheid naar buiten. Daarnaast is het altijd een speciale mix van dingen kopen en dingen zelf maken. Anonieme commerciële producten worden persoonlijke creaties door het te verwerken rond het huis. Ook competitie speelt een rol. Juist omdat het in de openbare ruimte geprojecteerd wordt, gaan straten en soms zelfs wijken onderling de competitie aan. Wie heeft het mooiste huis? Wat ook een rol speelt, is verbon-denheid. Kerst is het feest dat we-reldwijd wordt gevierd, waardoor mensen zich met elkaar verbonden voelen.’

Wanneer zijn we in Neder-land begonnen met kerstver-

sieringen?‘In de negentiende eeuw toen de kerstboom vanuit Duitsland geïn-troduceerd werd bij de Nederland-se elite. De kerstboom drong in het gewone huishouden pas door in de jaren dertig van de twintigste eeuw en pas na de Tweede Wereldoorlog werd het een wijdverbreid feno-meen bij de protestants-christelijke elite.’

In veel landen is versieren een gewoonte. Wat doen Ne-derlanders anders?‘Wat kenmerkend is voor Neder-land is dat je ongeveer verraad pleegt tegen de natie, wanneer je je tuin versiert vóór sinterklaas. In an-dere landen barst het al rond half november los, maar wie een beetje vaderlandslievend is, wacht tot Sin-terklaas zijn hielen heeft gelicht.’

Waarom genieten we zo van lichtjes?‘Licht brengt gezelligheid en warm-te en het heeft een christelijk mo-tief. Christus wordt aangekondigd als het Licht van de wereld. Daar-

25


in huis

‘ik wil het licht naar buiten brengen’Trouwe fans uit omliggende plaatsen komen elk jaar kijken, maar ook hele touringbussen vanuit Duitsland weten het Veenendaalse lichthuis te vinden. De met lampjes versierde tuin van Ad Drost (47) is in de donkere dagen voor Kerst een attractie.

Begin november heeft Drost al verlichte sneeuwvlokken, vallende sterren en kerstca-deaus op zijn dak gemonteerd. Van de schoorsteen tot de dakgoot, het is allemaal versierd.Het kost Drost zo’n twee dagen om de versie-ringen op te hangen. Daarnaast is hij nog veel tijd kwijt met het zelf maken van licht-versieringen. ‘Dit jaar heb ik alleen deze twee sterren zelf gemaakt’, wijst hij naar de crea-ties van bijna een halve meter doorsnee. Voorgaande jaren maakte hij ook huisjes van hout. ‘Uren heb ik zitten prutsen om hele se-ries te maken.’Naast de tijd die erin gestoken wordt, kost de hobby natuurlijk ook geld. Voor een grote ster, betaal je zo’n 40 euro, weet Drost. ‘Ik koop het altijd als de tuincentra de kerstarti-kelen in de uitverkoop doen.’ Het pronkstuk van de tuin, een rijdende trein kostte zo’n vier- tot vijfhonderd euro.Of al die lichtjes geen torenhoge energiere-kening opleveren, heeft de familie Drost zich eigenlijk nooit afgevraagd. ‘Toen er nog geen ledverlichting was, zal de rekening in decem-ber wel een paar tientjes hoger geweest zijn dan normaal. Nu is het allemaal op 24 volt, dus dan zie je volgens mij geen verschil.’

