Talentontwikkeling bij Amerikaanse honoursprogramma’s en Honours

Colleges

Site visitors van de National Collegiate Honors Council over Talentontwikkeling

Pierre van Eijl

Marca Wolfensberger Albert Pilot

1

2

Talentontwikkeling bij Amerikaanse honoursprogramma’s en Honours

Colleges

Site visitors van de National Collegiate Honors Council over Talentontwikkeling

Deelonderzoek van het project ‘Talentontwikkeling in Honoursprogramma’s en de meerwaarde die dat

oplevert’

Pierre van Eijl (IVLOS, Universiteit Utrecht, kernlid Plusnetwerk en werkzaam als zelfstandig

onderwijsadviseur) Marca Wolfensberger

(Faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht, kernlid Plusnetwerk) Albert Pilot

(Voorzitter Wetenschappelijk Stuurgroep, IVLOS, Universiteit Utrecht)

3

Mededeling nr. 83 Interfacultair Instituut voor

Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Studievaardigheden Universiteit Utrecht i.s.m. het Landelijke Plusnetwerk voor Academische

Honoursprogramma’s

November 2008

Voor contact e-mail: p.j.vaneijl@uu.nl Heidelberglaan 8, Postbus 80.127, 3508 TC Utrecht

Telefoon (030) 2532601 of 06 49944549 Kan gratis gedownload worden:

http://www.ivlos.uu.nl/adviesentraining/aanboduniversite/etalagehogeronde/34863main.html

4

Inhoudsopgave VOORWOORD .................................................................................................................................................. 6 SAMENVATTEND OVERZICHT RESULTATEN .................................................................................. 7 1. DOEL VAN DIT DEELONDERZOEK ................................................................................................ 11 2. HONOURSPROGRAMMA’S IN DE VS ........................................................................................... 12 3. TALENTONTWIKKELING BINNEN HONOURS ........................................................................ 15 4. METHODE ................................................................................................................................................... 16 5. VERWERKING: RESULTATEN E-MAIL ENQUÊTE .................................................................. 16

5.1 ERVARING VAN DE RESPONDENTEN ALS SITE VISITOR ......................................................................... 16 5.2 WELKE VORMEN VAN TALENTONTWIKKELING ZIJN BELANGRIJK IN EEN HONOURSPROGRAMMA?...... 17 5.3 ACCENT OP ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN OF PROFESSIONELE VAARDIGHEDEN? .............................. 18 5.4 GEWENSTE CRITERIA VOOR SELECTIE .................................................................................................... 18 5.5 HOE GOED ZIJN DE NU GEBRUIKTE CRITERIA VOOR SELECTIE? ........................................................... 19 5.6 INSTROOM HONOURS IN RELATIE MET DE TOTALE INSTROOM ............................................................. 20 5.7 WEL OF GEEN HONOURS? ....................................................................................................................... 21 5.8 MAAR EEN DEEL VAN EEN HONOURSPROGRAMMA DOEN? ..................................................................... 21 5.9 WAT IS ESSENTIEEL BIJ DE ONDERWIJSKUNDIGE VORMGEVING VAN EEN HONOURSPROGRAMMA? . 22 5.10 WAT KARAKTERISEERT EEN GOEDE HONOURSDOCENT? .................................................................... 24 5.11 WAT DRAGEN EXTRA-CURRICULAIRE ACTIVITEITEN BIJ AAN TALENTONTWIKKELING? .................... 25 5.12 ADVISEREN VAN HONOURSSTUDENTEN IN HUN STUDIE ..................................................................... 26 5.13 IN HOEVERRE ZIEN HONOURSSTUDENTEN ZICHZELF IN EEN ELITEPOSITIE? .................................... 27 5.14 DE WAARDE VAN EEN HONOURSCERTIFICAAT ..................................................................................... 28 5.15 NUMERIEK RENDEMENT VAN EEN HONOURSPROGRAMMA ................................................................... 29 5.16 TALENTONTWIKKELING ALS KERNPUNT IN HONOURS? ....................................................................... 29 5.17 EEN ALGEMEEN (INTERDISCIPLINAIR) VERSUS EEN DEPARTEMENTAAL (DISCIPLINAIR) HONOURSPROGRAMMA .................................................................................................................................... 30 5.18 VERSCHILLEN TUSSEN HONOURSPROGRAMMA’S EN HONOURS COLLEGES? .................................... 30 5.19 MEERWAARDE VOOR AFGESTUDEERDEN IN HUN MASTEROPLEIDING ................................................ 31 5.20 VOORDELEN VOOR ALUMNI? ................................................................................................................. 32 5.21 AANTREKKELIJKHEID VAN EEN UNIVERSITEIT VOOR GETALENTEERDE STUDENTEN ......................... 33 5.22 IN HOEVERRE TREKT EEN HONOURSPROGRAMMA GETALENTEERDE DOCENTEN AAN? ...................... 33 5.23 SLOTOPMERKING ................................................................................................................................... 34

REFERENTIES ................................................................................................................................................ 36 BIJLAGE 1: VERSCHILLEN TUSSEN NEDERLANDSE EN AMERIKAANSE HONOURSPROGRAMMA’S ...................................................................................................................... 37 BIJLAGE 2: QUESTIONNAIRE ‘TALENT DEVELOPMENT IN HONORS PROGRAMS’ NOVEMBER 2006 ......................................................................................................................................... 39 BIJLAGE 3: ON THE ROLE OF THE SITE VISITOR AS CONSULTANT & PROGRAM REVIEWER ...................................................................................................................................................... 43 OVERZICHT VAN DE IVLOS-MEDEDELINGENREEKS ......................................................................... 44

5

Voorwoord In dit rapport wordt verslag gedaan van een enquête onder Amerikaanse site visitors van Honoursprogramma’s over de wijze waarop talentontwikkeling in Amerikaanse honoursprogramma’s plaatsvindt. Dit deelonderzoek vond plaats in het kader van het project ‘Talentontwikkeling in Honoursprogramma’s en de meerwaarde die dat oplevert’. In najaar 2006 zijn Amerikaanse site visitors van de National Collegiate Honours Council (NCHC) geënquêteerd en geïnterviewd in het kader van dit project (Van Eijl, Wolfensberger & Pilot, 2008). Deze site visitors hebben jarenlange ervaring met het visiteren van honoursprogramma’s bij universiteiten in de VS en zijn meestal zelf directeur van een honoursprogramma en honoursdocent. Ze zijn de personen bij uitstek die zicht hebben op de kwaliteiten en mogelijkheden van honoursprogramma’s. Over het gehele project is een eindrapport verschenen (Van Eijl, Wolfensberger, Schreve-Brinkman & Pilot, 2007) waarin de inzichten opgedaan in de deelonderzoeken gebundeld worden en op basis daarvan aanbevelingen worden gedaan op het gebied van talentontwikkeling. Daarin worden ook vier Nederlandse voorbeelden van honoursprogramma’s beschreven en wordt nader geanalyseerd wat deze programma’s bijdragen aan talentontwikkeling van de deelnemende honoursstudenten. Deze vier voorbeelden zijn allen al langer bestaande honoursprogramma’s in het wetenschappelijk onderwijs waar vijf tot tien jaar ervaring mee is opgedaan (Greef & Silva, 2008; Konijnendijk & Touwen, 2008; Scager, 2008; Wolfensberger, 2008). Daarnaast is een inventarisatie uitgevoerd bij het HBO en zijn de daar bestaande honoursprogramma’s in kaart gebracht (Groothengel & Van Eijl, 2008). Het betreft in het HBO veelal net gestarte honoursprogramma’s. In een apart deelonderzoek zijn interviews met sleutelfiguren vanuit het afnemend veld gehouden die hun visie op talentontwikkeling en de rol van honoursprogramma's hierbij geven (Schreve-Brinkman, 2008). Het project is een samenwerkingsproject waarbij door de Universiteiten van Utrecht (penvoerder), Leiden en Amsterdam (UvA) is samengewerkt met het landelijk Plusnetwerk. Een wetenschappelijke stuurgroep ziet toe op de uitvoering van het project, hierin hebben zitting prof. dr. A. Pilot (voorzitter, IVLOS, Universiteit Utrecht), prof. dr. H.W. van den Doel (Geschiedenis, Universiteit Leiden en voorzitter van het Plusnetwerk), prof. dr. R. van der Vaart (Geowetenschappen, Universiteit Utrecht) en prof. dr. A. Schram (Bètawetenschappen, Universiteit van Amsterdam). Onder auspiciën van de Commissie Ruim Baan voor Talent is dit project in 2006-2007 gesubsidieerd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

6

Samenvattend overzicht resultaten November 2006 is er onder de site visitors van de National Collegiate Honors Council (NCHC, Amerikaanse vereniging van betrokkenen bij honoursprogramma’s) in de VS een enquête gehouden om na te gaan hoe talentontwikkeling in Amerikaanse honoursprogramma’s gestalte kreeg en wat er de meerwaarde van is. Site visitors zijn onderwijsinspecteurs én adviseurs die door een universiteit kunnen worden gevraagd om hun honoursprogramma te evalueren en daarover te adviseren (zie bijlage 3). Ze worden daarin getraind door de NCHC. De resultaten van dit onderzoek zijn ervoor bedoeld om een beter beeld te krijgen van wat de meerwaarde van honoursprogramma’s voor talentontwikkeling kan zijn, ook voor Nederlandse honoursprogramma’s. Naast de enquête zijn er nog negen site visitors geïnterviewd over dit onderwerp. Over de resultaten daarvan is apart gerapporteerd (Van Eijl, Wolfensberger & Pilot, 2008). Enkele citaten uit de interviews zijn ter illustratie in dit rapport gebruikt (wat apart vermeld wordt). Overall view site visitors De tien site visitors die hebben deelgenomen aan de enquête zijn honoursdirecteuren en honoursdocenten met veel tot zeer veel ervaring in het visiteren van honoursprogramma’s, gemiddeld 14 jaar ervaring. De gegeven antwoorden in de enquêtes weerspiegelen dan ook meestal de ervaring die is opgedaan bij het visiteren van vele honoursprogramma’s in de VS. Variëteit aan honoursprogramma’s De site visitors benadrukken dat de honoursprogramma’s en Honours Colleges in de VS sterk verschillen qua opzet, omvang en co-curriculaire activiteiten1. De uitspraken van de site visitors gedaan in de enquête slaan dan ook niet op hét honoursprogramma of Honours College in de VS maar geven de hoofdlijnen ervan weer geïllustreerd met een schat aan ervaringengegevens. Pragmatische benadering talentontwikkeling In het algemeen kan gesteld worden dat bij honoursprogramma’s van Amerikaanse universiteiten een pragmatische benadering bij het werken aan talentontwikkeling wordt gevolgd. Studenten die blijk hebben gegeven van een bovengemiddeld ‘cijfer’ (grade point average, GPA) op de high school en relatief hoge scores hebben op een landelijke test (bijvoorbeeld de Scholastic Aptitude Test, SAT) kunnen zich opgeven voor deelname aan een honoursprogramma. Van de grofweg 24% (gemiddelde van schattingen site visitors en sterk variërend per honoursprogramma) van de studenten met een voldoend hoge score voor het honoursprogramma geeft maar een deel zich daadwerkelijk op en daarvan wordt maar een deel toegelaten. Bij de toelatingsselectie wordt niet alleen naar testscores en het GPA gekeken maar ook naar werkstukken (essays). Door middel van toelatingsgesprekken wordt nagegaan of een student geschikt is voor een honoursprogramma, dat willen zeggen gemotiveerd is (een actieve houding heeft), nieuwsgierig, kritisch, goede schrijfvaardigheden heeft en een belangstelling heeft die verder reikt dan de schoolvakken. De selectiecriteria wisselen per honoursprogramma. Het percentage studenten van een cohort dat deelneemt aan een honoursprogramma varieert van 1 – 10 %. De site visitors hebben de indruk dat de groep studenten die een toereikend GPA en een goede testscore heeft, maar niet deelneemt, vaak andere prioriteiten heeft. De honoursstudenten kunnen maar een deel, maximaal een derde van het reguliere onderwijsaanbod, vervangend via een honoursprogramma doen. Voor de rest volgen ze het reguliere programma. Dit geldt voor zowel honoursprogramma’s als honours colleges Programmakenmerken van belang voor talentontwikkeling Uitgangspunt van een honoursprogramma is dat het talentontwikkeling aanmoedigt. De respondenten vinden daarvoor vooral de volgende programmakenmerken van belang: ruimte voor initiatief voor de studenten, de aanpak door de honoursdocent, het maximaliseren van ‘ontdekkend leren’, het geven van uitdagende opdrachten, het zorgen

1 URL: http://www.nchchonors.org/NCHC%20Basic%20Characteristics.pdf

7

dat studenten regelmatig feedback op hun voortgang krijgen, het adviseren (counselen) van studenten en de ‘honours community’. Kenmerken van goede honoursdocenten Goede honoursdocenten worden volgens de site visitors gekenmerkt door de volgende zes kwaliteiten: 1- interesse in de vragen van de studenten en in hun leerproces. 2- in staat om studenten te betrekken in het onderwijsleerproces. 3- in staat om studenten uit te dagen nieuwe wegen te zoeken, nieuwe antwoorden op vragen te vinden en nieuwe vragen te stellen. 4- het kunnen inspireren van studenten, de passie voor een onderwerp over kunnen brengen op honoursstudenten en hen te stimuleren om naar de implicaties van een idee of benadering te kijken. 5- het kunnen stellen van eisen aan de honoursstudenten zonder daarbij draconisch te zijn of ongevoelig. 6- het bijdragen aan een honours community Talentontwikkeling bij co-curriculaire activiteiten Naast de honourscursussen organiseren tal van honoursprogramma’s extra- of co-curriculaire activiteiten. De co-curriculaire activiteiten die volgens de site visitors door de honours studenten gewaardeerd worden variëren van sociale activiteiten tot het uitnodigen van gastsprekers, het maken van artistieke producties, het studeren in het buitenland, excursies en het doen van onderzoek. Volgens de site visitors ontwikkelen honoursstudenten daarbij met name twee clusters van talenten: 1) exploratie: nieuwe dingen ontdekken ten aanzien van jezelf of anderen en 2) coöperatieve en leiderschapstalenten. Elite of apart? Volgens enkele respondenten zien de honoursstudenten zichzelf wel als apart maar niet noodzakelijk als een elite. Ze zijn zich ervan bewust dat er door het honoursprogramma voor hen mogelijkheden zijn die niet voor andere studenten beschikbaar zijn. Aan de andere kant willen veel van hen vanwege sociale redenen hun betrokkenheid bij honours en de voorrechten die dat biedt kleiner doen lijken dan feitelijk het geval is (site visitors merken op dat gelijkheid een hoog gewaardeerd goed is in de VS). Een enkele keer komt een student binnen met een houding van bevoorrecht en superieur te zijn vanuit zijn of haar achtergrond. Een respondent geeft aan dat hij hen er altijd aan probeert te herinneren dat het deel van zijn van een elite niet betekent dat je je elitair gedraagt. Cultuurverschil tussen VS en Nederland met betrekking tot het begrip talent Een site visitor merkt op dat de VS een dominante cultuur heeft waar talenten en ‘brains’ behandeld worden als eigenaardigheden. Een universiteit die termen gebruikt als ‘de elite’ met een verwijzing naar honoursstudenten kan deze studenten niet alleen kwetsen maar zelfs lam leggen. Vaker wordt in het kader van honoursprogramma’s de term ‘excellence’ gebruikt. Honourscounseling De manier waarop studenten geadviseerd worden in hun honoursstudie varieert, maar de meest ontwikkelde honoursprogramma’s en Honours Colleges hebben een eigen honours counselor. Die adviseert studenten ook bij het meedingen naar nationale en internationale beurzen (scholarships). Talentontwikkeling Talentontwikkeling wordt als kernpunt gezien in een honoursprogramma maar men heeft het dan eerder over ‘developing’ of ‘cultivating excellence’. De talenten die extra ontwikkeld worden beslaan een brede range van kwaliteiten van studenten, die ook onderdeel van het reguliere programma kunnen zijn, maar in het honoursprogramma meer kans krijgen. Talenten die door de site visitors relatief als de meest belangrijke worden gezien zijn in volorde van belang:

