VERKIEZINGSPROGRAMMA

2014-2018

DUURZAAM SOCIAAL

Gemeenteraadsverkiezingen 19 november 2014

ColofonSamenstelling van de inhoud: de leden van Pro Krimpenerwaard en vastgesteld 11 september 2014

Bij het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van het Werkdocument Visievorming:De nieuwe Krimpenerwaard Sterk, authentiek en participerend van 14 februari 2014

Informatie staat op www.prokrimpenerwaard.nl / Contact: info@prokrimpenerwaard.nl

2

Pro Krimpenerwaard in een Notendop.

Vier redenen om bij de gemeenteraadsverkiezing van de gemeente Krimpenerwaard op 19 november 2014 op Pro Krimpenerwaard te stemmen.

1. Pro Krimpenerwaard is duurzaam – We kiezen voor het klimaat en zetten ons in voor schone energie (geen schaliegaswinning). We werken aan groene wijken en buurten, zodat we samen kunnen genieten van de natuur. Het gemeentelijke beleid wordt langs de duurzaamheidsmeter gelegd.

2. Pro Krimpenerwaard is sociaal – We kiezen voor gelijke kansen voor iedereen. We zetten ons in voor meer werk, goede zorg, basisonderwijs in alle kernen. Bij ons telt ieder kind en ieder mens!

3. Pro Krimpenerwaard is voor het behoud en van het voorzieningenniveau in de kernen, o.a. met betrekking tot zorg en welzijn.

4. Pro Krimpenerwaard is eerlijk – We kiezen voor duidelijke standpunten. We zetten ons in voor gelijke kansen, eerlijk delen en het bestrijden van discriminatie. We werken aan eerlijke handel en democratie. Open in plaats van besloten en betrokkenheid in plaats van uitsluiting.

Inhoudsopgave

3

1. Inleiding -------------------------------------------------------------------------------- 5

2. Kernkwaliteiten2.1 Ligging en bereikbaarheid ----------------------------------------------------------- 52.2 Landschap, bodem, natuur en water ------------------------------------------------- 52.3 Kernen, hun gemeenschappen en voorzieningen ----------------------------------- 52.4 Economie, recreatie en toerisme ------------------------------------------------------ 62.5 Kunst en cultuur ------------------------------------------------------------------------- 62.6 Bestuur dicht bij de burger ------------------------------------------------------------- 62.7 Conclusie --------------------------------------------------------------------------------- 7

3. Trends en ontwikkelingen 3.1 Inleiding ----------------------------------------------------------------------------------- 73.2 Wonen, welzijn, zorg en demografie -------------------------------------------------- 73.3 Buitengebied ------------------------------------------------------------------------------ 73.4 Economie, werkgelegenheid en mobiliteit -------------------------------------------- 83.5 Recreatie en toerisme -------------------------------------------------------------------- 93.6 Sociale ontwikkelingen en onderwijs-------------------------------------------------- 93.7 Wonen en leefomgeving ----------------------------------------------------------------- 10

4 Aandachtspunten 4.1 Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------ 104.2 Wonen, welzijn, zorg en demografie --------------------------------------------------- 104.3 Buitengebied -------------------------------------------------------------------------------- 114.4 Economie, werkgelegenheid en mobiliteit ----------------------------------------------114.5 Recreatie en toerisme ---------------------------------------------------------------------- 124.6 Sociale ontwikkeling en onderwijs ------------------------------------------------------ 124.7 Wonen en leefomgeving ------------------------------------------------------------------ 12

5. Wat voor soort gemeente willen we zijn? 5.1 Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------- 135.2 Gevolgen van de schaalvergroting ------------------------------------------------------- 135.3 Aandachtspunten voor bestuur en organisatie van de nieuwe gemeente ----------- 14

1 Inleiding

4

De gemeenten Bergambacht, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven en Vlist zijn heringedeeld in de nieuwe gemeente Krimpenerwaard. Met de herindeling ontstaat een nieuwe gemeente met ongeveer 53.500 inwoners en een oppervlakte van ruim 160 km². Pro Krimpenerwaard vindt dat de nieuwe gemeente de nieuwe taken voor gemeenten, zoals de decentralisatie van de AWBZ, de Jeugdzorg en de Wet werk en bijstand beter kan uitvoeren. Ook de bestaande taken kan de nieuwe gemeente efficiënter en effectiever oppakken.

2. Kernkwaliteiten2.1 Ligging en bereikbaarheidDe gemeente ligt in het groene hart van de Randstad in de regio Midden-Holland (Gouda) en naast de stadsregio Rotterdam. Met als belangrijkste kenmerken ruimte, rust en groen vormt de nieuwe gemeente de landschappelijke tegenhanger van de steden. Door de centrale ligging, het landelijk karakter en de nabijheid van grootstedelijke voorzieningen is het gebied aantrekkelijk om in te wonen, te werken en te recreëren. Het vormt daarmee een oase van rust in een stedelijk gebied.De busverbinding in sommige delen van de gemeente is matig. Dat geldt vooral voor de kernen die niet aan de hoofdwegen liggen. Ook de onderlinge samenhang in Openbaar Vervoer-verbindingen is zwak. Dat moet beter!De ligging aan de rivieren de Hollandsche IJssel en de Lek biedt kansen om de ontsluiting enontwikkeling van de nieuwe gemeente verder te verbeteren.