De ledlampjes zijn dus kostenbesparend, maar zijn ook praktischer, merkt Ad op. ‘Toen er nog geen ledlicht was, hebben we het weleens zo bont gemaakt dat de wasma-chine het niet meer deed.’

kinderenMoeder Hendrina (80), bij wie Drost in huis woont, moest met haar was wachten tot de volgende dag de lampjes weer uit waren. ‘Ik vond het niet erg hoor, ben je mal.’Op 6 december om vijf uur ’s middags gaan de lampjes aan. Niet later, maar vooral ook niet eerder. Daar is moeder heel fel op. ‘Eerst moet sinterklaas voorbij zijn. De kinderen moeten ook in de belangstelling komen. Er zijn men-sen die het al eerder doen, maar dat mag toch eigenlijk niet.’Elk jaar op 6 december komt de politie con-troleren of het licht het verkeer niet hindert. Eén keer leidden de versieringen tot een bot-sing. De bestuurder had zijn aandacht bij het licht in plaats van op de weg. Op oudjaarsdag gaat alles er weer vanaf, om het vuurwerk voor te zijn, want daar worden de versierin-gen vies van.Ad Drost en moeder Hendrina onthouden waarvoor ze het allemaal doen. ‘Je brengt het licht naar buiten, dat is het mooie eraan’, vindt Ad. ‘Daarmee is Kerst ontstaan.’ Hen-drina voegt er gelijk aan toe dat ze niet christelijk zijn. ‘Maar het licht, dat is wel waar je met Kerst over na moet denken ei-genlijk.’

Ad Drost koopt zijn kerstverlichting ieder jaar bij tuincentra die de spullen na Kerst in de uitverkoop doen.

'We hebben het weleens zo bont gemaakt dat de wasmachine het niet meer deed.'

orbije tijd

naast vinden mensen vuur en licht fascinerend. Het appelleert aan de beleving van de elementen, waar vuur er één van is. Wat ook mee-werkt, is de creativiteit die erbij komt kijken. Er is met ledverlichting en elektronica veel mogelijk.’

Het roept bij sommigen ook een nostalgisch gevoel op. Waar komt dat vandaan?‘De wensdroom naar een voorgoed voorbije tijd, komt één keer per jaar terug. Die miniatuurdorpjes zijn nostalgisch, besneeuwd en geven je het home-sweet-homegevoel. Voor veel mensen is dat een wereld die we zijn kwijtgeraakt. Het ideaal wat

kennelijk de rest van het jaar onbe-reikbaar is, wordt in de donkere da-gen voor Kerst toch in het klein om ons heen gebouwd.’

Wat kenmerkt bouwers van een minikerstdorp?‘Een bekende verklaring in de psy-chologie is dat volwassenen die in hun jeugd onvoldoende kind heb-ben kunnen zijn, op volwassen leef-tijd bijzondere interesse hebben voor poppenhuizen of andere mini-atuurtjes. Maar als je hier echt wat over wilt zeggen, moet je je in een persoon verdiepen, want met Kerst is er sowieso vertedering over mini-atuurfiguurtjes en bewegende kerstmannetjes.’

Wat kenmerkt huisversier-ders?‘Het is echt iets van de volksbuur-ten, maar het is niet alléén iets van die bevolkingsgroep. Ook de elite gaat zich op een extravagante ma-nier te buiten met grote bomen en dure ballen. Het extreem versieren van je huis is ook iets om je status binnen een groep te markeren.’

Gerard Rooijakkers

26


achtergrond

Over de hele wereld vieren mensen Kerst. De manier waarop verschilt per land. Vier boeiende voorbeelden.Maurice Hoogendoorn beeld ap

Wonderlijke kerstgewoonten

In Nederland is een witte Kerst al niet heel waarschijnlijk (meer), maar in Aus-tralië moet er zeker een wonder gebeu-ren. Tegen het einde van het jaar is het Down Under namelijk gerieflijk warm en zijn de dagen lang. De Aussie’s bevinden zich als het maar even kan op de stran-den.

Maar niets van dat al zie je terug in hun kerstbeleving; die is niet veel anders dan bij de Britten en Amerikanen. Ze sturen kerstkaarten met plaatjes van kerstbo-men en zingen liedjes over een witte Kerst. En Santa Claus loopt er ook vrolijk rond. Hoewel, vrolijk … In dat warme pak zal het behoorlijk zweten zijn.

