1

Δημοτικό Σχολείο Τερσεφάνου Τάξη: Ε΄

«Δεν σταματώ να μαθαίνω» (Φύλλο Εργασίας 9)

Συνέχεια στο έργο μας – ΙΣΤΟΡΙΑ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Τι είδαμε στο προηγούμενο μάθημα:

Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε τον πολεμιστή αυτοκράτορα, Ηράκλειο να εκστρατεύει κατά των Περσών.

Παρακολουθήσαμε, επίσης τους Αβάρους να συνεννοούνται με τους Πέρσες και να πολιορκούν από κοινού την Κωνσταντινούπολη, στο διάστημα που ο αυτοκράτορας βρισκόταν πολύ μακριά και του ήταν αδύνατο να την υπερασπιστεί.

Τέλος είδαμε τους Βυζαντινούς, με το θάρρος και τη γενναιότητά τους, αλλά και με τη βοήθεια της υπέρμαχου στρατηγού, της προστάτιδας της Πόλης, της Παναγίας να αγωνίζονται και να αποκρούουν τον κίνδυνο.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Ηράκλειος ταλαιπωρούνταν από πολλά προβλήματα υγείας. Η σωματική και πνευματική του υγεία είχαν καταπονηθεί (είχαν χαλάσει/είχαν διαλυθεί) ιδιαίτερα από τις πολύχρονες εκστρατείες που ο ίδιος είχε ηγηθεί. Έτσι δεν κατάφερε να αναχαιτίσει (να σταματήσει) το τεράστιο, ορμητικό ρεύμα των Αράβων, των νέων αυτών εχθρών που εμφανίστηκαν και απείλησαν να κατακτήσουν ολόκληρο, σχεδόν τον τότε γνωστό κόσμο.

Ένα άλλο ατυχές γεγονός της ίδιας ιστορικής περιόδου, (7ος αιώνας μ.Χ.), ήταν μια σειρά από όχι και τόσο ικανούς αυτοκράτορες που διαδέχθηκαν (ακολούθησαν) τον Ηράκλειο. Στη βασιλεία τους πολλές συνθήκες ειρήνης που είχαν υπογραφτεί με γειτονικούς λαούς, τώρα παραβιάστηκαν. Πολλοί εχθροί αποθρασύνθηκαν εντελώς και άρχισαν να παραβιάζουν τα σύνορα, να καταστρέφουν, να λεηλατούν χωριά και πόλεις και να κατακτούν περιοχές που ανήκαν στο Βυζάντιο.

Η αυτοκρατορία, για άλλη μια φορά βρέθηκε σε κρίσιμο σημείο.Είχε, μήπως, έρθει το τέλος;;;Πάμε να δούμε τα πράγματα με τη σειρά…

Ετοίμασε τον Φάκελο της Ιστορίας. Θα χρειαστούμε το βιβλίο και το τετράδιό μας. Βάλε μπροστά σου το τετράδιο της Ιστορίας. Ετοίμασε ένα καλοξυσμένο μολύβι και

την κασετίνα με τα χρωματιστά σου μολύβια! Θα τα χρειαστούμε! Τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή από εκεί που μείναμε, με το χρωματιστό σου μολύβι).

Γεια σας παιδιά μου! Πώς είστε; Ελπίζω να εργάζεστε όμορφα, προσεκτικά και με

πολλή επιμέλεια! Σήμερα, στο μάθημά μας, θα μιλήσουμε για έναν

λαό που εμφανίστηκε στην Ιστορία γύρω στον 7ο αιώνα και μέσα σε λίγα χρόνια διέλυσε την πανίσχυρη Περσία, κατέκτησε τεράστια εδάφη στην Ασία και στην Αφρική και απείλησε σοβαρά την Ευρώπη και τη Βυζαντινή αυτοκρατορία!

Ποιος ήταν αυτός; Μπορώ να έχω την προσοχή και την συγκέντρωσή σας; Σας ευχαριστώ!