2.2 Landschap, bodem, natuur en waterDe nieuwe gemeente heeft een landelijk karakter. Dat wordt gekenmerkt door een karakteristiek veenweide- en natuurlandschap met lange smalle kavels, veel water en prachtige vergezichten. Naast landschappelijke waarden herbergt het gebied ook archeologische en cultuurhistorischewaarden, karakteristieke lint- en dijkbebouwing en beschermde stads- en dorpsgezichten.Voorbeelden zijn de stad Schoonhoven en de linten langs de Vlist.De bodemgrondslag van de Krimpenerwaard is een sterk bepalende factor voor ontwikkeling en onderhoud van het gebied. Aan de noordkant van de Krimpenerwaard is sprake van slappe bodem en bodemdaling. In het zuiden is daarvan minder sprake dankzij de iets betere grondslag (meer klei).In de gemeente liggen meerdere natuurgebieden met hoge ecologische kwaliteiten. Water speelt een bovengemiddelde rol in de Krimpenerwaard. Het is een zeer bepalend element in het landschap en faciliteert recreatie en landbouw. Echter, de kosten rondom de waterproblematiek (beheer-, ontwikkelings- en saneringskosten) zijn hoog. Met meer dan 80 peilgebieden in het gebied is de waterbeheersing een punt van zorg.Om de waterveiligheid te verhogen wordt fors geïnvesteerd in verhoging en versterking van dijken, kunstwerken (zoals sluizen) en andere oeverbeschermingsmaatregelen. Het bouwen in het buitengebied worden tegengegaan.

2.3 Kernen, hun gemeenschappen en voorzieningenDe nieuwe gemeente telt elf kernen en diverse buurtschappen die alle een eigen karakter en culturele identiteit hebben. Er is een grote diversiteit in kernen: kleinstedelijk, dorpskernen,buurtschappen, lint- en dijkbebouwing en landelijk groen. Maar ze hebben gemeen dat ze vitaal zijn, met rustige, veilige en aantrekkelijke woonmilieus.Van oudsher voelen mensen in de Krimpenerwaard zich met hun eigen kern verbonden. De gemeenschapszin is groot en dat blijkt uit een actief verenigingsleven en een groot vrijwilligersbestand. In alle kernen zijn een of meerdere sportaccommodaties en sportverenigingen. Naast de vele op vrije tijd georiënteerde verenigingen zijn er ook

5

vrijwilligersorganisaties die zich inzetten voor een specifiek doel, zoals het behoud van cultureel erfgoed, landschap, natuurontwikkeling of hulp aan de medemens.In de grotere kernen is een goed aanbod van basis- en maatschappelijke voorzieningen zoals winkels, basisscholen, eerstelijns gezondheidszorg, verzorgingscentra en sport- engemeenschapsaccommodaties. Het winkelaanbod in de kernen is vooral gericht op de dagelijkse boodschappen. De winkelcentra in Bergambacht en Schoonhoven vervullen daarentegen meer een regionale functie.In Schoonhoven en Lekkerkerk liggen scholen voor voorgezet onderwijs met een regionale functie.Al met al is er sprake van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat, in een veilige omgeving midden in het groen, dichtbij de grote steden.

2.4. Economie, recreatie en toerismeIn de Krimpenerwaard is sprake van een sterk ondernemerschap. Belangrijke economische sectoren zijn de bouw, industrie, logistiek, binnenvaart en landbouw. De zakelijke dienstverlening en overheidsdiensten zijn ondervertegenwoordigd. De Krimpenerwaard kent veel familiebedrijven en bedrijven die anderszins geworteld zijn in de regio en zelfs in de dorpen. Hechte relaties tussen bedrijven en verenigingsleven zijn daar getuigen van. De werkloosheid is structureel lager dan gemiddeld in Nederland. Het aantal zzp’ers is hoog en het Midden en Klein Bedrijf (MKB) groot in de Krimpenerwaard.Bergambacht is al een aantal jaar op rij in de categorie kleine gemeenten gekozen tot MKBvriendelijkste gemeente van Nederland. Het gebied heeft vanouds sterke banden met Rotterdam en Gouda. Lokale ondernemerskringen, winkeliersverenigingen en de Federatie Ondernemerskringen Krimpenerwaard (FOK) behartigen de belangen van de ondernemers.Het gebied met de kleine dorpen en het open landschap, dat rust en ruimte uitstraalt, trekt intoenemende mate toeristen vanuit de omliggende steden. Extensieve vormen van recreatie alswandelen, fietsen en varen zijn manieren om het gebied te ontdekken.De nationale en internationale bekendheid van de Zilverstad Schoonhoven in combinatie met het aantrekkelijke historische stadscentrum (beschermd stadsgezicht) trekt veel toeristen. Speciale aandacht verdient de as Haastrecht - Schoonhoven, vooral het lint langs het veenriviertje de Vlist. De afgelopen jaren is hard gewerkt aan uitbreiding van wandel-, fiets- en vaarroutes en zijn activiteiten gericht op agrotoerisme gefaciliteerd.