• Effectief kunnen communiceren (nadruk op mondelinge presentatievaardigheden)

• Zich inhoudelijk verdiepen • Een diepgaande probleemanalyse kunnen uitvoeren

8

• Het vinden van nieuwe manieren om problemen op te lossen • De waarde van een theorie ter discussie kunnen stellen • Het kunnen zien van de relaties met andere disciplines • Interdisciplinair kunnen denken • Het durven nemen van risico’s • Verder worden academisch leiderschap, debat, mondiaal denken en ethiek

binnen een honoursprogramma als belangrijker gezien dan binnen een regulier programma.

Een goed opgezet honoursprogramma zal volgens de site visitors studenten in staat stellen hun eigen talenten te ontwikkelen in aanvulling op de normale vereisten van een academische opleiding. Brede en vakspecifieke honoursprogramma’s In de VS zijn grofweg twee soorten honoursprogramma’s te onderscheiden: een algemeen (interdisciplinair) honoursprogramma (gekoppeld aan het algemene onderwijsgedeelte in de eerste twee jaar) en een ‘departmental’ (disciplinair) honoursprogramma gekoppeld aan het departement van de major in de laatste twee jaar van de bachelorstudie. Als de belangrijkste sterke punten voor talentontwikkeling van studenten in een algemeen (‘general’) honoursprogramma worden genoemd: breedheid van visie gecombineerd met diepte van onderzoek. Dat is belangrijk want het werkelijk spannende onderzoekswerk vindt volgens een respondent plaats tussen de vakdisciplines. Een algemeen honoursprogramma geeft een bredere benadering van problemen, interdisciplinaire interactie tussen honoursstudenten, training gericht op het zien van verbanden en soms het doen van een interdisciplinaire studie. Een ‘departmental’ honoursprogramma is meer vakgericht en kan daardoor ook meer in de diepte gaan. Het honoursprogramma kan, zeker in de laatste twee jaar, onderzoeksactiviteiten bevatten een ‘capstone experience’ (integratief project), presentaties op conferenties, internationale of nationale studiereizen, leiderschapstaken, interdisciplinaire seminars, speciale stages en het schrijven van een honoursthesis. Voor studenten met een bredere belangstelling is een algemeen honoursprogramma of een combinatie van een algemeen en een departmental honoursprogramma beter dan alleen een departmental programma. Verschillen tussen honoursprogramma’s en Honours Colleges onduidelijk Verreweg de meeste site visitors zien geen inhoudelijke voordelen voor een honoursprogramma vergeleken met een Honours College want naar hun idee is een Honours College een honoursprogramma met meer financiële middelen. Een Honours College heeft wel een eigen decaan en en een eigen budget en kan daardoor op voet van gelijkheid overleggen met de andere decanen van de universiteit. Een nadeel van een honoursprogramma vergeleken met een Honours College kan dan ook zijn dat over een honoursprogramma jaarlijks financieringsafspraken moet worden gemaakt waarbij de honoursdirector in zekere mate afhankelijk is van anderen. Numeriek rendement Niet alle studenten voltooien hun honoursprogramma. Het al dan niet afronden varieert sterk per opleiding (van 20 – 90%!) maar het gemiddelde van de schattingen van de site visitors ligt op 46% (met grote spreiding). Op sommige universiteiten draagt het verstrekken van beurzen (scholarships) aan honoursstudenten aanzienlijk bij aan een hoog rendement. Doorwerking honours bij vervolgopleiding De indruk van de site visitors is dat afgestudeerden van een honoursprogramma er baat bij hebben bij hun vervolgopleiding, in hun carrière en bij hun persoonlijke ontwikkeling. Ook achteraf hebben ze vaak grote waardering voor het gevolgde honoursprogramma. Als meerwaarde bij het doen van een vervolgopleiding worden o.a. genoemd dat: - honourstudenten een grotere kans hebben om tot een ‘graduate school’, of tot een ‘law’ en ‘medical program’ te worden toegelaten. - het voltooien van een honoursprogramma vaak de deur heeft geopend naar een goede graduate school.

9

- honoursstudenten het beter en sneller doen in een graduate programma, ze met meer gemak zelfstandig onderzoek opzetten en aanzienlijk beter zijn in discussies over moeilijke onderwerpen. Ook publiceren ze gemakkelijker. - afgestudeerden meer achtergrond hebben, meer vaardigheid in het kritisch denken, meer vertrouwen in hun mogelijkheden, dikwijls meer leiderschapsvaardigheden hebben en beter in groepen kunnen werken. Ze zijn beter in staat om bij complexe vraagstukken de methoden en concepten vanuit verschillende disciplines te integreren. - afgestudeerden meer ervaring hebben met het presenteren op conferenties en met internationale of nationale studiereizen. Voordelen voor alumni bij hun loopbaan De site vistors zijn ook heel expliciet over de voordelen voor de alumni van het honoursprogramma tijdens hun maatschappelijk leven. Enkele voorbeelden: - Alumni vertellen naderhand over de effectiviteit van de denk- en benaderingswijzen die ze in hun honoursprogramma geleerd hebben voor hun professionele leven. Als ze hun ‘breakthrough’ momenten citeren waar ze zich een belangrijk idee of inzicht realiseerden, dan zijn dat bijna altijd momenten in een honours class, een honoursprogramma of een NCHC semester2 voor honoursstudenten. Dit is te meer uitzonderlijk omdat niemand (uitgezonderd een paar recente Honours Colleges) meer dan een derde van zijn of haar tijd aan een honoursprogramma heeft besteed. -Alumni hebben een enorm voordeel van het netwerk van vrienden en relaties dat ze dankzij honours hebben ontwikkeld. Honoursprogramma’s verhogen de aantrekkelijkheid van een universiteit Een honoursprogramma kan, mits het goed naar voren wordt gebracht in de publiciteit, een universiteit attractiever maken voor zowel honours als non-honoursstudenten. Voor een aantal studenten is het zelfs een doorslaggevende reden om naar een bepaalde universiteit toe te gaan. In het huidige klimaat in het hoger onderwijs met een sterke competitie voor getalenteerde studenten heeft een instituut zonder honoursprogramma een serieus probleem. Honoursprogramma’s, speciaal in grotere universiteiten, bieden studenten de hoge kwaliteit en community-ervaring van een klein academisch elite college in de context van een groter instituut. Honoursprogramma’s kunnen attractief zijn voor docenten Bij de attractiviteit van het geven van honoursonderwijs voor docenten hangt het er vanaf hoe honoursdocenten worden geselecteerd door de departementen. Soms wordt het geven van honoursonderwijs als een beloning en uitdaging beschouwd. Enkele site visitors zijn van mening dat als een honoursprogramma gesteund wordt vanuit het instituut en zowel in de campus en erbuiten gewaardeerd wordt zal het de beste docenten aantrekken die graag met dit soort studenten willen werken. Een honoursprogramma biedt docenten ontwikkelingsmogelijkheden en een alerte docent die een andere baan zoekt zal zeker kijken naar het honoursprogramma van een universiteit waarnaar hij of zij wil solliciteren. Het honoursprogramma wordt gezien als een van de meest vitale onderdelen van een campus voor wat betreft academische vorming en verandering. Honours is een stimulans voor onderwijsinnovatie, biedt een community van geëngageerde docenten en studenten en heeft een grote wervingskracht voor zowel docenten als studenten. Ervaringen in de VS niet zonder meer overdraagbaar naar Nederland Ervaringen met Amerikaanse honoursprogramma’s zijn niet zomaar over te dragen naar de Nederlandse situatie. Er zijn algemene cultuurverschillen maar er zijn ook specifieke verschillen. Bijvoorbeeld: studiepunten behaald in Amerikaanse honoursprogramma’s tellen altijd mee; in Nederland tellen die vaak niet mee en komen de punten behaald in een honoursprogramma, bovenop de normale ECTS van een regulier programma. Honoursprogramma’s in Nederland staan in de beginfase van hun ontwikkeling terwijl het eerste honoursprogramma in de VS in 1922 van start ging.

2 Een NCHC-semester is een semester honoursstudie dat landelijk georganiseerd wordt door de National Collegiate Honors Council’ in de VS

10

1. Doel van dit deelonderzoek Doel van dit deelonderzoek is het inventariseren van de jarenlange ervaring van site visitors van de ‘National Collegiate Honours Council’ (NCHC3) met honoursonderwijs aan Amerikaanse universiteiten. In het bijzonder gaat het om ervaringen die relevant zijn voor de vorming van een referentiekader over ‘Talentontwikkeling in Honoursprogramma’s’ voor Nederlandse universiteiten en hogescholen. In de Verenigde Staten is veel ervaring opgedaan met het beoordelen van en adviseren bij honoursprogramma’s door site visitors. De NCHC beschikt over een aantal speciaal opgeleide ‘site visitors’ die op verzoek een honoursprogramma (of Honours College) van een faculteit of universiteit komen doorlichten en een evaluatierapport daarover schrijven (zie bijlage 3). Zo’n visitatie van een honoursprogramma (Otero & Spurrier, 2005) omvat een zelfstudierapport (vooraf door de instelling geschreven), een ‘site visit’ van enkele dagen door de site visitor, een voorlopige vertrouwelijke rapportage kort na de site visit en vier á zes weken later een eindrapport. Dit eindrapport bevat naast een evaluatie meestal ook een aantal aanbevelingen en kan gebruikt worden bij de verdere ontwikkeling van een honoursprogramma en de discussie hierover binnen de betreffende universiteit. Honoursprogramma’s worden niet ‘gerankt’ en deze visitatie heeft daar dus geen betrekking op. In dit rapport is in de Nederlandstalige tekst de spelling ‘honours’ aangehouden en bij citaten van site visitors de Amerikaans-Engelse spelling ‘honors’.

3 De NCHC is een organisatie met een verscheidenheid aan activiteiten waaraan directeuren, docenten en studenten van honoursprogramma’s aan Amerikaanse universiteiten deelnemen (www.nchchonors.org).

11

2. Honoursprogramma’s in de VS Door de National Collegiate Honors Coucil in de VS zijn voor zowel honoursprogramma’s als Honours Colleges een serie van basiskenmerken vastgesteld die ook gehanteerd worden bij visitaties van de site visitors. De Amerikaanse honoursprogramma’s verschillen in een aantal opzichten van Nederlandse honoursprogramma’s. Studiepunten van honoursprogramma’s tellen bijvoorbeeld in de VS altijd mee en in Nederland maar af en toe; in Nederland hebben de honoursprogramma’s vaak een sterk extra-curriculair karakter terwijl ze in de VS in de eerste plaats curriculair zijn met daarbij meer of minder extra-curriculaire activiteiten. In bijlage 1 worden de verschillen uitgebreid toegelicht. Honoursprogramma’s bestaan in de VS al veel langer (vanaf 1922) dan in Nederland (vanaf 1993). Het organiseren van Honours Colleges is een veel recentere ontwikkeling in de VS, vandaar dat de basiskenmerken hiervan pas in 2005 zijn vastgesteld door de NCHC. Heel veel universiteiten in de VS hebben een honoursprogramma. De gids van honoursprogramma’s in de VS (de zgn. Peterson’s guide, Digby, 2002) vermeldde in 2002 meer dan 700 universiteiten met een honoursprogramma en dit aantal groeit nog steeds. Het soort universiteiten met een honoursprogramma varieert sterk, van community colleges tot prestigieuze universiteiten. In het algemeen zijn de honoursprogramma’s in de bacheloropleiding gesitueerd maar soms zijn ze ook in de masteropleiding te vinden. In de VS is er meestal in de eerste twee bachelorjaren een ‘general honors programs’ gekoppeld aan het ‘general education’ gedeelte en in de laatste twee jaar een ‘departmental honors programs’ gekoppeld aan het ‘department’ waar studenten hun major doen. Het eerste type programma is interdisciplinair gericht en het tweede meer disciplinair. Basiskenmerken van een volledig ontwikkeld honoursprogramma (vastgesteld door de NCHC Executive Committee, 4 maart 1994 en bijgesteld 23 november 2007) Basic Characteristics of a Fully Developed Honors Program

No one model of an Honors program can be superimposed on all types of institutions. However, there are characteristics that are common to successful, fully developed Honors programs. Listed below are those characteristics, although not all characteristics are necessary for an Honors program to be considered a successful and/or fully developed Honors program.

• A fully developed Honors program should be carefully set up to accommodate the special needs and abilities of the undergraduate students it is designed to serve. This entails identifying the targeted student population by some clearly articulated set of criteria (e.g., GPA, SAT score, a written essay). A program with open admission needs to spell out expectations for retention in the program and for satisfactory completion of program requirements.