Ας επιβιβαστούμε στη χρονομηχανή μας για να μάθουμε!

ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ!!!

Μένουμε ασφαλείς!

ΕΤΟΙΜΑΣΕ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ!

2

Βάλε στο περιθώριο την ημερομηνία και γράψε συγυρισμένα τον τίτλο που σήμερα είναι:

Σύνθημά μας πάντοτε το, « Έσο Έτοιμος!» (να είσαι διαρκώς σε ετοιμότητα). Ανά πάσα στιγμή μπορεί να χρειαστεί να πάρεις σημειώσεις, να απαντήσεις σε ερωτήματα, να εκφράσεις τη γνώμη σου ή, απλά, να δημιουργήσεις! Πριν απ’ όλα, όμως, δες κάτι που ετοίμασα για σένα και που μπορεί να σ΄ ενδιαφέρει

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟΙ ΛΑΟΙ: «Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες»

Ένας λαός γεννιέται…Το 622 μ.Χ., την ίδια χρονιά, που ο Ηράκλειος ξεκινούσε μία από

τις πιο εντυπωσιακές εκστρατείες στην ιστορία, που θα έφερνε τους Βυζαντινούς αετούς στα βάθη της Περσίας, ένας άγνωστος μέχρι τότε θρησκευτικός ηγέτης, που πρέσβευε μια "νέα" θρησκεία, διέφευγε από την πόλη του, τη Μέκκα, αναζητώντας καταφύγιο στη Mεδίνα, που τότε ήταν γνωστή ως Γιαθρίμπ.

Αυτός ο άγνωστος θρησκευτικός ηγέτης, που το όνομά του ήταν Μωάμεθ, θα ήταν ο υπεύθυνος για τεράστιες αλλαγές στον κόσμο. Οι φυλές των Αράβων, ενώθηκαν κάτω από το λάβαρο της νέας θρησκείας, που πήρε το όνομα του ιδρυτή της και ονομάστηκε, «Μωαμεθανισμός». Έτσι εγκατέλειψαν την έρημο και να διεκδίκησαν τη δική τους θέση στην Ιστορία.

Δεν πέρασαν δυο χρόνια από το θάνατο του Μωάμεθ και οι Άραβες μαχητές με την καθοδήγηση των αρχηγών τους, των χαλιφών, εισέβαλαν και κατέκτησαν, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, τις γειτονικές πλούσιες χώρες της Ανατολής. Οι κατακτήσεις των Αράβων πραγματοποιήθηκαν με εκπληκτική ταχύτητα.

Αυτή την εποχή οι Βυζαντινοί και οι Πέρσες είχαν εξαντληθεί από τους μακροχρόνιους αγώνες μεταξύ τους. Επίσης, όλες οι ανατολικές επαρχίες του Βυζαντινού Κράτους ήταν δυσαρεστημένες από τη διακυβέρνηση και ήθελαν να αποσχιστούν (να φύγουν) από τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Αυτοί οι λόγοι βοήθησαν τους Άραβες να εξαπλωθούν ευκολότερα.

Μέχρι το 640 μ.Χ., η Συρία, η Περσία, η Παλαιστίνη, η Μεσοποταμία, η Αρμενία και η Αίγυπτος είχαν πέσει στα χέρια των Αράβων. Οι Άραβες κατέκτησαν εύκολα ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική, πέρασαν τα στενά του Γιβραλτάρ, πήραν ένα μεγάλο μέρος της Ισπανίας και ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν στην κατάκτηση της Ευρώπης. Ευτυχώς, η προέλαση τους στη Δύση αναχαιτίστηκε τελικά από τους Φράγκους (Γάλλους) στο Πουατιέ το 732 μ.Χ.

Τα πράγματα αλλάζουν!!!– ΑΛΗΘΕΙΑ!!

!