2.5 Kunst en cultuurIn de nieuwe gemeente woont en werkt een groot aantal professionele en amateurkunstenaars die veelal op ambachtelijke wijze en kleinschalig hun creativiteit beoefenen. De Vereniging Krimpener Kunstwaard organiseert jaarlijkse en tweejaarlijkse evenementen om de kunstenaars en de Krimpenerwaard meer bekendheid te geven.De kernen hebben een breed aanbod aan culturele verenigingen die kunstzinnige ontplooiing en ontwikkeling voor kinderen en volwassenen mogelijk maken. De verenigingen vergroten het cultureel aanbod in de kernen.De nieuwe gemeente heeft vier musea en drie culturele centra: het Cultureel Centrum Concordia in Haastrecht, het ArtoTheater in Schoonhoven en het Cultuurhuis in Krimpen aan de Lek. Zij zorgen voor een gevarieerd cultureel programma gedurende het hele jaar.

2.6 Bestuur dicht bij de burgerInwoners zijn gewend aan een laagdrempelig bestuur. Een gesprek met een raadslid, collegelid of ambtenaar is snel gepland of kan spontaan plaatsvinden, omdat men elkaar tegenkomt tijdens de dagelijkse bezigheden. Ook de dienstverlening en burgerparticipatie zijn fysiek dichtbij georganiseerd. Dat moet zo blijven.

6

2.7 ConclusieSamengevat kan de Krimpenerwaard gezien worden als een vitale, ondernemende en betrokken samenleving, waar de menselijke schaal en maat centraal staan. Deze samenleving is ingebed in een karakteristieke natuurlijke en landschappelijke omgeving van rust, ruimte en groen. Diversiteit, kleinschaligheid en een sterk verenigingsleven maken de Krimpenerwaard tot een veilige en aantrekkelijke woon- en leefomgeving.

3. Trends en ontwikkelingen3.1 InleidingIn dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de belangrijkste trends en ontwikkelingen waarmee de nieuwe gemeente in haar visie en beleid rekening kan houden.

3.2 Wonen, welzijn, zorg en demografieDe bevolkingsopbouw in de kernen in de Krimpenerwaard wordt sterk beïnvloed door de ontgroening, huishoudensverdunning en vergrijzing. Hiermee komt op den duur een evenwichtige bevolkingsopbouw in de kernen onder druk te staan. De landelijke trend dat gezinnen meer naar de steden trekken is een ander aandachtspunt. Jongeren, maar ook hoger opgeleide jonge gezinnen vertrekken uit de Krimpenerwaard om dichter bij het werk in de steden te gaan wonen. Met de extramuralisering van de zorg blijven veel meer mensen met zorgbehoeften langer thuis wonen. Steeds vaker zal er vraag zijn naar combinaties van wonen, werken en zorg in één gebouw. Flexibel bouwen stelt mensen in staat langer in hun eigen woning te blijven wonen. Ook moeten kansen worden geboden om te voorzien in de toenemende vraag naar allerlei nieuwe vormen van beschut wonen en kleinschalig groepswonen. Op deze wijze kunnen familieleden (of anderen) een goede invulling geven aan mantelzorg.Daarnaast is in de Krimpenerwaard sprake van een schaalvergroting van de (intramurale) zorg op instellingsniveau en een afname van het aanbod als gevolg van de bezuinigingen op de AWBZ. Ook wordt het scheiden van wonen en zorg steeds verder doorgevoerd, waardoor niet in elke kern meer een fysieke zorgvoorziening aanwezig is. De toename van de vergrijzing en het afnemende zorgaanbod in verzorgingshuizen maken het nodig om delen van de bestaande woningvoorraad aan te passen aan de grotere zorgvraag. Daarnaast willen we in de Krimpenerwaard de eerstelijns gezondheidszorg op peil houden. Zeker met de vergrijzing in het verschiet is het van belang dit goed te organiseren en af te stemmen op de behoeften.In het kader van de decentralisaties en welzijn ‘nieuwe stijl’ wordt steeds meer uitgegaan van de zelfredzaamheid en eigen kracht van de burger. Dit is geheel in lijn met de landelijke ontwikkelingen op het gebied van de participatiemaatschappij. Dat vraagt een andere positie van de overheid in de netwerken rond zorg en welzijn. Gemeente, welzijns- en zorginstellingen en bovenal cliënten zullen de handen ineen moeten slaan. Daarbij is oriëntatie op nieuwe kleinschaliger en lokaal georganiseerde vormen van zorgverlening en vrije tijdsbesteding noodzakelijk, in aanvulling op al bestaande goedwerkende concepten. Naast bevordering van zelfredzaamheid is ook meer aandacht nodig voor het voorkomen en signaleren van eenzaamheid. 3.3 BuitengebiedDe agrarische sector is van oudsher van groot belang in de Krimpenerwaard. Deze sector is niet alleen economisch belangrijk, maar is ook bepalend voor de kwaliteiten en het beheer van het landschap. Het aantal agrarische bedrijven neemt af en dat leidt tot een verandering in ons buitengebied. De sector ondergaat momenteel een fase van schaalvergroting en omvat steeds