• The program should have a clear mandate from the institutional administration ideally in the form of a mission statement clearly stating the objectives and responsibilities of the program and defining its place in both the administrative and academic structure of the institution. This mandate or mission statement should be such as to assure the permanence and stability of the program by guaranteeing an adequate budget and by avoiding any tendency to force the program to depend on temporary or spasmodic dedication of particular faculty members or administrators. In

12

other words, the program should be fully institutionalized so as to build thereby a genuine tradition of excellence.

• The Honors director should report to the chief academic officer of the institution. • There should be an Honors curriculum featuring special courses, seminars,

colloquia, and independent study established in harmony with the mission statement and in response to the needs of the program.

• The program requirements themselves should include a substantial portion of the participants’ undergraduate work, usually in the vicinity of 20% to 25% of their total course work and certainly no less than 15%.

• The program should be so formulated that it relates effectively both to all the college work for the degree (e.g., by satisfying general education requirements) and to the area of concentration, departmental specialization, pre-professional or professional training.

• The program should be both visible and highly reputed throughout the institution so that it is perceived as providing standards and models of excellence for students and faculty across the campus.

• Faculty participating in the program should be fully identified with the aims of the program. They should be carefully selected on the basis of exceptional teaching skills and the ability to provide intellectual leadership to able students.

• The program should occupy suitable quarters constituting an Honors center with such facilities as an Honors library, lounge, reading rooms, personal computers and other appropriate decor.

• The director or other administrative officer charged with administering the program should work in close collaboration with a committee or council of faculty members representing the colleges and/or departments served by the program.

• The program should have in place a committee of Honors students to serve as liaison with the Honors faculty committee or council who must keep them fully informed on the program and elicit their cooperation in evaluation and development. This student group should enjoy as much autonomy as possible conducting the business of the committee in representing the needs and concerns of all Honors students to the administration, and it should also be included in governance, serving on the advisory/policy committee as well as constituting the group that governs the student association.

• There should be provisions for special academic counseling of Honors students by uniquely qualified faculty and/or staff personnel.

• The Honors program, in distinguishing itself from the rest of the institution, serves as a kind of laboratory within which faculty can try things they have always wanted to try but for which they could find no suitable outlet. When such efforts are demonstrated to be successful, they may well become institutionalized thereby raising the general level of education within the college or university for all students. In this connection, the Honors curriculum should serve as a prototype for things that can work campus-wide in the future.

• The fully developed Honors program must be open to continuous and critical review and be prepared to change in order to maintain its distinctive position of offering distinguished education to the best students in the institution.

• A fully developed program will emphasize the participatory nature of the Honors educational process by adopting such measures as offering opportunities for students to participate in regional and national conferences, Honors semesters, international programs, community service, and other types of experiential education.

• Fully developed two-year and four-year Honors programs will have articulation agreements by which Honors graduates from two-year colleges are accepted into four-year Honors programs when they meet previously agreed-upon requirements.

13

• A fully developed program will provide priority enrollment for honors students who are active in the program in recognition of their unique class scheduling needs. (March, 2004; November, 2007)

Basiskenmerken van een volledig ontwikkeld Honours College (vastgesteld door de NCHC Executive Committee 25 juni 2005) Basic Characteristics of a Fully Developed Honors College

An Honors educational experience can occur in a wide variety of institutional settings. When institutions establish an Honors college or embark upon a transition from an Honors program to an Honors college, they face a transformational moment. No one model defines this transformation. Although not all of the following characteristics are necessary to be considered a successful or fully developed Honors college, the National Collegiate Honors Council recognizes these as representative:

• A fully developed Honors college should incorporate the relevant characteristics of a fully developed Honors program.

• A fully developed Honors college should exist as an equal collegiate unit within a multi-collegiate university structure.

• The head of a fully developed Honors college should be a dean reporting directly to the chief academic officer of the institution and serving as a full member of the Council of Deans, if one exists. The dean should be a full-time, 12-month appointment.

• The operational and staff budgets of fully developed Honors colleges should provide resources at least comparable to other collegiate units of equivalent size.

• A fully developed Honors college should exercise increased coordination and control of departmental Honors where the college has emerged out of such a decentralized system.

• A fully developed Honors college should exercise considerable control over Honors recruitment and admissions, including the appropriate size of the incoming class. Admission to the Honors college should be by separate application.

• An Honors college should exercise considerable control over its policies, curriculum, and selection of faculty.

• The curriculum of a fully developed Honors college should offer significant course opportunities across all four years of study.

• The curriculum of the fully developed Honors college should constitute at least 20% of a student’s degree program. An Honors thesis or project should be required.

• Where the home university has a significant residential component, the fully developed Honors college should offer substantial Honors residential opportunities.

• The distinction awarded by a fully developed Honors college should be announced at commencement, noted on the diploma, and featured on the student’s final transcript.

• Like other colleges within the university, a fully developed Honors college should be involved in alumni affairs and development and should have an external advisory board.

14

3. Talentontwikkeling binnen honours Bij dit onderzoek is een pragmatische keuze gemaakt bij het in kaart brengen van welke talenten in honoursprogramma’s kunnen worden ontwikkeld. Er is voor de enquête een lijst met talenten (kwaliteiten van studenten) samengesteld op basis van teksten van honoursprogramma’s, artikelen over honoursonderwijs en contacten met enkele honoursdirecteuren en –docenten in de VS. De keuze pretendeert geen volledigheid maar wel een groslijst van welke talenten iemand kan tegenkomen wanneer er naar talentontwikkeling in honoursprogramma’s wordt gekeken. Uitspraken over ‘citizenship’ zijn er overigens niet in opgenomen. De potentiële talenten die in een honoursprogramma tot ontwikkeling gebracht kunnen worden, bestrijken een breed gebied (zie tabel 1):

1. Wetenschappelijke verdieping en vaardigheden (waaronder vakinhoudelijke verdieping, wetenschappelijke onderzoeksmethode, probleemanalyse en -oplossen, multi- en interdisciplinair denken);

2. Samenwerkings- en planningsvaardigheden (waaronder teamwerk, leiderschap, planning, risico’s durven nemen);

3. Communicatieve vaardigheden (waaronder mondelinge- en schriftelijke communicatie, debat);

4. Kwaliteiten die naar extra dimensies verwijzen (waaronder ethiek, mondiaal denken, vaardigheden in het artistieke domein, netwerken, maatschappelijke dienstverlening).

Tabel 1: Groslijst van potentiële talenten die in een Amerikaans honoursprogramma (extra) bevorderd kunnen worden. Potentiële talenten die in Amerikaanse honoursprogramma’s extra ontwikkeld kunnen worden 1. Advanced content knowledge and skills - a deeper engagement of content - in-depth problem analysis - using the scientific method of inquiry - questioning the value of a theory - finding innovative ways of dealing with a problem - seeing relationships with other disciplines - interdisciplinary thinking 2. Teamwork, planning and leadership - functioning effectively in a project team - academic leadership - taking risks in endeavors - planning a project 3. Communication skills - oral presentation - report writing - communicating effectively - debating on academic issue 4. More dimensions - ethical decision making - thinking globally - engaging with artistic skills - networking in an academic environment - serving the community

15

Deze groslijst met talenten is in onze vragen aan site visitors van honoursprogramma’s in de VS gebruikt om na te gaan welke ervan meer of minder belangrijk gevonden worden in een honoursprogramma vergeleken met een regulier programma.

4. Methode Gekozen is voor een e-mail enquête om de NCHC site visitors snel te kunnen bereiken en hen in staat te stellen via een e-mail ‘reply’ snel en gemakkelijk te reageren. De site visitors zijn de mensen in de VS die bij uitstek ervaring hebben op het gebied van honoursprogramma’s. Ze zijn niet alleen zelf directeur van een honoursprogramma maar hebben vaak (veel) verschillende honoursprogramma’s gevisiteerd zodat ze daar ook een overzicht van hebben. De vragen van de enquête zijn afgeleid uit een referentiekader over talentontwikkeling in honoursprogramma’s zoals dat in het totaalonderzoek is ontwikkeld (Van Eijl, Wolfensberger, Schreve & Pilot, 2007). Ze hebben betrekking op de volgende aspecten: onderwijskundig, programmatisch, inhoudelijk, specificatie van talentontwikkeling en relevantie voor het afnemend veld. Bij de vragen is uitdrukkelijk aangegeven dat we een beroep op de respondenten doen als site visitor met ervaring in het visiteren en beoordelen van tal van honoursprogramma’s. Over de concept enquête is overlegd met een ervaren site visitor, prof. dr. John Zubizarreta van Columbia College, South Carolina, VS, wat tot enkele bijstellingen leidde. Van de commissievoorzitters (co-chairs) van de ‘Committee on Honors Evaluation van de NCHC’, prof. dr. Bob Spurrier and prof. dr. Rosalie Otero die verantwoordelijk zijn voor de organisatie en opleiding van de site visitors is toestemming verkregen voor de enquêtes. Daarna is de enquête (zie bijlage 2) naar alle site visitors van de NCHC gestuurd. De antwoorden zijn deels kwalitatief verwerkt (clustering van antwoorden op inhoud) en deels kwantitatief (bij Likertschaal vragen). Aanvullend op de enquête zijn interviews gehouden met de site visitors om voorbeelden van sterke en zwakke kanten van honoursprogramma’s m.b.t. talentontwikkeling te verkrijgen en op een aantal punten dieper te kunnen ingaan (Van Eijl, Wolfensberger & Pilot, 2008 in voorbereiding). In de eerste helft van november 2006 voorafgaand aan de NCHC-conferentie zijn 38 e-mail enquêtes naar de NCHC site visitors gestuurd. Na aanmaningen zijn 10 bruikbare beantwoordingen verkregen (het blijkt achteraf dat het vrijwel allemaal site visitors betreft die zeer veel ervaring hebben met visitaties van honoursprogramma’s).

5. Verwerking: resultaten e-mail enquête De kernvraag in dit onderzoek betrof het verkrijgen van een overzicht van de ervaringen in de VS met honoursprogramma’s, die relevant kunnen zijn voor de vorming van een referentiekader over ‘Talentontwikkeling in Honoursprogramma’s’ voor Nederlandse universiteiten en hogescholen. De resultaten van het onderzoek zijn hieronder gegroepeerd naar onderwerp.

5.1 Ervaring van de respondenten als site visitor Gemiddeld hadden de site visitors 14 jaar ervaring met de review van honoursprogramma’s (de ‘site visits’) in de Verenigde Staten. Deze ervaring varieerde overigens van 3 tot 30 jaar. Deze groep van site visitors omvat daarmee de meest ervaren mensen in de VS met betrekking tot het visiteren van honoursprogramma’s. Deze groep omvat ook de leden van de commissie ‘Assessment and Evaluation Committee’ van de NCHC die het programma hebben ontwikkeld om docenten te trainen om als site visitor op te kunnen treden.

16

Vijf van de respondenten hebben ervaring met het visiteren van zowel honoursprogramma’s als Honours Colleges; de andere vijf alleen met honoursprogramma’s (tabel 2). Tabel 2: Ervaringsjaren van de site visitors Ervaring site visitors Aantal respondenten Ervaringsjaren Visitatie van alleen honoursprogramma’s

5 Gemiddeld 14 jaar (variërend van 3 – 30 jaar) Visitatie van

honoursprogramma’s én Honours Colleges

5

5.2 Welke vormen van talentontwikkeling zijn belangrijk in een honoursprogramma? Uitgaande van de groslijst van talenten (tabel 1) is aan de site visitors gevraagd in welke mate de ontwikkeling van elk talent in een honoursprogramma als meer of minder belangrijk wordt gezien vergeleken met een regulier programma. Alle respondenten gaven aan de ontwikkeling van de aangegeven talenten in een honoursprogramma nog belangrijker te vinden dan in een regulier programma. Twee respondenten hebben de vragen niet afzonderlijk gescoord en geven aan dat alles belangrijk is. Eén van hen merkt op dat binnen een honoursprogramma de ontwikkeling van deze talenten gemakkelijker te realiseren is dan in een regulier programma. Acht respondenten hebben van de verschillende talenten aangegeven of ze die in een honoursprogramma belangrijker of juist onbelangrijker vonden dan in een regulier programma. De resultaten staan in tabel 3. Tabel 3: Relatieve belang van te ontwikkelen talenten in een honoursprogramma vergeleken met een regulier programma (‘1’ is minder belangrijk, ‘3’ is even belangrijk en ‘5’ is belangrijker in een honoursprogramma vergeleken met een regulier programma) Veel belangrijker De volgende talenten scoorden relatief hoog, scores: 4,8 - 4,3:

communicating effectively, a deeper engagement of content, in-depth problem analysis, finding innovative ways of dealing with a problem, questioning the value of a theory, seeing relationships with other disciplines, interdisciplinary thinking, oral presentation, taking risks in endeavors

Belangrijk Een middengroep vormden talenten met scores 4,1 - 3,8:

planning a project, report writing, academic leadership, debating an academic issue, thinking globally, ethical decision making

Iets belangrijker dan regulier Relatief lagere scores, 3,5 – 3,3, kregen onderstaande talenten:

networking in an academic environment, functioning effectively in a project team,

17

serving the community, engaging with artistic skills, using the scientific method of inquiry

Apart wordt door een respondent ‘developing a thinking/doing community’ als zeer belangrijk genoemd. Dit onderwerp komt verderop terug bij een vraag over de vorming van honours communities.