In Mexico beginnen op 16 december Las Posadas. Gedurende negen dagen, tot de avond voor Kerst, worden optochten ge-houden waarbij beelden van Jozef en Maria worden meegedragen. Op deze manier wordt hun tocht van Nazareth

naar Betlehem herdacht. Op de laatste dag, 24 december, wordt ook een beeldje van baby Jezus rondgedragen en aan het einde van de tocht in een kribbe gelegd. Na de tocht komen families samen voor een maaltijd.

In de Scandinavische landen kom je rond Kerst op veel plaatsen joelbokken tegen, in allerlei soorten en maten. De joelbok is een overblijfsel van het heidense joel-feest, het Germaanse zonnewendefeest. De datum van eerste kerstdag – 25 de-cember – gaat vermoedelijk ook terug op de datum van de winterzonnewende in de oude Romeinse kalender. Volgens een theorie herinnert de joelbok aan de Noordse dondergod Thor, die zich op een

strijdkar door twee bokken liet rondrij-den. Op de eerste dag van Advent wordt in de Zweedse plaats Gävle jaarlijks een enorme joelbok van stro opgetuigd. Elke keer is het weer de vraag of het ding Kerst zal halen; meestal wordt de bok eerder in december door mensen in brand gesto-ken, ondanks politiebewaking en bewa-kingscamera’s. Dit jaar ging het wel erg snel: al op de eerste dag brandde de joel-bok van Gävle tot de grond toe af.

Australië Mexico

ZwedenDeze Bulgaren worden koledari genoemd. Op kerstavond gaan ze in hun dorp of stad de huizen langs om mensen, door het zingen van liederen, geluk, gezond-heid en rijkdom toe te wensen. In Mace-donië en Servië vindt iets soortgelijks plaats; in sommige streken zijn het kin-

deren die al zingend langs de huizen gaan, en dragen ze bijvoorbeeld ook nog een masker. De zangers worden, net als bij ons met Sint Maarten, beloond met geld, eten of andere geschenken. Hoe meer de koledari ontvangen, hoe beter de oogst van het komende jaar zal worden.

Bulgarije

27


fotoserie

Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie hoe zij Kerst beleven.Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen

Lekker tomatensoep met stokbrood eten

Wilbert van de Pol (9), woont in Kesteren en zit in groep 6.Hij gaat naar de hersteld hervormde Kerk.

‘Op school vieren we kerstfeest altijd in een grote kerk. We gaan dan samen zingen en er wordt een verhaal verteld uit de Bijbel over dat Jezus is geboren. Daar-na vertelt een meester of juf een vrij verhaal. Dit vind ik altijd het leukst, vooral als het erg span-nend is. De een kan het span-nender vertellen dan de ander. Als we naar huis gaan krijgen we snoep en fruit mee. Van de club van de kerk vieren we ook kin-derkerstfeest, dat is op een avond in de week voor Kerst. Dat vind ik ook altijd erg leuk, samen met allemaal andere kin-deren.’

‘Thuis ga ik met Kerst ook altijd mee naar de kerk. Op eerste kerstdag zijn er twee diensten en op tweede kerstdag is er één dienst. Op eerste kerstdag doen we rustig aan. Gezellig een spel-letje spelen, lezen en lekker to-matensoep met stokbrood en kruidenboter eten. Op tweede kerstdag gaan we ’s middags naar familie, ieder-een neemt dan iets te eten mee.’

‘In de kerstvakantie ga ik altijd bij mijn opa oliebollen bakken. Dus dit jaar ook weer. Ik denk dat ik ook nog ga wandelen sa-men met mijn vader. Dat doen we vaker, we hebben al een keer 19 kilometer gelopen. Misschien ga ik ook nog wel logeren bij mijn tante of opa en oma. En ik hoop dat er heel veel sneeuw valt, dan ga ik lekker vaak naar buiten.’