7

meer dan alleen de traditionele landbouw. Het gaat ook om verbrede landbouw (nevenactiviteiten die plaatsvinden op het agrarisch bedrijf) waarmee de agrariër zijn inkomen kan aanvullen. In het gebied ligt een grote opgave voor natuurontwikkeling en verbetering van de waterkwaliteit.Vanuit de streek is, samen met de gebiedspartijen, een gebiedsvoorstel opgesteld om te komen tot een herijking van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de realisatie daarvan. Het zogenaamde Veenweidepact. Vanuit de stuurgroep Veenweidepact en alle betrokken partijen wordt gewerkt aan een snelle invulling van deze opgave.In de Krimpenerwaard is een streekfonds opgericht om inwoners meer te betrekken bij de streek en het behoud van het landschap. Het streekfonds kan een stimulerende rol vervullen in de gebiedsopgave en biedt de mogelijkheid om ontwikkelingen tot stand te brengen via eenpubliekprivate samenwerking.

3.4 Duurzame economie, werkgelegenheid en mobiliteitVan oudsher spelen de agrarische sector en watergebonden activiteiten een belangrijke rol in de economie van de Krimpenerwaard. De agrarische sector vindt zichzelf opnieuw uit met belangrijke nevenfuncties als natuurbeheer, streekproducten, zorgfuncties en toerisme. Maar ook andere economische sectoren worden steeds belangrijker voor de nieuwe gemeente. De economische crisis is in de Krimpenerwaard later ingetreden dan in de rest van Nederland, en niet op alle terreinen. Dat komt door de grote verscheidenheid in het mkb, de van oorsprong conservatieve houding en de hoge arbeidsmoraal. De toeleveringsbedrijven voor de grote scheepsbouw zijn bijvoorbeeld zelfs gegroeid. Ondanks die feiten is de werkloosheid is de laatste jaren verdubbeld.Overigens draagt de moeilijke bereikbaarheid van het gebied bij aan de gewaardeerde rust en ruimte. Aan de andere kant levert het voor de economie en recreatie een pijnpunt op. De verwachting is dat het verkeer op de Algeracorridor de komende jaren zal toenemen. Daarnaast is de Krimpenerwaard ook ontsloten door een aantal pontverbindingen. Een aantal hiervan staan onder financiële druk, terwijl het behoud hiervan vanuit ontsluiting maar ook vanuit recreatie en toerisme van belang is. Een belemmerende factor voor de economie en voor de inwoners is dat het openbaar vervoer niet optimaal geregeld is, zeker niet vanuit het beeld van de nieuwe gemeente. Vooral van noord naar zuid en tussen de kleinere kernen en buurtschappen is er maar weinig openbaar vervoer. Dat heeft vaak lange reistijden en minder betrokkenheid van de kernen tot elkaar tot gevolg. In het niet ondenkbare scenario dat in de nieuwe gemeente op den duur voorzieningen meer worden gespreid over de kernen, zal dit probleem groeien.Positief is dat het elektrisch rijden toeneemt. Dat geldt niet alleen voor autovervoer, maar ook voor fietsen. Deze belangrijke ontwikkeling leidt ertoe dat grote afstanden met een behoorlijke snelheid tegen aanvaardbare kosten kunnen worden overbrugd. Het is zaak voor de nieuwe gemeente met haar gespreide kernen in een groot beheergebied hierop in te spelen.Voor de detailhandel betekent de trend van digitalisering dat moet worden gestreefd naar behoud en versterking van kwalitatief hoogwaardige en compacte winkelvoorzieningen. De behoefte aan vierkante meters zal afnemen. Op dit moment zien we, geheel in lijn met de landelijke trend, een toename van leegstand in de detailhandel. Door de toenemende verkoop via webwinkels en door ’zwerfgedrag‘ van de consument (loyaliteiten tellen niet meer) zal de leegstand verder toenemen. De detailhandel kan deze trend keren als het er in slaagt het internet te omarmen, eigen webwinkels op te zetten en producten uit te leveren die besteld zijn via internet.In tegenstelling tot de landelijke trend van centralisatie van bedrijventerreinen zijn in de

8

Krimpenerwaard bedrijven juist nog sterk op de kern georiënteerd. In het belang van het beschermde Groene Hart pleiten wij voor het revitaliseren (opknappen) van bestaande bedrijventerreinen en geen uitbreiding.