5.3 Accent op onderzoeksvaardigheden of professionele vaardigheden? Ligt het accent in honoursprogramma’s nu vooral op onderzoeksvaardigheden, op professionele vaardigheden of op beide? Vier van de respondenten zien talentontwikkeling in honours in het algemeen meer gericht op onderzoeksvaardigheden dan op professionele vaardigheden (zie tabel 4). Voor één respondent is het net andersom en voor twee respondenten ongeveer hetzelfde. Tabel 4: Accent op onderzoeks- en/of professionele vaardigheden in honours Accent bij honoursprogramma’s ligt vooral op:

Aantal respondenten

� Onderzoeksvaardigheden 4 � Professionele vaardigheden 1 � Beiden evenveel 2 � Anders 3 Drie respondenten geven een afwijkend antwoord. Eén van hen stelt dat het bij honours niet zo zeer om vaardigheden gaat maar om een ‘habit of mind’ waarbij ‘het leren reflecteren, analyseren, vergelijkende studies maken, leren toepassen, evalueren, formuleren van toekomstige werkrichtingen en vragen’ belangrijker voor hem zijn dan het demonstreren van vaardigheden. Een andere respondent benadrukt dat het accent meer ligt op ‘General liberal education and understanding of cultural traditions’ en de derde respondent stelt dat het accent afhangt van de aard van het honoursprogramma. Site visitor over het belang van onderzoeks- en professionele vaardigheden: “We are forming students who can think, not so much students who can perform skills. Of course, we aim for both, but the dispositions of reflection, analysis, comparison, application, evaluation, formulating future directions and questions—these are more important to me in developing ‘talent’ than performance skills.” (citaat uit interview)

5.4 Gewenste criteria voor selectie Alle site visitors hebben het over het belang van het gebruiken van een combinatie van criteria bij de selectie van studenten voor een honoursprogramma. Eén enkel criterium voor selectie wordt niet voldoende bevonden. Juist een combinatie van criteria doet meer recht aan de kwaliteiten van de potentiële honoursstudent. Een interview met een kandidaat (zie kader) kan daarbij belangrijk zijn. Voor aankomende eerstejaarsstudenten wordt gedacht aan een combinatie van de resultaten van de high school (GPA) en scores van gestandaardiseerde testen Scholastic Aptitude Test (SAT) of American College Testing (ACT), schrijfvaardigheid en een aantal andere zaken. Genoemd worden in dat verband: a- Het gebruik van interviews is essentieel om bijvoorbeeld in discussie met studenten niet-conventioneel opgezette cursussen te bespreken (bijvoorbeeld cursussen met discussie, met presentaties van studenten, met probleem oplossen, een cross-disciplinaire benadering, praktijkgericht onderwijs (veldactiviteiten) en groepsprojecten). De reacties van de studenten vertellen je alles wat je wilt weten in combinatie met een

18

geschreven essay van de student. Dat vindt hij veel effectiever dan bijvoorbeeld testscores. b- Aspecten zoals nieuwsgierigheid, creativiteit, mondelinge vaardigheden, schrijfvaardigheden, respect voor anderen, analytisch denken, openheid voor nieuwe ideeën, maatschappelijke betrokkenheid, originaliteit, het durven nemen van risico’s, soms excentriciteit, meestal het vermogen met anderen samen te werken. Soms hebben enkele studenten al deze kwaliteiten maar bij voorkeur zou de hele groep honoursstudenten samen al deze eigenschappen moeten hebben. c- Duidelijke aanwijzingen van intellectuele betrokkenheid die verder gaan dan goede cijfers halen zoals aanwijzingen om meer te leren of te groeien dan de formele onderwijssetting biedt. d- Een brede interesse met een nadruk op schrijfvaardigheid, want dat laatste is nodig voor alle academische disciplines. Meestal zijn succes op school (record of academic success) én een interesse voor een multidisciplinaire benadering goede voorspellers van succes. e- Geschreven essays van potentiële studenten. Die laten kritisch denken en schrijfvaardigheid zien. De capaciteit om kritisch en creatief te denken, intellectuele problemen te overzien en te ordenen en zelfstandig te werken zijn de harde criteria. f- Het type cursus dat iemand heeft gevolgd, extra-curriculaire activiteiten, leiderschap ervaringen, het persoonlijk interview en een geschreven essay. Soms kunnen het interview en het essay een veel positievere indruk geven dan de testscores, soms ook het omgekeerde. Geen een formule is full proof. Commentaar van een site visitor over selectiecriteria: “There are many conflicting studies about what the best predictors of success in honors education might be. I have found that no one criterion is best; rather, I believe we need to consider multiple measures and indicators in a holistic approach that is much more respectful of different students’ strengths. Hence, in my program, we look at a combination of high school GPA, class rank, SAT/ACT scores, types of courses taken, extra-curricular activities, leadership experiences, personal interviews, and written essay. Often, items such as the interview or essay will outshine test scores, and sometimes the reverse is true. No formula has proven full proof, which is why we encourage students to apply after the first semester if not initially chosen, a way of offering honors opportunities to students who may not have had the usual qualifications at the outset.” Als een student al een semester op de universiteit is alvorens hij of zij wil deelnemen aan een honoursprogramma, wordt er soms alleen naar de studieresultaten op de universiteit wordt gekeken. Sommige studenten die niet aan het begin van de studie toegelaten zijn omdat ze onvoldoende kwalificaties hadden tot het honoursprogramma worden aangemoedigd het na één semester nog eens te proberen. Voor studenten zijn er vaak ook bepaalde beloningen als ze meedoen met een honoursprogramma bijvoorbeeld kwijtschelding collegegelden (tuition), een beurs (scholarship) of betaling van studieboeken. Beloningen voor honoursstudenten (citaat uit interview) “Many universities in the U.S. request high tuitions, compared to European tuition. What we offer honors students is free tuition as a sort of incentive. A scholarship, or your books are paid for, all sorts of incentives.”

5.5 Hoe goed zijn de nu gebruikte criteria voor selectie? Het succes van selectiecriteria die in gebruik zijn is afhankelijk van het honoursprogramma. Veel programma’s gebruiken standaard testscores of een GPA als enig of zwaarste criterium. Hierop komt commentaar op van een aantal site visitors:

19

- Deze nadruk op getallen sluit studenten uit met een niet geprivilegieerde onderwijs- of sociale achtergrond en ook briljante studenten die de high school haatten. Kanttekening bij gebruik van selectiecriteria: “The tendency is to select only students with high GPAs and high test scores. This focus on numbers excludes students form unprivileged educational and social backgrounds, and it also excludes some brilliant students who hated high school.” - De uitdaging van honoursprogramma’s is om rekening te houden met de attitude en onderwijsverwachtingen van studenten. Sommige andere honoursprogramma’s richten zich weer teveel op subjectieve criteria en laten de objectieve buiten beschouwing. Vier respondenten geven aan dat de selectie redelijk goed werkt bij een aantal honoursprogramma’s, maar dat er meer gedaan zou kunnen worden met essays en interviews in de selectie. Eén respondent zegt dat het huidige selectiesysteem ertoe neigt eerder degenen te selecteren die vaardig zijn dan degenen die creatief en betrokken zijn. Soms worden studenten voorwaardelijk toegelaten als hun GPA of testscores niet zo hoog zijn. Ook als studenten eenmaal toegelaten zijn dienen zij per semester een voldoend hoog GPA te houden. Soms voorwaardelijke toelating “They come in on a probationary status, so if they make the grade, they can stay, if not, they have to go. So we give them a semester and if they don’t have the necessary grade after that semester they have to go.” Andere site visitor: “I think most honours programme have a probationary programme. If a student in our programme drops below a 3.4 GPA, she has one semester to get it back and if she doesn’t have it after the semester, she drops out of the programme.” (citaat uit interview) Deelname van etnische minderheden is wisselend hoewel het vaak de bedoeling is dat een honoursprogramma eraan meewerkt om meer diversiteit te krijgen . Daar worden door de geïnterviewden kanttekeningen bij geplaatst (zie kader). Etnische diversiteit “Yes. However it is difficult to deal with. We have forty six percent of African American students on institutional level, but in the honours programme we have eight.” “I must say though that the Spanish population is gravitating towards honours and it’s coming out as having the highest level of achievers in my programme. I also have some Korean and Chinese students. But to be honest, I think they are very undriven.” “Our programme is supposed to be blind about colour and income. When the honours council gets together we decide to take a certain student in that otherwise has no chance.” “We do that too, we call them wildcards, sometimes you have to take a chance.” (citaten uit interviews)

5.6 Instroom honours in relatie met de totale instroom Het percentage van studenten van een bepaald jaar dat aan een honoursprogramma begint varieert volgens de respondenten van 1 – 10 % afhankelijk van de instelling. Het gemiddelde van de schattingen van de site visitors is 5% van een cohort.

20

5.7 Wel of geen honours? Het aantal studenten van een studiejaar dat wel een toereikend GPA heeft maar toch niet aan een honoursprogramma deelneemt varieert volgens de respondenten sterk van 5% tot 60%. Het gemiddelde van de percentages die respondenten opgeven is 24%. De respondenten zeggen niet precies te weten waarom deze studenten niet meedoen maar schatten in dat het vaak om het volgende gaat: - Sommige studenten zijn bang dat een honoursprogramma extra werk vereist dat ten koste gaat van hun andere cursussen zodat ze lagere cijfers halen (en daarmee hun GPA of beurs in gevaar brengen). Of omdat de honourscursussen moeilijker zijn waardoor ze verwachten lagere cijfers te zullen halen (een angst die volgens een respondent ook bij counselors op high scholen wijd verbreid is) of hun tijd op de universiteit verlengt (wat volgens de respondent niet terecht is). Waarom sommige studenten niet meedoen met honours “In the university where I taught until two years ago, GPA alone does not insure admission to the Honors Program; more than half of the qualified applicants are rejected. Other students choose not to participate because they're afraid of getting bad grades, don't really care about education even thought they're gifted at it, care more about having fun, don't wish to be visible to faculty, or a host of other reasons.” - Ze verwachten dat ze door extra werk alleen maar met de studie bezig zijn (een misconceptie volgens deze site visitor). Een respondent zegt dat hij veel ‘damage control’ moet doen om te zorgen dat hoog scorende studenten van de high school niet denken dat honours extra werk of sneller werken is maar dat ze zien dat het juist uitdagender is, meer creatief en kritisch denken vereist, meer discussiegericht is, meer de nadruk legt op zelfstandig leren, meer aansluit op de motivatie en het durven nemen van risico’s (zie kader met citaat). Honoursprogramma high school anders dan op universiteit “I had the experience that a lot of talented students didn’t want to do the honours programme, because they had had experience with honours in high school. What that meant is that basically you have to do twice as much work and you get a lower grade. I would immediately tell those students that that is not the case in our honours programme.” (citaat uit interview) - (Negatieve) ervaringen met honoursprogramma’s op de high school (die wel extra werk geven maar geen hogere cijfer) die anders van opzet zijn dan op de universiteit. - Sommigen willen geen onderdeel zijn van een community (wat op zich gerespecteerd moet worden volgens de respondent). - Sommige begaafde studenten zijn niet echt geïnteresseerd in onderwijs maar willen meer plezier en willen niet te zichtbaar zijn voor de docenten. - Andere studenten zijn bang als ‘nerds’ te worden gestigmatiseerd. - Sommigen willen zich meer specifiek richten op de studie van hun major. Opgemerkt wordt dat een GPA alleen niet voldoende is om toegelaten te worden tot een honoursprogramma. Een respondent zegt dat op zijn universiteit de helft van de studenten met een goed GPA afgewezen werden om andere redenen. Een andere respondent zegt dat studenten soms geen goede testscores hebben, een lage ‘class rank’ in de high school hadden of een zwak essay hebben geschreven.

5.8 Maar een deel van een honoursprogramma doen? Het is niet gebruikelijk dat studenten die maar in een deel van het honoursprogramma geïnteresseerd zijn alleen daar aan mee kunnen doen. Dit wordt gemotiveerd met ‘als in een honours community, die bedoeld is om te leren, bepaalde eisen worden gesteld aan honoursstudenten, dan kan de aanwezigheid van niet-honoursstudenten de gemeenschap verdelen en frictie veroorzaken’. Verder wordt gesteld dat ‘de parttime honoursstudenten

21

minder mogelijkheden hebben om diepergaande relaties te vormen; ook een volledige inzet in projectteams is dan moeilijker op te brengen’. Twee van de tien respondenten melden echter dat het op hun instituut wel kan. Daarnaast zijn er een paar varianten, bijvoorbeeld: bij een honoursprogramma kunnen daarvoor gekwalificeerde reguliere studenten in het laatste bachelorjaar soms ook een ‘thesis with distinction’ schrijven, zoals honoursstudenten dat moeten doen. Over toelating non-honoursstudenten tot honoursonderdelen: “It's all or nothing at this time … except for the senior year where qualified students outside the program can complete a ‘thesis with distinction’ option (that is required of all honors seniors).” In een ander instituut staat een derde van de cursussen ook open voor deelname van niet-honoursstudenten. N.B. Soms is er een general honoursprogramma (interdisciplinair) in de eerste twee jaren en een ‘departmental’ honoursprogramma (vakspecifiek) in de laatste twee jaar. Voor het afronden van het general honoursgedeelte kan een certificaat verstrekt worden.

5.9 Wat is essentieel bij de onderwijskundige vormgeving van een honoursprogramma? Gevraagd is om de belangrijkste karakteristieken van de onderwijskundige vormgeving voor talentontwikkeling in honoursprogramma’s aan te geven. De resultaten (tabel 5) geven in volgorde van belang de contouren aan van een goed honoursprogramma. Het zijn gemiddelde waarden en per Honoursprogramma kan een bepaald aspect dus relatief belangrijk of juist onbelangrijk zijn. Tabel 5: Belang kenmerken onderwijskundige vormgeving Belang kenmerken onderwijskundige vormgeving van een honoursprogramma (‘1’niet speciaal belangrijk en ‘3’ heel belangrijk) Heel belangrijk (scores 2,9 – 2,6)

room for students own learning initiative the Honors teacher maximization of discovery learning challenging assignments regular feedback on progress student counseling building an Honors community

Belangrijk (2,5 – 2,2)

explicit criteria for successful completion of tasks using teachers as potential role models research activities early in the program facilitating peer interaction among Honors students availability of teacher intervention during course work freedom of choice in the Honors Program freedom of choice within an Honors Course

Enigszins van belang (1,9 – 1,6)

use of high profile guest lecturers working in small groups involvement in projects for outside clients minimization of instructions’

22

Door twee respondenten worden nog drie extra kenmerken genoemd: ‘close reading of texts’, ‘contextualizing all discussion’ en ‘frequent advising’. Door een respondent worden bij bepaalde kenmerken nog kanttekeningen geplaatst: - Over de keuzevrijheid in een honoursprogramma versus gezamenlijkheid: “at least SOME common experiences are important, and that means less ‘freedom’.” Het gebruik van docenten als potentiële rolmodellen: “students model for each other patterns of replicable behavior.” Bij het ‘minimaliseren van de instructies’: het inkaderen van problemen is essentieel voor álle studenten, de term ‘instructies’ is hier te vaag. In de interviews wordt dieper ingegaan op het verschil in interactie tussen een honours class en een gewone class. De docent kan met zijn studenten bijvoorbeeld dieper ingaan op de problematiek die aan de orde is (zie citaat). Verschil interactie tussen studenten en docenten in een honours ‘class’ vergeleken met een reguliere class “Definitely, the conversation by definition goes deeper, because you have eliminated the kids that are likely to get C’s, D’s and F’s in the course. So you are basically discussing what you wish to set out to talk about together. I use grades and I do use traditional tests in honours classes. One of the things honors students are most terrified of is being assessed and getting less than an A. One of the things I find very important to do is to break them of two things: being perfectionists and being competitive. The students choose the upper classes together with the faculty, so everybody has mutually agreed on the stuff they want to be engaged in. Feedback en niet zozeer beoordeling wordt als essentieel gezien in een honors class. Belang van feedback in plaats van beoordeling “I want to come back to the question on assessment. I think a process of feedback, that’s assessment. To me, one thing that distinguishes me as an honours teacher is that I do engage in a lot more assessment than I do in my regular class, because I provide a lot more opportunities for students to ask questions about what they want to learn. The key question is: “How do you know you are learning, that we are achieving the goal of the course?” That to me is assessment. In the regular classes I don’t have time to do that.” Dit wordt aangevuld door een andere site visitor die vertelt met meer ‘trust’ honoursonderwijs te geven (zie citaat). A level of trust “I think that there’s a level of trust in the honours experience, that I don’t typically find in regular classes, where I am sometimes struggling to make sure that people are doing the reading and are prepared for the test. I go into an honours experience with a level of trust which means I can expect more and deeper things out of them and that I don’t have to be worried about the content. Not that I’m not disappointed sometimes.” In de interviews komt ook het belang van community-vorming naar voren die door de aanwezigheid van een honoursprogramma gestimuleerd wordt. Vorming honours community essentieel “One thing we haven’t discussed yet, is that the one-on-one relationship between faculty and honoursstudents, really can become important and might result in lifelong bonds. It’s a relationship, I had breakfast with one this morning.” Q: “Would you say the honours community is an essential for the programme?” (All): “Definitely.”