3

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ – ΣΚΕΨΕΙΣ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ: Δες προσεκτικά τις εικόνες παραπάνω. Τι παριστάνουν;

Μπορείς να κάνεις κάποιες παρατηρήσεις για:(α) τα πρόσωπα που απεικονίζονται.(β) την ενδυμασία και τα αντικείμενα που κρατούν.(γ) το περιβάλλον (περιοχή) όπου βρίσκονται τα πρόσωπα.(δ) την κίνηση των προσώπων (τι φαίνεται να κάνουν).(Γράψε τις παρατηρήσεις σου οργανωμένα στο ΤΕΤΡΑΔΙΟ!!!)

Φτιάξε το δικό σου σχέδιο , αφού εμπνευστείς από το κειμενάκι που διάβασες και από τις εικόνες που παρατήρησες!(στο ΤΕΤΡΑΔΙΟ, σε πλαίσιο)

Τέλος, δώσε τον δικό σου τίτλο στο σχέδιο που έχεις φτιάξει!

Πίσω στην ιστορία μας, τώρα... Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς εξάντλησαν και τα δυο κράτη. Σε αυτό το καίριο σημείο εμφανίζονται .…

Για ακόμα μια φορά το Βυζάντιο βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο…Δεν θα σου αποκαλύψω, φυσικά, τι ακριβώς είχε γίνει γιατί αυτό θα σου στερούσε τη χαρά της ανακάλυψης. Θα σε αφήσω να κάνεις τη δική σου μελέτη!!!

Διάβασε προσεχτικά από το βιβλίο της Ιστορίας, το κεφάλαιο με τον τίτλο: 19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες (αν προτιμάς να το κάνεις ηλεκτρονικά, σου δίνω την αντίστοιχη σελίδα σε σύνδεσμο – LINK: http :// ebooks . edu . gr / modules / ebook / show . php / DSDIM - E 105/157/1111,4050/ )Μελέτησε τα οργανωμένα κύρια σημεία (σχεδιάγραμμα) κεφαλαίου που θα βρεις στον σύνδεσμο – LINK: https :// anoixtosxoleio . weebly . com / uploads /8/4/5/6/8456554/ history _ e _-_19. pdf (Το ίδιο σχεδιάγραμμα θα το βρεις αναρτημένο στην Ιστοσελίδα μας, αν αυτό σε βοηθάει καλύτερα.)Μετάφερε τα κύρια σημεία στο τετράδιο της Ιστορίας. (Γράψε τα, όπως κάνουμε πάντοτε για όλα τα κεφάλαια)Για όσους από εσάς, που θα ήθελαν έναν ακόμα, τρόπο για να μελετήσουν το μάθημα, προτείνω το βιντεομάθημα στον σύνδεσμο – LINK:

https :// www . youtube . com / watch ? v = BwASWkPA 2 G 8& feature = youtu . be & list = PL 4 ZtoMjzG 87 UZvtcpo 0 xn 7 noRzVdn 4 x 5 r

Τώρα που διάβασες τις αντίστοιχες σελίδες από το βιβλίο σου και ετοίμασες τη σελίδα του τετραδίου με το σχεδιάγραμμα, (κύρια σημεία), είμαι σίγουρος πως μπορείς, άνετα, να συμπληρώσεις το κείμενο που ακολουθεί:

(Σου δίνω τις λέξεις που λείπουν, ΑΝΑΚΑΤΕΜΕΝΕΣ, για να κατευθύνω την σκέψη σου) Κάνε αυτή την εργασία, προσεχτικά και με καλά γράμματα στο τετράδιό σου!!!

Οι Άραβες κατακτητές απειλούν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία

4

ΜΕΛΕΤΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:Μελέτησε τον χάρτη που παρουσιάζει τις κατακτήσεις τωνΑράβων κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ.