3.5 Recreatie en toerismeDe Krimpenerwaard is voor recreatie en toerisme een prachtig gebied. Voor toeristen uit binnen en buitenland wordt de Krimpenerwaard ook steeds meer een uitvalsbasis voor dagtrips. Hierdoor neemt de vraag naar meerdaagse overnachtingsmogelijkheden toe. Dit resulteert onder andere in een groei van het aantal B&Badressen in het gebied.De recreatie in de Krimpenerwaard zelf krijgt steeds meer de vorm van het beleven van de natuur en het platteland. Nieuw te ontwikkelen toegankelijke natuur biedt hier kansen. Ook derecreatiegebieden zoals het Loetbos en de Krimpenerhout worden meer ingericht vanuit dezegedachte. Recreëren bij de boer wordt een steeds grotere nevenactiviteit voor de agrariërs, met name voor de kleinere bedrijven.Een andere trend die van belang is voor de Krimpenerwaard is de toegenomen vraag naarstreekproducten. Onderzoek wijst uit dat het hebben van een VVV-dienstverlening belangrijk is om de toeristisch-recreatieve potentie van het gebied beter voor het voetlicht te brengen. De Krimpenerwaard moet, in samenwerking met recreatieondernemers, investeren op het vermarkten en promoten van het gebied.Van oudsher is de extensieve (fiets-)recreatie in de Krimpenerwaard een sterk punt. Met deontwikkeling van de e-bikes wordt het gebied nog beter bereikbaar voor een steeds grotere groep toeristen (vooral senioren). Het fietsnetwerk van de Krimpenerwaard is groot en de afstanden zijn behoorlijk, maar dit wordt steeds minder een drempel dankzij de e-bikes. Deze groeiende doelgroep biedt mooie kansen voor de verdere ontwikkeling van het gebied. Met meer e-oplaadpunten kan hier op eenvoudige wijze op ingespeeld worden.

3.6 Sociale ontwikkeling en onderwijsMet de individualisering en vergrijzing neemt landelijk de deelname aan verenigingen en het aantal vrijwilligers en mantelzorgers af. In de Krimpenerwaard is de deelname aan het verenigingsleven dankzij de sterke sociale cohesie nog hoog. Het verenigingsleven en de daarbij behorende voorzieningen moet voor de leefbaarheid van de kernen worden behouden. Er wordt een steeds groter beroep gedaan op vrijwilligers en mantelzorgers. In de Krimpenerwaard zijn de sociale netwerken in de kernen nog sterk. Het is van belang voor de nieuwe gemeente om deze ontwikkeling te sturen ter voorkoming van eenzaamheid en sociale uitsluiting zoals in andere gemeenten helaas wordt geconstateerd. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van bestaande netwerken en sociale vangnetten.In de Krimpenerwaard zijn veel sport-, cultuur- en gezelligheidsverenigingen actief. Deze vervullen een belangrijke rol op het gebied van de leefbaarheid, maar ook ten aanzien van gezondheid en sociale contacten. In het kader van jeugdbeleid en ter voorkoming van gezondheidsproblemen zoals obesitas etc. blijft het behoud van sportvoorzieningen nodig. Pro Krimpenerwaard heeft het initiatief genomen voor het inrichten van drie beweegtuinen in Schoonhoven. Met de buurtverenigingen is daaraan uitvoering gegeven. Ook in de andere kernen kunnen beweegtuinen worden opgericht.

Daarnaast moet het voorzieningenniveau voor en met de (oudere) jeugd in een nieuw programma worden opgenomen om ontgroening te voorkomen. Landelijk hebben scholen te maken met teruglopende leerlingenaantallen, ook in de Krimpenerwaard. Als gevolg hiervan moeten scholen nadenken over het gebruik van vrijkomende lokalen en of eventuele fusies noodzakelijk zijn. Voor de leefbaarheid in de kernen is het behoud van primair onderwijs - in samenhang met voorschoolse educatie - van

9

levensbelang. Zoveel mogelijk moet voorkomen worden dat de teruglopende leerlingaantallen leiden tot sluiting van scholen in de kleine kernen. Daarnaast wordt steeds meer nadruk gelegd op het belang van voorschoolse educatie, zodat kinderen niet met een achterstand op de basisschool beginnen. Deze achterstand begint bij taalvaardigheid.Het voortgezet onderwijs in de Krimpenerwaard is gevestigd in Lekkerkerk en Schoonhoven. De scholen vervullen deels een regiofunctie. Zij verwachten een lichte daling van het aantal leerlingen in de komende jaren. In Schoonhoven is de Vakschool Goud- en Zilversmid gevestigd. Behoud van de school, mits betaalbaar, is van belang voor het imago van de Zilverstad en de Krimpenerwaard als geheel.Tot slot is het steeds belangrijker om het voortgezet onderwijs, en in ons gebied vooral het mbo onderwijs, (nog) beter af te stemmen op de arbeidsmarkt in de regio.