23

“It’s not that these relationships cannot occur outside honours, but it’s the presence of the honours programme that make these kind of experiences more likely. It’s the environment for it and there’s also community space, which is really important.” Q: “Does that also mean that an honours programme should not be too large?” “There are honours programmes with numbers of students ranging from ten to thousands and even when there are thousands, they are able to create this community. It’s an atmosphere that is created by relationships and a space.” Site visitor: “Every university college has a culture and every honours programme has a culture. The main job of a director of an honours programme is to do something to improve this culture.” Meestal wordt met een honours community een community van studenten bedoeld. In de interviews komt echter ook de rol van de docenten daarin naar voren als een ‘katalysator’. Honours community van studenten met betrokkenheid van docenten Q: “When you talk about the honours community, do you talk about students or also the mix of students with teachers?” “Primarily students.” “I involve the faculty, because I do a conference every year in the fall and the students are expected to come to the conference from eight in the morning until eight at night. The presenters are faculty from the whole campus. They really love that mix with the students, they live for that annual convention. That event is the highlight of campus life, where the faculty get to show who they are and getting to know the students on a personal level.” Q. “When you are site visitors, do you ask them about the honours community?” “Very much so.” “I think all of us are trying to encourage the idea that the faculty are catalysts for creating a community amongst students.” De geïnterviewde site visitors zijn tegen een ‘ranking’ van honoursprogramma’s. Ze zijn volgens hen te verschillend om dat te doen. Toch geeft een van de site visitors naar haar idee enkele kernpunten aan voor een goed lopend honoursprogramma. Kenmerken van een goed honoursprogramma? “I would say consistency, coherence, stability and upward evolution over a long period of time are characteristics of a good honors program.”

5.10 Wat karakteriseert een goede honoursdocent? Hoe is de honoursdocent te karakteriseren? Iedere site visitor geeft hier zijn mening waarbij iedere mening op zich al de moeite waard is om uitgebreid naar te kijken. De volgende 5 uitspraken (zie tabel 6) dekken een groot deel van de antwoorden: Tabel 6: Vijf kenmerken van een goede honoursdocent Kenmerken van een goede honoursdocent: 1- interesse in de vragen van de studenten en in hun leerproces 2- in staat om studenten te betrekken in het onderwijsleerproces 3- studenten uit te dagen nieuwe wegen te zoeken, nieuwe antwoorden op vragen te vinden en nieuwe vragen te stellen 4- kunnen inspireren en de passie voor een onderwerp ook over kunnen brengen aan de honoursstudenten 5- ook eisen kunnen stellen 1- Interesse in de vragen van de studenten en in hun leerproces.

24

Belangrijk is om zelf ook open te zijn voor nieuwe dingen, ook als dat betekent dat een student andere manieren van denken of werken of andere meningen erop nahoudt dan de honoursdocent. 2- In staat om studenten te betrekken in het onderwijsleerproces. Maar ook in staat zijn studenten bewuster te maken van hun leerproces en te helpen meer zelfsturend te leren. Regelmatig feedback geven, student assisteren, discussies kunnen inleiden en leiden, zelf ook co-student en co-teacher zijn en ook buiten de les om open te zijn voor gesprekken en assistentie van de honoursstudenten. Ook terughoudend kunnen zijn om studenten de ruimte te geven zelf tot overwegingen en keuzen te komen. 3- Studenten uit te dagen nieuwe wegen te zoeken, nieuwe antwoorden op vragen en nieuwe vragen te stellen. Die vragen kunnen ook over disciplines heen gaan of de relatie tussen de studie-inhoud en hun persoonlijk leven. 4- Kunnen inspireren en de passie voor een onderwerp ook over kunnen brengen aan de honoursstudenten, hen te stimuleren naar de implicaties van een idee of benadering te kijken. Studenten ook aan te moedigen te ‘stralen (‘shine’) als ze iets nieuws ontwikkelen. 5- Eisen kunnen stellen zonder daarbij draconisch te zijn of ongevoelig. Een juiste balans in moeilijkheidsgraad kunnen vinden. De combinatie van kenmerken is belangrijk Uit de antwoorden van site-visitors komt vaak een combinatie van kenmerken van een goede honoursdocent naar voren: Juiste moeilijkheidsgraad, rolmodel, persoonlijke interesse, behulpzaam, feedback “Strikes the right balance of difficulty, acts as a role model, takes a personal interest in students success, is available of assistance, gives frequent feedback.” Of wat meer uitgebreid: Inkaderen onderwerpen, discussies leiden, zich terughoudend kunnen opstellen, stimuleren dat uitspraken onderbouwd worden, uitdagen, vragen stellen, interdisciplinaire verbanden leggen en coaching “One who can frame issues, lead discussions, and keep quiet so that students engage in their own deliberation with a minimum of “expertise” flowing from the instructor. These traits need to be combined with a capacity to push students to produce evidence to support their statements, to challenge students, and to introduce a broad spectrum of questions, drawn from many disciplines, to push students to look for the multiple implications of any important idea or inquiry. Coaching students to ask incisive questions is essential.” Of de passie van het vak kunnen overbrengen Belang van een onderwerp over kunnen brengen “Respect for student opinions, whatever they are, and willingness to be a co-student and also a co-teacher; a sense of the excitement and importance of the subject matter and a passion for sharing it with students; being a lifelong learner as well as encouraging students in that direction.“ Of studenten aanzetten om zichzelf te leren onderwijzen: Onderzoekende houding stimuleren “A successful honors teacher is able to cultivate in students an attitude of inquiry and discovery, such that students develop an ability for self-teaching.”

5.11 Wat dragen extra-curriculaire activiteiten bij aan talentontwikkeling? Het soort extra- of co-curriculaire activiteiten die het meest door honoursstudenten gewaardeerd worden varieert van sociale activiteiten die soms een vorm van leren inhouden en activiteiten die betrekking hebben op de campus of de community

25

(‘community service’) tot uitnodigen van gastsprekers, artistieke producties, studeren in het buitenland, onderzoek doen en excursies. Opgemerkt wordt dat de co-curriculaire activiteiten sterk afhangen van de individuele student én van het honoursprogramma’s. Er zijn succesvolle honoursprogramma’s met veel co-curriculaire activiteiten maar ook met heel weinig. Co-curriculaire activiteiten wisselen sterk per honoursprogramma “This depends entirely upon the individual students. Some successful honors programs have extensive co-curricular activities, while other successful honors programs have few or none.” Talenten die bij de co-curriculaire activiteiten ontwikkeld worden variëren afhankelijk van het soort activiteiten en de intensiteit daarvan. Twee grote groepen van talenten kwamen uit de antwoorden naar voren ‘ontdekken’ en ‘leidinggeven en samenwerken’: - Als talenten m.b.t. exploratie (ontdekken) worden genoemd: bereidheid om iets te proberen wat ongebruikelijk is, dingen ontdekken en daar plezier aan kunnen beleven, dingen ontdekken ten aanzien van jezelf en anderen, een gevoel voor avontuur, ervaringsleren, onderzoek buiten het klaslokaal, onontwikkelde talenten tot expressie brengen, verbreding van het perspectief, moed ontwikkelen. Ontdekken “Independent thinking, a taste for adventure and willingness to try what’s unfamiliar, the ability to discover and pleasure of discovery, and a deep curiosity – along with perspective on themselves and others in the world.” - Bij coöperatieve en leiderschapstalenten (samenwerken) worden genoemd: samen leren werken, respect voor anderen, gewend raken aan de honourscultuur, leren organiseren, strategisch denken, leiderschapsrollen vervullen, samen met docenten een co-curriculum ontwikkelen, mensen leren motiveren en onzelfzuchtigheid. Belang van vervullen leiderschapsrollen “Leadership activities clearly help develop confidence, commitment, and competence as students learn not only practical skills of motivating, organizing, and communicating with others but also personal traits such as courage, risk taking, resilience. By choosing to take on leadership roles such as chairperson of our Honors Student Association or leader of a community service project or president of a campus organization, students build aptitudes and attitudes that help them understand that the privilege of an honors education comes with the unselfish responsibility of giving back, sharing one’s talents with others.” - Verder worden genoemd: onafhankelijk denken, leren iets te produceren, de waarde van het debat leren en culturele appreciatie.

5.12 Adviseren van honoursstudenten in hun studie De manieren waarop studenten geadviseerd worden (‘counseling’) in hun honoursstudie varieert. De beste honoursprogramma’s en Honours Colleges hebben een counselor. Die helpt ook om studenten te adviseren bij het meedingen naar nationale en internationale beurzen (scholarships). De counselor kan bijvoorbeeld een toegankelijke docent of bestuurder zijn die beschikbaar is voor persoonlijke advisering. Er is geen therapeut nodig wordt er door een respondent gezegd maar een aardige en betrokken luisteraar en helper die goed op de hoogte is. Minimaal één keer per jaar counseling

26

“Academic advising at least annually is essential. Each honors program should have at least one friendly teacher or administrator available for personal counseling—not a professional therapist but a kind, knowledgeable, and concerned listener and helper.” Regelmatige afspraken met een counselor die de algemene studieadvisering aanvult zijn gewenst. Deze counselors kunnen optreden als rolmodellen en kunnen studenten gericht helpen om hun doelen te realiseren. Bij een kleinere staf-student ratio ontvangen studenten eerder en meer specifiek feedback van hun docenten, ook over onderwerpen als het voorbereiden van examens, hun bachelorthesis, studeren in het buitenland en de eisen met betrekking tot afstuderen. Ze hebben ook voor een deel dezelfde issues als non-honoursstudenten zoals het verlaten van het ouderlijk huis en omgaan met anderen (inclusief seksueel). Met hulp leren ze beter met deze dingen om te gaan in hun leven. Veel studenten hebben verschillende talenten (niet alleen intellectuele) maar ze worden in het onderwijs vaak maar in een richting gestimuleerd wat veel verwarring bij hen kan creëren en twijfel aan henzelf. Ze hebben daarom behoefte aan hulp om hun persoonlijke groei vorm te geven en hun dieper liggende creatieve mogelijkheden te voeden. Hierop kan worden ingespeeld door geschikte advisering door professionals die zelf een brede interesse hebben, geïnteresseerd zijn in creatieve uitdagingen en zich daar ook sterk betrokken bij voelen.

5.13 In hoeverre zien honoursstudenten zichzelf in een elitepositie? Volgens enkele respondenten zien de honoursstudenten zichzelf wel als apart maar niet noodzakelijk als een elite. Ze zijn zich ervan bewust dat er door het honoursprogramma voor hen mogelijkheden zijn die niet voor anderen beschikbaar zijn. Aan de andere kant willen velen van hen vanwege sociale redenen hun betrokkenheid bij honours en de voorrechten die dat biedt kleiner doen lijken (gelijkheid is een hoog gewaardeerd goed in de VS). De twee kanten van ‘elite’ “The answer to this question is double-edged. On the one hand, yes, honors students do recognize that they are in many respects elite because of the numerous opportunities available to them in the program. On the other hand, many of them wish to downplay their involvement in honors to hide their privileges for social reasons. Whenever we have opportunities to chat about the privileges and responsibilities of honors education, I always try to remind students that being elite does not necessarily mean the same thing as being elitist, and we focus on understanding how fortunate they are because of their talents but how important it is that they put their talents to good use, that they live their lives ethically and humanely, always mindful that honors is also about honor, not just about achievement and rewards.” Een enkele keer komt een student binnen met een houding bevoorrecht en superieur te zijn vanuit zijn of haar achtergrond. Eén respondent zegt dat hij hen er altijd aan probeert te herinneren dat het deel van zijn van een elite niet betekent dat je je elitair gedraagt. Een andere respondent zegt dat als hij in de functie van decaan het academische jaar opende zei dat “From those to whom much has been given, much is expected.” Een andere site visitor geeft aan dat hij gemerkt heeft dat de term ‘elite’ juist van stafleden komt en niet van de studenten. Honoursstudenten zijn waarschijnlijk harder voor zichzelf dan reguliere studenten dat zijn “I would only add that they are likely to be more hard on themselves than average students, to think they are ‘worse’ than they in fact are. They are prone to admire proficiency in others – whether physical, mental, artistic, whatever. The voices I have heard using the term “elite” most often come from faculty, which leads me to be a bit