Τι παρατηρείς; Ποιο χρώμα κυριαρχεί

(είναι έντονο) και τι ακριβώς δείχνει;

Αν αναλογιστούμε ότι η κατάκτηση αυτή έγινε μέσα σε έναναιώνα (100 χρόνια), ποιο συμπέρασμα βγάζεις για τον κίνδυνοαπό τους Άραβες;(Απάντησε στο ΤΕΤΡΑΔΙΟ)

ΓΛΩΣΣΑΡΙ (ή Λεξιλόγιο της ημέρας)Στο σημερινό μάθημα συναντήσαμε καινούριες λέξεις και φράσεις. Αν θέλεις, μπορείς να τις αναζητήσεις στο λεξικό σου ή και να φτιάξεις προτάσεις μ΄ αυτές για να τις μάθεις καλύτερα:

καταπονούμαι, αναχαιτίζω, διαδέχομαι, αποθρασύνομαι, λεηλατώ, κρίσιμος, πρεσβεύω, βασιλεύουσα, Πυρηναία,

συνασπίζομαι, Φράγκοι.

Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες…Οι Άραβες μέσα σε λίγα χρόνια επεκτάθηκαν από την άγονη

……………………… και κατέλαβαν πολλές περσικές και βυζαντινές περιοχές. Έκαναν πρωτεύουσά τους τη ………………………της Συρίας κι έγιναν διαρκής κίνδυνος για το Βυζάντιο.

Με τον στόλο τους, κατέλαβαν την ………………………, τη Ρόδο και άλλα νησιά του Αιγαίου ανοίγοντας θαλάσσιο ……………………… για την Κωνσταντινούπολη. Η κατάκτησή της, άλλωστε, ήταν ο μόνιμος ……………………… τους. Με πολύ στρατό και στόλο προσπάθησαν να καταλάβουν τη βασιλεύουσα, η οποία δύο φορές βρέθηκε περικυκλωμένη από στεριά και θάλασσα.

Ο αυτοκράτορας Λέων Γ’ ο Ίσαυρος και οι ……………………… Βυζαντινοί πέρασαν δύσκολες ώρες και αντιστάθηκαν γενναία. Τη ………………………, όμως, τους έδωσε το «υγρό πυρ», το οποίο αποδείχθηκε ανίκητο ……………………… στα χέρια τους. Μ’ αυτό έκαψαν μεγάλο μέρος από το στόλο των Αράβων, τους ανάγκασαν να λύσουν την πολιορκία και να επιστρέψουν νικημένοι στα ……………………… τους.

Παρά την αποτυχία τους αυτή, όμως, οι Άραβες δεν απογοητεύτηκαν. Στράφηκαν ………………………, κατέλαβαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και, σχεδόν χωρίς αντίσταση, στις αρχές του 8ου αιώνα, πέρασαν στην ………………………. Από εκεί, αφού οργανώθηκαν καλύτερα, διάβηκαν τα Πυρηναία και προσπάθησαν να περάσουν στην ……………………… από το δρόμο της Δύσης. Οι συνασπισμένοι Φράγκοι όμως, με αρχηγό τον ………………………, τους νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας και τους ……………………… να επιστρέψουν στην Ισπανία (732 μ.Χ.).

Μετά τις ήττες αυτές, στην Κωνσταντινούπολη και στο Πουατιέ, οι δρόμοι των Αράβων προς την Ευρώπη ……………………… οριστικά.

ΛΕΞΕΙΣ:(ανακατεμένες)

δρόμο, νίκη, Αραβία, σκοπός, όπλο, Ευρώπη,

εδάφη, πολιορκημένοι,

δυτικά, έκλεισαν, Δαμασκό, Ισπανία,

ανάγκασαν, Κύπρο, Κάρολο

Μαρτέλο.

Αυτά είχα για σας σήμερα. Ελπίζω να περάσατε καλά και να μάθατε πολλά.

Όπως πάντα, πριν σας αποχαιρετίσω σας εύχομαι: ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΊΑ και

ΚΑΛΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ!!!Θα τα πούμε ξανά πολύ σύντομα!