3.7 Wonen en leefomgevingVoor het behoud van leefbaarheid in de kernen moet de gemeente, waar mogelijk, sturen op een evenwichtige bevolkingsopbouw. De belangrijkste trends hierbij zijn de huishoudensverdunning, de vergrijzing en het scheiden van wonen en zorg. Daarbij past dat met name gebouwd wordt voor starters en senioren. Echter, met het einde van de crisis in zicht, is het ook van belang dat de gezinnen die een kwaliteitssprong willen maken in hun wooncarrière niet worden vergeten.Naast nieuwbouw worden ook een zorgvuldig beheer en herontwikkeling van de bestaandewoningvoorraad steeds belangrijker. De woningvoorraad moet kwalitatief verbeterd worden,bijvoorbeeld op het vlak van energiebesparing. Daarnaast moet de woningvoorraad meebewegen met de veranderende behoefte als gevolg van de demografische ontwikkelingen.Steeds meer mensen willen invloed hebben op de bouw van hun woning. De kwaliteit van wonen wordt steeds belangrijker. Deze kwaliteit ligt in het gebied zelf: rust, ruimte, vitale kernen, dichtbij steden in groene omgeving, goed bereikbaar. Maar ook ligt de kwaliteit in de woningen en de woonomgeving. Gestreefd moet worden naar een gevarieerd woningaanbod voor alle doelgroepen met een goede fysieke kwaliteit en onderscheidend vermogen. De verduurzaming van de leefomgeving en het versterken van de betrokkenheid daarbij is ook een belangrijke nieuwe trend. Deze trend richt zich op de toegankelijkheid voor alle leeftijdsgroepen, op de ontwikkeling van sociale veiligheid en het uitdagend houden van de leefomgeving voor jeugd en jongeren. Maar ook het verduurzamen van het beheer van de infrastructuur en buitenruimte (groen) wordt in ons gebied met sterke bodemdaling steeds belangrijker. Een duurzaam beheer kan bijdragen aan het versterken van de leefbaarheid, tegen lagere kosten en met een lager energiegebruik.

4. Aandachtspunten4.1 InleidingVanuit de kernwaarden van het gebied en trends en ontwikkelingen die zijn gesignaleerd in dehoofdstukken 2 en 3 volgen de onderstaande aandachtspunten voor de nieuwe gemeente.

4.2 Wonen, welzijn, zorg en demografie* Ontwikkel voor de gemeente als geheel en de afzonderlijke kernen een visie op

wonen, welzijn, zorg (buurtzorg), leefbaarheid en demografie gebaseerd op actueel onderzoek; geen wachtlijsten in de jeugdzorg; een onafhankelijke klachtencommissie;

* Cliëntenraden moeten actief en professioneel worden ondersteund om samen met de gemeente te werken aan goede regelingen en dienstverlening;

* Stimuleer en creëer de voorwaarden waaronder inwoners zoveel mogelijk en zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen;

10

* Behoud en versterk de eerstelijns gezondheidszorg in de kernen;* Anticipeer op de vergrijzing en de toenemende vraag naar nieuwe woonvormen waar

ouderen zelfstandig of in groepsverband kunnen wonen. Denk aan tijdelijke woonunits in de tuin of op het erf (bij de kinderen), beschut wonen en kleinschalig groepswonen, zoals meergeneratie- en kangoeroewoningen;

* Geef uitvoering aan de drie decentralisaties: participatiewet, jeugdzorg en AWBZ. Daar waar dat kan nemen de mensen hun eigen verantwoordelijkheid. Zorg voor een vangnet voor diegenen die dat nodig hebben; denk ook aan het Meldpunt Zorg en Overlast (GGD). Het meldpunt bereikt zorgmijders. Alle 5 voormalige gemeenten behouden hun zorgpunt.

Goede zorg niet afhankelijk van de portemonnee!

* Werk samen aan zorg door bestaande sociale

netwerken, vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers te ondersteunen, faciliteren en met elkaar verbinden;

* De gemeente zal toezien op een duurzaam aanbod van sociale woningbouw in de gemeente;

* De gemeente zal ook toezien op goede huisvesting voor buitenlandse werknemers die tijdelijk in onze gemeente wonen.

4.3 Buitengebied* Behoud cultuurlandschappen en natuurwaarden;* Geef verder uitvoering aan het Gebiedsvoorstel Veenweidepact, in samenwerking met

gebiedspartijen;* Geen vervuilende/overlast gevende bedrijven in de Krimpenerwaard;* Maak (nog meer) gebruik van de aanwezige kennis en kunde van de agrariërs in het

gebied;* Benut het Streekfonds als instrument voor gebiedsontwikkeling;* Versterk de recreatiefaciliteiten en recreatief medegebruik.

4.4 Economie, werkgelegenheid en mobiliteit* Bied ruime mogelijkheden voor de combinatie wonen-werken (zzp’ers);* Ga uit van de eigen verantwoordelijkheid, het zelforganiserend vermogen en de kennis

en kunde van de ondernemers. Voer bijvoorbeeld een ondernemersfonds in (op vrijwillige basis) en stel een samenwerkingsagenda op;

* Verbeter vestigingsvoorwaarden voor het MKB door onder andere in te zetten op verbetering van de ontsluiting van de Algeracorridor en het openbaar vervoer, behoud van werklocaties en het stimuleren van de betrokkenheid van de bedrijven bij de aanblik van de bedrijventerreinen; geen uitbreiding van bedrijventerreinen; wel herinrichten en opknappen;

* Bied op passende schaal mogelijkheden aan kerngebonden bedrijven om te groeien binnen de bedrijventerreinenstrategie;

* Bevorderd de bereikbaarheid tussen de kernen;

11

* Speel in op nieuwe vervoersmodaliteiten zoals vervoer over water en bied daarvoor ruimte;

* Het veerbedrijf Schoonhoven wordt ook in de toekomst door de gemeenteraad als aandeelhouder aangestuurd.