27

suspicious about the actual source of their perceptions. It’s not the behavior of the students that prompts it, as far as I can tell.” Het effect van de ‘elite positie’ kan volgens enkele site visitors positief en negatief zijn op hun talentontwikkeling. Tegelijkertijd is er ook sprake van cultuurverschillen tussen de VS en Europa met betrekking tot de waardering van talent. Positief: Als studenten merken dat er speciale aandacht voor hen is gaan ze hun talenten zeker verder ontwikkelen. Voor degenen die merken dat ze in een elitepositie zijn heeft dat soms tot gevolg dat ze op een hoger niveau willen presteren. Honoursstudenten voelen zich vrijer om af te wijken van gebaande wegen dan andere studenten en zijn zich er ook minder bewust van dat ze dat doen. Een respondent heeft de indruk dat als studenten weten dat ze in speciale omstandigheden studeren dit de verwachtingen op een constructieve manier doet stijgen. Hij hoopt dat het deel zijn van een ‘elite’ studenten positief beïnvloedt om serieus te zijn, ethisch verantwoord, creatief, en sterk betrokken bij het ontwikkelen van hun talenten. Negatief: Als honoursstudenten merken dat een omgeving hen van elitair gedrag beschuldigt dan kan dat deze studenten diep treffen. Een andere respondent denkt dat een elitaire attitude een negatieve invloed uitoefent, sommige studenten denken dat ze dan niets meer hoeven te bewijzen. Ook is er van tijd tot tijd een honoursstudent, zegt een respondent, die schijnt te denken om die reden recht te hebben op een hoger cijfer. De docenten hebben er dan geen moeite mee om hem of haar duidelijk te maken dat dat niet het geval is. Ook gaan sommige studenten lijden aan zelfoverschatting en denken ze al klaar te zijn voor een loopbaan in de wetenschap. Cultuurverschil: De VS heeft een dominante cultuur waar talenten en ‘brains’ behandeld worden als eigenaardigheden. Een College dat de term ‘elite’ gebruikt met een verwijzing naar honoursstudenten, kan deze studenten niet alleen storen maar zelfs lam leggen. Talent in sport bijvoorbeeld wordt gekocht en door de hele machtsstructuur van de organisatie ondersteund. In die setting is het meer dan vreemd om naar studenten met een intellectueel talent te verwijzen als een elite! Gebruik van het begrip ‘talent’ in de V.S. “If they find themselves in an environment where they are effectively accused of elitism, that can be deeply hurtful. In the United States, which has a dominant culture where talent and brains are treated as oddities, almost as defects, a College environment that uses terms like ‘the elite’ with reference to honors students does more than hurt, it can maim. Remember: American students ALSO inhabit a collegiate world where TALENT – in sports, for instance – is bought and supported by the entire power structure of the academy. In that environment it is more than odd to refer to people with intellectual talent as ‘elite’.”

5.14 De waarde van een honourscertificaat In hoeverre weerspiegelt een honourscertificaat iemands succes in het ontwikkelen van zijn of haar talenten? Volgens enkele respondenten laat het zien dat een student grotere uitdagingen met succes aankan. Maar het hangt af van het honoursprogramma: hoe diep dat gaat, en of het honoursprogramma studenten geleerd heeft onafhankelijk te denken, academisch leiderschap, dienst aan de gemeenschap, om nieuwe ideeën uit te proberen en verbanden te zien tussen disciplines. Een stevig programma zal studenten in staat hebben gesteld hun eigen talenten te ontwikkelen in aanvulling op de normale vereisten van een academische opleiding. Ook talenten demonstreren door leiderschap, etc.

28

“Yes, I would hope so because in order to finish the program, students must not only complete specified academic requirements but also demonstrate their talents through leadership, service, etc.”

5.15 Numeriek rendement van een honoursprogramma Het percentage van de beginnende honoursstudenten dat hun honoursprogramma afrondt varieert sterk van maximaal 90%- 95% (maar dat is uitzonderlijk) tot minimaal 20%. Het gemiddelde percentage van alle antwoorden van de respondenten komt uit op 46%. Bij de interviews merkt een site visitor op dat “The number of students is usually cut in half after the first year.” Hoe hoog in een bepaald geval het numeriek rendement voor het gehele programma is (‘retention’) hangt ook af van de financiële ondersteuning die wordt gegeven aan studenten en of er een honoursthesis vereist is. Door de eis van een honoursthesis besluiten vaak een aantal studenten dit niet te doen en daardoor niet het hele honoursprogramma af te maken. Financiële ondersteuning is belangrijk (bijv. via ‘scholarships’) “The reports vary greatly. At the high end retention is 90%-95%, but this is rare. More commonly it’s probably in the mid-70’s – but you should examine honors reports on their own accomplishment, and see what the dominant patterns are. It may be that the presence or absence of financial support makes a difference, too – not all schools provide scholarships for academically gifted students, many of whom are from working class families.” Het percentage honoursstudenten dat slaagt varieert in een programma van jaar tot jaar.

5.16 Talentontwikkeling als kernpunt in honours? Talentontwikkeling wordt door bijna alle site visitors als een kernpunt gezien bij het visiteren van een honoursprogramma, maar het kan op een breed repertoire van talenten betrekking hebben, en het hangt er ook van af of talentontwikkeling onderdeel is van de missie van een programma. Een site visitor zegt dat talentwikkeling vaak een impliciet doel is van een honoursprogramma maar dat dan de term ‘excellence’ gebruikt wordt. Gebruik van het woord ‘talent’ in de VS (citaat uit interview) Site visitor: “Most mission statements I have seen, concentrate on developing excellence, they use that word a lot.” Question: Would you say that developing excellence is the word? “I would say cultivating excellence”. Opgemerkt wordt dat het moeilijk is om de mate van talentontwikkeling vast te stellen maar dat bij een visitatie gekeken wordt of bepaalde elementen in het programma zitten waarvan goede resultaten verwacht mogen worden. Naast talentontwikkeling zijn er andere belangrijke kerngegevens. In een ‘departmental’ honoursprogramma (laatste twee bachelorjaren) is de focus op één discipline terwijl in een algemeen honoursprogramma (eerste twee bachelorjaren) veel verschillende disciplines aan bod komen en de relaties daartussen in een verscheidenheid aan sociale en ‘community service’ contexten. Verder wordt als kerngegeven de beschikbaarheid van financiële en andere middelen genoemd en de ‘overall’ kwaliteit van de ervaring.

29

5.17 Een algemeen (interdisciplinair) versus een departementaal (disciplinair) honoursprogramma Als de belangrijkste sterke punten voor talentontwikkeling van studenten in een algemeen (‘general’) honoursprogramma worden genoemd: breedheid van visie gecombineerd met diepte van onderzoek. Dat is belangrijk want het werkelijk spannende onderzoekswerk vindt volgens een respondent plaats tussen de vakdisciplines. Een algemeen honoursprogramma geeft een bredere benadering van problemen, interdisciplinaire interactie tussen honoursstudenten, training gericht op het zien van verbanden en soms het doen van een interdisciplinaire studie. Voordelen van een interdisciplinair honoursprogramma “The broader approach to problems, the interdisciplinary nature of the interaction among honors students, the training focused on seeing connections.” Algemene honoursprogramma’s richten zich verder niet alleen op vakinhouden maar op de hele persoon in diverse contexten. Een respondent zegt dat de vooruitgang van de moderne maatschappij grotendeels gebaseerd is op specialisatie en taakverdeling. Een te brede benadering in het onderwijs kan ertoe leiden dat afgestudeerden niet echt op het front van hun discipline terecht komen of dat daardoor specifieke talenten niet tot hun recht komen. Voor studenten met een bredere belangstelling is een algemeen honoursprogramma of een combinatie van een algemeen en een departementaal honoursprogramma beter. Een vakgericht honoursprogramma stimuleert een nauwere band met een departement en discipline “Departmental Honors Programs often allow the student to develop a closer affinity to the department and the discipline.” Een respondent zegt dat het soms kan gebeuren dat honoursstudenten de basisvaardigheden niet zo goed leren beheersen als goede niet-honoursstudenten. In een enkel geval is er dan een gebrek aan diepgang. Zwakke kanten van een honoursprogramma zijn vaak een gebrek aan financiële middelen en ruimte. Wel is er de ervaring dat een succesvol honoursprogramma een dynamiek in een universiteit genereert en ook het leren van de reguliere studenten op een hoger plan brengt. Zelfs een klein honoursprogramma creëert dynamiek in een universiteit “One thing is evident in all the site visits I have conducted: the mere existence of a successful honors program, even a relatively small one in its setting, creates a dynamism on campus that enhances the experiences of others not in honors.”

5.18 Verschillen tussen honoursprogramma’s en Honours Colleges? Verreweg de meeste site visitors zien geen voordelen voor een honoursprogramma vergeleken met een Honours College want naar hun idee is een Honours College een honoursprogramma met meer financiële middelen. Ze vinden de verschillen soms niet duidelijk en sommige Honours Colleges vinden ze alleen in naam Honours. Een respondent zegt dat je alleen tot een duidelijke uitspraak kunt komen over het verschil als je per instituut een bepaald honoursprogramma en een bepaald Honours College met elkaar kunt vergelijken. De combinatie van honours en non-honours in één instituut kan voor zowel studenten als docenten verrijkend werken. In een ‘liberal arts’ honoursprogramma kunnen alle disciplines geïntegreerd worden. Contact honours- en reguliere studenten verrijkend

30

“Honors Colleges, if they are to provide a rich and genuine honors experience, are in some sense honors programs with more money. I think it is healthy, whichever administrative structure is established, to have honors students work in as many ways as possible with non-honors students to create a rich campus life. It is also probably healthy for the campus for professors who teach in honors also to teach elsewhere, and to rotate from time to time.” Honoursprogramma’s zijn doorgaans kleiner dan Honours Colleges, met een betere staf/student ratio zodat talent sneller ontdekt kan worden. Honoursprogramma’s kunnen ook gevarieerder zijn. Honoursprogrammas’s kunnen niches in de universiteit vullen “They can be more varied and fill different niches within the university. There is still no sharp distinction between these two.” In een van de interview merkt een site visitor, tevens directeur van een Honours College, op dat in een Honours College maximaal 30% van de cursussen die een student doet op honoursniveau is. De nadelen van een honoursprogramma vergeleken met een Honours College kunnen zijn dat een honoursprogramma iedere keer gefinancierd moet worden en daarbij in zekere mate afhankelijk is van anderen. Belangrijk is dan dat de directeur of ‘dean’ op gelijke voet toegang heeft tot collega’s van disciplinaire eenheden of Colleges (zie de basiskenmerken van een Honours College in hoofdstuk 2). Dit geldt overigens voor zowel een honoursprogramma als een Honours College. Gebrek aan financiële en andere middelen kan een nadeel zijn. Een andere respondent zegt nog dat honoursprogramma’s soms een minder duidelijke curriculumstructuur hebben, wat kan leiden tot een wat meer ongerichte ontwikkeling.

5.19 Meerwaarde voor afgestudeerden in hun masteropleiding Gevraagd naar de toegevoegde waarde voor afgestudeerden van een honoursprogramma geven de site visitors diverse voorbeelden daarvan: - Afgestudeerden doen het beter en sneller in een ‘graduate’ programma, ze zetten met meer gemak zelfstandig onderzoek op en zijn aanzienlijk beter in gerichte en voortgaande discussies over moeilijke onderwerpen. Ze publiceren gemakkelijker (als hun honoursprogramma hen daarin heeft getraind) en omdat graduate studenten in feite junior collega’s zijn is dat zeer belangrijk voor hun succes en gevoel van zelfbewustzijn. - Afgestudeerden van een honoursprogramma hebben een grotere kans om tot een graduate school, law school en in medical programs te worden toegelaten. Betere kans op toelating tot een masteropleiding Increased competitiveness in applying to graduate, law and medical programs. Excellent preparation for entry into all of these. - De honourservaringen hebben vaak de deur geopend naar de betere graduate schools. Honoursafgestudeerden doen het beter in een master Based on the results I have been able to track, graduates of honors programs perform better and more quickly in a graduate setting. They feel more comfortable undertaking independent research, and considerably more comfortable in focused and prolonged discussion of difficult topics. They are readier to report in public (if their undergraduate program coached them to do this), and since at the graduate level students are effectively ‘junior colleagues’, this is deeply important for success and a sense of self. - De afgestudeerden hebben meer achtergrond, hebben meer vaardigheid in het kritisch denken, hebben meer vertrouwen in hun mogelijkheden, en dikwijls meer

31

leiderschapsvaardigheden en kunnen beter in groepen werken. Ze zijn beter in staat methoden en concepten vanuit verschillende disciplines te integreren bij complexe vraagstukken. Zelfstandig en integratief kunnen werken “They should be relatively more self-directed and independent in their academic work. Further, they should be able to integrate methods and concepts from different disciplines in dealing with complex questions.” - Honoursstudenten hebben ervaring met het begeleid doen van onderzoek, presentaties op conferenties, internationale of nationale studiereizen, leiderschapstaken, unieke curricula, interdisciplinaire seminars, speciale stages, overkoepelende (‘capstone’) projecten, en andere mogelijkheden die van graduate studenten verwacht worden. - Deelname aan een honoursprogramma in de bachelor voegt een aanzienlijke waarde toe wat veel verder gaat dan op het reguliere bachelordiploma vermeld staat. Research- en conferentie-ervaring als extra “Because honors provides qualitatively enriched benefits such as mentored research experiences, conference presentations, international or domestic study-travel ventures, leadership experiences, unique curricula, interdisciplinary seminars, special internships, capstone projects, and other opportunities that today are routinely expected of graduate students, participation in an undergraduate honors program adds substantive value to a student’s degree that goes beyond merely what is shown on a transcript or diploma.” - De senior honors thesis of een vergelijkbaar creatief studie-onderdeel is een uitstekende voorbereiding voor de graduate school. Een site visitor merkt op dat de ‘graduate study’ vergelijkbaar is met een honoursprogramma.

5.20 Voordelen voor alumni? De site vistors zijn heel expliciet over de voordelen voor de alumni van het honoursprogramma tijdens hun maatschappelijk leven. - Alumni rapporteren over de effectiviteit van de denk- en benaderingswijzen die ze in hun honoursprogramma geleerd hebben voor hun professionele leven. Sommige doen verbazingwekkende dingen ten dienste van de maatschappij. Ongetwijfeld zijn daar een aantal redenen voor: opvoeding, de ‘honors experience’ en de gelegenheid die ze in het honoursonderwijs gehad hebben om praktijkervaring op te doen met dat wat ze later in hun professionele leven zijn gaan doen. Maar als ze hun ‘breakthrough’ momenten citeren waar ze zich een belangrijk idee of inzicht realiseerden, dan zijn dat bijna altijd momenten in een honours class, een honoursprogramma of een NCHC semester. Dit is te meer uitzonderlijk omdat niemand (uitgezonderd in een paar nieuwe Honours Colleges) meer dan een derde van zijn of haar cursussen in een honoursprogramma heeft gedaan. Breakthrough momenten refereren naar honoursprogramma “The alumni with whom I have kept in contact they report the continuing effectiveness in their professional lives of the habits of mind and soul they developed in their undergraduate honors experience. Some of them are doing astonishing things, in various walks of life, very frequently to the benefit of all of us in society. No doubt there are many reasons for this – native intelligence, nurturing honors experience, occasion to practice what they will one day do on a continuing basis (whether research or concretizing) – but they cite the “breakthrough” moments when they “realized” one or another important idea, and almost always those moments are reported to have been in an honors class or program and/or in the NCHC Semesters. This is impressive when one considers that almost no one (outside a few recent Honors Colleges) has taken more than about one third of his or her courses in honors.”