28


.............................. za 24-12 SBS6, 20.00 uur ...........................................................................................................................................zo 25-12 RTL4, 20.00 uur ................................................ The Lord of the Rings: The Return of the King Matilda

staat muurvast voor de stad. Een autodeur gaat open, een kleurrijk geklede vrouw stapt en danst en zingt het hete asfalt op. Al snel volgen er meer. Voor je het weet, is de grauwe file ver-anderd in een vrolijk kolkende dansvloer. Wat volgt, is een afwisseling van strak geregisseerde momenten van uitbundigheid en ogenschijn-lijke wanorde tot breekbaar kleine liedjes ge-zongen door de twee geliefden. Miniportretjes van hoop en verlangen. Een onvermijdelijke glimlach zet zich vast in je kaken om er niet meer weg te gaan.

suikerspinnenwerkelijkheidEn waar de film zich lijkt te verliezen in een al te zoete suikerspinnenwerkelijkheid krijgt het verhaal een melancholisch randje. Ook wie durft te dromen, maakt soms verkeerde keuzes. Het leven loopt niet altijd van een leien dakje. Geliefden kunnen elkaar uit het oog verliezen. Mia zingt op dit leven een wonderschoon en kwetsbaar loflied. Het is voor hen die durven dromen, hoe dwaas het ook lijkt. In harten die pijn doen, in de rotzooi die mensen van het le-ven kunnen maken, is een schoonheid te ont-dekken die gewone levens glans geeft. ■

La la land is een onvervalste musicalfilm. Heerlijke liedjes, zo rond de kerstdagen.Jaap-Harm de Jong beeld independent films

De glans van het gewone leZo aan het eind van het jaar kun je de behoefte voelen aan wat licht-voetige vrolijkheid. Hoop in donkere tijden. La la land biedt precies dat en geeft met een klein rauw randje zélfs nog iets meer.

Net als in Whiplash, de vorige film van regis-seur Damien Chazelle, speelt de jazzmuziek een hoofdrol. In die film was acteur J.K. Sim-mons een beul van een dirigent, nu komt hij slechts terug in een kleine bijrol. Opnieuw is hij nogal nurks, maar dat kan het goede humeur van de film niet beïnvloeden. La la land is dan ook een onvervalste musical. Hoofdrolspelers Ryan Gosling en Emma Stone zingen en dansen er lustig op los en doen dit met zoveel flair dat ze je het gevoel geven dit al jaren te doen.

onvermijdelijke glimlachHet flinterdunne verhaal – het grootste min-punt van de film – gaat als volgt: Mia wil ac-trice worden. Ze werkt in Los Angeles in een koffiebarretje en doet auditie na auditie. Sebas-tian is een pianist die ervan droomt zijn eigen bar te openen waar nog de ouderwetse en on-vervalste jazz van vroeger wordt gespeeld. Die twee ontmoeten elkaar en na een korte periode van aantrekken en afstoten vallen ze elkaar in de armen. Het verhaal is echter niet het be-langrijkste. De kracht van La la land is de zorg waarmee de liedjes, de choreografieën en de hele aankleding zijn verzorgd. En de liefdevolle aandacht waarmee de hoofdrollen van Mia en Sebastian zijn vertolkt. Het plezier van maken, van zingen, van dansen, het spat simpelweg van het scherm af. Het openingsbeeld is daarin exemplarisch voor het vervolg van de film. Een warme dag, de zon schijnt en een lange file

La la land

Regie: Damien Chazelle. Met: Ryan Gosling, Emma Stone, J.K. Simmons, e.a. 128 minuten. Kijkwijzer: alle leeftijden.

+ dans en zang van hoofdrolspelers + tot in de puntjes verzorgde

aankleding + melancholische ondertoon

film / tv

Maurice Hoogendoorn beeld uit besproken films

.................................................................................................................

In een paar jaar tijd is de verfil-ming van het magistrale epos van Tolkien uitgegroeid tot een kerst-klassieker. In dit laatste deel be-reiken de hobbits Sam en Frodo samen met Gollum het duistere oord Mordor, waar Frodo zal pro-beren de ring te vernietigen.