* Benut de productie en afzet van streekeigen producten maximaal en bied hiervoor ruimte;

* Benoem belangrijke economische sectoren en lobby hiervoor;* Profileer de Krimpenerwaard naar buiten met haar sterke sectoren. Zoek samen met

De Nieuwe Regio aansluiting bij economische activiteiten in Midden-Holland en in de Zuidvleugel (Rotterdam-Den Haag); dit alles binnen de zorg voor het Nationale Landschap het Groene Hart;

* Benut Europese subsidies;* Houd de (recreatieve) verbindingen over weg en water in stand en verbeter ze. * Stimuleer het gebruik van e-bikes en de elektrisch auto;* Geen schaliegasprojecten en stimuleren duurzame (zonne-)energie;* Hergebruik van afval en afvalvermindering. Overal in de gemeente wordt afval

gescheiden ingezameld. Invoering van een systeem DIFTAR. De vervuiler betaalt is ook het uitgangspunt bij de vaststelling van de tarieven Rioolrecht.

4.5 Recreatie en toerisme* Bevorder de recreatie en het toerisme passend binnen het beschermde Groene Hart.* Schoonhoven Zilverstad blijft een blikvanger naast het oer-Hollandse landschap van

de Krimpenerwaard;* Behoud het ‘Levend verleden’: monumentale panden en overig cultuurhistorisch

erfgoed moeten voor toekomstige generaties behouden blijven;* Verbreed de VVV-dienstverlening tot de gehele gemeente.

4.6 Sociale ontwikkeling en onderwijs* Ontwikkel een visie op de geografische spreiding van de voorzieningen over de kernen

met als uitgangspunt het versterken van het voorzieningenniveau. * Stimuleer actief vrijwilligerswerk en deelname aan verenigingsleven;* Behoud en versterk een passend en kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod per kern;* Behoud en versterk het winkelaanbod dat een subregionale functie vervult;* Stem onderwijs (ROC)/mbo’s af op de vraag vanuit het bedrijfsleven;* Behoud de Zilvervakschool, MITS BETAALBAAR;* Ontwikkel een huisvestingsplan voor en met de basisscholen vanwege de teruglopende

leerlingenaantallen, met als uitgangspunt in elke kern een basisschool;* Ontwikkel samen met oudere jongeren een programma om een goed

voorzieningenniveau en voor hen aantrekkelijk leefklimaat te realiseren.

4.7 Wonen en leefomgeving* Geef sturing aan een evenwichtige bevolkingsopbouw, die bedreigd wordt door

ontgroening, huishoudensverdunning, vergrijzing en scheiding van wonen en zorg;* Bied meer ruimte aan de wensen en initiatieven van (potentiële) inwoners onder

andere door een flexibel woningbouwprogramma en collectief opdrachtgeverschap;* Zet digitale instrumenten in om inwoners maximaal te betrekken bij de inrichting van

hun eigen leefomgeving;* Ontwikkel een visie op duurzaamheid en betrek daarbij een visie op het beheer van

openbare ruimte;* Stimuleer voorzieningen voor jeugd en jongeren zoals speelplekken, sport en culturele

12

activiteiten en beweegtuinen;* Behoud de eigen identiteit van de diverse kernen en buurtschappen;* Geef invulling aan het behoud van cultuurhistorie en monumenten;* Ontwikkel samen met de woningcorporaties een visie op de noodzakelijke aanpassing

van de bestaande huurwoningvoorraad gericht op verduurzaming en levensloopgeschiktheid. Stimuleer zo mogelijk ook aanpassingen in de (verhoudingsgewijs grote) particuliere sector;

* Wij pleiten voor een participatieverordening waarbij de gemeente zichzelf verplicht om actief contact te zoeken met bijvoorbeeld dorps- of wijkverenigingen in een vroeg stadium van de besluitvorming.

5. Wat voor soort gemeente willen we zijn?5.1 InleidingWat voor soort gemeente past bij dit gebied. Dit is een aanzet voor de discussie in de gemeenteraad over de visie die de nieuwe gemeente moet vormgeven.