32

-Alumni hebben een enorm voordeel van het netwerk van vrienden en relaties die ze dankzij honours hebben ontwikkeld. - Ook na hun studie blijven ze hun honourservaringen waarderen en aanbevelen aan anderen. Een site visitor merkt op dat veel van zijn ervaringen anekdotisch zijn maar hij heeft de stellige indruk dat honours graduates vaker dan niet-honoursstudenten een graduate en professionele training volgen, waarschijnlijk een hoger GPA hebben en meer succesvol zijn in wat ze ondernemen. Hij verwacht ook dat ze wat sneller carrière maken als ze eenmaal een baan hebben. - Een site visitor merkt op dat de ervaringen van de honours-alumni niet systematisch gedocumenteerd zijn hoewel er universiteiten zijn die de gegevens van hun honours-alumni bijhouden. Hij denkt dat elk honoursprogramma indrukwekkende ‘evidence’ kan tonen van het succes van alumni in prestigieuze ‘graduate’ en ‘professional schools’, in banen en in de gemeenschap. Voorbeelden van indrukwekkend succes van alumni “I think that any honors program can produce impressive evidence of alumni success in graduate and professional schools, jobs, community. My own program, for instance, has a proud record of alumni in medical, law, business, and other professional schools such as Princeton, Duke, NYU, Columbia, U Penn, Syracuse, U Virginia, Emory, U Maryland, Loyola, Howard, U Ohio, U Oklahoma, U Florida, USC, Texas A&M Bush School, and others.”

5.21 Aantrekkelijkheid van een universiteit voor getalenteerde studenten In hoeverre draagt de aanwezigheid van een honoursprogramma (dat zich ook als zodanig zichtbaar maakt) bij aan het aantrekken van getalenteerde studenten? De site visitors geven hierop verschillende elkaar aanvullende reacties: - Het is belangrijk dat iemand weet hoe je een honoursprogramma kan ‘marketen’ zodat een universiteit attractief wordt voor zowel honours als non-honoursstudenten. Honoursprogramma op de kaart zetten “Someone needs to see how to market honors to make the CAMPUS attractive, both to honors and non-honors applicants. It doesn’t happen by itself.……” - Ja, het honoursprogramma is een doorslaggevende reden voor veel studenten om naar een bepaalde universiteit te gaan zoals blijkt uit honderden gesprekken die ik met studenten gevoerd heb. - Voordat we op ons instituut (een community college) een honoursprogramma hadden kregen we geen studenten met een SAT score van 1250 of hoger. Omdat we een honoursprogramma hebben krijgen we nu zelfs studenten met een SAT score van boven de 1350. - Ja, we gebruiken ons honoursprogramma als een pluspunt bij het werven van studenten en het effect daarvan kunnen we ook in zekere mate documenteren. - Ik denk dat in het huidige klimaat in het hoger onderwijs met een sterke competitie voor getalenteerde studenten een instituut zonder honoursprogramma een serieus probleem heeft. Honoursprogramma’s, speciaal in grotere universiteiten, bieden studenten de hoge kwaliteit en community ervaring van een klein academisch elite college maar nu in de context van een groter instituut.

5.22 In hoeverre trekt een honoursprogramma getalenteerde docenten aan? De reacties van de site visitors op deze vraag zijn zeer wisselend: - Ik heb gezien dat slimme decanen een docent als beloning de kans geven om in een honoursprogramma onderwijs te geven. Dit wordt ook gedaan om nieuwe docenten vast te houden en te ‘voeden’.

33

Honours als middel om goede docenten te stimuleren “I have seen that clever chairmen offer a chance to teach in honors as a way to reward, keep and nourish those new faculty whom they prize especially.………” - Niet speciaal, docenten moeten enthousiast zijn voor het honoursprogramma en de mogelijkheden die dat biedt. - Onderwijs geven in een honoursprogramma kan attractief zijn voor docenten. - Ja, dit is typisch het geval maar het hangt er wel vanaf hoe honoursdocenten worden geselecteerd door de departementen (sommige departementen zien het als een manier om ‘dor hout’ kwijt te raken). Maar als een honoursprogramma gesteund wordt vanuit het instituut en zowel in de campus als daarbuiten gewaardeerd wordt zal het de beste docenten aantrekken om met dit soort studenten te gaan werken. Het aantrekken van goede docenten “...if the program enjoys institutional support and is highly regarded both on and off campus, it will often attract the best and brightest faculty who wish to engage these types of students.” - Nee, normaal worden docenten aangetrokken op traditionele gronden. Ons Honours College was echter compleet nieuw en nam docenten in dienst die expliciet voor ons College onderwijs gingen geven. - Een honoursprogramma biedt docenten ontwikkelingsmogelijkheden en een alerte docent die een andere baan zoekt zal zeker kijken naar het honoursprogramma van een universiteit omdat honours tot de meest vitale onderdelen van een campus hoort voor wat betreft academische vorming en verandering. Het honoursprogramma is het meest vitale element “What dynamic, motivated, eager teacher would not want to accept a position at an institution with an honors program that demonstrates the school’s commitment to excellence in teaching and learning? Honors offers many faculty development opportunities, and the discriminating, savvy teacher on the job market will look carefully at an institution’s honors program because honors is one of the most vital agents on a campus for academic enrichment and change. Honors is a stimulus for teaching innovation, a community of engaged faculty and learners, a strong recruitment tool for both teachers and students.” - Honours is een stimulans voor onderwijsinnovatie, biedt een community van geëngageerde docenten en studenten en heeft een grote wervingskracht voor zowel docenten als studenten.

5.23 Slotopmerking Een site visitor met erg veel ervaring met honoursprogramma’s benadrukt dat er een enorme variëteit is in activiteiten, programmaontwerpen, cursusstructuren, extra-curriculaire activiteiten bij honoursprogramma’s en Honours Colleges. Ze stelt dat haar antwoorden gebaseerd zijn op een combinatie van wat ze bij tientallen ‘site visits’ heeft gezien en dingen waarvan ze de indruk heeft dat het heeft ‘gewerkt’. Tijdens tientallen site visits werd een grote variatie zichtbaar “There is an enormous range of activity, program design, course structure, co-curricular emphasis, etc. in what this questionnaire calls “honors programs and colleges”. The format of this questionnaire suggests (it may not mean this) that there is far more uniformity than I have encountered in my decades of site visits. My responses have been based on a combination of what I have seen and what I think has worked where I

34

have seen it – but should not be taken to suggest anything close to uniformity of vision, program design, or level of accomplishment. The answer suggesting weakness are drawn from the lower end, those suggesting strength from the higher end, but there is a LOT in the middle, where probably some students gain greatly and others minimally from their experiences.”

35

Referenties Digby, J. (2002). Thomson Peterson’s Honors Programs & Colleges: The Official Guide of the National Collegiate Honors Council. Thomson Learning Inc. New Jersey, VS, 3rd edition, 634 p. Eijl, P.J. van, Wolfensberger, M.V.C., Schreve-Brinkman E.J. & Pilot A. (2007). Honours, tool for promoting excellence. Mededeling 82, IVLOS, Universiteit Utrecht, 131 blz. Eijl, P.J. van, Wolfensberger M.V.C. & Pilot, A. (2008a). Talentontwikkeling bij Amerikaanse honoursprogramma’s en Honours Colleges. Ervaringen van Amerikaanse site visitors van de National Collegiate Honors Council. Mededeling 83, IVLOS, Universiteit Utrecht. Eijl, P.J. van, Wolfensberger M.V.C. & Pilot, A. (2008b). Sterke en zwakke kanten uit de praktijk van Honoursprogramma’s in de VS. Ervaringen van Amerikaanse site visitors van de National Collegiate Honors Council. Mededeling 84, IVLOS, Universiteit Utrecht. Greef, L. de & Silva, Y. (2008). Casusbeschrijving interdisciplinaire honoursmodule Meesters van het Wantrouwen. Darwin, Marx, Nietzsche, Freud en Einstein over wetenschap en kritiek. IVLOS, Mededeling 90, Universiteit Utrecht. Groothengel, C. & Eijl, P.J. van (2008). Honoursprogramma’s in het HBO, inventarisatie 2007 (deel I) met een nadere verkenning (deel II). Mededeling 85, IVLOS, Universiteit Utrecht, 39 blz. Konijnendijk, R. & J. Touwen (2008). Het Honourstraject binnen de Opleiding Geschiedenis in Leiden. IVLOS, Mededeling 91, Universiteit Utrecht. National Collegiate Honors Council (1994, 2005, 2007). Basic characteristics of a fully developed honors program. URL: http://www.nchchonors.org/basichonorsprogramcharacteristics.shtml Otero, R. & Spurrier, R. (2005). Assessing and evaluating honors programs and honors colleges. A practical handbook. NCHC, University of Nebraska-Lincoln, USA Scager, K. (2008). Casusbeschrijving Utrecht College University. Mededeling 89. IVLOS, Universiteit Utrecht. Schreve-Brinkman, E.J. (2008). Honoursprogramma’s en talentontwikkeling. Interviews in het veld met potentiële afnemers en opleiders van afgestudeerde honours-studenten en informatie uit geschreven media, adviesrapporten en OCW berichten. IVLOS, Mededeling 88, Universiteit Utrecht. Sweijen, S. & M. Wolfensberger (2008) Het Honours Programma biedt meerwaarde! Verkennend onderzoek naar de honours alumni van de opleiding Sociale Geografie en Planologie te Universiteit Utrecht. Mededeling 86, IVLOS, Universiteit Utrecht Wolfensberger, M.V.C. (2008). Casusbeschrijving: honoursprogramma Geowetenschappen. IVLOS, Mededeling 87, Universiteit Utrecht.

36

Bijlage 1: Verschillen tussen Nederlandse en Amerikaanse honoursprogramma’s4 Verschillen Nederlandse en Amerikaanse (V.S.) honoursprogramma’s

Verenigde Staten

Nederland

Bachelorthesis wel/niet vereist Alleen upper level honoursstudenten schrijven een thesis. Dat kan overigens per honoursprogramma verschillen.

Alle honours- en reguliere studenten schrijven een bachelorthesis.

Duur van de bachelor verschillend De universitaire opleiding bestaat uit vier jaar: freshmen, sophomore, junior en senior year. Daarna volgt pas graduate school, waarvoor de selectie erg streng is.

Een driejarig bachelor traject op de universiteit en vervolgens een één of tweejarig mastertraject. Hogescholen hebben een vierjarige bachelor.

Algemeen of vakspecifiek honoursprogramma De freshmen en sophomore years zijn nog niet gericht op een major. Honoursstudenten volgen dan een algemeen interdisciplinair gericht honoursprogramma (General Honors). Daarna kunnen studenten ook een vakspecifiek honoursprogramma volgen (Departmental Honors)

Het hele traject in de bachelor is in principe gericht op één vakgebied. Uitzonderingen zijn ‘Honours Colleges’ met ‘Liberal arts and sciences’ programma’s zoals het University College Utrecht of de Roosevelt Academy te Vlissingen.

Beloning verschillend Honoursstudenten ontvangen soms een volledige of gedeeltelijke beurs.

Er wordt op een enkele uitzondering na, geen extra beloning gegeven aan de honoursstudenten (buiten het honours diploma of honoursaantekening op het bachelordiploma).

Start werving wel of niet op de middelbare school De meeste honoursprogramma’s werven en selecteren de studenten al voor ze op de universiteit zijn aangenomen.

Het werven en selecteren van studenten begint pas als het studiejaar al is begonnen. Uitzondering vormen de Honours Colleges.

Sociaal leven op de campus of erbuiten Er is een sociaal leven op de campus.

Sociaal leven gebeurt vooral buiten de universiteit m.u.v. de brede Honours Colleges die een eigen campus hebben.

Wel/geen gezamenlijke woonfaciliteiten

4 Met dank voor de medewerking van Marion Helmans bij het uitwerken van de interviews.

37

Vaak wonen de honoursstudenten samen in één gebouw, wat de vorming van een honoursgemeenschap bevordert

Honoursstudenten wonen niet samen m.u.v. de brede Honours Colleges.

Belang van cijfers/GPA Studenten krijgen cijfers (‘letter grades’ met corresponderende honors points) voor honourscursussen. Het cijfergemiddelde, GPA (grade point average), is erg belangrijk voor de studenten i.v.m. het verkrijgen van beurzen en het mogen deelnemen aan een honoursprogramma.

Studenten krijgen soms wel en soms geen cijfers voor honourscursussen. Cijfers en studievoortgang zijn van belang om te mogen (blijven) deelnemen aan het honoursprogramma.

Extra of reguliere studiepunten De honourscursussen kunnen over andere onderwerpen gaan dan de reguliere cursussen, maar ze kunnen ook honoursversies van de reguliere cursussen zijn. In het Amerikaanse systeem betalen de studenten voor de (reguliere of honours)cursussen die ze nemen. Ze krijgen per goed afgeronde cursus studiepunten (credit points)

In Nederland betalen studenten een standaard bedrag om te mogen studeren aan de universiteit of hogeschool. De studiepunten van het honoursprogramma komen vaak deels bovenop de reguliere studiepunten. Ze worden wel honoraire studiepunten genoemd omdat ze veelal niet meetellen voor het reguliere diploma maar wel voor het honoursdiploma of –certificaat.

38

Bijlage 2: Questionnaire ‘Talent Development in Honors Programs’ November 2006

Questions 1a. How many years as a site visitor have you been involved in reviewing Honors Programs?

………years 1b. Did you review both Honors Programs and Honors Colleges?

