Docent  Natuur en Techniek :Hans van der Grind

• Deelcursus MBO‐lange versie op basis van regionale samenwerking met Rotterdamse pabo’s InHolland, Thomas More en HR ) …  ieder pabo verzorgt  ± 8‐10 bijeenkomsten

• Lange versie MBO‐ Da Vinci‐college Dordrecht  …. ± 25 bijeenkomsten

• Weekcursus InHolland Natuur en Techniek  voor havisten / mbo‐ers in juni/juli 2015….. 5 dagen van 9.00 uur – 16.00 uur  

• Masterclasses Natuur en Techniek  Haagse Hogeschool Pabo in juni  2015…… 3 avondbijeenkomsten van 3,5 uur  ) 

Hoe krijg je genoemde onderwerpen vanuit de 10  SLO‐Kernconcepten  Natuur & Techniek effectief en 

uitdagend  behandeld in  ± 25 bijeenkomsten  ? Biologie:B1.  Biologische eenheidB2.  InstandhoudingB3.  Gedrag en interactieB4.  VoortplantingB5.  Groei en ontwikkeling Natuurkunde en Techniek :B6.  Materie en techniekB7.  Energie en Techniek B8.  Licht, geluid en techniekB9.  Kracht, beweging en techniek B10.Ruimte

• Bekijk het studiemateriaal voor natuur en techniek

Natuuronderwijs inzichtelijkCarla Kersbergen en Amito Haarhuis,uitgeverij Couthino,derde druk  2010/2015

Dit VB is de AK‐pagina !

Les 1:   Inleiding ‐ opbouw/ordening organismen – cellen – bacteriën‐schimmels – ordening plantenrijkLes 2:   Lucht  – geluid Les 3 :  Dieren 1 – ordening dierenrijk – voedselgedrag – symbioseLes 4:   Planten 1 – voortplanting Les 5:   Techniek – constructies‐ overbrengingenLes       Finale toets  1 :  1 t/m 5 Les 6 :  Dieren 2 – gedrag waaronder o.a. voortplanting Les 7:   Drijven/zinken ‐ vloeistoffen ‐magnetisme   Les 8:   Planten 2 – bouw plant ‐ stofwisseling plant/dier  ‐ aanpassing  plant Les 9:   ElektriciteitLes 10: Menselijk lichaam 1 – orgaanstelsels‐zenuwstelsel‐zintuigen‐spieren‐geraamteLes    : Finale toets 2: 6 t/m 10Les 11: Licht ‐ kleurLes 12 Menselijk lichaam 2 –ademhaling – bloedsomloop – hormonenLes 13: Ecologie en milieu Les 14: Kracht – beweging Les:    Finaletoets 3: 11 t/m 14Les 15: Menselijk lichaam 4 voortplanting – erfelijkheid – evolutie Les 16: Natuurlijke verschijnselen – het weer Les 17: Het heelalLes 18: Menselijk lichaam 3 – voeding‐ spijsvertering – afweerLes 19: Energie‐ duurzaamheidLes 20: Techniek  algemeen Les :   Finaletoets 4: 15 t/m 20Les :   Finaletoets  totaal  1 t/m 20 

Maandag 29 juni 2015  Les 1:   Inleiding ‐ opbouw organismen – cellen – bacteriën‐schimmels – ordening plantenrijkLes 2 :  Dieren  1 – ordening dierenrijk – voedselgedrag – symbioseLes 3:   Planten 1 – voortplantingLes 4:   Geluid Dinsdag 30 juni 2015  Les 4:   Techniek – algemeenLes 5:   Elektriciteit Les 6:   Magnetisme –kracht‐ beweging  Les 7:   Luchtdruk Woensdag  1 juli  2015 Les  8:  Menselijk lichaam 1 – orgaanstelsels‐zenuwstelsel‐zintuigen‐spieren‐geraamteLes  9:  Licht en kleurLes 10: Planten 2 – bouw plant ‐ stofwisseling plant/dier  ‐ aanpassing  plant Les 11: Ecologie en milieu Donderdag  2 juli  2015  Les 12:   Natuurlijke verschijnselen – het weer Les 13 :  Dieren 2 – gedrag waaronder o.a. voortplanting Vrijdag   3 juli  2015 Les 14:  Menselijk lichaam 4 voortplanting – erfelijkheid – evolutie Les 15:  Het heelalLes 16:  Menselijk lichaam 2 –ademhaling – bloedsomloop – hormonenLes 17:  Menselijk lichaam 3 – voeding‐ spijsvertering – afweer

Natuuronderwijs inzichtelijkCarla Kersbergen en Amito Haarhuis,uitgeverij Couthino, vierde  drukjuli 2015…

De pabotoets natuur en techniek haal je zo Hans van der  Grind /   augustus  2015..

Les 6 Dieren 2 gedrag(waaronder voortplanting )

Pabo Dordrecht 2015-2016

Docent Natuur en Techniek :Hans van der Grind

• !

haas

konijn

Dieren voortplanting dieren  16Een moederhaas likt haar net geboren jonge haasjes droog. De pasgeboren haasjes zijn ….(I)… en worden (II) door hun moeder …..(II)….. .Vul bij de cijfers de juiste antwoorden in. 