Matilda, naar het kinderboek van Roald Dahl, is een heerlijke fami-liefilm. Matilda is een heel slim meisje maar heeft het niet ge-troffen met haar gemene ouders, en evenmin met schoolhoofd Bul-stronk. Gelukkig is er een lieve juf die Matilda helpt.

films op tv

Mary Poppins zo 25-12 NET5, 14.45 uur

Al meer dan vijftig jaar oud, maar nog altijd een sfeervolle musical-film. Twee kinderen van een bankier hebben hun oppas gek gemaakt en krijgen een nieuwe nanny. Deze nieuwe oppas (gespeeld door Julie Andrews) houdt er merkwaardige methoden op na. De kinderen zijn dol op haar, maar hun vader is niet bepaald gecharmeerd van Mary Poppins.

29


Home Alone A Christmas Carol ............ zo 25-12 RTL8, 20.00 uur ....... ma 26-12 NPO 1, 20.20 uur ................................................................................................................... Netflix ...................................................................

Michiel de Ruyter

De straatkat Bob speelt zichzelf in A Street Cat Named Bob.Maurice Hoogendoorn beeld independent films

ven Hoe straatkat Bob een mensenleven redtEen paar jaar geleden was James Bowen dakloos en drugsverslaafd. Nu is hij mil-jonair. Dankzij een straatkat.

Na een moeilijke jeugd – onder meer door de scheiding van zijn ouders – raakte James Bo-wen verslaafd aan drugs. Of eigenlijk raakte hij als jongere al verslaafd. Later raakte hij ook dakloos en zwierf hij rond door de straten van Londen, in vuilnisbakken zoekend naar eten. In 2006-2007 was het zo erg met hem gesteld – hij was toen eind twintig – dat er van 'leven' amper sprake meer was. 'Ik bestond nog net', omschreef Bowen zijn eigen staat destijds in RTL Late Night. In de lente van 2007 probeert hij af te kicken van zijn heroïneverslaving door middel van een methadonprogramma en krijgt hij een appar-tement toegewezen. Het is zijn laatste kans, wordt erbij gezegd. In de hal van de flat vindt hij een gewonde rode kater. Als James geen ei-genaar kan vinden, brengt hij het dier zelf naar een dierenarts. De kat, die van James de naam Bob krijgt, komt er bovenop en wijkt daarna niet meer van James' zijde. Als James naar Co-vent Garden gaat om als straatmuzikant nog wat geld te verdienen, gaat de kat met hem mee. Als James straatkranten verkoopt idem dito. Al snel wordt het onafscheidelijke duo een be-kend gezicht in Londen. Mensen maken film-pjes en plaatsen die op Youtube. Een lokale krant schrijft over de twee, en als gevolg daar-van zoekt ook een literair agent contact met James. In 2012 – James is afgekickt en heeft zijn leven weer enigszins op de rit – verschijnt het verhaal van James en Bob in een boek met de titel: A Street Car Named Bob. Inmiddels zijn er meer dan vijf miljoen exemplaren van ver-kocht, in meer dan dertig landen. En nu is er dus ook een film.Het mooie aan dit verhaal is dat het duidelijk merkbaar is dat James opknapt door de aanwe-

zigheid van de kat. Hij heeft gezelschap, ervaart liefde en en draagt ook ineens verantwoorde-lijkheid. Hij heeft iemand om voor te zorgen. De kat heeft hem nodig.Acteur Luke Treadaway speelt een sympathieke Bowen, met wie je al snel goed kunt meevoe-len. Joanne Froggatt (bekend als Anna Bates uit de tv-serie Downton Abbey) heeft een mooie bijrol als de kordate maar ook lieve Val die pro-beert James er weer bovenop te krijgen. En Bob, die speelt zichzelf. Het echte verhaal is overigens wel wat minder feelgood dan de film, want de film is overladen met een soms wel erg zoet Hollywood-sausje. ■

A Street Cat Named Bob

Regie: Roger Spottiswoode. Met: Luke Treadaway, Ruta Ged mintas en Joanne Froggatt. 100 minuten, kijkwijzer vanaf 6 jaar.