� Only Honors Programs � Only Honors Colleges � Both 2. In your experience as a site visitor, which focus points regarding talent development do you consider as more important in an Honors Program compared to a regular program? less important in Honors compared to regular 1 2 3 4 5 more important - a deeper engagement of content 1 2 3 4 5 - in-depth problem analysis 1 2 3 4 5 - using the scientific method of inquiry 1 2 3 4 5 - questioning the value of a theory 1 2 3 4 5 - finding innovative ways of dealing with a problem 1 2 3 4 5 - seeing relationships with other disciplines 1 2 3 4 5 - interdisciplinary thinking 1 2 3 4 5 - functioning effectively in a project team 1 2 3 4 5 - academic leadership 1 2 3 4 5 - taking risks in endeavors 1 2 3 4 5 - planning a project 1 2 3 4 5 - oral presentation 1 2 3 4 5 - report writing 1 2 3 4 5 - communicating effectively 1 2 3 4 5 - debating an academic issue 1 2 3 4 5 - ethical decision making 1 2 3 4 5 - thinking globally 1 2 3 4 5 - engaging with artistic skills 1 2 3 4 5 - networking in an academic environment 1 2 3 4 5 - serving the community 1 2 3 4 5 - others……………………… 1 2 3 4 5 3. Is development of talent in Honors usually more directed to research skills, to professional skills, or to both equally?

� More to research skills � More to professional skills � Both equally � Other: 4a. What do you consider the best criteria to select talented and potentially talented students for an Honors Program?

39

4b. Are the selection criteria and procedures now in use in Honors Programs in your opinion successful in selecting talented and potentially talented students?

Yes/no please give comments:……… 4c. Of the total number of all students in a given year, what percentage usually enters the Honors Program? 1 5 10 15 20 25 30 40 50 60 70 80 90 100% 4d. Of the total number of all students in a given year, what percentage do you estimate doesn’t join an Honors Program while their GPA is high enough? ……% And why they don’t join Honors? ……………………………………..

5. Can students who are interested in only parts of an Honors Program be selected and admitted to those parts only? 6. In your experience as a site visitor, which characteristics of the pedagogical approach in Honors Programs are important for a successful development of talents of Honors students? not especially important in Honors 1 2 3 very important in Honors - freedom of choice within an Honors Course 1 2 3 - freedom of choice in the Honors Program 1 2 3 - room for students’ own learning initiative 1 2 3 - the Honors teacher 1 2 3 - using teachers as potential role models 1 2 3 - availability of teacher intervention during course work 1 2 3 - maximization of ‘discovery learning’ 1 2 3 - minimization of instructions 1 2 3 - challenging assignments 1 2 3 - working in small groups 1 2 3 - facilitating peer interaction among Honors students 1 2 3 - building an Honors community 1 2 3 - explicit criteria for successful completion of tasks 1 2 3 - regular feedback on progress 1 2 3 - research activities early in the program 1 2 3 - involvement in projects for outside clients 1 2 3 - use of high profile guest lecturers 1 2 3 - student counseling 1 2 3 - other characteristics:…………. 1 2 3 7. What in your experience characterizes an Honors teacher who is successful in developing the talents of an Honors student? 8a. What type of co-curriculum activities in an Honors Programs are valued most by Honors students?

40

8b. Which kind of talents are developed by these activities? Can you give one or more examples? 9. In what way are students counseled in Honors Programs and what does this contribute to the development of their potential talents? 10a. Do you notice that Honors students consider themselves in an elite position in their university compared to regular students? 10b. To what extent does this influence the development of their talents? 11a. Does an Honors certificate reflect a student’s success in developing his/her talents? Yes/no, because of ………. 11b. What percentage of the population of beginning Honors students in a program do you estimate completes on average an Honors Program successfully? …….% 12a. Do you as a site visitor, consider ‘talent development’ as a key factor in the review of an Honors Program?

yes/no 12b. If not, what are the main factors? 13a. What do you consider as the main strengths for development of talent in a General Honours Program compared to a Departmental Honors Program? 13b. And the main weaknesses? 14a. In your opinion, do Honors Programs have any advantages over Honors Colleges regarding talent development? 14b. And what do you consider the main disadvantages? 15a. In your opinion, what ‘added value’ for graduate students is reached through participation in an Honors Bachelor Program?

41

15b. Is there evidence of continuing advantage for alumni from their development of talents in an Honors Program? Please give examples: 16a. Does the known existence of an Honors Program in an university usually work as a strategy to attract talented students? Yes/no Comments? …… 16b. Does the known existence of an Honors Program usually attract talented teachers? Yes/no Comments ……… 17. Further comments Report of results We will send you a summary of the results of this study if you like. If so, please provide your e-mail address: E-mail: Thank you very much for your cooperation!

42

Bijlage 3: On the Role of the Site Visitor as Consultant & Program Reviewer

Bron: Gloria Cox, NCHC site visitor

http://www.nchchonors.org/site-visitors-cox.shtml (28 oktober 2008)

An NCHC site visitor has a multitude of roles and responsibilities when conducting a consultation visit. Broadly speaking, a site visitor plays three roles: that of a student, critical observer/evaluator and an appropriate Honors advocate. Because institutions are distinct in their history, resources and goals, every consultation is therefore unique in the emphasis placed on each of the roles. Therefore it is important the site visitor be cognizant and comfortable with the role(s) expected during the consultation. Additionally, in all elements of the site visitor’s role, they should stress the importance of continuous self-reflection and the value of regular participation in NCHC programs.

First, an NCHC consultant must personify the role of “student of Honors education” (especially related to the Basic Characteristics of a Fully Developed Honors Program/College), and be well acquainted with the current national trends in both Honors and higher education, and the dynamics, history, and goals of institution requesting the visitation. It is important the site visitor be able to provide the institution quality ideas and feedback related to relevant areas of Honors education and administration. The consultant’s role is not necessarily to provide the “right” answer, but to be able to suggest various models or possible solutions and let the institution select the one which best fit their needs. Similarly, the consultant’s role is not to fix the program, but to provide expert advice based upon their experience and thorough understanding of ‘best practices’ within the field. Hence, the importance of being well versed in the NCHC Basic Characteristics documents.

Second, a site visitor’s role must be that of an objective observer and evaluator who can provide comments and constructive feedback on a variety of issues (ranging the gamut from assessment to websites). Quite often the site visitor is being brought in as a “fresh set of eyes” to see things the institution's self study missed and to provide an external unbiased assessment of the state of the Honors program or college. The consultant’s role here is to honestly convey the strengths and weakness of the program while assessing the congruence between the institution’s support of Honors and its promulgated goals. In this role, a site visitor must be aware of the various internal constituencies, each with an institutional history, which often complicate issues under review. Therefore, evaluation and comments must be made in a manner, while providing constructive advice does not create untenable political problems for the program.

Finally, an NCHC site visitor must understand when they should, and when they should not, be a discrete advocate for Honors. It is not uncommon for institutions to bring in “outside consultants” or “experts” to provide some external support or to overcome institutional inertia in order to create momentum for changes in Honors. Especially important is listening to, learning from and working with the institution’s representatives, so as not to inadvertently impose the consultant’s view of where Honors should go with the institution’s aspirations for program/college. Again, one way to reduce the role of personal opinion in influencing the site visitor’s advice is to always ground feedback and evaluation on the precepts of the NCHC Basic Characteristics documents.

43

Overzicht van de IVLOS-Mededelingenreeks

Nummer

Titel Auteurs Datum

Nr. 91

Het Honourstraject binnen de Opleiding Geschiedenis Universiteit Leiden

R. Konijnendijk en J. Touwen

Nov. ‘08

Nr. 90

Casusbeschrijving Interdisciplinaire Honoursmodule, Meesters van het Wantrouwen. Darwin, Marx, Nietzsche, Freud en Einstein over wetenschap en kritiek

L. de Greef en Y. Silva Nov. ‘08

Nr. 89

Casusbeschrijving Honoursprogramma University College Utrecht

K. Scager Nov. ‘ 08

Nr. 88

Honoursprogramma’s en Talentontwikkeling. Welke betekenis hechten maatschappelijk stakeholders aan talentontwikkeling?

E.J. Schreve-Brinkman Nov. ‘ 08

Nr. 87

Honours programma Geowetenschappen, een casusbeschrijving over talentontwikkeling door een Honours Programma en de meerwaarde ervan

M.V.C. Wolfensberger

Nov. 08

Nr. 86

Het Honours Programma biedt meerwaarde! Verkennend onderzoek naar de honours alumni van de opleiding Sociale Geografie en Planologie te Universiteit Utrecht

S. Sweijen en M. Wolfensberger

Sept. ‘08

Nr. 85

Honoursprogramma’s in het HBO. Inventarisatie 2007 (deel I) met een nadere verkenning (deel II)

C. Groothengel en P.J. van Eijl

Feb. ‘08

Nr. 84

Sterke en zwakke kanten uit de praktijk van Honoursprogramma’s in de VS. Ervaringen van Amerikaanse site visitors van de National Collegiate Honors Council

P.J. van Eijl, M. Wolfensberger en A. Pilot

Nov. ‘08

Nr. 83

Talentontwikkeling bij Amerikaanse honoursprogramma’s en Honours Colleges. Site visitors van de National Collegiate Honors Council over Talentontwikkeling

P.J. van Eijl, M. Wolfensberger en A. Pilot

Nov ‘08

Nr. 82

Honours, tool for promoting excellence (Tweede, licht herziene druk)

P.J. van Eijl, M. Wolfensberger, E. Schreve-Brinkman en A. Pilot

Jan. ‘08

Nr. 81

Het doorlichten van een bachelorcurriculum Op academische vaardigheden

J.J. Harts, A.de Vocht, L. Paul, F. Toppen. C. van der Blonk, P.J. van Eijl

Okt’ 05

Nr. 80

Interne Kwaliteitszorg Wes Holleman Juni ‘05

nr. 79

Deeltijddidactiek in wording, een onderzoek bij de bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid van de UU

Pierre van Eijl (IVLOS) en Jan Klanderman (Rechtsgeleerdheid UU)

April ‘05

nr. Wederzijds commitment: Wes Holleman Feb.’05

44

78 studiecontracten in het Utrechtse onderwijsmodel

nr. 77

Honoursprogramma’s in Nederland: resultaten van een landelijke inventarisatie in 2004

P.J. van Eijl. M.V.C. Wolfensberger, P.J. van Tilborgh, A. Pilot

Feb. ‘05

nr. 76

Interne kwaliteitszorg in twee onderwijsinstituten van de Universiteit Utrecht (dubbelnr.) 76-1, 76-2, 76-3, 76-4

Herre Talsma, Rudolf de Boer, Wes Holleman

Aug.‘04

nr. 75

Een model met peer feedback en ‘blended learning’ voor schrijfonderwijs bij Engels: effectief maar ook voldoende?

R. Supheert, R. Kager, W. Bruins, P. van Eijl, S. Wils en W. Admiraal

dec.’03

nr. 74

Honours Programmes, Sources of Innovation in Higher Education: a perspective from the Netherlands

M.V.C. Wolfensberger, P.J. van Eijl, A. Pilot

Nov.’03

nr. 73

Het onderzoeksportfolio van de bacheloropleiding Scheikunde, Universiteit Utrecht (2002/2003)

Egbert Mulder & Wes Holleman

Nov.’03

nr. 72

Van practicumproef naar de wereld van onderzoek: Project Natuurkundig Onderzoek

W.B. Westerveld, J.N.H. van Hoof, P.M. Huisman-Kleinherenbrink, K.M.R. van der Stam, S.A.M. Wils, P.J. van Eijl

Nov.’03

nr. 71

Loopbaanontwikkeling met portfolio-ondersteuning: Faculteit Letteren (UU)

Wes Holleman Okt. ‘03

nr. 70

Een opstel over academische vorming met portfolio-ondersteuning

Wes Holleman Mei ‘03

nr. 69

Plusprogramma’s als proeftuin P.J. van Eijl, M.V.C. Wolfensberger, M. Cadée, S. Siesling, E.J. Schreven-Brinkman, W.M. Beer, G. Faber en A. Pilot

Mrt. ’03

nr. 68

Werken met curriculumfuncties P. van Eijl, A. Pilot & H. Grunefeld

Mrt. ’02

nr. 67

Beter schrijven door feedback van medestudenten (dubbelnr.)

B.A.M. van den Berg Dec. ‘01

nr. 66

Lijnen in het curriculum van de bachelorfase: twee voorbeelden

Heinze Oost & Stephan Ramaekers

Dec. ’01

nr. 65

Het onderwijsprofiel van het University College Utrecht

Wes Holleman & Martin Cadée

Aug. ‘01

nr. 64

Curriculumfuncties in discussie (dubbelnr.)

W. Holleman, P. van Eijl, S. Ramaekers

Dec. ’99

nr. 63

Ontwikkeling van algemene academische vaardigheden in de bachelorfase: ervaringen uit twee proeftuinen binnen de UU

Marike Weltje-Poldervaart, Martin Cadée, Wes Holleman

Mrt. ’01

nr. 62

Over curriculumfuncties W. Holleman, P. van Eijl, A. Pilot, S. Ramaekers

Dec. ’99

45

nr. 61

Gevraagd: academicus (m/v) W. Holleman, H. Oost, J. Milius, I. van den Berg, W. Admiraal

Jan.’99

nr. 60

Naar een interpretatie van ‘academische vorming’

H.A. Oost, J.W. Holleman, B.A.M. van den Berg, B. Thoolen, J.J. Milius

Sep.’98

nr. 59

Van VWO naar WO: aansluitprocessen en –problemen in de propedeuse (dubbelnr.)

R. Taconis & J.W. Holleman

Juni’98

nr. 58

Onderwijsorganisatie en Curriculumontwikkeling

P.J. van Eijl Jan.’98

nr. 57

Oriëntatie op ‘Honors Programs’, een literatuurstudie

M.J.M. Groot Zevert, P.J. van Eijl en F.J.M. Keesen

Sep.’97

nr. 56

De Keuzegids Hoger Onderwijs: inhoudsanalyse en evaluatie

J.W. Holleman & P. Ket Sep.‘97

Sommige Mededelingen kunnen gratis gedownload worden op het volgende webadres: http://www.ivlos.uu.nl/adviesentraining/aanboduniversite/etalagehogeronde/34863main.html Voor het bestellen van een IVLOS-Mededeling (€ 5,- (dubbelnummers € 8,-) + € 2,50 administratiekosten bij TPG-verzending) kunt u contact opnemen met IVLOS, Heidelberglaan 8, Utrecht, telefoon 030-2534472, e-mail: w.p.m.veltman@uu.nl

46