A I nestvlieders;  II gezoogd B I nestblijvers;  II gevoed met opgebraakt, voorverteerd

plantaardig materiaal C I nestblijvers;  II gezoogd D I nestvlieders;  II gevoed met opgebraakt, voorverteerd

plantaardig materiaal 

Draagtijd haas 42 dagen  ( 2‐3 jongen )  

Draagtijd konijn 30 dagen ( 4‐10 jongen )  

Nestvlieder op de savanneweinig tijd..kudde trekt verder …..dus relatief een lange draagtijd

Thomson gazelle: draagtijd 6 maanden ( 1 jong )

Nestblijvers…alle tijd ! …eerst aantal weken in veilig warm hol ..dus  

relatief een korte draagtijd 

Reuzenpanda draagtijd 8 mnd( 1-3 jongen )

Rat draagtijd 18-24 dagen ( 4- 16 jongen )

Dieren voortplanting dieren 17  Dieren kunnen in hun nest blijven na de geboorte of er direct uit vertrekken. Welke van de onderstaande dierenreeksen bestaat alléén uit nestvlieders? 

A damherten, ijsberen, konijnen en wilde eenden B muizen, katten, huismussen en wilde paarden C wilde eenden, edelherten, zebra’s en hazen D wilde paarden, buffels, bruine beren en spreeuwen 

C

Dieren voortplanting 18Vogels worden op verschillende manieren ingedeeld. Een van de gebruikelijke indelingen is gebaseerd op de wijze waarop de jongen verzorgd worden. Hierbij maken wij onderscheid tussen nestvlieders en nestblijvers.

Welke van de onderstaande reeksen bevat alléén nestvlieders?

a. 1 en 4 b.2-4-5 c.1-3-4 d.1-3

1.eend 2.pimpelmees 3.fazant 4.steenuil 5.merel

1.eend 2.pimpelmees 3.fazant 4.steenuil5.merel

1.eendenkuikens 2.pimpelmeesjongen

3.fazantkuiken 4.steenuiljongen

5.mereljongen

Dieren voortplanting 18Vogels worden op verschillende manieren ingedeeld. Een van de gebruikelijke indelingen is gebaseerd op de wijze waarop de jongen verzorgd worden. Hierbij maken wij onderscheid tussen nestvlieders en nestblijvers.

Welke van de onderstaande reeksen bevat alléén nestvlieders?

a. 1 en 4 b.2-4-5 c.1-3-4 d.1-3

1.eend 2.pimpelmees 3.fazant 4.steenuil 5.merel

D

Dieren voortplanting 19In een oude kastanjeboom bevindt zich een nestje. Twee weken geleden zijn de eieren uitgekomen. De pasgeboren vogeltjes houdenhun kopjes omhoog en sperren de snaveltjes bij elke trilling van het nest. De pasgeboren vogeltjes zijn (I) die wat (II) betreft de eerste weken afhankelijk zijn van het moederdier. A I nestblijver; II voedsel B I nestvlieder; II warmte en bescherming C I nestvlieder; II voedsel, warmte en bescherming D I nestblijver; II voedsel, warmte en bescherming 

D

Dieren voortplanting 20Op de afbeelding verlaat een kuiken een ei. Wat kunnen we met betrekking tot dit jonge vogeltjeconstateren?Dit pasgeboren vogeltje is een (…I…) die wat (…II..) betreft de eerste wekenafhankelijk is van het moederdier. 

A I nestvlieder; II voedsel B I nestblijver; II warmte/bescherming C I nestvlieder; II warmte/bescherming D I nestblijver; II voedsel 

C

Dieren voortplanting 21

Kuikens van de kip zoeken al snel na de geboorte zelf naar voedsel. Voor welke van de onderstaande diersoorten geldt dat ook? A voor walvissen B voor kikkers C voor edelherten D voor leeuwen  B

Ontwikkeling nestblijver

± 3 weken …….all inclusive !!!!

Helaas alleen …logies zonder ontbijt

Ontwikkeling nestvlieders

Dieren voortplanting 24

Hoezo,………zwanger??

Zebra:95 dagen draagtijd ( 1 jong )

Mens: 280 dagen draagtijd ( 9mnd)

Voortplantingssystemen  3 typen zoogdieren

Licht en kleur   Pabo Dordrecht 

Docent  Natuur en Techniek :Hans van der Grind

Licht 29 Janneke schijnt met haar zaklamp op een ondoorzichtige  groene wijnfles.De ontstane schaduw van de fles blijkt het kleinst te zijn wanneer de fles en de zaklamp 

A. 1 meter uit elkaar staan.B. 5 centimeter uit elkaar staan.C. tegen elkaar staan .D. 50 centimeter uit elkaar staan.

Uitleg Licht 29 

• Trek vanuit de lamp de lichtstralen die langs de zijden van de fles gaan. Je ziet de stralen dan meer uiteen gaan naarmate de lamp dichter bij de fles is. 

Schaduw wordt kleiner …naarmate de lamp weder weg  staat .