+ mooi hoe iemand opbloeit door liefde en verantwoordelijkheid

- af en toe erg sentimenteel

film / tv

.................................................................................................. Netflix ......x

HHHomomee AlAlAlononee

RTL4 zendt dit jaar géén Home Alone uit! Niet getreurd, op RTL8 kunt u deze klassieker nog wel zien. Het jongetje Kevin wordt door zijn ouders vergeten en moet het huis bewaken wanneer boeven proberen in te breken. En dat lukt hem verrassend goed!

AAA CCChhrhriisisttmtmasas CCCarar lolol

Als er op tv niets is, kun je nog uitwijken naar Netflix, bijvoor-beeld voor A Christmas Carol (zo-wel de versie van 1984 als die van 2009). In deze kerstvertelling naar de novelle van Charles Dickens leert de vrek Scrooge met andere ogen naar de wereld te kijken.

Vorig jaar nog maar verscheen deze Nederlandse film over zee-held Michiel de Ruyter in de bio-scoop, met acteur Frank Lammers in de hoofdrol. Af en toe is de film wel erg patriottisch, maar hij geeft een aardig beeld van de zeevaart in de Gouden Eeuw.

Sherlock: The Six Thatchers zo 01-01 BBC 1, 21.30 uur (ned. tijd)Bij de Britse publieke omroep verschijnen in de eerste weken van 2017 drie nieuwe afleveringen in de populaire serie Sherlock. De afleverin-gen van anderhalf uur zijn eigenlijk films op zich. Welke avonturen speurneus Sherlock Holmes en zijn rechterhand Dr. Watson gaan bele-ven, is nog niet bekend. Wel is zeker dat acteurs Benedict Cumber-batch (Sherlock) en Martin Freeman (Dr. Watson) terugkeren. Watson wordt zelfs vader. Maar verder? Vragen, vragen, vragen. In de trailer zegt Sherlock 'I love you'. Maar tegen wie?

advertenties

Zolang Cindy niet kan gelovenin een weg uit de armoededoen wij het voor haar.

‘Als je in armoede opgroeit, kom je er nooit uit’, zegt Cindy uit Cambodja.

Elk jaar overstroomt haar dorp, geld om te verhuizen is er niet. Tear werkt hier met plaatselijke partners en kerken aan verandering. Om te beginnen door mensen te trainen. Zodat ze gaan zien waartoe ze wél in staat zijn. En daarmee aan het werk gaan. Bij Cindy groeit nu het begin van iets dat ze niet kende: het geloof in een beter leven.

Wil jij Cindy helpen het geloof in het leven terug te vinden? Kijk dan op Tear.nl

Voor de aarzelende optimisten.

Assen • Borgstee 12 • (0592) 37 55 70 | Emmen • Nijbracht 84a • (0591) 648 328 | Winschoten • Transportbaan 28 • (0597) 43 21 21

2016

2016

bosmabedden.nl

Compleet bedsysteem ‘Zero G’met 21 cm Tempur matrassen,kleur zwart, inclusief hoofdborden elektrisch verstelbaar:

180 x 200 cm:€6348,- NU €4975,-

180 x 210 cm:€6542,- NU €5175,-

Compleet bedsysteem: Zero G

OP=OP

ONTSPANNENDEMASSAGE

MET SLECHTSÉÉN DRUK OP DE KNOPZERO G BEDIENEN

DRAADLOZEAFSTANDSBEDIENING

RUIMTEBESPARENDE FUNCTIE

TRAPLOZE VERSTEL-MOGELIJKHEDEN

31


fotoserie


Slapen in de woonkamer op kerstavond

Zippora Gillissen (14) woont in Amersfoort en zit in vwo 3. Ze gaat naar een hervormde gemeente.