5.2 Gevolgen van de schaalvergrotingDe schaalvergroting van vijf gemeenten met gemiddeld 10.000 inwoners naar een gemeente van meer dan 53.000 inwoners heeft grote gevolgen. Alleen al de fysieke afstand van het bestuur tot de burger neemt enorm toe. In plaats van bijvoorbeeld de huidige gemeente Schoonhoven met 7 km2 oppervlakte ontstaat er een gemeente Krimpenerwaard die meer dan 20 keer zo groot is. De gevoelde afstand van de burger en het maatschappelijk middenveld tot de gemeentelijke organisatie loopt daarmee het risico om evenredig te stijgen.In relatie tot de omliggende gemeenten wordt de nieuwe gemeente een ander soort partner dan de huidige vijf gemeenten. De nieuwe gemeente is de op één na grootste gemeente in Midden-Holland en daarmee een stevige gesprekspartner. De nieuwe positie zal gepaard moeten gaan met een nieuw zelfbewustzijn dat passend is bij die aard en schaal.Los van deze specifieke ontwikkelingen in de Krimpenerwaard verandert de relatie van de inwoners ten opzichte van de (lokale) overheid reeds vele jaren sterk. Er is sprake van verdergaande individualisering en ook verandering in sociale netwerken mede als gevolg van digitalisering. Hoewel de Krimpenerwaard nog een hechte gemeenschap is, zijn ook hier de burgers mondiger geworden.Door de opkomst van sociale media organiseren burgers zich bovendien sneller rondom een gedeeld belang. Ook ondernemers willen meer invloed en tonen veel zelforganiserend vermogen. Dit vraagt een andere rol van de overheid. De gemeente kan niet alle taken alleen uitvoeren en heeft nadrukkelijk de samenwerking met alle partners in het gebied nodig. De gemeente kan niet altijd meer alleen het initiatief nemen, maar participeert, faciliteert, verbindt en schakelt waar nodig met experts. Toch is de rol van de gemeente in een gebied als de Krimpenerwaard niet alleen verbindend.Juist hier wordt nog verwacht dat de gemeente zaken zelf en voortvarend oppakt. De organisatie van de nieuwe gemeente moet hiertoe voldoende ingericht zijn. De gemeente moet snel kunnen schakelen tussen zelf acteren en het voeren van regie.Individualisering van de samenleving leidt er ook toe dat oude dienstverleningsconcepten niet meer volstaan. De overheid is al jaren bezig met digitalisering van haar producten, en dit zal de komende jaren alleen maar toe gaan nemen. In de Krimpenerwaard is op dit gebied een inhaalslag nodig. Daar waar de fysieke afstand van de burger tot de gemeente met de schaalvergroting toeneemt, mag de gevoelde afstand van de burger tot de overheid niet toenemen. Overigens moet niet alleen de (digitale) dienstverlening beter, de inrichting van de nieuwe gemeentelijke organisatie moet aansluiten bij de wensen van de burger, de behoeften

13

van de samenleving en noodzakelijke veranderingen in wet- en regelgeving. Pas dan is er sprake van een toekomstbestendige organisatie.

5.3 Aandachtspunten voor bestuur en organisatie van de nieuwe gemeenteraad* In de gemeentelijke visie ingaan op de nieuwe rol die past bij de aard en schaal van de

nieuwe gemeente en een eenduidige ‘imago/boodschap’ opstellen;* De gemeente ontwikkelt zich van sturende overheid naar een op samenwerking

gerichte, participerende, initiërende en inspirerende gemeente;* De gemeente wil geen beheergemeente zijn maar richt zich op innovatie en

gebiedsontwikkeling die past bij de authenticiteit van het gebied;* De organisatie heeft een externe focus. Ontwikkelingen op landelijk, regionaal en

lokaal niveau worden gesignaleerd, opgepakt en vertaald naar de aard en schaal van dit gebied.

Burgerparticipatie en dienstverlening* De gemeente ontwikkelt een visie op burgerparticipatie. Hieronder wordt verstaan de

wijze waarop de inwoners (van een kern) initiatieven kunnen ontplooien bij de gemeente en betrokken worden bij (voorgenomen) ontwikkelingen;

* De gemeente geeft op uitmuntende wijze invulling aan dienstverlening, onder andere door optimaal gebruik te maken van digitale dienstverlening. De dienstverlening is transparant, professioneel en efficiënt: een gestroomlijnde interactie tussen bestuur, inwoners en experts in het gemeentehuis;

* De gemeente zorgt er voor dat de gevoelde nabijheid van de dienstverlening voor de burger vergelijkbaar is met de huidige toegankelijkheid;

* De gemeente handelt op basis van behoefte en vraag vanuit de samenleving;* De gemeente ontwikkelt voor de dienstverlening en overige producten een

instrumentarium waarmee zij periodiek de mate van tevredenheid van de inwoners kan meten.

* De gemeente behoudt in alle vroegere 5 gemeenten een zorgloket en serviceloket.

Bedrijfsvoering en organisatie* De gemeente heeft de bedrijfsvoering goed op orde. De gemeentelijke organisatie

wordt in elk geval ingericht volgens principes van efficiency, integriteit, duurzaamheid en klantgerichtheid;

* De gemeente zet sterk in op strategie (strategisch denken), omgevingsgerichtheid en een hoge kwaliteit van de beleidsontwikkeling;

* Integraliteit van werken is uitgangspunt;* De gemeente investeert in het zelfbewustzijn van de nieuwe organisatie passend bij de

nieuwe schaalgrootte en rol en taak in de (Nieuwe) Regio;* Daar waar dat kan minder regels en procedures;

Politiek en bestuur* De nieuwe gemeenteraad zal de ontwikkeling van een visie en doelstellingen voor de

gemeente initiëren en vertegenwoordigt de inwoners van de nieuwe gemeente. Zij zoekt aansluiting bij de inwoners van alle kernen van de gemeente;

* Het bestuur moet plaatsvinden zonder lastenverhoging (wel inflatiecorrectie).

Aantekeningen

14

15

Krimpen a/d IJssel maakt geen deel uit van de herindeling.

16