‘Op kerstavond gaan wij altijd met z’n allen in de woonkamer slapen en een kerstfilm kijken. We leggen dan alle matrassen beneden. Dit is een leuke tradi-tie geworden. Op eerste kerstdag gaan we eerst ’s ochtends uitgebreid ont-bijten en daarna gaan we met z’n allen naar de kerk. ’s Mid-dags is er een kinderdienst en ‘s avonds maken we een uitge-breide kerstmaaltijd. Op tweede kerstdag gaan we meestal naar mijn opa en oma. De hele familie komt dan en ie-dereen neemt iets te eten mee. We hebben een grote familie dus dat is wel handig.’

‘Op mijn school is er in de week voor Kerst een kerstmusical. Daar zit ook altijd een bood-schap in verwerkt. Namelijk dat je goed moet zijn voor een ander en je verantwoordelijkheid moet nemen. De opbrengst van de musical gaat naar Edukans. Het is een christelijke school met kinderen met allerlei levens-overtuigingen. Ik vind dat wel leuk, allerlei soorten mensen met verschillende meningen.’

‘In de kerstvakantie ga ik gezel-lig met vriendinnen afspreken en misschien gaan we met het gezin een dagje weg. Ik vind de kerstperiode altijd een erg leuke tijd, met al die lichtjes en gezel-ligheid. We versieren het huis ook altijd gezellig met een grote kerstboom en kleine kerstboom-pjes. Maar natuurlijk is het be-langrijkste dat Jezus is geboren voor ons.’

32


KerststalOp het plein bij de supermarkt is een stal gebouwd door de men-sen van de kerk. Er zit een hek omheen, zodat de schapen en het ezeltje niet weg kunnen lo-pen. Papa speelt een paar uur voor herder. Hij heeft een doek op zijn hoofd en een staf in zijn hand. Lot en mama komen kijken. Lot vindt vooral de dieren leuk. Het ezeltje heeft grote oren en kijkt heel schattig. Lot kijkt ook bij Jo-zef en Maria en de kribbe. Daar ligt een pop in. Voor een echte baby is het veel te koud. Papa praat met de mensen die boodschappen doen. Hij wenst ze gezellige kerstdagen en vraagt of mensen weten wat er met Kerst gevierd wordt. Sommige mensen weten het niet. ‘Gewoon een gezellig familiefeest’, zeggen ze. Iedereen die even stopt, krijgt een kaarsje mee. Daar hangt een briefje aan. Er staat een plaatje van een kerststal op en uitleg over Kerst.Lot vindt het maar raar dat niet iedereen weet wat Kerst bete-kent. Lot gaat naast papa staan. ‘Weet je niet wat Kerst is? Kom maar hier, dan leg ik het uit’, roept ze.

LotSophia Geuze

Een gast in een restaurant begint plotseling te kermen en te kreunen. ‘Ik heb mijn gebit ingeslikt’, kreunt hij. Ober: ‘U hebt het toch niet meer nodig. U krijgt alleen nog maar pudding.’

Ken jij ook een goede mop?E-mail ‘m naar [email protected] en zet in het onderwerp ‘mop’.

lach van de dag

Deze dagen zal bij veel Nederlandse gezinnen een kalkoen op tafel staan. De grote vogels worden bijna twintig kilo zwaar en vullen ge-makkelijk de buik van een hele familie. Maar de beesten zijn meer dan een grote kerstmaaltijd.

De kalkoen komt van origine uit Midden-Ameri-ka, en werd door onder andere de oude Azteken en de eerste kolonisten in Amerika gegeten. Zo-veel zelfs dat hij bijna uitstierf. Honderd jaar ge-leden waren er nog maar 30.000 over. Door de dieren te fokken zijn er gelukkig veel meer kal-koenen te vinden.Hoewel kalkoenen erg zwaar zijn – het is een van de zwaarste vogelsoorten op aarde – kun-nen ze enorm snel bewegen. Wilde varianten rennen zo’n veertig kilometer per uur, en vliegen met negentig kilometer per uur door de lucht. Vliegen doen ze overigens niet vaak, omdat de vogel het liefst dicht bij zijn eten op de grond

blijft. Grappig genoeg bivakkeren ze ’s nachts liever in bomen. Dit doen de vogels vooral om zichzelf te beschermen tegen roofdieren, zoals vossen en wasberen. Wanneer je een kalkoen ziet, kun je aan verschillende kenmerken zien of het een mannetje of vrouwtje is. Mannetjes zijn groter, hebben fellere kleuren op hun veren en zijn te herkennen aan hun drollen! Deze kalkoe-nen poepen namelijk J-vormige keutels, terwijl

de vrouwtjes spiraalvormige vlaaien achterlaten. Hoewel de vogel van origine uit Amerika komt, komt de naam uit India. Toen de eerste kalkoe-nen een paar honderd jaar geleden in Europa verschenen, dachten Europeanen dat het een bekende Indiase vogel was. Ze noemden de vo-gel ‘calicut hoen’, naar een oude stad in het zui-den van India, waarbij de naam later verbasterd werd tot ‘kalkoen’.

Johan van den Beld beeld ap / Elise Amendola

De supersnelle kalkoen

meer weten

huis van

belle

Dit is een recept dat al heel wat jaren in mijn receptenschrift staat en altijd als een restauranttoetje aanvoelt: een warm cho-coladecakeje waarvan de binnenkant nog vloeibaar is en naar buiten stroomt als je je lepel erin steekt.Het is eigenlijk heel simpel om te maken en een heerlijk toetje voor een feestelijke maaltijd. Als je met je vriendinnen een etentje gaat plannen, roep dan dat jij het toetje wel wilt maken en verras ze met dit fan-tas-tische chocoladebommetje.

nodig voor 12 stuks:100 g boter200 g pure chocolade100 g suiker4 eieren40 g bloem

stap 1: Verwarm de oven voor op 200 graden (180 bij hetelucht).

stap 2: Smelt de boter en chocolade au bain marie.

stap 3: Doe de suiker en eieren in een kom. Mix net zolang totdat het verdubbeld in groot-te is en haast wit van kleur.

stap 4: Spatel de bloem erdoor.

stap 5: Spatel de gesmolten chocolade en boter erdoor.

stap 6: Schep het beslag in ingevette vormpjes. Je kunt hiervoor een cupcakeblik gebruiken

of kleine souffléschaaltjes. Ze mogen tot net onder de rand vol; de cakejes zullen iets rijzen maar niet heel veel.

stap 7: Bak ze op 200 graden (180 hetelucht): 8-10 min, afhankelijk van de grootte van de vormpjes. De bovenkant moet er nét ge-bakken uitzien, zodat de binnenkant vloeibaar blijft. Ook als ze er toch iets te lang in staan, dan zijn het trouwens nog steeds fantastische cakejes, hoor.

Serveer het cakeje als het nog warm is, voor extra feest op je bord schep je er wat roomijs en slagroom bij. Je kunt ze uiter-

aard extra versieren met hagelslag, nou-gatine, zilverpareltjes … Maak er iets fees-telijks van!

PS: Met melkchocolade kan natuurlijk ook. Dan is-ie iets zoeter. Ik houd zelf niet zo van pure chocolade, maar voor deze cake-jes vind ik ze met puur het lekkerst (ik heb het getest!).

▶ ▶ Dit artikel komt van het meidenblog huisvanbelle.nl. Hier vind je iedere week een heleboel blogs over verschillende onderwerpen, net als in hun magazine Belle. Deze blog is geschreven door Joëlle. Zij schrijft op huisvan-belle.nl regelmatig over leuke recepten.

Joëlle beeld huis van belle

Maak een lekker chocoladebommetje

Download de speciale bijlage ND Kerst

Documents

Transcript of Download de speciale bijlage ND Kerst